Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi u nền sọ tại Bệnh viện Việt Đức.U nền sọ có thể nằm ở nền sọ trước, giữa hoặc sau. Phần lớn u nền sọ là các u lành tính ( nang Rathke, u sọ hầu, u tuyến yên…), một số ít ác tính, vì v ậy u phát triển từ từ, ít tri ệu chứng cho tới khi kích thư ớc lớn chèn ép vào giao thoa th ị giác hoặc gây hội chứng tăng áp lực sọ mới được phát hiện, gây khó khăn cho ph ẫu thuật. U nền sọ biểu hiện lâm sàng phong phú. Một số khối u có đ ặc điểm lâm sàng tương tự như u sọ hầu, u tuyến yên trong khi một số u ít có đặc điểm đặc trưng, gây khó khăn cho chẩn đoán

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và đánh giá kết quả phẫu thuật nội
soi u nền sọ tại Bệnh viện Việt Đức.U nền sọ có thể nằm ở nền sọ trước, giữa
hoặc sau. Phần lớn u nền sọ là các u lành tính ( nang Rathke, u sọ hầu, u
tuyến yên…), một số ít ác tính, vì v ậy u phát triển từ từ, ít tri ệu chứng
cho tới khi kích thư ớc lớn chèn ép vào giao thoa th ị giác hoặc gây hội
chứng tăng áp lực sọ mới được phát hiện, gây khó khăn cho ph ẫu thuật. U nền
sọ biểu hiện lâm sàng phong phú. Một số khối u có đ ặc điểm lâm sàng tương tự
như u sọ hầu, u tuyến yên trong khi một số u ít có đặc điểm đặc trưng, gây khó
khăn cho chẩn đoán.
MÃ TÀI
LIỆU
CAOHOC.2019.00466
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Điều trị phẫu thuật các khối u nền sọ cho tới nay vẫn còn là thách thức đối với
phẫu thuật viên thần kinh do u lớn và liên quan các mạch máu lớn. Lựa chọn
đường mổ thích hợp đóng vai trò quan trọng cho thành công của phẫu thuật.
Đường mổ kinh điển cho các loại u vùng này vẫn là đường mổ mở nắp sọ trán
hoặc thái dương tuỳ phẫu thuật viên. Tuy nhiên, nhược điểm lớn nhất của đường
mổ qua hộp sọ là dễ tổn thương nhu mô não và mạch máu lớn mặc dù đã có sự hỗ
trợ của hệ thống định vị và kính vi phẫu [1].
Vài năm gần đây, cùng với sự phát triển của phẫu thuật nội soi, hệ thống định vị
trong phẫu thuật thần kinh, phẫu thuật các khối u nền sọ tầng trước qua đường
mũi-xoang bướm ngày càng phát triển ở Việt Nam, đặc biệt là phẫu thuật u
tuyến yên mang lại nhiều tiện ích với ưu điểm: an toàn, ít các biến chứng do tổn
thương nhu mô não và mạch máu, thời gian hậu phẫu ngắn, ít khó chịu cho người
bệnh. Với những kinh nghiệm thu nhận được từ phẫu thuật u tuyến yên qua mũi-
xoang bướm bằng nội soi, Khoa Phẫu thuật Thần kinh Bệnh viện Việt Đức phát
triển đường mổ này cho phẫu thuật các khối u khác ở nền sọ như u sọ hầu,
nang Rathke, u nguyên sống… Để có cách nhìn khái quát về đặc điểm lâm sàng,
hình ảnh cũng như vai trò của phẫu thuật nội soi đối với các khối u nền sọ, chúng
tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và
đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi u nền sọ tại Bệnh viện Việt Đức” nhằm hai
mục tiêu:

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh u nền sọ.
2. Đánh giá kết quả điều trị u nền sọ bằng phẫu thuật nội soi
MỤC LỤC Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và đánh giá kếtquả
phẫu thuật nội soiu nền sọ tại Bệnh viện Việt Đức
ĐẶT VẤN ĐỀ
………………………………………………………………………………………
1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
………………………………………………….. 3
1.1. Lịch sử phẫu thuật nội soiđiều trị u nền sọ
…………………………………….. 3
1.1.1. Trên thế giới
…………………………………………………………………………….. 3
1.1.2. Tại Việt Nam
…………………………………………………………………………… 4
1.2. Giải phẫu nền sọ
………………………………………………………………………….. 4
1.2.1. Nền sọ trước
…………………………………………………………………………….. 5
1.2.2. Nền sọ giữa
……………………………………………………………………………… 5
1.2.3. Các cấu trúc giải phẫu quan trọng của nền sọ giữa ……………………. 7
1.2.4. Nền sọ sau
……………………………………………………………………………….. 9
1.2.5. Hệ thống cấp máu não vùng nền sọ …………………………………………
10
1.3. Một số u nền sọ hay
gặp……………………………………………………………… 12
1.3.1. Nang khe Rathke
……………………………………………………………………. 12
1.3.2. U nguyên sống
………………………………………………………………………. 14
1.3.3. U sọ hầu
…………………………………………………………………………………. 15
1.4. Các phương pháp phẫu thuật u nền sọ
………………………………………….. 17
1.4.1. Các phương pháp phẫu thuật mở nắp sọ………………………………….. 17
1.4.2. Phẫu thuật qua mũi xoang bướm sử dụng kính vi phẫu …………… 19

