тодруулах судалгаа

1. Тодруулах судалгааны
дизайн:
Асуулга ба ажиглалт

2. Асуулга судалгааны арга
Асуулга судалгааны хариу арга хэмжээг сайжруулах
Ажиглалтын аргууд
Асуулга судалгаа болон ажиглалтын
аргуудын харьцуулалт
Ил буюу
биечилсэн
Механик
Захиргааны горимоор ангилсан асуулга судалгааны аргууд
ЦахилгаанMэйлХувийнТелефон
Асуулга судалгааны аргыг сонгох шалгуур
Тодруулах судалгааны бусад аргууд
Угсаатны зүйн судалгаа

3. АСУУЛГА
Хариулагчаас асуух замаар
олж авсан мэдээлэл
АЖИГЛАЛТ
Зан төлөв/үзэгдлийг
ажиглах замаар олж авсан
мэдээлэл
Тоон тодруулах судалгаа

4.  Асуулга судалгааны арга нь хариулагчдаас асуух
асуултанд суурилан мэдээлэл олж авна.
 Асуулга судалгааны судлаачдад тулгардаг хамгийн
том асуудал бол асуултуудад оновчтой хариулт
авахын тулд хариулагчдыг хэрхэн урамшуулах вэ
гэдэг асуудал байдаг.
 Зан төлөв, зорилго, хандлага, ухамсар, хүсэл
эрмэлзэл, хүн ам зүйн болон амьдралын хэв маягийн
шинж чанарууд зэрэг нь бүгд өөрсдийгөө судалгаа
шинжилгээнд бүрэн зориулахтай холбоотой асуултууд
байдаг.

5.  Хялбар: Санал асуулга нь удирдахад харьцангуй
хялбар байдаг.
 Найдвартай байдал: Тогтмол-хариу үйлдэл үзүүлдэг,
(олон сонголттой) асуултын хариултыг ашиглан
ярилцлага авагчдын ялгаатай байдлаас үүдэн гарч
болох үр дүнгүүдийн хувьсах өөрчлөлтийг багасгаж,
хариултын найдвартай байдлыг дээшлүүлдэг.
 Энгийн: Энэ нь мэдээллийг кодлох, шинжлэх,
тайлбарлах боломжийг хялбаршуулдаг.

6.  Оролцогчид хүссэн мэдээллийг өгөх
боломжгүй буюу хүсэхгүй байж болно.
 Тогтмол-хариу үйлдэл үзүүлэх сонголт бүхий
асуулгатай холбоотой мэдээ цуглуулалт нь
итгэл үнэмшил, мэдрэмж зэрэг зарим төрлийн
өгөгдлийн хүчин төгөлдөр байдал алдагдахад
хүргэж болзошгүй юм.
 Зөв үг хэллэг хэрэглэн асуух нь тийм ч
хялбар биш.

7. Асуулга судалгааны
аргууд
Телефон ЦахилгаанМэйл
Уламжлалт
телефон
Гэрт нь Е-мэйл
Компьютерийн
тусламжтай
телефон
ярилцлага
Дэлгүүрт авах интернет
Хувийн
мэйл/факс
ярилцлага
Мэйлийн
самбар
Компьютерийн
тусламжтай
биечилсэн
ярилцлага

8. Арга Давуу тал Сул тал
Телефон - Хурдан
- Түүврийн хяналт өндөр
- Мэдээ цуглуулалтын хяналт сайн
- Хариу үйлдийн хэмжээ сайн
- Зардал дунд зэрэг
- Бодит биет урамшуулал
хэрэглэхгүй
- Энгийн асуултуудыг
хязгаарладаг
- Мэдээний тоо нь бага
Гэрт нь - Иж бүрэн асуултууд асууж
чаддаг
- Бодит биет урамшуулал сайн
- Түүврийн хяналт маш сайн
- Мэдээний тоо нь их
- Хариу үйлдлийн хэмжээ маш
сайн
- Мэдээ цуглуулалтын хяналт сул
- Нийгмийн сонирхол их
- Ярилцлага авагчдын алдаа их
байх боломжтой
- Хамгийн үнэтэй
- Хугацаа их шаардана
Дэлгүүрт - Иж бүрэн асуултууд асууж
чаддаг
- Бодит биет урамшуулал сайн
- Орчны хяналт маш сайн
- Хариу үйлдлийн хэмжээ маш
сайн
- Нийгмийн сонирхол их
- Ярилцлага авагчдын алдаа их
байх боломжтой
- Зардал ихтэй
- Мэдээ тоо нь дунд зэрэг

9. Арга Давуу тал Сул тал
Компьютерийн
тусламжтай биечилсэн
ярилцлага /computer-
assisted personal
interviewing
- Иж бүрэн асуултууд асууж чаддаг
- Бодит биет урамшуулал сайн
- Орчны хяналт маш сайн
- Хариу үйлдлийн хэмжээ маш сайн
- Ярилцлага авагчдын алдаа бага байх
боломжтой
- Нийгмийн сонирхол нь их
- Мэдээний тоо нь дунд зэрэг
- Зардал их
Мэйл - Мэдээ цуглуулалт асуудалгүй
- Ярилцлага авагчдын алдаа байхгүй
- Мэдээний хэмжээ дунд зэрэг /өндөр
- Нийгмийн сонирхол нь бага
- Зардал бага
- Энгийн асуултуудыг хязгаарладаг
- Түүврийн хяналт сул
- Орчны хяналт байхгүй
- Мэйл дэх хариу үйлдийн хэмжээ
сул
- Бага хурдтай
Мэйлийн самбар
/mail panel
- Мэдээ цуглуулалт асуудалгүй
- Ярилцлага авагчдын алдаа байхгүй
- Мэдээний хэмжээ их
- Нийгмийн сонирхол нь бага
- Зардал бага/дунд зэрэг
- Түүврийн хяналт сайн
- Нийгмийн сонирхол нь бага
- Энгийн асуултуудыг хязгаарладаг
- Хурд дунд зэрэг/бага
- Орчны хяналт байхгүй

10. Арга Давуу тал Сул тал
Цахим:
E-мэйл
- Зардал бага
- Ярилцлага авагчдын алдаа
байхгүй
- Хурд өндөр
- Нийгмийн сонирхол нь бага
- Хариулагчдад хүрч ажилладаг
- Мэдээний хэмжээ дунд зэрэг
- Түүврийн хяналт бага
- Орчны хяналт байхгүй
- Хариу үйлдлийн хэмжээ бага
- Аюулгүй байдал асуудалтай
Цахим:
интернет
- Дүрс бичлэг болон харилцан
үйлчлэл
- Ярилцлага авагчдын алдаа
байхгүй
- Зардал бага
- Нийгмийн сонирхол нь бага
- Хариулагчдад хүрч ажилладаг
- Хурд маш өндөр
- Асуултууд нь хувь хүмүүст
нийцсэн, уян хатан
- Мэдээний хэмжээ дунд зэрэг
- Түүврийн хяналт бага
- Орчны хяналт байхгүй
- Хариу үйлдлийн хэмжээ бага

11. Дугтуй хийх
- Илгээх дугтуй: хэмжээ, өнгө, буцах хаяглалт
- Шуудан
- Хаяглалтын арга
Захидалын хавтас
- Ивээн тэтгэгч - Гарын үсэг
- Хувь хүн - бичлэгийн шрифт
- Уриалгын хэлбэрүүд
Асуулгын анкет
- Урт - Ачаалал, байрлал
- Агуулга - Өнгө
- Хэмжээ - Формат
- Хуулбарлалт /canon/ - Хариулагчын нэрийн нууцлал
Дугтуйн буцаалт
- Дугтуйн төрөл
- Шуудан

12. Арга Давуу тал/Сул тал Тайлбар
Бүрэн автоматжсан
телефон асуулга
судалгаа (Completely
Automated Telephone
Surveys)
Давуу болон сул тал нь
компьютерийн тусламжтай
телефон ярилцлагатай ижил
Хариулагчын санаачлагын дагуу
дотоод асуулга судалгааг богино
хугацаанд хийж болно.
Утасгүй /Wireless/
утсан ярилцлага
(дуут хэлбэрийн)
Давуу болон сул тал нь
компьютерийн тусламжтай
телефон ярилцлагатай ижил
Хэрэв хариулагчтай шууд хамтран
ажиллаж чадвал худалдан
авагчдын талаарх хэрэгтэй
мэдээллийг олж авч чадна.
Утасгүй /Wireless/
утсан ярилцлага
(текст хэлбэрийн)
e-мэйл ярилцлагын давуу,
сул талтай ижилхэн
Хэрэв хариулагчтай шууд хамтран
ажиллаж чадвал худалдан
авагчдын талаарх хэрэгтэй
мэдээллийг олж авч чадна.
Оффис дахь
ярилцлага
Гэрт ярилцлага хийхтэй ижил
давуу, сул талтай
Завгүй менежертэй ярилцлага
хийхэд хэрэгтэй болдог.

13. Арга Давуу тал/Сул тал Тайлбар санал
Төв байрлалд
ярилцах /Central
Location Interview/
Худалдааны төв буюу дэлгүүрт хийх
ярилцлагатай ойролцоо давуу ба сул
талтай.
Жишээлбэл, худалдааны үзүүлэн,
хурал, үзэсгэлэн худалдаа, худалдан
авах үед нь хийх ярилцлага зэрэг
хамаарна.
Мухлагт суурилсан
компьютерийн
чрилцлага. /Kiosk-
based Computer
Interviewing/
Компьютерт суурилсан биечилсэн
ярилцлага /CAPI/-тай ойролцоо давуу
ба сул талтай
www.intouchsurvey.com –д зочлон илүү
дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай
Факс ярилцлага Хариултын түвшин илүү хурдан
байхаас бусад тохиолдолд мэйл
асуулга судалгааны давуу болон сул
талуудтай ойролцоо байна.
Зарим бизнесийн судалдгаанд ашигтай.
Явуулын судалгаа
/Drop-of Survey/
Хариултын түвшин илүү хурдан,
зардал өндөртэй.
Мэйл асуулга судалгааны давуу ба сул
талтай ойролцоо
Орон нутгийн зах зээлийн судалгаанд
ашиглахад илүү тохиромжтой

14.  Тодорхой судалгааны төслийн хүрээнд янз бүрийн
судалгааны аргуудыг үнэлэхдээ өгөгдөл цуглуулахтай
холбоотой чухал хүчин зүйлсийг авч үзэх хэрэгтэй.
 Ихэвчлэн тодорхой нэг судалгааны арга тэргүүлсэн,
тодорхой хүчин зүйлс давамгайлсан байвал байгалийн
сонголт гэж үздэг.
 Хэрэв ямар ч аргын хувьд дээд зэргийн давуу тал байхгүй
бол сонголт нь янз бүрийн аргын давуу болон сул
талуудыг ерөнхийд нь авч үзсэн байх ёстой.
 Ихэнх тохиолдолд том хэмжээний төслүүдэд зардлын
хувьд үр ашигтай байдлаар мэдээллийн чанарыг
сайжруулахын тулд эдгээр аргуудыг хослуулсан байдаг.

15.  Хэрэв нарийн төвөгтэй, иж бүрэн асуулт асуух шаардлагатай бол
биечилсэн аргуудын (гэрт нь, дэлгүүр дэх яхилцлага, эсвэл
компьютерт суурилсан биечилсэн ярилцлага /CAPI/) аль нэг нь
илүү тохиромжтой. Интернетийн судалгаа бас нэг сонголт байж
болох юм.
 Биет өдөөлт, урамшууллыг ашиглах тохиолдолд биечилсэн аргууд
(гэрт нь, дэлгүүр дэх ярилцлага, эсвэл CAPI) нь илүү
тохиромжтой.
 Хэрэв дээжийн хяналт асуудалтай /маргаантай/ бол мэйл (гэхдээ
мэйл самбар биш), факс, цахим аргууд нь тохиромжгүй байж
болох юм.
 Өгөгдөл цуглуулах орчинд хяналт тавих тохиолдолд төв байрлалд
(дэлгүүрт ярилцах болон CAPI) ярилцлага хийх арга
тохиромжтой.
 Мэдээллийн өндөр тоо хэмжээ их тохиолдолд гэрт нь ярилцах
болон мэйл самбар ашиглах нь тохиромжтой, харин утсаар
ярилцлага хийх нь тохиромжгүй байдаг.

16.  Хариултын хэмжээ бага байдаг нь имэйл болон цахим аргуудыг
ашигласны сул тал юм.
 Хэрэв нийгмийн хэрэгцээ, ашиг сонирхол асуудалтай,
маргаантай байвал мэйл, мэйлийн самбар, факс, интернетийн
судалгаа хамгийн тохиромжтой байдаг.
 Хэрэв ярилцлага авагчийн байдал хэвийн бус, асуудалтай
байгаа тохиолдолд мэйл (шууд мэйл болон мэйлийн самбар),
факс, цахим ярилцлага (е-мэйл, интернет) ашиглах нь илүү
тохиромжтой.
 Интернэт, цахим шуудан /е-мэйл/, телефон утас, факсын
аргуудын хурдыг ихэсгэх хэрэгтэй.
 Мэйл, факс, цахим шуудан (е-мэйл, интернет), мэйлийн
самбар, телефон утас, дэлгүүр дэх ярицлага, CAPI, болон гэрт
нь ярилцлах аргуудад (хамгийн наад зах нь маш таатай,
хамгийн тохиромжтой байхад) зардал хамгийн чухал.

17. Хариултын хэмжээг нэмэгдүүлэх аргууд
Урьдчилан
мэдэгдэх
Урамшуулал
Нэмэлт
мэдээлэл
Бусад
дэмжигчид
Мөнгөн Мөнгөн бус
Амласан
Урьдчилан
төлсөн

18.  Санал асуулгад оролцох боломжтой хүмүүст шуудангаар, утасаар,
биечилсэн эсвэл цахим байдлаар судалгаа авах талаар захидал,
и-мэйл илгээх, эсвэл утсаар ярих замаар цаг, хугацааг урьдчилан
мэдэгдэх.
 Санал асуулгад оролцох боломжит хүмүүсийн тоог
нэмэгдүүлэхийн тулд мөнгөн болон мөнгөн бус урамшууллыг
санал болгож болно. Санал асуулгад оролцох боломжит хүмүүст
урьдчилсан төлбөрт урамшуулал өгч болно. Урьдчилан амласан
урамшууллыг зөвхөн санал асуулгыг бөглөсөн хүмүүст явуулна.
Урьдчилсан төлбөрт урамшуулал нь амласан урамшууллаас
илүүтэйгээр оролцогчдын тоог нэмэгдүүлэх магадлалтай.
 Судалгаанд хамруулах хүмүүстэй урьдчилан, эсвэл тогтмол
холбоо барьснаар тэднийг мэйлийн судалгаанд оролцохоос
татгалзсан хариу өгөхийг бууруулахад үр дүнтэй байдаг. Үүний
дараагаар утасаар, и-мэйлээр, эсвэл биечлэн уулзаж судалгаа
авах боломж бүрдэнэ.
 Биечлэн уулзах, эсвэл тодорхой хувь хүнд хаягласан захидал
илгээх нь судалгаанд оролцох хариу үйлдлийн хэмжээг
нэмэгдүүлэхэд ихээхэн үр дүнтэй байдаг.
Хариултын хэмжээг нэмэгдүүлэх

19.  Бүтэцлэсэн ажиглалт хийхийн тулд судлаач нь
жишээлбэл, дэлгүүр дэх бараа материалыг
шинжлэн аудит хийж бүртгэж авсан байна.
 Бүтэцлээгүй ажиглалтын үед жишээлбэл, шинэ
тоглоомоор тоглох хүүхдийг ажиглахад тоглоомыг
гарт барихад гарч буй бүхий л асуудалтай
холбоотой зүйлсийг ажиглагч хянах ба юуг
ажиглах, ажиглалтийг ямар хэмжүүрээр хэрхэн
хэмжих талаар дэлгэрэнгүй тодорхойлсон байна.

20.  Далд ажиглалт-ын үед судалгаанд оролцогчид
ажиглагдаж байгаагаа анзаардаггүй. Далд
ажиглалтанд толь, нууц камер, механик
төхөөрөмжүүд ашигладаг. Ажиглагчид нь
худалдан авагчид, эсвэл борлуулалтын
ажилтнууд гэж бодогдохоор байна.
 Ил ажиглалт-ын үед судалгаанд оролцогчид нь
ажиглагдаж байна гэдгээ мэддэг.

21.  Бодит орчин дахь (Natural) ажиглалт бол
судалгаанд оролцогчдын зан үйлийг яг тухайн
бодит орчинд нь мөрдөн ажигладаг. Жишээлбэл,
Burger King-д түргэн хоол идэж буй хүмүүсийн зан
байдлыг ажиглаж болох юм.
 Зохиомол орчин дахь ажиглалт нь судалгаанд
оролцогчдын зан үйлийг хяналт (туршилт)-ын гал
тогоо гэх мэт хиймэл орчинд ажиглагддаг.

22.  Судлаач ихэвчлэн тохиолддог бодит зан
төлөвийг ажиглаж байдаг.
 Ажиглагч нь ажиглагдаж буй үзэгдлийг
удирдахыг оролддоггүй, харин зөвхөн юу болж
байгааг тэмдэглэж авдаг.
 Жишээлбэл, судлаач замын хөдөлгөөний
тооллогыг бүртгэж, дэлгүүрийн урсгалыг
ажиглаж болно.

23. Оролцогчдын шууд оролцоог шаардахгүй байх.
 Nielsen дуу хэмжигч
 Барилга руу орох, гарах хүмүүсийн тоог бүртгэдэг
хүрдэн хаалга
 Байрлуулсан камерууд (хөдөлгөөнгүй зураг,
хөдөлгөөнт зураг, видео бичлэг)
 Супермаркетууд дахь оптик сканнерууд
Харилцагчдын оролцоог шаарддаг.
 Хараа зүйн (eye-tracking) мониторууд, нүдний хараа
хэмжигч
 Сэтгэц, сэтгэл зүйн хэмжүүрүүд
 Дуу шингээгч анализатор
 Хариу үйлдлийн хоцролтыг хэмжих төхөөрөмжүүд

24.  Тэд төлөвлөсөн мэдээллийн тайлан, эрхэмлэх зан
байдлаас илүү бодит зан үйлийг хэмжихийг
зөвшөөрдөг
 Ярилцлага авагч болон ярилцлага хийх үйл явцын
улмаас үүсэх боломжит алдаа болон тайлангийн
алдааг арилгаж, багасгаж болдог.
 Зарим төрлийн өгөгдлийг зөвхөн ажиглалтаар
цуглуулж болно.
 Хэрэв ажиглагдаж буй үзэгдлүүд нь байнга
тохиолддог эсвэл богино хугацаатай бол ажиглалтын
аргууд нь судалгааны аргуудаас хамгийн хямд,
хурдан байж болно.

25.  Үр дагавар, итгэл үнэмшил, хандлага, давуу талуудын
талаар мэдлэг бага бол ажиглагдсан зан төлөвийн
шалтгааныг тодорхойлох боломжгүй.
 Сонгогдсон ойлголт (судлаачийн ойлголт, төсөөллийн
алдаа) нь мэдээллийг гажуудуулсан байж болно.
 Ажиглалтын өгөгдөл нь ихэвчлэн цаг хугацаа их
шаарддаг, үнэтэй байдаг бөгөөд зарим төрлийн зан
үйлийг ажиглахад хэцүү байдаг.
 Зарим тохиолдолд ажиглалтын аргыг ашиглах нь тэдний
мэдлэг, зөвшөөрөлгүйгээр хүмүүсийг ажигладаг шиг ёс
зүйгүй байж болно.
 Тэдгээртэй өрсөлдөхөд биш, харин судалгааны аргуудын
хувьд ажиглалт илүү тохирсон гэж үзэх нь зүйтэй юм.

26. Арга Давуу тал Сул тал
Биечилсэн
ажиглалт
- Маш уян хатан
- Бодит (natural) тохиргоо
хийхэд маш тохиромжтой
- Ажиглалтын алдаа их
- Шинжилгээний алдаа их
Механик
ажиглалт
- Ажиглалтын алдаа бага
- Завсрын буюу дундаж
шинжилгээний алдаа бага
- Залхаах (улиг болох)
магадлалтай
- Бодит (natural) тохиргоо хийх
арга зам байхгүй

27. Тоон мэдээллийн үзэл баримтлалын
зураглал
Тоон мэдээлэл
Асуулга Ажиглалт
Биечилсэн Механик
Телефон Биечилсэн Мэйл Цахим
Уламжлалт
Компьютерт
суурилсан
телефон
ярилцлага
Гэрт нь Дэлгүүрт Компьютерт суурилсан
биечилсэн ярилцлага
Мэйл/факс
Мэйл
самбар
Е-мэйл Интернет
олж авах
Ерөнхий хэлбэр нь
Ерөнхий хэлбэр нь
Байж болно
Байж болно Байж болно
Байж болно