Luận văn Đánh giá kết quả điều trị Viêm kết giác mạc mùa xuân bằng cyclosporine.Viêm kết – giác mạc mùa xuân (VKGMMX) là một bệnh mắt dị ứng theo mùa tiến triển mạn tính. Các triệu chứng điển hình là ngứa, chảy nước mắt, tăng sản nhú hình đa giác trên kết mạc mi và tăng sản gelatin vùng rìa giác mạc. Bệnh gặp chủ yếu ở trẻ em trong độ tuổi từ 5 cho đến dưới 20, ít khi gặp ở lứa tuổi nhỏ hơn 5 hoặc lớn hơn 25, tần suất cao nhất là 8 đến 12 tuổi, trẻ em nam gặp nhiều hơn nữ. Bệnh tiến triển theo mùa hoặc kéo dài quanh năm nhưng thường nặng lên vào mùa xuân hè, đặc biệt khi có nhiều phấn hoa, gió, bụi, ánh nắng mặt trời [31] và thường gặp ở xứ nóng, khô

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận văn Đánh giá kết quả điều trị Viêm kết giác mạc mùa xuân bằng
cyclosporine.Viêm kết – giác mạc mùa xuân (VKGMMX) là một bệnh mắt dị ứng
theo mùa tiến triển mạn tính. Các triệu chứng điển hình là ngứa, chảy nước mắt,
tăng sản nhú hình đa giác trên kết mạc mi và tăng sản gelatin vùng rìa giác mạc.
Bệnh gặp chủ yếu ở trẻ em trong độ tuổi từ 5 cho đến dưới 20, ít khi gặp ở lứa tuổi
nhỏ hơn 5 hoặc lớn hơn 25, tần suất cao nhất là 8 đến 12 tuổi, trẻ em nam gặp
nhiều hơn nữ. Bệnh tiến triển theo mùa hoặc kéo dài quanh năm nhưng thường
nặng lên vào mùa xuân hè, đặc biệt khi có nhiều phấn hoa, gió, bụi, ánh nắng mặt
trời [31] và thường gặp ở xứ nóng, khô [20].
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.00195
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Điều trị VKGMMX là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp của người bệnh
cũng như việc theo dõi chặt chẽ của thày thuốc, đặc biệt khi phải sử dụng
corticosteroids. Có nhiều phương pháp điều trị, đôi khi phải phối hợp các phương
pháp để đạt được kết quả mong muốn. Phương pháp điều trị nội khoa bao gồm sử
dụng các thuốc chống dị ứng, corticosteroids, giải mẫn cảm, liệu pháp áp tia bê-ta.
Biến chứng giác mạc trong các trường hợp không điều trị hay giảm và mất thị lực
vĩnh viễn do điều trị bằng corticosteroids kéo dài là một thách thức trong việc kiểm
soát căn bệnh này [37]. Phương pháp phẫu thuật là cắt bỏ nhú khổng lồ và áp lạnh
đông lên kết mạc nhìn chung hiệu quả không cao.
Mặc dù bệnh thường kéo dài 4 – 10 năm, thoái lui ở tuổi dậy thì và tự khỏi dần sau
đó nhưng các dấu hiệu và triệu chứng có khi rất nặng, khó kiểm soát và cũng có
thể tồn tại ở một số người trưởng thành với triệu chứng nặng và tiến triển xấu [3],
[10]. Nếu không được điều trị và theo dõi sát sao, bệnh có thể dẫn đến giảm thị lực
vĩnh viễn thậm chí gây mù, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống hay trở thành gánh
nặng cho gia đình và xã hội. Vì vậy các nghiên cứu về phương pháp điều trị hiệu
quả và an toàn cho căn bệnh có nguy cơ gây mù này vẫn đang được tiến hành [20].
Với những trường hợp VKGMMX nặng và dai dẳng, đáp ứng kém với các phương
pháp điều trị trên, người ta sử dụng thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporine dưới
dạng nhũ tương hoặc dầu tra mắt [3], [9], [10]. Cyclosporine được sử dụng đầu tiên
năm 1983 trong phẫu thuật ghép tạng để dự phòng loại bỏ mảnh ghép và dự phòng
bệnh do mảnh ghép gây ra cho người nhận. Sau đó cyclosporine được sử dụng theo
đường toàn thân điều trị một số bệnh như: vẩy nến, viêm da dị ứng, hội chứng thận

