1. โครงการการพัฒนาศนย์การเรียนร้ ICT ชมชนอย่างยั ่งยืน
โครงการการพฒนาศูนยการเรยนรู ชุมชนอยางยงยน
หลักสูตร “หลักการทําบัญชีชุมชน และการเป็ นผูประกอบการชุมชน”
้
เอกสารชุดทีี่ 1 : หลักการบันทึึกบัญชีีและการคํานวณกําไรขาดทุน
ั ั ั ํ ํไ
โดย
ผูช่วยศาสตราจารย์ชลลดา ชโลมกลาง
้
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยแม่โจ้้

2. ความหมายของการบญช
ความหมายของการบัญชี
การบัญชี คือ การจดบันทึกรายการค้ าต่ างๆ ทีเ่ กียวกับการรับ-
่
จ่่ ายเงิน สิิ่ งของและสิิ ทธิิทมมูลค่่ าเป็ นเงินไ ้ ในสมุดบัญชีี
ิ ่ี ี ป็ ิ ไว้ ั
อย่ างสมําเสมอ เป็ นระเบียบถูกต้ องตามหลักการและสามารถ
่
แสดงผลการดําเนินงาน และฐานะการเงินของกิจการใน
ระยะเวลาหนึ่ง

3. ขนตอนของการบญช
ขั้นตอนของการบัญชี
การจดบันทึก (Recording)
ึ
การใชหนวยเงนตรา
การใช้ หน่ วยเงินตรา (Term of money)
การจดหมวดหมู
การจัดหมวดหม่ (Classifying)
การสรุปผลและแปลความหมาย
(Summarizing and Interpreting)

4. ลกษณะทสาคญและสวนประกอบของงานการบญช
ลักษณะทีสําคัญและส่ วนประกอบของงานการบัญชี
่
1) เอกสารหลักฐานและบันทึึกทางการบัญชีี ซึ่ ึงจะ
ั ั ั
ประกอบดวย
ประกอบด้วย
1.1แบบฟอร์มต่างๆ และเอกสารหลักฐ
ๆ ฐาน
ประกอบการลงบัญชี
1.2สมุดลงรายการเบื้องต้น และบัญชีแยกประเภท
1.3งบการเงิน หรืื อรายงานทางการเงินต่างๆ

5. ลักษณะทีสําคัญและส่ วนประกอบของงานการบัญชี
่
(ต่ อ)
ิ ี ป ิ ั ิ ่ี ั ใ ้ ฟ ์
2) วธปฏบตเกยวกบการใชแบบฟอรม การรวบรวมเอกสาร
หลักฐาน การลงรายการในสมุด ลงรายการเบื้องต้นและบัญชี
แยกประเภท ตลอดจนการจัดทํารายงานทางการเงิน
ํ ้ ั ั ้ ั ั
3) บุคลากรทีี่ทาหน้าที่ีบนทึึกบัญชีี หรืื องานทีี่เกีี่ยวข้องกับบัญชีี
การเงิน
4) อุปกรณ์เครื่ องมือ เครื่ องใช้ที่อานวยความสะดวกต่อการ
ํ
ปฏิ ั
ป ิบติงานทําบัญชีี ั

6. ประโยชนของขอมูลทางการบญช
ประโยชน์ของข้อมลทางการบัญชี
ทราบถึงผลการดําเนิิงานทีผ่ านมาของกิจการ
ึ ี่ ิ
ทราบถงฐานะการเงนในปจจุบนของกจการ
ทราบถึงฐานะการเงินในปัจจบันของกิจการ
ใหขอมูลทเปนแนวทางในการวางแผนควบคุม
ให้ ข้อมลทีเ่ ป็ นแนวทางในการวางแผนควบคม และ
ตัดสิ นใจ
ทราบถึงข้ อบกพร่ องทีเ่ กิดขึนในอดีต เพือใช้ เป็ น
้ ่
แนวทางในการปรัับปรุ งการดําเนิินงานในอนาคต
ใ ป ป ํ ใ

