SlideShare a Scribd company logo

Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv

•Download as DOCX, PDF•
•
C
cvffees

materile ndihmese vddddddddddddddd

Education
1 of 69
Sevi Agolli Libër mësuesi për tekstin shkollor QYTETARI 7 Shtëpia botuese Albas
Botues: Latif AJRULLAI Rita PETRO Redaktore përgjegjëse: Sevi LAMI Arti grafik: Ela LUMANI © Albas, 2016 ISBN 978-9928-02-784-9 Shtëpia botuese Albas Në Tiranë: Rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D. Tel: 00355 45800160; e-mail: info@albas.al Në Tetovë: Rr. “Ilinden”, nr. 105 Tel: 00389 44 344 047; e-mail: albas_te@yahoo.com Në Prishtinë: Rr. “Muharrem Fejza”, p.n. Tel: 00377 45 999 770 e-mail: albas_pr@yahoo.com Shtypur në shtypshkronjën: DEAPRINT
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” P Ë R M B A J T J A TEMATIKA I 1. Ligji dhe rëndësia e tij 12 2. Vlerat në shoqëri 13 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 15 4. Ndikimi i ligjeve në jetën vetjake dhe shoqërore 16 5. Përgatitja e ligjeve 18 6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 19 7. Projekt: “Ligji për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve”. 8. Testim: Vlerësim i njohurive TEMATIKA II 1. Kuptimi për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut 20 2. Dokumentet ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 22 3. Të drejtat e njeriut të parashikuara në kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 23 4. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 24 5. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 6. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut” TEMATIKA III 1. Përgjegjësitë vetjake 26 2. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 27 3. Veprimtari praktike. Përgjegjësitë e mia si qytetar i komunitetit tim 29 TEMATIKA IV 1. Detyrat ndaj vetes 30 2. Detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë 31 3. Testim: Vlerësim i njohurive 33 TEMATIKA V 1. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile 34 2. Format e pjesëmarrja qytetare dhe opinioni shoqëror 35 3. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë 37 4. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve tonë 39 5. Veprimtari praktike: Ndikimi i veprimit qytetar në politikat publike dhe marrjen e vendimeve 40 6. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 41 7. Projekt: Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv 43 Test-tremujori I Test-tremujori II Test-tremujori III
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 4 Qëllimet e programit të lëndës “Qytetari 7” Synon:  Të përgatisë të rinjtë dhe të rriturit për pjesëmarrje aktive në shoqërinë demokratike, duke fuqizuar kështu kulturën demokratike.  Të aftësojë të rinjtë në luftën kundër ksenofobisë, dhunës, racizmit, nacionalizmit agresiv dhe intolerancës.  Të sigurojë dhe të forcojë kohezionin shoqëror, drejtësinë sociale dhe në të mirën e përgjithshme.  Të fuqizojë shoqërinë civile përmes pajisjes së qytetarëve me njohuri dhe shprehi demokratike. Mbështetur në këto qëllime të përgjithshme, programi i lëndës së qytetarisë synon:  T’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar njohuritë dhe aftësitë intelektuale, të domosdoshme për të kuptuar, për të analizuar dhe për të ndikuar në politikat sociale dhe mënyrat e zbatimit të tyre.  T’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar aftësitë e pjesëmarrjes qytetare të nxënësve dhe përfshirjen e tyre të vetëdijshme dhe të kualifikuar në zgjidhjen e problemeve të komunitetit.  T’u japë nxënësve mundësinë të zhvillojnë përkushtimin qytetar në respektimin e vlerave dhe parimeve demokratike të domosdoshme për bashkëjetesë në një shoqëri demokratike. Lidhja e kompetencave të fushës /lëndës me kompetencat e tjera kyç Ndërtimi dhe zbatimi i kompetencave kyç nga nxënësi gjatë procesit të mësimdhënies dhe nxënies, kërkon që mësuesi të mbajë parasysh lidhjen me kompetencave e tjera kyç. Për të realizuar në praktikë këtë lidhje, mësuesi/ja duhet të përzgjedhë situatat, veprimtaritë, metodat dhe mjetet e përshtatshme të procesit të nxënit. Kompetenca qytetare Programi i qytetarisë, si pjesë e fushës “Shoqëria dhe mjedisi”, përmes kërkimit, krijon kushte në mënyrë të veçantë për ndërtimin dhe demonstrimin nga nxënësi të kompetencës qytetare. Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit Programi i qytetarisë krijon mundësi për zhvillimin e shkathtësive komunikuese. Nxënësi përdor materiale të printuara, vizuale dhe digjitale, për të eksploruar dukuritë, proceset shoqërore, politike, ekonomike, kulturore etj., në kohë dhe në hapësirë. Ai mëson si të vlerësojë këto burime dhe kuptojë si gjuha mund të përdoret për të zhvilluar më tej të nxënit. Përmes diskutimeve, lojës në role, debateve, prezantimeve etj., nxënësi zhvillon shkathtësitë të të shprehurit; në mënyrë progresive ai zhvillon dhe përdor fjalorin e përshtatshëm për të komunikuar idetë, informacionet etj. në mjedise dhe për audienca të ndryshme. Kompetenca e të menduarit Nxënësi zhvillon të menduarin kritik dhe krijues gjatë vlerësimit të të dhënave dhe përdorimit të tyre, teston shpjegimet dhe peshon argumentet. Ai zhvillon shkathtësitë për marrjen e vendimeve dhe strategjitë që e ndihmojnë të mendojë në mënyrë analitike dhe logjike. Programi mundëson që nxënësi të kuptojë vlerën dhe procesin e drejtimit të pyetjeve, të jetë krijues dhe të zhvillojë imagjinatën në vëzhgimet që bën në terren. Kompetenca e të nxënit Për të mbështetur edukimin për qytetari demokratike, nxënësi shfrytëzon informacionin nga burime të ndryshme, gjykon vlefshmërinë dhe rëndësinë e tij. Në procesin e kërkimit, ai përdor teknologjinë e informacionit dhe komunikimit për përgatitjen e prezantimeve të tij dhe komunikimin e gjetjeve. Nxënësi
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” mendon në mënyrë kritike kur shqyrton pasojat e veprimtarisë njerëzore në një mjedis të caktuar, kur vlerëson zgjidhjet e problemeve globale, kur krijon dhe mbron qëndrimin e tij. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme shoqërore e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, të përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim. Në procesin e realizimit të detyrave demonstron respekt dhe mirëkuptim, pranon mendimet ndryshe. Përdor gjuhën e politikës, të ligjit, të moralit, të ekonomisë përtëkomunikuarmendimetdheidetëetij dhepër tëorganizuarpërgjigjet.Kompetencapërjetën,sipërmarrjen dhe mjedisin. Nxënësit zgjidhin çështje të ndryshme që lidhen me mjedisin shoqëror, ekonomik, ligjor, kulturor etj., me kompleksitetin e dukurive të tij, vlerëson rëndësinë dhe efektivitetin e zgjidhjeve të propozuara nga njëri-tjetri. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, ndërsa përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim. Kompetenca personale Programi i qytetarisë nxit të nxënit e bazuar në kërkim, duke zhvilluar aftësinë e nxënësve për të menaxhuar veten. Nxënësi kupton rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe në kryerjen e hetimeve, aftësohen të jenë të pavarur në zbatimin e njohurive dhe shkathtësive dhe në marrjen e vendimeve. Përmes punës në bashkëpunim në klasë dhe në terren, nxënësit zhvillojnë aftësitë ndërpersonale dhe mësojnë të vlerësojnë perspektivat e ndryshme të anëtarëve të tjerë të grupit. Kompetenca digjitale Nxënësi zhvillon kompetencën digjitale përmes përdorimit të TIK-ut në mënyrë efektive dhe të përshtatshme kur kërkon, krijon, përpunon, komunikon idetë dhe informacionin për dukuritë shoqërore, politike, kulturore etj. Rezultatet e të nxënit të kompetencave kyç që realizohen nëpërmjet lëndës së Qytetarisë 7 Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit (Nxënësi komunikon në mënyrë efektive) • Shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit. • Dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime. • Shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. • Veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e shfrytëzon atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose detyrë me shkrim. Kompetenca e të menduarit (Nxënësi mendon në mënyrë kritike dhe krijuese) • Parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi në medie. • Zgjidh një problem (shoqëror, shkencor...etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e procedurave përkatëse. • Përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (shkencor, shoqëror). • Shpjegon mënyrën e zhvillimit të një procesi natyror ose shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj konkretë. • Krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces/dukuri shoqërore, • Përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive natyrore dhe shoqërore. 5
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 6 Kompetenca e të nxënit (Nxënësi mëson për të nxënë) • Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. • Shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve, formulave në shkenca shoqërore, duke i sqaruar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit. • Zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet. • Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike. • Parashtron pyetje (pse, çfarë, si, kur?) dhe organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/ problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur. • Menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe mjeteve gjatë kryerjes së një detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo në terren). Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin (Nxënësi kontribuon në mënyrë produktive) • Zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi për shkollën ose për komunitetin. • Diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për shmangien e tyre. • Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.), për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj). Kompetenca personale (Nxënësi bën jetë të shëndetshme) • Vlerëson shkaqet e një situate të mundshme konflikti midis moshatarëve ose anëtarëve të grupit dhe propozon alternativa për parandalimin dhe zgjidhjen, duke ndarë përvojat dhe mendimet në grup. Kompetenca qytetare (Nxënësi përkushtohet ndaj të mirës së përbashkët) • Tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të tjerëve, të cilat kontribuojnë në rritjen e cilësisë së aktivitetit të grupit shoqëror/komunitetit. • Merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj., në shkollë apo në komunitet, ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësive të përmendura, që jetojnë në bashkësinë e gjerë. Kompetenca digjitale (Nxënësi përdor teknologjinë për të nxitur inovacionin) • Përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar, duke përfshirë komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive. • Analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të marra nga interneti, duke i përmbledhur ato).
PLANI VJETOR QYTETARI 7 Gjithsej = 35 orë Njohuri të reja = 26 orë Veprimtari praktike dhe testime = 6 orë Projekt = 3 orë Tematika Nr. i orëve Temat mësimore Shkathtësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat Rregullat, ligjet dhe roli i tyre në shoqëri (8 orë) 1. Ligji dhe rëndësia e tij  përshkruan përmbajtjen e koncepteve; ligje, rregulla dhe zakon;  bën dallimin ndërmjet ligjeve dhe normave morale;  analizon vlerat (morale, politike e shoqërore etj.) që shërbejnë si burim për ligjet;  vëzhgon ndikimin e ligjeve dhe të rregullave në familje, shkollë dhe komunitet;  shpjegon ndikimin e ligjit në jetën personale dhe shoqërore;  vlerëson rolin e gjykatave, të policisë dhe të qytetarëve në zbatimin e ligjit;  analizon faktorët që çojnë në ndryshimin e ligjit;  përshkruan procedurat për përcaktimin e ligjit;  përshkruan procedurat e hartimit dhe të zbatimit të disa lloje ligjesh;  tregon procedurat e hartimit të rregullores së shkollës;  vlerëson ndikimin e rregullave e ligjeve të shkollës në ushtrimin e të drejtave dhe të  merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të së mirës së përbashkët;  merr pjesë në diskutimin dhe formulimin e rregullave në shkollë, familje dhe komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave 2. Vlerat në shoqëri 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 4. Ndikimi i ligjit në jetën vetjake dhe shoqërore 5. Përgatitja e ligjeve 6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 7. Veprimtari praktike: Roli i gjykatave, i policisë dhe i qytetarëve në zbatimin e ligjit 8. Projekt: Ligji për mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 7
përgjegjësive të nxënësve; Të drejtat e njeriut (6 orë) 9. Kuptimi për të drejtat dhe liritë e individit  dallon dhe përshkruan përmbajtjen e të drejtave të njeriut;  tregon nga burojnë të drejtat enjeriut;  liston dokumentetkryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat e njeriut, si:  Deklarata e përgjithshme e të drejtave të njeriut;  Ligji kushtetues “Për të drejtat dhe liritë themelore të njeriut”;  Konventa për të drejtat e fëmijës;  Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut;  shpjegon rëndësinë individuale dhe shoqërore të të drejtave personale, ekonomike dhe politike, si dhe lidhjen ndërmjet tyre:dallon të drejtat e fëmijës në legjislacion;  dallon parimet themelore të Konventës për të drejtat e fëmijës; përshkruan të drejtat e pakicave etj.; analizon dhe vlerëson problemin e të drejtave të njeriut në komunitetin ku bëjnë pjesë (familje, shkollë, në komunitetin lokal etj). • merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të të drejtave tënjeriut; • vëzhgon zbatimin e të drejtave të fëmijës: -grumbullon të dhëna nga shtypi, organizon diskutime, shkruan letra, përfshihet në veprimtari shoqërore etj; • mbikëqyr problemete të drejtave të njeriut në komunitetin, ku bën pjesë (familje, shkollë, në komunitetin lokaletj 10. Dokumentet kryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 11. Të drejtat e njeriut të parashikuara në Kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 12. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 13. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 14. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut Përgjegjësitë (3 orë) 15. Përgjegjësitë vetjake • dallon përgjegjësinë personale nga ajo shoqërore; • shpjegon se cilat janë përgjegjësitë qytetare; • kategorizon përgjegjësitë e tyre personale dhe shoqërore në komunitet; • analizon burimet e përgjegjësive; • vlerësonrëndësinë individuale dhe shoqërore të plotësimit të përgjegjësive dhe analizon shkaqet dhe pasojat në rastmosplotësimi; • vëzhgon nëvazhdimësi dhe nxjerr në pah nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare; •zgjedh qëndrimin e tij në lidhje me detyrat e tij si qytetar në klasa e në komunitet. 16. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 17. Veprimtari praktike: Përgjegjësitë e miasi qytetar dhe anëtar i komunitetit tim Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 8
• evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Detyrat qytetare (3 orë) 18. Detyrat ndaj vetes • përshkruan detyrat e qytetarëve; • dallon ligjet dhe institucionet që garantojnë realizimin e detyrave qytetare; • analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare; (veprimtari) • evidenton, nga jeta e përditshme, problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij; • vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore; • zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete (individuale ose në grup) për zbatimin e detyrave qytetare. • mbikëqyr veprimtarinë e përditshme në klasë, në komunitet dhe më gjerë, për të nxjerrë fakte që dëshmojnë për shkallën, në të cilën nxënësit, mësuesit dhe qytetarët janë të prirë dhe të gatshëm të përmbushin detyrat e tyre qytetare 19. Detyrat ndaj tjetrit dhe shoqërisë 20. Veprimtari praktike: Ndërmarrja e veprimeve konkrete për zbatimin e detyrave qytetare. Pjesëmarrja qytetare (7 orë) 21. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile • përshkruan konceptin qytetari, pjesëmarrje qytetare dhe shoqëri civile; • përshkruan dhe ilustron format e pjesëmarrjes qytetare; • identifikon veprimin e parimeve themelore të qeverisjes demokratike në jetën e komunitetit në qytetin dhe vendin tonë; • analizon ndikimin e formave të ndryshme të opinionit shoqëror në veprimtarinë e qeverisë; • analizon përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve dhe anasjelltas; • vlerëson mënyrat me anë të të cilave qytetarët mund të ndikojnë për ndryshime pozitive në qeverisje; • shpjegon rolet e qytetarit në një shoqëri demokratike; • demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjith- shme; • mbikëqyr politikën e qeverisë së klasës, të shkollës dhe vendit, për të identifikuar hapësirat e pjesëmarrjes qytetare; • merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet. 22. Format e pjesëmarrjes qytetare dhe opinioni shoqëror 23. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë 24. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve 25. Veprimtari praktike: Ndikimi i veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 9
marrjen e vendimeve; • demonstron aftësi komunikimi në grup, në marrjen e vendimeve dhe zgjidhjen ekonflikteve me mjete demokratike; • shpjegon ndikimin e veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe marrjen e vendimeve; 26. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 27. Projekt: Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv Prodhimi, konsumi, shpërndarja 8 orë TEMATIKA SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES SË LËNDËS SHTATOR – DHJETOR (13 ORË) JANAR – MARS (12 ORË) PRILL – QERSHOR (10 ORË) Pushteti, autoriteti, qeverisja 27 orë Rregullat, ligjet dhe roli i tyre në shoqëri (8 orë) Përgjegjësitë (3 orë) Prodhimi, konsumi, shpërndarja (8 orë) 1. Ligji dhe rëndësia e tij 1. Përgjegjësitë vetjake 1. 2. Vlerat në shoqëri 2. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 2. 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 3. Veprimtari praktike: Përgjegjësitë e mia si qytetar dhe anëtar i komunitetit tim 3. 4. Ndikimi i ligjit në jetën vetjake dhe shoqërore Detyrat qytetare (3 orë) 4. 5. Përgatitja e ligjeve 4. Detyrat ndaj vetes 5. Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 10
6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të Drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 5. Detyrat ndaj tjetrit dhe shoqërisë 6. Prodhimi, konsumi, shpërndarja 8 orë 6. Veprimtari praktike: Roli i gjykatave, i policisë dhe i qytetarëve në zbatimin e ligjit Pjesëmarrja qytetare (7 orë) 7. 7. Projekt: ora I. Ligji për mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve 6. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile 8. Të drejtat e njeriut (6 orë) 7. Format e pjesëmarrjes qytetare dhe opinioni shoqëror 9. Projekt: ora III. Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv 8. Kuptimi për të drejtat dhe liritë e individit 8. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë Gjithsej (35 orë) 9. Dokumentet kryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 9. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve 10. TEST 3 10. Të Drejtat e njeriut të parashikuara në Kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 10. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 11. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 11. Projekt: ora II. Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut 12. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 12. TEST 2 13. TEST 1 Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 11
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 12 TEMATIKA 1 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa: VII Tema mësimore1: Ligji dhe rëndësia e tij Situata e të nxënit: Rregullorja e shkollës, e klasës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës: Nxënësi/ja:  diskuton mbi rëndësinë e dobinë e ligjit;  ndërgjegjësohet mbi përdorimin e ligjit dhe të rregullave;  krahason traditat me zakonet, rregullat dhe ligjet;  vlerëson rëndësinë e ligjeve në jetën ton;  shpjegon vlerat dhe misionin që kanë ligjet;  analizon karakteristikat e ligjit. Fjalët kyç: Ligj, mbrojtje, zbatim, ndëshkim. Burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media, interneti etj. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Organizimi i orës së mësimit: PNP: Bashkëbisedim - Shpjegim - Punë me tekstin (Punë e pavarur) Hapi i parë: 10’ - Parashikimi: Bashkëbisedim Mësuesi/ja e nisi orën mësimore me një pyetje që shtron për diskutim: - Si e nisni ju një ditë tuajën? Nxënësit tregojnë rreth veprimtarive që kryejnë çdo ditë në mëngjes. Ky bashkëbisedim shërben për futjen në situatën problemore. Rregullat janë shumë të dobishme në jetën tonë të përditshme, Rregullat dhe ligjet rregullojnë marrëdhëniet midis njerëzve. Hapi i dytë: 25` - Ndërtimi i njohurive: Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon se: ● Qëllimi i një ligji është të rregullojë në mënyrë sa më të saktë dhe të kuptueshme problemin, rrethanën, veprimtarinë që shqyrton, por dhe të respektojë vlerat, që çdo shoqëri ka vendosur në mënyrë demokratike. ● Ligjet janë rregulla të shoqërisë, të miratuara nga Parlamenti dhe që janë botuar në Fletoren Zyrtare. ● Rregullat e sjelljes dhe normat rregullojnë marrëdhëniet në një komunitet. Rregullat janë të shkruar dhe të pashkruara. Në këtë fazë të orës mësimore, mësuesi/ja punon me nxënësit për rregullat që duhet të zbatohen në klasë, familje, grupin e sportit etj.). ● Zakonet janë rregulla që bazohen në traditën e popujve. ● Ligjet rregullojnë marrëdhëniet në shoqëri. Mungesa e ligjeve do të bënte që njerëzit të silleshin sipas dëshirës së tyre, pa marrë parasysh nevojat e të tjerëve. Njohja dhe zbatimi i ligjeve i bën njerëzit më të
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 13 përgjegjshëm dhe më të kujdesshëm ndaj nevojave që kanë. Ndaj njohja e ligjeve dhe zbatimi i tyre ka një rëndësi të madhe për shoqërinë. Hapi i tretë: 10` - Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (Punë e pavarur). Në këtë fazë të orës mësimore, mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të bëjnë një përmbledhje për njohuritë që morën mbi ligjin. të zbatohet dhe të respektohet KARAKTERISTIKAT E LIGJIT: të bëhet publik dhe të njihet gjerësisht të jetë i thjeshtë dhe i kuptueshëm të frymëzohet nga parimi i demokracisë Punohet me veprimtaritë në tekst. – Pyetje për vetëvlerësim. – Plotësimi i tabelës. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst. Vlerësimi: Mësuesi/ja vlerëson nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ato. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Vlerat në shoqëri Situata e të nxënit: Koment (foto me anëtarët e familjes, klasës) Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  tregon çfarë janë vlerat;  vlerëson ndikimin e vlerave në jetën e përditshme;  diskuton në grup për rëndësinë e vlerave;  dallon mesazhin e situatës në faqen 9. Fjalët kyç: vlerë, drejtësi, liri, barazi. Burimet: teksti i nxënësit, fletë, lapustila, fisha individuale 1-2-3 etj. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 14 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim - Punë me tekstin. Hapi i parë: 10’ Parashikimi: Brainstorming, Stuhi mendimesh Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Më pas punohet me materialin në libër faqe 8. Mësuesi/ja i shkruan mendimet e tyre në tabelë. Vlerat Hapi i dytë: 25` Ndërtimi i njohurive: (Kllaster) Shpjegim  ● Vlerat krijohen mbi bazën e veprimeve njerëzore.  ● Vlerat janë thesari më i rëndësishëm në jetën tonë. sociale “e së drejtës” dhe “e së morale: themelore; gabuarës” bashkëjetesa Vlerat qytetare dhe harmonike në shkollë, komunitet, ruajtja e ekonomike: grumbullimi e mjedisit etj; përdorimi i të mirave materiale; politike: marrëdhënia mes qeverisjes dhe shoqërisë. Ndahet klasa në grupe dhe specifikojnë vlerat në familje, shkollë, komunitet etj:  Ndershmëria  Respekti  Përgjegjësia Efikasiteti  Mirësjellja  Marrja e përgjegjësive vetjake  Toleranca Përgjegjësitë  Të jesh bashkëpunues Inteligjenca  Të mbash premtimet  Durimi Vlerat  Vetëkontrolli tona  Besnikëria  Të jesh kurajoz etj. Imagjinata Kreativiteti Hapi i tretë: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin - Rrjeti i diskutimit Në këtë fazë nxënësit punojnë me tekstin dhe mësuesi/ Risitë ja ngre çështje dhe situata për diskutim. Nxënësit japin mendimet e tyre pro dhe kundër, duke i argumentuar. Punohet me aparatin pedagogjik: Pyetje për vetëvlerësim. Veprimtari në klasë. Punohet me veprimtaritë në tekst dhe plotësohet tabela. Detyrë shtëpie: Veprimtaria nr. 1, faqe 9. Vlerësimi: Mësuesi/ja i vlerëson nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 15 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Rregullat dhe zakonet në shoqëri Situata e të nxënit: Një rregull në shkollë, në familje, një zakon. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  shpjegon qartë dhe saktë se ç’janë zakonet, duke i ilustruar me shembuj;  përdor krahasimin për të gjetur dallimin midis rregullave dhe zakoneve;  përvetëson informacionin e marrë. Fjalët kyç: rregull, zakon, shoqëri. Burimet: teksti i nxënësit, interneti, botime të ndryshme, rregullorja e shkollës, Kanuni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Diagram Veni - Shkrim dhe Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: 10’ Parashikimi: (Brainstorming) Stuhi mendimesh Mësuesi/ja e nis orën e mësimit me një pyetje dhe sjelljen e shembujve nga jeta e përditshme. - Çfarë kuptoni ju me rregulla? - Çfarë janë zakonet? - Sillni shembuj të rregullave dhe zakoneve nga jeta juaj e përditshme. Nxënësit nuk duhet të paragjykohen për mendimet e tyre. Vlerat Zakonet Nxënësit mund të japin edhe shembuj të tillë zakonesh. Rregull: Në familjen time e kemi si rregull që kompjuterin ta përdorim secili në orare të caktuara dhe të mos pengojmë njëri-tjetrin. Zakon: Kur fillon shkolla, gjyshja më spërkat nga pas me ujë, që të dal sa më mirë me mësime! Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim - Diagrami i Venit Mësuesi/ja shpjegon ndikimin e rregullave në jetën tonë dhe rolin e zakoneve. Edhe zakonet janë rregulla, por që bazohen në traditë. Në familje: të ndajmë rolet dhe detyrat me të tjerët. Rregullat na ndihmojnë: Në punë: të caktojnë se kur do t`a fillojnë punën punonjësit. Në shkollë: të përcaktojnë marrëdhëniet mësues-nxënës. Në veprimtari sportive: si duhen të sillen lojtarët, trajnerët, arbitrit etj.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 16 Zakonet Ligji Rregullat Rregullat më të rëndësishme të shkruara në dokumente të veçanta quhen ligje. Evidentohen anët e përbashkëta dhe dallimet e ligjit, rregullave dhe zakoneve me diagram Veni. Rregullat që bazohen te tradita quhen zakone. Rregullat e shkruara dhe të pashkruara, quhen kanune. (një situatë në lidhje me gjakmarrjen) Hapi i tretë: Përpunim 10`: Shkrim dhe Rrjeti i diskutimit Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 13. Punohet me situatat në tekst ose nga jeta e tyre. Mësuesi/ja ngre një pyetje për diskutim. Nxënësit japin mendimet e tyre pro dhe kundër, duke i argumentuar. - A janë gjithmonë të drejta rregullat dhe zakonet? PO (Pse?) JO (Pse?) Argumentimi Veprimtari në klasë: Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Ndikimi i ligjeve në jetën vetjake dhe shoqërore Situata e të nxënit: Ndikimi i ligjit parauniversitar në shkollë. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të rinj, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton ndikimin e ligjit në jetën personale;  veçon ndikimi i ligjit në jetën shoqërore;  komenton një ligj (familje) se si ndihmon në zgjidhjen e situatave problematike. Fjalët kyç: ligj, zbatim, ndikim. Burimet: teksti, ligji nr. 69 për sistemin parauniversitar, DN, Kodi i Familjes, Kodi i Punës, internet, gazeta. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 17 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Bashkëbisedim dhe Rrjeti i diskutimit - Shpjegim - Punë me tekstin dhe Tabelë konceptesh Bashkëbisedim, lexim i orientuar, punë me hartën, punë në grupe. Hapi i parë: Parashikim 10’: Bashkëbisedim dhe Rrjeti idiskutimit Mësuesi/ja e nis orën mësimore me disa çështje që shtron për diskutim. - Përse duhen ligjet? - Çfarë roli kanë ato në jetën tonë? A mund të funksionojë një shtet, një shoqëri pa ligje? PO (Pse?) JO (Pse?) Argumentimi Nxënësit sjellin raste nga përvoja vetjake. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Ligji luan një rol shumë të rëndësishëm në jetën tonë të përditshme, sepse të gjitha marrëdhëniet tona në fushën ekonomike, politike, kulturore, shoqërore rregullohen nga ligjet. Ligji dënon të gjitha veprimtaritë që janë në kundërshtim me të. Por ai nuk ka synim të dënojë qytetarët. Synimi i ligjit është t’i mbrojë ata. Qëndrimet tona ndaj ligjit mund të jenë:  Pranuese ndaj ligjeve, si norma të caktuara nga shteti për t’u ndjekur dhe respektuar nga qytetarët.  Shmangëse ndaj një norme të caktuar ose një tërësie normash, të cilat janë pranuar nga shoqëria ku jetojmë. Hapi i tretë: Përpunimi 10`: Punë me tekstin dhe Tabelë konceptesh Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 13. Ndahet klasa në grupe me nga 4-6 nxënës dhe çdo grup veçon: Pyetje për vetëvlerësim: Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Punohet me rubrikat e tekstit dhe plotësohen ato. Diskutohet për përgjegjësitë dhe listohen disa duke plotësuar tabelën. Detyrë shtëpie: Mësuesi/ja jep si detyrë shtëpie vazhdimin e ushtrimit 1 te rubrika: Veprimtari në klasë (faqe 13).  Duhet të ketë një ligj... Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Ligjet që na shërbejnë Ligjet që na detyrojnë
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 18 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Përgatitja e ligjeve Situata e të nxënit: Referendumi për Kushtetutën. Kushtetuta garanton lirinë e çdo personi. Parlamenti. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon qartë e saktë nevojën e krijimit të ligjeve të reja;  evidenton hapat që kalon procesi i përgatitjes së një ligji;  veçon dhe menaxhon informacionin në gazetë për një ligj aktual. Fjalët kyç: projektligj, votim, deputet, komision parlamentar, Fletorja Zyrtare. Burimet: teksti i nxënësit, ligji nr. 69 për sistemin parauniversitar, DN, Kodi i Familjes, Kodi i Punës, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Bashkëbisedim dhe Lexim i drejtuar - Harta e koncepteve - Kontrolli i njohurive Hapi i parë: Parashikimi 10’: Bashkëbisedim dhe Lexim i orientuar Mësuesi/ja e nis mësimin duke u drejtuar nxënësve disa pyetje për diskutim: – Pse hartohen ligjet? – Kush merret me hartimin e tyre? Po me miratimin? Udhëzohen nxënësit/et të lexojë tekstin (lexim i drejtuar),duke mbajtur shënime. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të parashikojnë për atë që do të lexojnë në nëntemën e parë “Si përgatiten ligjet”. Mendimet e nxënësve shënohen në tabelën “INSERT”. √ + – ? Nxënësit e dinë informacionin që po lexojnë Informacioni i ri për nxënësit Nxënësit e dinin ndryshe informacionin e ri Informacioni që nuk arrin ta kuptojë Hapi i dytë: Ndërtimi i kuptimit 25`: Harta e koncepteve Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit duke ndërtuar në dërrasë të zezë një hartë konceptesh. Kushtetuta është ligji themelor i shtetit. Autoriteti i saj buron nga populli.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 19 Ligjet Propozuesit Miratimi Ligjbërësit Këshilli i Ministrave Grupet e punës Me 2/3 e votave Çdo deputet Kuvendi diskuton për projektligjin e ri, i cili pasi merr miratimin e shumicës së deputetëve i kalon për miratim presidentit. Pas miratimit nga presidenti, ligji hyn në fuqi 15 ditë pas publikimit në Fletoren zyrtare. Hapi i tretë: Përpunimi 10` - Kontrolli i njohurive Mësuesi/ja punon me rubrikat “Pyetje për vetëvlerësim” dhe “Veprimtari në klasë”. Ai/ajo i orienton nxënësit të luajnë lojën me role, se çfarë hapash duhen ndjekur për miratimin e një ligji. Loja me role faqe 15/1 Mësuesi/ja ndjek me vëmendje veprimtarinë: parashtrimin për diskutim të një ligji të ri, votimin e nxënësve- deputetë, miratimin e ligjit nga nxënësi/ja-presidente etj. Nxënësit respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojnë. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 6: Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare Situata e të nxënit: Veprimtari nga jeta e përditshme Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  përshkruan përmbajtjen e koncepteve; ligje rregulla dhe zakon;  bën dallimin ndërmjet ligjeve dhe normave morale;  analizon vlerat (morale, politike e shoqërore etj.) që shërbejnë si burim për ligjet;  vëzhgon ndikimin e ligjeve dhe të rregullave në familje, shkollë dhe komunitet;  vlerëson rolin e gjykatave, të policisë dhe të qytetarëve në zbatimin e ligjit;  analizon faktorët që çojnë në ndryshimin e ligjit. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të së mirës së përbashkët;  merr pjesë në diskutimin dheformulimin e rregullave në shkollë, familje e komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave;  vlerëson ndikimin e rregullave e ligjeve të shkollës në ushtrimin e të drejtave dhe të përgjegjësive të nxënësve;  reflekton mbi ndikimin e ligjit në jetën personale dhe shoqërore.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 20 Burimet: teksti i nxënësit, interneti dhe burime të tjera informacioni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: 1. Ndahet klasa në dy grupe. Njëri grup duhet të ketë më shumë nxënës, ndërsa tjetri të ketë më shumë vajza ose djem. 2. Secilit prej grupeve iu jepet nga një tabak i madh kartoni dhe lapustila. 3. Mësuesi/ja jep komandën “Filloni”. 4. Nxënësit shfaqin konfuzion, pasi nuk e dinë se çfarë do të bëjnë mbi karton. Dikush nga nxënësit merr lapustilën dhe fillon të punojë mbi karton, duke vizatuar diçka. 5. Pas një periudhe të shkurtër, mësuesi/ ja jep komandën “Ndaloni!” dhe kërkon që grupet të shkëmbejnë tabakët e tyre. 6. Mësuesi/ja udhëzon grupet që të rifillojnë punën, duke vazhduar idenë e nisur nga grupi tjetër. 7. Pas një periudhe kohe, mësuesi/ja e ndalon përsëri lojën. 8. Ftohen grupet të vendosin në dërrasë të zezë dy tabakët e tyre të kartonit me vizatimet që kanë bërë. 9. Një përfaqësues grupi lexon se çfarë është shkruar aty. Pas një periudhe reflektimi, mësuesi/ja fillon diskutimin me nxënësit: – Si u ndiet kur juve nuk ju shpjegua se çfarë duhet të bëni me tabakët e kartonit? – Si vendosët më pas se çfarë do të bënit? Kush e vendosi? A ishit të gjithëdakord? – Po kur erdhi tabaku i grupit tjetër, si u ndiet? Me çfarë vështirësish u përballët? – Si mund të ishte organizuar më mirë kjo lojë? – Pas kësaj, si mendoni, sa të rëndësishme janë rregullat? – Çfarë përcaktojnë ato? – Si informohemi për rregullat e ligjet në shoqëri? – Çfarë funksionesh kanë ato? 7. Projekt: “Ligji për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve”. Punohen sipas shembullit në tekst. 8. Testim: Kjo orë mësimore mund të bëhet një orë testimi (vlerësim i njohurive). PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore1: Kuptimi për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut Situata e të nxënit: E drejta themelore e njeriut është e drejta për jetën, si e drejtë natyrore kjo është e para. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpreh mendimin e vet për të drejtat dhe liritë e njeriut;  shpjegon qartë e saktë me gojë dhe me shkrim disa nga të drejtat dhe liritë e njeriut;  dallon mesazhin e pjesës te veprimtaria në faqen 21. Fjalët kyç: të drejta, liri, deklaratë.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 21 Të Drejta Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Tryeza rrethore - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimesh Në çdo klasë nxënësit kanë marrë njohuri për të drejtat e njeriut, të fëmijëve etj. Për këtë qëllim mësuesi/ja nxit nxënësit të flasin se çfarë dinë për të drejtat e njeriut. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim dhe Tryeza rrethore Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me historikun e saj. Të Drejtat e Njeriut janë të drejta që u takojnë të gjithë njerëzve pa dallim, thjesht dhe vetëm për shkak të të qenit njeri. Quhen të drejta, sepse i përkasin çdo individi të gjallë, çdo qenieje njerëzore. Universalizimi i të Drejtave të Njeriut nënkupton se të Drejtat e Njeriut iu takojnë të gjithë njerëzve dhe zbatohen kudo për të gjithë njerëzit. Punë me grupe. Tryeza rrethore Të drejtat Ndahet klasa në dy grupe të mëdha: Liritë Secili grup liston disa të drejta dhe liri të njeriut. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Liritë dhe të drejtat e njeriut janë të lidhura ngushtësisht me njëra-tjetrën. Respektimi i të drejtave të njeriut dhe i dinjitetit njerëzor është themeli i lirisë, i drejtësisë dhe i paqes në botë. Pa të drejta njerëzore nuk ka liri. Liria e individit nuk duhet të cenojë lirinë e tjetrit. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 21. Plotësohet tabela në rubrikën “Veprimtari”. Mësuesi/ja ndjek me vëmendje punën e nxënësve dhe i udhëzon dhe ndihmon ata ku hasin vështirësi. Detyrë shtëpie: Punë në grupe. Pasi mësuesi/ja ndan grupet e nxënësve, iu jep si detyrë shtëpie veprimtarinë në tekst për krijimin e një reklame apo posteri për njërën nga të drejtat e njeriut. Detyra mund të realizohet edhe në klasë nëse ka kohë. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, gjuha dhe komunikimi, art pamor. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 22 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Dokumentet ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut Situata e të nxënit: Skema e OKB-së, “Save the children” Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon rëndësinë e dokumenteve ndërkombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut;  identifikon dokumentet kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut dhe menaxhon ato;  veçon të drejtat që garantohen të drejtat në Kushtetutë. Fjalët kyç: dokument ndërkombëtar, dokument kombëtar, konventë, garantoj. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti, Konventa për të drejtat e fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, historia gjuha dhe komunikimi, art pamor. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Mendo/ Puno në dyshe/Shkëmbe - Shpjegim dhe Lexim i orientuar - Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Mendo/ Puno në dyshe/Shkëmbe Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen: – Cilat janë disa nga dokumentet që ju njihni për të drejtat e njeriut? Nxënësit mendohen për pak minuta, këmbejnë mendimet e tyre me shokun e bankës dhe më pas përgjigjen. Mësuesi/ja i shënon në tabelë mendimet e tyre. Të drejtat e njeriut janë? 1. 2. 3. 3. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim dhe Lexim i orientuar Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me historiku e saj. Historiku i krijimit Deklaratës së të Drejtave të Kushtetutës së Shqipërisë që u shpall më 28.11.1998. Prezantoj: Mësuesi/ja paraqet broshurën e deklaratës së përgjithshme të të Drejtave të Njeriut,Kushtetutën, Kodin e Punës, Kodi e Familjes, Deklaratën ose Konventën e të Drejtave të Fëmijëve, që nxënësit të njihen nga afër me to. Deklarata përmban 30 nene. Materiale për këtë temë ka plot, prandaj puna organizohet në grupe. Për 15` minuta nxënësit lexojnë (lexim i orientuar) këto materiale dhe çdo grup (punë me grupe) evidenton
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 23 përmbledhjen e secilit dokument dhe më pas të përzgjedhin pikat e përbashkëta. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`. Rrjeti i diskutimit Mësuesi/ja shton një çështje për diskutim. Nxënësit japin mendimin e tyre pro dhe kundër çështjet duke e argumentuar mendimin e tyre. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 23. Kërkohet nga nxënësit që për 5 minuta të punojnë me veprimtaritë në tekst dhe diskutojnë për to. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, punohet me nenin 18 të Kushtetutës. Nxënësve u jepet detyrë të përgatisin secili nga një shirit me përmbajtjen e një të drejte. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Të drejtat e njeriut të parashikuara në kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar Situata e të nxënit: Qeveria e nxënësve mbron të drejtat tuaja në shkollë. Neni 15 i Kushtetutës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  evidenton të drejtat e njeriut të përcaktuara në Kushtetutë;  veçon të drejtat e njeriut në legjislacionin shqiptar;  diskuton në grup për të drejtat dhe detyrat. Fjalët kyç: Kushtetutë, ligje për të drejtat, Avokati i Popullit. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut, internet, Konventa për të Drejtat e Fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, historia, gjuha dhe komunikimi, art pamor. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Diskutim - Shpjegim dhe INSERT - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Diskutim Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit mbi përmbajtjen e shiritave që kanë përgatitur me nga një të drejtë. Këtu vetë nxënësit do të rendisin të drejtat, liritë, detyrat. E drejta ime për t’u arsimuar.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 24 Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe INSERT E drejta për jetën garantohet në Kushtetutë tonë. Duke pasur parasysh hartën e të pyeturit, shpjegoj thelbin e mësimit, duke u ndalur posaçërisht në kuptimin e fjalëve kyç. Kushtetuta është një grup ligjesh themelore, aty përcaktohen të drejtat, detyrat dhe përgjegjësitë e qytetarëve. Ajo ka për qëllim të vendos të drejtat dhe liritë e shtetasve. Kushtetuta përfshin disa ligje të përgjithshme e themelore të cilat zbërthehen në dokumente të tjera ligjore: kodi penal, kodi civil, kodi i familjes, ligji për arsimin, ligji për zgjedhjet, ligji për taksat, për sigurimet shoqërore, etj. Institucioni i Avokatit të popullit ka për qëllim të nxisë për arritjen e standardeve më të larta në mbrojtje dhe respektim të të drejtave të njeriut. Pjesëmarrjen e qytetarëve Kujdesin shëndetësor Kushtetuta garanton Lirinë ekonomike Arsimin Barazinë Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin (Punë e pavarur) Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 25. Jepet nga mësuesi/ja që të bëhet një detyrë, me temë: Parimet kryesore demokratike të nevojshme për të jetuar në një ishull të sapozbuluar? Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, ushtrimi 2. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik Situata e të nxënit: Familja, shtëpi e ëmbla shtëpi, përgjegjësia për mirërritjen e fëmijës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  diskuton në grup për rëndësinë e pjesëmarrjes në një shoqëri demokratike;  përshkruan të drejtat vetjake të njeriut,ekonomike, politike dhe shoqërore;  përvetëson informacionin e marrë;  krahason të drejtat ekonomike, politike dhe shoqërore. Fjalët kyç: demokraci, të drejta individuale, të drejta shoqërore, të drejta ekonomike, të drejta politike.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 25 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Hartë mendimi - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit, më pas mësuesi/ja drejton pyetjen: - Çfarë janë të drejtat e njeriut? - Listoni disa prej tyre. Të drejta Mësuesi/ja bën një përmbledhje të tyre dhe jep detyrë t`i klasifikojnë ato. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Hartë mendimi Klasa ndahet në grupe dhe nxënësit i lihet pak kohë sa të përcaktojnë të drejtat. Të drejtat ndahen në këto kategori: a. Liritë dhe të drejtat vetjake, të drejta të orientuare drejt një jetese në mjedis të pastër, të shëndetshëm, të sigurt etj. Liritë dhe të drejtat vetjake b. Liritë dhe të drejtat politike dhe qytetare, të drejta të orientuara drejt lirisë, ku përfshihet liria e mendimit, e informacionit, e lëvizjes së lirë, për t`u bashkuar me jetën politike etj. Liritë dhe të drejtat politike dhe qytetare c. Liritë dhe të drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore, të drejta të orientuara drejt sigurisë sociale dhe zhvillimit ekonomik, ku përfshihet e drejta për strehim, ushqim, punësim, kujdes shëndetësoretj. Liritë dhe të drejtat ekonomike, sociale, kulturore Moszbatimi i përgjegjësitë kufizon të drejtat e njeriut. a. Kur nuk paguan sigurimet, kur të mbushësh moshën për pension nuk ke të drejta ta marrësh. b. Nuk mund të votosh pa mbushur moshën 18 vjeç. c. Gjykata të dënon kur shkel ligjin. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 27. Punohet me plotësimin e tabelës. Mësuesi/ja i ndjek dhe i mbikëqyr për ta plotësuar saktë atë dhe i ndihmon aty ku nxënësit hasin vështirësi. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar gjuha dhe komunikim, art pamor. Burimet: teksti, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut, interneti, Konventa për të Drejtat e Fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 26 Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi e nxënësve dhe argumentimet e tyre. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 3 në tekst, faqe 27. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit, vlerësim diagnostikues dhe të vazhdueshëm duke i motivuar ata. 5. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 6. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut” PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Përgjegjësitë vetjake Situata e të nxënit: Nxënësit vijnë në shkollë për të mësuar, bëjnë detyrat me përgjegjësi, shembull nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon qartë dhe saktë kuptimin e termave përgjegjësi vetjake;  vlerëson burimet e përgjegjësive duke ju referuar shembujve nga jeta;  analizon pasojat e mospërmbushjes së përgjegjësive vetjake. Fjalët kyç: Përgjegjësi, përgjegjësi vetjake, pasoja. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti, Konventa për të Drejtat e Fëmijës. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Tabela e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Stuhi mendimesh Mësuesi/ja e nis orën mësimore duke shtruar për diskutim një pyetje: - Ç’është përgjegjësia? - Ç’kuptoni ju me përgjegjësi? Përgjegjësi
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 27 Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe Tabela e koncepteve Mësuesi/ja për disa minuta thelbin e mësimit. Vizaton në dërrasë të zezë tabelën e koncepteve, ku në njërën shtyllë shkruan të drejtat dhe në shtyllën tjetër u kërkon nxënësve të evidentojnë përgjegjësitë që lidhen me to. Të drejta Përgjegjësitë që lidhen me këto të drejta E drejta për edukim dhe arsimim E drejta për kujdes shëndetësor E drejta për argëtim dhe çlodhje Këtu mësuesi/ja thekson se përgjegjësitë realizohen me dëshirën dhe vullnetin e njerëzve dhe nuk janë të detyrueshme me ligj. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Ndahet klasa në grupe pune dhe punohet me veprimtaritë në tekst, aparatin pedagogjik faqe e librit 31-32. Pyetje për vetëvlerësim:. Punohet dhe plotësohen rubrikat e tekstit. Diskutohet për përgjegjësitë dhe listohen disa duke plotësuar tabelën. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 3 në tekst faqe 32. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, evidentoj përgjigjet më të mira, argumentet, detyrat, punimet e tyre dhe bëj vlerësime inkurajuese gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre Situata e të nxënit: Të kujdesemi për moshatarët tanë dhe për njerëzit në nevojë. Shembuj nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Nxënësi/ja:  shpreh mendimin për përgjegjësitë si qytetar, anëtar i shoqërisë;  evidenton përgjegjësitë qytetare;  Veçon disa nga qëllimet e qytetarisë aktive;  sallon mesazhin e situatave në tekst. Fjalët kyç: përgjegjësi, përgjegjësi qytetare, qytetar aktiv.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 28 Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut dhe të fëmijëve, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Marrëdhënie pyetje-përgjigje - Rrjeti i diskutimit dhe Shpjegim - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Marrëdhënie pyetje-përgjigje Duke pasur parasysh njohuritë që kanë për detyrat dhe përgjegjësitë, mësuesi/ja e drejton këtë fazë të mësimit me metodën “Marrëdhënie pyetje-përgjigje”. Ai/ajo u drejton disa pyetje nxënësve, për të risjellë në mendje njohuritë që ata kanë marrë në temat e mëparshme për detyrat dhe përgjegjësitë. Disa nga pyetjet janë:  Çfarë përgjegjësish ka një njeri?  Cilën detyrë e keni kryer me përgjegjësi?  Çfarë përfitimesh keni pasur?  A keni sakrifikuar për realizimin e saj? Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Rrjeti i diskutimit dhe Shpjegim Të jesh qytetar do të thotë t’i përkasësh një komuniteti dhe të respektosh një sërë të drejtash dhe detyrimesh në lidhje me institucionet e caktuara politike, të kesh të drejtat detyrat dhe përgjegjësitë e tua. Mësuesi/ja ndërton në dërrasë të zezë një rrjet diskutimi, që e plotëson bashkë me nxënësit. Të drejtat Detyrat Përgjegjësitë qytetare U kërkon nxënësve të hapin librin dhe të punojnë me situatat dhe diskutohen ato. Nxënësit paraqesin një listë idesh dhe faktesh për rolin dhe angazhimin e qytetarëve në zgjidhjen e problemeve të komunitetit të tyre. Mendimet e nxënësve shkruhen në tabelë. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Pyetje për vetëvlerësim: Punë me grupe,. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që për 3 minuta të rendisin disa nga të drejtat dhe përgjegjësitë e qytetarëve. Atëherë: Grupi I: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Familje. Grupi 2: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Komunitet. Grupi 3: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Shkollë. Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 35. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 29 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Veprimtari praktike. Përgjegjësitë e mia si qytetar i komunitetit tim Situata e të nxënit: Diskutim i situatave të dhëna Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  dallon përgjegjësitë personale;  dallon përgjegjësitë shoqërore;  shpjegon se cilat janë përgjegjësitë qytetare;  kategorizon përgjegjësitë e tyre personale dhe shoqërore në komunitet;  analizon burimet e përgjegjësive;  vlerëson rëndësinë individuale dhe shoqërore të plotësimit të përgjegjësive dhe analizon shkaqet dhe pasojat në rast mosplotësimi;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  vëzhgon dhe nxjerr në pah nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare;  zgjedh qëndrimin e tij në lidhje me detyrat e tij si qytetar në klasa e në komunitet;  merr pjesë në diskutimin dhe formulimin e rregullave në shkollë, familje e komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave. Burimet: teksti i nxënësit, interneti dhe burime të tjera informacioni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Në këtë orë veprimtarie nxënësit nxiten të kuptojnë dhe diskutojnë mbi të drejtat dhe përgjegjësitë vetjake e qytetare. Ata do të jenë të aftë të analizojnë situatat duke debatuar me argumente. Do të mësojnë se përgjegjësia personale dhe ajo qytetare janë elemente të rëndësishme të qeverisjes demokratike të klasës, komunitetit, qytetit dhe vendit. U jap disa situata, që nxënësit/et i diskutojnë mes tyre dhe japin idetë se si mund të zgjidhen dhe se kush është përgjegjësi i problemeve të hasura. Lexojnë me kujdes situatat e dhëna. Përpara se të shprehin mendimin e tyre, ata shkruajnë në fletore të drejtat, detyrat, përgjegjësitë e të gjithë individëve, grupeve dhe institucioneve që përfshihen në rast. Më pas diskutojnë në klasë duke respektuar rregullat e përcaktuara më lart. Situatat për diskutim i referohen teksti faqe 36. Mësuesi/ja, por edhe nxënësit mund të sjellin edhe situata të tjera për diskutim.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 30 TEMATIKA 4 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Detyrat ndaj vetes Situata e të nxënit: Detyrat tona individuale, në familje, shkollë e shoqëri. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon detyrat ndaj vetes, si: arsimimi, higjiena etj.;  përshkruan detyrat e qytetarëve;  analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Fjalët kyç: detyra, detyra vetjake. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme, Konventa për të Drejtat e Fëmijëve, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Diagrami i Venit - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’:Stuhi mendimesh Mësuesi/ja shkruan në tabelë termin “detyrë dhe u kërkon nxënësve të thonë se çfarë kuptjojnë me këtë term. Mësuesi/ja shkruan në tabelë disa nga përgjigjet e tyre, të cilat ndihmojnë në marrjen e njohurive të reja. Detyra Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Diagrami i Venit Në tematikën e kaluar nxënësit mësuan përgjegjësitë qytetare. Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Më pas u kërkon nxënësve të plotësojnë diagramin e Venit që ai/ajo vetë ka ndërtuar në dërrasën e zezë, ku shënon të përbashkëtat dhe dallimet mes tyre. Përgjegjësi Të drejtat Të përbashkëta
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 31 Në shtëpi: prindërit kërkojnë që ju të ndihmoni në shtëpi duke rregulluar krevatin, duke sistemuar tavolinën tuaj të punës, duke vendosur rrobat në vendin e duhur. Detyra Në shkollë dhe klasë: të respektoni rregulloren e shkollës, të mirëmbani mjetet e punës, të mbani pastër ambientin etj. Në komunitet: të ruani mjedisin, të kontribuojmë për ndriçimin etj. Zbatimi i detyrave vetjake duhet të jetë parimi themelor i jetës së çdo njeriu. Detyrat vetjake e ndihmojnë vetë individin, por edhe të tjerët me të cilët bashkëvepron çdo ditë. Nxënësit punojnë me situatat në libër, nën drejtimin e mësuesit/es. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 40. Plotësohet tabela e veprimtarisë 1. Të drejtat e mia Përgjegjësitë e mia Detyrë shtëpie: Veprimtaria praktike pika 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë. Situata e të nxënit: Ndihmojmë me humanizëm dhe vullnetarizëm, shembuj nga jeta. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 32 Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë, si: besnikëria ndaj atdheut, respekti për të tjerët etj.;  dallon detyrat ndaj shoqërisë: si: pjesëmarrja në votime, respektimi i tjetrit, respektimi i ligjit, pjesëmarrja në qeverisje, kritika ndaj njerëzve të zgjedhur etj.;  vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: moral, qytetar aktiv, mbrojtje, të drejta. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Tabela e koncepteve - Shpjegim dhe Harta e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Tabela e koncepteve Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja u drejtohet nxënësve me tri pyetje dhe përgjigjet e tyre i shkruan në tabelën që vizaton në dërrasë të zezë. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe Harta e koncepteve Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Morali është tërësia e parimeve, e normave dhe e rregullave, që përcaktojnë sjelljen dhe veprimtarinë e njerëzve në shoqëri. Sjelljet morale mësohen, trashëgohen, kopjohen, transmetohen. Hapet libri në faqen 41-42-43. Nxënësit lexojnë mësimin, diskutojnë, ngrenë pyetje. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të ndalen te detyrat duke interpretuar fotot. Besnikëria ndaj Atdheut, popullit, figurave kombëtare, veprave dhe monumenteve kulturore etj. Respektimi i morale detyrave nga secili prej nesh kontribuon për zhvillimin e shoqërisë njerëzore DETYRAT Të qenit qytetar aktiv në komunitet duke u përfshirë në ndaj tjetrit dhe veprimtari vullnetare. Të qenit i besueshëm. /Ndjekja e rregullave dheligjeve. shoqërisë / Respektimi i të drejtave të tjetrit/ Respektoni pronën e të tjerëve. / Ji një fqinj i mirë. / Mbrojtja e mjedisit etj. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 43. Pyetje për vetëvlerësim: Plotësohet tabela e veprimtarisë 1. Diskutohet rreth saj dhe mendimeve që japin nxënësit. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Ligjet janë... Vlerat janë... Rregullat janë...
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 33 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Veprimtari praktike. Ndërmarrja e veprimtarive konkrete për zbatimin e detyrave qytetare. Situata e të nxënit: Veprimtari nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan detyrat e qytetarëve;  dallon ligjet dhe institucionet që garantojnë realizimin e detyrave qytetare;  analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij;  vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  mbikëqyr veprimtarinë e përditshme në klasë, në komunitet dhe më gjerë dhe nxjerr fakte që dëshmojnë për shkallën, në të cilën nxënësit, mësuesit dhe qytetarët janë të prirë dhe të gatshëm të përmbushin detyrat e tyre qytetare;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete (individuale ose në grup) për zbatimin e detyrave qytetare;  përcjell mesazhi e tij nëpërmjet veprimeve dhe qëndrimeve qytetare. Burimet: Teksti, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Qëllimi i kësaj veprimtarie është të ndihmojë nxënësit të kuptojnë rëndësinë e detyrave qytetare dhe të kryejnë veprimin e duhur në situata të ndryshme. Ndahet klasa në grupe dhe u jepet nga një situatë. Lexojnë me kujdes secilën nga situatat në vijim. Duke u bazuar në modelin e fletës së punës, për secilin rast ndërtojnë një tabelë për detyrat qytetare, vendimin tuaj për situatën, pasojat e mundshme për secilin vendim. Më pas diskutojnë dhe analizojnë në klasë si kanë ndikuar parimet dhe detyrat morale në vendimet tuaja. Situata 1 Situata 3
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 34 TEMATIKA 5 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile Situata e të nxënit: Vlerat qytetare të njerëzve. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan përmbajtjen e koncepteve:pjesëmarrja qytetare, qytetari, shoqëri civile;  analizon ndikimin e shoqërisë civile në shoqëri dhe politikat publike;  shpjegon rolet e qytetarit në një shoqëri demokratike;  demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjithshme. Fjalët kyç: qytetari, pjesëmarrje qytetare, shoqëri civile Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Zhvillimi i orës mësimore: PNP: Lexim i orientuar dhe Stuhi mendimesh - Kllaster - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Lexim i orientuar Mësuesi/ja e nis temën mësimore duke nxitur nxënësit të komentojnë një foto të tekstit: Diskutimet e nxënësit janë nga më të ndryshme. Në këtë pikturë të piktorit italian për qytetin e Korçës, shihet një grua që pastron rrugicën, një traditë kjo e qytetarëve të këtij qyteti. Pas këtij diskutimi, mësuesi/ja shënon në tabelë termin “Qytetar” dhe nxit nxënësit të thonë mendimet e tyre rreth këtij termi. Qytetar Qytetar është një individ i vetëdijshëm për të drejtat e detyrat që ka në një shoqëri e në një shtet dhe që përshkohet nga ideja për të mirën dhe dobinë e shoqërisë. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Kllaster “Korça”, pikturë e piktorit italian Etore Ponzi Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 35 Ndërton në dërrasë të zezë një skemë të Kllasterit dhe e plotëson bashkë me nxënësit. të respektosh rregullat në shtëpi, shkollë, vende publike të kujdesesh për mjedisin / të ndihmosh njerëzit në nevojë Të jesh qytetar do të thotë t’i përkasësh një komuniteti të njohësh dhe respektosh të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë ndaj komunitetit dhe institucioneve të tij. Çdo individ që merr pjesë së bashku me të tjerët në një veprimtari të caktuar quhet pjesëmarrës. të ofrosh ndihmë dhe shërbime, (mësuesi vjel mendimet e nxënësve.) të ngresh zërin, të mbështetësh një nismë në të mirë të komunitetit të përfshihesh në organizata ● Shoqëria civile janë grupime qytetarësh, individësh që janë aktiv në sferën publike dhe ushtrojnë veprimtari në interes të popullit politike Qëllimet e shoqërisë sociale civile: ekonomike çdo qëllim tjetër të ligjshëm Hapi i tretë: 10`Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 48. Pyetje për vetëvlerësim: Shkrimi i lirë. Si mund të rritet pjesëmarrja jonë në shoqëri? Diskutoni rreth tij. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Shembuj nga pjesëmarrje qytetare dhe shoqëria civile. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Format e pjesëmarrja qytetare dhe opinioni shoqëror. Situata e të nxënit: Dhënia e ndihmave të njerëzve në nevojë. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 36 Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton format e pjesëmarrjes shoqërore;  përshkruan dhe ilustron format e pjesëmarrjes qytetare;  merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: opinioni shoqëror, pjesëmarrje aktive, pjesëmarrje pasive. Burimet: teksti mësimor, botime të ndryshme, për Lidhja me fushat e tjera ose me temat edukimin ligjor dhe qytetar, internet . ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Marrëdhënie pyetje-përgjigje - Kllaster - Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: Parashikimi 10’: Marrëdhënie pyetje-përgjigje Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit dhe u drejtohet nxënësve për të marrë përgjigjet e tyre dhe i shkruan ato në tabelë. – A jeni ju pjesëmarrës në ndonjë grup shoqëror? – Si realizoni pjesëmarrjen qytetare? Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25: Kllaster Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Mësuesi/ja ndërton në tabelë një skemë kllaster që e plotëson me nxënësit. përfshirja individuale Pjesëmarrje qytetare: të marrësh pjesë në votime të përfshihesh në proceset për ndryshimin e politikave me grupimin e individëve sipas interesave tëcaktuar. Pjesëmarrja e qytetarëve në vendimmarrje: me pjesëmarrjen e çdo individi në procesin evotimit. Opinioni është mendimi, idetë dhe besimi që krijohet për një problem, dukuri apo diçka tjetër nga vlerësimi dhe qëndrimi ndaj vetes, të tjerëve apo edhe mjedisit ku jetojmë. Për formimin e opinionit familja individual dhe publik shoqëria ndikojnë disa faktorë: media Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Rrjeti i diskutimit Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 50. Diskutohet rreth veprimtarisë 1 dhe 2 në klasë. Te veprimtaria 2 nxënësit japin mendimin rreth pyetjes se: A do ta pranonit ata të qëndronin në bankë me një nxënës me HIV/AIDS?
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 37 A do ta pranonit ata të qëndronin në bankë me një nxënës me HIV/AIDS? Po (pse?) Jo (pse?) Veprimtari në klasë: Nxënësit respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Shembuj nga pjesëmarrje qytetare dhe shoqëria civile. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë Situata e të nxënit: Situata e librit faqe 51 Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan përmbajtjen e koncepteve,demokracia, qeverisje demokratike;  shpjegon të drejtat e shumicës në demokraci;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: demokraci, qeverisje, qeverisje demokratike, opozitë. Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Kllaster /Tabela e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja u drejtohet nxënësve merr përgjigjet e tyre dhe i shkruaj në tabelë. Demokracia
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 38 Termi “Demokraci” sipas fjalorit 1. Regjim a sistem politik, ku pushteti ushtrohet nga populli drejtpërdrejt ose nëpërmjet organeve të zgjedhura, ku shtetasit gëzojnë liri e të drejta të barabarta. 2. Mënyrë drejtimi a organizimi në jetën e një kolektivi, të një partie etj., që siguron pjesëmarrjen aktive dhe ndikimin vendimtar të të gjithë anëtarëve në veprimtarinë shoqërore e në ecurinë e punëve; e drejta dhe mundësia që u jepen anëtarëve të një kolektivi a tërë popullit për të thënë fjalën lirisht për të gjitha çështjet politike, shoqërore etj. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Kllaster /Tabela e koncepteve Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Demokracia është një sistem qeverisjeje që buron nga populli dhe duhet të funksionojë me popullin dhe për popullin. respektimin e të drejtave të njeriut mbizotërimin e ligjit, Një shtet demokratik ka në themel të tij: parimin e përfaqësimit, ndarjen e pushteteve dhe pavarësinë e tyre parimin e shumicës etj. Barazia njerëzit duhet të gëzojnë mundësi të barabarta. Parimi i përfaqësimit. Populli Sundimi i shumicës dhe të drejtat ushtron pushtetin nëpërmjet Parimet e qeverisjes: e pakicës. Demokracia është përfaqësuesve. sundimi i shumicës së popullit. Respektimi i të Respektimi i drejtat e njeriut. opozitës Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 52 Plotësohet tabela e veprimtarisë 1 në klasë. Mësuesi/ja mbikëqyr punën e nxënësve. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 39 Populli Përfaqësues Qeveri POLITIKE MJEDISORE EKONOMIKE Qëllimet e qeverisjes: SHOQËRORE PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve tonë Situata e të nxënit: foto e librit faqe53, qeveria e nxënësve të shkollës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton përgjegjësitë e qeverisë;  analizon përgjegjësitë e qeverisë ndajqytetarëve dhe anasjelltas;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: qeveri, përgjegjësi, përgjegjësitë e qeverisë. Burimet: Teksti, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet . Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Tabela e koncepteve - Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësova) - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Tabela e koncepteve Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Punohet me metodën tabela e koncepteve. Jepen termat dhe lidhja që kanë ndërmjet tyre. Nxënësit/et shprehin nga një fjali për çdo term, por që të kenë lidhje midis tyre. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësoj) Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Qeveria është organizmi që ushtron autoritetin e shtetit. Veprimtaria politike dhe administrative e qeverisë sipas një drejtimi të caktuar quhet qeverisje. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve: Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësova). Nxënësit duhet të mbajnë shënime. Di Dua të di Mësova
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 40 Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin 10`: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 53. Veprimtari në klasë: Plotësim tabele. Rrejti i diskutimit. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi shkrimi i një eseje me temë. “Nëse unë do të isha kryetari/ja...” Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Veprimtari praktike Ndikimi i veprimit qytetar në politikat publike dhe marrjen e vendimeve Situata e të nxënit: Qeveria e nxënësve të shkollës, në marrjen e vendimeve Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  demonstron aftësi komunikimi në grup, në marrjen e vendimeve dhe zgjidhjen e konflikteve me mjete demokratike;  shpjegon ndikimin e veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe marrjen e vendimeve;  demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjithshme;  mbikëqyr politikën e qeverisë së klasës, të shkollës dhe vendit, për të identifikuar hapësirat e pjesëmarrjes qytetare;  merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet;  Zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: politika publike, vendim, veprim qytetar, pjesëmarrje qytetare, Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 41 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Veprimtaria: Si të informojmë institucionet përkatëse për problemin tonë. Kjo veprimtari ka si qëllim të mësojë nxënësit se çfarë është politika publike në komunitetin e tyre dhe si mund të përfshihen ata. Gjithashtu, synon t’i ndihmojë nxënësit të shprehin mendimin e tyre bazuar në fakte dhe të kuptojnë dhe se cilit institucion apo nivel qeverisjeje duhet t’i drejtohen për këtë çështje. Për këtë veprimtari duhet: • pjesëmarrje aktive nga të gjithë nxënësit; • klasa ndahet në tri grupe A,B,C; • ndahet puna për secilin grup; • secili grup të ketë një drejtues, i cili zgjidhet nga vetë nxënësit; • grupi bie dakord për detyrat e secilit pjesëtar dhe kohën kur duhet bërë; • gjatë diskutimeve, nxënësit duhet të mos ngrenë zërin, të dëgjojnë me vëmendje dhe të respektojnë mendimin e tjetrit; • të kërkojnë ndihmë nga burime të ndryshme, nëse është e nevojshme. • si dhe në ç’mënyrë ndikon në jetën juaj (në shëndetin, sigurinë, edukimin etj.); • sa fëmijë apo të rritur preken nga problemi; • kush ka përgjegjësinë për ta zgjidhur problemin; • pse dhe si ka lindur ky problem dhe pse nuk është zgjidhur; • a janë marrë masa për ta zgjidhur? Nëse po çfarë, nëse jo përse? PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike Situata e të nxënit: Situatë konflikti, veprojmë me Kartën Peet MRD Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon faktin e lindjes një konflikti;  evidenton pasojat që kanë konfliktet;  analizon mënyrat e zgjidhjes së një konflikti. Fjalët kyç: konflikt, mosmarrëveshje, zgjidhja e konfliktit. Burimet: Teksti, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi.
Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 42 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Shpjegim - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Jepen termi konflikt dhe nxiten nxënësi të thonë se çfarë kuptojnë me të. Nxënësit/et shprehin nga një fjali për këtë term. Konflikti Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25: `Shpjegim dhe Kllaster Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Konfliktet janë mosmarrëveshjet midis dy njerëzve ose dy palëve. Konflikti është i pranishëm në jetën dhe në marrëdhëniet tona të përditshme me të tjerët, duke filluar nga debatet mes shokëve, në familje e deri te luftërat midis shteteve. Konfliktet ndodhin edhe kur nuk ka komunikim të hapur dhe të sinqertë. 1. mungesa e tolerancës; 2. mungesa e 3. nevojat nevojave bazë; psikologjike; Burimet e 4. mungesa e konfliktit 5. mungesa e bashkëpunimit; besimit, komunikimi. ndërmjetësimi Rrugët e zgjidhjes së konflikteve: rruga gjyqësore arbitrazhi Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 59. Nxënësit japin shembuj konfliktesh nga jeta e tyre dhe rrugët se si i kanë zgjidhur ato. Gjithashtu shprehen se si janë ndier kur janë gjendur para një konflikti. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv
Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv

Recommended

Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.doc
Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.docEdukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.doc
Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.docilirianlaci
 
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.doc
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.docPlani Qytetari 8-Erik - OK-2022.doc
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.docKejsi Gerdeci
 
Ditar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccc
Ditar qytetari 8.doc ccccccccccccccccccccccccDitar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccc
Ditar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccccvffees
 
Tabela pilot vizioni i kurrikules
Tabela pilot vizioni i kurrikulesTabela pilot vizioni i kurrikules
Tabela pilot vizioni i kurrikules#MesueseAurela Elezaj
 
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhDitar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhcvffees
 
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtor
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtorPrezentimi i punimit për kompetencat t per drejtor
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtorZekë Muqkurtaj
 
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.doc
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.docKimia 10 - Plani mesimor2022-2023.doc
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.docStefKot
 
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveKomunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveSelf employed
 

Recommended

Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.doc
Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.docEdukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.doc
Edukim për shoqërinë 1 - Plani mësimor i ri 2022 - 2023 rreg.docilirianlaci
 
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.doc
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.docPlani Qytetari 8-Erik - OK-2022.doc
Plani Qytetari 8-Erik - OK-2022.docKejsi Gerdeci
 
Ditar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccc
Ditar qytetari 8.doc ccccccccccccccccccccccccDitar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccc
Ditar qytetari 8.doc cccccccccccccccccccccccccvffees
 
Tabela pilot vizioni i kurrikules
Tabela pilot vizioni i kurrikulesTabela pilot vizioni i kurrikules
Tabela pilot vizioni i kurrikules#MesueseAurela Elezaj
 
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhDitar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
Ditar qytetari 7.doc hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhcvffees
 
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtor
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtorPrezentimi i punimit për kompetencat t per drejtor
Prezentimi i punimit për kompetencat t per drejtorZekë Muqkurtaj
 
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.doc
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.docKimia 10 - Plani mesimor2022-2023.doc
Kimia 10 - Plani mesimor2022-2023.docStefKot
 
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveKomunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveSelf employed
 
1. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 221. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 22KANCELARIERIONI
 
Sociologji al
Sociologji alSociologji al
Sociologji alDritoon Fondaaj
 
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.docFizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.docqfffrk5865
 
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVEUDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVEALB-AID Kukes
 
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffffDitar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffffcvffees
 
Met ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_matMet ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_matSeadin Xhaferi
 
Përbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNKPërbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNKAlush Kryeziu
 
Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016UC Berkeley
 
Mesimi Bashkekohor
Mesimi BashkekohorMesimi Bashkekohor
Mesimi Bashkekohorfakete duraku
 
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docxArti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docxPasticeriBesa
 
Prezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritikPrezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritikAnida Rroshi
 
Psikologji Sociale
Psikologji SocialePsikologji Sociale
Psikologji SocialeAnida Ago
 
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveKomunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveSelf employed
 
punimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docxpunimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docxhylikadriu
 
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK #MesueseAurela Elezaj
 
Manual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT KosoveManual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT KosoveSami Palushi
 
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptxProjekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptxAnilaDuka1
 
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.docqfffrk5865
 
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARENJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE#MesueseAurela Elezaj
 
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.pptREFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.pptRenita Piqoni
 

More Related Content

Similar to Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv

1. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 221. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 22KANCELARIERIONI
 
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.docFizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.docqfffrk5865
 
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVEUDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVEALB-AID Kukes
 
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffffDitar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffffcvffees
 
Met ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_matMet ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_matSeadin Xhaferi
 
Përbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNKPërbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNKAlush Kryeziu
 
Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016UC Berkeley
 
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docxArti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docxPasticeriBesa
 
Prezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritikPrezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritikAnida Rroshi
 
Psikologji Sociale
Psikologji SocialePsikologji Sociale
Psikologji SocialeAnida Ago
 
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveKomunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveSelf employed
 
punimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docxpunimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docxhylikadriu
 
Manual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT KosoveManual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT KosoveSami Palushi
 
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptxProjekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptxAnilaDuka1
 
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.docqfffrk5865
 
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARENJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE#MesueseAurela Elezaj
 
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.pptREFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.pptRenita Piqoni
 

Similar to Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv (20)

1. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 221. kimia 8 plane mësimore 21 22
1. kimia 8 plane mësimore 21 22
 
Sociologji al
Sociologji alSociologji al
Sociologji al
 
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.docFizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
Fizikaooo9-Plani-mesimor-2020-2021-1.doc
 
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVEUDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
UDHËZUES PËR KRIJIMIN DHE FUNKSIONIMIN E QEVERISË SË NXËNËSVE
 
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffffDitar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
Ditar qytetari 9.docffddfdffffffffffffff
 
Met ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_matMet ndervepruese mesimin_mat
Met ndervepruese mesimin_mat
 
Përbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNKPërbërësit e kurrikulit MNK
Përbërësit e kurrikulit MNK
 
Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016Lm gjeografia-10-gusht-2016
Lm gjeografia-10-gusht-2016
 
Mesimi Bashkekohor
Mesimi BashkekohorMesimi Bashkekohor
Mesimi Bashkekohor
 
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docxArti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
Arti pamor 9 - Plani mësimor 2023-2024.docx
 
Prezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritikPrezantim mendimi kritik
Prezantim mendimi kritik
 
Psikologji Sociale
Psikologji SocialePsikologji Sociale
Psikologji Sociale
 
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteveKomunikimi ne mardheniet e studenteve
Komunikimi ne mardheniet e studenteve
 
punimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docxpunimi seminarik h.k.docx
punimi seminarik h.k.docx
 
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK
LEKSIONE ....SHKRIM AKADEMIK
 
Manual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT KosoveManual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
Manual, parandalimi dhunes MASHT Kosove
 
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptxProjekt Nje bote plot ngjyra.pptx
Projekt Nje bote plot ngjyra.pptx
 
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
1.-GJEOGRAFIA-9-Plani-mësimor-vjetor-1.doc
 
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARENJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
NJË SHKOLLË MIQËSORE PËR TË GJITHË....SHKOLLË KOMUNITARE
 
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.pptREFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
REFORMAT E NDRYSHIMIT TRANSFORMUES NE SISTEMIN ARSIMOR SHQIPTAR.ppt
 

Liber_Mesuesi_Qytetaria_7.docxcv ffff vv

  • 1.
  • 2. Sevi Agolli Libër mësuesi për tekstin shkollor QYTETARI 7 Shtëpia botuese Albas
  • 3. Botues: Latif AJRULLAI Rita PETRO Redaktore përgjegjëse: Sevi LAMI Arti grafik: Ela LUMANI © Albas, 2016 ISBN 978-9928-02-784-9 Shtëpia botuese Albas Në Tiranë: Rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D. Tel: 00355 45800160; e-mail: info@albas.al Në Tetovë: Rr. “Ilinden”, nr. 105 Tel: 00389 44 344 047; e-mail: albas_te@yahoo.com Në Prishtinë: Rr. “Muharrem Fejza”, p.n. Tel: 00377 45 999 770 e-mail: albas_pr@yahoo.com Shtypur në shtypshkronjën: DEAPRINT
  • 4. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” P Ë R M B A J T J A TEMATIKA I 1. Ligji dhe rëndësia e tij 12 2. Vlerat në shoqëri 13 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 15 4. Ndikimi i ligjeve në jetën vetjake dhe shoqërore 16 5. Përgatitja e ligjeve 18 6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 19 7. Projekt: “Ligji për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve”. 8. Testim: Vlerësim i njohurive TEMATIKA II 1. Kuptimi për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut 20 2. Dokumentet ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 22 3. Të drejtat e njeriut të parashikuara në kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 23 4. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 24 5. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 6. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut” TEMATIKA III 1. Përgjegjësitë vetjake 26 2. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 27 3. Veprimtari praktike. Përgjegjësitë e mia si qytetar i komunitetit tim 29 TEMATIKA IV 1. Detyrat ndaj vetes 30 2. Detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë 31 3. Testim: Vlerësim i njohurive 33 TEMATIKA V 1. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile 34 2. Format e pjesëmarrja qytetare dhe opinioni shoqëror 35 3. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë 37 4. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve tonë 39 5. Veprimtari praktike: Ndikimi i veprimit qytetar në politikat publike dhe marrjen e vendimeve 40 6. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 41 7. Projekt: Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv 43 Test-tremujori I Test-tremujori II Test-tremujori III
  • 5.
  • 6. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 4 Qëllimet e programit të lëndës “Qytetari 7” Synon:  Të përgatisë të rinjtë dhe të rriturit për pjesëmarrje aktive në shoqërinë demokratike, duke fuqizuar kështu kulturën demokratike.  Të aftësojë të rinjtë në luftën kundër ksenofobisë, dhunës, racizmit, nacionalizmit agresiv dhe intolerancës.  Të sigurojë dhe të forcojë kohezionin shoqëror, drejtësinë sociale dhe në të mirën e përgjithshme.  Të fuqizojë shoqërinë civile përmes pajisjes së qytetarëve me njohuri dhe shprehi demokratike. Mbështetur në këto qëllime të përgjithshme, programi i lëndës së qytetarisë synon:  T’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar njohuritë dhe aftësitë intelektuale, të domosdoshme për të kuptuar, për të analizuar dhe për të ndikuar në politikat sociale dhe mënyrat e zbatimit të tyre.  T’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar aftësitë e pjesëmarrjes qytetare të nxënësve dhe përfshirjen e tyre të vetëdijshme dhe të kualifikuar në zgjidhjen e problemeve të komunitetit.  T’u japë nxënësve mundësinë të zhvillojnë përkushtimin qytetar në respektimin e vlerave dhe parimeve demokratike të domosdoshme për bashkëjetesë në një shoqëri demokratike. Lidhja e kompetencave të fushës /lëndës me kompetencat e tjera kyç Ndërtimi dhe zbatimi i kompetencave kyç nga nxënësi gjatë procesit të mësimdhënies dhe nxënies, kërkon që mësuesi të mbajë parasysh lidhjen me kompetencave e tjera kyç. Për të realizuar në praktikë këtë lidhje, mësuesi/ja duhet të përzgjedhë situatat, veprimtaritë, metodat dhe mjetet e përshtatshme të procesit të nxënit. Kompetenca qytetare Programi i qytetarisë, si pjesë e fushës “Shoqëria dhe mjedisi”, përmes kërkimit, krijon kushte në mënyrë të veçantë për ndërtimin dhe demonstrimin nga nxënësi të kompetencës qytetare. Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit Programi i qytetarisë krijon mundësi për zhvillimin e shkathtësive komunikuese. Nxënësi përdor materiale të printuara, vizuale dhe digjitale, për të eksploruar dukuritë, proceset shoqërore, politike, ekonomike, kulturore etj., në kohë dhe në hapësirë. Ai mëson si të vlerësojë këto burime dhe kuptojë si gjuha mund të përdoret për të zhvilluar më tej të nxënit. Përmes diskutimeve, lojës në role, debateve, prezantimeve etj., nxënësi zhvillon shkathtësitë të të shprehurit; në mënyrë progresive ai zhvillon dhe përdor fjalorin e përshtatshëm për të komunikuar idetë, informacionet etj. në mjedise dhe për audienca të ndryshme. Kompetenca e të menduarit Nxënësi zhvillon të menduarin kritik dhe krijues gjatë vlerësimit të të dhënave dhe përdorimit të tyre, teston shpjegimet dhe peshon argumentet. Ai zhvillon shkathtësitë për marrjen e vendimeve dhe strategjitë që e ndihmojnë të mendojë në mënyrë analitike dhe logjike. Programi mundëson që nxënësi të kuptojë vlerën dhe procesin e drejtimit të pyetjeve, të jetë krijues dhe të zhvillojë imagjinatën në vëzhgimet që bën në terren. Kompetenca e të nxënit Për të mbështetur edukimin për qytetari demokratike, nxënësi shfrytëzon informacionin nga burime të ndryshme, gjykon vlefshmërinë dhe rëndësinë e tij. Në procesin e kërkimit, ai përdor teknologjinë e informacionit dhe komunikimit për përgatitjen e prezantimeve të tij dhe komunikimin e gjetjeve. Nxënësi
  • 7. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” mendon në mënyrë kritike kur shqyrton pasojat e veprimtarisë njerëzore në një mjedis të caktuar, kur vlerëson zgjidhjet e problemeve globale, kur krijon dhe mbron qëndrimin e tij. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme shoqërore e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, të përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim. Në procesin e realizimit të detyrave demonstron respekt dhe mirëkuptim, pranon mendimet ndryshe. Përdor gjuhën e politikës, të ligjit, të moralit, të ekonomisë përtëkomunikuarmendimetdheidetëetij dhepër tëorganizuarpërgjigjet.Kompetencapërjetën,sipërmarrjen dhe mjedisin. Nxënësit zgjidhin çështje të ndryshme që lidhen me mjedisin shoqëror, ekonomik, ligjor, kulturor etj., me kompleksitetin e dukurive të tij, vlerëson rëndësinë dhe efektivitetin e zgjidhjeve të propozuara nga njëri-tjetri. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, ndërsa përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim. Kompetenca personale Programi i qytetarisë nxit të nxënit e bazuar në kërkim, duke zhvilluar aftësinë e nxënësve për të menaxhuar veten. Nxënësi kupton rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe në kryerjen e hetimeve, aftësohen të jenë të pavarur në zbatimin e njohurive dhe shkathtësive dhe në marrjen e vendimeve. Përmes punës në bashkëpunim në klasë dhe në terren, nxënësit zhvillojnë aftësitë ndërpersonale dhe mësojnë të vlerësojnë perspektivat e ndryshme të anëtarëve të tjerë të grupit. Kompetenca digjitale Nxënësi zhvillon kompetencën digjitale përmes përdorimit të TIK-ut në mënyrë efektive dhe të përshtatshme kur kërkon, krijon, përpunon, komunikon idetë dhe informacionin për dukuritë shoqërore, politike, kulturore etj. Rezultatet e të nxënit të kompetencave kyç që realizohen nëpërmjet lëndës së Qytetarisë 7 Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit (Nxënësi komunikon në mënyrë efektive) • Shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit. • Dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime. • Shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. • Veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e shfrytëzon atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose detyrë me shkrim. Kompetenca e të menduarit (Nxënësi mendon në mënyrë kritike dhe krijuese) • Parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi në medie. • Zgjidh një problem (shoqëror, shkencor...etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e procedurave përkatëse. • Përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (shkencor, shoqëror). • Shpjegon mënyrën e zhvillimit të një procesi natyror ose shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj konkretë. • Krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces/dukuri shoqërore, • Përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive natyrore dhe shoqërore. 5
  • 8. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 6 Kompetenca e të nxënit (Nxënësi mëson për të nxënë) • Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. • Shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve, formulave në shkenca shoqërore, duke i sqaruar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit. • Zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet. • Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike. • Parashtron pyetje (pse, çfarë, si, kur?) dhe organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/ problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur. • Menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe mjeteve gjatë kryerjes së një detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo në terren). Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin (Nxënësi kontribuon në mënyrë produktive) • Zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi për shkollën ose për komunitetin. • Diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për shmangien e tyre. • Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.), për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj). Kompetenca personale (Nxënësi bën jetë të shëndetshme) • Vlerëson shkaqet e një situate të mundshme konflikti midis moshatarëve ose anëtarëve të grupit dhe propozon alternativa për parandalimin dhe zgjidhjen, duke ndarë përvojat dhe mendimet në grup. Kompetenca qytetare (Nxënësi përkushtohet ndaj të mirës së përbashkët) • Tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të tjerëve, të cilat kontribuojnë në rritjen e cilësisë së aktivitetit të grupit shoqëror/komunitetit. • Merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj., në shkollë apo në komunitet, ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësive të përmendura, që jetojnë në bashkësinë e gjerë. Kompetenca digjitale (Nxënësi përdor teknologjinë për të nxitur inovacionin) • Përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar, duke përfshirë komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive. • Analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të marra nga interneti, duke i përmbledhur ato).
  • 9. PLANI VJETOR QYTETARI 7 Gjithsej = 35 orë Njohuri të reja = 26 orë Veprimtari praktike dhe testime = 6 orë Projekt = 3 orë Tematika Nr. i orëve Temat mësimore Shkathtësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat Rregullat, ligjet dhe roli i tyre në shoqëri (8 orë) 1. Ligji dhe rëndësia e tij  përshkruan përmbajtjen e koncepteve; ligje, rregulla dhe zakon;  bën dallimin ndërmjet ligjeve dhe normave morale;  analizon vlerat (morale, politike e shoqërore etj.) që shërbejnë si burim për ligjet;  vëzhgon ndikimin e ligjeve dhe të rregullave në familje, shkollë dhe komunitet;  shpjegon ndikimin e ligjit në jetën personale dhe shoqërore;  vlerëson rolin e gjykatave, të policisë dhe të qytetarëve në zbatimin e ligjit;  analizon faktorët që çojnë në ndryshimin e ligjit;  përshkruan procedurat për përcaktimin e ligjit;  përshkruan procedurat e hartimit dhe të zbatimit të disa lloje ligjesh;  tregon procedurat e hartimit të rregullores së shkollës;  vlerëson ndikimin e rregullave e ligjeve të shkollës në ushtrimin e të drejtave dhe të  merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të së mirës së përbashkët;  merr pjesë në diskutimin dhe formulimin e rregullave në shkollë, familje dhe komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave 2. Vlerat në shoqëri 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 4. Ndikimi i ligjit në jetën vetjake dhe shoqërore 5. Përgatitja e ligjeve 6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 7. Veprimtari praktike: Roli i gjykatave, i policisë dhe i qytetarëve në zbatimin e ligjit 8. Projekt: Ligji për mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 7
  • 10. përgjegjësive të nxënësve; Të drejtat e njeriut (6 orë) 9. Kuptimi për të drejtat dhe liritë e individit  dallon dhe përshkruan përmbajtjen e të drejtave të njeriut;  tregon nga burojnë të drejtat enjeriut;  liston dokumentetkryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat e njeriut, si:  Deklarata e përgjithshme e të drejtave të njeriut;  Ligji kushtetues “Për të drejtat dhe liritë themelore të njeriut”;  Konventa për të drejtat e fëmijës;  Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut;  shpjegon rëndësinë individuale dhe shoqërore të të drejtave personale, ekonomike dhe politike, si dhe lidhjen ndërmjet tyre:dallon të drejtat e fëmijës në legjislacion;  dallon parimet themelore të Konventës për të drejtat e fëmijës; përshkruan të drejtat e pakicave etj.; analizon dhe vlerëson problemin e të drejtave të njeriut në komunitetin ku bëjnë pjesë (familje, shkollë, në komunitetin lokal etj). • merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të të drejtave tënjeriut; • vëzhgon zbatimin e të drejtave të fëmijës: -grumbullon të dhëna nga shtypi, organizon diskutime, shkruan letra, përfshihet në veprimtari shoqërore etj; • mbikëqyr problemete të drejtave të njeriut në komunitetin, ku bën pjesë (familje, shkollë, në komunitetin lokaletj 10. Dokumentet kryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 11. Të drejtat e njeriut të parashikuara në Kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 12. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 13. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 14. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut Përgjegjësitë (3 orë) 15. Përgjegjësitë vetjake • dallon përgjegjësinë personale nga ajo shoqërore; • shpjegon se cilat janë përgjegjësitë qytetare; • kategorizon përgjegjësitë e tyre personale dhe shoqërore në komunitet; • analizon burimet e përgjegjësive; • vlerësonrëndësinë individuale dhe shoqërore të plotësimit të përgjegjësive dhe analizon shkaqet dhe pasojat në rastmosplotësimi; • vëzhgon nëvazhdimësi dhe nxjerr në pah nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare; •zgjedh qëndrimin e tij në lidhje me detyrat e tij si qytetar në klasa e në komunitet. 16. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 17. Veprimtari praktike: Përgjegjësitë e miasi qytetar dhe anëtar i komunitetit tim Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 8
  • 11. • evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Detyrat qytetare (3 orë) 18. Detyrat ndaj vetes • përshkruan detyrat e qytetarëve; • dallon ligjet dhe institucionet që garantojnë realizimin e detyrave qytetare; • analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare; (veprimtari) • evidenton, nga jeta e përditshme, problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij; • vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore; • zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete (individuale ose në grup) për zbatimin e detyrave qytetare. • mbikëqyr veprimtarinë e përditshme në klasë, në komunitet dhe më gjerë, për të nxjerrë fakte që dëshmojnë për shkallën, në të cilën nxënësit, mësuesit dhe qytetarët janë të prirë dhe të gatshëm të përmbushin detyrat e tyre qytetare 19. Detyrat ndaj tjetrit dhe shoqërisë 20. Veprimtari praktike: Ndërmarrja e veprimeve konkrete për zbatimin e detyrave qytetare. Pjesëmarrja qytetare (7 orë) 21. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile • përshkruan konceptin qytetari, pjesëmarrje qytetare dhe shoqëri civile; • përshkruan dhe ilustron format e pjesëmarrjes qytetare; • identifikon veprimin e parimeve themelore të qeverisjes demokratike në jetën e komunitetit në qytetin dhe vendin tonë; • analizon ndikimin e formave të ndryshme të opinionit shoqëror në veprimtarinë e qeverisë; • analizon përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve dhe anasjelltas; • vlerëson mënyrat me anë të të cilave qytetarët mund të ndikojnë për ndryshime pozitive në qeverisje; • shpjegon rolet e qytetarit në një shoqëri demokratike; • demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjith- shme; • mbikëqyr politikën e qeverisë së klasës, të shkollës dhe vendit, për të identifikuar hapësirat e pjesëmarrjes qytetare; • merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet. 22. Format e pjesëmarrjes qytetare dhe opinioni shoqëror 23. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë 24. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve 25. Veprimtari praktike: Ndikimi i veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 9
