Стратегийн удирдлагын
түвшин, ач холбогдол
2
Стратегийн удирдлагын процесс
• Менежментийн тухай 200 гаруй
тодорхойлолт байдаг гэдэг шиг стратеги
удирдлагын мөн олон талаас нь
тодорхойлсон олон янзын тодорхойлолт
байдаг тэднээс судлаач Глуек стратегийн
удирдлага нь байгууллагын зорилгод хүргэх
үр дүнтэй стратегийг хөгжүүлэх шийдвэр,
үйл ажиллагааны цогц нэгдэл гэж оновчтой
товчоор илэрхийлжээ.
Оношилгооны үе
шат
Шинжилгээний үе
шат
Стратегийн
хэрэгжүүлэлт
үнэлгээний үе шат
Стратегийн удирдлагын процесс
Оношилгооны үе
шат
• Ерөнхий орчны шинжилгээ
• Үйлдвэрлэл-зах зээлийн орчны шинжилгээ
• Байгууллагын дотоод орчны шинжилгээ
Шинжилгээний
үе шат
• Стратегийн хувилбарууд
• Стратегийн хувилбаруудын харьцуулалт
• Стратегийн сонголт
Стратегийн
хэрэгжүүлэлт
үнэлгээний үе шат
• Нөөцийн хуваарилалт бүтцийн өөрчлөлт, бодлогын томъёолол
• Эрх үүргийн хуваарилалт функциональ хэрэгжүүлэлт
байгууллагын сэтгэл зүйн хэрэгжүүлэлт
• Стратегийн үнэлгээ, хяналт
Стратегийн түвшин
Бизнест ерөнхийдөө стратегийн гурван
түвшин байдаг.
1. Байгууллагын / нэгдсэн түвшин
2. Нэгжийн / салбарын түвшин
3. Функциональ / үйл ажиллагааны түвшин
Шийдвэр гаргалтын мөн чанар
Нэгдсэн стратеги
Салбар бизнесийн
нэгжийн стратеги
Функциональ стратеги
Нэгдсэн түвшний буюу нэгдмэл стратеги
(корпорацийн стратеги) нь
• байгууллагын бүхий л үйл ажиллагааг
зохицуулж нэгтгэдэг бөгөөд үүнийг дээд
удирдлага хариуцаж явуулдаг. Тэд
байгууллагын нөхцөл байдлыг тодорхойлж,
нөөцийн хуваарилалтыг хийх гол үйл
ажиллагааны (бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ) чиг
шугамыг сонгодог. Нэн ялангуяа нэгдмэл
стратеги дээр үндэслэж урт хугaцааны бизнес
төлөвлөгөө боловсруулдаг ба энэ нь эрсдэлийн
шинжилгээ, хөрөнгө оруулалтын үнэлгээ,
стратеги таамаглал, нэгтгэх, хуваагдах болон
маркетинг, үйлдвэрлэл, хүний нөөц гэх мэт
салбар нэгжүүдийн хоорондын уялдаа
нэгдлийг бүгдийг тусгадаг.
Нэгжийн буюу салбарын стратеги нь
• нэгдмэл стратегиэс уялдан гарах бөгөөд энэ нь
салбар нэгжүүдийн үйл ажиллагааг СБН буюу
стратегийн бизнесийн нэгж гэж нэрлэдэг.
Эдгээр нь хэрэглэгч, зах зээл, газарзүйн бүс
нутгаар ялгаатай байгууллагын салбар
нэгжүүд байх бөгөөд нэгдмэл стратегийн
хүрээнд өөр өөрийн гэсэн стратегитэй байна.
Энэ төвшний стратегийн гол чиг үүрэг нь
тухайн зах зээл дээр “хэрхэн өрсөлдөх вэ?”
гэдэг асуултанд хариулт өгдөг. Тиймээс ч
бизнесийн төвшний стратегийг өрсөлдөөний
стратеги гэж нэрлэх нь бий.
Нэгдмэл стратеги нь нөөцийн хуваарилалтанд
үндэслэн СБН-үүдийн үйл ажиллагааны цар
хүрээг тогтоож өгдөг.
• Энэ стратегиуд нь дунд шатны удирдлагын
түвшний бодлогоор дамжин төлөвлөгдөж
хэрэгждэг. Ганц СБН-тэй зөвхөн нэг
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ явуулдаг жижиг
бизнесийн байгууллагын хувьд нэгжийн
стратеги нь нэгдмэл стратеги байдаг.
Бизнесийн нэгж нь байгууллагын бүтцэд ордог
гэхдээ харьцангуй бие даан ажиллаж хагас
боловсруулсан болон эцсийн бүтээгдэхүүн
үйлчилгээг нийлүүлж зах зээлд өөрийн гэсэн
сегменттэй байна.
Бизнесийн нэгжийг тодорхойлох дараах
шалгуур үзүүлэлт байна. Үүнд:
• Өрсөлдөгчид: Зах зээлд өөрийн гэсэн
өрсөлдөгчидтэй байх
• Үнэ: Үнийн хувьд зах зээлд өрсөлдөх
чадвартай байх
• Хэрэглэгч: Зах зээлд өөрийн гэсэн
хэрэглэгчтэй байх
• Орлох байдал: Тухайн бүтээгдэхүүн ажил
үйлчилгээг орлох шинж чанар бүхий
үйлдвэрлэгчтэй байх
• Ганцаар үлдэх чадвар: Хөрөнгө оруулалтаа
татан авах нөхцөлд ганцаар үлдэх
Үйл ажиллагааны стратеги нь
• байгууллагын хамгийн доод түвшний
стратеги бөгөөд өдөр тутмын үйл
ажиллагааг үр дүнтэй зохион байгуулах
замаар корпорацийн болон бизнесийн
төвшний стратегийн өмнө тавигдах
зорилгыг хангах асуудалд төвлөрдөг. Энэ
стратеги нь байгууллагын удирдлагын
үндсэн чиг үүргүүдийн дагуу, тэгэхдээ мөн
л ерөнхий стратегийн үргэлжлэл болж,
түүнийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр
боловсруулагддаг стратеги юм
Энэ түвшний стратеги удирдлагын дараах чиг үүргүүдээр
боловсрогдоно. Үүнд:
Маркетингийн
стратеги
Үйлдвэрлэлийн
стратеги
Санхүүгийн
стратеги
Судалгаа
хөгжлийн
стратеги
Хүний нөөцийн
стратеги
Аль ч түвшний стратегийн хувьд түүнийг олон хувилбараар
боловсруулж, хооронд нь харьцуулан сонголт хийх явдал
хамгийн хариуцлагатай алхам юм. Ийнхүү сонголт хийхэд
менежментийн тоон шинжилгээний болон экспертийн
үнэлгээний аргуудыг голчлон хэрэглэдэг.
АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА

Strategic management level

  • 1.
  • 2.
    Стратегийн удирдлагын процесс •Менежментийн тухай 200 гаруй тодорхойлолт байдаг гэдэг шиг стратеги удирдлагын мөн олон талаас нь тодорхойлсон олон янзын тодорхойлолт байдаг тэднээс судлаач Глуек стратегийн удирдлага нь байгууллагын зорилгод хүргэх үр дүнтэй стратегийг хөгжүүлэх шийдвэр, үйл ажиллагааны цогц нэгдэл гэж оновчтой товчоор илэрхийлжээ. Оношилгооны үе шат Шинжилгээний үе шат Стратегийн хэрэгжүүлэлт үнэлгээний үе шат
  • 3.
    Стратегийн удирдлагын процесс Оношилгооныүе шат • Ерөнхий орчны шинжилгээ • Үйлдвэрлэл-зах зээлийн орчны шинжилгээ • Байгууллагын дотоод орчны шинжилгээ Шинжилгээний үе шат • Стратегийн хувилбарууд • Стратегийн хувилбаруудын харьцуулалт • Стратегийн сонголт Стратегийн хэрэгжүүлэлт үнэлгээний үе шат • Нөөцийн хуваарилалт бүтцийн өөрчлөлт, бодлогын томъёолол • Эрх үүргийн хуваарилалт функциональ хэрэгжүүлэлт байгууллагын сэтгэл зүйн хэрэгжүүлэлт • Стратегийн үнэлгээ, хяналт
  • 4.
    Стратегийн түвшин Бизнест ерөнхийдөөстратегийн гурван түвшин байдаг. 1. Байгууллагын / нэгдсэн түвшин 2. Нэгжийн / салбарын түвшин 3. Функциональ / үйл ажиллагааны түвшин
  • 5.
    Шийдвэр гаргалтын мөнчанар Нэгдсэн стратеги Салбар бизнесийн нэгжийн стратеги Функциональ стратеги
  • 6.
    Нэгдсэн түвшний буюунэгдмэл стратеги (корпорацийн стратеги) нь • байгууллагын бүхий л үйл ажиллагааг зохицуулж нэгтгэдэг бөгөөд үүнийг дээд удирдлага хариуцаж явуулдаг. Тэд байгууллагын нөхцөл байдлыг тодорхойлж, нөөцийн хуваарилалтыг хийх гол үйл ажиллагааны (бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ) чиг шугамыг сонгодог. Нэн ялангуяа нэгдмэл стратеги дээр үндэслэж урт хугaцааны бизнес төлөвлөгөө боловсруулдаг ба энэ нь эрсдэлийн шинжилгээ, хөрөнгө оруулалтын үнэлгээ, стратеги таамаглал, нэгтгэх, хуваагдах болон маркетинг, үйлдвэрлэл, хүний нөөц гэх мэт салбар нэгжүүдийн хоорондын уялдаа нэгдлийг бүгдийг тусгадаг.
  • 7.
    Нэгжийн буюу салбарынстратеги нь • нэгдмэл стратегиэс уялдан гарах бөгөөд энэ нь салбар нэгжүүдийн үйл ажиллагааг СБН буюу стратегийн бизнесийн нэгж гэж нэрлэдэг. Эдгээр нь хэрэглэгч, зах зээл, газарзүйн бүс нутгаар ялгаатай байгууллагын салбар нэгжүүд байх бөгөөд нэгдмэл стратегийн хүрээнд өөр өөрийн гэсэн стратегитэй байна. Энэ төвшний стратегийн гол чиг үүрэг нь тухайн зах зээл дээр “хэрхэн өрсөлдөх вэ?” гэдэг асуултанд хариулт өгдөг. Тиймээс ч бизнесийн төвшний стратегийг өрсөлдөөний стратеги гэж нэрлэх нь бий.
  • 8.
    Нэгдмэл стратеги ньнөөцийн хуваарилалтанд үндэслэн СБН-үүдийн үйл ажиллагааны цар хүрээг тогтоож өгдөг. • Энэ стратегиуд нь дунд шатны удирдлагын түвшний бодлогоор дамжин төлөвлөгдөж хэрэгждэг. Ганц СБН-тэй зөвхөн нэг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ явуулдаг жижиг бизнесийн байгууллагын хувьд нэгжийн стратеги нь нэгдмэл стратеги байдаг. Бизнесийн нэгж нь байгууллагын бүтцэд ордог гэхдээ харьцангуй бие даан ажиллаж хагас боловсруулсан болон эцсийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээг нийлүүлж зах зээлд өөрийн гэсэн сегменттэй байна.
  • 9.
    Бизнесийн нэгжийг тодорхойлохдараах шалгуур үзүүлэлт байна. Үүнд: • Өрсөлдөгчид: Зах зээлд өөрийн гэсэн өрсөлдөгчидтэй байх • Үнэ: Үнийн хувьд зах зээлд өрсөлдөх чадвартай байх • Хэрэглэгч: Зах зээлд өөрийн гэсэн хэрэглэгчтэй байх • Орлох байдал: Тухайн бүтээгдэхүүн ажил үйлчилгээг орлох шинж чанар бүхий үйлдвэрлэгчтэй байх • Ганцаар үлдэх чадвар: Хөрөнгө оруулалтаа татан авах нөхцөлд ганцаар үлдэх
  • 10.
    Үйл ажиллагааны стратегинь • байгууллагын хамгийн доод түвшний стратеги бөгөөд өдөр тутмын үйл ажиллагааг үр дүнтэй зохион байгуулах замаар корпорацийн болон бизнесийн төвшний стратегийн өмнө тавигдах зорилгыг хангах асуудалд төвлөрдөг. Энэ стратеги нь байгууллагын удирдлагын үндсэн чиг үүргүүдийн дагуу, тэгэхдээ мөн л ерөнхий стратегийн үргэлжлэл болж, түүнийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр боловсруулагддаг стратеги юм
  • 11.
    Энэ түвшний стратегиудирдлагын дараах чиг үүргүүдээр боловсрогдоно. Үүнд: Маркетингийн стратеги Үйлдвэрлэлийн стратеги Санхүүгийн стратеги Судалгаа хөгжлийн стратеги Хүний нөөцийн стратеги Аль ч түвшний стратегийн хувьд түүнийг олон хувилбараар боловсруулж, хооронд нь харьцуулан сонголт хийх явдал хамгийн хариуцлагатай алхам юм. Ийнхүү сонголт хийхэд менежментийн тоон шинжилгээний болон экспертийн үнэлгээний аргуудыг голчлон хэрэглэдэг.
  • 12.