7. ผูใช้ขอมลทางการบัญชี
ผ้ ชขอมูลทางการบญช
้
ผู งทุน
ผ้ ลงทน
ลูกจ้ าง
ผู้ให้ ก้ ู
ผู ายสิ นค้ าและเจ้ าหนีอน
ผ้ ขายสนคาและเจาหนอน ้ ื่
ลูกค้ า
รัฐบาลและหน่ วยงานราชการ
สาธารณชน

8. ลักษณะของธุุรกิจ
(Forms of Business Organization)
กิจการเจ้ าของคนเดียว (Single
Proprietorship)
หางหุ สวน
ห้ างห้ นส่ วน (Partnership)
บรษทจากด
บริษทจํากัด
ั (Corporation)

9. ประเภทของธุรกิจ
(Types of Business)
ธุรกจบรการ
ธรกิจบริการ (Service Business)
ธุรกจพาณชยกรรม
ธรกิจพาณิชยกรรม (Merchandising
Business)
ธุรกิจอุตสาหกรรม (Manufacturing
Business)

10. วงจรการบนทกบญช
วงจรการบันทึกบัญชี
1) การบันทึกรายการบัญชีลงในสมุดลง
รายการเบืองต้น
ื้ ้
2) การผานรายการไปยงบญชแยกประเภท
่ ไป ั ั ี ป
3) การจัดทํางบทดลอง
การจดทางบทดลอง
4) การจัดทํางบการเงิน/รายงานทางการเงิน
การจดทางบการเงน/รายงานทางการเงน

11. งบการเงน
งบการเงิน (Financial Statement)
งบดุล
งบกําไ
ไรขาดทุน
งบแสดงการเปลียนแปลงในส่่ วนของเจ้้ าของ
ป ่ี ป ใ
งบกระแสเงินสด
ิ
หมายเหตุประกอบงบการเงน
หมายเหตปร กอบงบการเงิน

12. สมการบญช
สมการบัญชี
สนทรพย์
ิ ั ส่ วนของ
หนีีสิ น
้
เจ้ าของ
สิ นทรัพย์ สวนของ
ส่ วนของ
หนีสิน
้
100,000
40,000 เจ้ าของ
?

13. บัญชีรบ-จ่าย
ั
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 13

14. บัญชีรายรับ-จ่ าย
รายรับ
วันเดือนปี รายการ ประกอบธุรกิจ(1) รายรับอืนๆ(2)
่
ลง ลงรายการ
วนั ลงจานวนเงน
ลงจํานวนเงิน ลงจานวนเงน
ลงจํานวนเงิน
เช่น ขายผัก ที่ได้รบจาก
ั ที่ได้รบ ที่
ั
เดือน
การประกอบ ไม่ใช่การ
ป
ปี อาชีพ ประกอบ
อาชีพ
รวมรายรับ ……………บาท
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 14

15. 1.
1 รายไดคาอบรม
รายได้ค่าอบรม
ช่องรายรับ 2. รายได้บริการอินเตอร์เน็ ต
ประกอบธุุรกิจ 3. รายได้ปริ้นงาน
4. ขายของออนไลน์
5. รายได้จากธุรกิจอืน
ไ ้ ิ ่ื
ช่่องรายรับ
ั 1. กูเ้ งินจากธนาคาร
อนๆ
อืนๆ
่ 2. ถอนเงินจากธนาคาร
ิ
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง 15

16. บัญชีรายรับ-จ่าย
รายจ่ าย
รายจ่ ายในการประกอบธุรกิจ รายจ่าย
ซอ
ซื้อ คาหมก คาใชจาย อน
ค่ าหมึก ค่ าใช้ จ่าย อืน่
สิ นทรัพย์ ค่ าไฟฟา ค่ ากระดาษ พิมพ์ ธุรกิจอืนๆ
้ ่
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 16

17. งบกําไ
ํ ไรขาดทุน

18. การคดกาไร ขาดทุนจากการปร กอบอาชพ
การคิดกําไร-ขาดทนจากการประกอบอาชีพ
รายได้้
ไ ……บาท
หัก ต้นทุน
- ซื้ ือพันธุ ์
ั ……. บาท
- ซื้ออาหารสัตว์/ปุ๋ ย/ยา ……. บาท
- คิดค่่าแรงงานตนเอง
ิ ……. บาท
- คิดรายจ่ายสินทรัพย์ถาวรเฉลี่ย ……. บาท
ต่่อรอบการผลิติ
รวม ……. บาท
หัก ปัจจัยการผลิตคงเหลือ ……. บาท …… บาท
กําไร-ขาดทุนจากการประกอบอาชีพ …… บาท
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 18

