PENGELUARAN RUMINAN

1. Penternakan ruminan
(lembu / kambing pedaging dan
tenusu)
Week 8
Ts. Dr. Fazhana Ismail

2. Hasil Pembelajaran
Di akhir sesi topik ini, pelajar dijangkakan memenuhi
hasil pembelajaran tersebut:
Menjelaskan kaedah atau sistem pemeliharaan lembu atau
kambing pedaging /tenusu dengan kelebihan serta kekurangan
setiap kaedah tersebut
Mengenalpasti baka-baka yang sesuai sebagai ternakan lembu
atau kambing jenis pedaging atau tenusu
Mengenalpasti jenis pastura yang boleh ditanam untuk
kemudahan pemakanan ternakan lembu dan kambing
pedaging/tenusu

3. Pembangunan ladang lembu/kambing
• Beberapa faktor perlu diambilkira
sebelum membangunkan sesebuah
ladang
❖Pilih baka yang betul sepadan dengan input
pengurusan
❖ Pilih kawasan yang sesuai untuk mendirikan
kandang
❖Pilih corak dan orientasi ( timur-barat ) yang
sesuai untuk kandang
❖Pilih pastura yang betul untuk ditanam dan
diuruskan bagi mendapatkan hasil yang optimum
❖Penyediaan utiliti dan sumber –sumber lain
yang berkaitan

4. Pemilihan tapak ladang
• Kawasan mestilah disalirkan dengan baik dan
tidak mudah banjir
• Terletak jauh dari ladang lain untuk
mencegah penyebaran penyakit
• Seeloknya jauh antara 200-500m dari
kawasan penempatan/industri
• Mempunyai laluan keluar masuk yang baik
• Kawasan hendaklah subur untuk tanaman
pastura
• Ada punca air yang bersih dan kemudahan
elektrik adalah satu kelebihan

5. Baka lembu pedaging
Baka-baka yang biasa dipelihara untuk daging di Malaysia adalah:
Kedah-Kelantan (KK)
merupakan baka lembu tempatan. Ia menjadi pilihan utama penternak lembu pedaging di
Malaysia kerana ia tahan akan pelbagai jenis jangkitan penyakit dan sesuai dengan iklim serta
persekitaran negara kita. Ciri – ciri lembu KK adalah seperti berikut:
Kulit – berwarna coklat, merah coklat atau kelabu
Muka – rata
Kepala – lebar dan pendek
Tanduk – kecil
Badan – kecil dan tegap
Bahagian belakang – lurus dan sederhana besar
Kaki – pendek
Berat lahir – kira – kira 15.8 kg bagi lembu jantan dan 14.7 kg bagi lembu betina
Berat matang – antara 200-250 kg bagi lembu jantan dan 175 kg bagi lembu betina
Hasil daging – 45% daripada berat badan

6. Lembu Brahman
berasal dari India dan merupakan keturunan lembu tropika (Bos indicus
Ia mampu menyesuaikan diri dengan persekitaran baru di negara beriklim
tropika. Selain itu, pertumbuhannya yang sangat cepat menjadikan lembu ini
unik di negara-negara beriklim tropika.
Berikut merupakan ciri – ciri lembu Brahman:
Tahan terhadap parasit luar, tekanan haba dan cuaca panas
Sesuai untuk kerja – kerja lasak
Cepat membesar
Daging yang bermutu dan isi banyak diantara 400 hingga 450 kg
Kulit – berwarna putih, kelabu atau kemerahan, kelihatan berlipat – lipat
Telinga – lebar dan terkulai di bawah
Terdapat bonggol di belakangnya
Berat lahir – 22 hingga 27 kg
Berat matang – kira – kira 900 kg bagi lembu jantan dan 520 kg bagi lembu
betina

7. Lembu Baka Kacukan K-K
Kacukan Pedaging K-K Baka ini dihasilkan dari program kacukan lembu betina
baka K-K dengan baka-baka lembu pedaging jantan seperti Hereford,
Charolais, Droughtmaster, Brahman dan juga baka Simmental.
Kaedah kacukan dibuat dengan cara permanian beradas menggunakan air
mani beku dari baka-baka pejantan bermutu yang diimport.
Baka ini lazimnya lebih sesuai diternak dinegara kita dimana mampu
menghasilkan daging lebih baik.

8. Lembu Baka Kacukan Komersial dari Australia (Australian
Commercial Crosses)
baka hasil kacukan berbagai jenis lembu pedaging dari Australia.
Antaranya ialah Brahman, Shorthorn dan Hereford.
Lembu-lembu jantan muda dari baka ini mudah didapati dengan
bilangan yang banyak dan harga yang berpatutan.
Terdapat penternak komersil yang mendapatkan baka kacukan
daripada Australia duntuk dijadikan baka ternakan di negara kita.

9. Lembu Bali
berasal daripada Indonesia.
Lembu bali jantang lebih gelap berbanding betina
Rangka badan yang kecil
Baka ini mempunyai warna putih dibahagian kaki (ibarat memakai stoking) dan
perut
Sifat kesuburuan semula jadi (cepat beranok)
Daya ketahanan yang tinggi terhadap penyakit dan cuaca
40%-50% adalah bahagian daging yang terhasil daripada berat badan
Hanya boleh dikacuk dengan baka yang sama (mengelak daripada mandul

10. Local Indian Dairy (LID)
Campuran jenis-jenis Kangayan x Hallikar x Ongole daripada India. Dianggap
jenis tempatan, kerana ada yang bercampur dengan darah lembu KK. Jenis
susu yang boleh juga disesuaikan dengan lembu daging.
Lembu baka ini berwarna di antara keputihan kepada kehitaman dan
kekuningan kepada cokelat gelap.
Boleh hidup dalam keadaan rumput sederhana.
Tahan kutu dan jangkitan penyakit.
Anak yang dilahirkan ialah di antara 18- 20 kg.
Berat matang ialah 280 kg.

11. Droughtmaster
berasal dari Australia. Ia merupakan hasil kacukan lembu Brahman dan
Shorthorn. Ia telah dikembangbiak secara komersial oleh para penternak. Ciri –
cirinya adalah seperti berikut:
Tahan suhu dan kelembapan tinggi serta tahan akan serangan parasit luar
Mempunyai tahap kesuburan tinggi, cepat membesar dan mudah diuruskan
Kulit – berwarna kemerahan dan merah tua
Biasanya tidak bertanduk
Telinga – sederhana besar dan mempunyai lambir yang jelas kelihatan
Berat matang – kira – kira 830 kg bagi lembu jantan dan kira – kira 500 kg bagi
lembu betina
Matang apabila mencapai umur kira-kira 630 hari
Purata umur ketika beranak pertama ialah 918 hari
Berat boleh mencapai lebih kurang 330 kg apabila mencecah umur 2 tahun

12. Brangus
merupakan kacukan lembu betina 3/8 Brahman dan 5/8 pejantan Angus. Ia
dikembangbiak di Craig Country, Amerika Syarikat.
Berikut merupakan ciri – ciri lembu Brangus:
Ciri khas – bertanduk kecil dan berwarna hitam
Tahan cuaca yang panas
Tahan gigitan serangga
Mewarisi bonggol dari baka Brahman
Produktiviti tinggi – diwarisi dari induk jantan (Aberden Angus)
Mudah menyesuaikan diri dengan tempat yang kurang bermutu

13. Hereford
lembu tulen berasal dari Herefordshire County, England. Ia dikembangbaik di
Amerika Syarikat. Ciri – ciri lembu Hereford ialah:
Kulit – berwarna merah muda hingga merah tua
Muka, dada dan kaki berwarna putih
Tanduk – ada yang bertanduk, ada yang tidak bertanduk
Tubuh – rendah, lebar berotot, padat serta tegap
Badan – berbentuk bongkah dan sesuai dipelihara sebagai lembu pedaging
Berat matang – 830 kg bagi lembu jantan dan 540 kg bagi lembu betina
Pengeluaran daging yang tinggi
Cepat matang
Tahan lasak

14. Baka Lembu tenusu
Aktiviti :
Cari maklumat baka lembu tenusu di
Malaysia serta ciri yang dibawa oleh baka
tersebut

15. Kambing Katjang
Kambing
Katjang
betina dewasa
Kambing Katjang
jantan dewasa

16. Jamnapari/Ettawah

17. Anglo Nubian

18. Saanen

19. KAMBING PEDAGING (
BOER )

20. KAMBING JANTAN DEWASA

21. Kambing Toggenburg
Ana
k
Toggenburg doe and
kid

22. Baka lembu tenusu
Holstein Frisien
Brown Swiss
Guernsey
Aryshire
Jersey
Jersey Frisien

23. Let’s play
https://wordwall.net/resource/26180505

24. Sistem
pemeliharaan
• Ada 4 kaedah sistempemeliharaan
lembu/kambing
❖ Sistem lepas bebas
❖ Sistem semi-intensif
❖ Sistem fidlot
❖ Sistem integrasi

25. Sistem lepas
bebas
• Cara tradisional
• Diamalkan di kampung-kampung
• Lembu/kambing bebas meragut di
padang rumput atau kawasan sekitar
rumah
• Risiko terhadap lembu/kambing hilang,
dicuri , cedera atau kemalangan

26. Sistem lepas

27. Sistem
semi-intensif
• Lembu/kambing dilepaskan bebas
meragut pada siang hari kemudian
disimpan di dalam kandang pada lewat
petang atau malam
• Lebih selamat namun masih terdedah
kepada risiko seperti sistem lepas bebas

28. Sistem fidlot (
intensif)
• Lembu/kambing dipelihara di dalam
kandang dan tidak dibebaskan sama
sekali
• Amalan ladang-ladang komersial
• Lembu/kambing diberi makan
secara potong dan angkut( cut and
carry)
• Lembu/kambing membesar lebih
cepat kerana tiada tenaga digunakan
untuk mencari makanan

32. Sistem
integrasi
• Lembu/kambing diternak secara
integrasi dengan ladang komoditi
utama Malaysia seperti ladang
sawit atau getah
• Menjadi sumber pendapatan kedua
kepada pemilik ladang
• Menjimatkan kos meracun rumpai di
ladang
• Memerlukan pengurusan yang cekap

33. AKTIVITI MERAGUT SEKITAR LADANG SAWIT

37. Ragutan
optimum

38. Terlalu lama membiarkan lembu/kambing meragut dalam sesuatu
kawasan ladang menyebabkan rumput litup bumi pupus—amalan
penternakan yang kurang baik

40. Let’s revise what you have learn
https://wordwall.net/play/32931/104/751

41. Penanaman pastura
• Dijalankan sebelum atau pada permulaan musim
hujan
• Cara tanaman bergantung kepada spesies
pastura/foder
1) pembenihan-jumlah biji benih
sehektar bergantung kepada jenis
pastura,kadar percambahan dan
kaedah yang digunakan
2) penanaman batang/tampang–
batang/penjalar/tunas digunakan apabila
rumput tidak mengeluarkan biji benih. Eg:
rumput Napier/ MARDI Digit. Ditanam secara

42. a. Penanaman menggunakan biji
benih
• Kuantiti biji benih
yang diperlukan bagi
keluasan sehektar
bergantung kepada
jenis, kuantiti dan
cara menanam.
Biji Benih
Kadar Penaburan
(kg/ hektar )
Jenis
Rumput
Kuda / Guinea
Para
Seteria
Sign al
Humidicola
Ruzi
3-6
3-6
3-5
3-6
5-7
5-7
Jenis
Kekacang
Centro
Stylo
Puero
Calapo
Petai Belalang
3-5
2-5
1-3
1-3
4-6

43. • Batang-batang
keratan mestilah
cukup tua dan tidak
dibiarkan terdedah
kepada cahaya
matahari.
• Terdapat 3 cara
penanaman yang
biasa dilakukan
iaitu menanam
secara cucuk, baring
dan tidak mengikut
baris.
b. Penanaman
batang/tampang

44. c. Penanaman Secara Rumput
Akar/Rhizom
• Sesuai untuk spesis yang tidak mengeluarkan biji benih
bernas dan bukan dari jenis menjalar contohnya rumput
Kuda/ Guinea. Serumpun rumput Guinea boleh
dibelah-belah akarnya denagan kadar 1 :10 atau 1 hektar
Guinea yang subur untuk kawasan seluas 10 hektar.

45. Rumput
Napier/gajah

46. Rumput
para
Signal
grass

47. Tanaman
kekacang/legum
Petai
belalang
Centrosema
pubescens

48. Let’s revise again
https://wordwall.net/resource/26034238

49. Kesimpula
n
• Persediaan yang lengkap sebelum
memulakan penternakan
lembu/kambing menjamin pengurusan
ladang yang baik