Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van Luận văn thạc sĩ luật học: Đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng, cho các bạn tham khảo

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
ĐINH THỊ YẾN
§¹O §øC TRONG THùC THI C¤NG Vô CñA C¤NG CHøC
NGµNH THANH TRA X¢Y DùNG
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS. VŨ ĐỨC ĐÁN
HÀ NỘI – 2014

2. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã
hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tôi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƢỜI CAM ĐOAN
Đinh Thị Yến

3. MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục từ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤ N ĐỀ CHUNG VỀ ĐẠO ĐỨ C TRONG
THỰC THI CÔNG VỤCỦ A CÔNG CHỨ C NGÀ NH THANH
TRA XÂY DỰNG................................................................................. 8
1.1. Quan niệm về đa ̣o đứ c.......................................................................... 8
1.2. Quan niệm về đạo đức trong thực thi công vụ.................................16
1.2.1. Khái quát chung về hoạt động thực thi công vụ..................................16
1.2.2. Quan niệm về đạo đức trong thực thi công vụ ....................................19
1.2.3. Vai trò của đạo đức trong thực thi công vụ .........................................22
1.3. Đa ̣o đứ c trong thực thi công vụcủa công chứ c ngành thanh tra
xây dựng..............................................................................................25
1.3.1. Khái quát chung về công chức ngành thanh tra xây dựng ..................25
1.3.2. Chuẩn mực đa ̣o đƣ́ c trong thƣ̣c thi công vụcủa công chƣ́ c ngành
thanh tra xây dƣ̣ng ...............................................................................35
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................46
Chương 2: THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC TRONG THỰC THI CÔNG
VỤ CỦA CÔNG CHỨC NGÀNH THANH TRA XÂY DỰNG....47
2.1. Khái quát chung về lịch sử hình thành và phát triển các quy
định pháp luật về đạo đức trong thực thi công vụ của công
chức ngành thanh tra xây dựng .......................................................47
2.2. Biểu hiện đạo đức trong thực thi công vụ của công chức
ngành thanh tra xây dựng trong thời gian qua ..............................57

4. 2.2.1. Những thành tựu đạt đƣợc về nâng cao đạo đức trong thực thi
công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng ..............................57
2.2.2. Một số hạn chế về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức
ngành thanh tra xây dựng ....................................................................78
2.2.3. Nguyên nhân hạn chế về đạo đức trong thực thi công vụ của công
chức ngành thanh tra xây dựng............................................................82
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................88
Chương 3: YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG ĐẠO ĐỨC
TRONG THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC NGÀNH
THANH TRA XÂY DỰNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ................... 89
3.1. Yêu cầu về tăng cường đạo đức trong thực thi công vụ của
công chức ngành thanh tra xây dựng ..............................................89
3.1.1. Yêu cầu đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng..............................................89
3.1.2. Yêu cầu phù hợp với nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN........90
3.1.3. Yêu cầu phù hợp với việc xây dựng nhà nƣớc pháp quyền XHCN .......91
3.1.4. Yêu cầu phù hợp với truyền thống vẻ vang và tốt đẹp của ngành
thanh tra ...............................................................................................93
3.1.5. Yêu cầu phù hợp với Chƣơng trình cải cách tổng thể nền hành
chính; Chƣơng trình cải cách chế độ công vụ, công chức...................94
3.1.6 Yêu cầu gắn với quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật về
thanh tra xây dựng ...............................................................................95
3.2. Giải pháp tăng cường đạo đức trong thực thi công vụ của
công chức ngành thanh tra xây dựng ..............................................97
3.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến đạo đức trong
thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng .................97
3.2.2. Nâng cao hiệu quả Chƣơng trình phòng chống tham nhũng.............100
3.2.3. Nâng cao hiệu quả Chƣơng trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ..101
3.2.4. Nâng cao hiệu quả hoạt động thi đua khen thƣởng ...........................102

5. 3.2.5. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức ngành thanh tra xây dựng ........103
3.2.6. Cải cách về chế độ tiền lƣơng và đãi ngộ đối với công chức ngành
thanh tra xây dựng .............................................................................111
3.2.7. Tăng cƣờng hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực
hiện đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh
tra xây dựng .......................................................................................113
3.2.8. Xây dựng và ban hành bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp công
chức ngành thanh tra xây dựng..........................................................116
KẾT LUẬN..................................................................................................119
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................121

6. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CBCC: Cán bô công chức
TTCP: Thanh tra Chính Phủ
TTXD: Thanh tra xây dựng
XHCN: Xã hội chủ nghĩa

7. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đạo đức là một phạm trù thuộc hình thái ý thức xã hội có tầm quan
trọng đặc biệt đối với sự phát triển của các quốc gia nói chung và đối với các
ngành nghề trong xã hội nói riêng. Mỗi ngành nghề trong xã hội đều có những
chuẩn mực đạo đức, những khuôn mẫu, những tiêu chuẩn hành vi hình thành
nên chân giá trị của những nghề nghiệp đó. Các đặc điểm này chi phối, định
hƣớng, dẫn dắt hành vi và thái độ đối với các cá nhân trong nghề nghiệp đó
tạo thành nét riêng biệt để phân biệt với các nghề khác trong xã hội.
Thanh tra luôn đƣợc coi là một chức năng, nhiệm vụ quan trọng của
nhà nƣớc ta. Hoạt động thanh tra nhằm mục đích phòng ngừa, phát hiện và xử
lý, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện những sơ hở
trong cơ chế quản lý, chính sách pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nƣớc
có thẩm quyền các biện pháp khắc phục, phát huy nhân tố tích cực góp phần
nâng cao hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nƣớc, bảo vệ lợi ích của nhà
nƣớc, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Thanh tra xây dựng đƣợc hiểu là một loại thanh tra nhà nƣớc đƣợc
thành lập theo ngành, lĩnh vực. Thanh tra xây dựng đƣợc tổ chức theo hệ
thống từ Trung ƣơng là Thanh tra Bộ xây dựng đến các địa phƣơng là Thanh
tra Sở xây dựng nhằm thực hiện chức năng thanh tra hành chính và thanh tra
chuyên ngành trong phạm vi quản lý nhà nƣớc về lĩnh vực xây dựng bao gồm:
Xây dựng, vật liệu xây dựng, nhà ở và công sở, kiến trúc quy hoạch đô thị,
quy hoạch xây dựng điểm dân cƣ nông thôn, hạ tầng kỹ thuật theo quy định
của pháp luật.Đặc biệt, khi Nghị Định 26/2013/NĐ-CP ngày 29/3/2013 quy
định về tổ chức và hoạt động của Thanh tra ngành xây dựng thay thế Nghị
định 46/2005/NĐ-CP ngày 06/4/2005 và chấm dứt thực hiện Quyết định
89/2007/QĐ-TTg ngày 18/6/2007 của Thủ tƣớng chính phủ về thí điểm thành

8. 2
lập Thanh tra xây dựng quận, huyện và thanh tra xây dựng xã, phƣờng thị trấn
tại thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thì lực lƣợng công chức
ngành Thanh tra xây dựng trong cả nƣớc đã đƣợc thống nhất về mô hình quản
lý. Theo đó công chức Thanh tra xây dựng đã từng thực hiện theo Quyết định
89/2007/QĐ-TTg ngày 18/6/2007 ở thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí
Minh đã sát nhập về Thanh tra Sở Xây dựng, thực trạng này đã đặt ra vấn đề
đạo đức trong thực thi công vụ của lực lƣợng công chức Thanh tra xây dựng
lại trở nên cần quan tâm hơn bao giờ hết.
Hoạt động thực thi công vụ nói chung và hoạt động thực thi công vụ
của công chức thanh tra xây dựng nói riêng đƣợc coi là một “nghề “đặc thù
trong xã hội với tầm quan trọng của nó có ảnh hƣởng sâu sắc đối với sự phát
triển của xã hội và nền hành chính. Hiện nay, ngoài những thành tựu đã đạt
đƣợc về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra góp
phần vào công cuộc cải cách tổng thể nền hành chính, cải cách chế độ công
chức, công vụ, tiếp tục học tập theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh, thì
một bộ phận không nhỏ công chức thanh tra xây dựng đã có biểu hiện đi
xuống về đạo đức nhƣ tham nhũng, không chấp hành đúng các quy định
của pháp luật trong thực thi công vụ. Sở Xây dựng thành phố Hà Nội và
các quận, huyện, thị xã đã xem xét xử lý kỷ luật khiển trách 44 trƣờng hợp,
cảnh cáo 30 trƣờng hợp, cách chức 4 trƣờng hợp, bãi nhiệm 2 trƣờng hợp,
buộc thôi việc 5 trƣờng hợp và xử lý kỷ luật bằng hình thức khác 57 trƣờng
hợp [40, tr.5]. Sở Xây dựng thành phố Thành phố Hồ Chí Minh đã xƣ̉ lý lỷ
luâ ̣t 74 công chƣ́ c và nhân viên hợp đồng và ta ̣m đình chỉ công tác 1 Phó
Chánh thanh tra xây dựng để kiểm điểm [42, tr.3]. Đây đƣợc coi là tình trạng
“báo động” về đi xuống đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành
thanh tra xây dựng gây ảnh hƣởng đến hình ảnh của công chức ngành thanh tra
xây dựng nói riêng và uy tín của cơ quan công quyền đối với công dân.

9. 3
Ngoài ra, trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện Chƣơng trình cải
cách tổng thể hành chính giai đoạn 2011-2020; thực hiện Chƣơng trình cải
cách công vụ, công chức và toàn ngành thanh tra tích cực thực hiện Chỉ thị số
03-CT/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị số 1973 – CT/TTg, ngày 07/11/2011
của Thủ tƣớng Chính phủ về việc tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo
tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh, Chỉ thị số 345/CT-TTCP của Tổng Thanh
tra Chính phủ ngày 23/02/2012 “về việc đẩy mạnh học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh; nâng cao chất lượng thực thi công vụ, xây dựng
đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thanh tra kỷ cương, trách nhiệm, cần
kiệm, liêm chính, chí công, vô tư”, thì vấn đề tăng cƣờng đạo đức trong thực
thi công vụ của công chức ngành thanh tra nói chung và công chức ngành
thanh tra xây dựng trở nên quan trọng hơn lúc nào hết.
Xuất phát từ lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Đạo đức trong thực thi
công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng” làm luận văn thạc sĩ
luật học.
2. Tình hình nghiên cứu
Ở Việt Nam, trong thời gian qua, việc nghiên cứu về đạo đức công vụ
trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng nhìn chung
còn mới mẻ, chƣa đƣợc quan tâm đầy đủ, do trên thực tế những công trình
khoa học nghiên cứu về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành
thanh tra xây dựng còn rất ít.
Các đề tài chủ yếu tập trung nghiên cứu về thanh tra và thanh tra xây
dựng nhƣ: Luận văn tiến sĩ Luật học: “Những vấn đề pháp lý cơ bản của việc
đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nhà nước Việt Nam” của tác giả Phạm
Tuấn Khải; Luận văn thạc sĩ Luật học: “Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà
nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn
Văn Kim (năm 2004); Đề tài khoa học cấp bộ: “Thực trạng tổ chức và hoạt

10. 4
động thanh tra bộ, ngành, chuyên ngành ở nước ta - những vấn đề đặt ra và
giải pháp” của tác giả Phạm Văn Khanh năm 1997”; Đề tài khoa học "Xác định
mức độ thất thoát trong đầu tư xây dựng" của Tổng Hội xây dựng Việt Nam
(năm 2005); “Phòng, chống tham nhũng trong xây dựng cơ bản” của tác giả Lê
Thế Tiệm. Thanh tra Nhà nƣớc (2007): "Những nội dung cơ bản của Luật
thanh tra" - Sách hƣớng dẫn nghiệp vụ. Nguyễn Ngọc Tản "Một số vấn đề
hoàn thiện hệ thống pháp luật về thanh tra” - Tạp chí Thanh tra số 1 - 2007...
Một số đề tài, công trình nghiên cứu về đạo đức công chức, đạo đức công vụ
nhƣ: Th.s Lê Thị Hằng, “Đạo đức công chức và xây dựng đạo đức công chức ở
Việt Nam hiện nay”, Luận văn Thạc sỹ Triết học; TS. Cao Minh Công (2012),
“Trách nhiệm công vụ và đạo đức công chức ở nước ta hiện nay”, Luận văn
Tiến sỹ Triết học; TS. Đỗ Xuân Đông (2006), “Cơ sở lý luận và thực tiễn xây
dựng Luật đạo đức công vụ Việt Nam”, Đề tài khoa học cấp Bộ…
Nhìn chung các công trình nghiên cứu nêu trên đã nghiên cứu, phân
tích lý giải nhiều vấn đề liên quan đến tổ chức và hoạt động thanh tra và thực
trạng của thanh tra và pháp luật về thanh tra nói chung. Nghiên cứu và phân
tích đạo đức trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức nói chung. Tuy
nhiên, các công trình đó chƣa đề cập cụ thể đến những vấn đề của hoạt động
thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực xây dựng cũng nhƣ đạo đức trong thực
thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng vốn đƣợc coi là một
trong những vấn đề bức xúc hiện nay. Chính vì vậy, trên cơ sở kế thừa các kết
quả của các công trình nghiên cứu liên quan, luận văn tập trung nghiên cứu
những vấn đề lý luận và thực tiễn của vấn đề đạo đức trong thực thi công vụ
của công chức ngành thanh tra xây dựng nhằm phân tích thực trạng và đƣa ra
các biện pháp tăng cƣờng đạo đức trong thực thi công vụ của công chức
ngành thanh tra xây dựng. Mặc dù vậy, những công trình khoa học đã đƣợc
công bố nêu trên là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc nghiên cứu và hoàn
thiện đề tài của luận văn.

11. 5
Có thể khẳng định rằng luận văn “Đạo đức trong thực thi công vụ của
công chức ngành thanh tra xây dựng” đƣợc coi là công trình đầu tiên nghiên
cứu về vấn đề trên và đặt trong bối cảnh cả nƣớc đang thực hiện Chƣơng trình
cải cách tổng thể nền hành chính, cải cách chế độ công vụ, công chức, ngành
thanh tra đang tích cực thi đua học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí
Minh theo Chỉ thị số 345/CT-TTCP của Tổng Thanh tra Chính phủ ban hành.
3. Nhiệm vụ và ý nghĩa của luận văn
3.1. Nhiệm vụ của luận văn
- Nghiên cứu làm rõ các vấn đề về lý luận của đạo đức, đạo đức công
vụ, thanh tra xây dựng, công chức ngành thanh tra xây dựng và yêu cầu đạo
đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng
- Đánh giá khái quát sự hình thành và phát triển của các quy định pháp
luật có liên quan về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành
thanh tra xây dựng; những kết quả đạt đƣợc về đạo đức trong thực thi công vụ
của công chức ngành thanh tra xây dựng; làm rõ những vƣớng mắc, bất cập
và nguyên nhân của vƣớng mắc, bất cập về đạo đức trong thực thi công vụ
của công chức ngành thanh tra xây dựng hiện nay.
- Luận giải các quan điểm và đƣa ra các giải pháp tăng cƣờng đạo đức
trong thực thi công vụ đối với công chức ngành thanh tra xây dựng.
3.2. Ý nghĩa của luận văn
- Có ý nghĩa thực tiễn góp phần tăng cƣờng đạo đức trong thực thi công
vụ của công chức ngành thanh tra nói chung và công chức ngành thanh tra
xây dựng nói riêng.
- Đóng góp cho công tác tăng cƣờng chất lƣợng, hiệu quả giải quyết
các công việc theo quy định của công chức ngành thanh tra nói chung và công
chức ngành thanh tra xây dựng nói riêng khi thực thi công vụ.
- Đóng góp một phần vào thành quả của Chƣơng trình cải cách tổng thể

12. 6
nền hành chính giai đoạn 2011-2020; Chƣơng trình cải cách chế độ công vụ,
công chức; thi đua học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh theo
Chỉ thị số 354/CT- TTCP của Tổng Thanh tra Chính phủ.
- Đồng thời, luận văn cung cấp cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, là tài liệu
tham khảo cho những ngƣời trực tiếp làm công tác thanh tra xây dựng, công
tác giảng dạy, học tập trong các trƣờng Đại học chuyên ngành Luật, trƣờng
Đào tạo cán bộ Thanh tra…
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề về mặt lý luận của đạo đức,
đạo đức công vụ, thanh tra xây dựng và công chức ngành thanh tra xây
dựng, các yêu cầu về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành
thanh tra xây dựng; nghiên cứu về thực trang đạo đức trong thực thi công vụ
của công chức ngành thanh tra xây dựng; nghiên cứu về quan điểm và đƣa ra
giải pháp tăng cƣờng đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành
thành tra xây dựng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề về đạo đức trong thực thi công
vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng theo các quy định của pháp luật
về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng tại
các văn bản nhƣ Luật cán bộ, công chức năm 2008, Luật phòng chống tham
nhũng năm 2012, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013, Luật Thanh
tra năm 2010 cùng các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.
Luận văn nghiên cứu về thực trạng đạo đức trong thực thi công vụ của
công chức ngành thanh tra xây dựng từ năm 2011 đến nay theo các báo cáo
của Thanh tra xây dựng, Bộ Xây dựng và Sở xây dựng.

13. 7
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn đƣợc thực hiện dựa trên việc vận dụng phƣơng pháp luận của
chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, phép biện chứng của
Chủ nghĩa Mác-Lê nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về Nhà nƣớc và pháp luật.
Bên cạnh đó luận văn còn sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể
là phân tích, đối chiếu, so sánh, thống kê và tổng hợp; phƣơng pháp phân tích
quy phạm cũng đƣợc tác giả vận dụng để phân tích, bình luận nội dung của
một số chế định.
6. Điểm mới của luận văn
Luận văn đề cập khá toàn diện và đầy đủ các vấn đề về lý luận cũng
nhƣ thực tiễn về đạo đức trong thực thi công vụ của công chức ngành thanh
tra xây dựng theo yêu cầu của Chƣơng trình cải cách tổng thể nền hành chính
giai đoạn 2011-2020; Chƣơng trình cải cách chế độ công vụ, công chức; thi
đua học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số
354/CT- TTCP của Tổng Thanh tra Chính phủ.
Luận văn đƣa ra và phân tích cụ thể các yêu cầu về đạo đức trong thực
thi công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng dựa trên sự tổng hợp các
quy định của pháp luật về đạo đức trong khi thực thi công vụ của công chức.
7. Bố cục
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1: Những vấn đề chung về đạo đức trong thực thi công vụ của
công chức ngành thanh tra xây dựng
Chương 2: Thực trạng đạo đức trong thực thi công vụ của công chức
ngành thanh tra xây dựng
Chương 3: Quan điểm và giải pháp tăng cƣờng đạo đức trong thực thi
công vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng

14. 8
Chương 1
NHỮNG VẤ N ĐỀ CHUNG VỀ ĐẠO ĐỨ C TRONG THỰC THI CÔNG
VỤ CỦA CÔNG CHỨC NGÀNH THANH TRA XÂY DỰNG
1.1. Quan niệm về đa ̣o đứ c
Đạo đức là một hiện tƣợng xã hội phản ánh các mối quan hệ hiện thực
bắt nguồn từ bản thân cuộc sống của con ngƣời. Đạo đức là tập hợp những
quan điểm của một xã hội, của một tầng lớp xã hội, của một tập hợp ngƣời
nhất định về thế giới, về cách sống. Nhờ đó con ngƣời điều chỉnh hành vi của
mình sao cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng xã hội . Tƣ̀ thời cổ đa ̣i đến
nay xã hội loài ngƣời đã hình thành rất nhiều quan niê ̣m về đa ̣o đƣ́ c. Ở mỗi xã
hô ̣i khác nhau sẽ hình thành nhƣ̃ng quan niê ̣m về đa ̣o đƣ́ c khác nhau và ở hình
thái nhà nƣớc càng phát triển thì quan niệm về đạo đức càng đƣợc hoàn thiện
hơn. Cụ thể trong lịch sử phát triển của xã hội loài ngƣời từ cổ đại đến nay đã
hình thành một số quan niệm chủ yếu về đạo đức nhƣ sau:
Quan niệm đạo đức thời Cổ đại:
Quan niệm về đạo đức hình thành rất sớm ở Hy Lạp cổ đại. Nó phản ánh
cuộc đấu tranh giữa quan niệm duy vật và duy tâm, giữa tầng lớp chủ nô dân chủ
tiến bộ và tầng lớp chủ nô quý tộc và phần nào phản ánh cuộc đấu tranh giữa nô
lệ và chủ nô. Đại biểu xuất sắc cho chủ nghĩa duy vật và tầng lớp chủ nô dân chủ
tiến bộ là Đêmôcrít, Êpiquya, còn đại biểu cho chủ nghĩa duy tâm và chủ nô quý
tộc là Platôn. Các nhà triết học đại diện cho chủ nghĩa duy vật quan niệm đối
tƣợng nghiên cứu của đạo đức học là cuộc sống, hành vi, số phận của mỗi cá
nhân. Hạnh phúc hay bất hạnh, giàu có hay nghèo nàn, thành công hay thất bại
đều do hoạt động kinh tế (thủ công và thƣơng mại) tạo ra, không do "Thƣợng
đế" chi phối. Tiêu chuẩn đánh giá đạo đức tốt hay xấu của từng cá nhân gắn
động cơ, ý thức với hành động, đó là quan niệm tiến bộ của ông.

15. 9
Còn đại diện cho chủ nghĩa duy tâm thì cho rằng hạt nhân trung tâm
trong đạo đức của ông là lƣơng tâm trong sáng, là sự lành mạnh về tinh thần
của từng cá nhân. Quan niệm đạo đức đƣợc phát triển theo hƣớng duy tâm
khách quan. Nếu Xôcrát thừa nhận đạo đức con ngƣời và tri thức thống nhất
là một, cái thiện phổ biến (cái chung) là cơ sở của đạo đức, là tiêu chuẩn của
đức hạnh, thì Platôn lại cho rằng linh hồn đƣợc tạo ra bởi "Thƣợng đế "mới là
cơ sở, nền tảng tạo nên đời sống đạo đức. Theo Platôn, giữa linh hồn và thể
xác hoàn toàn đối lập nhau, thể xác chỉ là chỗ trú ngụ tạm thời của linh hồn.
Thể xác không bất diệt, chỉ có linh hồn mới bất diệt. Nhƣng linh hồn cũng
bao gồm ba phần: lý tính (trí tuệ), xúc cảm và cảm tính, trong ba phần ý chỉ lý
tính là bất diệt; tƣơng ứng với ba phần của linh hồn con ngƣời, xã hội sẽ có ba
hạng ngƣời, ba đẳng cấp tùy thuộc ngƣời có bộ phận linh hồn nào giữ vai trò
chủ đạo. Ông cho rằng, chỉ những nhà triết học, những ngƣời thông thái và
quý tộc mới đạt đạo đức thanh cao, đạo đức của thƣờng dân chỉ là sự kiềm
chế dục vọng thấp hèn, họ chỉ thích nghi với lao động chân tay, còn nô lệ thì
không có đạo đức, vì không phải là ngƣời, chỉ là "động vật biết nói".
Sau thời kỳ cổ đại, với sự phát triển mạnh mẽ của sản xuất, cuộc đấu
tranh giai cấp quyết liệt của giai cấp nô lệ chống giai cấp chủ nô và các cuộc
chiến tranh liên miên, tàn khốc giữa các nhà nƣớc chủ nô đã dẫn đến sự tan
rã của chế độ chiếm hữu nô lệ cả ở phƣơng Đông lẫn phƣơng Tây làm xuất
hiện chế độ xã hội mới; xã hội phong kiến. Chế độ phong kiến dựa trên cơ
sở sở hữu ruộng đất lớn. Khác với nô lệ, ngƣời nông dân có công cụ sản xuất
riêng và có nền kinh tế riêng dựa vào lao động cá nhân và đem lại cho họ
những điều kiện sinh sống cần thiết. Bọn địa chủ vẫn có quyền điều nông
dân ra khỏi lãnh đại của mình, nhƣng không có quyền giết họ. Đó là một
bƣớc tiến của đạo đức xã hội, thật ra địa vị ngƣời nông dân cũng chẳng hơn
bao nhiêu so với nô lệ. Sự phụ thuộc về kinh tế và sự cƣỡng ép trực tiếp đã

16. 10
buộc họ phải cày cấy ruộng đất của địa chủ và làm trăm nghìn công việc có
lợi cho giai cấp phong kiến.
Ở đây, tồn tại nhiều kiểu đạo đạo đức, có cả đạo đức của chính giai cấp
phong kiến lại có đạo đức của giai cấp nông dân và nhân dân lao động. Đạo
đức thống trị trong xã hội phong kiến trƣớc hết và đạo đức học của gai cấp
phong kiến. Tuy nhiên, tƣ tƣởng đạo đức học ở phƣơng Tây thƣờng xuất phát
từ những tín điều của tôn giáo. Ở phƣơng Đông đạo đức học không hoàn toàn
lệ thuộc vào tôn giáo mà thƣờng xuất phát từ quan hệ giữa ngƣời và ngƣời
đƣợc nhìn qua lăng kính của học thuyết nho giáo. Yêu cầu chung của đạo đức
thống trị là bầy tôi phải trung với vua, chƣ hầu phải trung với thiên tử, nông
dân phải trung với địa chủ. Khổng Tử đặc biệt coi trọng lễ (tức là trật tự
phong kiến), yêu cầu phải chính danh định phận (vua ra vua, tôi ra tôi, cha ra
cha, con ra con), yêu cầu này về sau đƣợc cụ thể hoá trong công thức tam
cƣơng ngũ thƣờng.
Ở phƣơng Tây, giai cấp phong kiến đƣa lên hàng đầu khái niệm danh
dự để cho mỗi cá nhân quý tộc ý thức đƣợc địa vị của mình trong xã hội,
khẳng định thân phận và phẩm chất đạo đức của cá nhân gắn liền trƣớc hết
với tính "cao quý" của dòng dõi. Ở đâu, giai cấp phong kiến cũng coi khinh
lao động và quần chúng lao động, đòi hỏi họ phải "giữ phận", chung thuỷ và
trung thành vô điều kiện với bề trên. Theo giai cấp phong kiến, trật tự phong
kiến là thiêng liêng, do trời định; Khổng Tử dạy phải biết "sợ mệnh trời, sợ
đại nhân (tức là bậc trên), sợ lời nói của thánh nhân (tức là nhà tư tưởng
phong kiến)" [28, tr.7], còn giáo hội phƣơng Tây thì truyền bá tƣ tƣởng phục
tùng tuyệt đối đấng Chúa Trời coi đó là phẩm chất đạo đức cao nhất. Quan
niệm đạo đức của giai cấp thống trị vừa ảnh hƣởng, vừa đối lập với quan niệm
đạo đức của nông nô và nông dân. Một mặt, chính sách ngu dân của phong
kiến, địa vị xã hội hèn mọn của nông dân, nuôi dƣỡng ở họ tính yên phận,

17. 11
nhẫn nhục, thói quen phục tùng, thái độ tôi tớ đối với phong kiến. Mặt khác,
sự bóc lột tàn bạo cũng nhƣ thực trạng đạo đức giả trong bản thân giai cấp
phong kiến làm nảy sinh lòng phẫn nộ và tinh thần phản kháng, nổ ra thành
những cuộc khởi nghĩa nông dân liên miên suốt thời trung đại.
Quan niệm đạo đức thời Cận đại:
Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, nhất là khoa học tự nhiên, của
sản xuất và cuộc đấu tranh liên tục của giai cấp nông dân chống địa chủ,
phong kiến… đã thúc đẩy xã hội phƣơng Tây bƣớc vào một thời kỳ mới - thời
kỳ Phục hƣng và Cận đại (từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII). Phƣơng thức sản
xuất tƣ bản chủ nghĩa đƣợc hình thành và trở thành xu thế lịch sử tất yếu,
không có thế lực nào ngăn cản nổi. Chính sự quá độ từ chế độ phong kiến
sang chế độ tƣ bản là tiền đề thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của triết học,
trong đó có đạo đức học, nhất là các tƣ tƣởng nhân đạo. Tin tƣởng vào sức
mạnh của con ngƣời, coi "con ngƣời là thƣớc đo của mọi vật" chi phối suy
nghĩ, hành động của các nhà tƣ tƣởng.
Những quan niệm đạo đức tiêu biểu của thời Phục Hƣng và Cận đại tuy
có mặt hạn chế nhƣng quan niệm về đạo đức cũng có những yếu tố tích cực
đáng đƣợc kế thừa và phát triển trong hoàn cảnh mới nhƣ:
- Đề cao rèn luyện, tu dƣỡng bản thân (Nho giáo, Phật giáo);
- Phát hiện nguồn gốc sinh ra mọi bất công trong xã hội là sở hữu tƣ nhân;
- Tin vào sức mạnh của con ngƣời, con ngƣời là chủ thể của xã hội;
- Tìm ra nguồn gốc thúc đẩy xã hội phát triển là quá trình nảy sinh và
giải quyết mâu thuẫn;
- Gắn xây dựng đạo đức với xây dựng luật pháp, nhà nƣớc;
- Đề cao vai trò, vị trí của cá nhân trong xã hội…
Chính những yếu tố tích cực tiến bộ này đã đƣợc C.Mác, Ph.Ăngghen
kế thừa để xây dựng nên học thuyết cách mạng, khoa học về đạo đức.

18. 12
Quan niệm đạo đức của Mác – xít:
Những quan niệm đạo đức trƣớc Mác tuy có những hạn chế do hoàn
cảnh lịch sử, do địa vị giai cấp và nhận thức, nhƣng cũng có đóng góp nhất
định để hình thành một bộ môn khoa học mới - đạo đức học mác-xít. Đạo đức
học mác-xít đã khắc phục mặt hạn chế, kế thừa yếu tố tiến bộ để đƣa ra quan
niệm đúng đắn, khoa học về đạo đức.
Theo quan niệm mác-xít:
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những
nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội, nhằm điều chỉnh và đánh
giá cách ứng xử của con ngƣời trong quan hệ với nhau và quan hệ
với xã hội, chúng đƣợc thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền
thống và sức mạnh của dƣ luận xã hội [28, tr. 8].
Định nghĩa trên cho thấy, triết học, chính trị, pháp quyền, nghệ thuật,
tôn giáo… đạo đức là những hình thái ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội,
phản ánh hiện thực đời sống xã hội dƣới các góc độ, khía cạnh khác nhau. Đời
sống xã hội (xét đến cùng là chế độ kinh tế - xã hội) là nguồn gốc nảy sinh
các quan điểm về đạo đức của con ngƣời.
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, thuộc kiến trúc thƣợng tầng,
phản ánh tồn tại xã hội về mặt đạo đức, khi tồn tại xã hội thay đổi thì ý thức
xã hội (trong đó có đạo đức) cũng thay đổi theo, C. Mác và Ph.Ăngghen
khẳng định:
Cơ sở kinh tế thay đổi thì toàn bộ cái kiến trúc thƣợng tầng
đồ sộ cũng đảo lộn ít nhiều nhanh chóng và phƣơng thức sản xuất
ra đời sống vật chất quyết định các quá trình sinh hoạt xã hội,
chính trị và tinh thần nói chung. Không phải ý thức của con ngƣời
quyết định tồn tại của họ; trái lại, tồn tại xã hội của họ quyết định
ý thức của họ [17, tr.15].

19. 13
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, đạo đức đƣợc sinh ra trƣớc
hết từ nhu cầu phối hợp hành động trong lao động sản xuất vật chất, trong đấu
tranh xã hội, quản lý xã hội, phân phối sản phẩm và trong quan hệ giữa con
ngƣời với con ngƣời để con ngƣời tồn tại và phát triển. Chính lao động là giá
trị đạo đức hàng đầu của mọi thang bậc giá trị, vì nó sáng tạo ra giá trị cao
nhất, sáng tạo ra con ngƣời, hoàn thiện phẩm cách con ngƣời để xã hội tồn tại
và phát triển vì: "Lao động là điều kiện cơ bản đầu tiên của toàn bộ đời sống
loài người" [17, tr. 641].
Theo quy luật tiến hóa của lịch sử, xã hội tƣ bản tất yếu sẽ bị diệt vong,
xã hội cộng sản chủ nghĩa nhất định sẽ thay thế xã hội tƣ bản, ngƣời thực hiện
sứ mệnh lịch sử này là giai cấp công nhân, giai cấp vô sản; sau khi giành đƣợc
chính quyền, thiết lập sự thống trị chính trị của mình, cùng với việc xây dựng
xã hội mới, tiến bộ giai cấp vô sản sẽ xây dựng nên nền đạo đức mới của
mình, đó là đạo đức cộng sản.
Đạo đức cộng sản là giai đoạn cao trên con đƣờng phát triển của đạo
đức nhân loại, theo V.I. Lênin, đạo đức cộng sản đó là: "Những gì góp phần
phá hủy xã hội cũ của bọn bóc lột và góp phần đoàn kết tất cả những người
lao động xung quanh giai cấp vô sản đang sáng tạo ra xã hội mới của người
cộng sản" [56, tr. 41], vì vậy, đạo đức cộng sản phản ánh lợi ích căn bản của
giai cấp vô sản trong cách mạng vô sản, nó là vũ khí tinh thần giúp giai cấp
công nhân xóa bỏ xã hội cũ, xây dựng xã hội mới - xã hội XHCN và cộng
sản chủ nghĩa.
Quan niệm đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
Trên cơ sở tiếp thu quan niệm đạo đức cộng sản chủ nghĩa, kế thừa tinh
hoa văn hóa nhân loại, đạo đức truyền thống của dân tộc, xuất phát từ tình
hình thực tế của xã hội Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã đƣa ra quan niệm của mình về đạo đức, coi đó là "gốc", là "nền

20. 14
tảng" của con ngƣời mới, xóa bỏ mọi áp bức bất công, cùng nhau xây dựng
một xã hội tƣơng lai tốt đẹp - XHCN và cộng sản chủ nghĩa, đạo đức là đạo
đức mới - đạo đức cách mạng.
Đạo đức cách mạng do chủ tịch Hồ Chí Minh đề xƣớng và cùng với
Đảng ta xây dựng, bồi đắp là đạo đức cộng sản, mang bản chất giai cấp công
nhân, kế thừa truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc, trên cơ sở thực tiễn
cách mạng Việt Nam và tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa, đạo đức của
nhân loại. Đạo đức
Không phải là vì danh vọng của cá nhân mà vì lợi ích chung
của Đảng, của dân tộc, của loài ngƣời; quyết tâm suốt đời đấu tranh
cho đảng, cho cách mạng, đó là điều chủ chốt nhất; ra sức làm việc
cho Đảng, giữ gìn kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đƣờng lối, chính
sách của Đảng; đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân lên trên, lên
trƣớc lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng, hết sức phục vụ
nhân dân...; vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gƣơng mẫu
trong mọi việc. Ra sức học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, luôn luôn
dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tƣ tƣởng và cải tiến công
tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ; là ở chỗ đấu tranh
quên mình vì độc lập của dân tộc, vì thống nhất của tổ quốc, vì tự
do, ấm no và hạnh phúc của nhân dân, vì chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản [32, tr. 29, 30].
Nội dung cơ bản của chuẩn mực đạo đức cách mạng theo Chủ tịch Hồ
Chí Minh là:
- Trung với nƣớc, hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hi sinh vì
độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.
- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tƣ - mình vì mọi ngƣời
là những phẩm chất đạo đức cơ bản của ngƣời cán bộ cách mạng

21. 15
- Yêu thƣơng, quý trọng con ngƣời là một trong những phẩm
chất đạo đức cao đẹp của con ngƣời mới.
- Tinh thần quốc tế trong sáng, chân chính là phẩm chất đạo
đức mới
Để xây dựng nền đạo đức mới- đạo đức cách mạng theo
những tiêu chuẩn, chuẩn mực, phẩm chất đạo đức kể trên, Hồ Chí
Minh còn đề ra những nguyên tắc và phƣơng châm mang đặc trƣng
riêng, độc đáo để định hƣớng cho sự lãnh đạo của Đảng và việc rèn
luyện, tu dƣỡng đạo đức của mỗi con ngƣời. Đó là:
- Nói đi đôi với làm, nêu gƣơng sáng về đạo đức là một yêu
cầu, một phƣơng châm lớn và sâu sắc để xây dựng đạo đức mới -
đạo đức cộng sản.
- "Xây" đi đôi với "chống" là nguyên tắc chỉ đạo mang tính
bắt buộc, là đòi hỏi khách quan để xây dựng đạo đức mới - đạo đức
cách mạng.
- Phải tu dƣỡng đạo đức kiên trì, bền bỉ, hàng ngày, hàng giờ
trong suốt cuộc đời.
- Luôn luôn tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén của
Đảng, của mỗi ngƣời, mỗi cán bộ, đảng viên trong quá trình tu
dƣỡng, rèn luyện, xây dựng đạo đức cách mạng [30].
Mặc dù ở mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau và ở mỗi hình thái nhà nƣớc
khác nhau quan niệm về đạo đức đƣợc hiểu theo một cách khác nhau phù hợp
với sự phát triển của kinh tế xã hội nhƣng chúng ta có thể hiểu chung nhất về
đạo đức nhƣ sau:
Đạo đức là toàn bộ tư tưởng, quan điểm về nguyên tắc, chuẩn mực xã
hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ
với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân,
truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội.

22. 16
Đạo đức bao gồm ý thức đạo đức và thực tiễn đạo đức.
Ý thức đạo đức là sự thể hiện thái độ nhận thức của con ngƣời trƣớc
hành vi của mình trong sự đối chiếu với hệ thống chuẩn mực và những quy
tắc đạo đức do xã hội đặc ra, giúp con ngƣời tự giác điều chỉnh hành vi và
hoàn thành nghĩa vụ đạo đức một cách tự nguyện. Ý thức đạo đức bao gồm cả
tri thức và tình cảm đạo đức. Trong đó tình cảm đạo đức là yếu tố quan trọng
góp phần chuyển hóa tri thức thành hành vi đạo đức đúng đắn.
Thực tiễn đạo đức là hoạt động của con ngƣời dƣới sự tác động của
niềm tin, là quá trình thực hiện hóa ý thực đạo đức trong đời sống xã hội.Thực
tiễn đạo đức là hệ thống các hành vi đạo đức của con ngƣời đƣợc nảy sinh
trên cơ sở chỉ dẫn của ý thức đạo đức.
1.2 . Quan niệm về đạo đức trong thực thi công vụ
1.2.1. Khái quát chung về hoạt động thực thi công vụ
Công vụ là hoạt động mang tính quyền lực nhà nƣớc do cán bộ, công
chức tiến hành theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của nhà nƣớc, phục vụ lợi ích nhà nƣớc, nhân dân và xã hội. Tuy
nhiên trong điều kiện cụ thể ở Việt Nam, do đặc thù về thể chế chính trị nên
công vụ còn bao gồm cả hoạt động thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ của cán
bộ, công chức làm việc trong các cơ quan của Đảng, tổ chức chính trị - xã hội.
Đặc điểm và tính chất của công vụ:
- Mục đích của công vụ là phục vụ lợi ích nhà nƣớc, nhân dân và xã hội;
- Nội dung hoạt động công vụ bao gồm các hoạt động thực hiện chức
năng, nhiệm vụ của nhà nƣớc, của Đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong lãnh
đạo, quản lý và tham gia quản lý mọi mặt của đời sống xã hội, đồng thời tổ
chức cung ứng và phục vụ các nhu cầu chung của xã hội, của nhân dân không
vì mục đích lợi nhuận.
- Chủ thể thực thi công vụ là cán bộ, công chức.

23. 17
- Hoạt động công vụ không chỉ thuần tuý mang tính quyền lực nhà
nƣớc, mà còn bao gồm cả hoạt động của các tổ chức do nhà nƣớc thành lập
(đƣợc nhà nƣớc uỷ quyền) để phục vụ các nhu cầu của nhân dân. Các hoạt
động này đều do cán bộ, công chức nhân danh nhà nƣớc tiến hành. Bao gồm
các hoạt động nhân danh quyền lực nhà nƣớc và các hoạt động của các tổ
chức đƣợc nhà nƣớc uỷ quyền. Ở các nƣớc trên thế giới, khi đề cập đến công
vụ, ngƣời ta ít nói đến yếu tố quyền lực nhà nƣớc mà thƣờng chỉ nói tới công
chức nhân danh pháp luật hoặc nhân danh nhà nƣớc mà thôi. Bởi lẽ, pháp luật
là công cụ chính, chủ yếu do nhà nƣớc ban hành để thực hiện chức năng quản
lý nhà nƣớc. Ngoài ra, ở Việt Nam do đặc thù về thể chế chính trị nên hoạt
động công vụ còn bao gồm cả hoạt động của cán bộ, công chức trong các cơ
quan của Đảng, của tổ chức chính trị - xã hội.
- Hoạt động công vụ đƣợc tiến hành theo chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn đƣợc Nhà nƣớc giao và tuân theo pháp luật.
- Hoạt động công vụ mang tính thƣờng xuyên, chuyên nghiệp.
Mục tiêu của hoạt động công vụ là: Hoạt động công vụ nhằm thực hiện
những mục tiêu sau: Phục vụ nhà nƣớc; Phục vụ nhân dân; Không có mục đích
riêng của mình; Mang tính xã hội cao vì phục vụ nhiều ngƣời; Duy trì an ninh,
an toàn trật tự xã hội; Thúc đẩy tăng trƣởng và phát triển; Không vì lợi nhuận.
Cách thức tiến hành hoạt động công vụ: Hoạt động công vụ do cán bộ,
công chức thực hiện đƣợc tiến hành theo những cách thức sau:
- Hƣớng đến mục tiêu đã đề ra;
- Hệ thống thứ bậc, phân công, phân cấp;
- Thủ tục do pháp luật quy định trƣớc;
- Công khai;
- Bình đẳng;
- Khách quan, không thiên vị;

24. 18
- Có sự tham gia giám sát của nhân dân;
Nguyên tắc thực thi công vụ: Hoạt động công vụ đƣợc tiến hành theo
một số nguyên tắc cơ bản. Theo lý thuyết về công vụ, có thể liệt kê một số
nguyên tắc cơ bản của hoạt động công vụ nhƣ sau:
- Nguyên tắc pháp chế;
- Nguyên tắc chịu trách nhiệm;
- Nguyên tắc thống nhất vì lợi ích công;
- Nguyên tắc công khai;
- Nguyên tắc liên tục, kế thừa;
- Nguyên tắc tập trung dân chủ.
Theo quy định tại Điều 3 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, khi thi
hành công vụ, cán bộ, công chức phải bảo đảm 5 nguyên tắc cơ bản sau:
- Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật;
- Bảo vệ lợi ích của Nhà nƣớc, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức,
công dân;
- Công khai, minh bạch, đúng thẩm quyền và có sự kiểm tra, giám sát;
- Bảo đảm tính hệ thống, thống nhất, liên tục, thông suốt và hiệu quả;
- Bảo đảm thứ bậc hành chính và sự phối hợp chặt chẽ.
Trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ:
Hoạt động công vụ là một loại hoạt động nhân danh quyền lực nhà
nƣớc (quyền lực công). Nói đến hoạt động công vụ là nói đến trách nhiệm của
cán bộ, công chức trong quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ nhằm mục tiêu
phục vụ ngƣời dân và xã hội. Về mặt pháp lý, trách nhiệm của cán bộ, công
chức thƣờng đƣợc xem xét trong mối quan hệ thống nhất giữa quyền và nghĩa
vụ. Do đó, hoạt động công vụ thể hiện trách nhiệm của cán bộ, công chức
nhân danh quyền lực công thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đƣợc giao theo quy
định của pháp luật.

25. 19
Cán bộ, công chức khi tham gia hoạt động công vụ phải tuân thủ các
nghĩa vụ và có trách nhiệm thực hiện đúng quyền hạn đƣợc giao. Để đạt đƣợc
điều đó, bên cạnh năng lực, trình độ, cán bộ, công chức còn phải hội đủ và
thƣờng xuyên rèn luyện phẩm chất, đạo đức để bảo đảm các quy định về đạo
đức công vụ, đặc biệt là trách nhiệm trong công vụ. Trách nhiệm công vụ là
một khái niệm mang tính chính trị, tạo nên hình ảnh của chế độ, của nhà nƣớc
trong mắt ngƣời dân. Đó là việc cán bộ, công chức tự ý thức về quyền và
nhiệm vụ đƣợc phân công cũng nhƣ bổn phận phải thực hiện các quyền và
nhiệm vụ đó. Trách nhiệm trong hoạt động công vụ của cán bộ, công chức có
mối quan hệ chặt chẽ với kết quả công vụ. Kết quả công vụ và trách nhiệm
công vụ tạo nên hiệu lực, hiệu quả của các cơ quan, tổ chức. Hai nhân tố này
luôn có mối quan hệ biện chứng với nhau. Nếu nói kết quả công vụ là điểm
mục tiêu, là mong muốn của chủ thể quản lý thì trách nhiệm công vụ là
phƣơng thức, cách thức để thực hiện mục tiêu của chủ thể quản lý. Một nền
công vụ hiệu lực, hiệu quả đều dựa trên cơ sở đề cao tính trách nhiệm với tinh
thần tận tuỵ, mẫn cán và làm tròn bổn phận của cán bộ, công chức.
Hiện nay vấn đề trách nhiệm công vụ thƣờng đƣợc xem xét theo 2 góc
độ: trách nhiệm của nhóm cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý và trách nhiệm
của nhóm công chức thực thi, thừa hành.
1.2.2. Quan niệm về đạo đức trong thực thi công vụ
Đạo đức công vụ là một phạm trù tƣơng đối rộng, bao hàm đạo đức, lối
sống, cách xử sự của cán bộ, công chức không chỉ trong các mối quan hệ xã
hội thông thƣờng mà còn trong phạm vi thực hiện nhiệm vụ công, đó là trong
giao dịch hành chính với tổ chức, công dân. Các quy định mang tính đạo đức
của công chức đã và đang trở thành chủ đề quan tâm của nhiều nƣớc trên thế
giới nhƣ Pháp, Đức, Trung Quốc, Thái Lan, …
Ở Việt Nam, những chuẩn mực đạo đức, những tiêu chuẩn đạo đức của

26. 20
nền công vụ vẫn bảo đảm tính kế thừa những đặc trƣng văn hoá, tâm lý xã hội
truyền thống của dân tộc Việt Nam. Ngoài ra, những chuẩn mực đạo đức còn
đƣợc đúc kết kinh nghiệm trong quá trình đấu tranh, bảo vệ, xây dựng và phát
triển mô hình nhà nƣớc dân chủ nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn
mạnh, khẳng định đạo đức là cái gốc của ngƣời cách mạng, của cán bộ, công
chức. Một ngày sau Tuyên ngôn Độc lập, Ngƣời đã nói đến nhiệm vụ cấp
bách là giáo dục lại nhân dân chúng ta, làm cho dân tộc chúng ta trở nên một
dân tộc dũng cảm, yêu nƣớc, yêu lao động, một dân tộc xứng đáng với nƣớc
Việt Nam độc lập. Ngƣời đã đề nghị mở một chiến dịch giáo dục lại nhân dân
bằng cách thực hiện cần, kiệm, liêm, chính. Tiếp đó, ngày 19/9/1945, Ngƣời
viết bài Chính phủ là công bộc của dân với tinh thần:
Các công việc của Chính phủ làm phải nhằm vào một mục
đích duy nhất là mƣu tự do hạnh phúc cho mọi ngƣời. Cho nên
Chính phủ nhân dân bao giờ cũng phải đặt quyền lợi dân lên trên
hết thảy. Việc gì có lợi cho dân thì phải làm. Việc gì có hại cho dân
thì phải tránh [29, tr.1].
Cho đến hôm nay, khi đất nƣớc bƣớc vào thời kỳ đổi mới, phát triển, hội
nhập quốc tế thì những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về một nền công vụ
vì dân vẫn còn nguyên giá trị. Theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đạo đức công vụ
đƣợc thể hiện trong những nguyên tắc đạo đức, chuẩn mực cơ bản sau:
- Một là, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tƣ.
- Hai là, phải có tinh thần trách nhiệm cao với công việc
- Ba là, chấp hành nghiêm kỷ luật và có tinh thần sáng tạo trong thi
hành công vụ
- Bốn là, có ý chí cầu tiến bộ, luôn luôn phấn đấu trong công việc
- Năm là, có tinh thần thân ái, hợp tác với đồng nghiệp trong thực hiện
công việc

27. 21
Những chuẩn mực đạo đức công vụ này có sự quan hệ, tác động lẫn
nhau trong một hệ thống chuẩn mực thống nhất. Mỗi cán bộ, công chức, viên
chức phải tích cực tu dƣỡng, rèn luyện theo các chuẩn mực đạo đức công vụ,
chắc chắn chúng ta sẽ có một đội ngũ cán bộ “vừa hồng vừa chuyên” theo lời
dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đạo đức cán bộ, công chức đƣợc quy định, cụ thể hoá trong các văn
bản pháp luật của nhà nƣớc Việt Nam. Có thể tìm thấy các quy phạm pháp
luật về đạo đức, phẩm chất, tƣ cách của ngƣời cán bộ, công chức trong các
văn bản pháp luật nhƣ: Tại Hiến pháp Việt nam sửa đổi năm 2013 quy định:
Các cơ quan nhà nƣớc, cán bộ, viên chức nhà nƣớc phải tôn
trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân
dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của nhân dân; kiên quyết
đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu,
hách dịch, cửa quyền [38, Điều 8]
Luật cán bộ, công chức năm 2008 nhƣ “Cán bộ, công chức phải thực hiện
cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư trong hoạt động công vụ” [35, Điều 15];
Luật Phòng chống, tham nhũng; Luật Thực hành tiết kiệm. Ngoài ra một
số ngành cũng có những quy định sâu, cụ thể hơn ở lĩnh vực chuyên môn
của mình nhƣ: quy định về y đức của Bộ Y tế, 6 điều Bác Hồ dạy của
Công an nhân dân...
Đạo đức công vụ là một dạng đạo đức nghề nghiệp. Đạo đức nghề
nghiệp có thể đƣợc hiểu là một hệ thống quy định hoặc quy tắc gắn liền với
những chuẩn mực về cách ứng xử đạo đức của một nghề nhằm hƣớng dẫn
hành vi đúng đắn và việc ra quyết định trong phạm vi nghề đó. Với cách hiểu
này, có thể suy ra rằng đạo đức công vụ là những giá trị và chỉ dẫn nhằm
hƣớng dẫn quyết định của những ngƣời thực hành các hoạt động công quyền.
Với những đặc điểm nhƣ vậy, đối chiếu vào đạo đức công vụ với tƣ
cách một loại đạo đức nghề nghiệp, có thể thấy:

28. 22
- Về mục đích, đạo đức công vụ đề cao đạo đức và những hành vi đúng
đắn của ngƣời thi hành công vụ, cũng là nhằm bảo đảm việc phục vụ tốt hơn
xã hội và nhân dân và việc thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của nhà
nƣớc (chức năng quản lý và phục vụ) không vì mục tiêu lợi nhuận.
- Đạo đức công vụ là để quản lý đội ngũ thực thi công vụ tức là công chức.
- Đạo đức công vụ cũng cần đƣợc công nhận và điều chỉnh bởi pháp
luật; pháp luật là hình thức pháp lý của đạo đức công vụ, pháp luật về công vụ
nhƣ là “vỏ bọc, áo khoác pháp lý” của đạo đức công vụ. Đây cũng là sự thừa
nhận chính thức về tính đúng đắn, khách quan hợp lý của các quan niệm về
đạo đức cán bộ, công chức đạo đức công vụ và là cách thức hữu hiệu để nhà
nƣớc bảo vệ, củng cố những giá trị đạo đức công vụ
Vấn đề cải cách nền hành chính nhà nƣớc của các quốc gia gắn liền với
xu hƣớng toàn cầu hóa và khu vực hóa. Các hình thức phi quy chế, giảm sự
điều tiết và chấp nhận những cách ứng xử thống nhất trong hoạt động quản lý
cũng làm cho các giá trị công vụ thay đổi. Nếu nhƣ nền hành chính truyền
thống là quy tắc, quy chế, thì nền hành chính phát triển, thích ứng trong xu
thế toàn cầu hóa, khu vực hóa phải tập trung vào sự thích ứng với môi trƣờng
quốc tế và khu vực. Năng lực của cán bộ công chức cũng phải thích ứng với
môi trƣờng quốc tế và khu vực, thích ứng với nền hành chính phát triển. Điều
đó làm cho tƣ duy giá trị về công vụ cũng thay đổi.
1.2.3. Vai trò của đạo đức trong thực thi công vụ
Thứ nhất, là chuẩn mực cư xử cho cán bộ, công chức trong thực thi công vụ
Đạo đức, hiểu một cách cụ thể là những nguyên tắc, chuẩn mực nhƣ
những thang giá trị đƣợc xã hội thừa nhận. Đạo đức có tác dụng chi phối, điều
chỉnh hành vi của mỗi ngƣời, phù hợp với lợi ích của xã hội, của đất nƣớc.
Đạo đức vừa mang tính “bổn phận” đƣợc hiểu là “văn hóa bổn phận”, diễn ra
một cách tự giác của mỗi cá nhân, đồng thời cũng chịu sự chế định của dƣ

29. 23
luận xã hội. Mỗi cá nhân có thể thực hành đạo đức qua nhiều mối quan hệ:
Từng ngƣời thì lấy mình làm đối tƣợng nhƣ thực hiện các hành vi cần, kiệm,
liêm, chính. Trong mối quan hệ với đất nƣớc và nhân dân là trung với nƣớc,
hiếu với dân. Quan hệ giữa con ngƣời với con ngƣời, đó là yêu thƣơng con
ngƣời, sống có tình có nghĩa. Với nhân loại, đó là tinh thần quốc tế trong
sáng, thủy chung.
Đạo đức công vụ không nằm ngoài các lớp quan hệ đó, tức là đạo đức
công dân, đạo đức của con ngƣời Việt Nam trong thời đại mới. Đồng thời,
còn phải thực hành đạo đức của ngƣời cán bộ, công chức trong việc thực thi
nhiệm vụ của Chính phủ. Trong khi thực hành đạo đức công vụ, tùy theo tính
chất nghề nghiệp, vị trí công tác, chức vụ đƣợc giao, v.v.. mà yêu cầu, đòi hỏi
cũng khác nhau.
Trong quá trình thực thi công vụ ngoài việc phải thực hiện đúng các
quy định của pháp luật về thực thi công vụ, cán bộ, công chức còn phải thực
hiện theo đúng các chuẩn mực đạo đức nói chung và đạo đức nghề nghiệp nói
riêng. Đạo đức công chức cần đƣợc chuẩn mực trở thành bắt buộc mang tính
nguyên tắc dựa trên pháp luật. Công chức phải làm tròn bổn phận của mình
với một phẩm chất cao nhất là sự liêm khiết. Bởi vậy, trong thực thi công vụ,
công chức cung cấp cho xã hội một sự quản lý không thiên lệch, trong sáng;
thực hiện những dịch vụ hành chính có chất lƣợng cao, vận hành, sử dụng tài
sản công theo hƣớng tối đa hóa lợi ích là một vấn đề cốt lõi trong cải cách tài
chính công, tài sản công hiện nay. Công chức trong quá trình thực hiện công
việc của mình là công việc phục vụ lợi ích công. Do đó, yêu cầu phải làm tăng
niềm tin của nhân dân với các cơ quan thực thi quyền hành pháp thì yếu tố
cần thiết nữa là phải có lƣơng tâm, công minh và dũng cảm. Đây là yếu tố rất
cần thiết trong đạo đức của công chức hiện nay.

30. 24
Thứ hai, là tiêu chuẩn để đánh giá kết quả khi thực thi công vụ
Để đánh giá mức độ hoàn thành công việc cũng nhƣ kết quả khi thực
thi công vụ của một cán bộ, công chức không chỉ dựa vào việc thực hiện đúng
các quy định của pháp luật khi thực thi công vụ mà còn phải dựa trên những
chuẩn mực đạo đức của cán bộ, công chức khi thực thi công vụ. Nếu chỉ áp
dụng đúng các quy định của pháp luật trong khi thực thi công vụ thì mới chỉ
hoàn thành đƣợc một nửa yêu cầu về thực thi công vụ. Bởi hệ thống các quy
tắc ứng xử trong thực thi công vụ rất đa dạng, không chỉ gồm các luật, văn
bản dƣới luật, các văn bản hƣớng dẫn thi hành, văn bản quy định về tiêu
chuẩn, quy trình, nghiệp vụ mà còn bao gồm cả các quy tắc mang tính đạo
đức, nghề nghiệp… Đây là nền tảng để vận hành toàn bộ hoạt động của nền
công vụ. Hệ thống các quy tắc ứng xử trong thực thi công vụ luôn ẩn chứa
trong đó chủ thuyết, định hƣớng, nguyên tắc, mục đích của chế độ công vụ.
Thứ ba, là cơ sở để cán bộ, công chức hoàn thiện bản thân trong khi
thực thi công vụ
Đạo đức chính là gốc nếu gốc vững, thì con ngƣời dễ dàng phát huy tài
trí, tự làm sáng bản thân và trở thành con ngƣời có ích cho xã hội. Nếu gốc ấy
không vững, thì con ngƣời dễ dàng ngả nghiêng, sa ngã, “lòng dạ không còn
trong sáng nữa”. Và khi đó, con ngƣời đó sẽ tự làm xấu chính mình và làm
hại ngƣời khác. Đối với ngƣời công chức, đạo đức càng quan trọng. Là cầu
nối giữa Nhà nƣớc và nhân dân, ngoài năng lực, ngƣời công chức phải thực sự
là những ngƣời có tƣ cách đạo đức tốt. Mọi cán bộ, công chức phải làm kiểu
mẫu trong công tác và lối sống, trong mọi lúc mọi nơi. Nói cách khác, tƣ cách
đạo đức của mỗi công chức đều có tác động mạnh mẽ đến ngƣời dân. Nếu
không có đạo đức tốt, ngƣời công chức sẽ trở thành tấm gƣơng xấu có thể gây
mất lòng tin và giảm hiệu quả hoạt động của cả bộ máy hành chính.
Trong xã hội hiện đại đòi hỏi của ngƣời dân đối với bộ máy hành chính

31. 25
nhà nƣớc ngày càng cao. Đồng thời, trong nền kinh tế thị trƣờng, những cám
dỗ vật chất và tinh thần từ cuộc sống tác động rất mạnh mẽ; nếu không luôn
luôn rèn luyện và tu dƣỡng đạo đức, ngƣời công chức sẽ nhanh chóng xa rời
mục tiêu phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, sa vào chủ nghĩa cá nhân, làm
mất lòng tin của quần chúng, từ đó, làm yếu đi hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà
nƣớc. Trong bối cảnh đó các chuẩn mực đạo đức sẽ là cơ sở để cán bộ, công
chức làm cơ sở để hoàn thiện bản thân mình ngoài việc thực hiện đúng các
quy định của pháp luật trong khi thực thi công vụ.
1.3. Đa ̣o đứ c trong thực thi công vụcủ a công chứ c ngành thanh tra
xây dựng
1.3.1. Khái quát chung về công chức ngành thanh tra xây dựng
1.3.1.1 . Khái niệm và đặc điểm về công chức ngành thanh tra xây dựng
Thanh tra là chức năng thiết yếu của các cơ quan quản lý nhà nƣớc.
Hoạt động thanh tra thƣờng xuyên diễn ra ngay trong quá trình tổ chức, thực
hiện các nhiệm vụ quản lý cũng nhƣ thực hiện đƣờng lối, chính sách pháp
luật. Mặt khác, hoạt động của thanh tra nhà nƣớc còn thực hiện ở lĩnh vực
chấp hành, điều hành trong hoạt động quản lý, đánh giá việc thực hiện đúng
sai của đối tƣợng thanh tra trong việc chấp hành đƣờng lối, chủ trƣơng,
chính sách pháp luật của nhà nƣớc, thực hiện kế hoạch của đơn vị; phân tích
và đánh giá đúng thực chất tổ chức, bộ máy, cán bộ, cơ sở vật chất bảo đảm
thực hiện nhiệm vụ quản lý; xét giải quyết khiếu nại, tố cáo theo thẩm
quyền; tham mƣu cho lãnh đạo cùng cấp giải quyết khiếu nại, tố cáo theo
quy định của pháp luật. Do đó, có thể nói, thanh tra nhà nƣớc bao hàm cả
hoạt động giám sát hành chính.
Xét về vị trí, vai trò, đặc điểm và nội dung của hoạt động thanh tra
trong quản lý nhà nƣớc, có thể thấy thanh tra là một trong ba khâu của chu
trình quản lý nhà nƣớc, là phƣơng thức và nội dung quan trọng để nâng cao

32. 26
hiệu quả quản lý nhà nƣớc; là một trong những phƣơng tiện phòng ngừa có
hiệu quả những vi phạm pháp luật và phòng chống tội phạm. Hoạt động của
các cơ quan thanh tra trong thực thi nhiệm vụ của mình theo quy định của
pháp luật góp phần đảm bảo việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động quản lý
nhà nƣớc; phát huy dân chủ, bảo vệ lợi ích nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp
pháp của công dân, cơ quan, tổ chức nhằm góp phần vào công cuộc xây dựng
và phát triển đất nƣớc, cải cách hành chính nhà nƣớc, nâng cao phòng ngừa có
hiệu quả đấu tranh chống tham nhũng hiện nay. Bởi vì, trong việc thực hiện
nhiệm vụ của bất kỳ cơ quan quản lý nhà nƣớc nào, trên bất kỳ lĩnh vực nào,
với bất kỳ quy mô nào, các cơ quan quản lý nhà nƣớc đều phải thực hiện đồng
thời cả ba công tác: Đề ra chiến lƣợc, chủ trƣơng, chính sách nhiệm vụ, kế
hoạch trong phạm vi thẩm quyền quản lý của cơ quan mình; Tổ chức chỉ đạo
thực hiện chủ trƣơng, chính sách, nhiệm vụ, kế hoạch đã đƣợc xây dựng và
đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt; Tổ chức tiến hành thanh tra, kiểm tra,
đánh giá việc thực hiện các nhiệm vụ trên của các đối tƣợng quản lý thuộc
quyền quản lý của mình.
Mục đích của thanh tra là đánh giá chính xác những mặt làm đúng,
những mặt làm sai trong việc chấp hành các nghị quyết, chỉ thị của Đảng,
pháp luật, kế hoạch của Nhà nƣớc, phát hiện những đơn vị và cá nhân có
thành tích xuất sắc để biểu dƣơng, khen thƣởng, phát huy, phát hiện và ngăn
ngừa những đơn vị và cá nhân mắc khuyết điểm, giúp đỡ sửa chữa và kiên
quyết xử lý nghiêm đối với những trƣờng hợp cố tình vi phạm.
Về mặt tổ chức, các cơ quan thanh tra của nƣớc ta hiện nay nằm trong
cơ cấu của cơ quan hành pháp (Chính phủ), là bộ phận không thể thiếu của bộ
máy các cơ quan quản lý nhà nƣớc và nhƣ Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng
Thanh tra là tai mắt của trên là bạn của dƣới, công chức ngành thanh tra xây
dựng nhƣ cái gƣơng cho ngƣời soi mặt, gƣơng mờ thì không soi đƣợc. Các tổ

33. 27
chức thanh tra là công cụ đắc lực của Đảng, của chính quyền trong việc thanh
tra, kiểm tra sự chấp hành đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà
nƣớc cũng nhƣ việc thực hiện kế hoạch nhà nƣớc giao cho đơn vị, cho nên các
cấp uỷ Đảng và các cấp chính quyền cũng nhƣ Thủ trƣởng của các ngành cần
nhận thức đúng đắn vị trí của tổ chức thanh tra trong bộ máy nhà nƣớc và
hoạt động thanh tra trong quá trình quản lý nhà nƣớc.
Nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra, chúng ta có
thể khái quát những yêu cầu cơ bản đối với công tác thanh tra là:
Thứ nhất, công tác thanh tra phải thường xuyên, độc lập
Theo Chủ tịch Hồ Chí minh, vì công tác thanh tra là công tác quan
trọng của cơ quan nhà nƣớc, do đó phải đƣợc tiến hành thƣờng xuyên. Công
tác thanh tra nếu không đƣợc tiến hành thƣờng xuyên tất yếu sẽ dẫn tới bệnh
quan liêu, mệnh lệnh từ đó gây ra những tác hại to lớn khác cho sự nghiệp
cách mạng. Hoạt động thanh tra phải đƣợc đảm bảo tính độc lập tƣơng đối,
thanh tra phải đƣợc tuân thủ đúng các quy định của pháp luật. Tính thƣờng
xuyên trong hoạt động thanh tra do chính đặc điểm, tính chất của hoạt động
chấp hành, điều hành trong quản lý hành chính nhà nƣớc quyết định và có
mối quan hệ chặt chẽ với yêu cầu kịp thời của việc tìm ra các quyết định
lãnh đạo, quản lý.
Thứ hai, công tác thanh tra phải kịp thời, cụ thể, khách quan
Hoạt động thanh tra giúp cơ quan cấp trên nắm đƣợc tình hình, giúp
cấp dƣới sửa chữa, uốn nắn những sai lầm, lệch lạc; giúp đỡ cấp dƣới thực
hiện chủ trƣơng chính sách pháp luật. Do vậy hoạt động thanh tra luôn đòi hỏi
tính kịp thời. Thanh tra phải đến tận nơi, xem tận chỗ, đây chính là phƣơng
thức hoạt động đặc trƣng của công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát.
Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh thì hoạt động thanh tra phải cẩn
thận, khách quan. Những thông tin mà thanh tra cung cấp cho cơ quan cấp

34. 28
trên, ngƣời lãnh đạo đòi hỏi độ chính xác cao. Muốn có đƣợc độ chính xác đó
thì thái độ của công chức ngành thanh tra xây dựng là phải cẩn thận, xem xét
một cách tỉ mỉ, thấu đáo và đánh giá một cách khách quan, không đƣợc áp đặt
những ý nghĩ chủ quan của cá nhân mình.
Thứ ba, công tác thanh tra phải được thực hiện bằng phương thức dân chủ
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng một trong những cách thức đảm bảo
dân chủ trong hoạt động thanh tra là công tác phê bình và tự phê. Đây là yếu
tố rất quan trọng tạo nên hiệu quả của công tác thanh tra. Để đạt đƣợc yêu cầu
đó, đòi hỏi công chức ngành thanh tra xây dựng phải có năng lực và uy tín,
đạo đức cách mạng, phải cố gắng học tập, trau dồi đạo đức cách mạng, nâng
cao trình độ lý luận, nghiệp vụ, chuyên môn.
Trong mỗi gia đoạn lịch sử, Đảng và Nhà nƣớc ta đã đƣa ra những chủ
trƣơng thích hợp, điều chỉnh kịp thời chức năng, nhiệm vụ của cơ quan Thanh
tra phù hợp với yêu cầu, nội dung quản lý nhà nƣớc và sự phát triển kinh tế,
xã hội. Nhiệm vụ thanh tra đƣợc mở rộng chỉ từ chỗ tập trung kiểm tra, kiểm
soát và công việc của công chức, viên chức trong bộ máy nhà nƣớc, xem xét
các khiếu nại của công dân đến chỗ xác định nhiệm vụ thanh tra đối với các
hoạt động kinh tế, xã hội.
Từ những phân tích trên cho thấy: thanh tra là hoạt động kiểm tra, xem
xét việc thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nƣớc, nhiệm vụ đƣợc giao
của các cơ quan nhà nƣớc, tổ chức và cá nhân do các cơ quan thanh tra có
thẩm quyền thực hiện nhằm phục vụ hoạt động quản lý nhà nƣớc, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Trong lĩnh vực xây dựng có thể hiểu khái niệm: Thanh tra xây dựng là
hoạt động thanh tra chuyên ngành do các cơ quan và cá nhân thanh tra xây
dựng có thẩm quyền tiến hành nhằm đảm bảo thực hiện nghiêm chỉnh các quy
định pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nƣớc về xây dựng, bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân.

35. 29
Hoạt động thanh tra tại cơ quan thanh tra nói chung và thanh tra xây
dựng nói riêng do cán bộ, công chức ngành thanh tra xây dựng thực hiện.
Theo Luật cán bộ, công chức năm 2008 thì công chức là:
Công chức là công dân Việt Nam, đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm
vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản
Việt Nam, Nhà nƣớc, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ƣơng, cấp
tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà
không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc
phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải
là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản
lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà
nƣớc, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự
nghiệp công lập), trong biên chế và hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà
nƣớc; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị
sự nghiệp công lập thì lƣơng đƣợc bảo đảm từ quỹ lƣơng của đơn vị
sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật [35, Điều 4].
Nhƣ vậy công chức ngành thanh tra xây dựng là ngƣời đƣợc tuyển
dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức danh trong cơ quan thanh tra xây dựng các
cấp đƣợc hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc, có nhiệm vụ thực hiện thanh
tra chuyên ngành đối với hoạt động xây dựng và các hoạt động khác theo quy
định của pháp luật.
Đặc điểm công chức ngành thanh tra xây dựng
Ngoài những đặc điểm của cán bộ, công chức nói chung nhƣ: là những
ngƣời đang giữ chức vụ hoặc trách nhiệm nhất định theo trình độ đào tạo và
đƣợc xếp vào ngạch bậc tƣơng ứng trong hệ thống hành chính; là ngƣời đƣợc
bổ nhiệm giữ một chức vụ thƣơng xuyên trong các cơ quan của Nhà nƣớc,
đang trực tiếp tham gia vào bộ máy công quyền; là những ngƣời tự làm chủ

36. 30
đƣợc hành vi, thái độ của mình và phải tự chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật
với tƣ cách là một công dân, một công chức hành chính. Họ trƣởng thành ở
mặt xã hội còn biểu hiện ở giá trị sản phẩm lao động của họ đƣợc xã hội công
nhận và bằng sức lao động của mình thì công chức Thanh tra xây dựng còn
mang những đặc điểm đặc thù của mình đó là việc đề cao phẩm chất chính trị
tốt, có ý thức trách nhiệm, trung thực, công minh, khách quan; đã tốt nghiệp
đại học một trong các ngành kinh tế, kỹ thuật, xã hội, quản lý nhà nƣớc, có
trình độ lý luận chính trị, tin học, ngoại ngữ nhất định; có nghiệp vụ công tác
thanh tra, nắm vững và vận dụng tốt đƣờng lối, chính sách, pháp luật vào
công tác thanh tra; có trình độ nghiên cứu, phát hiện, phân tích tổng hợp, để
xuất biện pháp giải quyết theo yêu cầu của công tác thanh tra.
Những tiêu chuẩn công chức thanh tra xây dựng đƣợc cụ thể hóa ở quy
định của Luật Thanh tra về tiêu chuẩn chung của Thanh tra viên. Theo đó,
ngƣời đƣợc bổ nhiệm vào ngạch thanh tra phải có đủ các tiêu chuẩn sau đây:
- Trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam; có phẩm chất đạo đức, văn hoá tốt, có ý thức trách nhiệm,
liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan;
- Tốt nghiệp đại học, có kiến thức quản lý nhà nƣớc và kiến thức pháp luật;
đối với Thanh tra viên chuyên ngành còn phải có kiến thức chuyên môn về
chuyên ngành đó;
- Có nghiệp vụ thanh tra;
- Có ít nhất hai năm làm công tác thanh tra đối với ngƣời mới đƣợc tuyển
dụng vào ngành thanh tra (không kể thời gian tập sự); nếu là cán bộ, công
chức công tác ở cơ quan, tổ chức khác chuyển sang cơ quan thanh tra nhà
nƣớc thì phải có ít nhất một năm làm công tác thanh tra.
Nhƣ vậy Thanh tra viên là công chức làm công tác thanh tra và chỉ có
trong các tổ chức Thanh tra nhà nƣớc. Thanh tra viên là ngƣời có đủ tiêu

37. 31
chuẩn nghiệp vụ, đƣợc cấp có thẩm quyền bổ nhiệm để thực hiện nhiệm vụ
Thanh tra theo quy định của pháp luật.
Công chức ngành thanh tra xây dựng thực hiện thanh tra chuyên ngành
đối với hoạt động xây dựng. Thanh tra hoạt động xây dựng là một loại hoạt
động thanh tra có tính chuyên ngành, hoạt động thanh tra xây dựng có một số
đặc điểm cơ bản sau:
- Hoạt động thanh tra xây dựng đƣợc tiến hành trong phạm vi quản lý
nhà nƣớc về: xây dựng, vật liệu xây dựng, nhà ở và công sở, kiến trúc, quy
hoạch xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cƣ nông thôn, hạ tầng
kỹ thuật đô thị theo quy định của pháp luật.
- Hoạt động thanh tra xây dựng luôn gắn với hoạt động của cơ quan
quản lý nhà nƣớc và phục vụ cho quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực xây dựng;
- Hoạt động thanh tra xây dựng do các cơ quan thanh tra chuyên
ngành xây dựng tiến hành, thực hiện quyền lực nhà nƣớc trong các hoạt
động thanh tra.
- Đối tƣợng của thanh tra xây dựng là các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm
quyền quản lý trực tiếp của cơ quan quản lý nhà nƣớc về xây dựng và các tổ
chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng.
Do vậy cũng giống nhƣ các hoạt động thanh tra chuyên ngành khác.
Công chức ngành thanh tra xây dựng chỉ có thẩm quyền thanh tra chuyên
ngành đối với hoạt động xây dựng theo đúng quy định của pháp luật.
1.3.1.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của công chứ c ngà nh thanh tra xây dựng
Công chức ngành thanh tra xây dựng có nhiệm vụ và quyền hạn là
thanh tra hoạt động xây dựng dƣới 02 nội dung là thanh tra hành chính và
thanh tra chuyên ngành xây dựng.
Đối với hoạt động thanh tra hành chính:
Thực hiện các nhiệm vụ thanh tra hành chính, cơ quan thanh tra xây

38. 32
dựng đƣợc tiến hành thanh tra đối với tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý
trực tiếp của thủ trƣởng cơ quan quản lý nhà nƣớc cùng cấp trong việc chấp
hành chính sách, pháp luật, nhiệm vụ đƣợc giao; thực hiện nhiệm vụ giải
quyết khiếu nại, tố cáo theo các quy định của Luật khiếu nại, tố cáo.
Đối với thanh tra chuyên ngành xây dựng:
Theo nội dung này, cơ quan thanh tra xây dựng có thẩm quyền tiến
hành thanh tra đối với tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện chính sách, pháp
luật của nhà nƣớc về hoạt động xây dựng. Cụ thể là:
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về quy hoạch, kiến trúc:
Về công tác lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch xây
dựng: Quy hoạch xây dựng vùng; quy hoạch xây dựng đô thị; quy hoạch xây
dựng điểm dân cƣ nông thôn; quy hoạch xây dựng nông thôn mới; quy hoạch
xây dựng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, các cửa khẩu biên
giới quốc tế;
Về công tác quản lý quy hoạch xây dựng: Công bố công khai quy hoạch
xây dựng; cắm mốc chỉ giới xây dựng và các mốc giới quy định khác ngoài thực
địa; cấp giấy phép quy hoạch; cung cấp thông tin về quy hoạch xây dựng; thực
hiện xây dựng theo quy hoạch xây dựng đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt;
Việc quản lý, sử dụng vốn cho công tác quy hoạch xây dựng theo
thẩm quyền;
Điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân tham gia thiết kế quy hoạch
xây dựng, điều kiện hành nghề kiến trúc sƣ, điều kiện hành nghề kỹ sƣ quy
hoạch đô thị; việc đào tạo, cấp và quản lý chứng chỉ hành nghề kiến trúc sƣ,
chứng chỉ hành nghề kỹ sƣ quy hoạch đô thị.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về hoạt động đầu tƣ
xây dựng:
Việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tƣ xây dựng công trình;

39. 33
Việc lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi
công, tổng dự toán, dự toán công trình xây dựng;
Việc áp dụng quy chuẩn xây dựng, tiêu chuẩn xây dựng đối với công
trình xây dựng; việc áp dụng tiêu chuẩn xây dựng của nƣớc ngoài trong hoạt
động xây dựng tại Việt Nam;
Việc cấp, gia hạn, điều chỉnh, cấp lại, thu hồi giấy phép xây dựng và
quản lý xây dựng theo giấy phép xây dựng;
Việc lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng theo quy định của
Luật xây dựng và pháp luật về đấu thầu;
Việc cấp, thu hồi giấy phép thầu đối với các nhà thầu nƣớc ngoài hoạt
động xây dựng tại Việt Nam;
Việc thuê tƣ vấn nƣớc ngoài trong hoạt động xây dựng tại Việt Nam;
Việc ký kết, thực hiện hợp đồng trong hoạt động xây dựng;
Việc lập, quản lý chi phí đầu tƣ xây dựng công trình;
Việc quản lý chất lƣợng công trình xây dựng; nghiệm thu, bàn giao, bảo
hành, bảo trì công trình; thanh toán, quyết toán công trình theo thẩm quyền;
Việc đào tạo, bồi dƣỡng nghiệp vụ, cấp và quản lý các loại chứng nhận,
chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng theo quy định của pháp luật;
Việc thành lập, hoạt động của các phòng thí nghiệm chuyên ngành xây dựng.
-Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về phát triển đô thị,
bao gồm:
Việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị đã đƣợc cấp có
thẩm quyền phê duyệt;
Việc tuân thủ quy định pháp luật trong việc nâng cấp đô thị;
Việc đầu tƣ xây dựng các khu đô thị.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng
các công trình hạ tầng kỹ thuật, bao gồm: cấp nƣớc, thoát nƣớc, xử lý nƣớc
thải; chất thải rắn thông thƣờng; chiếu sáng đô thị, cây xanh đô thị; nghĩa

40. 34
trang; công trình ngầm đô thị; các công trình hạ tầng kỹ thuật khác trong
phạm vi chức năng quản lý nhà nƣớc của Bộ Xây dựng.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về phát triển, quản lý,
sử dụng nhà ở, kinh doanh bất động sản, quản lý, sử dụng công sở trong phạm
vi chức năng quản lý nhà nƣớc của Bộ Xây dựng.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về khai thác khoáng
sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng; kinh doanh vật liệu xây
dựng có điều kiện theo quy định của pháp luật.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng theo thẩm quyền.
- Thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật khác trong các lĩnh
vực thuộc phạm vi quản lý nhà nƣớc của ngành Xây dựng.
1.3.1.3 . Tổ chức của công chức ngành thanh tra xây dựng
Theo quy định của Luật cán bộ, công chức 2008, theo Nghị định
06/2010/NĐ-CP của Chính phủ ngày 25/01/2010 quy định về những ngƣời là
công chức và theo quy định của Nghị định 26/2013/NĐ-CP ngày 29/3/2013
của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của thanh tra ngành xây dựng (Sau
đây gọi tắt là Nghị định số 26/2013/NĐ-CP) thì công chức ngành thanh tra
xây dựng gồm những ngƣời sau và đƣợc tổ chức thành cơ quan thanh tra Bộ
xây dựng và cơ quan thanh tra Sở xây dựng. Công chức ngành thanh tra xây
dựng tại cơ quan thanh tra gồm:
- Chánh Thanh tra,
- Phó Chánh Thanh tra,
- Thanh tra viên,
- Công chức khác
Riêng thanh tra Sở Xây dựng thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí
Minh đƣợc tổ chức các đội đặt tại địa bàn cấp huyện.

41. 35
1.3.2. Chuẩn mực đạo đứ c trong thực thi công vụ của công chứ c ngành
thanh tra xây dựng
Chuẩn mực đạo đức đƣợc hiểu một cách chung nhất là những phép tắc,
mang tính quy phạm - tính khuôn mẫu trong quan hệ ứng xử giữa con ngƣời
với con ngƣời, con ngƣời với xã hội. Đó là những yêu cầu, đƣợc thể hiện
bằng những tiêu chuẩn cụ thể, làm cơ sở cho việc đánh giá hành vi của con
ngƣời. Chuẩn mực đạo đức công chức ngành thanh tra xây dựng xây dựng là
hệ giá trị đƣợc mọi ngƣời thừa nhận, có tính phổ quát, bao gồm những phẩm
chất cấu thành nên nhân cách của ngƣời công chức ngành thanh tra xây dựng,
là những nguyên tắc, quy tắc đạo đức đƣợc mọi ngƣời thừa nhận trở thành
những mực thƣớc, khuôn mẫu để xem xét đánh giá và điều chỉnh hành vi của
ngƣời công chức ngành thanh tra xây dựng.
Chuẩn mực đạo đức công chức ngành thanh tra xây dựng có quan hệ
chặt chẽ với chuẩn mực pháp luật. Hệ thống chuẩn mực đạo đức gồm những
chuẩn mực điều chỉnh hành vi có giá trị tích cực (những việc phải làm và nên
làm) và những chuẩn mực điều chỉnh hành vi có giá trị tiêu cực (những việc
không đƣợc làm, không nên làm). Ngoài ra, chuẩn mực đạo đức công chức
ngành thanh tra xây dựng còn bao gồm những chuẩn mực điều chỉnh hành vi
có thể làm. Trong đó, chuẩn mực điều chỉnh hành vi có giá trị tích cực (những
việc phải làm và không đƣợc làm là những yêu cầu tối thiểu trong định
hƣớng, điều chỉnh hành vi của công chức ngành thanh tra xây dựng. Nó thuộc
về chuẩn mực pháp lý, mang tính bắt buộc thực hiện. Vi phạm loại chuẩn mực
này công chức ngành thanh tra xây dựng sẽ bị sự xử lý. Loại chuẩn mực đòi
hỏi nên làm và không nên làm là chuẩn mực chịu nhiều sự tác động và kiểm
soát dƣ luận xã hội. Nói cách khác, chuẩn mực đạo đức công chức ngành
thanh tra xây dựng và pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công chức ngành
thanh tra xây dựng đều là những quy phạm xã hội, nhƣng pháp luật chỉ là

42. 36
những chuẩn mực đạo đức tối thiểu. Chuẩn mực đạo đức công chức ngành
thanh tra xây dựng có phạm vi rộng hơn quy định của pháp luật về quyền và
nghĩa vụ của công chức ngành thanh tra xây dựng.
Chuẩn mực đạo đức công vụ đòi hỏi công chức thanh tra xây dựng phải
tuân thủ các quy chuẩn nghề nghiệp một cách tự giác. Công chức thanh tra
xây dựng phải có lƣơng tâm nghề nghiệp phải tuân theo pháp luật, trung thực,
khách quan trong khi làm nhiệm vụ, trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng phải
thực hiện “cần, kiệm, liêm, chính”. Đạo đức công vụ của công chức thanh tra
xây dựng không có gì khác hơn là ý thức trách nhiệm thực hiện đầy đủ những
quy định của ngành nhƣ: Quy chế Đoàn Thanh tra, Quy chế làm việc của các
tổ chức thanh tra nhà nƣớc, Năm điều kỷ luật đối với công chức ngành thanh
tra xây dựng, Quy chế văn hóa công sở, Quy tắc ứng xử của công chức ngành
thanh tra xây dựng… và đặc biệt là Quy định về chuẩn mực đạo đức của cán
bộ, công chức, viên chức cơ quan Thanh tra Chính phủ do Ban cán sự Thanh
tra Chính phủ ban hành ngày 30/10/2007.
Căn cứ Chỉ thị số 03 – CT/TW, ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị về
tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh
và Kế hoạch số 03 – KH/TW, ngày 01/7/2011 của Ban Bí thƣ TW Đảng
hƣớng dẫn thực hiện Chỉ thị trên, Ban Cán sự Đảng TTCP đã ban hành kèm
theo Quyết định số 1821 – QĐ/BCS ngày 30/12/2011 Quy định chuẩn mực
đạo đức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ngành Thanh tra. Theo
Quyết định này, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thuộc ngành Thanh
tra trong đó công chức ngành thanh tra xây dựng phải có trách nhiệm phấn
đấu, rèn luyện thƣờng xuyên theo năm chuẩn mực đạo đức sau:
- Có lập trƣờng, quan điểm cách mạng vững vàng, chấp hành nghiêm
chỉnh đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc; luôn nêu cao
trách nhiệm, tận tụy với công việc đƣợc giao; phấn đấu vƣợt qua mọi khó
khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất.

43. 37
- Có phong cách, phƣơng pháp làm việc khoa học, đổi mới; sâu, sát
công việc; coi trọng nguyên tắc, kỷ cƣơng; phân tích xử lý vấn đề khách quan,
công tâm, có lí, có tình, có tính thuyết phục cao.
- Có tinh thần học tập, cầu tiến bộ, nghiên cứu, tiếp cận cái mới; không
ngừng phấn đấu nâng cao trình độ, năng lực cá nhân về mọi mặt; coi trọng
thực tiễn, lấy thực tiễn làm thƣớc đo đánh giá hiệu quả công việc.
- Có ý thức rèn luyện, tu dƣỡng phẩm chất, đạo đức cá nhân trong sáng,
lành mạnh; nói đi đôi với việc làm; hành động có văn hóa; gƣơng mẫu, tiêu
biểu trong lối sống sinh hoạt cá nhân; có tinh thần xây dựng và đoàn kết,
thống nhất trong nội bộ; tích cực đấu tranh bài trừ tệ tham nhũng, lãng phí,
quan liêu; gƣơng mẫu, không lợi dụng chức quyền để vụ lợi.
- Có tấm lòng vì dân, thƣơng dân, gần gũi, tôn trọng nhân dân, biết chia
sẻ, thông cảm với nhân dân khi xử lý công việc; biết lắng nghe và tiếp thu ý
kiến đúng đắn của nhân dân; hoạt động vì lợi ích của đất nƣớc, của nhân dân;
thƣờng xuyên sinh hoạt với nhân dân nơi cƣ trú đúng quy định của Nhà nƣớc.
Nhƣ vậy căn cứ vào các quy định của pháp luật và tình hình thực tiễn
thì chuẩn mực đạo đức trong khi thực thi công vụ của công chức ngành thanh
tra xây dựng là:
Một là, phải có bản lĩnh chính trị và năng lực, trình độ chuyên môn
Chuẩn mực đạo đức công chức ngành thanh tra xây dựng gắn liền với
bản lĩnh chính trị và năng lực, trình độ chuyên môn nghề nghiệp, nó bao hàm
những yếu tố cơ bản sau:
- Bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn cao, tinh thần
nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ và kỹ năng nghề nghiệp trong hoạt
động thanh tra xây dựng với mục đích hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ đƣợc
phân công với chất lƣợng cao.
Công chức thanh tra xây dựng là ngƣời thực thi quyền lực nhà nƣớc

44. 38
trong khuôn khổ của pháp luật nhằm kiểm tra, xem xét, đánh giá việc làm của
các cơ quan, tổ chức, đơn vị cá nhân theo quan điểm, đƣờng lối chính sách
của Đảng và pháp luật của Nhà nƣớc. Vì vậy công chức thanh tra xây dựng
phải có niềm tin, lòng trung thành với Đảng, Nhà nƣớc và phẩm chất chính trị
vững vàng. Niềm tin và lòng trung thành tạo cho công chức ngành thanh tra
xây dựng có nghị lực và ý chí hành động theo quan điểm của Đảng, Nhà nƣớc
mà không đánh giá, hành động theo quan điểm và chủ nghĩa cá nhân. Bởi
niềm tin chính trị đúng đắn, khoa học biểu hiện trạng thái tâm lý thừa nhận sự
đúng đắn với một đối tƣợng, một lý tƣởng chính trị tạo nên phẩm chất chính
trị mà phẩm chất chính trị là khả năng và ý chí kiên định đã phát triển tới trình
độ cao, tạo nên năng lực làm chủ trong mọi hoàn cảnh, mọi tình huống.
Phẩm chất chính trị của công chức ngành thanh tra xây dựng dựa trên
kiến thức sâu rộng về chính trị, về chuyên môn, nghiệp vụ, kinh nghiệm cuộc
sống và hành nghề. Phẩm chất chính trị vững vàng giúp công chức ngành
thanh tra xây dựng đánh giá đúng tình hình thực tiễn, nắm vững chắc tâm lý
đối tƣợng thanh tra để có biện pháp đấu tranh, thuyết phục có văn hóa. Đồng
thời, phẩm chất chính trị vững vàng giúp công chức ngành thanh tra xây dựng
tránh đƣợc những tác động xấu, cám dỗ tiêu cực và là cơ sở chắc chắn cho
lòng dũng cảm, dám đấu tranh trong khi thực thi công vụ.
Năng lực và trình độ chuyên môn của công chức ngành thanh tra xây
dựng đƣợc biểu hiện chủ yếu ở 02 mặt là nhận thức về lý luận chính trị, lý
luận thanh tra, những tri thức về hoạt động thanh tra xây dựng, khả năng hoạt
động thực tiễn trong công tác thanh tra xây dựng. Nhận thức về lý luận là khả
năng tiếp thu, phân tích, đánh giá một sự kiện, một hiện tƣợng cần thanh tra,
phân tích đúng sai, đánh giá sự phù hợp của hoàn cảnh..từ đó lựa chọn mục
tiêu, lập kế hoạch để thực hiện mục tiêu. Hoạt động thanh tra xây dựng là sự
biểu hiện ra bên ngoài trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và nghệ thuật thanh
tra, thể hiện khả năng vận dụng tri thức tổng hợp một cách linh hoạt, xử lý

45. 39
tình huống thanh tra một cách hợp lý, hiệu quả của công chức ngành thanh tra
xây dựng. Hoạt động thực tiễn thanh tra xây dựng còn thể hiện ở năng lực
cảm hóa, đấu tranh và thuyết phục đối tƣợng bị thanh tra.
- Am hiểu và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật trong
hoạt động thanh tra xây dựng.
Am hiểu các quy định pháp luật về thanh tra xây dựng khi thực thi công
vụ là yêu cầu cơ bản đối với mỗi công chức thanh tra xây dựng trong hoạt
động thanh tra xây dựng. Công chức thanh tra xây dựng có am hiểu và tuân
thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về thanh tra xây dựng thì quá
trình làm việc thuận tiện và đạt đƣợc những kết quả cao. Am hiểu pháp luật
về thanh tra xây dựng của công chức thanh tra xây dựng đƣợc nâng cao và
hoàn thiện bởi sự đúc rút kinh nghiệm trong quá trình công tác. Đối với
những công chức ngành thanh tra xây dựng mới đƣợc tuyển dụng về cơ bản
đƣợc lựa chọn kỹ lƣỡng và đáp ứng đƣợc yêu cầu về trình độ, năng lực,
nhƣng cũng còn một số công chức trẻ chƣa thực sự đáp ứng đƣợc yêu cầu về
kỹ năng làm việc, do vậy hiệu quả giải quyết công việc chƣa cao. Điều đó
mới chỉ đảm bảo cho họ hoàn thành nhiệm vụ trong hoạt động thanh tra.
Công chức thanh tra xây dựng phải nắm vững các quy định của pháp
luật để biết mình đƣợc những điều mình đƣợc phép thực hiện và những điều
không đƣợc phép trong khi thực thi công vụ. Công chức thanh tra xây dựng
cũng phải thực hành công việc một cách đúng đắn, khách quan không bị chi
phối hoặc thực hiện theo suy nghĩ chủ quan. Công chức thanh tra xây dựng có
đạo đức trong khi thực thi công vụ là không vì những cám dỗ vật chất mà làm
thay đổi, sai lệch hồ sơ hoặc kết quả thanh tra để mang lợi cho cá nhân mình
hoặc cá nhân khác cũng nhƣ vi phạm pháp luật. Trong khi thực thi công vụ thì
những việc công chức thanh tra xây dựng phải làm và không đƣợc làm gồm:
+ Những việc công chức thanh tra xây dựng phải làm: