Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn đồ án tốt nghiệp với đề tài: Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT thông qua dạy học môn GDCD - thực trạng và giải pháp (Qua khảo sát tại trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh)

1. MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
1) Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1
2) Tổng quan tình hình nghiên cứu..........................................................................2
3) Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu......................................................4
4) Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................4
5) Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu...........................................................5
6) Cấu trúc của khóa luận .......................................................................................6
B. NỘI DUNG.......................................................................................................7
Chương 1: TẦM QUAN TRỌNG, NỘI DUNG, YÊU CẦU GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY............................................................................................................7
1.1. Đạo đức và tầm quan trọng của giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong
giai đoạn hiện nay ..................................................................................................7
1.1.1. Khái niệm đạo đức........................................................................................7
1.1.2. Khái niệm giáo dục đạo đức..........................................................................9
1.2. Vị trí, vai trò của học sinh THPT đối với sự phát triển đất nước.......................11
1.3. Vai trò, nội dung của giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong giai đoạn
hiện nay...............................................................................................................14

2. 1.3.1. Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự hình thành, phát triển nhân cách
cho học sinh trung học phổ thông..........................................................................14
1.3.1.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THPT..................................................14
1.3.1.2. Sự cần thiết của việc giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong giai
đoạn hiện nay.......................................................................................................17
1.4. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông..........................21
1.5. Vai trò của môn Giáo dục công dân trong giáo dục đạo đức cho học sinh
THPT..................................................................................................................29
Kết luận chương 1................................................................................................33
Chương 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở
TRƯỜNG THPT BÙI THỊ XUÂN, QUẬN 1, TP. HỒ CHÍ MINH ........................34
2.1. Vài nét về trường THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh..........34
2.2. Thành tựu và hạn chế trong giáo dục đạo đức ở trường THPT Bùi Thị Xuân,
Quận 1, TP. Hồ Chí Minh.....................................................................................35
2.2.1. Thành tựu...................................................................................................35
2.2.2. Những hạn chế...........................................................................................39
2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức cho học
sinh THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh..................................43
Kết luận chương 2................................................................................................51

3. Chương 3: CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ
YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC
SINH THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THPT BÙI THỊ
XUÂN, QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH. ................................................52
3.1. Các nguyên tắc cơ bản định hướng cho việc giáo dục đạo đức cho học sinh
THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh. .........................................52
3.1.1. Giáo dục đạo đức gắn liền với việc tạo lập môi trường kinh tế - xã hội, văn
hóa lành mạnh......................................................................................................52
3.1.2. Giáo dục đạo đức bảo đảm phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi và
đặc điểm đạo đức của học sinh..............................................................................55
3.1.3. Giáo dục đạo đức bảo đảm thống nhất giữa truyền thống và hiện đại.............57
3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học
sinh THPT Bùi Thị Xuân trong giai đoạn hiện nay ................................................61
3.2.1. Xây dựng môi trường học tập lành mạnh đấu tranh chống những hiện
tượng tiêu cực và tệ nạn xã hội, tăng cường giáo dục pháp luật cho học sinh...........61
3.2.2. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ giáo viên về
công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.................................................................64
3.2.3. Phát huy vai trò môn giáo dục công dân trong giáo dục đạo đức cho học
sinh .....................................................................................................................67
Kết luận chương 3................................................................................................71
C. KẾT LUẬN CHUNG ......................................................................................72

4. 1
A. MỞ ĐẦU
1) Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục và đào tạo là một trong những lĩnh vực được quan tâm hàng đầu
trong sự phát triển của quốc gia. Giáo dục, đào tạo mang trong mình sứ mạng
cao cả là “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước.
Vì vậy Đảng và Nhà nước ta luôn luôn xác định chiến lược giáo dục là "quốc
sách hàng đầu". Nhằm mục tiêu xây dựng con người phát triển toàn diện, bên
cạnh việc trang bị trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thì giáo dục đạo đức là một
yếu tố vô cùng quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cũng
như tạo nên giá trị mỗi con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Đạo
đức là cái gốc của người cách mạng” và coi giá trị của mỗi người gồm hai mặt:
đức và tài. Người chỉ rõ: “có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, có tài
mà không có đức là người vô dụng”, và: “cũng như sông thì có nguồn mới có
nước, không có nguồn thì sông cạn…Người phải có đạo đức, không có đạo đức
thì có giỏi mấy cũng kông lãnh đạo được nhân dân”.
Trong tương lai gần, học sinh THPT sẽ là những người kế tục sự nghiệp cách
mạng của cha anh, là những người tiếp bước trên con đường xây dựng, bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam XHCN. Là lớp thanh niên đang ở tuổi trưởng thành với
những bước ngoặt lớn về phát triển nhân cách sinh ra và lớn lên trong môi
trường thông tin đa chiều và xu thế hội nhập quốc tế, học sinh THPT là lớp
người chịu nhiều ảnh hưởng tích cực cũng như tiêu cực từ những biến đổi của
đất nước và thế giới. Đa số học sinh Việt Nam biết tiếp thu và phát huy được
những giá trị văn hóa đạo đức tốt đẹp của dân tộc và thế giới, thi đua học tập, rèn
luyện để trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước. Tuy nhiên bên cạnh
đó cũng có một bộ phận học sinh chạy theo lối sống thực dụng, có biểu hiện xa
rời các giá trị đạo đức truyền thống, dễ bị dao động về mặt định hướng đạo đức

5. 2
và lối sống. Đây cũng là điều tại Hội nghị BCH TW lần thứ mười, khoá IX Đảng
ta từng khẳng định: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về đạo đức, lối sống, sự gia
tăng các tệ nạn xã hội và tội phạm, đáng lo ngại nhất là trong giới trẻ”.
Bộ môn GDCD có vai trò, vị trí rất quan trọng trong giáo dục nhân cách học
sinh, đặc biệt trong việc xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân cho học sinh
THPT. Thông qua môn học người giáo viên sẽ trang bị, hình thành cho học sinh
những phẩm chất, những chuẩn mực, hành vi đạo đức cần thiết trong cuộc sống
một cách có hệ thống, đúng phương pháp, đúng quy trình.
Trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong
những trường có điểm chuẩn đầu vào cao nhất thành phố, có thành tích xuất sắc
trong học tập cũng như các kì thi học sinh giỏi cấp thành phố. Tuy nhiên thành
tích này đã tạo áp lực cho cả giáo viên lẫn học sinh, làm cho học sinh mang nặng
tư tưởng học chữ hơn học làm người. Trong đợt thực tập sư phạm 2, với vai trò
là người giáo viên, tôi cảm thấy rất lo ngại về việc tiếp thu những quan niệm đạo
đức, hay nói chính xác hơn là là tiếp thu bài giảng môn GDCD - “môn dạy làm
người và kĩ năng sống” của các em học sinh.
Chính vì thế, để góp phần tìm ra những cách thức, giải pháp nhằm xây dựng
và phát triển đạo đức của học sinh, đặc biệt là học sinh THPT, tôi chọn đề tài
“Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT thông qua dạy học môn GDCD - thực
trạng và giải pháp (Qua khảo sát tại trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, TP. Hồ
Chí Minh)” cho khóa luận tốt nghiệp của mình.
2) Tổng quan tình hình nghiên cứu
Trong thời đại ngày nay vấn đề đạo đức đang trở thành vấn đề bức thiết cả
về lý luận và thực tiễn. Bên cạnh xu hướng phát triển của đời sống kinh tế - xã
hội là những biểu hiện suy thoái về đạo đức, nhất là vấn đề đạo đức học sinh.

6. 3
Việc tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục hiện tượng suy thoái đạo đức đã
và đang là mối quan tâm của nhiều nhà khoa học.
Đã có khá nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến vấn đề đạo đức và giáo
dục đạo đức trong nền kinh tế thị trường hiện nay, chẳng hạn như: "Đạo đức
mới" Giáo sư Vũ Khiêu chủ biên, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1974; “Đạo
đức xã hội ở nước ta hiện nay - vấn đề và giải pháp” do GS,VS. Nguyễn Duy
Quý (chủ biên), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội (2006). “Đạo đức học mácxít
với việc giáo dục đạo đức sinh viên hiện nay ở nước ta” của Dương Văn Duyên,
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội (2003); “Hệ thống phạm trù đạo đức học và giáo
dục đạo đức cho sinh viên” của PGS, TS Trần Hậu Kiêm - TS. Đoàn Đức Hiếu,
Nxb Chính trị quốc gia (2004); “Mấy vấn đề đạo đức trong nền kinh tế thị trường
ở nước ta hiện nay” do Nguyễn Trọng Chuẩn, Nguyễn Văn Phúc (đồng chủ
biên), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội (2003).
Trên các tạp chí cũng có khá nhiều các bài viết liên quan về sự tác động của
kinh tế thị trường đến đạo đức như: "Đôi điều suy nghĩ về giá trị và biến đổi của
các giá trị khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường" của Nguyễn Trọng
Chuẩn (Tạp chí Triết học, số 1-1995); "Những nguyên nhân chủ yếu của tình
trạng suy thoái đạo đức ở nước ta hiện nay" của Nguyễn Thanh Hà (Tạp chí Triết
học, số 3-2002); "Thực trạng và một số giải pháp giáo dục đạo đức cho học sinh
trung học phổ thông" của Phạm Khắc Chương (Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, số
2-1997); "Văn hoá và sự phát triển nhân cách thanh niên" của Hoàng Chí Bảo
(Nghiên cứu lý luận, số 1-1995); "Quan hệ giữa đạo đức và kinh tế trong việc
định hướng các giá trị đạo đức hiện nay" của Nguyễn Thế Kiệt (Tạp chí Triết
học, số 6-1996); "Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự phát triển nhân cách
trong cơ chế thị trường" của Nguyễn Văn Phúc (Tạp chí Triết học, số 5-1996).

7. 4
Một số đề tài luận văn, luận án đã đề cập vấn đề này ở những góc độ khác
nhau, như: “Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân cách sinh
viên Việt Nam hiện nay”, luận án tiến sỹ Triết học của Trần Sỹ Phán, (1999);
“Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay”của
Phạm Thị Thanh Ngoan, luận văn thạc sỹ chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa
học (2011); Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trên địa bàn Quận 5, thành
phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Lý
luận và phương pháp dạy học Bộ môn Giáo dục chính trị của Nguyễn Thị Định
(2014); “Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT ở tỉnh Bình Dương hiện nay” của
Nguyễn Thị Hằng Nga, luận văn thạc sỹ chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa
học (2016); …
Các công trình nghiên cứu, bài viết nêu trên là cơ sở lý luận và thực tiễn
thiết thực để chúng tôi thực hiện đề tài khóa luận của mình. Tuy nhiên, theo tìm
hiểu của tác giả thì chưa có công trình nào đề cập một cách trực tiếp, cụ thể đến
việc giáo dục đạo đức cho học sinh THPT Bùi Thị Xuân ở TP. Hồ Chí Minh
thông qua việc dạy học môn GDCD.
3) Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Khóa luận nghiên cứu vấn đề giáo dục đạo đức
cho học sinh THPT.
- Phạm vi nghiên cứu: Học sinh trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, TP.
HCM.
4) Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu:

8. 5
Mục đích của khóa luận là xác định phương hướng và tìm ra một số giải
pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh THPT nói
chung, học sinh trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
nói riêng.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Thứ nhất, làm rõ những nội dung cơ bản của đạo đức
+ Thứ hai, phân tích vai trò, ý nghĩa của giáo dục đạo đức cho học sinh
THPT, tác động của kinh tế thị trường tới quá trình giáo dục đạo đức cho học
sinh THPT hiện nay.
+Thứ ba, đánh giá tình hình giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THPT
Bùi Thị Xuân, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh .
+Thứ tư, đề xuất một số giải pháp cơ bản, khả thi nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông, đặc biệt là học sinh THPT
Bùi Thị Xuân, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh .
5) Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận:
Khóa luận dựa trên quan điểm triết học và đạo đức học Mác-Lênin, tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo
đức.
- Phương pháp nghiên cứu:
Khóa luận được thực hiện trên cơ sở vận dụng phương pháp luận chung của
chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phương pháp logic,

9. 6
phương pháp so sánh, tổng hợp cùng với phương pháp điều tra xã hội học. Ngoài
ra khóa luận còn sử dụng phần mềm thống kê và phân tích dữ liệu SPSS và phần
mềm xử lý bảng tính excel.
6) Cấu trúc của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận gồm 3
chương, 10 tiết.
Chương 1: TẦM QUAN TRỌNG, NỘI DUNG, YÊU CẦU GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY
Chương 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở
TRƯỜNG THPT BÙI THỊ XUÂN, QUẬN 1, TP. HỒ CHÍ MINH
Chương 3: CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ
YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC
SINH THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THPT BÙI THỊ
XUÂN, QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.

10. 7
B. NỘI DUNG
Chương 1: TẦM QUAN TRỌNG, NỘI DUNG, YÊU CẦU GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG GIAI
ĐOẠN HIỆN NAY
1.1. Đạo đức và tầm quan trọng của giáo dục đạo đức cho học sinh THPT
trong giai đoạn hiện nay
1.1.1. Khái niệm đạo đức
Cho đến nay đã có rất nhiều quan niệm, định nghĩa khác nhau về đạo đức.
Trong quan niệm thường ngày, người ta thường dùng từ “đạo đức” để nhận
xét, đánh giá thái độ, hành vi của mọi người trong xã hội, để chỉ những người có
biểu hiện tốt trong quan hệ ứng xử với mọi người xung quanh. Đạo đức là một
khái niệm tôn vinh những người có trách nhiệm với công việc với tư cách là một
công dân, một thành viên trong gia đình và cộng đồng xã hội, thực hiện tốt nghĩa
vụ, trách nhiệm được giao phó, góp phần xây dựng cộng đồng, phát triển kinh tế
- xã hội, thiết lập quan hệ hàng xóm láng giềng.
Từ “đạo đức” còn được sử dụng để đánh giá tình cảm, thái độ, hành vi của
con người so với những chuẩn mực đạo đức xã hội của mỗi thời kỳ lịch sử.
Những người sống theo chuẩn mực xã hội, gương mẫu, tự giác thực hiện các
chuẩn mực xã hội, được nhiều người quý mến thì coi là người có đạo đức.
Quan niệm đạo đức xét từ phương diện khoa học, trước hết phải kể đến định
nghĩa của Từ điển Triết học: “Đạo đức là quy tắc chung trong xã hội và hành vi
của con người, quy định những nghĩa vụ của người này đối với người khác và
đối với xã hội. Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, trong một xã hội có giai

11. 8
cấp, đạo đức có tính giai cấp. Những hình thức kết cấu xã hội và cơ sở kinh tế
biến đổi thì đạo đức cũng biến đổi theo...”
Giáo trình Đạo đức học của Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh(2000)
định nghĩa: “ Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp những nguyên
tắc, chuẩn mực xã hội, nhằm điều chỉnh và đánh giá cách cư xử của con người
trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin
cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội”[16,26].
Trong công trình khoa học có tên Phát triển giáo dục, phát triển con người
phục vụ phát triển xã hội - kinh tế, Nxb. khoa học Xã hội, Hà Nội, 1996, tác giả
Phạm Minh Hạc lý giải khái niệm đạo đức theo hai nghĩa:
Theo nghĩa hẹp: Đạo đức là luân lý, những quy định, những chuẩn mực ứng xử
trong quan hệ của con người. Nhưng trong điều kiện hiện nay, chính quan hệ con
người đã mở rộng và đạo đức bao gồm những qui định, chuẩn mực ứng xử của
con người với con người, với công việc, với bản thân, với thiên nhiên và môi
trường sống.
Theo nghĩa rộng: Khái niệm đạo đức có liên quan chặt chẽ với phạm trù chính
trị, pháp luật, lối sống. Đạo đức là thành phần cơ bản của nhân cách, phản ánh bộ
mặt của nhân cách đã được xã hội hóa. Đạo đức biểu hiện ở đời sống tinh thần
lành mạnh, trong sáng, ở hành động góp phần giải quyết hợp lí, có hiệu quả
những mâu thuẫn của cuộc sống. Khi thừa nhận đạo đức là một hình thái ý thức
xã hội thì đạo đức của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng, mỗi tầng lớp, giai cấp trong
xã hội cũng phải phản ánh ý thức chính trị của họ đối với vấn đề đang tồn tại[13,
9].
Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm: “Đạo đức là sự thống nhất trong tư tưởng
và phong cách. Người có đạo đức là người biết kính yêu nhân dân, khiêm tốn,

12. 9
thật thà, thắng thắn, có thái độ cầu thị, làm việc chí công vô tư, không kiêu ngạo,
không dấu dốt. Ở người, đạo đức đóng vai trò như lẽ sống thấm sâu vào tư tưởng
và chỉ đạo hành động, lối sống”[3,46].
Với Hồ Chí Minh, đạo đức là nền tảng và là sức mạnh của người cách mạng,
là cái gốc của cây, ngọn nguồn của sông nước. Người quan niệm đạo đức tạo ra
sức mạnh, nhân tố quyết định sự thắng lợi của mỗi công việc: “Công việc thành
công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. Quan niệm lấy đức làm gốc của
Hồ Chí Minh không có nghĩa là tuyệt đối hóa mặt đức, coi nhẹ mặt tài. Người
cho rằng: “Có tài mà không có đức là người vô dụng nhưng có đức mà không có
tài thì làm việc gì cũng khó”. Cho nên, đức là gốc, nhưng đức và tài phải kết hợp
với nhau để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh, những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt
Nam trong thời đại mới là: Trung với nước, hiếu với dân; yêu thương con người;
cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm; tinh thần
quốc tế trong sáng.
Qua sự phân tích một số quan niệm về đạo đức nêu trên, có thể đi đến một
quan niệm khái quát về đạo đức như sau: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội,
là hệ thống những quitắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá hành
vi, cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và với quan hệ xã hội,
chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của
dư luận xã hội.
1.1.2. Khái niệm giáo dục đạo đức
Giáo dục là quá trình tổ chức có ý thức, hướng tới mục đích khơi gợi và biến
đổi nhận thức, năng lực, tình cảm, thái độ của cả người dạy và người học theo
hướng tích cực. Nghĩa là, hoàn thiện nhân cách của cả thầy và trò bằng những tác

13. 10
động có ý thức từ bên ngoài, đáp ứng các yêu cầu tồn tại và phát triển trong xã
hội loài người. Giáo dục theo nghĩa chung nhất, đó là hoạt động nhằm tác động
một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào
đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực có được
như yêu cầu đề ra. Hoạt động này nhằm hướng tới con người thông qua một hệ
thống các biện pháp tác động nhằm truyền thụ những tri thức và kinh nghiệm,
rèn luyện kĩ năng và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức cần thiết cho đối
tượng, giúp hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất, nhân cách phù hợp với
mục đích, mục tiêu chuẩn bị cho đối tượng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với
khả năng, điều kiện và hoàn cảnh bản thân.
Giáo dục đạo đức là quá trình tác động của nhà trường, gia đình và xã hội đến
học sinh, nhằm mục đích hình thành cho học sinh ý thức, tình cảm niềm tin đạo
đức và quan trọng nhất là hình thành thói quen, hành vi đạo đức trong đời sống
xã hội, giúp nhân cách con người phát triển đúng về mặt đạo đức, tạo cơ sở để họ
có hành vi ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức trong mối quan hệ của cá
nhân đối với bản thân, với người khác và xã hội. Kết quả của quá trình giáo dục
đạo đức là con người có được các phẩm chất tốt đẹp, bền vững, có bản lĩnh đạo
đức để ứng xử đúng trong các mối quan hệ xã hội.
Giáo dục đạo đức là những tác động sư phạm có mục đích, có kế hoạch, có
hệ thống của người làm công tác giáo dục đến người được giáo dục nhằm đạt
được mục đích cung cấp, bồi dưỡng cho họ những phẩm chất đạo đức phù hợp
với yêu cầu của xã hội.
Giáo dục đạo đức cho học sinh là hình thành những tri thức như: Khái niệm
đạo đức, các phạm trù đạo đức, các chuẩn mực giá trị đạo đức…Đó là cơ sở, là
nguồn gốc để học sinh có được những chuẩn mực đạo đức, giúp họ nhận ra chân
giá trị của các giá trị đạo đức, thấy được tính nhân bản, nhân văn trong đời sống

14. 11
xã hội do đạo đức mang lại, hình thành trong mỗi học sinh tình cảm đạo đức,
biến tri thức đạo đức thành thói quen, tình cảm đạo đức. Tình cảm đạo đức ngấm
ngầm trong mỗi học sinh như là máu với thịt, hòa quyện chặt chẽ với nhau để khi
bật ra thì đã thành một hành vi thói quen đạo đức. Giáo dục đạo đức còn là lĩnh
vực hoạt động đặc thù của nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên nói riêng và
nhà trường nói chung, tác động qua lại với học sinh, để giúp họ có được tri thức
và tình cảm đạo đức phù hợp với những yêu cầu xã hội. Đây là một trong những
nội dung quan trọng hàng đầu của mục tiêu giáo dục.
Như vậy, giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, kế hoạch của
nhà giáo nhằm trang bị cho học sinh phẩm chất đạo đức, hình thành niềm tin,
tình cảm, thói quen, hành vi đạo đức phù hợp với yêu cầu, chuẩn mực của xã hội.
1.2. Vị trí, vai trò của học sinh THPT đối với sự phát triển đất nước
Theo quan điểm của các nhà kinh điển mác xít, học sinh có vai trò, vị trí
quan trọng trong sự phát triển của xã hội: “Tương lai của giai cấp công nhân và
do đó tương lai của nhân loại hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ công
nhân đang lớn lên” [11,118].
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người cộng sản Việt Nam đầu tiên sớm nhận thức
đúng vị trí, vai trò của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp cách mạng và phát triển đất
nước. Bác khẳng định: “Thanh niên là chủ nhân tương lai của nước nhà”
[21,375]. “Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh
niên”[21,18]. Trong những lần dự Đại hội Đoàn toàn quốc, Đại hội Hội sinh
viên, khai giảng năm học mới của trường Đại học nhân dân hay là gửi thư cho
thanh niên sinh viên Hồ Chí Minh đều căn dặn: Thanh niên sinh viên phải đoàn
kết chặt chẽ, luôn trau dồi đạo đức, rèn luyện thể lực, học lý luận kết hợp với