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.4.3. Phẫu thuật nội soi qua mũi xoang bướm ………………………………….
21
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………….. 30
2.1. Đốitượng nghiên cứu
……………………………………………………………….. 30
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
………………………………………………. 30
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân
………………………………………………… 30
2.2. Phương pháp nghiên cứu
……………………………………………………………. 31
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
……………………………………………………………….. 31
2.2.2. Nội dung nghiên
cứu………………………………………………………………. 31
2.2.3. Quy trình phẫu thuật nội soiqua mũi-xoang bướm đối với u nền sọ 34
2.2.4. Biến chứng sau phẫu thuật nội soivà cáchxử trí …………………….. 35
2.2.5. Đánh giá kết quả khám lại
………………………………………………………. 37
2.2.6. Xử lý số liệu
…………………………………………………………………………… 38
2.2.7. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu ……………………………………………
38
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
…………………………………………… 39
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
……………………………………………. 39
3.1.1. Dịch tễ học
…………………………………………………………………………….. 39
3.1.2. Triệu chứng lâm sàng
…………………………………………………………….. 43
3.1.3. Đặc điểm u trên cộng hưởng từ
………………………………………………. 45
3.2. Kết quả phẫu thuật
……………………………………………………………………. 48
3.2.1. Kết quả lấy u
………………………………………………………………………….. 48
3.2.2. Kết quả thay đổithị lực

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
………………………………………………………….. 51
3.2.3. Kết quả biến đổinội tiết trước và sau mổ ……………………………….. 52
3.2.4. Biến chứng sau mổ
…………………………………………………………………. 53
3.2.5. Kết quả khám lại
……………………………………………………………………. 54
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
…………………………………………………………………. 57
4.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
………………………………………………….. 57
4.1.1. Đặc điểm về tuổi
……………………………………………………………………. 57
4.1.2. Đặc điểm về giới
……………………………………………………………………. 57
4.2. Đặc điểm lâm sàng
……………………………………………………………………. 58
4.2.1. Đau đầu
………………………………………………………………………………….. 58
4.2.2. Rốiloạn thị giác
…………………………………………………………………….. 58
4.2.3. Đái nhạt
…………………………………………………………………………………. 59
4.2.4. Rốiloạn nội tiết
……………………………………………………………………… 59
4.2.5. Rốiloạn tâm thần
…………………………………………………………………… 60
4.3. Đặc điểm chẩn đoán hình ảnh
…………………………………………………….. 61
4.3.1. Kích thước u
………………………………………………………………………….. 61
4.3.2. Tính chất u
…………………………………………………………………………….. 61
4.3.3. Vị trí u
…………………………………………………………………………………….
62
4.4. Đánh giá kết quả phẫu thuật
……………………………………………………….. 63
4.4.1. Kết quả lấy u

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
………………………………………………………………………….. 63
4.4.2. Đánh giá kết quả lấy u theo tiền sử phẫu thuật ………………………… 63
4.4.3. Đánh giá kết quả lấy u theo kích thước u …………………………………
64
4.4.4. Đánh giá kết quả lấy u theo tính chất u ……………………………………
64
4.4.5. Kết quả thay đổithị lực
………………………………………………………….. 65
4.4.6. Kết quả thay đổinội tiết
…………………………………………………………. 66
4.4.7. Biến chứng sau mổ
…………………………………………………………………. 67
4.5. Đánh giá kết quả khám lại
………………………………………………………….. 70
4.5.1. Đánh giá về thị lực
…………………………………………………………………. 70
4.5.2. Đánh giá về nội tiết
………………………………………………………………… 71
4.5.3. Đánh giá điểm Karnofski sau mổ
……………………………………………. 71
4.5.4. Đánh giá kết quả lấy u trên phim chụp cộng hưởng từ …………….. 71
KẾT LUẬN
………………………………………………………………………………………
. 72
KIẾN NGHỊ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP ………………………………..
74
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Phân bố bệnh nhân theo giới
…………………………………………………. 39
Bảng 3.2. Phân bố bệnh nhân theo tuổi
………………………………………………….. 40
Bảng 3.3. Tiền sử phẫu thuật
……………………………………………………………….. 41
Bảng 3.4. Giải phẫu bệnh u nền sọ
……………………………………………………….. 42
Bảng 3.5. Triệu chứng lâm sàng

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
…………………………………………………………… 43
Bảng 3.6. Triệu chứng lâm sàng của một số thể bệnh
……………………………… 44
Bảng 3.7. Kích thước u trên cộng hưởng từ
……………………………………………. 45
Bảng 3.8. Đặc điểm u trên cộng hưởng từ
……………………………………………… 46
Bảng 3.9. Tính chất u theo một số thể giải phẫu bệnh
……………………………… 47
Bảng 3.10. Vị trí u
………………………………………………………………………………. 47
Bảng 3.11. Kết quả lấy u
……………………………………………………………………… 48
Bảng 3.12. Kết quả lấy u theo kích thước u
……………………………………………. 49
Bảng 3.13. So sánh khả năng lấy u theo tiền sử phẫu thuật ……………………….
50
Bảng 3.14. So sánh khả năng lấy u theo tính chất u
………………………………… 50
Bảng 3.15. Kết quả thay đổi thị lực
………………………………………………………. 51
Bảng 3.16. Kết quả biến đổi nội tiết trước và sau mổ
………………………………. 52
Bảng 3.17. Đặc điểm nội tiết trước mổ
………………………………………………….. 52
Bảng 3.18. Biến chứng sau mổ
…………………………………………………………….. 53
Bảng 3.19. Kết quả thay đổi thị lực sau 3 tháng
……………………………………… 55
Bảng 3.20. Kết quả thay đổi nội tiết sau 3 tháng
…………………………………….. 55
Bảng 3.21. So sánh điểm Karnofski trước mổ và sau mổ 3 tháng ………………
56
Bảng 3.22. Đánh giá kết quả lấy u trên phim cộng hưởng từ sau 3 tháng …… 56
Bảng 4.1. So sánh triệu chứng lâm sàng với các tác giả khác ……………………
60
Bảng 4.2. So sánh đặc đểm kích thước u với các tác giả khác …………………..
61

7. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Bảng 4.3. So sánh khả năng lấy u với các tác giả khác …………………………….
63
Bảng 4.4. So sánh tỉ lệ thay đổi thị lực với các tác giả khác ……………………..
66
Bảng 4.5. So sánh tỉ lệ suy tuyến yên nặng thêm và đái nhạt mới mắc so với
các tác giả khác …………………………………………………………………..
66
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố bệnh nhân theo giới
……………………………………………… 39
Biểu đồ 3.2. Phân bố nhóm tuổi
……………………………………………………………. 40
Biểu đồ 3.3. Tiền sử phẫu thuật
……………………………………………………………. 41
Biểu đồ 3.4. Tỉ lệ các loại u nền sọ
……………………………………………………….. 42
Biểu đồ 3.5. Triệu chứng lâm sàng
……………………………………………………….. 43
Biểu đồ 3.6. Kích thước u
……………………………………………………………………. 45
Biểu đồ 3.7. Tính chất u
………………………………………………………………………. 46
Biểu đồ 3.8. Vị trí u
…………………………………………………………………………….. 48
Biểu đồ 3.9. Khả năng lấy u
…………………………………………………………………. 49
Biểu đồ 3.10. Kết quả thị lực sau mổ
…………………………………………………….. 51
Biểu đồ 3.11. Biến chứng sau mổ
…………………………………………………………. 53
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Phân chia nền sọ trước, giữa và sau
………………………………………….. 6
Hình 1.2. Nền sọ nhìn qua mặt phẳng dọc giữa.
……………………………………….. 7
Hình 1.3. Đa giác Willis
………………………………………………………………………. 12
Hình 1.4. Hình nang Rathke trên cộng hưởng từ.

8. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
……………………………………. 13
Hình 1.5. Hình ảnh u nguyên sống
………………………………………………………… 15
Hình 1.6. Hình ảnh u sọ hầu trên CHT.
…………………………………………………. 17
Hình 1.7. Các đường mổ u nền sọ.
………………………………………………………… 19
Hình 1.8. Góc nhìn trong phẫu thuật qua xoang bướm
…………………………….. 20
Hình 1.9 . Minh hoạ phẫu thuật nội soiqua mũi xoang bướm …………………..
22
Hình 1.10. Bố trí độingũ phẫu thuật nội soi
…………………………………………… 24
Hình 1.11. Trải toan và làm sạchxoang mũi
………………………………………….. 24
Hình 1.12. Màn hình hệ thống Navigation
…………………………………………….. 25
Hình 1.13. Hình ảnh xoăn mũi giữa
………………………………………………………. 26
Hình 1.14. Lấy vách ngăn mũi
……………………………………………………………… 26
Hình 1.15. Xác định lỗ thông xoang bướm.
………………………………………………. 26
Hình 1.16. Toàn cảnh bên trong xoang bướm
………………………………………… 27
Hình 1.17. Mở màng cứng
…………………………………………………………………… 28
Hình 1.18. Lấy u
…………………………………………………………………………………. 28
Hình 1.19. Đóng sàn hố yên
…………………………………………………………………. 29
Hình 4.1. Kĩ thuật đóng nền sọ “gasket seal”.
………………………………………… 68