Luận văn Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị bệnh viêm thị thần kinh ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt trung ương trong 5 năm (2008 – 2012).Viêm thị thần kinh là tình trạng viêm của dây thần kinh thị giác do nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn [1], ở trẻ em bệnh thường khởi phát sau khi bị sốt và có liên quan đến các phản ứng trung gian miễn dịch, mà hậu quả là gây mất myelin của các sợi thần kinh thị giác [2],[3]. Sự mất myelin gây ra sự chậm trễ dẫn truyền thần kinh và có thể làm giảm thị lực rất nhanh và nhiều [4]. Viêm thị thần kinh là một bệnh lý phức tạp và nặng nề ở mắt, một trong những nguyên nhân gây mù lòa trên thế giới và ở Việt Nam. Theo một số nghiên cứu tỷ lệ viêm thị thần kinh hàng năm tại Mỹ khoảng 5/100000 người

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận văn Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị bệnh viêm
thị thần kinh ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt trung ương trong 5 năm (2008 –
2012).Viêm thị thần kinh là tình trạng viêm của dây thần kinh thị giác do nhiều
nguyên nhân khác nhau bao gồm nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn [1], ở trẻ em
bệnh thường khởi phát sau khi bị sốt và có liên quan đến các phản ứng trung gian
miễn dịch, mà hậu quả là gây mất myelin của các sợi thần kinh thị giác [2],[3]. Sự
mất myelin gây ra sự chậm trễ dẫn truyền thần kinh và có thể làm giảm thị lực rất
nhanh và nhiều [4]. Viêm thị thần kinh là một bệnh lý phức tạp và nặng nề ở mắt,
một trong những nguyên nhân gây mù lòa trên thế giới và ở Việt Nam. Theo một
số nghiên cứu tỷ lệ viêm thị thần kinh hàng năm tại Mỹ khoảng 5/100000 người
[5].
MÃ TÀI LIỆU THS.00051
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Ớ Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về tỷ lệ mắc của bệnh này. Bệnh lý viêm thị
thần kinh ở trẻ em là một bệnh hiếm gặp và nó khác với người lớn về một số đặc
điểm lâm sàng và sự tiến triển của bệnh [6]. Ớ trẻ em bệnh có thể xuất hiện sau
một quá trình nhiễm virus, hoặc sau các bệnh nhiễm trùng như viêm xoang, viêm
não – màng não, hoặc sau khi tiêm chủng [7],[8]. Bệnh có xu hướng ảnh hưởng
đến cả hai mắt, với biểu hiện phù gai thị là pho biến, đáp ứng tốt với điều trị và tỷ
lệ phát triển bệnh xơ cứng rải rác là rất thấp [3]. Biểu hiện lâm sàng của bệnh chủ
yếu là nhìn mờ, có thể kèm theo đau đầu, đau trong hốc mắt, đau khi vận nhãn. Các
triệu chứng thực thể tại mắt thường nghèo nàn có thể gặp viêm gai thị hoặc viêm
thị thần kinh hậu nhãn cầu. Chan đoán bệnh còn gặp nhiều khó khăn cần phải kết
hợp với các xét nghiêm cận lâm sàng như chụp CT-Scanner sọ não – hốc mắt, chụp
cộng hưởng từ (MRI), chụp võng mạc huỳnh quang, chụp cắt lớp võng mạc (OCT)
giúp íchrất nhiều trong chẩn đoán bệnh [9].
Bệnh được điều trị chủ yếu bằng thuốc corticoid liều cao trong giai đoạn tấn công
và sau đó giảm liều để duy trì [1]. Lợi ích từ việc điều trị bằng corticoid đã được
phân tích trong nhiều các nghiên cứu, nó đay nhanh quá trình phục hồi thị lực và
giảm nguy cơ phát triển bênh xơ cứng rải rác. Tỷ lệ bệnh nhân phát triển sang bệnh
xơ cứng rải rác sau viêm thị thần kinh ở trẻ
em là rất thấp 13% sau 10 năm [10].
Trên thế giới từ năm 1960 Kennedy và Carroll là người đầu tiên đưa ra những đặc
điểm riêng của viêm thị thần kinh của trẻ em là bệnh thường biểu hiện ở hai mắt,
có phù gai thị, có kết quả thị lực tốt sau điều trị và không phải là dấu hiệu khởi đầu

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
của bệnh xơ cứng rải rác [11].
Gần đây các nghiên cứu về viêm thị thần kinh ở trẻ em cũng ghi nhận tỷ lệ phục
hồi thị lực khá cao 76% (Brady KM và cộng sự – 1999), 83.3% (Sun MH và cộng
sự – 2011) [6],[12]. Các nghiên cứu cũng cho thấy bệnh nhân có ton thương hai
mắt chiếm tỷ lệ cao 74.2% (Sri-udomkajorn 2011), và hình thái viêm gai thị là phổ
biến hơn [8].
Ở Việt Nam đã có một số tác giả nghiên cứu về bệnh viêm thị thần kinh nhưng chủ
yếu trên người lớn chưa có nghiên cứu nào về bệnh này ở trẻ em. Năm 2005 có
nghiên cứu của tác giả Bùi Thị Thu Trang đã nghiên cứu khái quát về viêm thị thần
kinh [13]. Đến năm 2011 có nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Bích Thủy đã
nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của viêm dây thần kinh thị
giác [9]. Nhưng cho đến nay chưa có nghiên cứu nào về viêm thị thần kinh trên trẻ
em vì vậy để tìm hiểu một cách đầy đủ hơn về triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng
và kết quả điều trị của bệnh viêm thị thần kinh ở trẻ em, chúng tôi tiến hành đề tài:
“Nghiêncứu một số đặc điểm lâm sàng và kếtquả điều trị bệnh viêm thị thần
kinh ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt trung ương trong 5 năm (2008 – 2012)”với
mục tiêu:
1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng của bệnh viêm thị thần kinh ở trẻ em.
2. Đánh giá kết quả điều trị của nhóm bệnh nhân này.
MỤC LỤC Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng và kếtquả điều trị bệnh
viêm thị thần kinh ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt trung ương trong 5 năm (2008
– 2012)
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Giải phẫu dây thần kinh thị giác 3
1.1.1. Giải phẫu 3
1.1.2. Tuần hoàn dây thần kinh thị giác 4
1.2. Bệnh viêm thị thần kinh ở trẻ em 5
1.2.1. Định nghĩa 5
1.2.2. Phân loại 5
1.2.3. Sinh lý bệnh của viêm thị thần kinh 6
1.2.4. Nguyên nhân gây viêm thị thần kinh 7
1.2.5. Các đặc điểm của viêm thị thần kinh ở trẻ em 10
1.2.6. Triệu chứng lâm sàng 12
1.2.7. Cận lâm sàng 13
1.2.8. Các hình thái lâm sàng 16
1.2.9. Điều trị 20
1.2.10. Tiến triển và tiên lượng 23

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.3. Tình hình nghiên cứu về viêm thị thần kinh của các tác giả khác ở
Việt Nam và trên thế giới 23
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26
2.1. Đốitượng nghiên cứu 26
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 26
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 26
2.2. Phương pháp nghiên cứu 26
2.2.1. Loại hình nghiên cứu 26
2.2.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu 27
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 27
2.2.4. Các bước tiến hành nghiên cứu 28
2.2.5. Các chỉ số nghiên cứu 29
2.2.6. Xử lý số liệu 33
2.2.7. Vấn đề đạo đức nghiên cứu 33
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 34
3.1. Đặc điểm của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 34
3.1.1. Phân bố bệnh nhân theo tuổi 34
3.1.2 Phân bố bệnh nhân theo giới 35
3.1.3. Đặc điểm về địa lý 35
3.1.4. Tiền sử bệnh 36
3.1.5. Phân bố mắt bị bệnh trên mỗi bệnh nhân 36
3.1.6. Thời gian từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên đến khi vào viện . 37
3.1.7. Triệu chứng chủ quan của viêm thị thần kinh 37
3.1.8. Hình thái lâm sàng 38
3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng 39
3.2.1. Các triệu chứng toàn thân 39
3.2.2. Thị lực, nhãn áp lúc vào viện và ra viện 39
3.2.3. Các dấu hiệu tổn thương đáy mắt 41
3.2.4. Các đặc điểm cận lâm sàng của viêm thị thần kinh 42
3.3. Kết quả điều trị 45
3.3.1. Tình hình điều trị trước khi vào viện 45
3.3.2. Điều trị tại khoa Mắt trẻ em 46
3.3.3. Kết quả sau điều trị tại thời điểm khám lại 47
3.3.4. Một số yếu tố liên quan đến kết quả thị lực 49
Chương 4: BÀN LUẬN 54
4.1. Nhận xét về đặc điểm của nhóm bệnh nhân 54
4.1.1. Nhận xét về tuổi 54
4.1.2. Nhận xét về giới tính 54

