Эрэлтийн үнэлгээ

1. ÝÐÝËÒÈÉÍ ¯ÍÝËÃÝÝ
Леêц 4

2. Ýðýëòèéí õàðèëöàí õàìààðëûã ¿íýëýõäýý
ñòàòèñòèêèéí çàðèì àðãà õýðýãñëèéã òóðøèõààñ
ãàäíà ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû àðãûã
õýðýãëýäýã.
 Õýðýãëýã÷äèéí ñóäàëãàà
 ßðèëöëàãà (ôîêóñ ãðóïïûí
ÿðèëöëàãà)
 Çàõ çýýëèéí òóðøèëò ãýõ çýðýã
ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû àðãóóä
 ñòàòèñòèêèéí àðãûã өргөн
õýðýãëýíý.

3. Îð÷èí ¿åä ìåíåæåð¿¿ä øèéäâýð
ãàðãàõäàà ýêîíîìåòðèéí çàãâàð , ¿íýëãýýã
ºðãºí õ¿ðýýòýé õýðýãëýæ áàéíà
Ýêîíîìåòðèêñ íü ýäèéí çàñãèéí
õóâüñàã÷èéí õàðèëöàí õàìààðëûã
òóðøèæ õýìæèõ áîëîí ýäèéí
çàñãèéã øàëãàõ çîðèëãîîð àøèãëàæ
áóé ñòàòèñòèêèéí áîëîìæèò àðãà
õýðýãñëèéã íýãäýë þì.

4. .
 Ýäèéí çàñãèéí õàðèëöàí õàìààðëûã
õýìæèõ íü ýäèéí çàñàã áà çàãâàðûí
õýðýãëýýíä çàéëøã¿é ¿å øàò áºãººä
øèéäâýð ãàðãàã÷äûí ñîíèðõîæ áóé
õóâüñàã÷äàä òîîí ¿íýëãýý ºãºõºä
õýðýãëýãäýíý. Æèøýýëáýë , ýðýëòèéã
òààìàãëàõûí òóëä ìåíåæåð áóñàä õ¿÷èí
ç¿éëñ, òóõàéëáàë , ¿íý, îðëîãûí ò¿øèí ,
çàð ñóðòàë÷èëãààíû çàðäàë ãýõ çýðãèéí
ººð÷ëºëòòýé õîëáîîòîéãîîð ýðýëòèéí
òîî õýìæýý õýðõýí ººð÷ëºãäºõèéã
õýìæèõ ¸ñòîé.

5. Ýðýëòèéã ¿íýëýõèéí òóëä
õýðýãëýõ ýêîíîìåòðèêèéí
õýðýãñë¿¿ä íü ðåãðåññ áîëîí
êîððåëÿöè áàéäàã.
 Øóãàìàí áà øóãàìàí áóñ
ðåðåññèéí çàãâàðóóä ýäèéí çàñãèéí
òààìàãëàëä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé áàéõààñ
ãàäíà çàðäàëûí ôóíêö áà
¿éëäâýðëýëèéí ôóíêöèéí
¿íýëãýýíä ÷óõàë áàéäàã.

6. Ýêîíîìåòðèéí àðãà õýðýãëýí
ýðýëòèéí ôóíêöèéã ¿íýëýõ íü äàðààõ
¿å øàòòàé .
 Õóâüñàã÷èéí òîäîðõîéëîõ
 ºãºãäë¿¿äèéã öóãëóóëàõ
 ýðýëòèéí çàãâàðûã áîëîâñðóóëàõ
 çàãâàðûí ïàðàìåòðèéã ¿íýëýõ
 çàãâàðò ñóóðèëñàí òààìàãëàëûã
õºãæ¿¿ëýõ

7. Ï¿¿ñ íü àíõíû ýðýëòèéã òýãøòãýëä ÿìàð
õóâüñàã÷èéí ñîíãîí àâ÷ îðóóëàõ вý?
ãýäãèéã îíöëîõîîñ ºìíº á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
ýðýëòýíä íºëººëºõ õ¿÷èí з¿éëèéг àëü
áîëîõóéö ñóäàëæ ¿çýõ ¸ñòîé
 Õýðâýý îíöîëæ ¿çýõ õóâüñàã÷ îðõèãäñîí áîë
ðåãðåññ áóðóó òîîöîãäîæ, óëìààð çàãâàðûã
äóòóó ¿íýëýõ áóþó õýò ¿íýëýõýä õ¿ð÷ áîëíî.
Çàãâàðûã áàéãóóëàõ ¿åä ï¿¿ñ íü á¿õ ÷óõàë
õóâüñàã÷èéã áàãòààõààð îðîëäîõ õýðýãòýé.
ßàãààä ãýâýë, íýìýëò õóâüñàã÷ íü èë¿¿ èõ
ºãºãäºë öóãëóóëàõûã øààðäàæ áîëíî. ̺í
ýäãýýð ºãºгäë¿¿ä äàíäàà áîëîìæòîé þì óó
ýñâýë èë¿¿ à÷ õîëáîãäîë ºãºõã¿é áàéæ áîëíî.

8. Хóâüñàã÷ á¿õýí òîäîðõîé ìýäýýëëèéã
àãóóëæ áàéäàã . ªºð áàñ íýã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé
ç¿éë íü çàãâàð àëü áîëîõ áàãà õóâüñàã÷ààð
èëýðõèéëýãäñýí áàéõ íü õîâîð áàéäàã.
 Óðüä÷èëàí ìýäýãäýæ áóé õóâüñàã÷èéã Y
/õàìààðàõ/, ò¿¿íèéã òîäîðõîéëîõîä
õýðýãëýãäýæ áóé õóâüñàã÷èéã X1, X2, X3 /¿ë
õàìààðàõ/ ãýæ òýìäýãëýнý.
 Õóâüñàã÷èéг òîäîðõîéëсны äàðààãèéí øàò íü
õóâüñàã÷óóäàä õàìààðàõ ºãºãäºëèéã
öóãëóóëàõ ÿâäàë þì . ªãºãäºë¿¿ä íü ÿíç
á¿ðèéí ýõ ñóðâàëæààñ àâñàí òîî áàðèìòóóä
áàéíà . Ï¿¿ñèéí ýðýëòèéã ¿íýëíý ãýâýë ¿íý áà
áîðëóóëàëòûí òîî õýìæýýã ò¿¿íèé ºíãºðñºí
¿åýñ îëíî.

9. .
 Ñàëáàðûí áàðààíû ýðýëòèéã ¿íýëýõ ¿åä
ºãºãäë¿¿äèéã ñóì, îðîí íóòãèéí, óëñûí
áàéãóóëëàãà, ñòàòèñòèêèèéí òºâ ãàçðààñ
õýâë¿¿ëýæ áóé íýãäñýí ýìõýòãýëýýñ àâ÷
áîëîõ þì. ̺í ìýäýýëëýýð õàíãàõ áóñàä ýõ
ñóðâàëæóóäààñ îëæ àâíà. Çàðèì
òîõèîëäîëä ºãºãäºë îíîâ÷òîé áóñ áàéæ
бîëîõ þì. Òèéìýýñ çàãâàðò íèéö¿¿ëýõèéí
òóëä äàõèí òîäîðõîéëîõ õýðýãòýé áîëíî.
Èéíõ¿¿ òîî áàðèìòóóäûã öóãëóóëñíààð
òýãøòãýë áóþó çàãâàðûí õýëáýðèéã
òîäîðõîéëæ õàìààðàõ áà ¿ë õàìààðàõ
õóâüñàã÷èéí õîîðîíäûí õîëáîîã
èëýðõèéëíý.

10. Ýðýëòèéí ñóäàëãààíä øóãàìàí áà
¿ðæâýðèéí /multiplicative/ çàãâàðûã íýëýýä
ò¿ãýýìýë õýðýãëýäýã
 Øóãàìàí çàãâàð íü ýðýëòèéã ¿íýëýõ íèëýýä ò¿ãýýìýë
àðãà. ¯¿íèéã
Y= + 1X1+ 2X2+ 3X3+ε
гýñýí èõ îëîíëîãèéí ðåãðåññèéí òýãøèòãýëýýð èëýðõèéëýæ
áîëíî. Òýãâýë ýíä:
 , 1, 2, 3 – çàãâàðûí ïàðàìåòð¿¿ä
 ε-ðåãðåññèéí ¿ëäýãäýë
Ýíýõ¿¿ èõ îëîíëîãèéí ðåãðññèéí òýãøòãýëä òóëãóóðëàí
ýðýëòèéã ¿íýëýõ ò¿¿âýð ðåãðåññèéí òýãøòãýëòéã ¿íýëæ
áîëíî. Òóõàéëáàë ,
 X1- óðàìøóóëàëûí çàðäàë
 X2- áîðëóóëàëòûí ¿íý
 X3- òàòâàð òºëñíèé äàðààõ îðëîãî áàéæ áîëîõ þì

11. Ýðýëòèéí øóãàìàí òýãøòãýë íü ýìïèðèê àæèë
áàéõ áºãººä ýðýëòèéí õàðèëöàí õàìààðëûí
íèëýýä áîëîæèò õýìæýýãýýð ñóäëàõ áîëîí
¿íýëýõýä õýðýãëýãääýã.
Ýðýëòèéã ¿íýëýõýä õýðýãëýäýã
ººð íýãýí ò¿ãýýìýë àðãà íü
¿ðæâýðèéí çàãâàð áºãººä
ò¿¿íèéã äàðààõ áàéäëààð
èëýðõèéëýæ áîëíî.
Y= ·X1 1·X2 2·X3 3

12. Ëîãàðèôìààð èëýðõèéëñíýýð øóãàìàí
õýëáýðòýé ò¿¿âýð òýãøèòãýëèéã áè÷äýã
LogY=Log + 1Log X1+ 2 LogX2+ 3 LogX3+ε
Log , 1, 2, 3 – ïàðàìåòðóóäèéã õàìãèéí
áàãà êâàäðàòûí àðãà õýðýãëýí òîîöîæ
áîëíî.

13. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА
.