5. X QUANG QUY ƯỚC
• Chụp bụng không sửa soạn - ASP:
- bình thường (không cấp cứu)
+ đứng thẳng
+ khảo sát: cấu trúc xương, nội tạng
sỏi, vôi hóa, bất thường nội tạng
- cấp cứu
+ đứng thẳng / nằm ngửa thẳng hay nghiêng
+ tìm hơi tự do, mực nước-hơi
khảo sát: phân bố hơi trong ruột, dịch bụng,
+ Chụp hệ niệu không sửa soạn = ASP +/- thụt tháo
6. X QUANG BỤNG
KHÔNG SỬA SOẠN
1. Tö theá chuïp buïng khoâng söûa soaïn
2. Chæ ñònh chuïp X quang buïng caáp
3. Caùc cô quan coù theå thaáy ñöôïc treân phim buïng khoâng söûa
soaïn
4. Caùc daáu hieäu baát thöôøng coù theå gaëp treân phim
5. Phaân bieät taéc ruoät cô naêng vaø cô hoïc
6. Nguyeân nhaân khoâng tìm thaáy lieàm hôi döôùi hoaønh vaø caùch
phaân bieät..
23. Phaân loaïi
1. Theo vò trí: ruoät non, ruoät giaø
2. Theo nguyeân nhaân: taéc ruoät cô naêng , taéc ruoät
cô hoïc.
- Taéc ruoät cô naêng : lieät ruoät
- Taéc ruoät cô hoïc : taéc ruoät do bít, do thaét
28. PHÂN BIỆT TẮC RUỘT NON HAY TẮC
ĐẠI TRÀNG
Tắc ruột non Tắc đại tràng
Vị trí
Niêm mạc
Quai ruột
Số lượng
Phân
Nằm ở trung tâm
Chạy ngang hết khẩu
kính. Kích thước nhỏ,
gần nhau
Chiều rộng > chiều cao
Nhiều
Không
Nằm ở ngoại biên
Chỉ chạy ngang một
phần. Kích thước lớn,
xa hơn
Chiều rộng< chiều cao
Ít
Có
29.
30.
31.
32.
33. THUÛNG TAÏNG ROÃNG
* Vò trí
o Thöôøng ôû phaàn cao oáng tieâu hoaù (vieâm loeùt, nhieãm truøng,
thuûng do ngoaïi vaät nuoát vaøo…)
o Caùc oáng tieâu hoaù tröôùc coät soáng (chaán thöông)
* Daáu hieäu kinh ñieån: lieàm hôi döôùi hoaønh: xuaát hieän 6-8
giôø sau thuûng vôùi löôïng hôi khoaûng 20-50ml
* Caùc tö theá khaùc: BN nghieâng (T) laáy heát bôø ngoaøi gan vaø
hoá chaäu (P), naèm ngöõa tia phoùng ngang…
34. oThủng vào khoang sau phúc mạc
o Thủng vào hậu cung mạc nối với lỗ Winslow bị bít
o Thủng phần cao ống tiêu hoá được phúc mạc bít
oLỗ thủng bị bít do giả mạc hoặc do niêm mạc phù nề
Vài trường hợp đặc biệt của thủng tạng
rỗng
oThủng vào hệ mật
oThủng vào hậu cung mạc nối
oThnủng vào khoang sau phúc mạc
Thủng tạng rỗng không thấy liềm hơi
dưới hoành
35.
36.
37.
38.
39. Chẩn đoán phân biệt liềm hơi dưới hoành:
-Túi hơi dạ dày
-Mô phổi bình thường nằm giữa đáy phổi và cung sườn sát
trên với đáy phổi
-Hội chứng Chilaiditi
40.
41.
42.
43. X QUANG TIÊU HÓA CẢN QUANG
• X quang có cản quang
+ đường tiêu hóa: thực quản, dạ dày, lưu
thông ruột non, đại tràng
- thông thường
- đối quang kép
44. • Cản quang đơn giản (đầy thuốc) và đối
quang kép (lớp mỏng)
• Kỹ thuật
– Các yếu tố của máy X quang: soi, chụp
– Các loại cản quang: tan trong nước, baryte,
nồng độ, chống chỉ định, tai biến,…
– Chuẩn bị bệnh nhân
– Các tư thế
45. Chất tương phản – Kỹ thuật
• 2 loại chính: barium sulfate và muối i-ốt (tan
trong nước)
• Sử dụng loại nào tùy chỉ định lâm sàng
• Nguy cơ:
– Barýt: chất trơ, có nguy cơ (tuy ít): khi lan tràn vào
khoang trung thất, khoang phúc mạc kích thích
đáp ứng viêm (đb k/h dịch tiêu hóa nhiễm trùng). Nghi
ngờ thủng dùng loại tan trong nước (iodine)
– Mẫn cảm: ch.phụ gia, latex của găng, ống bơm thụt
trực tràng, bóng…
– Thụt lượng lớn barýt (cũng như dịch khác): tăng
nguy cơ suy hô hấp, đb ở bn có nguy cơ hô hấp tiềm
tàng.
49. Chất tương phản – Kỹ thuật
• Thụt barýt:
– Thận trọng: nghi có tắc cơ học ở ĐT (nguy cơ
barýt vón cục trên chỗ tắc)
– Bơm bóng và thụt barýt nên quan sát dưới
màn hình soi
– CCĐ: viêm trực tràng, tiền căn xạ trị vùng
chậu (đb do K TTL/nam, K CTC/nữ). Tắc cơ
học ở RN không CCĐ uống hay thụt barýt
– Lưu ý: mang thai, tuổi sinh đẻ
50. Chất tương phản – Kỹ thuật
Barýt có nhiều loại đậm độ khác nhau, tính bằng
đvị: cân nặng/ thể tích (tổng số gram barýt /
100ml dung dịch barýt) hay cân nặng/cân nặng
(tổng số gram barýt / 100 gr bột khô.
51. Chất tương phản – Kỹ thuật
• Thụt barýt:
– Thận trọng: nghi có tắc cơ học ở ĐT (nguy cơ
barýt vón cục trên chỗ tắc)
– Bơm bóng và thụt barýt nên quan sát dưới
màn hình soi
– CCĐ: viêm trực tràng, tiền căn xạ trị vùng
chậu (đb do K TTL/nam, K CTC/nữ). Tắc cơ
học ở RN không CCĐ uống hay thụt barýt
– Lưu ý: mang thai, tuổi sinh đẻ
52. Các loại chụp cản quang đường
tiêu hóa
• Nuốt
• Hầu – thanh quản
• Thực quản
• Dạ dày – tá tràng
• Ruột non
• Đại tràng
53. Triệu chứng – bệnh học
• Hình ảnh bình thường: các tiêu chuẩn
• Các loại bệnh lý:
– Rối loạn vận động: cơ năng, thực thể
– Niêm mạc
– Hình cộng vào (hình ổ)
– Hình trừ đi (hình khuyết): từ ngoài đè vào, tại
thành, lòng
– Hình cứng
– Hẹp / giãn
85. Polyp: tổn thương khu trú nhô vào lòng ruột, gồm loại
u tân sinh và không tân sinh.
Phân loại theo hình thái
Dạng mảng không cuống mảng phẳng, đáy rộng
hơn chiều cao
Dạng bán cầu không cuống polyp hình bán
nguyệt có đáy rộng nhẹ so với chiều cao
Dạng cầu, có cuống polyp dạng tròn, nhỏ có
cuống
