www.yepp.mn

1. GOVERNMENT
OF MONGOLIA
Øâåéöàðèéí õºãæëèéí àãåíòëàã
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын төслийн II үе шат
УЛИРЛЫН
ХУРААНГУЙ УЛИРАЛ I - 2017
Óëààíáààòàð õîò, Ìîíãîë óëñ

2. Àãóóëãà
ТОВЧ ХУРААНГУЙ 5
ÍÝÃ.
ÕΨÐ.
ÃÓÐÀÂ.
¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÁÎÄËÎÃÎ, ÕªÒªËÁªÐ ÍÜ ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÛÍ ÕªÄªË̪Ð
ÝÐÕËÝËÒÝÄ ÒÀÀÒÀÉ ÎÐ×ÈÍ ÍªÕÖªË Á¯Ðį¯ËÝÕ
1.1 Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих хөтөлбөр
1.2 “Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийн талаарх орон нутгийн
бодлого, санаачилгыг өрнүүлэх” семинар
1.3 “Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийг бэхжүүлэх” сургалт семинар
6
7
7-8
8-9
ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÈÉà ÄÝÌÆÈÕÝÄ ×ÈÃËÝÑÝÍ ¯Ð įÍÒÝÉ
¯ÉË×ÈËÃÝÝà ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÀÄ ¯Ç¯¯ËÝÕ
2.1 Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний загвар төв
2.2 “Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний загвар төвд нэвтрүүлэх арга
хандлага, үйл явц, хэрэгсэл” арга зүйн баримт бичиг
2.3 “Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээлэл: Орон нутаг дахь хамтын ажиллагаа” семинар
2.4 “Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн тоон ба чанарын судалгаа хийх арга зүй”
сургалт
10
11
11-12
13
14
ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ ÁÎËÎÌÆÒÎÉ ØÈÍÝËÝÃ
ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÕ
3.1 Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих туршилтын хөтөлбөр
3.2 Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар схем
3.3 Гарааны бизнесийн хурдасгуур хөтөлбөр
ТӨСЛӨӨС ГАРГАСАН ХЭВЛЭМЭЛ МАТЕРИАЛ
15
16-19
20
21
22

3. ТӨСЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ
ЗАЛУУЧУУДЫН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
II үе шат
Санхүүжүүлэгч Төслийн
II ҮЕ ШАТНЫ
ТӨСӨВ
2.400.000
Швейцар франк
Хэрэгжүүлэх
ХУГАЦАА
2018 оны
12
дугаар
сар
2016 оны
1
дүгээр
сар
1 жилээр нэмж сунгах боломжтой
Төслийн үр шимийг
хүртэгч
Залуучууд, МСҮТ,
политехник
коллежийн
төгсөгчид
Гарааны бизнес
эрхлэгчид, бизнес
инкубаторууд
Төслийн õàìòðàãч áàéãóóëëàãóóä
Монгол Улсын
Хөдөлмөр, Нийгмийн
хамгааллын яам
Хөдөлмөр, халамж
үйлчилгээний
ерөнхий газар
Ажил
олгогчдын
төлөөлөл
Холбогдох
төрийн бус
байгууллагууд
Аймаг, дүүргийн Хөдөлмөр,
халамжийн үйлчилгээний
газар/хэлтсүүд
ЗАЛУУЧУУДЫН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ ЗАМААР УЛС ОРНЫ НИЙГЭМ,
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТЭНЦВЭРТЭЙ, ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛД ХУВЬ НЭМЭР ОРУУЛАХ
ТӨСЛИЙН ЗОРИЛГО
МАКРО ТҮВШИНД
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн
бодлогыг боловсронгуй болгоход
дэмжлэг үзүүлэх
ДУНД ТҮВШИНД
Орон нутгийн түвшинд залуучуудад
хүргэх хөдөлмөр эрхлэлтийн
үйлчилгээг боловсронгуй болгох
МИКРО ТҮВШИНД
Залуучуудаар удирдуулсан
шинэлэг санаачилга бүхий
гарааны бизнесийг хөгжүүлэх
ÍÝÃ.
¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÁÎÄËÎÃÎ, ÕªÒªËÁªÐ
ÍÜ ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÛÍ ÕªÄªË̪Ð
ÝÐÕËÝËÒÝÄ ÒÀÀÒÀÉ ÎÐ×ÈÍ
ͪÕÖªË Á¯Ðį¯ËÝÕ
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн
талаарх судалгаа мэдээллийг хийж,
хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг
боловсруулж, холбогдох бодлогын
баримт бичигт тусгуулах
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг
дэмжих хөтөлбөрийг оновчтой
болгоно
Хөдөлмөр эрхлэлтийн хөтөлбөрийг
оновчтой болгож, хэрэгжүүлэх
удирдах механизмыг бий болгох,
сургаж чадавхижуулах
ÕΨÐ.
ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÈÉÃ
ÄÝÌÆÈÕÝÄ ×ÈÃËÝÑÝÍ
¯Ð įÍÒÝÉ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÃ
ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÀÄ ¯Ç¯¯ËÝÕ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний
арга зам, үйл явцыг оновчтой
болгоход чиглэсэн өнөөгийн
хандлага, үйл ажиллагаанд үнэлгээ
хийх, шинэ болон сайжруулсан арга,
хэрэгслийг боловсруулан турших
Төсөл хэрэгжиж буй аймаг, дүүргийн
Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний
газар/хэлтсийн мэргэжилтнүүдийн
үйлчилгээ үзүүлэх чадавхийг
дээшлүүлэх
Орон нутгийн хамтын ажиллагаа,
хувийн хэвшлийн түншлэлийг
бэхжүүлэх, чадавхижуулах
ÃÓÐÀÂ.
ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ
ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ ÁÎËÎÌÆÒÎÉ
ØÈÍÝËÝÃ ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ
ÝÐÕËÝÕ
Бизнесийн гараагаа эхлүүлж буй
өнөөгийн нөхцөл байдалд судалгаа
хийж, залуучуудыг бизнесийн
гараагаа эхлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх
загварыг боловсруулан турших
Бизнес хөгжлийн байгууллагуудыг
чадавхижуулах
Төгсөгчдөд хөдөлмөр эрхлэлтийн
болон гарааны бизнес эрхлэхэд
чиглэсэн зөвлөгөө мэдээлэл өгөх
үйл ажиллагааг зохион байгуулахад
дэмжлэг үзүүлэх
ТӨСЛИЙН ҮНДСЭН ЗОРИЛТ
Гарааны бизнес
эрхлэгчид, бизнес
инкубатор
Хэрэгжүүлэгч

4. Товч хураангуй
Тайлангийн хугацаанд Улаанбаатар хот болон орон нутагт төслийн хүрээнд зохион байгуулсан үйл
ажиллагаанд нийт 579 хүн, үүний дотор 261 эмэгтэй, 318 эрэгтэй хамрагдсан. Төслийн үндсэн гурван
бүрэлдэхүүн хэсгийн хүрээнд олсон гол амжилтуудыг доор тоймлон тусгав.
НЭГДҮГЭЭР Бүрэлдэхүүн хэсэг
“Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих хөтөлбөр”-ийг Хөдөлмөр эрхлэлтийн
үндэсний зөвлөлөөс баталсан.
Баян-Өлгий, Говь-Алтай, Ховд, Баянхонгор аймаг, нийслэлийн Баянгол дүүрэгт залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих орон нутгийн хамтын ажиллагаа, санаачилгыг өрнүүлж дэмжсэн.
Орон нутгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийг чадавхижуулах сургалт, семинарыг дээрх аймаг,
дүүргүүдэд зохион байгуулсан.
ХОЁРДУГААР Бүрэлдэхүүн хэсэг
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний загвар төвийн (ЗХЭҮЗТ) суурь бүтэц, үзэл баримтлалыг
тодорхойлж, улмаар “ЗХЭҮЗТ-ийн арга хандлага, үйл явц, хэрэгсэл” нэртэй арга зүйн баримт бичгийг
боловсруулсан.
Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн судалгаа хийх багийг Баян-Өлгий аймагт байгуулж,
холбогдох сургалт, семинарыг зохион байгуулсан.
Хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөл, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын салбар зөвлөл хоорондын
хамтын ажиллагааг хангах салбар зөвлөл дундын зохицуулалтын багийг Баян-Өлгий аймагт байгуулсан.
“Хараагүй болон сул хараатай ажилтныг ажлын байранд нь тохирох хэрэглэгдэхүүнээр хэрхэн хангах вэ?”
ажил олгогч нарт зориулсан гарын авлагыг боловсруулж, кирил болон брайл үсгээр хэвлүүлэн гаргасан.
Энэхүү материалыг ЗХЭҮЗТ дээр туршин хэрэгжүүлэх загвар багц үйлчилгээг хүргэхэд ашиглах юм.
ГУРАВДУГААР Бүрэлдэхүүн хэсэг
Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар схемийг боловсруулсан бөгөөд үүнийг хөдөө орон нутаг
болон хотод гарааны бизнесийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн санаачилгыг дэмжин хэрэгжүүлэхэд ашиглах юм.
Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих туршилтын хөтөлбөрийг Дархан-Уул, Ховд
аймаг, нийслэлийн Баянгол дүүрэгт зохион байгуулсан. Гарааны бизнес эрхлэгч
залуучууд бизнесийн санаагаа хэрхэн сайжруулж, хэрхэн танилцуулах талаар онолын
мэдлэг, практик дадал олж авах сургалтын багц хөтөлбөрт хамрагдсан.
Төслийн хүрээнд нэвтрүүлж буй залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар
схемийн дагуу боловсруулсан 5 долоо хоногийн хугацаатай хурдасгуур
хөтөлбөрийг анх удаа зохион байгуулж Дархан-Уул аймаг болон
нийслэлийн Хан-Уул, Баянгол дүүргийн гарааны биснесийн туршилтын
хөтөлбөрт амжилттай оролцсон багуудыг хамруулсан.
5

5. НЭГ
.
ҮНДЭСНИЙ БОДЛОГО,
ХӨТӨЛБӨР НЬ
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТЭД
ТААТАЙ ОРЧИН НӨХЦӨЛ
БҮРДҮҮЛЭХ

6. 7
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны
бизнесийг дэмжих хөтөлбөр батлагдсан
“Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны
бизнесийн талаарх орон нутгийн бодлого,
санаачилгыг өрнүүлэх” семинар
1.1
“Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт,
гарааны бизнесийн талаарх орон
нутгийн бодлого, санаачилгыг өрнүүлэх”
семинарыг 2017 оны нэгдүгээр улиралд
төслөөс дараах таван газарт зохион
байгуулж, холбогдох оролцогч талууд,
хамтрагч байгууллагуудын төлөөлөл
болох нийт 138 хүнийг хамруулсан.
1.2
Огноо:
Газар:
Оролцогчид:
(Эрэгтэй/Эмэгтэй)
Зорилго:
Хамрах хүрээ:
2017.01.13 2017.01.22 2017.01.24 2017.02.09 2017.02.11
Баянгол дүүрэг Баян-Өлгий Ховд Баянхонгор Говь-Алтай
29 хүн 25 хүн 25 хүн 29 хүн 3 хүн
(14 эр, 15 эм) (16 эр, 9 эм) (13 эр, 12 эм) (19 эр, 10 эм) (19 эр, 11 эм)
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийн талаарх орон нутгийн бодлого,
санаачилгыг өрнүүлэх, түншлэл, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх
Семинарыг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам (ХНХЯ), Монголын ажил олгогч
эздийн нэгдсэн холбоотой хамтран, аймгийн Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний
газар, ажил олгогчид, Аймгийн Хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар, аймгийн
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын төлөөллийг хамруулан зохион
байгуулсан.
Өнгөрсөн тайлангийн хугацаанд “Залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих хөтөлбөр”-ийн төслийг
боловсруулж, улмаар хэд хэдэн удаа хэлэлцүүлэг зохион
байгуулах замаар олон талын оролцоог хангаж, холбогдох
саналуудыг тусгасан. Үүний үр дүнд Хөдөлмөр эрхлэлтийн
үндэсний зөвлөлийн 2017 оны 1 дүгээр сарын 27-ны өдрийн
#1 тоот тогтоолоор тус хөтөлбөрийг баталсан. Залуучууд болон
мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын төгсөгчдийг
аж ахуй, бизнес эрхлэх ур чадвар, шинэлэг санаанд тулгуурлан
гарааны болон санхүүгийн дэмжлэг олгох, бизнесээ тогтвортой
эрхлэхийг дэмжих арга хэмжээнд хамруулж, байнгын ажлын
байртай болгох замаар тэдний хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжихэд
хөтөлбөрийн үндсэн зорилго оршиж байна.
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих
хөтөлбөрийн төслийн хэлэлцүүлэг | 2016.12.15
Баянхонгор аймаг | 2017.02.09

7. 8
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛНЭГ.¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÁÎÄËÎÃÎ,
ÕªÒªËÁªÐ ÍÜ ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÛÍ
ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÝÄ ÒÀÀÒÀÉ
ÎÐ×ÈÍ ÍªÕÖªË Á¯Ðį¯ËÝÕ
1.3
1.2
Дараагийн алхам: Аймгийн Хөдөлмөр эрхлэлтийн зөвлөлөөс удирдах, зохицуулах үүргээ хэрэгжүүлэхэд
хэрэглэх дотоод дүрэм журмын биелэлтэд хяналт тавихад дэмжлэг үзүүлэх
Outcome:Үр дүн:
Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн гишүүд болон оролцогч талуудын
Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хууль, энэ чиглэлээр гарсан дүрэм, журмыг ажилдаа
хэрэглэх мэдлэг өргөжиж, чадавхи бэхжсэн. Орон нутагт түншлэл, хамтын ажиллагааг
өрнүүлэх замаар аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн зөвлөлийн үйл ажиллагааг бэхжүүлэх,
үр өгөөжийг нь дээшлүүлэх арга замын талаар санал солилцсон. Улмаар, оролцогчид нь
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гарааны бизнесийг дэмжих талаар аймагт хэрэгжүүлэх
хөтөлбөр, хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний төсөл, аймаг, дүүргийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн
Хурлын тогтоол, Засаг даргын захирамж, Түр хорооны ажлын удирдамж, бүрэлдэхүүнийг
хэлэлцсэн.
Баян-Өлгий аймаг | 2017.01.22
Баянхонгор аймаг | 2017.02.08
Говь-Алтай аймаг | 2017.02.11
“Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар
зөвлөлийг бэхжүүлэх” сургалт семинар
“Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн
салбар зөвлөлийг бэхжүүлэх”
сургалт семинарыг тайлангийн
хугацаанд нийт 138 хүнийг
хамруулан дараах газруудад
зохион байгуулсан.

8. 9
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн зөвлөлийн гишүүдийн ажил
үүргийн тодорхойлолтын төсөл;
Хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн гишүүд төлөөлж
буй байгууллагадаа ажлаа тайлагнах журмын төсөл;
Салбар зөвлөлийн үйл ажиллагааг үнэлэх шалгуур
үзүүлэлтүүд, дотоод хяналт, үнэлгээ хийх журмын төсөл.
Outcome:
Дараагийн алхам: Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлөөс удирдах,
зохицуулах үүргээ хэрэгжүүлэхэд хэрэглэх дотоод дүрэм журмын биелэлтэд
хяналт тавихад дэмжлэг үзүүлэх
Үр дүн:
Тус сургалт семинарын үр дүнд Засаг даргын захирамжаар
аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийг
шинэчлэн байгуулж, ажиллуулахад дэмжлэг үзүүлсэн.
Түүнчлэн, аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн
салбар зөвлөлийн дүрэмд орсон нэмэлт, өөрчлөлтийг
танилцуулсан. Дараах баримт бичгийн төслийг хэлэлцэж,
аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн хурлаар
болон ажил олгогч эздийн ба ажиллагчдын төлөөллийн
байгууллагын хурлаар хэлэлцүүлж батлуулахаар бэлтгэсэн:
Îãíîî:
Ãàçàð:
Îðîëöîã÷èä:
(Ýðýãòýé/Ýìýãòýé)
Çîðèëãî:
Õàìðàõ õ¿ðýý:
2017.01.13 2017.01.22 2017.01.24 2017.02.08 2017.02.10
Баянгол дүүрэг Баян-Өлгий Ховд Баянхонгор Говь-Алтай
29 25 хүн 25 хүн 29 хүн 30 хүн
(14 эр, 15 эм) (16 эр, 9 эм) (13 эр, 12 эм) (19 эр, 10 эм) (19 эр, 11 эм)
Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн гишүүд, ажлын албаны ажилтнуудын
чадавхийг бэхжүүлэх
Семинарыг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам (ХНХЯ), Монголын ажил олгогч
эздийн нэгдсэн холбоотой хамтран Хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөл, аймаг,
дүүргийн Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний газар/хэлтэс, холбогдох төрийн болон
төрийн бус байгууллагуудын төлөөллийг хамруулан зохион байгуулсан.
Ховд аймаг | 2017.01.24Баян-Өлгий аймаг | 2017.01.22 Говь-Алтай аймаг | 2017.02.10

9. ХОЁР.
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХЭД ЧИГЛЭСЭН
ҮР ДҮНТЭЙ ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
ЗАЛУУЧУУДАД ҮЗҮҮЛЭХ

10. 11
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн
үйлчилгээний загвар төв
“Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн
үйлчилгээний загвар төвд нэвтрүүлэх арга
хандлага, үйл явц, хэрэгсэл” арга зүйн
баримт бичиг
2.1
2.2
Залуучуудынхөдөлмөрэрхлэлтийгдэмжиххөтөлбөр,үйлчилгээгшинэчлэх,заримүйлчилгээгшинээр
нэвтрүүлэх эрэлт хэрэгцээ байгаа нь Монгол Улсын хөдөлмөр эрхлэлтийн нийтлэг үйлчилгээний
өнөөгийн нөхцөл байдлын үнэлгээ болон төслийн гарааны тайланд тусгасан дүгнэлтээс харагдаж
байна.
Улмаар олон улсын туршлагыг сайтар судалж, ЗХЭД Төслийн мэргэжлийн ажлын хэсэг болон
экспертүүдтэй ярилцсаны үндсэн дээр хөдөлмөрийн загвар хэлтэс ажиллуулах бүтцийг “Залуучуудын
хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний загвар төв” (ЗХЭҮЗТ) хэмээн нэрлэж, дизайныг гаргах нь зүйтэй
гэсэн санал дэвшүүлсэн. Тус загвар төвийн суурь бүтэц, үзэл баримтлалыг төслөөс боловсруулж,
2017 оны 3 дугаар сарын 6-ны өдөр зохион байгуулсан Төслийн хоёрдугаар бүрэлдэхүүн хэсгийн
Ажлын хэсгийн уулзалтаар хэлэлцэж сайшаасан болно.
Төслийн Бүрэлдэхүүн хэсэг 2-ын хурал | 2017.03.06 Төслийн зохицуулах хорооны уулзалт | 2017.02.16
ЗХЭҮЗТ-д хэрэглэх арга хандлага нь хөдөлмөр эрхлэлтийн салбарт ажилладаг байгууллагуудын
үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөж буй үндэсний стандартууд болон залуучуудад нэг цэгийн үйлчилгээ
үзүүлэх шинэлэг стратеги, аргачлалыг аль алиныг нь хослуулсан. Энэхүү загвар нь залуучуудын
хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих дараах 3 хэмжээст нэгдмэл арга хандлагад суурилна.
Үүнд:
1) хөдөлмөрлөх чадварыг хөгжүүлэх;
2) хөдөлмөр эрхлэх боломж бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;
3) зөвлөх, зуучлах үйлчилгээ үзүүлэх.
Тус арга зүйн баримт бичгийг ЗХЭҮЗТ-ийг туршин хэрэгжүүлэхээр сонгогдсон ХХҮГ/Хэлтсүүдэд
ашиглах бөгөөд дараачийн улиралд төслөөс боловсруулах дэлгэрэнгүй гарын авлагын нэг хэсэг
болгож оруулах юм.

11. 12
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÕΨÐ.ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÈÉÃ
ÄÝÌÆÈÕÝÄ ×ÈÃËÝÑÝÍ
¯Ð įÍÒÝÉ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÃ
ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÀÄ ¯Ç¯¯ËÝÕ
ÕªäªË̪Ð
ÕÀËÀÌÆÈÉÍ ÃÀÇÀÐ
Àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòûã
õÿíàõ,øèíý÷ëýí áîëîâñðóóàõ,
¯éë àæèëëàãààã õÿíàõ, ¿íýëýõ
àðãà÷ëàë
15-18 íàñíû á¿ëýã 19-24 íàñíû á¿ëýã 25-34 íàñíû á¿ëýã
Òåõíèêèéí
äýìæëýã
òóñëàëöàà
¯ð ä¿í I
¯ð ä¿í II
ÓSëäàà
õîëáîîã
ÕÀÍÃÀÕ
Анхан шатны
үйлчилгээ
Нэг цэгийн арга
барил
Хөдөлгөөнт
үйлчилгээ
Цахим
/интернэт
Халамжаас ажил
эрхлэлт рүү
шилжих
Ганцаарчилсан/
ХЗЗ-ийн идэвхтэй
үйлчèëãýý
ЗХЭДТ-өөс
боловсруулан
хэрэгжүүлэх т/х
ÝÐÑÄËÈÉà ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ / ÇÎÐÈËÒÎÒ Á¯ËÝÃ
Çàëóó×óóäàä ×èãëýñýí ¯éë×èëãýý
¯ÉË×ÈËÃÝÝ ¯Ç¯¯ËÝÕ ÕÀÍäËÀÃÀ
¯Ð ä¯Í
ХЯНАЛТ ҮНЭЛГЭЭНИЙ МЕХАНИЗМ
МЭДЛЭГ, ТУРШЛАГА ХУРИМТЛУУЛАХ, ТҮГЭЭХ
ÒÀÉËÀÍÒÀÍÈËÖÓÓËÃÀÁÀÒ¯ÍØËÝË
ÕÝ¿éë÷èëãýýíèéñòàíäàðò
ÓëàìæëàëòÕÝ¿éë÷èëãýý
ЗАЛУУЧУУДЫН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ
ЗАГВАР ТӨВИЙН БҮДҮҮВЧ
ЗХЭҮЗТ-
ийн
бүтэц
ÇÎÕÈÑÒÎÉ ÕªäªË̪РÝÐÕËÝËÒ
ÒÎÃÒÂÎÐÒÎÉ ÁÀÉÄËÛÃ ÕÀÍÃÀÕ
ЗХЭҮЗТ

12. 13
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
2017.02.22
Баян-Өлгий
22 хүн (4 эмэгтэй, 18 эрэгтэй)
Орон нутаг дахь хамтын ажиллагааг сайжруулах, хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн системийг хөгжүүлэхэд
дэмжлэг үзүүлэх, орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн судалгаа явуулах чиглэлээр
оролцогч талуудын чадавхийг бэхжүүлэх.
Сургалтыг аймгийн Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний газартай (ХХҮГ) хамтран Хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар
зөвлөл (ХЭСЗ) ба Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын салбар зөвлөлийн (МБССЗ) гишүүд, ажилтнууд, аймгийн
ХХҮГ-ын мэргэжилтнүүдийг хамруулан зохион байгуулсан.
“Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээлэл:
Орон нутаг дахь хамтын ажиллагаа” семинар
2.3
Үр дүн:
Îãíîî:
Ãàçàð:
Îðîëöîã÷èä:
Çîðèëãî:
Õàìðàõ õ¿ðýý:
Тус сургалт семинарын үр дүнд
аймгийн ХЭСЗ ба МБССЗ-ийн гишүүд
анхны нэгдсэн хуралдаанаа зохион
байгуулсан бөгөөд тус хуралдаанаар
хөдөлмөр эрхлэлт болон МБС-ын
чиглэлээр хамтран зохион байгуулах
үйл ажиллагааг зохицуулах чиг үүрэг
бүхий салбар дундын зохицуулах
багийг байгуулсан. Зохицуулах багийн
гишүүдийн ерөнхий ажил үүргийн
тодорхойлолтыг боловсруулсан.
Сургалтанд оролцогчид хөдөлмөрийн
зах зээлийн мэдээллийн системийг
хөгжүүлэх, хөдөлмөрийн зах зээлийн
эрэлтийн судалгаа явуулах, улмаар
аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн
Дараагийн алхам: Баян-Өлгий аймгийн Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт,
нийлүүлэлтийн судалгаа хийхэд дэмжлэг үзүүлэх.
ХЗЗМ-Орон нутгийн түншлэл семинар, Баян-Өлгий | 2017.02.22ХЗЗМ-Орон нутгийн түншлэл семинар, Баян-Өлгий | 2017.02.22
өнөөгийн нөхцөл байдалд дүн
шинжилгээ хийх, хөдөлмөр эрхлэлтийг
дэмжих санаачилгуудыг эдийн засгийг
хөгжүүлэх орон нутгийн ерөнхий
бодлогуудтай уялдуулах чиглэлээр
чадавхиа бэхжүүлсэн. Түүнчлэн,
оролцогчид Баян-Өлгий аймагт
өөрсдийн санаачилгаар цуглуулж
ашигласан болон цуглуулж буй орон
нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн
мэдээллийн жагсаалт гаргасан бөгөөд
үүнд хамгийн их эрэлттэй байгаа 10
мэргэжлийн жагсаалт гаргах судалгаа;
МСҮТ-ийн элсэлт, төгсөгчдийн
хөдөлмөр эрхлэлтийн мөшгөх судалгаа
багтаж байна.
Оролцогчид нь хөдөлмөрийн зах
зээлийн мэдээлэл цуглуулах, орон
нутагтаа ашиглах талаар дараах
шаардлага байгааг тодорхойлсон.
Үүнд: Ажил олгогчийн судалгааг
салбар салбараар нь гаргах; Аймгийн
тэргүүлэх салбарын хөдөлмөрийн зах
зээлийн эрэлтийн судалгаа хийх /сул
байгаа орон тоо, хэрэгцээтэй ажлын
байр, байршил/; Албан бус сектор
дахь хөдөлмөр эрхлэгчдийн судалгааг
гаргах; Орон нутгийн онцлогоос
хамаарч шинээр бий болгох ажил
мэргэжлийн судалгаа; Өлгий сумын
ажилгүй залуучуудын судалгаа.

13. 14
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÕΨÐ.ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÈÉÃ
ÄÝÌÆÈÕÝÄ ×ÈÃËÝÑÝÍ
¯Ð įÍÒÝÉ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÃ
ÇÀËÓÓ×ÓÓÄÀÄ ¯Ç¯¯ËÝÕ
2017.02.23-24
Баян-Өлгий
36 хүн (23 эмэгтэй, 13 эрэгтэй)
Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн тоон ба чанарын судалгаа
хийх багийн гишүүдийн судалгааны арга зүйн онолын мэдлэгийг дээшлүүлж,
судалгаанд хэрэглэх асуулга, маягтын төсөл боловсруулах дадалтай болгох.
Сургалтыг Баян-Өлгий аймгийн Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний газар,
аймгийн ХЭСЗ, МБССЗ-тэй хамтран ХХҮГ-ын дарга, мэргэжилтнүүд, сумдын
хөдөлмөрийн асуудлыг хариуцсан мэргэжилтнүүд, статистикийн хэлтсийн
мэргэжилтэн, МАОЭНХ, Үйлдвэрчний эвлэл, Залуучуудын хөгжлийн төв, МБС-
ын байгууллага, хувийн хэвшлийн төлөөллийг хамруулан зохион байгуулсан.
“Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн
тоон ба чанарын судалгаа хийх арга зүй”
сургалт
2.4
Үр дүн:
Îãíîî:
Ãàçàð:
Îðîëöîã÷èä:
Çîðèëãî:
Õàìðàõ õ¿ðýý:
Тус сургалтын үр дүнд оролцогчид орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн судалгаа
хийх тоон ба чанарын аргачлалын талаар онолын мэдлэгээ сайжруулж, улмаар ажил олгогч,
хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, малчид, суралцаж байгаа болон ажиллаж байгаа залуучуудаас
авах асуулгын маягтыг боловсруулсан.
ХЗЗ-ийн тоон ба чанарын судалгаа хийх арга зүй семинар, Баян-Өлгий |
2017.02.23
ХЗЗ-ийн тоон ба чанарын судалгаа хийх арга зүй семинар, Баян-Өлгий |
2017.02.23

14. 15
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
ГУРАВ.
ЗАЛУУЧУУД ЦААШИД
ӨРГӨЖИН ТЭЛЭХ БОЛОМЖТОЙ
ШИНЭЛЭГ ГАРААНЫ БИЗНЕС
ЭРХЛЭХ

15. 16
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÃÓÐÀÂ.ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ
ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ
ÁÎËÎÌÆÒÎÉ ØÈÍÝËÝÃ
ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÕ
2017.02.02-05 2017.02.10-12 2017.03.17-19
Баянгол дүүрэг Дархан-Уул Ховд
60 хүн 86 хүн 81 хүн
(28 эр, 32 эм) (36 эр, 48 эм) (50 эр, 31 эм)
Аймагболондүүргийнхэмжээндгарааныбизнесийгхөгжүүлэх,ороннутагтгарааныбизнесийн
эко системийг бүрдүүлэх, залуучуудаар удирдуулсан гарааны бизнесийг бий болгох, дэмжих,
орон нутгийн залуучуудыг сургаж, гарааны бизнес эрхлэх мэдлэг, чадвартай болгох.
Туршилтын хөтөлбөрийг Стартап Монгол ТББ болон төсөл хэрэгжүүлж буй аймаг, дүүргийн
Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний газартай хамтран Дархан-Уул аймаг, Ховд аймаг,
Баянгол дүүргийн Засаг даргын тамгын газар, орон нутгийн МБС-ын байгууллагууд,
Залуучуудын хөгжлийн төв, хувийн хэвшил, Бизнес инкубатор төв болон хөтөлбөрт оролцож
буй залуучуудыг хамруулан зохион байгуулав.
Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих
туршилтын хөтөлбөр
Îãíîî:
Ãàçàð:
Îðîëöîã÷èä:
(Ýðýãòýé/Ýìýãòýé)
Çîðèëãî:
Õàìðàõ õ¿ðýý:
3.1
Орон нутгийн гарааны бизнесийг дэмжих чиглэлээр дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн:
Тайлангийн хугацаанд залуучуудын гарааны бизнесийг
дэмжих туршилтын хөтөлбөрийг дараах гурван газар нийт
227 хүнийг хамруулан зохион байгуулсан. Өмнөх улиралд
тус хөтөлбөрийг Баянхонгор аймаг, нийслэлийн Хан-Уул
дүүрэгт тус тус зохион байгуулсан. Туршилтын хөтөлбөрийн
хүрээнд хэрэгжүүлсэн сургалт, питч арга хэмжээний талаарх
дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах хэсэгт оруулав.
A. “Бүүт кэмп” сургалтууд
Орон нутагт төслийн тогтвортой байдлыг хангахад сум, орон нутагт гарааны бизнесийг дэмжих
орчин бий болгож, чадавхи бэхжүүлэх нь нэн чухал юм. Тиймээс, сургагч багш нарыг бэлтгэх сургалт
зохион байгуулж, орон нутгийн захиргаа, гарааны бизнесийн чиглэлээр ажилладаг ТББ, сайн дурын
ажилтнууд, ментор болон гарааны бизнес эрхлэгчдийн төлөөллөөс бүрдсэн нийт 207 хүнийг ( Баянгол
дүүрэгт 50, Дархан-Уул аймагт 76, Ховд аймагт 81) хамруулж, тэдгээрийн хооронд холбоо сүлжээ
хөгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлсэн. Сургалтыг дараах үндсэн агуулгын хүрээнд зохион байгуулсан.
ЗАГВАРЧЛАХ СЭТГЭЛГЭЭ: Тус сургалтыг оролцогчдын сэтгэн бодох, шинийг санаачлах, оновчтой
шийдлийг олох ур чадвар хөгжүүлэх зорилгоор зохион байгуулсан. Залуучууд хамтрагчаа олж өөрсдийн
хэрэгцээ, сонирхол, хүслийн дагуу гар хийцийн бүтээгдэхүүнийг 2 цагийн турш хамтран урласан.
“БИЗНЕС ЗАГВАРЫН ЗУРАГЛАЛ” АРГА ХЭРЭГСЭЛ: Гарааны бизнес, төсөл, санааг хамгийн хялбар,
үр дүнтэй аргаар боловсруулах буюу тухайн бизнес хэрхэн явагдахыг тодорхойлдог “Бизнес загварын
зураглал”-ыг хэрхэн амжилттай гаргах талаар сургалт зохион байгуулсан. Оролцогчид багт хуваагдаж,
сургагч багшийн дэмжлэгтэйгээр өөрсдийн бизнесийн зураглал дээр ажилласан.
ГАРААНЫ БИЗНЕС БА ЭНТРЕПРЕНЕРШИП: Орон нутгийн гарааны бизнесийн хөгжил, гарааны
бизнесийн үндсэн ойлголт, том ба жижиг бизнесийн ялгаа, орон нутгийн болон олон улсын гарааны
бизнесийн шилдэг туршлага зэрэг сэдвийг хамарсан лекц зохион байгуулсан.

16. 17
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Îðîëöîã÷äûí ¿нэлгээ:
““Надад питч арга хэмжээний зохион байгуулалт, агуулга маш их таалагдсан. Манай багийн
бизнесийн санааг сайжруулах шаардлага их байгааг би ойлгосон бөгөөд цаашид хурдасгуур
хөтөлбөрт хамрагдаж санаагаа улам боловсронгуй болгох боломж олдож байгаад баяртай
байна. ”
Б.Билгүүн, Витграс багийн гишүүн
B. Питч арга хэмжээ
Питч буюу бизнесийн санаа гаргах, бизнес санаагаа хөгжүүлж төсөл боловсруулах энэхүү арга хэмжээ
нь нийт 54 цагийн хөтөлбөр бүхий 3 өдрийн турш үргэлжилдэг бөгөөд үүнд гарааны бизнесийн
чадварлаг багуудыг бий болгох, шилдэг санаанууд төрүүлэх, улмаар бизнесийн төлөвлөгөө
боловсруулах, хөрөнгө босгох, компани байгуулах төсөл боловсруулах зэрэг үйл явц багтдаг. Питч
арга хэмжээ тус бүрийн хураангуйг дараах хэсэгт оруулав.
НЭГДҮГЭЭР БАЙР:
“Livon” баг: “Мод болон ширээр тансаг
зэрэглэлийн цүнх үйлдвэрлэх” төсөл
ХОЁРДУГААР БАЙР:
“ВИТГРАС” баг: “Витграс ургамлыг ашиглан
дархлаа сайжруулах бэлдмэл үйлдвэрлэх”
төсөл
ГУРАВДУГААР БАЙР:
“BJB” баг: “Монгол хонины
ноосоор эсгий хавтан хийх” төсөл
Гарааны бизнесийн багууд Баянгол дүүргийн Питч арга хэмжээн дээр | 2017.02.05
ЗГБ-ийн бүүткэмп сургалт, Баянгол дүүрэг | 2017.02.02 Витграс баг өөсрдийн бизнес санааг хөгжүүлж байгаа нь, Баянгол дүүрэг |
2017.02.05
Улаанбаатар хотын Баянгол дүүрэг
Оролцогчид нийт 39 бизнесийн санааг танилцуулсанаас 11
шинэлэг санааг сонгон шалгаруулсан бөгөөд тэдгээр санаан
дээрээ багууд бүрдэж менторуудын тусламжтайгаар өөрсдийн
бизнесийн санааг илүү боловсронгуй болгох дараагийн шатны
арга хэмжээнд хамрагдсан. Улмаар питч арга хэмжээний
төгсгөлд дараах багууд өөрсдийн боловсруулсан шилдэг,
шинэлэг бизнесийн санаагаараа тэргүүний гурван байранд
шалгарсан:
Маш амжилттай - 65% Амжилттай - 25% Дундаж – 8%

17. 18
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÃÓÐÀÂ.ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ
ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ
ÁÎËÎÌÆÒÎÉ ØÈÍÝËÝÃ
ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÕ
Дархан-Уул аймаг
Оролцогчид нийт 31 бизнесийн санааг танилцуулсанаас 11 шинэлэг санааг сонгон шалгаруулсан
бөгөөд тэдгээр багууд менторуудын тусламжтайгаар өөрсдийн бизнесийн санааг илүү боловсронгуй
болгох дараагийн шатны арга хэмжээнд хамрагдсан. Улмаар питч арга хэмжээний төгсгөлд дараах
багууд өөрсдийн боловсруулсан шилдэг, шинэлэг бизнесийн санаагаараа тэргүүний гурван байранд
шалгарсан:
НЭГДҮГЭЭР БАЙР:
“Зөгийн бал” баг: “Нөөц
бололцоогоо ашиглан
органик зөгийн бал
үйлдвэрлэх” төсөл
ХОЁРДУГААР БАЙР:
“Монгол медаль” баг:
“Монгол өвөрмөц дизайнтай
медаль үйлдвэрлэх” төсөл
ГУРАВДУГААР БАЙР:
“Хаан гагнуур” баг: “Зэвэрдэггүй
материал ашиглан угаалгын
өрөөний алчуур хатаагч
үйлдвэрлэх” төсөл
“Бодож явсан санаагаа 3-хан хоногийн дотор сайжруулж, амжилттай бизнес болгож
хөгжүүлэхэд нэлээд дөхөм болголоо. Улмаар хурдасгуур хөтөлбөрт хамрагдсанаар 4-5
сарын хугацаанд миний бизнесийн санаа биелэлээ олж, Монголчуудад цэвэр зөгийн
балан бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэх өөрийн зорилгодоо хүрэх боломж бүрдэж байгаад би
маш их баяртай байна”
Х.Мөнхчимэг, “Зөгийн бал” багийн гишүүн
Д.Наранбаатар багийнхаа бизнес санааг танилцуулж байгаа нь, Дархан-Уул
аймаг дахь Питч арга хэмжээ | 2017.02.12
Залуучууд гарааны бизнесийн Бүүткэмп сургалтын үеэр, Дархан-Уул аймаг |
2017.02.10
Менторууд туршилтын
хөтөлбөрийн бүхий л үе
шатуудад дэмжлэг үзүүлж
байна, Дархан-Уул аймаг |
2017.02.10
Гарааны бизнесийн багууд Дархан-Уул аймгийн Питч арга хэмжээн дээр | 2017.02.12
3.1
Îðîëöîã÷äûí ¿нэлгээ: Маш амжилттай - 52% Амжилттай - 33% Дундаж – 13%

18. 19
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
Ховд аймаг
Оролцогчид нийт 37 бизнесийн санааг танилцуулсанаас 10
шинэлэг санааг сонгон шалгаруулсан бөгөөд тэдгээр багууд
менторуудын тусламжтайгаар өөрсдийн бизнесийн санааг илүү
“Бидэнд тулгамддаг гол бэрхшээл бол бодож байгаа санаагаа сайжруулж, түүнийгээ
хэрэгжүүлэх санхүүгийн асуудлыг шийдвэрлэх байдаг бөгөөд энэ асуудлыг шийдэж,
бидэнд боломж өгч буйд талархаж байна.”
Н.Эрдэнэхишиг, “Гутал үйлдвэрлэл” багийн гишүүн
Загварчлах сэтгэлгээний сургалт, Ховд аймаг | 2017.03.17Гарааны бизнес ба энтрепренэршип лекц, Ховд аймаг | 2017.03.17
Гарааны бизнесийн багууд Ховд аймгийн Питч арга хэмжээн дээр | 2017.03.19
НЭГДҮГЭЭР БАЙР:
“Гутал үйлдвэрлэл” баг: “Өвөрмөц
загварын гутал үйлдвэрлэх” төсөл
ХОЁРДУГААР БАЙР:
“100 төгрөгийн хүч” баг: “Таван цул
махаар өртөг багатай бууз, хуушуур
хийх” төсөл
ГУРАВДУГААР БАЙР:
“B-grow” баг: “Ухаалаг хүлэмж
үйлдвэрлэх” төсөл
Îðîëöîã÷äûí ¿нэлгээ: Маш амжилттай - 61% Амжилттай - 31% Дундаж – 2%
боловсронгуй болгох дараагийн шатанд хамрагдсан. Улмаар
питч арга хэмжээний төгсгөлд дараах багууд өөрсдийн
боловсруулсан шилдэг, шинэлэг бизнесийн санаагаараа
тэргүүний гурван байранд шалгарсан:

19. 20
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÃÓÐÀÂ.ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ
ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ
ÁÎËÎÌÆÒÎÉ ØÈÍÝËÝÃ
ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÕ
Залуучуудын гарааны бизнесийг
дэмжих загвар схем
3.2
Хот, аймаг, сумдад гарааны бизнесийг дэмжих загварыг
туршин нэвтрүүлэхэд чиглэсэн тус схемийг бизнес эрхлэлтийн
олон улсын хөгжлийн чиг хандлага, туршлага болон Монгол
Улсад хэрэгжүүлж буй бодлого, хууль эрх зүй, гарааны
бизнесийг дэмжих үйл ажиллагааг сайтар судалсаны үндсэн
дээр боловсруулсан. Энэхүү схемийг төслийн хүрээнд
хэрэгжүүлж буй залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих
загвар хөтөлбөрийн бүхий л үе шатуудад ашиглаж байна.
2017 онд хэрэгжүүлсэн туршилтын хөтөлбөрийн үр дүнд тус
загвар схемийг шинэчлэн сайжруулах болно.

20. 21
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
III-7 Хоног, Загварчлах сэтгэлгээний
гүнзгийрүүлсэн сургалт
С.Эрдэнэбат, Стартап Монгол ТББ-ын
захирал, хэрэглэгчдийг судлах үйл явцын
тухай, I-7 Хоног | 2017.02.18
II-7 Хоног, Бизнесийн загвар боловсруулах
сургалт | 2017.02.25
Гарааны бизнесийн хурдасгуур хөтөлбөр3.3
Хурдасгуур хөтөлбөр нь залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар схемийн нэг хэсэг бөгөөд
тус хөтөлбөрийн хамгийн анхны хөтөлбөрийг тайлангийн хугацаанд хэрэгжүүлсэн. Нийт таван долоо
хоног үргэлжлэх энэхүү хөтөлбөрт Дархан-Уул аймаг, Хан-Уул, Баянгол дүүрэгт зохион байгуулсан
питч арга хэмжээнд амжилттай оролцсон таван багийг хамруулсан. Сургалтын тухай дэлгэрэнгүй
мэдээллийг доор оруулав:
2017 оны 2 сарын 18-наас 3 сарын 25-н хүртэл
Улаанбаатар
20 хүн (9 эмэгтэй, 11 эрэгтэй)
Сонгогдсон гарааны бизнесийн багуудад таван долоо хоногийн хугацаанд дэмжлэг,
чиглүүлэг өгөх замаар тэдний чадавхийг бэхжүүлэх, анхны бизнесийн санааг нь илүү
тогтвортой бизнес төсөл болгож хөгжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх
Хурдасгуур хөтөлбөрийг Стартап Монгол ТББ-тай хамтран Дархан-Уул аймаг, Хан-
Уул, Баянгол дүүрэгт зохион байгуулсан питч арга хэмжээнд амжилттай оролцсон
таван багийг хамруулан зохион байгуулсан. Багц сургалтыг нийт зургаан үндсэн
багш, долоон менторын тусламжтай хэрэгжүүлсэн.
Îãíîî:
Ãàçàð:
Îðîëöîã÷èä:
Çîðèëãî:
Õàìðàõ õ¿ðýý:
Үр дүн:
Дараагийн алхам: Хөтөлбөрт амжилттай оролцсон гарааны бизнесүүдийг хөрөнгө оруулагч нартай
уулзуулж, дараагийн шатны санхүүжилт татах зорилгоор “Дэмо өдөрлөг” зохион байгуулна. Туршилтын
хөтөлбөрт шалгарсан гарааны бизнесүүдэд төслөөс гарааны санхүүжилт олгоно. Залуучуудын гарааны
бизнесийг дэмжих загвар схемийг 2017 онд хэрэгжүүлсэн хөтөлбөрийн үр дүнд суурилан шинэчлэн
боловсруулна.
Оролцогч багийн гишүүд дараах чиглэлээр мэдлэг, чадавхиа
бэхжүүлсэн: хэрэглэгчийн сегмент сонгох; хэрэглэгчийн
эрэлт, хэрэгцээг судлах; хэрэглэгчдэд үнэ цэнийг санал
болгох; төслөө хөрөнгө оруулагч нарт хэрхэн танилцуулах;
бүтээгдэхүүний энгийн загвар гэж юу болох, түүнийг эцсийн
бүтээгдэхүүн гаргахаас өмнө хэрхэн турших; бүтээгдэхүүнээ
сайжруулахад загварчлах сэтгэлгээг хэрхэн үр дүнтэй
ашиглах; санхүүгийн төлөвлөлт хийх; бизнесийн орлого,
зарлагыг оновчтой тооцоолох аргачлал. Сургалтын үеэр олж
авсан онолын мэдлэгээ оролцогчид бизнесийн дэлгэрэнгүй
загвар гаргах, бизнесээ хөгжүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгө
оруулалтын нарийвчилсан тооцоолол хийх, өөрийн лого,
танилцуулга бэлтгэх зэрэг дадлагын ажилд амжилттай
ашигласан.

21. 22
ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛÃÓÐÀÂ.ЗАЛУУЧУУД ÖÀÀØÈÄ
ªÐêÆÈÍ ÒÝËÝÕ
ÁÎËÎÌÆÒÎÉ ØÈÍÝËÝÃ
ÃÀÐÀÀÍÛ ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÕ
Гарааны бизнес, түүнтэй холбогдох нэр томьёоны тайлбар толь
Гарааны бизнес, энтрепренершип буюу бизнес эрхлэлт, мэдлэгийн эдийн засаг, инновацийн
удирдлага зэрэг чиглэлээр 230 гаруй нэр томьёог багтаасан тус тайлбар толийг төр, хувийн хэвшлийн
холбогдох байгууллага, хөдөлмөр эрхлэлтийн болон бизнес хөгжлийн үйлчилгээ үзүүлэгчид,
залуучууд, судлаачид, сонирхогч бусад байгууллага, хувь хүмүүсийн ажлын хэрэгцээнд зориулан
боловсруулсан.
Тайлбар толийг ШУТИС-ийн Бизнесийн удирдлага, хүмүүнлэгийн сургуулийн Технологийн
менежментийн салбарын эрхлэгч, ЖДҮ-ийн судалгаа, сургалтын төвийн захирал доктор, профессор
Л.Оюунцэцэг, ЗХЭД Төслийн захирал Т.Энхтуяа, ЗХЭД Төслийн үндэсний зөвлөх Д.Нармандах,
Стартап Монгол ТББ-ын гүйцэтгэх захирал С.Эрдэнэбат нар боловсруулж бэлтгэсэн.
“Бизнес инкубатор төв байгуулж ажиллуулахад баримтлах зөвлөмж” ãарын
авлага
Бизнес инкубацийн үйлчилгээ гэж юу болох, бизнес инкубатор төвийг хэрхэн үүсгэн байгуулж,
удирдах талаар практик зөвлөгөөг агуулсан энэхүү гарын авлагыг Мэргэжлийн боловсрол,
сургалтын байгууллагууд, сонирхогч их дээд сургууль, төр, хувийн хэвшлийн байгууллага, хөдөлмөр
эрхлэлтийн болон бизнес хөгжлийн үйлчилгээ үзүүлэгч байгуулагуудын ажлын хэрэгцээнд зориулан
боловсруулсан.
Гарын авлагыг Технож Бизнес инкубатор төвийн захирал Г.Галаарийдий боловсруулж, ЗХЭД
Төслийн үндэсний зөвлөх Д.Нармандах хянан тохиолдуулсан.
“Хараагүй болон сул хараатай ажилтныг ажлын байранд нь тохирох
хэрэглэгдэхүүнээр хэрхэн хангах вэ” гарын авлага
Хараагүй болон сул хараатай ажилтныг тохируулгатай ажлын байраар хангахад ашиглах арга
хэрэгсэл, хэрэглэгдэхүүний талаар практик зөвлөгөө, мэдээлэл бүхий гарын авлагыг ажил олгогч
нарын хэрэгцээнд зориулан боловсруулж кирил болон брайль үсгээр хэвлэн гаргасан.
Гарын авлагыг Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний холбооны ерөнхийлөгч Д.Гэрэл боловсруулж
бэлтгэсэн.
“Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар схем” гарын авлага
Төсөл хэрэгжүүлж буй аймаг, дүүрэгт Залуучуудын гарааны бизнесийг дэмжих загвар схемийг
хэрхэн нутагшуулах талаарх мэдээлэл бүхий гарын авлагыг төслөөс Стартап Монгол ТББ-тай
хамтран бэлтгэн боловсруулсан. Төслийн загвар схемийг бусад аймаг орон нутагт хэрэгжүүлэхэд тус
гарын авлагыг холбогдох талууд мөн ашиглах боломжтой.
ТӨСЛӨӨС ГАРГАСАН ХЭВЛЭМЭЛ МАТЕРИАЛ

22. ЗАЛУУЧУУДЫН
ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ
ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ
ТӨСЛИЙН ХОЛБОО БАРИХ ХАЯГ
Монгол Улс, Улаанбаатар хот,
Залуучуудын өргөн чөлөө, Сүхбаатар дүүрэг 14200
Блью Мон төв, 6 давхар,
Өрөө #602 тоот
Утас/Факс: (976) 77116171
Цахим-шуудан: Info@yep-gfa.mn