19. รายได
รายได้
นํ าข้อมลที่บนทึกไว้ในสมดบัญชีรบ-จ่ายในช่อง
ู ั ุ ั
รายรับจากการประกอบธุรกิจ
มาบันทึกในรายการ “รายได้”
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 19

20. ตนทุน
ต้นทน
นํ าข้อมลที่บนทึกไว้ในสมดบัญชีรบ-จ่าย ช่องรายจ่าย
นาขอมูลทบนทกไวในสมุดบญชรบ จาย ชองรายจาย
ั ั
ในการประกอบธุรกิจมาบันทึกไว้ ดังนี้
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 20

21. คาใชจายประกอบอาชพ
ค่าใช้จ่ายประกอบอาชีพ
นํ าเฉพาะรายจ่ายของอาชีพที่จะคิดกําไร-ขาดทุน เช่น
o ค่าไฟฟ้ า
o ค่ากระดาษ
o ค่่าหมึึกพิมพ์์
ิ
o ค่่าแรงงานลูกจ้าง เป็ นต้น
้ ป็ ้
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 21

22. คดคาแรงงานตนเอง
คิดค่าแรงงานตนเอง
คิดตามอัตราที่ทองถิ่นคิด
้
หรือค่าแรงที่เจ้าของกิจการควรได้รบถ้าไปทํางานใน
ั
กิจการอืน
่
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 22

23. คิดรายจ่ ายสินทรัพย์ถาวรเฉลียต่อรอบการผลิต
คดรายจายสนทรพยถาวรเฉลยตอรอบการผลต
่
สินทรัพย์ถาวรที่ลงบัญชีไว้ในช่อง “ซื้ อสินทรัพย์ถาวร”
์ ์
ป็ สิ ั ์ ่ซ้ ื ื ส ้ ่ใช้ ไ ้ ปี
เปนสนทรพยทซอ หรอสราง ทใชงานไดหลายป และมี
ี ี
ราคาสููง
ต้องแบ่งราคาสินทรัพย์เฉลี่ยออกเป็ นงวด ๆ หรือปี ละเท่า
ๆ กัน ตามอายุการใช้งาน
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 23

24. คิดรายจ่ ายสินทรัพย์ถาวรเฉลียต่อรอบการผลิต
คดรายจายสนทรพยถาวรเฉลยตอรอบการผลต
่
อุปกรณ์/สิงปลูกสร้าง
่
รายจ่ายสินทรัพย์ถาวรเฉลี่ยต่อรอบการผลิต =
อายุการใช้งาน
ใ้
ตัวอย่าง : จ่ายค่าขุดบ่อเลี้ ยงปลาเป็็ นเงิน 2 000 บาท
ี 2,000
คาดว่าบ่อนี้ จะเลี้ยงปลาได้ 10 รุ่น
รายจ่ายสินทรัพย์ถาวรเฉลี่ยต่่อรอบการผลิต = 2 000 = 200 บาท
่ ิ ั ์ ี ิ 2,000
10
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 24

25. วัสดสิ้ นเปลืองคงเหลือ
วสดุสนเปลองคงเหลอ
เมื่อสิ้ นรอบการดําเนิ นงานหากมีวสดุส้ นเปลืองต่าง ๆ ที่ใช้
ั ิ
ในการประกอบธุรกจ เชน
ในการประกอบธรกิจ เช่น กระดาษ หมกพมพคงเหลออยู
หมึกพิมพ์คงเหลืออย่
ให้นํามาคิดว่าของที่เหลือนั้น เป็ นเงินเท่าไร
แล้วนํ ายอดคงเหลือของวัสดุส้ นเปลืองไปหักออกจากต้นทุน
ิ
อ.ชลลดา ชะโลมกลาง แผนการเงิน และการคิดต้นทุนธุรกิจบริ การ 25