Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захигааны төв байгууллагын 90 жилийн ойн эрдэм шинжилгээний хуралд тавьсан илтгэл

1. БОЛОВСРОЛЫН
ХҮРЭЭЛЭН
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН
БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БАГА ХУРАЛ
2014-09-26

2. БОЛОВСРОЛЫН
ХҮРЭЭЛЭН
ШИНЭЧЛЭЛ ХИЙХ ЭРЭЛТ
ХЭРЭГЦЭЭ

3. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
ОНЦЛОГ
Мэргэжлийн боловсрол нь:
 хүн амын ажил, хөдөлмөр эрхлэн орлогоо
нэмэгдүүлж амьжиргаагаа дээшлүүлэх,
БОЛОВСРОЛЫН
ХҮРЭЭЛЭН
 хөдөлмөрийн харилцаанд оролцон нийгэмшин
төлөвших,
 эдийн засгийн өсөлтийг хангахад шууд нөлөөлдөг,
богино хугацаанд үр ашгаа өгөх
 Улс орны хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, ажил
олгогчдын оролцоон дээр тулгуурлан хөгждөг
боловсролын дэд тогтолцоо.

4. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
ЗОРИЛГО
БОЛОВСРОЛЫН
ХҮРЭЭЛЭН
Иргэнийг авьяас, сонирхол, хөдөлмөр
эрхлэх хэрэгцээнд нь тулгуурлан
боловсролын үндсэн зарчим, олон
улсын нийтлэг жишиг, хандлагад
нийцүүлэн мэргэжил, чадамж
эзэмшүүлэх, мэргэшлийг дээшлүүлэх,
хөдөлмөрийн болон бизнес эрхлэх
чадвар төлөвшүүлж ажил, амьдралд
бэлтгэхэд оршино.

5. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ
ӨНӨӨДӨР
Мэргэжлийн боловсролын сургалтын байгууллагын
тоо
71 44 75 79
63
49 49
53
19
22
26
26
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014
МСҮТ, Политехник коллеж Төрийн Төрийн бус
Эх сурвалж. Хөдөлмөрийн яамны статистик /2013/

6. ЭЛСЭГЧ, СУРАЛЦАГЧДЫН ТОО
12177
19493
15051
21574
23249
22024
37867
24766
44681
46071
48134
45225
42798
3241
7954
5598
10311
9765 11137
19234
11361
19754
19358 19417 19607
18556
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
суралцагчид элсэгчид
Эх сурвалж. Хөдөлмөрийн яамны статистик /2013/

7. ТӨГСӨГЧДИЙН АЖИЛ
ЭРХЛЭЛТ
11240
14836
18705
23120 23393
5760
7684
10148
11148 10148
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013
ажлын байртай болсон нийт төгсөгчид
Эх сурвалж. Хөдөлмөрийн яамны статистик /2013/

8. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
БАГШ НАРЫН МЭРГЭЖИЛ
ДЭЭШЛҮҮЛСЭН БАЙДАЛ
1596
2506
1875
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
2010 он 2011 он 2012 он
Эх сурвалж Хөдөлмөрийн яамын статистик /2013/

9. МЭРГЭЖЛИЙН
БОЛОВСРОЛЫН ЭРХ ЗҮЙН
ШИНЭЧЛЭЛ
МБС-н тухай
хуулийг УИХ
2002 онд анх
батлан гаргаж,
боловсролын
энэхүү
хүрээний шинэ
тогтолцооны
суурийг тавьсан
юм.
Монгол улсын
Боловсролын
салбарыг хөгжүүлэх
урт хугацааны
стратеги, бодлогын
тодорхой зорилго,
зорилтуудыг бүрэн
тусгасан
МБС-г хөдөлмөрийн
зах зээл,
үйлдвэрлэлийн эрэлтэд
нийцүүлэх, сургалтын
агуулга арга зүйг
суралцагчдын ур
чадварыг өндөржүүлэх,
төгсөгчдийг ажлын
байртай холбох, төр,
хувийн хэвшлийн
түншлэлийн эрх зүйн
орчныг бүрдүүлэх
агуулгаар мөн хуульд
2009 онд шинэчилсэн
найруулга хийж
хэрэгжүүлж ирсэн.
“Мэргэжлийн боловсрол,
сургалтын талаар авах
зарим арга хэмжээний
тухай” Засгийн газрын 326
дугаар тогтоолын дагуу,
мэргэжлийн боловсрол,
сургалтыг 2012-2016 онд
хөгжүүлэх мастер
төлөвлөгөө боловсруулах,
багш бэлтгэх, мэргэшүүлэх
ажлыг шинэ шатанд гаргах,
ажил олгогч нийгмийн
түншүүдийн хамтын
ажиллагааны бодит
механизмыг бүрдүүлэх,
мэргэжлийн өөрийн өртөгт
суурилсан төсвийн шинэ
тогтолцоог буй болгох,
Мэргэжлийн
боловсрол,
сургалтыг
хөдөлмөрийн
сайдын эрхлэх чиг
үүрэгт
шилжүүлсэнтэй
уялдуулан 2012 оны
12 дугаар сард
бүтэц, зохион
байгуулалтын
шинжтэй нэмэлт
өөрчлөлтийг
оруулсан юм.
МБС тухай
хууль
2003 он
Монгол улсын
Боловсролыг
2006-2015 онд
хөгжүүлэх
мастер
төлөвлөгөө
2006 он
МБС тухай
хуулийн
шинэчилсэн
найруулгын
нэмэлт өөрчлөлт
2009 он
МБС-ын талаар
авах зарим арга
хэмжээний тухай
ЗГ-ын 326-р тогтоол
2011 он
МБС –ын тухай хуулийн нэмэлт
өөрчлөлт
2012 он
2013 он
МБС-ыг олон улсын
хэмжээнд жишиг болж
буй чадамжид
суурилсан сургалт,
үнэлгээний шинэ
тогтолцоонд
шилжүүлэх, ажил
олгогч, бусад
түншүүдийн үр ашигтай
хамтын ажиллагааг
төлөвшүүлэх, иргэдэд
эрэлттэй мэргэжил
эзэмшүүлж төгсөгчдийн
ур чадварыг
өндөржүүлэх замаар
хөдөлмөр эрхлэлтийг
дэмжихэд чиглэнэ.

10. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
АГУУЛГА, АРГА ЗҮЙН ШИНЭЧЛЭЛ
Эх үүсвэр: Б.Галбадрах “Чадамжид суурилсан сургалт үнэлгээ”

11. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
АГУУЛГА, АРГА ЗҮЙН
ШИНЭЧЛЭЛ
Эх үүсвэр: Б.Галбадрах “Чадамжид суурилсан сургалт үнэлгээ”

12. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН
ҮНЭЛГЭЭНИЙ ШИНЭЧЛЭЛ
Эх үүсвэр: Б.Галбадрах “Чадамжид суурилсан сургалт үнэлгээ”
DACUM/Developing A CurriculUM
Энэ нь тодорхой ажил мэргэжлийн хүрээнд
ажилтны хийж гүйцэтгэх ёстой ажлын
даалгавруудыг харьцангуй бага зардлаар
тодорхойлох арга юм.

13. ХӨРВӨХ УР ЧАДВАР
ЮНЕСКО АЗИЙН ОРНУУД
МУ17 СУРГУУЛИЙН 500 БАГШ
ЧАДВАРУУД код
Төлөвлөх чадвар В1
Судалгаа хийх чадвар В2
Үнэлэлт дүгнэлт гаргах чадвар В3
Мэдээлэл олж авах ашиглах чадвар В4
Харилцааны чадвар В5-6
Багаар ажиллах чадвар В6
Бүтээлч байх чадвар В7-1
Асуудалд шүүмжлэлтэй хандах чадвар В8
Хариуцлагаа ойлгож ухамсарлах В9
Асуудал шийдвэрлэх эргэцүүлэн бодох В10
Шинийг санаачлах эрэлхийлэх В11-5
Хөдөлмөр эрхлэх ур чадвар В12-3
Өөрийн удирдлага В13
Зохион байгуулах чадвар В14-4
Суралцах чадвар В15-2 /

14. МБС ТӨГСӨГЧДӨД ШААРДЛАГАТАЙ
УР ЧАДВАРУУД БҮЛЭГЛЭН
АНГИЛСАН БАЙДАЛ
Бүтээлч байх Суралцах Хөдөлмөр эрхлэх
Зохион
байгуулах
Технологийн
Шинийг эрэлхийлэх
Хариуцлага тай
байх
Харилцааны
чадвар
Төлөвлөсний
дагуу ажиллах
Мэд. технологийн
чадвар
Шинэ санаачлагыг
бий болгох, түгээн
дэлгэрүүлэх
Зохион
байгуулалттай
байх
Асуудал
шийдвэрлэх
Олон ажлыг
зэрэг амжуулдаг
ММ-ын хүнд болон
цогц шийдлийг олох
Таамаглалыг
магадлах
Өөрийн үзэл
бодолтой байх
Санаачлага-тай
байх
Хугацаандаа
ажлаа хийдэг
Машины гэмтлийг
илрүүлэх, засах
шийдлийг олох
Зохион бүтээх
Хамтран
ажиллах
Багаар ажиллах Төлөвлөх
ТТ, багаж хэрэслийн
аюулгүй байдлыг
хангах
Шинэ бүтээлийг
ашиглах,
сайжруулах
Идэвх,
санаачлага-тай
байх
Гэрээ хэлцэл хийх
Цагийн
менежмент
Мэдлэгээ машин ТТ
ажиллуулахад бүрэн
ашиглах
Эх сурвалж: МБ-ын хөрвөх ур чадварын судалгаа/2014/

15. ДҮГНЭЛТ
 Мэргэжлийн боловсролын стратеги хөгжлийн бодлого
дутагдалтай байна
 Багш нарыг бэлтгэх, мэргэжил дээшлүүлэх тогтолцоо
үгүйлэгдэж байна.
 Мэргэжлийн боловсролыг нэг яамны харьяалалд бус салбар
дундын зохицуулалттай бие даасан удирдлагатай болгох,
Мэргэжлийн боловсрол: техникийн анхан ба дунд шат+ дээд
боловсролыг оролцуулан салбар дундын нэг дэд тогтолцоог бий
болгох
 Техникийн бус ур чадваруудыг сургалтын аль ч шатны
хөтөлбөрт тусгаж ажил олгогчдын шаардлагад нийцсэн
мэргэжилтэн бэлтгэх

16. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА