Бизнес эрсдэл

1. mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 1mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012
1
Бизнесийн
эрсдлийг үнэлэх,
урьдчилан
сэргийлэх

2. Шийдвэр гаргалт гэж юуг хэлэх вэ?
• Менежмэнтийн үндсэн хэсэг нь шийдвэр
гаргалт, шийдвэрийг хэрэгжүүлэх.
• Удирдагч хүн өөрийн туршлага, мэдлэг
чадварын үүднээс шийдвэр гаргалтанд
хандах мөн шинжлэх ухааны үүднээс
хандан шийдвэр гаргах
• Асуудлыг шийдвэрлэх олон хувилбар
дуундаас аль оновчтойг сонгон шийдвэр
гаргах
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 2

3. Шийдвэрийн ангилал
Удирдлагын шийдвэр болон асуудлын бүтэцлэгдсэн
түвшингээр нь 3 ангилна.
1. Стратегийн: байгууллагын үйл ажиллагааг орчинтой нь
хэрхэн зохицуулах талаарх зүйлийг агуулж байдаг.
2. Тактикийн: байгууллагын зорилгод хүрэхийн тулд
байгууллагын нөөц буюу эх үүсвэрийг хэрхэн удирдан
зарцуулах талаарх шийдвэрүүдийг агуулж байдаг.
3. Үйл ажиллагааны: үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг гардан
явуулж шаардлагатай нөөцийг хуваарилах болон үйл
ажиллагааны явцад хяналт тавих шийдвэрүүд байдаг.
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 3

4. Шийдвэрүүдийг тухайн асуудлын бүтэцлэгдсэн
байдлаар 3 ангилна.
1. Бүрэн бүтэцлэгдсэн: асуудлыг байгууллагын
дүрэм журам ,бодлогын хүрээнд шийдвэрлэх.
2. Хагас бүтэцлэгдсэн: Дүн шинжилгээний аргыг
хэрэглэн шийдвэр гаргах
3. Бүтэцлэгдээгүй: шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээг
бий болгох, зах зээлд нэвтрүүлэх, удирдагч буюу
менежерийг сонгох зэрэг асуудалд өөрийн зөн
совин, туршлагад үндэслэн шийдвэр гаргах
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 4

5. Шийдвэр гаргах үе шат
1. Асуудлыг тодорхойлох
2. Асуудлыг шийдэх хувилбаруудыг
боловсруулах
3. Хувилбаруудыг үнэлэх
4. Хувилбаруудаас сонголт хийх
5. Сонгосон хувилбараа хэрэгжүүлж, үр дүнг
тооцох
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 5

6. № Үе шат Тайлбар
1 Асуудлыг
тодорхойлох
Уг асуудал бий болсон шалтгаан, нөлөөлсөн хүчин
зүйлсийг олох
2 Асуудлыг шийдэх
хувилбаруудыг
сонгох
Өөрийн туршлага болон чадвар дээр үндэслэн
асуудлыг хэрхэн шийдэх талаар таамаглал
дэвшүүлэх, хувилбар боловсруулах
3 Хувилбаруудыг
үнэлэх
Үнэлгээ хийхийн тулд тоон болон чанарын
хэмжээсийг хэрэглэх. ашиг орлого, хөрөнгө орулалт,
ОУ-ын үйл явдал, орчны байдал гэх мэт
4 Хувилбаруудаас
сонголт хийх
Хувилбар бүрийн давуу ба сул талыг харьцуулан
сонголт хийх.
5 Сонгосон хувилбараа
хэрэгжүүлж, үр дүнг
тооцох
Шийдвэрийг хэрэгжүүлэхэд шийдвэрийн
хэрэгжилтэнд хяналт тавих, хэрэгжилтийг шагнал,
урамшууллын төлөвлөгөөтэй уялдуулах, хэмжих
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 6

7. Эрсдэл хүлээх чадвар
• Бизнес эрхлэнэ гэдэг эрсдэл дундаас ашиг
олох үйл ажиллагаа байдаг.
• Бизнесээ хэдий сайн төлөвлөсөн ч
хэрэгжүүлэх явцад төлөвлөгдөөгүй саад
бэрхшээл, зардал гардаг.
• Бизнесээ эрсдлээс хамгаалахын тулд
урьдчилан төлөвлөх
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 7

8. • Эрсдлийг тооцохгүйгээр бизнест орж ашиг
орлого олох бүү хэл өр төлбөрт унах
тохиолдол элбэг.
• Энэ тохиолдолд яах вэ?
• Эрсдлийг бууруулах ямар арга зам байдаг
вэ?
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 8

9. 1. Эрсдлийг боломжит хувилбаруудаар
гаргаж ирэх, таамаглал дэвшүүлэх
2. Хувилбар тус бүр дээр эрсдэлд орсон
тохиолдолд яах вэ? Ямар арга хэмжээ авах
вэ? Төлөвлөх
3. Боломжит эрсдлээс хамгаалахын тулд
даатгалд хамрагдах
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 9

10. • Бизнесийн сул тал, хохирол учруулж
болзошгүй хүчин зүйлсүүдийг жагсаан
бичих.
• Тоног төхөөрмж гэмтэх
• Санхүүгийн бэрхшээлд орох
• Түүхий эд материал тасалдах
• Мэргэжлийн боловсон хүчний хангалт гэх
мэт
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 10

11. Эрсдлийг тодорхойлох, хүлээх чадвар
№ Эрсдлийн төрөл Авах арга хэмжээ
1 Тоног төхөөрмж
гэмтэх
Тоног төхөөрөмжөө даатгуулах , амархан эвдэрч
болзошгүй сэлбэг хэрэгслүүдийг нөөцөлж авах, ээлжийн
засвар үйлчилгээг тогтмол хийх, мөрдөх хэвийн
ажиллагааг байнга шалгах
2 Санхүүгийн
бэрхшээлд орох
Эрсдлийн санг байгуулж ашгийн тодорхой хувийг уг санд
төвлөрүүлж байх, санхүүгийн бэрхшээлд орсон
тохиолдолд уг сангаас хөрөнгө татах
3 Түүхий эд
материал
тасалдах
Түүхий эд материалын захиалгыг хүчин чадлаасаа
тодорхой хувиар илүү захиалан нөөцийн хэмжээг тогтмол
хангаж ажиллах
4 Мэргэжлийн
боловсон хүчний
хангалт тасалдах
Мэргэжлийн боловсон хүчнийг дагалдуулан
дадлагжуулан ажиллуулах, мэргэжлийн ажилтан ажиллах
боломжгүй тохиолдолд дадлагажигчыг ажиллуулах
mhGAP-IG base course - field test version 1.00 – May 2012 11