  • 12. marrjen e vendimeve; • demonstron aftësi komunikimi në grup, në marrjen e vendimeve dhe zgjidhjen ekonflikteve me mjete demokratike; • shpjegon ndikimin e veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe marrjen e vendimeve; 26. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 27. Projekt: Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv Prodhimi, konsumi, shpërndarja 8 orë TEMATIKA SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES SË LËNDËS SHTATOR – DHJETOR (13 ORË) JANAR – MARS (12 ORË) PRILL – QERSHOR (10 ORË) Pushteti, autoriteti, qeverisja 27 orë Rregullat, ligjet dhe roli i tyre në shoqëri (8 orë) Përgjegjësitë (3 orë) Prodhimi, konsumi, shpërndarja (8 orë) 1. Ligji dhe rëndësia e tij 1. Përgjegjësitë vetjake 1. 2. Vlerat në shoqëri 2. Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre 2. 3. Rregullat dhe zakonet në shoqëri 3. Veprimtari praktike: Përgjegjësitë e mia si qytetar dhe anëtar i komunitetit tim 3. 4. Ndikimi i ligjit në jetën vetjake dhe shoqërore Detyrat qytetare (3 orë) 4. 5. Përgatitja e ligjeve 4. Detyrat ndaj vetes 5. Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 10
  • 13. 6. Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të Drejtat dhe përgjegjësitë qytetare 5. Detyrat ndaj tjetrit dhe shoqërisë 6. Prodhimi, konsumi, shpërndarja 8 orë 6. Veprimtari praktike: Roli i gjykatave, i policisë dhe i qytetarëve në zbatimin e ligjit Pjesëmarrja qytetare (7 orë) 7. 7. Projekt: ora I. Ligji për mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve 6. Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile 8. Të drejtat e njeriut (6 orë) 7. Format e pjesëmarrjes qytetare dhe opinioni shoqëror 9. Projekt: ora III. Një qytetar i përgjegjshëm dhe pjesëmarrës aktiv 8. Kuptimi për të drejtat dhe liritë e individit 8. Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë Gjithsej (35 orë) 9. Dokumentet kryesore ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut 9. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve 10. TEST 3 10. Të Drejtat e njeriut të parashikuara në Kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar 10. Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike 11. Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik 11. Projekt: ora II. Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut 12. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 12. TEST 2 13. TEST 1 Libër mësuesi për tekstin “ Qytetari 11
  • 14. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 12 TEMATIKA 1 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa: VII Tema mësimore1: Ligji dhe rëndësia e tij Situata e të nxënit: Rregullorja e shkollës, e klasës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës: Nxënësi/ja:  diskuton mbi rëndësinë e dobinë e ligjit;  ndërgjegjësohet mbi përdorimin e ligjit dhe të rregullave;  krahason traditat me zakonet, rregullat dhe ligjet;  vlerëson rëndësinë e ligjeve në jetën ton;  shpjegon vlerat dhe misionin që kanë ligjet;  analizon karakteristikat e ligjit. Fjalët kyç: Ligj, mbrojtje, zbatim, ndëshkim. Burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media, interneti etj. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Organizimi i orës së mësimit: PNP: Bashkëbisedim - Shpjegim - Punë me tekstin (Punë e pavarur) Hapi i parë: 10’ - Parashikimi: Bashkëbisedim Mësuesi/ja e nisi orën mësimore me një pyetje që shtron për diskutim: - Si e nisni ju një ditë tuajën? Nxënësit tregojnë rreth veprimtarive që kryejnë çdo ditë në mëngjes. Ky bashkëbisedim shërben për futjen në situatën problemore. Rregullat janë shumë të dobishme në jetën tonë të përditshme, Rregullat dhe ligjet rregullojnë marrëdhëniet midis njerëzve. Hapi i dytë: 25` - Ndërtimi i njohurive: Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon se: ● Qëllimi i një ligji është të rregullojë në mënyrë sa më të saktë dhe të kuptueshme problemin, rrethanën, veprimtarinë që shqyrton, por dhe të respektojë vlerat, që çdo shoqëri ka vendosur në mënyrë demokratike. ● Ligjet janë rregulla të shoqërisë, të miratuara nga Parlamenti dhe që janë botuar në Fletoren Zyrtare. ● Rregullat e sjelljes dhe normat rregullojnë marrëdhëniet në një komunitet. Rregullat janë të shkruar dhe të pashkruara. Në këtë fazë të orës mësimore, mësuesi/ja punon me nxënësit për rregullat që duhet të zbatohen në klasë, familje, grupin e sportit etj.). ● Zakonet janë rregulla që bazohen në traditën e popujve. ● Ligjet rregullojnë marrëdhëniet në shoqëri. Mungesa e ligjeve do të bënte që njerëzit të silleshin sipas dëshirës së tyre, pa marrë parasysh nevojat e të tjerëve. Njohja dhe zbatimi i ligjeve i bën njerëzit më të
  • 15. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 13 përgjegjshëm dhe më të kujdesshëm ndaj nevojave që kanë. Ndaj njohja e ligjeve dhe zbatimi i tyre ka një rëndësi të madhe për shoqërinë. Hapi i tretë: 10` - Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (Punë e pavarur). Në këtë fazë të orës mësimore, mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të bëjnë një përmbledhje për njohuritë që morën mbi ligjin. të zbatohet dhe të respektohet KARAKTERISTIKAT E LIGJIT: të bëhet publik dhe të njihet gjerësisht të jetë i thjeshtë dhe i kuptueshëm të frymëzohet nga parimi i demokracisë Punohet me veprimtaritë në tekst. – Pyetje për vetëvlerësim. – Plotësimi i tabelës. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst. Vlerësimi: Mësuesi/ja vlerëson nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ato. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Vlerat në shoqëri Situata e të nxënit: Koment (foto me anëtarët e familjes, klasës) Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  tregon çfarë janë vlerat;  vlerëson ndikimin e vlerave në jetën e përditshme;  diskuton në grup për rëndësinë e vlerave;  dallon mesazhin e situatës në faqen 9. Fjalët kyç: vlerë, drejtësi, liri, barazi. Burimet: teksti i nxënësit, fletë, lapustila, fisha individuale 1-2-3 etj. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi.
  • 16. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 14 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim - Punë me tekstin. Hapi i parë: 10’ Parashikimi: Brainstorming, Stuhi mendimesh Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Më pas punohet me materialin në libër faqe 8. Mësuesi/ja i shkruan mendimet e tyre në tabelë. Vlerat Hapi i dytë: 25` Ndërtimi i njohurive: (Kllaster) Shpjegim  ● Vlerat krijohen mbi bazën e veprimeve njerëzore.  ● Vlerat janë thesari më i rëndësishëm në jetën tonë. sociale “e së drejtës” dhe “e së morale: themelore; gabuarës” bashkëjetesa Vlerat qytetare dhe harmonike në shkollë, komunitet, ruajtja e ekonomike: grumbullimi e mjedisit etj; përdorimi i të mirave materiale; politike: marrëdhënia mes qeverisjes dhe shoqërisë. Ndahet klasa në grupe dhe specifikojnë vlerat në familje, shkollë, komunitet etj:  Ndershmëria  Respekti  Përgjegjësia Efikasiteti  Mirësjellja  Marrja e përgjegjësive vetjake  Toleranca Përgjegjësitë  Të jesh bashkëpunues Inteligjenca  Të mbash premtimet  Durimi Vlerat  Vetëkontrolli tona  Besnikëria  Të jesh kurajoz etj. Imagjinata Kreativiteti Hapi i tretë: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin - Rrjeti i diskutimit Në këtë fazë nxënësit punojnë me tekstin dhe mësuesi/ Risitë ja ngre çështje dhe situata për diskutim. Nxënësit japin mendimet e tyre pro dhe kundër, duke i argumentuar. Punohet me aparatin pedagogjik: Pyetje për vetëvlerësim. Veprimtari në klasë. Punohet me veprimtaritë në tekst dhe plotësohet tabela. Detyrë shtëpie: Veprimtaria nr. 1, faqe 9. Vlerësimi: Mësuesi/ja i vlerëson nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
  • 17. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 15 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla: 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Rregullat dhe zakonet në shoqëri Situata e të nxënit: Një rregull në shkollë, në familje, një zakon. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  shpjegon qartë dhe saktë se ç’janë zakonet, duke i ilustruar me shembuj;  përdor krahasimin për të gjetur dallimin midis rregullave dhe zakoneve;  përvetëson informacionin e marrë. Fjalët kyç: rregull, zakon, shoqëri. Burimet: teksti i nxënësit, interneti, botime të ndryshme, rregullorja e shkollës, Kanuni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Diagram Veni - Shkrim dhe Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: 10’ Parashikimi: (Brainstorming) Stuhi mendimesh Mësuesi/ja e nis orën e mësimit me një pyetje dhe sjelljen e shembujve nga jeta e përditshme. - Çfarë kuptoni ju me rregulla? - Çfarë janë zakonet? - Sillni shembuj të rregullave dhe zakoneve nga jeta juaj e përditshme. Nxënësit nuk duhet të paragjykohen për mendimet e tyre. Vlerat Zakonet Nxënësit mund të japin edhe shembuj të tillë zakonesh. Rregull: Në familjen time e kemi si rregull që kompjuterin ta përdorim secili në orare të caktuara dhe të mos pengojmë njëri-tjetrin. Zakon: Kur fillon shkolla, gjyshja më spërkat nga pas me ujë, që të dal sa më mirë me mësime! Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim - Diagrami i Venit Mësuesi/ja shpjegon ndikimin e rregullave në jetën tonë dhe rolin e zakoneve. Edhe zakonet janë rregulla, por që bazohen në traditë. Në familje: të ndajmë rolet dhe detyrat me të tjerët. Rregullat na ndihmojnë: Në punë: të caktojnë se kur do t`a fillojnë punën punonjësit. Në shkollë: të përcaktojnë marrëdhëniet mësues-nxënës. Në veprimtari sportive: si duhen të sillen lojtarët, trajnerët, arbitrit etj.
  • 18. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 16 Zakonet Ligji Rregullat Rregullat më të rëndësishme të shkruara në dokumente të veçanta quhen ligje. Evidentohen anët e përbashkëta dhe dallimet e ligjit, rregullave dhe zakoneve me diagram Veni. Rregullat që bazohen te tradita quhen zakone. Rregullat e shkruara dhe të pashkruara, quhen kanune. (një situatë në lidhje me gjakmarrjen) Hapi i tretë: Përpunim 10`: Shkrim dhe Rrjeti i diskutimit Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 13. Punohet me situatat në tekst ose nga jeta e tyre. Mësuesi/ja ngre një pyetje për diskutim. Nxënësit japin mendimet e tyre pro dhe kundër, duke i argumentuar. - A janë gjithmonë të drejta rregullat dhe zakonet? PO (Pse?) JO (Pse?) Argumentimi Veprimtari në klasë: Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Ndikimi i ligjeve në jetën vetjake dhe shoqërore Situata e të nxënit: Ndikimi i ligjit parauniversitar në shkollë. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të rinj, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton ndikimin e ligjit në jetën personale;  veçon ndikimi i ligjit në jetën shoqërore;  komenton një ligj (familje) se si ndihmon në zgjidhjen e situatave problematike. Fjalët kyç: ligj, zbatim, ndikim. Burimet: teksti, ligji nr. 69 për sistemin parauniversitar, DN, Kodi i Familjes, Kodi i Punës, internet, gazeta. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi
  • 19. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 17 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Organizimi i orës së mësimit: PNP: Bashkëbisedim dhe Rrjeti i diskutimit - Shpjegim - Punë me tekstin dhe Tabelë konceptesh Bashkëbisedim, lexim i orientuar, punë me hartën, punë në grupe. Hapi i parë: Parashikim 10’: Bashkëbisedim dhe Rrjeti idiskutimit Mësuesi/ja e nis orën mësimore me disa çështje që shtron për diskutim. - Përse duhen ligjet? - Çfarë roli kanë ato në jetën tonë? A mund të funksionojë një shtet, një shoqëri pa ligje? PO (Pse?) JO (Pse?) Argumentimi Nxënësit sjellin raste nga përvoja vetjake. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Ligji luan një rol shumë të rëndësishëm në jetën tonë të përditshme, sepse të gjitha marrëdhëniet tona në fushën ekonomike, politike, kulturore, shoqërore rregullohen nga ligjet. Ligji dënon të gjitha veprimtaritë që janë në kundërshtim me të. Por ai nuk ka synim të dënojë qytetarët. Synimi i ligjit është t’i mbrojë ata. Qëndrimet tona ndaj ligjit mund të jenë:  Pranuese ndaj ligjeve, si norma të caktuara nga shteti për t’u ndjekur dhe respektuar nga qytetarët.  Shmangëse ndaj një norme të caktuar ose një tërësie normash, të cilat janë pranuar nga shoqëria ku jetojmë. Hapi i tretë: Përpunimi 10`: Punë me tekstin dhe Tabelë konceptesh Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 13. Ndahet klasa në grupe me nga 4-6 nxënës dhe çdo grup veçon: Pyetje për vetëvlerësim: Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Punohet me rubrikat e tekstit dhe plotësohen ato. Diskutohet për përgjegjësitë dhe listohen disa duke plotësuar tabelën. Detyrë shtëpie: Mësuesi/ja jep si detyrë shtëpie vazhdimin e ushtrimit 1 te rubrika: Veprimtari në klasë (faqe 13).  Duhet të ketë një ligj... Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Ligjet që na shërbejnë Ligjet që na detyrojnë
  • 20. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 18 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Përgatitja e ligjeve Situata e të nxënit: Referendumi për Kushtetutën. Kushtetuta garanton lirinë e çdo personi. Parlamenti. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon qartë e saktë nevojën e krijimit të ligjeve të reja;  evidenton hapat që kalon procesi i përgatitjes së një ligji;  veçon dhe menaxhon informacionin në gazetë për një ligj aktual. Fjalët kyç: projektligj, votim, deputet, komision parlamentar, Fletorja Zyrtare. Burimet: teksti i nxënësit, ligji nr. 69 për sistemin parauniversitar, DN, Kodi i Familjes, Kodi i Punës, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Bashkëbisedim dhe Lexim i drejtuar - Harta e koncepteve - Kontrolli i njohurive Hapi i parë: Parashikimi 10’: Bashkëbisedim dhe Lexim i orientuar Mësuesi/ja e nis mësimin duke u drejtuar nxënësve disa pyetje për diskutim: – Pse hartohen ligjet? – Kush merret me hartimin e tyre? Po me miratimin? Udhëzohen nxënësit/et të lexojë tekstin (lexim i drejtuar),duke mbajtur shënime. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të parashikojnë për atë që do të lexojnë në nëntemën e parë “Si përgatiten ligjet”. Mendimet e nxënësve shënohen në tabelën “INSERT”. √ + – ? Nxënësit e dinë informacionin që po lexojnë Informacioni i ri për nxënësit Nxënësit e dinin ndryshe informacionin e ri Informacioni që nuk arrin ta kuptojë Hapi i dytë: Ndërtimi i kuptimit 25`: Harta e koncepteve Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit duke ndërtuar në dërrasë të zezë një hartë konceptesh. Kushtetuta është ligji themelor i shtetit. Autoriteti i saj buron nga populli.
  • 21. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 19 Ligjet Propozuesit Miratimi Ligjbërësit Këshilli i Ministrave Grupet e punës Me 2/3 e votave Çdo deputet Kuvendi diskuton për projektligjin e ri, i cili pasi merr miratimin e shumicës së deputetëve i kalon për miratim presidentit. Pas miratimit nga presidenti, ligji hyn në fuqi 15 ditë pas publikimit në Fletoren zyrtare. Hapi i tretë: Përpunimi 10` - Kontrolli i njohurive Mësuesi/ja punon me rubrikat “Pyetje për vetëvlerësim” dhe “Veprimtari në klasë”. Ai/ajo i orienton nxënësit të luajnë lojën me role, se çfarë hapash duhen ndjekur për miratimin e një ligji. Loja me role faqe 15/1 Mësuesi/ja ndjek me vëmendje veprimtarinë: parashtrimin për diskutim të një ligji të ri, votimin e nxënësve- deputetë, miratimin e ligjit nga nxënësi/ja-presidente etj. Nxënësit respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojnë. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika I Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 6: Veprimtari praktike: Ndikimi i rregullave dhe i ligjeve te të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare Situata e të nxënit: Veprimtari nga jeta e përditshme Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  përshkruan përmbajtjen e koncepteve; ligje rregulla dhe zakon;  bën dallimin ndërmjet ligjeve dhe normave morale;  analizon vlerat (morale, politike e shoqërore etj.) që shërbejnë si burim për ligjet;  vëzhgon ndikimin e ligjeve dhe të rregullave në familje, shkollë dhe komunitet;  vlerëson rolin e gjykatave, të policisë dhe të qytetarëve në zbatimin e ligjit;  analizon faktorët që çojnë në ndryshimin e ligjit. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  merr pjesë në mënyrë vullnetare në veprimtaritë e klasës dhe të komunitetit, në emër të së mirës së përbashkët;  merr pjesë në diskutimin dheformulimin e rregullave në shkollë, familje e komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave;  vlerëson ndikimin e rregullave e ligjeve të shkollës në ushtrimin e të drejtave dhe të përgjegjësive të nxënësve;  reflekton mbi ndikimin e ligjit në jetën personale dhe shoqërore.
  • 22. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 20 Burimet: teksti i nxënësit, interneti dhe burime të tjera informacioni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: 1. Ndahet klasa në dy grupe. Njëri grup duhet të ketë më shumë nxënës, ndërsa tjetri të ketë më shumë vajza ose djem. 2. Secilit prej grupeve iu jepet nga një tabak i madh kartoni dhe lapustila. 3. Mësuesi/ja jep komandën “Filloni”. 4. Nxënësit shfaqin konfuzion, pasi nuk e dinë se çfarë do të bëjnë mbi karton. Dikush nga nxënësit merr lapustilën dhe fillon të punojë mbi karton, duke vizatuar diçka. 5. Pas një periudhe të shkurtër, mësuesi/ ja jep komandën “Ndaloni!” dhe kërkon që grupet të shkëmbejnë tabakët e tyre. 6. Mësuesi/ja udhëzon grupet që të rifillojnë punën, duke vazhduar idenë e nisur nga grupi tjetër. 7. Pas një periudhe kohe, mësuesi/ja e ndalon përsëri lojën. 8. Ftohen grupet të vendosin në dërrasë të zezë dy tabakët e tyre të kartonit me vizatimet që kanë bërë. 9. Një përfaqësues grupi lexon se çfarë është shkruar aty. Pas një periudhe reflektimi, mësuesi/ja fillon diskutimin me nxënësit: – Si u ndiet kur juve nuk ju shpjegua se çfarë duhet të bëni me tabakët e kartonit? – Si vendosët më pas se çfarë do të bënit? Kush e vendosi? A ishit të gjithëdakord? – Po kur erdhi tabaku i grupit tjetër, si u ndiet? Me çfarë vështirësish u përballët? – Si mund të ishte organizuar më mirë kjo lojë? – Pas kësaj, si mendoni, sa të rëndësishme janë rregullat? – Çfarë përcaktojnë ato? – Si informohemi për rregullat e ligjet në shoqëri? – Çfarë funksionesh kanë ato? 7. Projekt: “Ligji për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve”. Punohen sipas shembullit në tekst. 8. Testim: Kjo orë mësimore mund të bëhet një orë testimi (vlerësim i njohurive). PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore1: Kuptimi për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut Situata e të nxënit: E drejta themelore e njeriut është e drejta për jetën, si e drejtë natyrore kjo është e para. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpreh mendimin e vet për të drejtat dhe liritë e njeriut;  shpjegon qartë e saktë me gojë dhe me shkrim disa nga të drejtat dhe liritë e njeriut;  dallon mesazhin e pjesës te veprimtaria në faqen 21. Fjalët kyç: të drejta, liri, deklaratë.
  • 23. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 21 Të Drejta Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Tryeza rrethore - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimesh Në çdo klasë nxënësit kanë marrë njohuri për të drejtat e njeriut, të fëmijëve etj. Për këtë qëllim mësuesi/ja nxit nxënësit të flasin se çfarë dinë për të drejtat e njeriut. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim dhe Tryeza rrethore Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me historikun e saj. Të Drejtat e Njeriut janë të drejta që u takojnë të gjithë njerëzve pa dallim, thjesht dhe vetëm për shkak të të qenit njeri. Quhen të drejta, sepse i përkasin çdo individi të gjallë, çdo qenieje njerëzore. Universalizimi i të Drejtave të Njeriut nënkupton se të Drejtat e Njeriut iu takojnë të gjithë njerëzve dhe zbatohen kudo për të gjithë njerëzit. Punë me grupe. Tryeza rrethore Të drejtat Ndahet klasa në dy grupe të mëdha: Liritë Secili grup liston disa të drejta dhe liri të njeriut. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Liritë dhe të drejtat e njeriut janë të lidhura ngushtësisht me njëra-tjetrën. Respektimi i të drejtave të njeriut dhe i dinjitetit njerëzor është themeli i lirisë, i drejtësisë dhe i paqes në botë. Pa të drejta njerëzore nuk ka liri. Liria e individit nuk duhet të cenojë lirinë e tjetrit. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 21. Plotësohet tabela në rubrikën “Veprimtari”. Mësuesi/ja ndjek me vëmendje punën e nxënësve dhe i udhëzon dhe ndihmon ata ku hasin vështirësi. Detyrë shtëpie: Punë në grupe. Pasi mësuesi/ja ndan grupet e nxënësve, iu jep si detyrë shtëpie veprimtarinë në tekst për krijimin e një reklame apo posteri për njërën nga të drejtat e njeriut. Detyra mund të realizohet edhe në klasë nëse ka kohë. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, gjuha dhe komunikimi, art pamor. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti.
  • 24. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 22 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Dokumentet ndërkombëtare dhe kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut Situata e të nxënit: Skema e OKB-së, “Save the children” Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon rëndësinë e dokumenteve ndërkombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut;  identifikon dokumentet kombëtare për të drejtat dhe liritë e njeriut dhe menaxhon ato;  veçon të drejtat që garantohen të drejtat në Kushtetutë. Fjalët kyç: dokument ndërkombëtar, dokument kombëtar, konventë, garantoj. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti, Konventa për të drejtat e fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, historia gjuha dhe komunikimi, art pamor. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Mendo/ Puno në dyshe/Shkëmbe - Shpjegim dhe Lexim i orientuar - Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Mendo/ Puno në dyshe/Shkëmbe Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen: – Cilat janë disa nga dokumentet që ju njihni për të drejtat e njeriut? Nxënësit mendohen për pak minuta, këmbejnë mendimet e tyre me shokun e bankës dhe më pas përgjigjen. Mësuesi/ja i shënon në tabelë mendimet e tyre. Të drejtat e njeriut janë? 1. 2. 3. 3. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Shpjegim dhe Lexim i orientuar Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me historiku e saj. Historiku i krijimit Deklaratës së të Drejtave të Kushtetutës së Shqipërisë që u shpall më 28.11.1998. Prezantoj: Mësuesi/ja paraqet broshurën e deklaratës së përgjithshme të të Drejtave të Njeriut,Kushtetutën, Kodin e Punës, Kodi e Familjes, Deklaratën ose Konventën e të Drejtave të Fëmijëve, që nxënësit të njihen nga afër me to. Deklarata përmban 30 nene. Materiale për këtë temë ka plot, prandaj puna organizohet në grupe. Për 15` minuta nxënësit lexojnë (lexim i orientuar) këto materiale dhe çdo grup (punë me grupe) evidenton
  • 25. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 23 përmbledhjen e secilit dokument dhe më pas të përzgjedhin pikat e përbashkëta. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`. Rrjeti i diskutimit Mësuesi/ja shton një çështje për diskutim. Nxënësit japin mendimin e tyre pro dhe kundër çështjet duke e argumentuar mendimin e tyre. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 23. Kërkohet nga nxënësit që për 5 minuta të punojnë me veprimtaritë në tekst dhe diskutojnë për to. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, punohet me nenin 18 të Kushtetutës. Nxënësve u jepet detyrë të përgatisin secili nga një shirit me përmbajtjen e një të drejte. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Të drejtat e njeriut të parashikuara në kushtetutë dhe në legjislacionin shqiptar Situata e të nxënit: Qeveria e nxënësve mbron të drejtat tuaja në shkollë. Neni 15 i Kushtetutës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  evidenton të drejtat e njeriut të përcaktuara në Kushtetutë;  veçon të drejtat e njeriut në legjislacionin shqiptar;  diskuton në grup për të drejtat dhe detyrat. Fjalët kyç: Kushtetutë, ligje për të drejtat, Avokati i Popullit. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut, internet, Konventa për të Drejtat e Fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, historia, gjuha dhe komunikimi, art pamor. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Diskutim - Shpjegim dhe INSERT - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Diskutim Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit mbi përmbajtjen e shiritave që kanë përgatitur me nga një të drejtë. Këtu vetë nxënësit do të rendisin të drejtat, liritë, detyrat. E drejta ime për t’u arsimuar.
  • 26. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 24 Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe INSERT E drejta për jetën garantohet në Kushtetutë tonë. Duke pasur parasysh hartën e të pyeturit, shpjegoj thelbin e mësimit, duke u ndalur posaçërisht në kuptimin e fjalëve kyç. Kushtetuta është një grup ligjesh themelore, aty përcaktohen të drejtat, detyrat dhe përgjegjësitë e qytetarëve. Ajo ka për qëllim të vendos të drejtat dhe liritë e shtetasve. Kushtetuta përfshin disa ligje të përgjithshme e themelore të cilat zbërthehen në dokumente të tjera ligjore: kodi penal, kodi civil, kodi i familjes, ligji për arsimin, ligji për zgjedhjet, ligji për taksat, për sigurimet shoqërore, etj. Institucioni i Avokatit të popullit ka për qëllim të nxisë për arritjen e standardeve më të larta në mbrojtje dhe respektim të të drejtave të njeriut. Pjesëmarrjen e qytetarëve Kujdesin shëndetësor Kushtetuta garanton Lirinë ekonomike Arsimin Barazinë Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin (Punë e pavarur) Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 25. Jepet nga mësuesi/ja që të bëhet një detyrë, me temë: Parimet kryesore demokratike të nevojshme për të jetuar në një ishull të sapozbuluar? Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, ushtrimi 2. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika II Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Të drejtat individuale dhe shoqërore në një shtet demokratik Situata e të nxënit: Familja, shtëpi e ëmbla shtëpi, përgjegjësia për mirërritjen e fëmijës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  diskuton në grup për rëndësinë e pjesëmarrjes në një shoqëri demokratike;  përshkruan të drejtat vetjake të njeriut,ekonomike, politike dhe shoqërore;  përvetëson informacionin e marrë;  krahason të drejtat ekonomike, politike dhe shoqërore. Fjalët kyç: demokraci, të drejta individuale, të drejta shoqërore, të drejta ekonomike, të drejta politike.
  • 27. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 25 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Hartë mendimi - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit, më pas mësuesi/ja drejton pyetjen: - Çfarë janë të drejtat e njeriut? - Listoni disa prej tyre. Të drejta Mësuesi/ja bën një përmbledhje të tyre dhe jep detyrë t`i klasifikojnë ato. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Hartë mendimi Klasa ndahet në grupe dhe nxënësit i lihet pak kohë sa të përcaktojnë të drejtat. Të drejtat ndahen në këto kategori: a. Liritë dhe të drejtat vetjake, të drejta të orientuare drejt një jetese në mjedis të pastër, të shëndetshëm, të sigurt etj. Liritë dhe të drejtat vetjake b. Liritë dhe të drejtat politike dhe qytetare, të drejta të orientuara drejt lirisë, ku përfshihet liria e mendimit, e informacionit, e lëvizjes së lirë, për t`u bashkuar me jetën politike etj. Liritë dhe të drejtat politike dhe qytetare c. Liritë dhe të drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore, të drejta të orientuara drejt sigurisë sociale dhe zhvillimit ekonomik, ku përfshihet e drejta për strehim, ushqim, punësim, kujdes shëndetësoretj. Liritë dhe të drejtat ekonomike, sociale, kulturore Moszbatimi i përgjegjësitë kufizon të drejtat e njeriut. a. Kur nuk paguan sigurimet, kur të mbushësh moshën për pension nuk ke të drejta ta marrësh. b. Nuk mund të votosh pa mbushur moshën 18 vjeç. c. Gjykata të dënon kur shkel ligjin. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 27. Punohet me plotësimin e tabelës. Mësuesi/ja i ndjek dhe i mbikëqyr për ta plotësuar saktë atë dhe i ndihmon aty ku nxënësit hasin vështirësi. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar gjuha dhe komunikim, art pamor. Burimet: teksti, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut, interneti, Konventa për të Drejtat e Fëmijës, Kushtetuta, Kodi i Punës, Kodi i Familjes.
  • 28. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 26 Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi e nxënësve dhe argumentimet e tyre. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 3 në tekst, faqe 27. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit, vlerësim diagnostikues dhe të vazhdueshëm duke i motivuar ata. 5. Veprimtari praktike: Të drejtat dhe liritë e pakicave në komunitetin ku jetoj 6. Projekt: Të drejtat e fëmijës në legjislacionin shqiptar, mbështetur në Konventën e të Drejtave të Njeriut” PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Përgjegjësitë vetjake Situata e të nxënit: Nxënësit vijnë në shkollë për të mësuar, bëjnë detyrat me përgjegjësi, shembull nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  shpjegon qartë dhe saktë kuptimin e termave përgjegjësi vetjake;  vlerëson burimet e përgjegjësive duke ju referuar shembujve nga jeta;  analizon pasojat e mospërmbushjes së përgjegjësive vetjake. Fjalët kyç: Përgjegjësi, përgjegjësi vetjake, pasoja. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti, Konventa për të Drejtat e Fëmijës. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Shpjegim dhe Tabela e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Stuhi mendimesh Mësuesi/ja e nis orën mësimore duke shtruar për diskutim një pyetje: - Ç’është përgjegjësia? - Ç’kuptoni ju me përgjegjësi? Përgjegjësi
  • 29. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 27 Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe Tabela e koncepteve Mësuesi/ja për disa minuta thelbin e mësimit. Vizaton në dërrasë të zezë tabelën e koncepteve, ku në njërën shtyllë shkruan të drejtat dhe në shtyllën tjetër u kërkon nxënësve të evidentojnë përgjegjësitë që lidhen me to. Të drejta Përgjegjësitë që lidhen me këto të drejta E drejta për edukim dhe arsimim E drejta për kujdes shëndetësor E drejta për argëtim dhe çlodhje Këtu mësuesi/ja thekson se përgjegjësitë realizohen me dëshirën dhe vullnetin e njerëzve dhe nuk janë të detyrueshme me ligj. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Ndahet klasa në grupe pune dhe punohet me veprimtaritë në tekst, aparatin pedagogjik faqe e librit 31-32. Pyetje për vetëvlerësim:. Punohet dhe plotësohen rubrikat e tekstit. Diskutohet për përgjegjësitë dhe listohen disa duke plotësuar tabelën. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 3 në tekst faqe 32. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, evidentoj përgjigjet më të mira, argumentet, detyrat, punimet e tyre dhe bëj vlerësime inkurajuese gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Përgjegjësitë qytetare dhe rëndësia e tyre Situata e të nxënit: Të kujdesemi për moshatarët tanë dhe për njerëzit në nevojë. Shembuj nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Nxënësi/ja:  shpreh mendimin për përgjegjësitë si qytetar, anëtar i shoqërisë;  evidenton përgjegjësitë qytetare;  Veçon disa nga qëllimet e qytetarisë aktive;  sallon mesazhin e situatave në tekst. Fjalët kyç: përgjegjësi, përgjegjësi qytetare, qytetar aktiv.
  • 30. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 28 Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut dhe të fëmijëve, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Marrëdhënie pyetje-përgjigje - Rrjeti i diskutimit dhe Shpjegim - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi: 10’: Marrëdhënie pyetje-përgjigje Duke pasur parasysh njohuritë që kanë për detyrat dhe përgjegjësitë, mësuesi/ja e drejton këtë fazë të mësimit me metodën “Marrëdhënie pyetje-përgjigje”. Ai/ajo u drejton disa pyetje nxënësve, për të risjellë në mendje njohuritë që ata kanë marrë në temat e mëparshme për detyrat dhe përgjegjësitë. Disa nga pyetjet janë:  Çfarë përgjegjësish ka një njeri?  Cilën detyrë e keni kryer me përgjegjësi?  Çfarë përfitimesh keni pasur?  A keni sakrifikuar për realizimin e saj? Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Rrjeti i diskutimit dhe Shpjegim Të jesh qytetar do të thotë t’i përkasësh një komuniteti dhe të respektosh një sërë të drejtash dhe detyrimesh në lidhje me institucionet e caktuara politike, të kesh të drejtat detyrat dhe përgjegjësitë e tua. Mësuesi/ja ndërton në dërrasë të zezë një rrjet diskutimi, që e plotëson bashkë me nxënësit. Të drejtat Detyrat Përgjegjësitë qytetare U kërkon nxënësve të hapin librin dhe të punojnë me situatat dhe diskutohen ato. Nxënësit paraqesin një listë idesh dhe faktesh për rolin dhe angazhimin e qytetarëve në zgjidhjen e problemeve të komunitetit të tyre. Mendimet e nxënësve shkruhen në tabelë. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Pyetje për vetëvlerësim: Punë me grupe,. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që për 3 minuta të rendisin disa nga të drejtat dhe përgjegjësitë e qytetarëve. Atëherë: Grupi I: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Familje. Grupi 2: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Komunitet. Grupi 3: Evidentoni detyrat dhe përgjegjësitë në Shkollë. Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 35. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
  • 31. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 29 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika III Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Veprimtari praktike. Përgjegjësitë e mia si qytetar i komunitetit tim Situata e të nxënit: Diskutim i situatave të dhëna Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  dallon përgjegjësitë personale;  dallon përgjegjësitë shoqërore;  shpjegon se cilat janë përgjegjësitë qytetare;  kategorizon përgjegjësitë e tyre personale dhe shoqërore në komunitet;  analizon burimet e përgjegjësive;  vlerëson rëndësinë individuale dhe shoqërore të plotësimit të përgjegjësive dhe analizon shkaqet dhe pasojat në rast mosplotësimi;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  vëzhgon dhe nxjerr në pah nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare;  zgjedh qëndrimin e tij në lidhje me detyrat e tij si qytetar në klasa e në komunitet;  merr pjesë në diskutimin dhe formulimin e rregullave në shkollë, familje e komunitet;  diskuton për faktorët që ndikojnë në zbatimin e ligjit dhe të rregullave. Burimet: teksti i nxënësit, interneti dhe burime të tjera informacioni. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Në këtë orë veprimtarie nxënësit nxiten të kuptojnë dhe diskutojnë mbi të drejtat dhe përgjegjësitë vetjake e qytetare. Ata do të jenë të aftë të analizojnë situatat duke debatuar me argumente. Do të mësojnë se përgjegjësia personale dhe ajo qytetare janë elemente të rëndësishme të qeverisjes demokratike të klasës, komunitetit, qytetit dhe vendit. U jap disa situata, që nxënësit/et i diskutojnë mes tyre dhe japin idetë se si mund të zgjidhen dhe se kush është përgjegjësi i problemeve të hasura. Lexojnë me kujdes situatat e dhëna. Përpara se të shprehin mendimin e tyre, ata shkruajnë në fletore të drejtat, detyrat, përgjegjësitë e të gjithë individëve, grupeve dhe institucioneve që përfshihen në rast. Më pas diskutojnë në klasë duke respektuar rregullat e përcaktuara më lart. Situatat për diskutim i referohen teksti faqe 36. Mësuesi/ja, por edhe nxënësit mund të sjellin edhe situata të tjera për diskutim.
  • 32. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 30 TEMATIKA 4 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Detyrat ndaj vetes Situata e të nxënit: Detyrat tona individuale, në familje, shkollë e shoqëri. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon detyrat ndaj vetes, si: arsimimi, higjiena etj.;  përshkruan detyrat e qytetarëve;  analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij. Fjalët kyç: detyra, detyra vetjake. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme, Konventa për të Drejtat e Fëmijëve, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimesh - Diagrami i Venit - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’:Stuhi mendimesh Mësuesi/ja shkruan në tabelë termin “detyrë dhe u kërkon nxënësve të thonë se çfarë kuptjojnë me këtë term. Mësuesi/ja shkruan në tabelë disa nga përgjigjet e tyre, të cilat ndihmojnë në marrjen e njohurive të reja. Detyra Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Diagrami i Venit Në tematikën e kaluar nxënësit mësuan përgjegjësitë qytetare. Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Më pas u kërkon nxënësve të plotësojnë diagramin e Venit që ai/ajo vetë ka ndërtuar në dërrasën e zezë, ku shënon të përbashkëtat dhe dallimet mes tyre. Përgjegjësi Të drejtat Të përbashkëta
  • 33. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 31 Në shtëpi: prindërit kërkojnë që ju të ndihmoni në shtëpi duke rregulluar krevatin, duke sistemuar tavolinën tuaj të punës, duke vendosur rrobat në vendin e duhur. Detyra Në shkollë dhe klasë: të respektoni rregulloren e shkollës, të mirëmbani mjetet e punës, të mbani pastër ambientin etj. Në komunitet: të ruani mjedisin, të kontribuojmë për ndriçimin etj. Zbatimi i detyrave vetjake duhet të jetë parimi themelor i jetës së çdo njeriu. Detyrat vetjake e ndihmojnë vetë individin, por edhe të tjerët me të cilët bashkëvepron çdo ditë. Nxënësit punojnë me situatat në libër, nën drejtimin e mësuesit/es. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive: 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 40. Plotësohet tabela e veprimtarisë 1. Të drejtat e mia Përgjegjësitë e mia Detyrë shtëpie: Veprimtaria praktike pika 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë. Situata e të nxënit: Ndihmojmë me humanizëm dhe vullnetarizëm, shembuj nga jeta. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.
  • 34. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 32 Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon detyrat morale ndaj tjetrit dhe shoqërisë, si: besnikëria ndaj atdheut, respekti për të tjerët etj.;  dallon detyrat ndaj shoqërisë: si: pjesëmarrja në votime, respektimi i tjetrit, respektimi i ligjit, pjesëmarrja në qeverisje, kritika ndaj njerëzve të zgjedhur etj.;  vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: moral, qytetar aktiv, mbrojtje, të drejta. Burimet: teksti i nxënësit, broshura të ndryshme për të drejtat themelore të njeriut, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Tabela e koncepteve - Shpjegim dhe Harta e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Tabela e koncepteve Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja u drejtohet nxënësve me tri pyetje dhe përgjigjet e tyre i shkruan në tabelën që vizaton në dërrasë të zezë. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive: 25`: Shpjegim dhe Harta e koncepteve Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Morali është tërësia e parimeve, e normave dhe e rregullave, që përcaktojnë sjelljen dhe veprimtarinë e njerëzve në shoqëri. Sjelljet morale mësohen, trashëgohen, kopjohen, transmetohen. Hapet libri në faqen 41-42-43. Nxënësit lexojnë mësimin, diskutojnë, ngrenë pyetje. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të ndalen te detyrat duke interpretuar fotot. Besnikëria ndaj Atdheut, popullit, figurave kombëtare, veprave dhe monumenteve kulturore etj. Respektimi i morale detyrave nga secili prej nesh kontribuon për zhvillimin e shoqërisë njerëzore DETYRAT Të qenit qytetar aktiv në komunitet duke u përfshirë në ndaj tjetrit dhe veprimtari vullnetare. Të qenit i besueshëm. /Ndjekja e rregullave dheligjeve. shoqërisë / Respektimi i të drejtave të tjetrit/ Respektoni pronën e të tjerëve. / Ji një fqinj i mirë. / Mbrojtja e mjedisit etj. Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 43. Pyetje për vetëvlerësim: Plotësohet tabela e veprimtarisë 1. Diskutohet rreth saj dhe mendimeve që japin nxënësit. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 2 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. Ligjet janë... Vlerat janë... Rregullat janë...
  • 35. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 33 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika IV Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Veprimtari praktike. Ndërmarrja e veprimtarive konkrete për zbatimin e detyrave qytetare. Situata e të nxënit: Veprimtari nga jeta e përditshme. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan detyrat e qytetarëve;  dallon ligjet dhe institucionet që garantojnë realizimin e detyrave qytetare;  analizon dhe vlerëson raste nga jeta e përditshme që lidhen me realizimin ose jo të detyrave qytetare;  evidenton nga jeta e përditshme problemet që lidhen me përgjegjësitë qytetare dhe zgjedh qëndrimin e tij;  vlerëson detyrat e tyre individuale dhe shoqërore. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  mbikëqyr veprimtarinë e përditshme në klasë, në komunitet dhe më gjerë dhe nxjerr fakte që dëshmojnë për shkallën, në të cilën nxënësit, mësuesit dhe qytetarët janë të prirë dhe të gatshëm të përmbushin detyrat e tyre qytetare;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete (individuale ose në grup) për zbatimin e detyrave qytetare;  përcjell mesazhi e tij nëpërmjet veprimeve dhe qëndrimeve qytetare. Burimet: Teksti, broshura të ndryshme për të Drejtat Themelore të Njeriut internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Qëllimi i kësaj veprimtarie është të ndihmojë nxënësit të kuptojnë rëndësinë e detyrave qytetare dhe të kryejnë veprimin e duhur në situata të ndryshme. Ndahet klasa në grupe dhe u jepet nga një situatë. Lexojnë me kujdes secilën nga situatat në vijim. Duke u bazuar në modelin e fletës së punës, për secilin rast ndërtojnë një tabelë për detyrat qytetare, vendimin tuaj për situatën, pasojat e mundshme për secilin vendim. Më pas diskutojnë dhe analizojnë në klasë si kanë ndikuar parimet dhe detyrat morale në vendimet tuaja. Situata 1 Situata 3
  • 36. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 34 TEMATIKA 5 PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 1: Qytetaria, pjesëmarrja qytetare dhe shoqëria civile Situata e të nxënit: Vlerat qytetare të njerëzve. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan përmbajtjen e koncepteve:pjesëmarrja qytetare, qytetari, shoqëri civile;  analizon ndikimin e shoqërisë civile në shoqëri dhe politikat publike;  shpjegon rolet e qytetarit në një shoqëri demokratike;  demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjithshme. Fjalët kyç: qytetari, pjesëmarrje qytetare, shoqëri civile Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Zhvillimi i orës mësimore: PNP: Lexim i orientuar dhe Stuhi mendimesh - Kllaster - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Lexim i orientuar Mësuesi/ja e nis temën mësimore duke nxitur nxënësit të komentojnë një foto të tekstit: Diskutimet e nxënësit janë nga më të ndryshme. Në këtë pikturë të piktorit italian për qytetin e Korçës, shihet një grua që pastron rrugicën, një traditë kjo e qytetarëve të këtij qyteti. Pas këtij diskutimi, mësuesi/ja shënon në tabelë termin “Qytetar” dhe nxit nxënësit të thonë mendimet e tyre rreth këtij termi. Qytetar Qytetar është një individ i vetëdijshëm për të drejtat e detyrat që ka në një shoqëri e në një shtet dhe që përshkohet nga ideja për të mirën dhe dobinë e shoqërisë. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Kllaster “Korça”, pikturë e piktorit italian Etore Ponzi Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.
  • 37. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 35 Ndërton në dërrasë të zezë një skemë të Kllasterit dhe e plotëson bashkë me nxënësit. të respektosh rregullat në shtëpi, shkollë, vende publike të kujdesesh për mjedisin / të ndihmosh njerëzit në nevojë Të jesh qytetar do të thotë t’i përkasësh një komuniteti të njohësh dhe respektosh të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë ndaj komunitetit dhe institucioneve të tij. Çdo individ që merr pjesë së bashku me të tjerët në një veprimtari të caktuar quhet pjesëmarrës. të ofrosh ndihmë dhe shërbime, (mësuesi vjel mendimet e nxënësve.) të ngresh zërin, të mbështetësh një nismë në të mirë të komunitetit të përfshihesh në organizata ● Shoqëria civile janë grupime qytetarësh, individësh që janë aktiv në sferën publike dhe ushtrojnë veprimtari në interes të popullit politike Qëllimet e shoqërisë sociale civile: ekonomike çdo qëllim tjetër të ligjshëm Hapi i tretë: 10`Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 48. Pyetje për vetëvlerësim: Shkrimi i lirë. Si mund të rritet pjesëmarrja jonë në shoqëri? Diskutoni rreth tij. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Shembuj nga pjesëmarrje qytetare dhe shoqëria civile. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 2: Format e pjesëmarrja qytetare dhe opinioni shoqëror. Situata e të nxënit: Dhënia e ndihmave të njerëzve në nevojë. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup.
  • 38. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 36 Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton format e pjesëmarrjes shoqërore;  përshkruan dhe ilustron format e pjesëmarrjes qytetare;  merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: opinioni shoqëror, pjesëmarrje aktive, pjesëmarrje pasive. Burimet: teksti mësimor, botime të ndryshme, për Lidhja me fushat e tjera ose me temat edukimin ligjor dhe qytetar, internet . ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Marrëdhënie pyetje-përgjigje - Kllaster - Rrjeti i diskutimit Hapi i parë: Parashikimi 10’: Marrëdhënie pyetje-përgjigje Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit dhe u drejtohet nxënësve për të marrë përgjigjet e tyre dhe i shkruan ato në tabelë. – A jeni ju pjesëmarrës në ndonjë grup shoqëror? – Si realizoni pjesëmarrjen qytetare? Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25: Kllaster Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Mësuesi/ja ndërton në tabelë një skemë kllaster që e plotëson me nxënësit. përfshirja individuale Pjesëmarrje qytetare: të marrësh pjesë në votime të përfshihesh në proceset për ndryshimin e politikave me grupimin e individëve sipas interesave tëcaktuar. Pjesëmarrja e qytetarëve në vendimmarrje: me pjesëmarrjen e çdo individi në procesin evotimit. Opinioni është mendimi, idetë dhe besimi që krijohet për një problem, dukuri apo diçka tjetër nga vlerësimi dhe qëndrimi ndaj vetes, të tjerëve apo edhe mjedisit ku jetojmë. Për formimin e opinionit familja individual dhe publik shoqëria ndikojnë disa faktorë: media Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive 10`: Rrjeti i diskutimit Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 50. Diskutohet rreth veprimtarisë 1 dhe 2 në klasë. Te veprimtaria 2 nxënësit japin mendimin rreth pyetjes se: A do ta pranonit ata të qëndronin në bankë me një nxënës me HIV/AIDS?
  • 39. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 37 A do ta pranonit ata të qëndronin në bankë me një nxënës me HIV/AIDS? Po (pse?) Jo (pse?) Veprimtari në klasë: Nxënësit respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Shembuj nga pjesëmarrje qytetare dhe shoqëria civile. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi pika 1 në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 3: Parimet e qeverisjes demokratike në komunitetin dhe vendin tonë Situata e të nxënit: Situata e librit faqe 51 Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  përshkruan përmbajtjen e koncepteve,demokracia, qeverisje demokratike;  shpjegon të drejtat e shumicës në demokraci;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: demokraci, qeverisje, qeverisje demokratike, opozitë. Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Kllaster /Tabela e koncepteve - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja u drejtohet nxënësve merr përgjigjet e tyre dhe i shkruaj në tabelë. Demokracia
  • 40. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 38 Termi “Demokraci” sipas fjalorit 1. Regjim a sistem politik, ku pushteti ushtrohet nga populli drejtpërdrejt ose nëpërmjet organeve të zgjedhura, ku shtetasit gëzojnë liri e të drejta të barabarta. 2. Mënyrë drejtimi a organizimi në jetën e një kolektivi, të një partie etj., që siguron pjesëmarrjen aktive dhe ndikimin vendimtar të të gjithë anëtarëve në veprimtarinë shoqërore e në ecurinë e punëve; e drejta dhe mundësia që u jepen anëtarëve të një kolektivi a tërë popullit për të thënë fjalën lirisht për të gjitha çështjet politike, shoqërore etj. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Kllaster /Tabela e koncepteve Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Demokracia është një sistem qeverisjeje që buron nga populli dhe duhet të funksionojë me popullin dhe për popullin. respektimin e të drejtave të njeriut mbizotërimin e ligjit, Një shtet demokratik ka në themel të tij: parimin e përfaqësimit, ndarjen e pushteteve dhe pavarësinë e tyre parimin e shumicës etj. Barazia njerëzit duhet të gëzojnë mundësi të barabarta. Parimi i përfaqësimit. Populli Sundimi i shumicës dhe të drejtat ushtron pushtetin nëpërmjet Parimet e qeverisjes: e pakicës. Demokracia është përfaqësuesve. sundimi i shumicës së popullit. Respektimi i të Respektimi i drejtat e njeriut. opozitës Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 52 Plotësohet tabela e veprimtarisë 1 në klasë. Mësuesi/ja mbikëqyr punën e nxënësve. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi në tekst. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.
  • 41. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 39 Populli Përfaqësues Qeveri POLITIKE MJEDISORE EKONOMIKE Qëllimet e qeverisjes: SHOQËRORE PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 4: Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve tonë Situata e të nxënit: foto e librit faqe53, qeveria e nxënësve të shkollës. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  evidenton përgjegjësitë e qeverisë;  analizon përgjegjësitë e qeverisë ndajqytetarëve dhe anasjelltas;  zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: qeveri, përgjegjësi, përgjegjësitë e qeverisë. Burimet: Teksti, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet . Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi. Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Ecuria e orës: PNP: Tabela e koncepteve - Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësova) - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Tabela e koncepteve Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Punohet me metodën tabela e koncepteve. Jepen termat dhe lidhja që kanë ndërmjet tyre. Nxënësit/et shprehin nga një fjali për çdo term, por që të kenë lidhje midis tyre. Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25`: Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësoj) Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Qeveria është organizmi që ushtron autoritetin e shtetit. Veprimtaria politike dhe administrative e qeverisë sipas një drejtimi të caktuar quhet qeverisje. Përgjegjësitë e qeverisë ndaj qytetarëve: Lexim i orientuar (Di, Dua të di, Mësova). Nxënësit duhet të mbajnë shënime. Di Dua të di Mësova
  • 42. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 40 Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin 10`: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 53. Veprimtari në klasë: Plotësim tabele. Rrejti i diskutimit. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi shkrimi i një eseje me temë. “Nëse unë do të isha kryetari/ja...” Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata. PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Veprimtari praktike Ndikimi i veprimit qytetar në politikat publike dhe marrjen e vendimeve Situata e të nxënit: Qeveria e nxënësve të shkollës, në marrjen e vendimeve Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat e tij dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës  demonstron aftësi komunikimi në grup, në marrjen e vendimeve dhe zgjidhjen e konflikteve me mjete demokratike;  shpjegon ndikimin e veprimit qytetar në formulimin e politikave publike dhe marrjen e vendimeve;  demonstron përkushtim ndaj së mirës së përgjithshme;  mbikëqyr politikën e qeverisë së klasës, të shkollës dhe vendit, për të identifikuar hapësirat e pjesëmarrjes qytetare;  merr pjesë në diskutime publike në klasë, në shkollë ose në komunitet;  Zbaton njohuritë, duke ndërmarrë veprime konkrete. Fjalët kyç: politika publike, vendim, veprim qytetar, pjesëmarrje qytetare, Burimet: teksti i nxënësit, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi.
  • 43. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 41 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Veprimtaria: Si të informojmë institucionet përkatëse për problemin tonë. Kjo veprimtari ka si qëllim të mësojë nxënësit se çfarë është politika publike në komunitetin e tyre dhe si mund të përfshihen ata. Gjithashtu, synon t’i ndihmojë nxënësit të shprehin mendimin e tyre bazuar në fakte dhe të kuptojnë dhe se cilit institucion apo nivel qeverisjeje duhet t’i drejtohen për këtë çështje. Për këtë veprimtari duhet: • pjesëmarrje aktive nga të gjithë nxënësit; • klasa ndahet në tri grupe A,B,C; • ndahet puna për secilin grup; • secili grup të ketë një drejtues, i cili zgjidhet nga vetë nxënësit; • grupi bie dakord për detyrat e secilit pjesëtar dhe kohën kur duhet bërë; • gjatë diskutimeve, nxënësit duhet të mos ngrenë zërin, të dëgjojnë me vëmendje dhe të respektojnë mendimin e tjetrit; • të kërkojnë ndihmë nga burime të ndryshme, nëse është e nevojshme. • si dhe në ç’mënyrë ndikon në jetën juaj (në shëndetin, sigurinë, edukimin etj.); • sa fëmijë apo të rritur preken nga problemi; • kush ka përgjegjësinë për ta zgjidhur problemin; • pse dhe si ka lindur ky problem dhe pse nuk është zgjidhur; • a janë marrë masa për ta zgjidhur? Nëse po çfarë, nëse jo përse? PLANIFIKIMI I ORËS SË MËSIMIT Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Tematika V Shkalla 3 Klasa:VII Tema mësimore 5: Konflikti dhe format e zgjidhjes me mjete demokratike Situata e të nxënit: Situatë konflikti, veprojmë me Kartën Peet MRD Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:  diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit  dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme,problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;  bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës:  dallon faktin e lindjes një konflikti;  evidenton pasojat që kanë konfliktet;  analizon mënyrat e zgjidhjes së një konflikti. Fjalët kyç: konflikt, mosmarrëveshje, zgjidhja e konfliktit. Burimet: Teksti, botime të ndryshme, për edukimin ligjor dhe qytetar, internet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkulikulare: Shkencat shoqërore dhe mjedisi, gjuha dhe komunikimi.
  • 44. Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 7” 42 Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Ecuria e orës: PNP: Stuhi mendimi - Shpjegim - Punë me tekstin Hapi i parë: Parashikimi 10’: Stuhi mendimi Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Jepen termi konflikt dhe nxiten nxënësi të thonë se çfarë kuptojnë me të. Nxënësit/et shprehin nga një fjali për këtë term. Konflikti Hapi i dytë: Ndërtimi i njohurive 25: `Shpjegim dhe Kllaster Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit. Konfliktet janë mosmarrëveshjet midis dy njerëzve ose dy palëve. Konflikti është i pranishëm në jetën dhe në marrëdhëniet tona të përditshme me të tjerët, duke filluar nga debatet mes shokëve, në familje e deri te luftërat midis shteteve. Konfliktet ndodhin edhe kur nuk ka komunikim të hapur dhe të sinqertë. 1. mungesa e tolerancës; 2. mungesa e 3. nevojat nevojave bazë; psikologjike; Burimet e 4. mungesa e konfliktit 5. mungesa e bashkëpunimit; besimit, komunikimi. ndërmjetësimi Rrugët e zgjidhjes së konflikteve: rruga gjyqësore arbitrazhi Hapi i tretë: Përforcimi i njohurive. Punë me tekstin Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 59. Nxënësit japin shembuj konfliktesh nga jeta e tyre dhe rrugët se si i kanë zgjidhur ato. Gjithashtu shprehen se si janë ndier kur janë gjendur para një konflikti. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në shtëpi. Vlerësimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, argumentet, detyrat, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.