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
4.1.3. Nhận xét đặc điểm về địa lý 55
4.1.4. Đặc điểm về tiền sử bệnh 55
4.1.5. Nhận xét về mắt bị bệnh 56
4.1.6. Thời gian phát hiện bệnh 57
4.1.7. Nhận xét về triệu chứng chủ quan của bệnh viêm thị thần kinh …. 57
4.1.8. Nhận xét về hình thái lâm sàng 59
4.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của viêm thị thần kinh 59
4.2.1. Thị lực, nhãn áp lúc vào và ra viện 59
4.2.2. Khám mắt 60
4.2.3. Nhận xét về đặc điểm cận lâm sàng 62
4.3. Nhận xét kết quả điều trị và một số yếu tố liên quan đến kết quả thị
lực cuối cùng 63
4.3.1. Nhận xét về tình hình điều trị 63
4.3.2. Kết quả sau điều trị tại thời điểm khám lại 66
4.3.3. Nhận xét về các yếu tố liên quan đến kết quả thị lực cuối cùng …. 67
KẾT LUẬN 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Pula, J. H.,Macdonald, C. J. (2012), “Current options for the treatment of optic
neuritis”. Clin Ophthalmol. 6: p. 1211-23.
2. Morales, D. S., Siatkowski, R. M., Howard, C. W., Warman, R. (2000), “Optic
neuritis in children”. JPediatr Ophthalmol Strabismus. 37(5): p. 254-9.
3. Lana-Peixoto, M. A.,Andrade, G. C. (2001), “The clinical proíile of childhood
optic neuritis”. Arq Neuropsiquiatr. 59(2-B): p. 311-7.
4. khúc Thị Nhụn (2012), “Viêm thị thần kinh”. Nhãn khoa tập III. Nhà xuất bản y
học. tr.290-298.
5. Boomer, J. A.,Siatkowski, R. M. (2003), “Optic neuritis in adults and children”.
Semin Ophthalmol. 18(4): p. 174-80.
6. Sun, M. H., Wang, H. S., Chen, K. J., Su, W. W., Hsueh, P. Y., Lin, K. K., Kao,
L. Y. (2011), “Clinical characteristics of optic neuritis in Taiwanese children”. Eye
(Lond). 25(11): p. 1457-64.
7. Chirapapaisan, N.,Borchert, M. S. (2008), “Pediatric optic neuritis”. J
MedAssoc Thai. 91(3): p. 323-30.
8. Sri-udomkajorn, S.,Pongwatcharaporn, K. (2011), “Clinical features and
outcome of childhood optic neuritis at Queen Sirikit National Institute of Child
Health”. JMedAssoc Thai. 94 Suppl3: p. S189-94.
9. Nguyễn Thị Bích Thủy (2011), “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng
của viêm dây thần kinh thị giác”. Luận văn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp II.
Trường Đại học Y Hà Nội.

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
10. Lucchinetti, C. F., Kiers, L., O’Duffy, A., Gomez, M. R., Cross, S., Leavitt, J.
A., O’Brien, P., Rodriguez, M. (1997), “Risk factors for developing multiple
sclerosis after childhood optic neuritis”. Neurology. 49(5): p. 1413-8.
11. Kennedy, C.,Carroll, F. D. (1960), “Optic neuritis in children”. Arch
Ophthalmol. 63: p. 747-55.
12. Brady, K. M., Brar, A. S., Lee, A. G., Coats, D. K., Paysse, E. A., Steinkuller,
P. G. (1999), “Optic neuritis in children: clinical features and visual outcome”.
JAAPOS. 3(2): p. 98-103.
13. Bùi Thị Thu Trang (2005), “Nhận xét tình hình viêm dây thần kinh thị giác
điều trị tại khoa Đáy mắt – Màng bồ đào Bệnh viện Mắt trung ương”. Luận văn tốt
nghiệp bác sỹ đa khoa. Trường Đại học Y Hà Nội.
14. Hoàng Thị Phúc (2012), “Đường dẫn truyền thần kinh thị giác và sinh lý thị
giác”. Nhãn khoa tập I. Nhà xuất bản y học. tr.114-143.
15. Nguyễn Xuân Nguyên, Thái Thọ, Phan Dẫn (1993), “Giải phẫu mắt ứng dụng
lâm sàng và sinh lý thị giác”. Nhà xuất bản y học.
16. Phan Dẫn,và cộng sự (2004), “Bệnh lý dây thần kinh thị giác”. Nhãn khoa giản
yếu tập II. Nhà xuất bản y học. tr.9-63.