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
hư, viêm khớp dạng thấp và các bệnh tại mắt như: viêm màng bồ đào nội sinh, loại
thải ghép giác mạc nhưng còn nhiều tác dụng phụ lên gan, thận, huyết áp… [30],
[33].
Cyclosporine dùng tại chỗ được bào chế ở dạng nhũ tương hay dung dịch với nồng
độ 0,05% – 2%. Cyclosporine tra mắt có tác dụng chống viêm và chống sự chết
theo chương trình của các tế bào tuyến lệ và biểu mô kết mạc, có tác dụng tiền
apoptosis lên các lympho bào thâm nhiễm tuyến lệ, giúp thải loại chúng và giảm
phản ứng viêm [7], [42]. Phân tích máu chứng minh rằng ngay ở nồng độ lớn nhất
của cyclosporine được sử dụng tại chỗ cũng chỉ tạo ra sự hấp thụ toàn thân tối
thiểu. Do vậy sử dụng cyclosporine tại chỗ khó có khả năng gây ảnh hưởng toàn
thân. Trên thế giới đã có một số nghiên cứu về hiệu quả của cyclosporine trong
điều trị bệnh VKGMMX và bước đầu khẳng định hiệu quả của thuốc cũng như
không có tác dụng phụ nào được ghi nhận [12], [17], [23], [33], [41].
Với những tác dụng không mong muốn của thuốc tra mắt corticosteroids đã được
ghi nhận, thuốc tra mắt cyclosporine dường như sẽ trở thành sự lựa chọn đầu tiên
trong điều trị bệnh VKGMMX nói riêng và các bệnh mắt dị ứng kéo dài nói chung
[13].
Hiện nay tại Việt Nam mới có công bố nghiên cứu của Bệnh viện Mắt thành phố
Hồ Chí Minh về đánh giá hiệu quả của thuốc Restasis (cyclosporine 0,05%) trong
điều trị bệnh VKGMMX trên 18 bệnh nhân.
Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, thuốc cyclosporine (Sandimmun1% – được pha
chế tại khoa Dược) bước đầu có kết quả khả quan trong điều trị căn bệnh này.
Để đánh giá hiệu quả, tác dụng của thuốc tra mắt cyclosporine (Sandimmun 1%),
chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả điều trị Viêm kết giác
mạc mùa xuân bằng cyclosporine” nhằm 2 mục tiêu:
1. Đánh giá hiệu quả của cyclosporine (Sandimmun 1%) trong điều trị bệnh viêm
kết — giác mạc mùa xuân.
2. Nhận xét một số yếu tố ảnh hưởng tới kết quả điều trị.
MỤC LỤC danh gia ket qua dieu tri viem ket giac mac mua xuan bang
cyclosporine
ĐẶT VẤN ĐỀ 1

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Đại cương về giải phẫu, sinh lý, mô học của kết mạc 3
1.1.1. Đặc điểm giải phẫu của kết mạc 3
1.1.2. Đặc điểm mô học của kết mạc 3
1.1.3. Vai trò của kết mạc trong quá trình viêm dị ứng 4
1.2. Những yếu tố quan trọng trong quá trình dị ứng 4
9 Ị
1
^ TV y _ -1- • Ạ 1 .*> > »Ạ 1 ^ J • r > _ Ạ rn
.3. Đặc điêm lâm sàng viêm kết giác mạc mùa xuân 7
1.3.1. Dịch tễ 7
1.3.2. Cơ chế bệnh sinh 8
1.3.3. Triệu chứng chủ quan 10
1.3.4. Tổn thương thực thể 11
1.3.5. Các hình thái lâm sàng 12
1.3.6. Tiến triển 17
1.4. Các xét nghiệm cận lâm sàng 17
1.4.1. Tế bào học kết mạc 17
1.4.2. Thử nghiệm Xanh Toluidin 18
1.4.3. Các xét nghiệm máu và huyết thanh 18
1.5. Điều trị viêm kết giác mạc mùa xuân 19

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.5.1. Loại trừ dị nguyên và kiểm soát môi trường 19
1.5.2. Điều trị bằng thuốc 20
1.5.3. Giải mẫn cảm 26
1.5.4. Liệu pháp beta 26
1.5.5. Phẫu thuật 26
1.5.6. Điều trị bổ xung 27
1.6. Cyclosporine và ứng dụng trong điều trị VKGMMX 27
1.6.1. Công thức hóa học 28
1.6.2. Cơ chế tác dụng 28
1.6.3. Dược động học 29
1.6.4. Các dạng trình bày 30
1.6.5. Chỉ định, chống chỉ định 30
1.6.6. Tác dụng không mong muốn 31
1.6.7. Ứng dụng của cyclosporin tra mắt trong điều trị VKGMMX … 32
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34
2.1. Đối tượng nghiên cứu 34
2.1.1. Bệnh nhân nghiên cứu 34
2.1.2. Thuốc nghiên cứu 34
2.2. Phương pháp nghiên cứu 35
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 35
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 35

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 35
2.2.4. Cách thức nghiên cứu 35
2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu 42
2.2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 42
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 43
3.1. Đặc điểm bệnh nhân 43
3.1.1. Đặc điểm chung 43
3.1.2. Đặc điểm lâm sàng 47
3.2. Kết quả điều trị 52
3.2.1. Kết quả chung 52
3.2.2. Kết quả điều trị theo thời gian theo dõi 56
3.2.3. Tác dụng phụ 60
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả điều trị 61
3.3.1. Tuổi 61
3.3.2. Địa dư 62
3.3.3. Thời gian bệnh 63
3.3.4. Tiền sử dị ứng toàn thân 64
3.3.5. Mức độ nặng của bệnh trước điều trị 65
Chương 4: BÀN LUẬN 66
4.1. Đặc điểm bệnh nhân 66
4.1.1. Đặc điểm chung 66

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
4.1.2. Đặc điểm lâm sàng 69
4.1.3. Đặc điểm cận lâm sàng 71
4.2. Kết quả điều trị 71
4.2.1. Kết quả chung 71
4.2.2. Kết quả cụ thể của các triệu chứng và dấu hiệu 72
4.2.3. Thị lực 76
4.2.4. Tác dụng phụ của thuốc 76
4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả điều trị 77
4.3.1. Tuổi 77
4.3.2. Địa dư 77
4.3.3. Thời gian bệnh 77
4.3.4. Tiền sử dị ứng toàn thân 78
4.3.5. Mức độ bệnh trước điều trị 78
4.3.6. Các yếu tố khác 78
KẾT LUẬN 80
KIẾN NGHỊ 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO