The Blended Learning Model using Collaborative and Case-based Learning to Create the Team Learning of the Graduate Students.

1. รู ปแบบการเรียนแบบผสมผสานด้ วยการเรียนรู้ ร่วมกันโดยใช้ กรณีศึกษาเพือพัฒนา
่
การเรียนรู้ ร่วมกันเป็ นทีมสํ าหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
The Blended Learning Model using Collaborative and Case-based Learning to
Create the Team Learning of the Graduate Students
ผศ.ดร.ณมน จีรังสุ วรรณ1, อ.ดร.ปณิ ตา วรรณพิรุณ2
1
สาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารเพื่อการศึกษา คณะครุ ศาสตร์อุตสาหกรรม
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
(namon9@hotmail.com)
2
สาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารเพื่อการศึกษา คณะครุ ศาสตร์อุตสาหกรรม
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
(panitaw@kmutnb.ac.th)
ABSTRACT and the students summarized the ideas. Finally, the
third procedure: the students took the test and received
an evaluation from the teacher.
The objective the research study was to develop the 2. The graduate students learned with the blended
blended learning model using collaborative and learning model using the collaborative and case-based
case-based learning to create the team learning of learning had a statistically significant difference of the
the graduate students. The study was divided into team learning posttest scores over the pretest scores
two stages: 1) developing the blended learning at .05 level. The students agreed that learning with the
model using collaborative and case-based learning blended learning model was at a high level of
to create the team learning, 2) determining the satisfaction.
results of the blended learning model using
collaborative and case-based learning to create the Key words: blended learning model, collaborative
team learning of the graduate students. The sample learning, case-based learning, team learning
group of the study was 21 graduate students of
King Mongkut's University of Technology North
Bangkok who had enrolled to the course of the
Information and Communication Technology for
บทคัดย่ อ
Technical Education in the first semester of 2010. การวิจัย นี้ มี วตถุ ประสงค์เพื่อ พัฒนารู ปแบบการเรี ย นแบบ
ั
The experiment period was 10 weeks. The research
tools were the blended learning model using ผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ
collaborative and case-based learning and the
observation form of the team learning behaviors.
พัฒ นาการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน เป็ นที ม สํ า หรั บ นัก ศึ ก ษาระดับ
Data were analyzed using the average, the standard บัณฑิตศึกษา การดําเนิ นการวิจย 2 ระยะ คือ 1) การพัฒนา
ั
deviation, and t-Test for dependence.
The results of the study revealed those: รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดย
1. The blended learning model using collaborative
and case-based learning consisted of 3 procedures
ใช้กรณี ศึกษา และ 2) การศึกษาผลของการใช้รูปแบบการ
which were: 1) the preparation before studying, 2) เรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา
the blended learning, and 3) the knowledge testing
and evaluation. The first procedure: the preparation เพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับ
before studying consisted of three steps which บัณ ฑิ ต ศึ ก ษา กลุ่ ม ตัว อย่า งที่ ใ ช้ใ นการวิจัย คื อ นัก ศึ ก ษา
were: 1.1) the planning and direction of learning,
1.2) the motivation, and 1.3) the supporting of ระดับบัณฑิ ตศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า
learning. The second procedure: the blended
learning using collaborative and case-based พระนครเหนือ ที่ลงทะเบียนเรี ยนวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศ
learning consisted of five steps which were: 2.1) the และการสื่ อสารเพื่อเทคนิ คศึกษา ภาคเรี ยนที่ 1 ปี การศึกษา
students studied the contents, 2.2) the students
studied the case studies, 2.3) the students diagnosed 2553 จํา นวน 21 คน ดํา เนิ น การทดลอง 10 สั ป ดาห์
the problems by exploring the knowledge from
various sources, 2.4) the students conducted a เครื่ องมื อ ที่ ใ ช้ ใ นการวิ จั ย คื อ รู ปแบบการเรี ยนแบบ
brainstorm activity using the web tools to find out ผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษา แบบ
the solutions of the problems. And also, the teacher
115

2. สังเกตพฤติกรรมการเรี ยนรู ้ร่วมกันเป็ นทีม สถิติที่ใช้ใน เพื่อการศึกษา ที่เน้นการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการ
การวิจย คื อ ร้ อยละ ค่าเฉลี่ ยเลขคณิ ต ส่ วนเบี่ ยงเบน
ั สื่ อสารทั้ งในทางตรงและทางอ้ อ ม รั ฐ พึ ง สนั บ สนุ น
มาตรฐาน และทดสอบสมมติฐานด้วยการทดสอบแบบที โ ค ร ง ส ร้ า ง พื้ น ฐ า น ก า ร เ รี ย น รู้ แ ล ะ ส่ ง เ ส ริ ม ใ ห้
ผลการวิจย พบว่า
ั สถาบัน อุ ด มศึ ก ษาพัฒ นาและใช้ศ ัก ยภาพทางเทคโนโลยี
1. รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู ้ร่วมกัน สารสนเทศและการสื่ อสารเพื่อรองรั บนโยบายเทคโนโลยี
โดยใช้กรณี ศึ กษาเพื่อ พัฒนาการเรี ยนรู ้ ร่วมกันเป็ นที ม สารสนเทศและการสื่ อสารของชาติ โดยเฉพาะ e-Education
สํา หรั บ นัก ศึ ก ษาระดับ บัณ ฑิ ต ศึ ก ษา ประกอบด้ว ย 3 ตามแผนอุดมศึกษาระยะยาว 15 ปี ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2551 -
ขั้นตอน ได้แก่ 1) ขั้นการเตรี ยมการ 1.1) ขั้นการ ํ
2565 ได้กาหนดแนวนโยบายโครงสร้างพื้นฐานการเรี ยนรู้วา ่
วางแผนและกําหนดทิศทางการเรี ยนรู ้ 1.2) ขั้นการสร้าง รั ฐ ควรให้ ก ารสนั บ สนุ น สถาบัน อุ ด มศึ ก ษาภาครั ฐ และ
แรงจูงใจในการเรี ยนรู้ 1.3) ขั้นการสนับสนุ นแหล่ง ภาคเอกชนในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร
เรี ยนรู ้ 2) ขั้นการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ เพื่อการเข้าถึงและการลดช่องว่างของดิจิตอล (digital divide)
ร่ วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา 2.1) ขั้นศึกษาเนื้ อหาบทเรี ยน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการให้บริ การการเรี ยนรู้ทางไกลและการ
2.2) ขั้นศึกษากรณี ศึกษา 2.3) ขั้นวินิจฉัยปั ญหาด้วยการ เรี ยนรู้ผานสื่ ออิเล็กทรอนิกส์ต่างๆทั้งที่เป็ นการเรี ยนในระบบ
่
สํารวจ 2.4) ขั้นระดมสมองโดยใช้เครื่ องมือบนเว็บเพื่อ นอกระบบ และตามอัธยาศัย
หาวิธีการแก้ปัญหา 2.5) ขั้นร่ วมกันสรุ ปผล และ 3) ขั้น รู ปแบบการจัดการเรี ยนการสอนที่ ผสมผสานการเรี ยนบน
ทดสอบความรู ้และประเมินผล เว็บและการเรี ยนในห้องเรี ยนเป็ นรู ปแบบการเรี ยนที่ยดหยุน ื ่
2. นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่เรี ยนโดยใช้รูปแบบการ ตอบสนองต่อความแตกต่างระหว่างบุคคลของผูเ้ รี ยนทั้งด้าน
เรี ยนแบบผสมผสานด้ ว ยการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน โดยใช้ รู ปแบบการเรี ยน รู ปแบบการคิ ด ความสนใจและ
กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม มีผล ความสามารถของผูเ้ รี ยนแต่ละคน (Bonk & Graham, 2004)
คะแนนการประเมิ นการเรี ยนรู้ ร่วมกันเป็ นที มหลังการ ทําให้ผูเ้ รี ยนสามารถศึ กษาและฝึ กปฏิ บติดวยตนเองได้ทุ ก
ั ้
เรี ยนตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานสู งกว่าก่อ น เวลาจากทุกสถานที่ตามความต้องการของตนเอง (Bersin,
เรี ยนอย่างมีนยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และมีความพึง
ั 2004) นอกจากนี้การเรี ยนการสอนบนเว็บแบบผสมผสานยัง
่
พอใจต่อการเรี ยนตามรู ปแบบอยูในระดับมาก สามารถพัฒนาผูเ้ รี ยนให้เกิดการเรี ยนรู้อย่างมีความหมายโดย
ใช้สิ่ ง แวดล้อ มแบบออนไลน์ แ ละสิ่ ง แวดล้อ มในชั้น เรี ย น
คําสํ าคัญ การเรี ยนแบบผสมผสาน, การเรี ยนรู้ร่วมกัน การปฏิสัมพันธ์จากการเรี ยนแบบร่ วมมือบนระบบเครื อข่าย
การเรี ยนโดยใช้กรณี ศึกษา, การเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม สามารถพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรี ยน ความร่ วมมือในการ
เรี ยน ได้เป็ นอย่างดี (Kaye, 2003)
1) บทนํา การเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม (team learning) เป็ นขั้นตอนการ
ในยุค เศรษฐกิ จ และสั ง คมแห่ ง ภูมิ ปั ญ ญาที่ เ ทคโนโลยี เรี ยนรู้ ร่ ว มกัน มี ก ารช่ ว ยเหลื อ เพื่ อ เสริ มและพัฒ นาขี ด
สารสนเทศและการสื่ อสารได้ รั บ การพั ฒ นาให้ มี ความสามารถของพนั ก งานในกลุ่ ม ร่ วมกั น เน้ น การ
ประสิ ทธิ ภาพมากยิ่งขึ้ นได้ถูกนํามาใช้เป็ นเครื่ องมื อใน แลกเปลี่ ย นเรี ย นรู้ พูด คุ ย และให้ข ้อ มู ล ป้ อนกลับ ระหว่า ง
การพัฒ นาและสนับ สนุ น การจัด การศึ ก ษามากขึ้ น ทุ ก สมาชิ ก ในที ม เทคโนโลยีที่ ส นับ สนุ น การเรี ย นรู้ ร่ ว มกัน
ขณะ ดังนั้นการจัดการศึกษาจึงต้องปรับเปลี่ยนกระบวน (collaborative technologies) ได้แก่ ไปรษณี ยอิเล็กทรอนิกส์,
์
ทัศน์ รู ปแบบ เทคนิ คและวิธีการสอนเพื่อให้สนองตอบ ระบบเครื อข่ายคอมพิวเตอร์ ระบบกระดานประกาศ (bulletin
ต่ อ การพัฒ นาทรั พ ยากรมนุ ษ ย์แ ละการแข่ ง ขัน ของ board systems) กลุ่มเสวนา (discussion groups) การเสวนา
ประเทศทั้งด้านความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี การ แบบร้อยเรี ยง (threaded discussions) และเครื่ องมือนําเสนอ
ปรั บ ตั ว ต่ อ การกระจายความรู้ ซึ่ งสอดคล้ อ งกั บ งานผ่านระบบ online เป็ นต้น กิจกรรมการเรี ยนรู้ที่ส่งเสริ ม
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ หมวดที่ 9 เทคโนโลยี ให้เกิดการเรี ยนรู้ร่วมกันผ่านสื่ ออิเล็กทรอนิ กส์ สามารถทํา
116

3. ได้หลายรู ปแบบ เช่น การศึกษาทางไกล การประชุ ม เรี ยนอย่างมีนยสําคัญทางสถิติ
ั
ทางไกลผ่า นวี ดิ ท ัศ น์ การเรี ย นการสอนบนเว็บ แฟ้ ม 4) ขอบเขตการวิจัย
สะสมงานอิเล็กทรอนิ กส์ เครื อข่ายการเรี ยนเสมือน และ 4.1) ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
ชุมชนแห่ งการเรี ยนรู้สําหรับผูเ้ รี ยน (ใจทิพย์ ณ สงขลา, ประชากร คื อ นักศึ กษาระดับ บัณฑิ ตศึ กษา มหาวิทยาลัย
2550) เทคโนโลยีพ ระจอมเกล้าพระนครเหนื อ ภาคเรี ย นที่ 1 ปี
การเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาในบริ บทการเรี ยนแบบ การศึกษา 2553
ผสมผสานเป็ นการนําเสนอปั ญหาที่ เป็ นจริ ง เพื่ อจัดหา กลุ่มตัวอย่าง คือ นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัย
สถานการณ์ ให้กับผูเ้ รี ยนตามเป้ าหมายและวัตถุ ประสงค์ เทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนื อ ที่ลงทะเบียนเรี ยน
ของการเรี ยน โดยให้ ผู้เ รี ยนได้ เ กิ ด การคิ ด วิ เ คราะห์ วิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารเพื่อเทคนิ คศึกษา
สังเคราะห์ ประยุกต์แนวคิ ด ทฤษฎี ในการวิเคราะห์ และ ภาคเรี ยนที่ 1 ปี การศึกษา 2553 จํานวน 21 คน
ตัดสิ นใจ สามารถส่ งเสริ มให้ผเู้ รี ยนเกิดการเรี ยนรู้ร่วมกัน 4.2) ตัวแปรในการวิจย ั
อย่างต่อเนื่องโดยเน้นการปฏิบติในรู ปของวินย 5 ประการ
ั ั ตัวแปรอิสระ คือ รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการ
ได้แก่ ลักษณะไฟแรงไฝ่ รู้ คู่ ศ ักยภาพ ลักษณะรั บรู้ เรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกัน
ภาพลักษณ์ โลกรอบตัวอย่างถูกต้อง การสร้ างวิสัยทัศน์ เป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
ร่ วมกัน การเรี ยนรู้เป็ นทีม และการคิดเป็ นระบบครบวงจร ตัวแปรตาม คือ คะแนนการประเมินการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ น
(Ward,1998) ทีม และความพึงพอใจ
การพัฒนานักศึกษาบัณฑิตศึกษาให้มีลกษณะการเรี ยนรู้
ั
ร่ วมกันเป็ นที มในบริ บทของการเรี ย นแบบผสมผสาน
5) วิธีดําเนินการวิจัย
โดยใช้การเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาในการวิจยครั้ง ั
ระยะที่ 1 การพัฒนารู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วย
นี้ สามารถเป็ นแนวทางในการพัฒ นาการเรี ย นแบบ
การเรี ย นรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ พัฒ นาการเรี ย นรู้
ผสมผสานโดยใช้การเรี ย นรู้ ร่ วมกันโดยใช้ก รณี ศึ กษา
ร่ วมกันเป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
และการพั ฒ นาการเรี ยนรู ้ ร่ วมกั น เป็ นที ม สํ า หรั บ
1) พัฒนากรอบแนวคิดของรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสาน
สถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาอื่น ๆ ต่อไป
ด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา โดยการสังเคราะห์
เอกสารและงานวิจยที่เกี่ยวข้องกับรู ปแบบการเรี ยนการสอน
ั
2) วัตถุประสงค์ การวิจัย การเรี ยนแบบผสมผสาน การเรี ยนรู้ ร่ วมกั น ผ่ า นสื่ อ
2.1) เพื่อพัฒนารู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการ อิเล็กทรอนิกส์ และการพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม
เรี ย นรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ พัฒ นาการเรี ย นรู้ 2) พัฒนารู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้
ร่ วมกันเป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา ร่ วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม
2.2) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการเรี ยนแบบผสมผสาน สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษาระดับ บัณ ฑิ ต ศึ ก ษา ตามขั้น ตอนการ
ด้วยการเรี ยนรู ้ ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการ ออกแบบระบบการเรี ยนการสอน (Instructional System
เรี ยนรู ้ร่วมกันเป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา Design: ISD) (ณมน จีรังสุ วรรณ, 2549) 5 ขั้นตอน ดังนี้
2.1) ขั้นการวิเคราะห์ (Analysis)
3) สมมติฐานการวิจัย วิเคราะห์เนื้ อหา สร้างแผนภาพมโนทัศน์เป็ นการเริ่ มต้น
นักศึ กษาระดับบัณฑิ ตศึ กษาที่ เรี ยนโดยใช้รู ปแบบการ ขอบเขตเนื้ อหา วิเคราะห์คุณลักษณะและรู ปแบบการเรี ยนรู้
เรี ยนแบบผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน โดยใช้ ของนัก ศึ ก ษาระดับ บัณ ฑิ ต ศึ ก ษา และวิ เ คราะห์ บ ริ บ ทที่
กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม มีผล เกี่ยวข้องกับการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกัน
คะแนนการประเมิ นการเรี ยนรู ้ ร่วมกันเป็ นที มหลังการ โดยใช้กรณี ศึกษา
เรี ยนตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานสู งกว่าก่ อ น
117

4. 2.2) ขั้นการออกแบบ (Design) 2.5) ขั้นการประเมินผล (Evaluation)
2.2.1) ออกแบบจุ ดประสงค์ เพื่อกําหนดวัตถุประสงค์ 2.5.1) ประเมินคุณภาพรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วย
ในหัวข้อหลัก หัวข้อรอง และวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม การเรี ยนรู ้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา ด้านการออกแบบระบบ
2.2.2) ออกแบบโครงข่ายเนื้อหา แสดงการเชื่อมโยงและ การเรี ยนการสอนแบบผสมผสาน ด้านการเรี ยนรู้ ร่วมกัน
ลํา ดับ ชั้น ตอนเนื้ อ หา และออกแบบโมดู ล ของเนื้ อ หา ผ่านสื่ ออิ เล็กทรอนิ กส์ และด้านการเรี ยนรู ้ ร่วมกันโดยใช้
สําหรับระบบบริ หารจัดการเรี ยนการสอน (LMS) กรณี ศึกษา โดยผูเ้ ชี่ยวชาญ 5 ท่าน
2.2.3) ออกแบบยุท ธศาสตร์ ก ารเรี ย นแบบผสมผสาน 2.5.2) ประเมิ น คุ ณ ภาพระบบบริ หารจัด การเรี ยนรู้ ต าม
ด้วยการเรี ยนรู ้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดย
แบ่งออกเป็ น 5 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นศึกษาเนื้อหาบทเรี ยน ใช้ก รณี ศึ ก ษา ด้า นเนื้ อ หาและด้า นเทคนิ ค โดยนํา เว็บ
2) ขั้นศึกษากรณี ศึกษา 3) ขั้นวินิจฉัยปั ญหาด้วยการ ฝึ กอบรมและคู่ มื อ ที่ พ ัฒ นาขึ้ น เสนอให้ ผูเ้ ชี่ ย วชาญด้า น
สํารวจ 4) ขั้นระดมสมองโดยใช้เครื่ องมือบนเว็บเพื่อหา เนื้อหา 5 ท่าน ประเมินคุณภาพและความเหมาะสมของระบบ
วิธีการแก้ปัญหา และ 5) ขั้นร่ วมกันสรุ ปผล บริ หารจัดการเรี ยนรู้ ดานเนื้ อหาและด้านเทคนิ ค ปรั บปรุ ง
้
2.3) ขั้นการพัฒนา (Development) ตามเว็บฝึ กอบรมและคู่มือ ตามข้อเสนอแนะ
2.3.1) พัฒ นาเครื่ องมื อ ตามรู ปแบบการเรี ยนแบบ
ผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อ ระยะที่ 2 การศึกษาผลของการใช้รูปแบบการเรี ยนแบบ
พัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม ได้แก่ ระบบบริ หาร ผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ
จัดการเรี ยนรู้ ตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วย พัฒ นาการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน เป็ นที ม สํ า หรั บ นัก ศึ ก ษาระดับ
การเรี ยนรู้ ร่ วมกันโดยใช้ก รณี ศึ กษาโดยใช้ MOODLE บัณฑิตศึกษา
คู่มือการใช้งานสําหรับผูดูแลระบบ และคู่มือการเรี ยน
้ การศึกษาผลของการใช้รูปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วย
2.3.2) พัฒนาแบบสังเกตพฤติ กรรมการเรี ยนรู้ ร่วมกัน การเรี ย นรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ พัฒ นาการเรี ย นรู้
เป็ นที มและกําหนดเกณฑ์ในการประเมิ นผลการเรี ยนรู้ ร่ วมกันเป็ นที ม ตามแบบแผนการวิจัยแบบ One Group
ร่ วมกันเป็ นทีม Pretest-Posttest Design (William and Stephen, 2009)
แบบสังเกตพฤติกรรมการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม
2.4) ขั้นการนําไปทดลองใช้ (Implementation) O1 X O2
2.4.1) การทดสอบแบบหนึ่ งต่ อ หนึ่ ง (One-to-one
testing) โดยให้นกศึกษาที่ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่าง จํานวน 3
ั มีข้ นตอนการดําเนินการดังนี้
ั
คน เรี ย นโดยใช้รู ป แบบที่ พ ัฒ นาขึ้ น สั ง เกตและการ 1) ขั้นเตรี ยมการก่อนการทดลอง
สัมภาษณ์ ปั ญหาและข้อเสนอแนะการใช้งาน จากนั้น 1.1) ปฐมนิ เทศนักศึ กษาเกี่ ยวกับ รู ปแบบการเรี ยนแบบ
นําข้อมูลมาปรับปรุ ง แก้ไขข้อบกพร่ องของรู ปแบบ ผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา การวัด
2.4.2) การทดสอบกับกลุ่มเล็ก (Small group testing) และประเมินผล และฝึ กปฏิบติการใช้เครื่ องมือตามรู ปแบบ
ั
โดยให้นกศึกษาที่ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่าง จํานวน 5 คน เรี ยน
ั การเรี ยนแบบผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้
เป็ นกลุ่ม โดยใช้รูปแบบที่ปรับปรุ งจากการทดสอบแบบ กรณี ศึกษา
หนึ่ งต่ อ หนึ่ ง สั ง เกตและการสั ม ภาษณ์ ปั ญ หาและ 1.2) วัดและประเมิ นผลการเรี ยนรู้ ร่วมกันเป็ นที มก่อนเรี ยน
ข้อเสนอแนะการใช้งาน จากนั้นนําข้อมู ลมาปรั บปรุ ง และแจ้งผลการประเมินให้แก่นกศึกษา ั
แก้ไขข้อบกพร่ องของรู ปแบบ 2) ขั้นดําเนินการทดลอง
2.4.3) การทดลองนําร่ อง (Field trial) โดยให้นกศึกษาที่
ั 2.1) นักศึกษาเรี ยนวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร
ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่าง จํานวน 15 คน แบ่งเป็ น 3 กลุ่ม เรี ยน ทางเทคนิ คศึกษาตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วย
โดยใช้รูปแบบที่ปรับปรุ งจากการทดสอบแบบกลุ่มเล็ก การเรี ยนรู้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษา ระยะเวลา 10 สัปดาห์
118

5. 2.2) วัดและประเมิ นผลการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีมหลัง 2.2) ขั้นการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดย
เรี ยนและแจ้งผลการประเมินให้แก่นกศึกษา ั ใช้กรณี ศึกษา ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนย่อย คือ
2.3) สอบถามความพึงพอใจต่อการเรี ยนตามรู ปแบบการ 2.2.1) ขันศึกษาเนือหาบทเรี ยน
้ ้
เรี ยนแบบผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน โดยใช้ 2.2.2) ขันศึกษากรณี ศึกษา
้
กรณี ศึกษา 2.2.3) ขันวินิจฉั ยปั ญหาด้ วยการสํารวจ
้
สถิติท่ีใช้ในการวิจย คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิ ต ส่ วน
ั 2.2.4) ขั้นระดมสมองโดยใช้ เครื่ องมือบนเว็บเพื่อหาวิธีการ
เบี่ ย งเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมติ ฐ านด้ว ยการ แก้ ปัญหา
ทดสอบแบบที 2.2.5) ขันร่ วมกันสรุ ปผล
้
เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ใ นการวิจัย ประกอบด้ว ย รู ป แบบการ 2.3) ขั้นทดสอบความรู้และประเมินผล
เรี ยนแบบผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู ้ ร่ วมกัน โดยใช้
กรณี ศึกษา แบบสังเกตพฤติกรรมการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ น ตอนที่ 2 ผลการใช้รูปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการ
ทีม เรี ยนรู ้ร่วมกันโดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกัน
เป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
6) สรุปผลการวิจัย 1) ผลการเปรี ยบเทียบคะแนนการเรี ยนรู ้ร่วมกันเป็ นทีมของ
ตอนที่ 1 รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ นัก ศึ ก ษาระดับ บัณ ฑิ ต ศึ ก ษาก่ อ นเรี ย นและหลัง เรี ย นโดย
ร่ วมกันโดยใช้กรณี ศึ กษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดย
เป็ นทีมสําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา ใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม นําเสนอ
รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกัน ดังตารางที่ 1
โดยใช้กรณี ศึ กษาเพื่อ พัฒนาการเรี ยนรู้ ร่วมกันเป็ นที ม
สําหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา ประกอบด้วย 2 ส่ วน ตารางที่ 1: ผลการเปรี ยบเทียบคะแนนการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ น
คือ ทีมของนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาก่อนเรี ยนและหลังเรี ยน
1) อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ข อ ง รู ป แ บ บ ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย 9 คะแนนการ คะแนนเต็ม X S.D t-test Sig.
องค์ประกอบย่อย ดังนี้ เรียนรู้ ร่วมกัน
1.1) วัตถุประสงค์ของการเรี ยนรู้ เป็ นทีม
1.2) กิจกรรมการเรี ยนการสอน ก่อนฝึ กอบรม 30 13.12 3.08 10.04* .00
1.3) ลักษณะการจัดกิจกรรมการเรี ยนการสอน หลังฝึ กอบรม 30 25.45 2.11
1.4) วิธีการปฏิสัมพันธ์ *p < .05
1.5) บทบาทผูเ้ รี ยน
1.6) บทบาทผูสอน ้ จากตารางที่ 1 พบว่า นักศึ กษาระดับบัณฑิ ตศึ กษาที่ เรี ย น
1.7) เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร โดยรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกัน
1.8) ปั จจัยสนับสนุนการเรี ยน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่อ พัฒ นาการเรี ย นรู้ ร่ ว มกัน เป็ นที ม มี
1.9) การประเมินผลการเรี ยนรู ้ คะแนนการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีมหลังเรี ยน ( X =25.45, S.D.
2) ขั้ นตอนการจั ด การเรี ยนการสอนของรู ปแบบ = 2.11) สู งกว่าก่อนเรี ยน ( X =13.12, S.D. = 3.08) อย่างมี
ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05
2.1) ขั้นการเตรี ยมการ ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนย่อย คือ 2) ผลการศึกษาความพึงพอใจของนักศึกษาต่อการเรี ยนตาม
2.1.1) ขันการวางแผนและกําหนดทิศทางการเรี ยนรู้
้ รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกันโดย
2.1.2) ขันการสร้ างแรงจูงใจในการเรี ยนรู้
้ ใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีมที่พฒนาขึ้น
ั
2.1.3) ขันการสนับสนุนแหล่ งเรี ยนรู้
้ นําเสนอดังตารางที่ 2
119

6. โดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม พบว่า
ตารางที่ 2: ความพึงพอใจของนักศึกษาต่อการเรี ยน นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่เรี ยนโดยรู ปแบบการเรี ยนแบบ
ตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสาน ผสมผสานด้ว ยการเรี ยนรู้ ร่ ว มกัน โดยใช้ก รณี ศึ ก ษาเพื่ อ
กิจกรรมการเรียนการสอน x S.D ความ พัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม มีคะแนนการเรี ยนรู้ร่วมกัน
พึงพอใจ เป็ นทีมหลังเรี ยนสู งกว่าก่อนเรี ยน อย่างมีนยสําคัญทางสถิติ
ั
1) ขั้นการเตรียมการ ที่ระดับ .05 สอดคล้องกับงานวิจยของ Ward (1998) ที่
ั
1.1) ขั้นการวางแผนและ 4.39 0.66 มาก พบว่ า การเรี ยนด้ว ยกรณี ศึ ก ษาทํา ให้ ผู้เ รี ยนเกิ ด ความ
กําหนด กระตือรื อร้นในการเรี ยนรู้ มีความเชื่อมันในตนเอง และมี
่
ทิศทางการเรี ยนรู้ ทัก ษะการเรี ย นรู้ ร่ วมกัน เป็ นที ม เพิ่ ม มากขึ้ น ซึ่ งสอดล้อ ง
1.2) ขั้นการสร้างแรงจูงใจใน 4.39 0.66 มาก แนวคิดของ Bonk and Graham (2004) ที่กล่าวว่า กิจกรรม
การเรี ยนรู้ การเรี ยนสอนแบบผสมผสานทําให้ผเู้ รี ยนสามารถเรี ยนรู้ได้
1.3) ขั้นการสนับสนุนแหล่ง 4.45 0.62 มาก อย่างอิสระ ส่ งผลให้เกิดการเรี ยนที่กระฉับกระเฉง (Active
เรี ยนรู้ Learning) ทําให้ผเู ้ รี ยนเป็ นผูที่มีความกระฉับกระเฉงในการ
้
2) ขั้นการเรียนแบบผสมผสานด้ วยการเรียนรู้ ร่วมกัน เรี ยนรู้ (Active Learner) และสามารถลดเวลาในการเข้าชั้น
โดยใช้ กรณีศึกษา เรี ยนได้ นอกจากนี้ การเรี ยนแบบผสมผสานยัง มี ส่ ว น
2.1) ขั้นศึกษาเนื้อหาบทเรี ยน 4.45 0.62 มาก สนับสนุนปฏิสัมพันธ์ระหว่างผูเ้ รี ยนกับผูเ้ รี ยนด้วยกัน และ
2.2) ขั้นศึกษากรณี ศึกษา 4.24 0.75 มาก ผูเ้ รี ย นกับ ผูส อนโดยการติ ด ต่ อ แบบส่ ว นตัว ช่ ว ยให้ ก าร
้
2.3) ขั้นวินิจฉัยปั ญหาด้วยการ 4.45 0.62 มาก เรี ยนรู้ดีข้ ึน
สํารวจ 7.2) ผลการศึ กษาความพึงพอใจของนักศึ กษาต่อการเรี ย น
2.4) ขั้นระดมสมองโดยใช้ 4.24 0.75 มาก ตามรู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู้ร่วมกัน
เครื่ องมือบนเว็บเพื่อหาวิธีการ โดยใช้กรณี ศึกษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีม พบว่า
แก้ปัญหา นักศึกษามีความพึงพอใจต่อการเรี ยนตามรู ปแบบอยูในระดับ ่
2.5) ขั้นร่ วมกันสรุ ปผล 4.45 0.62 มาก มาก สอดคล้องกับงานวิจยของ (Driscoll, 2002) ที่พบว่า
ั
4.33 0.65 มาก การมีปฏิสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นในการเรี ยนแบบผสมผสานช่วยทํา
3) ขั้นทดสอบความรู้ และ
ให้ผูเ้ รี ย นมี โอกาสแสดงความคิ ดเห็ นได้อ ย่างเท่าเที ยมกัน
ประเมินผล
และตอบสนองความแตกต่างระหว่างบุคคล การที่ผูเ้ รี ยนมี
รวม 4.38 0.66 มาก
ปฏิ สั ม พัน ธ์ กับ ผูส อนหรื อ กับ กลุ่ ม ผูเ้ รี ย น ช่ ว ยทํา ให้ก าร
้
จัด การเรี ย นการสอนน่ า สนใจมากยิ่ ง ขึ้ น และยัง เป็ นการ
จากตารางที่ 2 พบว่า นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่เรี ยน
สนั บ สนุ น การเรี ยนการสอนที่ เ น้ น ผู้เ รี ยนเป็ นสํ า คั ญ
โดยรู ป แบบการเรี ย นแบบผสมผสานด้ว ยการเรี ย นรู้
นอกจากนี้ ผูเ้ รี ยนยังสามารถทบทวนกิ จกรรมการเรี ยนการ
ร่ วมกันโดยใช้กรณี ศึ กษาเพื่อพัฒนาการเรี ยนรู้ ร่ วมกัน
สอนเนื้ อหา และฝึ กทําแบบฝึ กหัดได้ทุกสถานที่ ทุกเวลาที่
เป็ นที ม มี ความพึงพอใจต่อการเรี ยนตามรู ปแบบอยูใน ่
ต้อ งการ และเป็ นการใช้เ ทคโนโลยีให้เ กิ ด ประโยชน์ม าก
ระดับมาก ( X =4.38, S.D. = 0.66)
ยิงขึ้น
่
7) อภิปรายผล 8) เอกสารอ้างอิง
7.1) ผลการศึกษาคะแนนการเรี ยนรู้ร่วมกันเป็ นทีมของ
กระทวงศึกษาธิ การ. (2548). ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม 122.
นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาก่อนเรี ยนและหลังเรี ยนโดย
กรุ งเทพมหานคร: กระทวงศึกษาธิการ.
รู ปแบบการเรี ยนแบบผสมผสานด้วยการเรี ยนรู ้ร่วมกัน
120

7. ใจทิพย์ ณ สงขลา. (2550). E-Instructional Design วิธี
วิทยาการออกแบบการเรี ยนการสอนอิเล็กทรอนิกส์ .
กรุ งเทพมหานคร: ศูนย์ตาราและเอกสารทางวิชาการ
ํ
คณะครุ ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ณมน จีรังสุ วรรณ. (2549). หลักการออกแบบและ
ประเมิน. กรุ งเทพมหานคร: ศูนย์ผลิตตําราเรี ยน
สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ.
ปฏิรูปการศึกษา, สํานักงาน. (2545). พระราชบัญญัติ
การศึกษาแห่ งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ ไขเพิ่มเติม
(ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุ งเทพมหานคร:
พริ กหวานกราฟฟิ ค.
Bersin, J. (2004). The blended learning book: Best
practices, proven methodologies, and lessons
learned. San Francisco: Pfeiffer.
Bonk, C. J. & Graham, C. R. (2004). Handbook of
blended learning: Global Perspectives. San
Francisco: Pfeiffer Publishing.
Driscoll, M. (2002) Blended Learning: let’s get
beyond the hype. E-learning, 1 March.[On-
line] Available:http://elearningmag.com/
ltimagazine
Kaye, T. (2003). Blended learning: how to
integrate online & traditional learning.
London: Kogan Page.
Ward, R. (1998). "Active, collaborative, and case-
based learning with computer-based case
scenarios", Computers and Education, 30 (1),
103-10.
William, W. & Stephen G. J. (2009). Research
methods in education: an introduction. (9thed.).
Boston: Pearson.
121