15. 12
thực hành, học tập kết hợp với lao động; học để phụng sự tổ quốc, phụng sự nhân
dân, làm cho dân giàu, nước mạnh.
Như vậy, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin cũng như Chủ tịch
Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vai trò, vị trí của thanh niên học sinh trong đời
sống xã hội, trong sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Đồng thời, các ông cũng nhắc nhở những người cộng sản là muốn cho thanh niên
hoàn thành được sứ mệnh vẻ vang của mình, thì Đảng Cộng sản phải tổ chức,
lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện họ. Trong đó, vấn đề giáo dục đạo đức cho học
sinh là nhiệm vụ hàng đầu của công tác giáo dục.
Trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trong
cương lĩnh hoạt động của mình, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi công tác
thanh niên học sinh là một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định đến sự
thành bại của “cách mạng”. Bởi vậy, việc đoàn kết, tập hợp thanh niên nhằm
phát huy vị thế, vai trò của thanh niên trong thực tiễn cách mạng Việt Nam luôn
được Đảng và Nhà nước quan tâm, chú ý. Nghị quyết Trung ương 4, khoá VII
của Đảng ta khẳng định: Vấn đề thanh niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến
lược phát huy nhân tố và nguồn lực con người… Sự nghiệp đổi mới có thành
công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng
đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã
hội chủ nghĩa hay không phần lớn tuỳ thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc
bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên [21,51].
Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đã xác định nhiệm vụ chung của toàn xã hội
đối với thế hệ trẻ là: “Chăm lo giáo dục, bồi dưỡng đào tạo phát triển toàn diện
về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hoá, sức khoẻ, nghề nghiệp, giải
quyết việc làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [8,126].

16. 13
Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (khoá X) đã ban hành Nghị
quyết số 25-NQ/TW “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá” đã khẳng định vai
trò, vị trí của thanh niên sinh viên: thanh niên là tường cột của nước nhà, chủ
nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Thanh niên được đặt vào ở vị trí trung tâm chiến lược bồi dưỡng, phát huy
nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu,
vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước.
Học sinh nói chung và học sinh THPT nói riêng sẽ là thế hệ tương lai sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là lực lượng tiêu biểu của xã hội đang vươn lên
khẳng định mình. Khi nói đến vị trí, vai trò của học sinh THPT cần nói đến vai
trò xung kích trong học tập, phát huy trí tuệ tài năng và tính tích cực của họ, góp
phần mình vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, học sinh THPT cũng là lực lượng trẻ còn thiếu kinh nghiệm sống
và bản lĩnh, thiếu hiểu biết về chính trị nên dễ bị các thế lực xấu lôi kéo, kích
động dẫn đến mất định hướng. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta cũng như toàn xã
hội cần phải quan tâm giáo dục đạo đức để các em trở thành những công dân tốt,
những người có ích cho xã hội.

17. 14
1.3. Vai trò, nội dung của giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong giai
đoạn hiện nay
1.3.1. Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự hình thành, phát triển nhân
cách cho học sinh trung học phổ thông
1.3.1.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THPT
Giáo dục đạo đức có vai trò rất quan trọng đối với sự hình thành, phát triển
nhân cách cho học sinh trung học phổ thông. Muốn giáo dục đạo đức đạt hiệu
quả thì chúng ta phải biết đặc điểm, tâm sinh lý lứa tuổi học sinh trung học phổ
thông.
Học sinh trung học phổ thông thuộc lứa tuổi thanh niên. Trong tâm lí học,
lứa tuổi thanh niên được định nghĩa là giai đoạn phát triển bắt đầu từ lúc dậy thì
cho đến bước vào tuổi trưởng thành .
Theo quy định của Luật Giáo dục Việt Nam thì học sinh trung học phổ
thông có độ tuổi từ 15 đến 19, theo học từ lớp 10 đến lớp 12, nằm ở giai đoạn
đầu của tuổi thanh niên. Lứa tuổi này có những đặc điểm sau:
Một là, học sinh trung học phổ thông bước vào thời kỳ đạt được sự trưởng
thành về mặt cơ thể. Sự phát triển thể chất đã bước vào thời kỳ phát triển bình
thường, hài hòa, cân đối. Cơ thể của thanh niên đã đạt tới mức phát triển của
người trường thành, nhưng sự phát triển còn kém so với người lớn. Lứa tuổi này
có thể làm những việc nặng của người trưởng thành, hoạt động trí tuệ có thể phát
triển ở mức cao. Khả năng hưng phấn và ức chế ở vỏ não tăng lên rõ rệt, có thể
hình thành mối liên hệ thần kinh tạm thời phức tạp hơn. Tư duy ngôn ngữ và
những phẩm chất ý chí có điều kiện phát triển mạnh. Ở độ tuổi này, học sinh dễ
bị kích thích và biểu hiện của nó giống như độ tuổi thiếu niên. Tuy nhiên, tính

18. 15
dễ bị kích thích này không phải chỉ do nguyên nhân sinh lý như ở tuổi thiếu niên
mà còn do cách sống của cá nhân.
Nhìn chung, ở tuổi này học sinh trung học phổ thông có sức khỏe và sức
chịu đựng tốt hơn tuổi thiếu niên. Thể chất của học sinh trung học phổ thông
đang ở độ tuổi phát triển mạnh mẽ nhất. Sự phát triển thể chất ở lứa tuổi này có
ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và nhân cách, đồng thời nó còn ảnh hưởng tới
việc lựa chọn ngành nghề trong tương lai của học sinh.
Trong gia đình, học sinh trung học phổ thông đã có nhiều quyền lợi và trách
nhiệm như người trưởng thành, cha mẹ bắt đầu trao đổi về một số việc quan
trọng trong gia đình. Học sinh cũng thấy được quyền hạn và trách nhiệm của bản
thân đối với gia đình, bắt đầu quan tâm chú ý đến nề nếp, lối sinh hoạt và điều
kiện kinh tế chính trị của gia đình. Có thể nói rằng học sinh trong độ tuổi này
vừa học tập vừa lao động. Ở nhà trường, học tập vẫn là hoạt động chủ đạo nhưng
tính chất và mức độ thì phức tạp và cao hơn hẳn so với tuổi thiếu niên, đòi hỏi
học sinh tự giác, tích cực độc lập hơn, phải biết cách vận dụng tri thức một cách
sáng tạo. Nhà trường lúc này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì nội dung học tập
không chỉ nhằm trang bị tri thức và hoàn chỉnh tri thức mà còn có tác dụng hình
thành thế giới quan và nhân sinh quan cho học sinh[2,77].
Hai là, xã hội đã giao cho lứa tuổi học sinh trung học phổ thông quyền công
dân, quyền tham gia mọi hoạt động bình đẳng như người lớn. Tất cả học sinh đã
có suy nghĩ về việc chọn nghề. Khi tham gia vào hoạt động xã hội, học sinh phổ
thông được tiếp xúc với nhiều tầng lớp xã hội khác nhau, quan hệ xã hội được
mở rộng, có dịp hòa nhập vào cuộc sống đa dạng, phức tạp của xã hội, giúp học
sinh tích lũy vốn kinh nghiệm sống để chuẩn bị cho cuộc sống tự lập sau này.
Lứa tuổi học sinh trung học phổ thông là giai đoạn quan trọng trong việc
phát triển trí tuệ. Do cơ thể học sinh phát triển hoàn chỉnh, đặc biệt là hệ thần
kinh phát triển mạnh tạo điều kiện cho sự phát triển các năng lực của học sinh.

19. 16
Cảm giác và tri giác của học sinh đã đạt tới mức độ của người trưởng thành. Quá
trình quan sát gắn liền với tư duy và ngôn ngữ. Khả năng quan sát một phẩm
chất cá nhân cũng bắt đầu phát triển ở học sinh phổ thông. Tuy nhiên, sự quan
sát ở lứa tuổi này thường phân tán, chưa tập trung cao vào một nhiệm vụ nhất
định, trong khi quan sát một số đối tượng vẫn còn mang tính đại khá, phiến diện,
thiếu khoa học.
Đây cũng là lứa tuổi có những hạn chế nhất định. Thứ nhất, tâm lý không
thích nghe, không thích bàn luận đến các vấn đề chính trị mà thiên về những vấn
đề tình bạn, tình yêu, văn hóa, nghệ thuật, do đó chính trị ít được quan tâm. Thứ
hai, vì chưa trải qua các hoạt động thực tiễn trong sản xuất, chiến đấu, kinh
nghiệm sống, vốn sống chưa đủ nên dễ mơ hồ về chính trị. Sự chưa từng trải này
nguy hiểm ở chỗ là dễ bị các thế lực chính trị xấu lôi cuốn thông qua các hình
thức hoạt động khác...
Do có sức sống dồi dào, có nguyện vọng muốn được thử sức mình nhưng lại
chưa đủ kinh nghiệm sống và không phải mọi mục tiêu đặt ra đều được ý thức rõ
ràng, cho nên đôi khi trong thâm tâm học sinh không thấy thỏa mãn, họ dễ thay
đổi mục tiêu đã đề ra. Họ thường quan tâm tới bản thân và nhân cách của mình
nên càng đề cao mình quá mức, và trong mọi hoạt động họ đều muốn thử sức,
muốn bộc lộ khả năng của mình và nhiều khi không phân biệt hoạt động đó là
xấu, là tốt thế nào. Những đặc điểm này dẫn đến dễ ngả nghiêng trước những
bước ngoặt, trước những vấn đề phức tạp của cuộc sống, dẫn đến những hành
động bộc phát trái với pháp luật, trái với đạo đức, với những tiêu chuẩn hành vi
đã được xã hội chấp nhận, nhất là trong lối sống, nếp sống. Bác Hồ đã nêu rõ
trong bức thư gửi thanh niên: Nói tóm lại: ưu điểm của thanh niên ta là hăng hái,
giàu tinh thần xung phong;khuyếtđiểm là: ham chuộng hình thức, thiếu thực tế,
bệnh cá nhân, bệnh "anh hùng".

20. 17
Nhìn chung, tư duy của học sinh trung học phổ thông phát triển mạnh, hoạt
động trí tuệ linh hoạt và nhạy bén hơn. Học sinh có khả năng phán đoán và giải
quyết vấn đề rất nhanh. Tuy nhiên, bên cạnh đó một số học sinh vẫn còn nhược
điểm là chưa phát huy hết năng lực độc lập suy nghĩ của bản than, còn kết luận
vội vàng theo cảm tính. Vì vậy, giáo viên cần hướng dẫn, giúp đỡ học sinh tư
duy một cách tích cực độc lập để phân tích đánh giá sự việc và tự rút ra kết luận
cuối cùng. Hiểu rõ vị trí và ý nghĩa của giai đoạn phát triển tâm sinh lý của học
sinh trung học phổ thông, thầy cô giáo chọn lựa và sử dụng phương pháp giáo
dục đạo đức phù hợp giúp học sinh phát triển hoàn thiện nhân cách.
1.3.1.2. Sự cần thiết của việc giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong giai
đoạn hiện nay
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp những nguyên tắc, quy
tắc, chuẩn mục đạo đức hướng dẫn con người điều chỉnh hành vi trong quan hệ
giữa con người với con người, giữa con người với xã hội nhằm đạt cái “chân,
thiện, mỹ”.
Trong điều kiện nước ta, việc tiến hành quá trình công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đã và đang dẫn đến những tác động vừa tích cực, vừa tiêu cực.
Mặt tích cực của công nghiệp hóa, hiện đại hóa là thúc đẩy sự phát triển của
lực lượng sản xuất, giải quyết tình trạng công nghệ lạc hậu như hiện nay dẫn đến
năng xuất lao động tăng, làm cho tổng sản phẩm xã hội tăng lên và do vậy có
điều kiện nâng cao phúc lợi cho nhân dân. Hơn nữa, chính sự phát triển của lực
lượng sản xuất dẫn đến sự mở rộng lao động xã hội, góp phần giải quyết tình
trạng thiếu việc làm, tăng năng lực sản xuất, làm cho nền kinh tế hàng hóa phát
triển, tạo điều kiện mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế và tiếp thu thành tựu văn
minh nhân loại. Sự phát triển kinh tế do quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa

21. 18
mang lại sẽ là nhân tố quan trọng đảm bảo sự ổn định chính trị, tạo điều kiện cho
kinh tế phát triển. Nó làm cho mối quan hệ giữa các ngành, các lĩnh vực và các
vùng tăng lên. Những thành tựu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa sẽ
góp phần quan trọng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, tạo
điều kiện cho việc mở mang dân trí, nâng cao nhận thức, phát triển văn hóa, cũng
cố truyền thống yêu nước và lòng tự hào dân tộc, tăng thêm niềm tin vào chế độ
xã hội.
Như vậy, công nghiệp hóa, hiện đại hóa có tác dụng to lớn trên nhiều lĩnh vực
đời sống xã hội, từ kinh tế, văn hóa tư tưởng đến an ninh quốc phòng .
Tuy nhiên, thực tế cho thấy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng phá
vỡ cân bằng giữa xã hội và tự nhiên, giữa tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội.
Chúng ta đều biết hành vi của con người tuân theo hệ thống quy tắc xã hội đặt
ra. Có những người tuân thủ nó do nhập tâm, do ý thức được các giá trị đạo đức,
các chuẩn mực xã hội. Có người tuân thủ vì xung quanh họ có những cơ chế
“kiểm soát xã hội” mạnh mẽ như gia đình, họ hàng, hàng xóm, luật lệ. Thế
nhưng khi xã hội chuyển biến dồn dập, quá trình công nghiệp hóa, hiện đạo hóa,
đô thị hóa nhanh chóng làm cho hệ thống quy tắc bị phá vỡ. Lúc đó, phải trái,
trắng đen không còn rạch ròi. Trong hoàn cảnh như vậy, con người dễ thờ ơ
trước cái thiện, dửng dưng trước cái ác. Chính điều đó đã tạo điều kiện cho cái
ác, cái bất lương phát triển. Lối sống thực dụng, cá nhân ích kỷ đã làm cho tình
trạng tham nhũng , buôn lậu lừa đảo trong sản xuất, kinh doanh ngày càng có đà
sinh sôi, nảy nở. Chính tâm lí sống gấp, sống hưởng thụ đã làm cho nhiều người
sa vào các tệ nạn xã hội. Thậm chí một bô phận không nhỏ bị tha hóa bởi đồng
tiền, vì những hưởng thụ vật chất mà hành động mù quáng.

22. 19
Ngày nay, khi những tiến bộ khoa học công nghệ đã đạt tới mức vượt ra ngoài
sự tưởng tượng của không ít người thì cùng với điều đó, sự biến động của xã hội
cũng mạnh mẽ và nhanh chóng đến mức không có vận hội nào mà không đi kèm
nguy cơ. Có thể thấy rõ bên cạnh giá trị văn minh to lớn mà con người được
hưởng, những hiểm họa cũng đang rình rập thường trực đối với con người và
nhiều quốc gia, nhất là các quốc gia nghèo đói, chậm phát triển. Nhiều nhà
nghiên cứu đã thận trọng cho rằng,: chỉ riêng sự tăng trưởng và phát triển kinh tế
, chỉ riêng công nghiệp hóa, hiện đại hóa bộ mặt xã hội , thì đời sống xã hội chưa
chắc được đảm bảo trở nên lành mạnh hơn, văn minh hơn. Song nếu không tiến
hành quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa hoặc nếu người ta thờ ơ với nó thì
chắc chắn xã hội không thể đạt tới sự phát triển và tiến bộ. Cho nên vấn đề đặt ra
là công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải thực hiệ một cách đồng bộ với việc giải
quyết các vấn đề xã hội. Nói cách khác, xã hội muốn có hạnh phúc thì công bằng
xã hội phải là bạn đồng hành với sự tiến triển của văn minh.
Đường lối phát triển đất nước của Đảng ta đã xác định mục tiêu vì con người,
vì công bằng xã hội, vì độc lập dân tộc. Có điều phải làm sao cho những mục
tiêu trên không chỉ duy trì ở khẩu hiệu mà còn phải biến thành chính sách, cơ
chế, chỉ tiêu... nghĩa là các biện pháp cụ thể lồng ghép các kế hoạch phát triển.
Mặt khác phải làm cho toàn dân khi xưa sẵn sàng hi sinh tất cả vì độc lập dân tộc
thì ngày nay từng nhà, từng người hãnh diện chọn lối sống giản dị, tiết kiệm,
công bằng, chan hòa với cộng đồng. Làm sao cho toàn dân, toàn xã hội ý thức về
độc lập và bản sắc dân tộc không chỉ bằng khẩu hiệu mà trong lựa chọn cụ thể
cách ăn mặc, học hành tới vui chơi giải trí. Làm sao để từng người biết đau lòng
trước những hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn, phẫn nộ với những hành vi sai trái.
Làm sao để tất cả mọi người, mọi tầng lớp ý thức được rằng: Phát triển không
chỉ nhằm vào đời sống vật chất cao mà để mọi người sống trong sự chan hòa,
yêu thương nhau.

23. 20
Cùng với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa để phát triển đất nước,
chúng ta cần nhận thức được rằng: giá trị và giá trị đạo đức luôn là vấn đề có ý
nghĩa đối với bất kì xã hội nào, thời đại nào. Chẳng phải ngẫu nhiên mà cái nhìn
đạo đức là cái nhìn của toàn xã hội. Trong nền văn minh hiện đại, việc đánh giá
trình độ tiến bộ của các hiện tượng xã hội, trên thực tế vẫn rất cần sự tham gia
của các tiêu chuẩn đạo đức. Có thể nói rằng, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại
hóa sẽ đem lại những nhân tố mới cho việc làm sâu sắc thêm, phong phú thêm
những giá trị truyền thống, đồng thời cũng gây ra những xáo trộn, những thay
đổi trong lối sống, những quan niệm chuẩn mực đạo đức xã hội. Vấn đề là làm
sao để thực hiện thành công công nghiệp hóa, hiện đại hóa mà vẫn giữ nét đẹp
riêng, những giá trị đạo đức truyền thống dân tộc. Đây là vấn đề bức xúc đặt ra
cho toàn dân tộc Việt Nam.
Hiện nay, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã dẫn đến xu thế toàn cầu
hóa kéo theo tất cả mọi quốc gia vào cuộc. Học sinh Việt Nam là một trong
những đối tượng chịu ảnh hưởng khá mạnh của xu thế toàn cầu hóa. Trong tương
lai các em sẽ là nguồn nhân lực đầy sức mạnh, trẻ và có tri thức, có khả năng tiếp
cận nhanh chóng với những cái mới và thay đổi linh hoạt - những nhân tố rất
cần thiết cho một thời kì phát triển mới. Vì vậy phát huy tính tích cực, điều chỉnh
những hành vi lệch lạc trong ý thức đạo đức của học sinh có tác dụng vô cùng to
lớn trong việc phát triển, sử dụng nguồn nhân lực quý này.
Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước do
Đảng ta lãnh đạo, nhằm xây dựng xã hội Việt Nam ngày càng trở nên giàu đẹp,
chúng ta cần có nguồn lực con người vững mạnh. Đó phải là những con người
mới, những con người phát triển toàn diện về mọi mặt, trong đó, đức là gốc, là
nền tảng để sử dụng hữu ích tài năng giúp mình, giúp nước như Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã dạy: có đức mà không có tài thì không có đủ năng lực điều hành công
việc. Có tài mà không có đức dẫn tới hỏng việc, có hại cho cách mạng. Với chiến

24. 21
lược phát triển con người toàn diện phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, thế hệ trẻ Việt Nam là đối tượng cần phải chú ý đầu tiên, bởi lẽ, họ “là
người chủ tương lai của nước nhà” và “muốn hồi sinh dân tộc, trước hết phải hồi
sinh thanh niên”, trong đó, đội ngũ học sinh THPT có vai trò hết sức quan
trọng[12,34]
1.4. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông
Thanh niên, học sinh luôn là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, có vai trò to lớn, quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời vận dụng
sáng tạo trong điều kiện thực tiễn hiện nay, Nghị quyết số 25/NQ-TW, ngày 25
tháng 7 năm 2008 của Ban chấp hành Trung ương khóa X, Về tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa khẳng định: “Tiếp tục xây dựng thanh niên Việt Nam giàu
lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì
cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ
năng và tác phong công nghiệp trong lao động tập thể, trở thành những công dân
tốt của đất nước”[8,4]. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đoàn
thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cũng khẳng định: “Nhiệm vụ quan trọng của
Đoàn trong giai đoạn mới là xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, có lối
sống đẹp, có ý thức công dân, biết xử lý hài hòa lợi ích của bản thân trong lợi ích
chung của tập thể, cộng đồng; có lý tưởng cách mạng và bản lĩnh chính trị vững
vàng; có tri thức, chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng lao động giỏi ; có văn hóa
và sống nghĩa tình; có sức khỏe thể chất và tinh thần lành mạnh, giàu nhiệt huyết
sáng tạo và tinh thần tình nguyện” [9,17]. Người thanh niên của thời kỳ mới mà
Đoàn tập trung xây dựng vừa biết gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống tốt
đẹp của dân tộc, vừa biết làm giàu văn hóa dân tộc bằng những giá trị, những

25. 22
tinh hoa văn hóa nhân loại, là hiện thân tiêu biểu của các giá trị văn hóa Việt
Nam, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, trung thành với chế độ xã
hội chủ nghĩa và thể hiện quyết tâm bằng hành động vì “Dân giàu nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài
bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học và công nghệ tiên tiến, vươn lên
ngang tầm thời đại. Hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế
tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; phấn
đấu cho mục tiêu “Dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”;
góp phần to lớn vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, sánh vai cùng các nước tiên tiến
trên thế giới[22,42].
Thông tư số 12 của BGDĐT và Nghị quyết số 25 của Ban chấp hành TW
khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã chỉ rõ nội dung cần giáo dục đạo
đức cho học sinh trong nhà trường XHCN hiện nay là:
Một là, giáo dục cho học sinh XHCN lòng yêu nước, yêu XHCN, yêu quê
hương, đất nước, tinh thần tự hào dân tộc, lòng trung thành với Tổ quốc và với
nhân dân. Lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc là truyền thống ngàn đời, là
sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Yêu nước đã
trở thành một trong những phẩm chất cơ bản, làm nên cốt cách của con người
Việt Nam, dù cho ở mỗi thời đại khác nhau, lòng yêu nước có những nội dung và
sắc thái biểu hiện khác nhau.
Giáo dục cho học sinh lòng yêu nước, yêu CNXH, yêu quê hương, đất nước,
tinh thần tự hào dân tộc, lòng trung thành với Tổ quốc và với nhân dân là hình
thành ở học sinh lòng yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào về dân tộc, góp phần
giác ngộ sâu sắc mục tiêu lý tưởng chiến đấu của Đảng, lập trường cách mạng,

26. 23
nâng cao bản lĩnh chính trị, lòng trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với nhân
dân. Đây là yêu cầu quan trọng hàng đầu và là phẩm chất chủ yếu cơ bản nhất
của mọi người Việt Nam yêu nước, là nguồn gốc sức mạnh của quân và dân ta,
vừa là mục tiêu, phương hướng, yêu cầu của việc giáo dục lòng yêu nước trong
tất cả các giai đoạn phát triển của đất nước. Giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
học sinh ngày nay là giúp cho họ có khả năng tự miễn dịch trước tác động của
âm mưu chiến lược “diễn biến hòa bình” của chủ nghĩa đế quốc, chiến thắng mọi
cám dỗ của tiền tài, vật chất và những hạn chế của cơ chế thị trường.
Hai là, giáo dục cho học sinh XHCN sống có lý tưởng cao đẹp, ước mơ và
hoài bão lớn lao. Sống có lý tưởng cao đẹp, ước mơ và hoài bão lớn lao sẽ giúp
cho con người không sống hoài, sống phí và người ta sẽ suy nghĩ, hành động như
thế nào để cho cuộc sống có ý nghĩa hơn. Ngược lại, nếu sống thiếu lý tưởng,
ước mơ và hoài bão con người sẽ không có nghị lực để phấn đấu, vươn lên, do
đó, giá trị cuộc sống của họ cũng sẽ giảm đi nhiều lần. Không có lý tưởng, ước
mơ và hoài bão người ta không thể có lòng dũng cảm, tinh thần hăng hái, sự
quyết tâm, dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận gian khổ, hy sinh, sẽ không thể
có những đức tính giúp làm nên thành công của một con người. Là lớp người trẻ
tuổi, sức khỏe tràn trề, lòng nhiệt huyết dâng cao, có thừa sự năng động, sáng
tạo, đang trong quá trình hình thành và hoàn thiện nhân cách nên học sinh
XHCN cần có lý tưởng sống cao đẹp, ước mơ và hoài bão lớn lao.
Lý tưởng cao đẹp bắt nguồn từ cuộc sống, gắn với những yêu cầu thực tiễn
cho nên lý tưởng của thanh niên, học sinh ngày nay là lý tưởng độc lập dân tộc
gắn liền với CNXH; ước mơ và hoài bão của học sinh XHCN phải hướng tới
việc phấn đấu học tập và rèn luyện vì tương lai của bản thân và tiền đồ của Tổ
quốc;là ước mơ phấn đấu, cống hiến một phần công sức của mình vào sự nghiệp
phát triển đất nước. Tình yêu Tổ quốc và lý tưởng cách mạng cao đẹp sẽ định
hướng cho học sinh tới những giá trị chân- thiện- mỹ, giúp học sinh vững vàng,

27. 24
tự tin trong cuộc sống, trở thành những người có ích cho xã hội, từ đó hình thành
và củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, vào thành công của sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng XHCN.
Ba là, giáo dục cho học sinh trung học phổ thông có lòng nhân ái, vị tha.
Học sinh trung học phổ thông ngày càng cần phải có lòng yêu thương, biết cảm
thông, chia sẻ và sẵn sàng giúp đỡ người khác, đồng thời dám đấu tranh, không
khoan nhượng với những gì trái với pháp luật, với chuẩn mực đạo đức của xã hội
làm tổn hại đến quyền và lợi ích chính đáng của bản thân và những người xung
quanh. Đây là phẩm chất rất quan trọng của học sinh trung học phổ thông, giúp
các em sống hòa đồng, thân ái, bao dung với mọi người, từ đó nâng cao ý thức vì
tập thể, cộng đồng, vì lợi ích chung của nhân dân dễ dàng chiến thắng chủ nghĩa
cá nhân, vị kỷ thấp hèn.
Bốn là, giáo dục cho học sinh trung học phổ thông tình bạn, tình yêu chân
chính, trong sáng, thủy chung, đúng mực. Ở thanh niên, học sinh trung học phổ
thông, do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, tình bạn, tình yêu trở thành vấn đề thu
hút sự quan tâm đặc biệt và là vấn đề nhạy cảm, tế nhị. Chính trong quá trình học
tập, sinh hoạt, giao tiếp hàng ngày, tình bạn, tình yêu được nảy nở và phát triển
giữa họ.
Tình bạn trên cơ sở hợp nhau về tính tình, giống nhau về sở thích, xu hướng
nhân cách. Trong giáo dục đạo đức, tình bạn được hướng đến xây dựng những
tình cảm chân thành, tốt đẹp, không vụ lợi cá nhân, không đối lập với lợi ích tập
thể, đoàn kết, gắn bó và làm cho đời sống tình cảm ngày càng phong phú hơn.
Tình bạn được xây dựng trên nguyên tắc cơ bản là tự nguyện hợp tác, bình đẳng
và tin cậy lẫn nhau, tôn trọng những chuẩn mực đạo đức xã hội; thương yêu giúp
đỡ nhau để cùng tiến bộ. Biết đoàn kết để tạo lập những giá trị tốt đẹp, biết quan
tâm, giúp đỡ nhau một cách vô tư, không vụ lợi, đồng thời cũng thẳng thắn,

28. 25
trung thực góp ý và giúp đỡ nhau khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, biết
đấu tranh phê phán những suy nghĩ, việc làm sai trái để cùng tiến bộ.
Tình yêu ở lứa tuổi học sinh trung học phổ thông là vấn đề hết sức tế nhị,
nên định hướng cho học sinh hiểu rõ để từ đó có cách cư xử sao cho đúng mực.
Phải làm cho học sinh thấy rằng, ở độ tuổi này điều quan trọng nhất là tập
trung vào học tập, tự rèn luyện, tự bồidưỡng đạo đức để chuẩn bị cho mình hành
trang tốt nhất khi bước vào đời, đây là thời kỳ học sinh được mở rộng giao tiếp
nhưng vẫn phải có giới hạn nhất định. Học sinh ở lứa tuổi này phải có kinh
nghiệm thông qua giáo dục gia đình và xã hội về nhiều mặt để tránh những sai
phạm nông cạn, cẩu thả, diễu cợt trong quan hệ. Phải giáo dục cho học sinh
những điều nên tránh trong tình yêu như không nên yêu quá sớm, không yêu một
lúc nhiều người và không có quan hệ tình dục trước hôn nhân, không nên lợi
dụng, tính toán để trục lợi trong tình yêu...Đạo đức tình cảm chín chắn, được
giáo dục chu đáo thì tình yêu của họ càng đẹp đẽ và cao thượng. Một tình yêu
đẹp, trong sáng, trong sáng, thủy chung là nguồn động viên to lớn, có thể đem lại
sức mạnh giúp con người vượt qua mọi khó khăn, trở ngại, vươn tới đỉnh cao
của cuộc sống.
Tình yêu ở tuổi học sinh phổ thông thì không chỉ có chú ý đến cảm tính tâm
lý của lứa tuổi mà còn chú ý nhiều trên tình yêu gắn liền với trách nhiệm yêu
thương anh, chị, em, bố mẹ, ông bà, thầy cô giáo, yêu quê hương, đất nước, yêu
thương con người.
Năm là, giáo dục cho học sinh trung học phổ thông tinh thần tự giác, ý chí
phấn đấu vươn lên, có ý thức trách nhiệm trong học tập và trong lao động. Lao
động là hoạt động đặc trưng cơ bản nhất của xã hội loài người. Đó là quá trình
hoạt động có mục đích và không ngừng sáng tạo của con người. Quá trình này

29. 26
không chỉ tạo ra cơ sở vật chất đảm bảo cho sự tồn tại của xã hội mà còn thúc
đẩy trình độ phát triển của xã hội. Lao động không những chỉ tạo ra các giá trị
vật chất mà còn sáng tạo ra các giá trị tinh thần, giúp con người ngày càng được
thỏa mãn các nhu cầu cả về vật chất lẫn tinh thần một cách phong phú. Vai trò
vật chất và tinh thần của lao động được thể hiện thông qua các giá trị lao động
đối với đời sống xã hội, đó là giá trị vật chất, giá trị nhận thức, giá trị thẩm mỹ,
giá trị đạo đức.
Ý nghĩa giáo dục đạo đức của lao động được thể hiện thông qua lao động để
giáo dục con người, giúp con người hình thành, hoàn thiện và phát triển nhân
cách đạo đức, làm cho bản chất người ngày càng được thể hiện rõ nét hơn. Lao
động đã tạo ra những điều kiện vật chất làm tiền đề, cơ sở cho việc thực hiện các
tiến bộ xã hội vì sự phát triển con người, thúc đẩy xã hội loài người ngày càng
hướng tới giá trị nhân văn cao cả. Trong các hoạt động xã hội, học tập được xác
định là hoạt động chủ yếu, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của học sinh. Việc
học tập không chỉ là vấn đề tương lai mà còn là tiêu chuẩn để xem xét, đánh giá
đạo đức đối với học sinh[4,43].
Đặc biệt, trong thời đại ngày nay, sự phát triển của kinh tế tri thức đã và
đang đòi hỏi con người không ngừng nâng cao trình độ tri thức. Tri thức đã trở
thành nguồn tài nguyên quý giá quyết định sự phát triển của các quốc gia. Vì
vậy, để đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
làm cho đất nước ngày càng giàu mạnh thì học sinh trung học phổ thông cần phải
học tập trau dồi tri thức, nâng cao trình độ học vấn, tiếp thu và vận dụng được
các thành tựu khoa học công nghệ vào thực tiễn lao động sản xuất để đem lại
năng suất, hiệu quả kinh tế ngày càng cao. Nhận thức đúng vai trò, giá trị của lao
động, học tập sẽ là cơ sở để học sinh trung học phổ thông xác định cho mình
mục đích, động cơ, thái độ học tập đúng đắn, đó là học tập tốt để ngày mai lập
nghiệp; học tập tốt để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; học tập tốt để phục vụ cho

30. 27
lợi ích của Tổ quốc, cho nhân dân. Học sinh phải nghiêm túc và nỗ lực trong học
tập, lao động, rèn luyện, có ý chí tiến thủ, ham học hỏi, cầu thị, dám vượt qua
thách thức, khó khăn để có thể đưa đất nước hội nhập thành công.
Giáo dục niềm say mê trong học tập để học sinh trung học phổ thông tìm
thấy sự hứng thú trong học tập. Học sinh sẽ chăm chỉ, tích cực, chủ động hơn
trong việc tiếp nhận, sáng tạo tri thức. Bên cạnh đó cần phải giáo dục tính trung
thực, tính tự giác, tự trọng, tự ý thức trong học tập cho học sinh, tích cực đấu
tranh chống lại những hiện tượng tiêu cực trong trường học như gian lận trong
học tập, kiểm tra, thi cử, lừa dối thầy cô, bạn bè; lợi dụng bạn bè, không chân
thành, không trung thực trong quan hệ ứng xử, nói tục, chửi thề, có hành vi bạo
lực, đánh nhau làm ảnh hưởng xấu đến nhân cách, đạo đức của học sinh, làm xấu
môi trường giáo dục.
Giáo dục cho học sinh trung học phổ thông biết quý trọng lao động, quý
trọng tiền của, công sức của mình và của người khác. Sự quý trọng đó được biểu
hiện thông qua việc học sinh biết lao động, học tập có kế hoạch, có phương pháp
học tập khoa học, có sự sáng tạo đạt năng suất và hiệu quả cao, bên cạnh đó, còn
biết tiêu xài tiết kiệm, tiêu dùng hợp lí của cải, tiền bạc của mình, của gia đình và
của xã hội. Điều đó giúp học sinh sống có ích, không tiêu xài hoang phí, không
ăn chơi đua đòi, không sa vào tệ nạn xã hội, biết quý trọng thời gian và tiền bạc.
Mặt khác, giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông còn hướng cái cao
đẹp hoàn mỹ, đó là giúp học sinh nhận thức sâu sắc hơn, hoàn thiện hơn về cái
đẹp, đó là sự kết hợp hài hòa giữa cái đẹp nội dung và cái đẹp hình thức. Do đó,
trong quá trình học tập học sinh vừa phải tiếp thu, lĩnh hội tri thức, định hướng
nghề nghiệp, vừa phải rèn luyện nhân cách đạo đức để trở thành người chủ nhân
tương lai của đất nước.

31. 28
Sáu là, giáo dục tinh thần tập thể, tính cộng đồng và tinh thần sẵn sàng phục
vụ nhân dân cho học sinh. Là một thành viên của xã hội, bất cứ ai cũng phải tồn
tại trong một cộng đồng xã hội nhất định. Từ nhỏ đến lớn học sinh trung học phổ
thông đã và đang tham gia hoạt động trong nhiều cộng đồng khác nhau. Chính
trong mối quan hệ đó, mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng được hình thành
và ngày càng mở rộng. Mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng và mối qua hệ
giữa bộ phận với chỉnh thể. Nếu tách khỏi cái chỉnh thể đó thì bộ phận sẽ trở nên
vô nghĩa. Do đó, sự hình thành các cộng đồng chính là một nhu cầu tự thân của
mỗi cá nhân cũng như của một cộng đồng nào đó. Tuy nhiên, mỗi cá nhân lại là
một cơ thể sống đơn nhất, có đặc điểm, tính cách riêng, có nhu cầu hoạt động
riêng. Vì vậy sống trong cộng đồng, cá nhân luôn muốn khẳng định cái tôi của
mình, nên trong quan hệ đó, mỗi người, một mặt, không thể tách rời khỏi cộng
đồng, họ chỉ có thể tồn tại trong cộng đồng, nhưng mặt khác, cá nhân cũng luôn
có khuynh hướng đứng đối diện với cộng đồng. Nếu tuyệt đối hóa cộng đồng sẽ
làm cho cá nhân bị hòa tan vào cộng đồng, nếu tuyệt đối hóa cá nhân sẽ biến
thành chủ nghĩa vị kỷ. Vì vậy, giáo dục cho học sinh làm cách nào để có thể giải
quyết hài hòa mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng.
Bảy là, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo chuẩn mực đạo đức tiến
bộ. Trọng tâm của giáo dục đạo đức ở nhà trường là hướng đến mục tiêu làm cho
học sinh biết tự giáo dục, tự điều chỉnh hành vi, cách ứng xử sao cho phù hợp.
Giáo dục học sinh làm chủ được cuộc sống, nhận biết để tự giác tham gia phòng,
chống các tệ nạn xã hội, không có hành vi gây mất trật tự an toàn xã hội,…
Giáo dục học sinh ý thức được là cần phải học tập, từ đó tìm ra phương pháp
học tập sao cho đạt hiệu quả tốt nhất; học sinh được tự trao đổi để tự ý thức việc
chọn nghề nghiệp định hướng tương lai cho mình; học sinh có được những hiểu
biết cơ bản về kỹ năng chung sống trong cộng đồng, có được thông tin đúng và
đầy đủ, tự mình nhận biết mình, hiểu biết về giới tính, hiểu biết tài chính, có

32. 29
được đức tính thực tế, có tinh thần trách nhiệm và tạo được những sức bật trong
học tập và vốn sống; học sinh được giáo dục kiến thức sức khỏe sinh sản vị
thành niên thông qua ngoại khóa, sinh hoạt tập thể do Đoàn thanh niên tổ chức
thực hiện; giáo dục học sinh quy tắc ứng xử văn hóa trong học đường: giữa trò
với trò, giữa trò với thầy, cô giáo, tự giác thực hiện nội quy của nhà trường, biết
trân trọng lẽ phải, đấu tranh bảo vệ cái đúng, phê phán những suy nghĩ, việc làm
sai trái một cách hợp lý [22,50].
1.5. Vai trò của môn Giáo dục công dân trong giáo dục đạo đức cho học sinh
THPT
Trong nhà trường, tất cả các môn học và các hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp đều có tác dụng to lớn trong xây dựng và phát triển nhân cách, năng lực,
phẩm chất cho học sinh THPT. Tuy nhiên, GDCD là một môn khoa học xã hội
có ưu thế hơn cả trong việc giáo dục để hình thành, phát triển nhân cách cho học
sinh THPT.
Thứ nhất, môn GDCD là bộ môn dạy cho học sinh những tri thức khoa
học có tính phổ thông, cơ bản và thiết thực nhất. Nó không những trang bị cho
học sinh những hiểu biết cơ bản về thế giới quan, nhân sinh quan, hệ thống các
giá trị đạo đức, pháp luật, thể chế chính trị và những phương hướng phát triển
kinh tế – xã hội, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước… mà còn giúp các em định hình và phát triển được về nhân
cách, nâng cao trách nhiệm công dân của học sinh, xác định vị trí của bản thân
với tư cách là chủ thể của sự phát triển cá nhân, xã hội và tự nhiên. Chính trên cơ
sở của những tri thức đó, học sinh sẽ dễ hình thành những quan điểm mới, những
khuynh hướng tư tưởng mới, động cơ, hoài bão, niềm tin và hành vi tốt đẹp của
con người. Đồng thời thông qua tri thức của môn GDCD sẽ hình thành từng
bước phương pháp nhận thức, tư duy khoa học và phương pháp hành động đúng

33. 30
quy luật khách quan. Từ đó tạo nền tảng vững chắc xây dựng và phát triển nhân
cách tốt đẹp cho các em trong cuộc sống. Trên thực tế, không phải chỉ có môn
GDCD mới mang lại cho học sinh những tri thức đó. Tuy nhiên chỉ môn học này
mới giúp học sinh có những kiến thức trực tiếp và có hệ thống. Môn GDCD đem
lại cho học sinh những tác dụng sau:
Thứ hai, môn GDCD góp phần to lớn trong việc hình thành thế giới quan,
nhân sinh quan và phương pháp luận khoa học cho học sinh THPT.
Hơn bất cứ môn khoa học nào khác trong nhà trường THPT, những tri thức
đề cập trong môn GDCD là những tri thức phổ thông, cơ bản, mang tính khái
quát hoá cao, được giảng dạy thông qua hệ thống những khái niệm, phạm trù,
quy luật mang tính phổ quát có ý nghĩa to lớn trong việc hình thành thế giới quan
và nhân sinh quan, phương pháp luận khoa học, trên cơ sở đó giúp học sinh nhận
thức tốt hơn những vấn đề thuộc các môn khoa học khác.
Thế giới quan là hệ thống những quan điểm về thế giới, là sản phẩm của
nhận thức khoa học và hoạt động xã hội, là một trong những yếu tố cấu thành
phẩm chất đạo đức. Giáo dục thế giới quan cho học sinh là một trong những
nhiệm vụ quan trọng của môn GDCD, thể hiện vai trò của bộ môn trong xây
dựng và phát triển nhân cách cho các em. Với những quan điểm duy vật biện
chứng chung nhất về thế giới và một số quan điểm duy vật biện chứng về xã hội,
con người trong phần triết học – GDCD lớp 10 và phần kinh tế chính trị –
GDCD lớp 11 giúp học sinh nắm được về bản chất vật chất của thế giới, sự vận
động và phát triển của thế giới vật chất tuân theo những quy luật khách quan, con
người có khả năng nhận thức và cải tạo được thế giới khách quan, về tồn tại xã
hội và ý thức xã hội, về con người – chủ thể của lịch sử và là mục tiêu phát triển
của xã hội… Ngoài ra giúp cho học sinh THPT có những tiền đề lý luận cơ bản
để hiểu và nhận thức được tính tất yếu khách quan của quá trình đi lên chủ nghĩa

34. 31
xã hội trong thời đại ngày nay và sự nghiệp cách mạng XHCN của Đảng và nhân
dân ta.
Thứ ba, môn GDCD giáo dục cho học sinh phẩm chất chính trị, tư
tưởng của người công dân trong giai đoạn hiện nay.
Là môn học giáo dục đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước
nên môn GDCD có ưu thế giúp các em có hiểu biết về xã hội chủ nghĩa xã hội,
về nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ; nhận thức đúng đắn về bản chất của nhà nước
pháp quyền Việt Nam, về thể chế chính trị, về phương hướng phát triển kinh tế,
văn hoá, xã hội, về vai trò và giá trị của pháp luật đối với sự tồn tại và phát triển
của cá nhân, nhà nước và xã hội; về quyền lợi và trách nhiệm của học sinh trong
xây dựng và bảo vệ tổ quốc… Trên cơ sở đó các em nâng cao được ý thức, biết
lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp với các giá trị xã hội; biết bảo
vệ cái đúng, cái tốt, đấu tranh phê phán đối với các hành vi, hiện tượng tiêu cực
trong cuộc sống phù hợp với lứa tuổi. Bên cạnh đó hình thành ở các em niềm tin
đối với Đảng, với chế độ, với sự nghiệp đổimới của đất nước. Trở thành một chủ
thể của sự phát triển nhân cách có hoài bão và mục đích sống cao đẹp.
Thứ tư, môn GDCD giáo dục các giá trị đạo đức, góp phần trực tiếp xây
dựng lối sống đúng đắn và lành mạnh cho học sinh.
Thông qua nội dung chương trình học sinh được trang bị những tri thức về
đạo đức một cách khái quát và có hệ thống, giúp các em hiểu và biết giữ gìn các
giá trị đạo đức như: nghĩa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự và hạnh phúc của
bản thân và xã hội. Từ đó, biết đặt mục tiêu phấn đấu, coi trọng việc rèn luyện và
tự hoàn thiện bản thân, giao tiếp và ứng xử có văn hoá, hợp tác và cạnh tranh
lành mạnh. Hiểu đúng đắn về tình yêu, hôn nhân, gia đình; biết sống nhân nghĩa,
hoà nhập, hợp tác với mọi người xung quanh. Có hiểu biết về truyền thống yêu

35. 32
nước của dân tộc, luôn có ý thức học tập, rèn luyện để góp phần vào sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước…Qua đó các em tăng thêm tính tự giác
trong hành vi đạo đức của mình, phát triển lý tưởng sống cao đẹp, những phẩm
chất và năng lực cơ bản của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. Học chữ, học làm người là nhiệm vụ cơ bản nhất của người học sinh.
Học để có tri thức, học để hoàn thiện nhân cách là cả một quá trình lâu dài và vô
cùng gian khổ, không những đòi hỏi các em phải có niềm tin, phương pháp mà
còn phải có ý chí và nghị lực. Môn GDCD có vai trò to lớn trong việc xây dựng
và phát triển hai thành tố chủ yếu của nhân cách con người đó là “đức” và “tài”,
góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục ở THPT.
Thứ năm, môn GDCD góp phần nâng cao chất lượng học tập các bộ môn
khoa học khác trong nhà trường.
Học sinh không thể nào đạt kết quả cao trong học tập khi mà mỗi cá nhân
không xác định cho mình động cơ, mục đíchhọc tập, rèn luyện đúng đắn và khoa
học. Trong quá trình học tập, khi tiếp nhận và vận dụng được tri thức môn
GDCD các em sẽ có phương pháp khoa học khi tiếp thu kiến thức các môn học
khác, đồng thời biết cách xử lý thông tin một cách dễ dàng. Bên cạnh đó, các em
sẽ nhận thức đúng đắn hơn khi định hướng lao động nghề nghiệp sau khi tốt
nghiệp. Điều này giúp các em thích ứng với những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể
trong quá trình phát triển của xã hội.
Như vậy môn GDCD là môn khoa học xã hội giữ vai trò chủ đạo trong việc
bồi dưỡng một cách có hệ thống những vấn đề tư tưởng, ý thức chính trị, pháp
luật, đạo đức cho học sinh THPT. Qua đó giúp học sinh hiểu biết sâu sắc và toàn
diện hơn về chính trị, xã hội, cuộc sống và tạo cho học sinh ý chí, động lực để
“rèn đức, luyện tài” vươn lên trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước .

36. 33
Kết luận chương 1
Đạo đức là một trong những hình thái ý thức xã hội xuất hiện tương đối
sớm trong lịch sử loài người. Từ phương Đông đến phương Tây, từ cổ đại đến
hiện đại, nhân loại luôn luôn cần đến đạo đức, vì đạo đức là một trong những
phương thức cơ bản nhằm để điều chỉnh hành vi của con người. Đạo đức giáo
dục con người bằng cái thật và cái đẹp của cuộc sống, góp phần nhân đạo hoá
con người và xã hội loài người.
Học sinh THPT là lứa tuổi giai đoạn đầu của thanh niên, là lực lượng xã
hội có vị trí, vai trò to lớn, là tường cột, là người chủ tương lai của đất nước, là
nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh của dân tộc “nước nhà thịnh
hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên”. Trong suốt quá trình lãnh
đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Đảng CSVN và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
giành sự quan tâm đặc biệt đến việc giáo dục bồi dưỡng toàn diện cho thế hệ trẻ,
động viên, tổ chức và phát huy sức mạnh to lớn của thanh thiếu niên, đóng góp
vào sự nghiệp cách mạng. Đảng đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, coi
trọng công tác giáo dục cho thanh thiếu niên, coi đây là một trong những nhiệm
vụ có ý nghĩa to lớn.
Để có được những thế hệ sinh viên vừa có tài, vừa có đức, đáp ứng yêu cầu
sự nghiệp đổi mới đất nước, đưa Việt Nam ngang tầm các nước trong khu vực và
thế giới, một mặt phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên,
không ngừng nâng cao trình độ văn hoá, khoa học - kỹ thuật, trình độ chuyên
môn nghiệp vụ..., mặt khác, phải không ngừng "nâng cao nhận thức chính trị, bồi
dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên, nhất là học sinh, sinh viên... tạo
chuyển biến thực sự trong đạo đức, lối sống và hành động của thanh niên, sinh
viên" [14, 44], thông qua giáo dục, trước hết là giáo dục đạo đức.

37. 34
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG
THPT BÙI THỊ XUÂN, QUẬN 1, TP. HỒ CHÍ MINH
2.1. Vài nét về trường THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, thành phố Hồ Chí
Minh
Trường THPT Bùi Thị Xuân tọa lạc ở trung tâm thành phố quận 1, thành phố
Hồ Chí Minh, được thành lập năm 1956 với tên gọi ban đầu là trường Trung học
Nguyễn Bá Tòng. Vào những năm đầu của thập niên 70, trường có thêm chi
nhánh ở Gia Định và nơi đây đã trở thành trường nữ trung học tư thục có uy tín ở
Sài Gòn lúc đó. Từ niên khóa 1977 - 1978, trường được đổi tên thành trường
công lập PTTH Bùi Thị Xuân - một vị nữ tướng của Nghĩa quân Tây Sơn.
Tính đến năm 2015 – 2016, trường có hơn 200 giải học sinh giỏi cấp Thành
phố, nâng tổng số học sinh giỏi cấp thành phố từ năm 1983 đến nay lên hàng
nghìn em. Trong các kỳ thi THPT quốc gia, trường Bùi Thị Xuân có nhiều học
sinh đạt điểm cao, tỉ lệ đậu đại học 100%, nhiều em là thủ khoa, á khoa các
trường đại học.
Trong 60 năm qua bằng sự nỗ lực của thầy và trò, trường THPT Bùi Thị
Xuân đã đạt nhiều thành tích đáng khích lệ như nhiều năm liên tiếp điểm chuẩn
lớp 10 vào trường luôn nằm ở tóp đầu thành phố.
Trường còn có nhiều học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi
thành phố, toàn quốc và quốc tế. Đặc biệt, 12 năm liên tục (từ 2004 - 2016), tỷ lệ
tốt nghiệp phổ thông của trường luôn đạt 100% và tỷ lệ trúng tuyển đại học hàng
năm đều tăng, vài năm trở lại đây đều đạt 100%.
Điểm chuẩn vào trường THPT Bùi Thị Xuân là một trong 4 trường cao của
thành phố nhưng điều đó không có nghĩa tất cả học sinh đều giỏi toàn diện. Do

38. 35
đó, sau mỗi đợt kiểm tra tập trung (giữa, cuối học kì), những học sinh có kết quả
học tập chưa đáp ứng được yêu cầu của bộ môn và giáo viên đều được xếp theo
học các lớp phụ đạo. Giáo viên của lớp này đều là những thầy cô dày dặn kinh
nghiệm, chuyên môn vững vàng để tiếp sức cho các em đuổi kịp bạn bè…Điều
đó cho thấy chất lượng giáo dục của nhà trường ngày càng đi lên.
Năm học 2016-2017, trường đã có tới 1831 học sinh theo học. Khối 10 gồm
14 lớp, khối 11 gồm 15 lớp và khối 12 gồm 15 lớp. Đối với bộ môn GDCD, ở
thời điểm này trường có 3 giáo viên phụ trách, gồm 1 cử nhân và 2 thạc sĩ; mỗi
giáo viên phụ trách 15 tiết/ tuần. Họ đều là những người giáo viên tâm huyết và
dày dặn kinh nghiệm trong giảng dạy.
2.2. Thành tựu và hạn chế trong giáo dục đạo đức ở trường THPT Bùi Thị
Xuân, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh.
2.2.1. Thành tựu
Đa số các em học sinh trong tường đều chăm chỉ học hành, nỗ lực rèn luyện,
có chí tiến thủ, có ý thức tự lập và khát vọng được cống hiến cho sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một bộ phận học sinh giỏi về văn hóa được tập trung ở
lớp chọn, bộ phận này thực sự cố gắng học tập, say mê rèn luyện. Bộ phận còn
lại cũng nỗ lực tích cực trong học tập để đuổi theo kịp bạn bè. Tỷ lệ tốt nghiệp
trong 13 năm trở lại đây là 100%, tỷ lệ đậu đại học tăng hàng năm, những năm
gần đây đều đạt 100%.
Bảng 2.1. Bảng thống kê xếp loại học lực của học sinh

39. 36
Năm học
Tổng
số HS
Giỏi Khá
Trung
bình
Yếu Kém
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
2013 -
2014
1809 712 39,36 1008 55,72 85 4,70 4 0,22
2014 -
2015
1826 754 41,29 972 53,23 98 5,37 2 0,11
2015 -
2016
1831 779 42,55 942 51,45 109 5,95 1 0,05
(Nguồn số liệu từ phòng học vụ trườngTHPT Bùi Thị Xuân thành phố Hồ Chí
Minh)
Nhìn vào bảng số liệu trên, chúng ta thấy tỷ lệ học sinh khá giỏi ở trường
THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, TP. Hồ Chí Minh khá cao (hơn 40%) và có xu
hướng ngày càng tăng. Điều này chứng tỏ phần lớn các em nhận thức được vai
trò, trách nhiệm của bản thân và nỗ lực vươn lên trong học tập.
Cùng với sự phấn đấu với thái độ học tập đúng đắn, đa số học sinh có lối
sống lành mạnh, đạo đức trong sáng, hồn nhiên như lứa tuổi của các em, có tinh
thần đoàn kết tương thân tương ái, có ý thức trách nhiệm đối với bản thân, gia
đình và cộng đồng, chấp hành tốt nội quy trường học. Cụ thể kết quả này được
thể hiện qua các bảng biểu hạnh kiểm sau đây:
Bảng 2.2. Bảng thống kê xếp loại hạnh kiểm của học sinh
Năm học Tổng số HS
Tốt Khá
Trung
bình
Yếu
SL TL SL TL SL TL SL TL

40. 37
2013 - 2014 1809 1642 90,77 156 8,62 11 0,61
2014- 2015 1826 1712 93,76 114 6,24
2015 - 2016 1831 1769 96,61 62 3,39
(Nguồn số liệu phòng học vụ trường THPT Bùi Thị Xuân thành phố Hồ Chí
Minh)
Tỉ lệ học sinh bị hạnh kiểm trung bình đã giảm rõ rệt, hạnh kiểm tốt, khá
ngày càng tăng lên điều đó chứng tỏ các em đã nhận thức được tầm quan trọng
của đạo đức và có nhiều cố gắng trong rèn luyện đạo đức.
Nhận thức của học sinh về sự cần thiết của giáo dục đạo đức, chúng tôi đã
khảo sát ý kiến của 203 học sinh tại trường THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, thành
phố Hồ Chí Minh thu được kết quả như sau:
Biểu đồ 2.1: Nhận thức của học sinh về sự cần thiết giáo dục đạo đức
(Nguồn: Số liệu tác giả khảo sát tại trường THPT Bùi Thị Xuân, quận 1, tp
HCM)
63.10%
31%
3.90% 2%
Rất cần thiết
Cần thiết
Bình thường
Không cần thiết

41. 38
Từ kết quả biểu đồ trên cho thấy phần lớn các em nhận thức được tầm
quan trọng của việc giáo dục đạo đức đối với sự hoàn thiện nhân cách của bản
thân. Rất ít học sinh xem nhẹ việc giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ
thông. Vì thế chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến giáo dục đạo đức cho các em
để các em rèn luyện nhân cách của mình.
Để đánh giá tình hình đạo đức của học sinh, chúng tôi tiến hành khảo sát ý
kiến của 203 học sinh về những phẩm chất đạo đức cần thiết của học sinh hiện
nay. Kết quả như sau:
Bảng 2.3. Những phẩm chất đạo đức cần thiết của học sinh
STT Các việc làm
Mức độ Điểm
TBThường
xuyên
(3đ)
Thỉnh
thoảng
(2đ)
Không
bao
giờ
(0đ)
1 Đi thưa, về trình 132 65 6 2,6
2 Kính trọng, vâng lời cha mẹ, người
lớn
142 54 7 2,63
4 Có động cơ, thái độ học tập đúng
đắn
114 81 8 2,48
5 Tự giác, chuyên cần trong học tập 91 100 12 2,33
6 Kính trọng và biết ơn thầy cô 139 51 13 2,55
7 Đoàn kết, giúp đỡ bạn bè 112 69 22 2,33
8 Thực hiện tốt kỉ luật nhà trường 114 77 12 2,44
9 Sống lành mạnh, có trách nhiệm với
bản thân
124 69 10 2,51

42. 39
10 Tự trọng, tự lập, tự tin 111 82 10 2,45
11 Trung thực, thẳng thắn 103 85 15 2,36
12 Thực hiện tốt pháp luật Nhà nước 114 80 9 2,47
13 Biết giữ gìn trật tự, vệ sinh chung 119 75 9 2,5
(Nguồn:Sốliệu được điều tra tại trường THPT BùiThị Xuân, Quận1, Tp. HồChí
Minh)
Từ kết quả bảng số liệu trên cho chúng ta thấy được học sinh rất coi trọng và
thường xuyên thực hiện các hành vi đạo đức: Đi thưa về trình có điểm trung bình
2,6; kính trọng, vâng lời ông bà cha mẹ: 2,63; có động cơ, thái độ học tập đúng
đắn: 2,48; tự giác, chuyên cần trong học tập: 2,33; kính trọng và biết ơn thầy cô:
2,55 ; đoàn kết, giúp đỡ bạn bè: 2,33; thực hiện tốt kỉ luật nhà trường: 2,44 ; sống
lành mạnh, có trách nhiệm với bản thân: 2,51; tự trọng, tự lập, tự tin: 2,45; trung
thực, thẳng thắn: 2,36 ; thực hiện tốt pháp luật nhà nước: 2,47 ; biết giữ gìn trật
tự, vệ sinh chung: 2,5. Điều này chứng tỏ các em học sinh đều nhận thức được
những phẩm chất cần thiết của người học sinh, đó là cơ sở quan trọng cho quá
trình rèn luyện các phẩm chất đạo đức để hoàn thiện nhân cách của học sinh.
2.2.2. Những hạn chế
Khi được hỏi ý kiến nhận thức của các em về những hành vi vi phạm đạo
đức, chúng tôi thu được kết quả như sau:
Bảng 2.4. Nhận thức về hành vi vi phạm đạo đức của học sinh
Nội dung
TRẢ LỜI
Thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Không bao
giờ
SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)

43. 40
Nói dối thầy, cô 19 9,4 96 47,3 88 43,3
Nói dối ông, bà, cha, mẹ 18 8,9
11
5
56,7 70 34,5
Gian lận trong thi, kiểm tra 16 7,9
11
5
56,7 70 34,5
Có biểu hiện vô lễ với thầy, cô 16 7,9 23 11,3 164 80,8
Gây gổ, đánh nhau với bạn trong
lớp
9 4,4 32 15,8 162 79,8
Nói tục, chửi thề 27 13,3 89 43,8 87 42,9
Vượt đèn đỏ 19 9,4 42 20,7 142 70
Coi thường lao động, người lao
động
9 4,4 16 7,9 178 87,7
Vô lễ với ông, bà, cha, mẹ 11 5,4 34 16,7 158 77,8
Hút thuốc lá 8 3,9 10 4,9 185 91,1
Uống rượu, bia 9 4,4 33 16,3 161 79,3
(Nguồn:Số liệu được điều tra tại trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, Tp. Hồ
Chí Minh)
Một hiện tượng đáng báo động hiện nay là tình trạng học sinh gây gổ đánh
nhau ngày càng nhiều, không chỉ có học sinh nam, mà có cả học sinh nữ. Khi
được hỏi: việc gâygổ, đánh nhau đốivới bạn diễn ra như thế nào? thì có 15,8%
thỉnh thoảng vi phạm, 4,4% là thường xuyên vi phạm. Nguyên nhân chủ yếu là
do xích mích trong tình bạn, tình yêu, kết bè, kết nhóm để đón đường đánh trả
thù nhau…Hiện tượng uống rượu, bia có 16,3% học sinh thỉnh thoảng vi phạm,
4,4% học sinh thường xuyên vi phạm. Ngoài ra, số học sinh có những hành vi vi
phạm: gian lận trong thi cử; vượt đèn đỏ; nói dối cha mẹ chiếm một tỉ lệ đáng
kể. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sư phạm.

44. 41
Để đánh giá thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh,
chúng tôi đã thăm dò ý kiến của học sinh thông qua câu hỏi điều tra là: “Nhà
trường đã giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua những hoạt động nào và
hoạt động nào ảnh hướng đến đạođức học sinh nhiều nhất?”. Kết quả thu được
như sau:
Bảng 2.5. Bảng các hình thức giáo dục ảnh hưởng đến đạo đức học sinh
STT Các hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh Số lượng Tỉ lệ%
1 Thông qua quá trình học tập, nội qui trường lớp 182 89,7
2 Bài giảng môn GDCD 184 90,6
3 Bài giảng môn khác 27 13,3
4 Các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ 44 21,7
5 Các hoạt động văn hóa, văn nghệ 72 35,5
6 Lời khuyên của thầy cô 132 65
7 Lời khuyên của bạn bè 96 47,3
8
Sự gương mẫu của giáo viên, cán bộ, nhân viên
trong trường
120 59,1
9 Các hoạt động xã hội, từ thiện 116 57,1
10 Thông qua sinh hoạt Đoàn hội 106 52,2
11 Thông qua thời sự, chính trị 66 32,5
12 Khen thưởng, động viên kịp thời 118 58,1
13
Kỷ luật nghiêm minh, đúng mức độ, khách quan
công bằng.
104 51,2
14 Tự giáo dục của bản thân các em 109 53,7
15 Xếp loại học tập 56 27,6

45. 42
(Nguồn: Số liệu được điều tra tại trường THPT Bùi Thị Xuân, Quận 1, Tp. Hồ
Chí Minh)
Qua bảng sổ liệu, ta có thể thấy rằng các em nhận thức được các yếu tố tác
động đến đạo đức của bản thân. Có rất nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến đạo
đức của học sinh, trên đây là những nguyên nhân cơ bản nhất mà chúng tôi đưa
ra khảo sát. Khi được hỏi quá trình học tập và nội qui trường lớp có ảnh hưởng
như thế nào đến đạo đức của bản thân thì có tới 89,7% trả lời là ảnh hưởng rất
nhiều, bài giảng môn GDCD thì có tới 90,6% trả lời là ảnh hưởng nhiều đến đạo
đức của các em. Ngoài ra lời khuyên của thầy cô chiếm tới 65%; sự gương mẫu
của cán bộ, nhân viên trong trường là 59,1%... Với vai trò là một người giáo
viên dạy GDCD trong tương lai, tôi chọn thay đổi phương pháp giảng dạy bộ
môn GDCD để giáo dục đạo đức cho học sinh làm giải pháp.
- Việc giảng dạy môn GDCD của nhà trường:
Về mặt mạnh: Trường THPT Bùi Thị Xuân đã có sự quan tâm đến công
tác giáo dục đạo đức cho học sinh, với quan điểm muốn dạy và học tốt, phải xây
dựng và gìn giữ được những chuẩn mực đạo đức trong học đường. Đoàn thanh
niên, với vai trò nòng cốt trong thực hiện các phong trào thi đua, đã luôn chú
trọng rèn luyện tư tưởng phẩm chất chính trị đạo đức tác phong cho đoàn viên,
thanh thiếu niên. Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm tích cực trong việc theo dõi rèn
luyện đạo đức cho học sinh. Về phía học sinh đã có chiều hướng phát triển tốt về
tình cảm đạo đức, các em rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tự nhận thức đúng
sai, tự hiểu và vận dụng được một số kiến thức pháp luật trong cuộc sống hàng
ngày, không có học sinh vi phạm nghiêm trọng về đạo đức. Về phía giáo viên
luôn trau dồi về đạo đức cách mạng, đạo đức nhà giáo, tự học hỏi nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, luôn là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.