1. การจัดทําบัญชีอย่างง่าย
สํานักกํากับดแลธรกิจ กรมพัฒนาธรกิจการค้าู ุ ุ

2. 2
คํานํา
การดําเนินธุรกจในปัจจุบันิ นิติบุคคลประเภทตางๆไมวาจะเป็นห้างหุ้นสวน่ ่ ่ ่ จดทะเบียน
บริษัทจดทะเบียนขนาดเล็ก ขนาดกลาง หรือขนาดใหญ มีหน้าที่่ จัดทําบัญชีและงบการเงินให้ถูกต้อง
ตามที่กฎหมายกาหนดํ ซึ่งการจัดทําบัญชีและงบการเงินนี้ จะทําให้กจการทราบผลการดําเนินงานิ
ฐานะทางการเงินและความมันคงของกจการ่ ิ โดยข้อมูลในงบการเงินจะเป็นประโยชน์ตอการวางแผน่
และการตัดสินใจ ทําให้กจการทราบจํานวนต้นทุนและคาใช้จายิ ่ ่ ที่เกดขึนิ ้ นอกจากนียังเป็นเครื่องมือ้
ในการตัดสินใจที่สําคัญของผู้ใช้งบการเงินซึ่งเป็นผู้มีสวนได้เสียของกจการ่ ิ
ในการใช้ประโยชน์จากข้อมูลทางบัญชีดังกลาว่ ผู้บริหารโดยเฉพาะผู้บริหารที่ไมใช่ ่
นักบัญชีจําเป็นต้องเข้าใจลักษณะของการบัญชี แนวความคิดพืนฐ้ านทางการบัญชี ความหมายของ
คําหรือแนวความคิดทางการบัญชีที่สําคัญของนักบัญชี ความสัมพันธ์ของบัญชีและงบการเงิน
รวมถึงแนวทางที่จะใช้ข้อมูลทางบัญชีประกอบการตัดสินใจในรูปแบบตางๆ ทังนี เพื่อให้สามารถ่ ้ ้
แปลความและเข้าใจข้อมูลทางบัญชีได้ดีขึน้
สํานักกากบดูแํ ั ลธุรกจ จึงได้จัดทําิ เอกสารเพื่อให้ผู้บริหารที่ไมใชนักบัญชี ได้รู้จักการ่ ่
บัญชีมากขึนและตระหนักถึงประโยชน์ของรายงานทางการเงินและสามารถนํารายงานทางการเงิน้
มาใช้ประโยชน์ในการบริหารจัดการธุรกจได้อยางมีประสิทธิผลิ ่
สํานักกากบดูแลธุรกจํ ั ิ หวังเป็นอยางยิ่ ่งวาเอกสารเผยแพรเลมนีจะเป็นประโยชน์ใน่ ่ ่ ้
การศึกษาและเป็นแนวทางในการปฏิบัติให้แกผู้ประกอบธุรกจ และผู้ที่สนใจทัวไป่ ิ ่
สํานักกากบดูแลธุรกจํ ั ิ
กุมภาพันธ์ 2553

3. 3
สารบัญ
หน้า
บทที่ 1 ความหมายและประโยชน์ของการบัญชี
- ความหมายของการบัญชี 1
- วัตถุประสงค์ 2
- ผู้ใช้ข้อมูลทางการบัญชี 3
บทที่ 2 รายการทางบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชี 4
บทที่ 3 การบันทึกรายการในบัญชี 11
บทที่ 4 งบการเงิน 17
บทที่ 5 การใช้ประโยชน์จากงบการเงิน 22

4. บทที่ 1
4
ความหมายและประโยชน์ของการบัญชี
ในการดําเนินงานทางธุรกจ เจ้าของกจการในฐานะผู้บริหารยอมต้องการที่จะรับรู้ผลการิ ิ ่
ดําเนินงานและฐานะการเงินของกจการ ดังนันการทําบัญชีจึงมีิ ้ สวนสําคัญอยางยิง เ่ ่ ่ นื่องจากผู้บริหารจะ
สามารถนําข้อมูลทางการเงินไปใช้ในการวางแผนจัดทํางบประมาณตางๆ่ และวางแผนในการดําเนินงานใน
อนาคตได้ทังนี้ ้ ตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 ได้กาหนดให้ห้างหุ้นสวนจดทะเบียนํ ่ บริษัทจํากดั
บริษัทมหาชนจํากด นิติบุคคลที่ตัั ้งขึนตามกฎหมายตางประเทศที่ประกอบธุรกจในประเทศไทย กจการ้ ่ ิ ิ
รวมค้าตามประมวลรัษฎากร เป็นผู้มีหน้าที่จัดทําบัญชี และต้องจัดให้มีผู้ทําบัญชีซึ่งเป็นผู้มีคุณสมบัติตามที่่
อธิบดีกาหนดํ เพื่อจัดทําบัญชีให้เป็นไปตามพระราชบัญญัตินี โดยผู้มีหน้าที่จัดทําบัญชีมีหน้าที่ควบคุ้ มดูแล
ผู้ทําบัญชีให้จัดทําบัญชีให้ตรงตอความเป็นจริงและถูกต้อง่
การบัญชี หมายถึง การคัดเลือก การจดบันทึก การจําแนก การสรุปผล และการจัดทํา
รายงานทางการเงินโดยใช้หนวยวัดเป็นเงินตรา รวมถึงการแปลความหมายของรายงาน เกยวกบการเงิน่ ี่ ั
ดังกลาวเพื่อนําไปใช้ในการ่ ตัดสินใจได้อยางถูกต้อง่
การคัดเลือก การจดบันทึกข้อมลู การสื่อสารข้อมลู
(Identification) (Recording) (Communication)
การคัดเลือกเหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ การจดบันทึกรายการค้า การจัดทํารายงานทางการเงินและ
หรือรายการค้าที่เกดขึนในแตละวันิ ่้ ที่เกดขึนในแตละวันิ ่้ วิเคราะห์ข้อมูล
- การซือ้ /ขายสินค้า - สมุดบัญชีรายวัน - งบดุล
- การรับ/จายชําระหนี่ ้ - สมุดบัญชีแยกประเภท - งบกาไรขาดทุนํ
ฯลฯ ฯลฯ - งบกระแสเงินสด
ฯลฯ

5. นํามีความจําเป็นตอการทําเกษตรกรรมฉันใด การจัดทําบัญชีกมีความจําเป็นตอธุรกจฉั้ ่ ็ ่ ิ
นัน เนื่อ้ งจากการบัญชีถือเป็นแกนกลางหรือกระดูกสันหลังในโลกธุรกจ ซึ่งจะชวยให้ธุรกจทราบรายรับิ ่ ิ
รายจาย รวมทังทราบสถานะทางการเงินของตนเอง ดังนัน วัตถุประสงค์ของการจัดทําบัญชีสามารถสรุป่ ้ ้
ได้ดังนี้
5
เพื่อเป็นการบันทึกเหตุการณ์ทางการค้า
เพื่อให้เจ้าของกจการได้ทริ าบว่าชวงเวลานัน ๆ มีสินทรัพย์่ ้ หนี้สินและสวนของ่
เจ้าของอยูเป็นจํานวนเทาใดและอยางไร่ ่ ่
เพื่อเป็นปัจจัยหนึ่งประกอบการตัดสินใจในการลงทุนของนักธุรกจและประกอบการิ
ตัดสินใจในการบริหารของเจ้าของกจการิ
เพื่อเป็นการป้องกนการทุจริตและการสูญหายของสินทรัพย์ั
เพื่อให้เป็นไปตามข้อบังคับของกฎหมาย
เพื่อเป็นเครื่องมือนํามาใช้ในการคํานวณภาษีที่จะต้องจายแกรัฐ่ ่
ธุรกจจัดทําบัญชีิ เพื่ออะไร ??

6. ผู้ใช้ข้อมูลทางการบัญชี สามารถแบงประเภทได้เป็น่ 2 กลุมใหญ คือ ผู้ใช้ภายนอก่ ่
(External Users) และผู้ใช้ภายใน (Internal Users)
6
กล่มุ ผ้ใช้ภายในู กิจการ (Internal Users)
ได้แก กรรมการอํานวยการ่ , ผู้จัดการทัวไป่ ,
หัวหน้าฝ่าย/แผนก , และพนักงานอื่น ๆ ที่เกยวข้องี่
กบั ข้อมูล
ผู้ใช้ภายในจะใช้ข้อมูลในการตัดสินใจและ
วิเคราะห์การดําเนินงานของกจการิ เพื่อใช้ในการ
วางแผน การควบคุม โดยผู้บริหารของกจการต้องมีิ
ความรู้ความเข้าใจระบบการเงินเพื่อการบริหารอยาง่
มีประสิทธิภาพ ทังนี ข้อมูลทางบัญชีที่นํามาใช้ใน้ ้
การสังการและควบคุมการปฏิบัติงา่ นในกจการิ
จะเรียกวา ข้อมูลทางการบัญชีเพื่อการจัดการ่
(Managerial accounting information)
กล่มุ ผ้ใช้ภายู นอกกิจการ (External Users)
ได้แก ผู้ถือหุ้นหรือผู้ที่สนใจจะลงทุน่ , ผู้ขายสินค้า
หรือเจ้าหนีอื่น้ , สถาบันการเงินหรือบุคคลที่ให้
กจการกูยืมิ ้ , ลูกค้า , หนวยงานรัฐบาล่ , สาธารณชน
กลุมผู้ใช้ภายนอก่ มีด้วยกนมากมายหลายฝ่ายั
ซึ่งแตละฝ่ายกต้องการข้อมูลที่แตกตางกนไป่ ็ ่ ั เชน่
เจ้าหนี้จะใช้ข้อมูลในการตัดสินใจให้เครดิตกบั
กจการิ , นักลงทุนหรือผู้ถือหุ้นต้องการทราบข้อมูล
เพื่อใช้ตัดสินใจวาจะซือหรือขายหรือซือหุ้นเพิม่ ้ ้ ่
เป็นต้น ทังนี ข้อมูลทางการบัญชีการเงิน้ ้ (Financial
accounting information) จะมีรูปแบบหรือลักษณะ
ที่กาหนดไว้ตามหลักการบัญชีที่รับรองทัวไปํ ่
(Generally accepted accounting principles: GAAP)

7. บทที่ 2
7
ในการจัดทําบัญชีของกิจการจําเป็นต้องอาศัยเอกสาร หลักฐานที่เชื่อถือได้ เพื่อบันทึก
รายการค้าที่เกดขึนจนกระทังประมวลผลเพื่อนําเสนองบการเงิน ซึ่งสามารถสรุปขันตอนการจัดทํารายงานิ ้ ่ ้
ทางการเงิน ได้ดังนี้
(1) รายการค้าหรือรายการทางบัญชี - การซือ้ -ขายสินค้า
- การให้บริการ รับจ้างตางๆ่
รวบรวมเอกสาร - การจายคาใช้จาย่ ่ ่
หลักฐาน/จัดทําขึน้ - การรับ-จายชําระหนี่ ้
ฯลฯ
(2) เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชี - ใบเสร็จรับเงิน
- ใบกากบสินค้าํ ั /ใบสงของ่
วิเคราะห์รายการ - ใบสําคัญจาย่
- สัญญาตางๆ่
ฯลฯ
รายการทางบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชี
(3) บันทึกรายการในบัญชี - บัญชีรายวันหรือบัญชีขันต้น้
- บัญชีแยกประเภท
สรุปผลการดําเนินงาน
เมื่อสินรอบระย้ ะเวลาบัญชี
(4) งบการเงินหรือรายงานทางการเงิน - งบดุล
- งบกาไรขาดทุนํ
- งบแสดงการเปลี่ยนแปลงสวนของเจ้าของ่
- งบกระแสเงินสด
- หมายเหตุประกอบงบการเงิน

8. หมายถึง เหตุการณ์ทางเศรษฐกจซึ่งเป็นผลทําให้เกดการเปลี่ยนแปลงในสินิ ิ ทรัพย์
หนีสินและสวนของเจ้าของกจการ รวมถึงรายการที่เกยวข้องกบบุคคลภายนอก้ ่ ิ ี่ ั เชน่ การซือวัตถุดิบ้
การขายสินค้า การให้บริการ การจายคาใช้จาย การรับ่ ่ ่ -จายชําระหนี่ ้ เป็นต้น
รายการทางบัญชี ประกอบด้วย 5 ประเภท
1. บัญชีประเภทสินทรัพย์
2. บัญชีประเภทหนีสิน้
3. บัญชีประเภททุน
4. บัญชีประเภทรายได้
8
5. บัญชีประเภทคาใช้จาย่ ่
การวิเคราะห์รายการค้า (Business Transaction Analysis) หมายถึง การพิจารณา
วารายการค้าที่เกดขึน่ ิ ้ มีผลทําให้สินทรัพย์ หนีสิน และสวนของเจ้าของ เป้ ่ ลี่ยนแปลงไปในทางที่เพิมขึน่ ้
หรือลดลงเป็นจํานวนเทาใด่ ซึ่งการวิเคราะห์รายการค้าที่ถูกต้องจะนําไปสูการบันทึกบัญชีได้อยางถูกต้อง่ ่
เชนเดียวกน่ ั
หลักการบัญชีคู่ (Double Entry Accounting) หมายถึง รายการค้าทุกรายการที่
เกดขึนิ ้ เมื่อได้ทําการวิเคราะห์แล้วกจะนําไ็ ปบันทึกบัญชี 2 ด้านเสมอ คือ ด้านเดบิต (Dr) และ ด้านเครดิต
(Cr) ด้วยจํานวนเงินเทากนทังสองด้าน แตจํานวนบัญชีที่ลงนันไมจําเป็นต้องเทากน เชน อาจเป็นการเดบิต่ ั ่ ่ ่ ั ่้ ้
หนึ่งบัญชี และเครดิตมากกวาหนึ่งบัญชีกได้ แตข้อสําคัญ การบันทึกรายการค้าทุกรายการ จํานวนเงินที่เด่ ็ ่
บิตทุกบัญชีรวมกนต้องเทากบจํานวนเงินที่เครดิตบัญชีทุกบัญชีรวมกนั ่ ั ั
สมการบัญชี
หมายถึงอะไรคะ่ ?

9. 9
ตัวอยาง่ 11,000 บาท = 3,500 บาท + 7,500 บาท
การเพิ่มขึ้น/ลดลงในบัญชีแต่ละประเภทตามหลักการบัญชีคู่
บัญชีสินทรัพย์ บัญชีหนี้สิน
เดบิต (เพิมขึน่ ้ ) เครดิต (ลดลง) เดบิต (ลดลง) เครดิต (เพิมขึ่ ้น)
บัญชีค่าใช้จ่าย บัญชีประเภททนุ
เดบิต (เพิมขึน่ ้ ) เครดิต (ลดลง) เดบิต (ลดลง) เครดิต (เพิมขึน่ ้ )
บัญชีรายได้
เดบิต (ลดลง) เครดิต (เพิมขึน่ ้ )
สมการบัญชี (Accounting Equation) คือ ความสัมพันธ์ ระหวางสินทรัพย์่
หนีสิน และสวนของเจ้าของ้ ่ (ทุน) โดยสามารถเขียนเป็นรูปสมการบัญชีได้ดังนี้
สมการบัญชี
สินทรัพย์ = หนี้สิน + ทนุ

10. เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชี ได้แก บันทึก หนังสือ หรือเอกสารใดๆที่ใช้เป็น่
หลักฐานในการลงรายการในบัญชี ซึ่งแยกได้เป็น 3 ประเภท คือ
1. เอกสารที่จัดทําขึนโดยบุคคลภายนอก้
2. เอกสารที่กจการจัดทําขึิ ้น เพื่อออกให้แกบุคคลภายนอก่
3. เอกสารที่กจการจัดทําขึน เพื่อใช้ในกจการของตนเองิ ิ้
เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีทุกประเภท ต้องมีรายการดังตอไปนี่ ้
ชื่อของผู้จัดทําเอกสารซึ่งอาจใช้ชื่อที่ใช้ในการประกอบธุรกจของผู้จัดทําิ
เอกสารกได้็
ชื่อของเอกสาร
เลขที่เอกสาร และเลมที่่ (ถ้ามี)
วัน เดือน ปี ที่ออกเอกสาร
จํานวนเงินรวม
มีรายการอะไรเพิมเติม่
อีกรึเปลานะ่ ??
เอกสารที่ใช้ลงบัญชีต้อง
10

11. กรณีเอกสารที่ใช้เป็นหลักฐานในการรับเงิน รับฝากเงิน รับชําระเงินหรือตั๋วเงิน ต้องมีรายการ
ต่อไปนี้เพิ่มเติม
เลขประจําตัวผู้เสียภาษีอากรของกจการที่จัดทําเอกสาริ
สถานที่ตังของกจก้ ิ ารที่จัดทําเอกสาร
รายละเอียดเกยวกบการรับเงินหรือตัวเงินี่ ั ๋
ชื่อ ชนิด จํานวน หนวยนับ ราคาตอหนวย และราคารวมของสินค้าหรือบริการแตละ่ ่ ่ ่
รายการ
ลายมือชื่อของผู้รับเงินหรือตัวเงิน๋
ตัวอย่างเอกสารที่จัดทําขึ้นเพื่อออกให้บคคลภายนอกุ
นอก
ลายมือชื่อผู้รับเงิน ...XXX......
มกราคม 255230
ได้รับเงินจาก ร้านมานะการไฟฟ้า วันที่ 30 มกราคม 2552
จํานวน
และหน่วยนับ
ราคาต่อ
หน่วย
รายการ จํานวนเงิน
2 เครื่อง 12,000.- TV สี Sony 21” 24,000.-
1 เครื่อง 5,000.- วิทยุ National 5,000.-
(สองหมื่นเกาพันบาท้ ถ้วน) รวมเงิน 29,000.-
ชําระเป็น เงินสด เช็คธนาคารเกษตรไทย เลขที่ 5989 สาขาทาเตียน่
เลขประจําตัวผู้เสียภาษีอากร 58916859
เลมที่่ 15 เลขที่ 701
ใบเสร็จรับเงิน
บริษัท ก จํากัด
70 ถนนมหาราช เขตพระนคร กรุงเทพฯ โทร.02-2222222
11

12. กรณีเอกสารที่ใช้เป็นหลักฐานในการจําหน่าย จ่าย โอน ส่งมอบสินค้าหรือบริการ โดยยังมิได้มี
การชําระเงินหรือตั๋วเงิน ต้องมีรายการต่อไปนี้เพิ่มเติม
เลขประจําตัวผู้เสียภาษีอากรของกจการที่จัดทําเอกสาริ
สถานที่ตังของกจการที่จัดทําเอกสาร้ ิ
ชื่อ ชนิด จํานวน หนวยนับ ราคาตอหนวย และราคารวมของสินค้าหรือบริการแตละ่ ่ ่ ่
รายการ
ชื่อหรือชื่อที่ใช้ในการประกอบธุรกจ และที่อยูของผู้ซือหรือผู้รับสินค้าหรือผู้รับบริการิ ่ ้
ลายมือชื่อผู้จัดทําเอกสาร
ลายมือชื่อผู้รับสินค้าหรือบริการ
ตัวอย่างเอกสารที่จัดทําขึ้นเพื่อออกให้บคคลภายนอกุ
เลมที่่ 150 เลขที่ 7451
ใบส่งของ
บริษัท ก จํากัด
70 ถนนมหาราช เขตพระนคร กรุงเทพฯ โทร.02-2222222
เลขประจําตัวผู้เสียภาษีอากร 58916859
สงสินค้าให้ ร้านสมชายอิเลคโทรนิค่ วันที่ 30 มกราคม 2552
จํานวน
และหน่วยนับ
ราคาต่อ
หน่วย
รายการ จํานวนเงิน
2 เครื่อง 9,000.- เครื่องเลนและอัด่ VDO Sony 18,000.-
(หนึ่งหมื่นแปดพันบาทถ้วน) รวมเงิน 18,000.-
ลายมือชื่อผู้จัดทําเอกสาร......XXX....... ลายมือชื่อผู้รับสินค้า ....XXX...........
30 มกราคม 2552 30 มกราคม 2552
12

13. กรณีเอกสารที่จัดทําขึ้นโดยผ้มีหน้าที่จัดทําบัญชี เพื่อใช้ในกิจการของตนเอง ต้องมีรายการู
ต่อไปนี้เพิ่มเติม
คําอธิบายรายการ
วิธีการและการคํานวณตางๆ่ (ถ้ามี)
ลายมือชื่อของผู้มีหน้าที่จัดทําบัญชี หรือผู้ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้อนุมัติรายการ
ตัวอย่างเอกสารที่จัดทําขึ้นโดยผ้มีหน้าที่จัดทําบัญชี เพื่อใช้ในกิจการู
เลมที่่ 17 เลขที่ 801
ใบสําคัญจ่าย
บริษัท ก จํากัด
70 นนมหาราช เขตพระนคร กรุงเทพฯ โทร.02-2222222
วันที่ 30 มกราคม 2552
รายการ จํานวนเงิน
คาเกบขยะ่ ็ 100.-
(หนึ่งร้อยบาทถ้วน) รวมเงิน 100.-
ผู้รับเงิน...XXX....... ผู้จายเงิน่ ...XXX............ ผู้อนุมัติ....XXX..............
30 มกราคม 2552 30 มกราคม 2552 29 มกราคม 2552
13
การลงรายการในบัญชีรายวันและบัญชีสินค้า
เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีทุกรายการ และเอกสารที่ต้องใช้
ประกอบการลงบัญชีนัน ต้องสามารถแสดงความถูกต้องครบถ้วนของรายการบัญชีทุกรายการ้
ตามความเป็นจริงและเป็นที่เชื่อถือได้
ใช้เอกสารประกอบการลงบัญชีที่จัดทําขึน โดยบุคคลภายนอก หรือเอกสาร้
กจการที่จัดทําขึนเพื่อออกให้แกบุคคลภายนอก แล้วแตกรณีกอนิ ่้ ่ ่ เว้นแตไมมีเอกสารดังกลาว่ ่ ่
จึงให้ใช้เอกสารที่จัดทําขึนเพื่อใช้ในกจการของตนเอง้ ิ

14. บทที่ 3
การบันทึกรายการในบัญชี
เป็นการรวบรวมเอกสารประกอบการลงบัญชีโดย
ทําการวิเคราะห์รายการค้าที่เกดขึนตามหลักการบัญชี และนํารายการดังกลาวไปบันทึกในสมุดบัญชี โดยิ ่้
เรียง ลําดับกอน่ -หลังตามรายการที่เกดขึน โดยขันตอนในการบันทึกบัญชี สรุปได้ดังนีิ ้ ้ ้
ขั้นตอนที่ 1 รวบรวมข้อมูลที่เกดขึนิ ้ (การรวบรวมข้อมูลอยางเป็นระบบ่ )
ขั้นตอนที่ 2 จัดเตรียมเอกสารสําหรับรายการบัญชีที่เกดขึนิ ้
ขั้นตอนที่ 3 บันทึกรายการบัญชีในสมุดรายวัน โดยเรียงลําดับตามวันที่เกดรายการิ
ขั้นตอนที่ 4 ผานรายการจากสมุดรายวันไปยังบัญชีแยกประเภท่
ขั้นตอนที่ 5 รวมยอดบัญชีแยกประเภทแตละบัญชี และนํายอดรวมมา่ สรุปในงบทดลอง
ขั้นตอนที่ 6 ปรับปรุงรายการที่อาจจะยังไมสมบูรณ์ให้สมบูรณ์สําหรับงวดนัน่ ้
ขั้นตอนที่ 7 จัดทํางบการเงิน
14

15. 15
หลักในการบันทึกบัญชี
ก่อนเริ่มบันทึกบัญชี สิ่งที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ มีดังนี้
ไมวาจะบันทึกบัญชีอยางไร เวลาไหน สมการบัญชีต้องอยูในสมดุลเสมอ จะเอี่ ่ ่ ่ ยงไปด้านใดด้านหนึ่งไมได้่
ต้องทราบวารายการบัญชีที่เกดขึน สามารถนํามาบันทึกบัญชีได้หรือไม่ ิ ่้
ต้องวิเคราะห์ให้ได้วา รายการที่เกดขึนเกยวข้องกบตัวแปรอะไรในสมการบัญชี่ ิ ี่ ั้ (สินทรัพย์หนีสิน สวนของ้ ่
เจ้าของ รายได้และคา่ ใช้จาย และตัวแปรนันมีผลกระทบอยางไรกบสมการบัญชี่ ่ ั้
ตัวอย่างการบันทึกบัญชีในสมดรายวันุ
การรับเงิน
กจการได้รับเงินทุนจากเจ้าของิ 50,000 บาท
Dr. เงินสด 50,000
Cr. ทุน 50,000
รายการเกี่ยวกับ
- สินทรัพย์ที่เพิมขึน่ ้
- หนีสินที่้ ลดลง
- สวนของเจ้าของที่่ ลดลง
รายการเกี่ยวกับ
- สินทรัพย์ที่ลดลง
- หนีสินที่้ เพิมขึน่ ้
- สวนของเจ้าของที่่ เพิมขึน่ ้
บันทึกบัญชีด้าน เดบิต Dr. บันทึกบัญชีด้าน เครดิต Cr.

16. บัญชีแยกประเภท
บัญชีเงินสด
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
……..25X1 ทุน 50,000
บัญชีทุน
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
..........25X1 เงินสด 50,000
การจ่ายเงิน
กจการจายเงินสดชําระหนีให้เจ้าหนีการค้า จํานวนิ ่ ้ ้ 10,000 บาท
16
Dr. เจ้าหนีการค้า้ 10,000
Cr. เงินสด 10,000
บัญชีแยกประเภท
บัญชีเจ้าหนีการค้า้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
……..25X1 เงินสด 10,000
บัญชีเงินสด
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
..........25X1 เจ้าหนีการค้า้ 10,000
การซื้อ
กจการซือสินค้าเป็นเงินเชื่อ จํานวนเงินิ ้ 30,000 บาท ภาษีซือ้ 2,100 บาท
Dr. ซือ้ 30,000
ภาษีซือ้ 2,100
Cr. เจ้าหนีการค้า้ 32,100

17. บัญชีแยกประเภท
บัญชีซือ้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
……..25X1 เจ้าหนีการค้้ า 30,000
บัญชีภาษีซือ้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.......... 25X1 เจ้าหนีการค้า้ 2,100
บัญชีเจ้าหนีการค้า้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.........25X1 ซือ้ 30,000
2,100ภาษีซือ้
กจการซืออุปกรณ์สํานักงานเป็นเงินสด จํานวนิ ้ 20,000 บาท ภาษีซือ้ 1,400 บาท
Dr. อุปกรณ์สํานักงาน 20,000
17
ภาษีซือ้ 1,400
Cr. เงินสด 21,400
บัญชีแยกประเภท
บัญชีอุปกรณ์สํานักงาน
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
……..25X1 เงินสด 20,000
บัญชีภาษีซือ้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.......... 25X1 เงินสด 1,400

18. บัญชีเงินสด
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
....25X1 อุปกรณ์สํานักงาน 20,000
1,400ภาษีซือ้
การขาย
กจการขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ จํานวนเงินิ 40,000 บาท ภาษีขาย 2,800 บาท
Dr. ลูกหนีการค้า้ 42,800
Cr. รายได้จากการขาย 40,000
ภาษีขาย 2,800
บัญชีแยกประเภท
บัญชีลูกหนีการค้า้
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
40,000
2,800
……..25X1 รายได้จากการขาย
ภาษีขาย
บัญชีรายได้จากการขาย
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.......25X1 ลูกหนีการค้า้ 40,000
บัญชีภาษีขาย
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
....25X1 ลูกหนีการค้า้ 2,800
กจการขายสินค้าเป็นเงินสด จํานวนิ 20,000 บาท ภาษีขาย 1,400 บาท
Dr. เงินสด 21,400
18
Cr. รายได้จากการขาย 20,000
ภาษีขาย 1,400

19. บัญชีแยกประเภท
บัญชีเงินสด
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
20,000
1,400
……..25X1 รายได้จากการขาย
ภาษีขาย
บัญชีรายได้จากการขาย
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.......... 25X1 เงินสด 20,000
บัญชีภาษีขาย
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.........25X1 เงินสด 1,400
การรับร้รายการู
19
กจการประกาศจายเงินปันผล เป็นเงินิ ่ 20,000 บาท
Dr. กาไรสะสมํ 20,000
Cr. เงินปันผลค้างจาย่ 20,000
บัญชีแยกประเภท
บัญชีกาไรสะสมํ
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
เงินปันผลค้างจาย่……..25X1 20,000
บัญชีเงินปันผลค้างจาย่
ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน ว.ด.ป. รายการ จํานวนเงิน
.......... 25X1 กาไรสะสมํ 20,000

20. บทที่ 4
20
หลังจากที่กจการได้จัดทําบัญชีเรียบร้อยแล้ว กจการสามารถแสดงผิ ิ ลการดําเนินงานและ
ฐานะการเงินของกจการในรอบบัญชีที่ผานมา โดยแสดงในรูปของงบการเงินิ ่
หมายถึง รายงานที่แสดงข้อมูลอันเป็นผลจากการ
ประกอบธุรกจของกจการซึ่งประกอบด้วย งบดุล งบกาไรขาดทุน งบแสดงการเปลี่ยนแปลงในสวนของิ ิ ํ ่
เจ้าของ งบกระแสเงินสด หมายเหตุประกอบงบการเงิน งบยอย และคําอธิบายอื่น ซึ่งระบุไว้วาเป็นสวน่ ่ ่
หนึ่งของงบการเงิน
องค์ประกอบของงบการเงิน หมายถึง การจัดประเภทของรายการและเหตุการณ์ทางบัญชี
ที่แสดงไว้ตามลักษณะเชิงเศรษฐกจของรายการและเหตุการณ์นันๆ โดยสามารถแยกองค์ประกอบได้ดังนีิ ้ ้
เกยวข้องโดี่ ยตรงกบั ฐานะการเงิน
งบการเงิน
หนี้สิน (Liabilities)
หมายถึง ภาระผูกพันในปัจจุบัน
ของกจการิ ซึ่งภาระผูกพันนั้นเกดิ
ขึนแล้วในอดีต้ และในอนาคต
กจการจะต้องชําระภาระผูกพันนันิ ้
ให้หมดไป โดยการชําระภาระ
ผูกพันนันคาดวาจะสงผลให้กจการ้ ่ ่ ิ
สูญเสียทรัพยากรที่มีประโยชน์เชิง
เศรษฐกจิ เชน เจ้าหนี เงินกูยืมจาก่ ้้
ธนาคาร เป็นต้น
ส่วนของเจ้าของ (Owner’s Equity)
หมายถึง สวนได้เสี่ ยคงเหลือใน
สินทรัพย์ของกจการหลังจากหักิ
หนีสินออกแล้ว หรือเรียกอีกอยาง้ ่
วา สินทรัพย์สุทธิ่ (Net Assets)

21. เกยวข้องโดยตรงกบี่ ั ผลการดําเนินงาน
รายได้ (Revenues)
หมายถึง การเพิมขึนของ่ ้ สินทรัพย์หรือการลดลงของ
หนีสินในรอบระยะเวลาบัญชี ซึ่งจะมีผลให้สวนของ้ ่
เจ้าของเพิมขึน ทังนีไม่ ้ ้ ้ ่รวมถึง เงินทุนที่ได้รับจากผู้
ลงทุนในสวนของเจ้าของ่ เชน่ รายได้จากการขาย
รายได้คาบริการ่ รายได้ดอกเบีย้ เป็นต้น
หมายถึง การลดลงของสินทรัพย์หรือการเพิมขึนของ่ ้
หนีสินใน้ รอบระยะเวลาบัญชี ทังนี้ ้ไม่รวมถึงการแบงปัน่
สวนทุนให้กบผู้มีสวนรวมในสวนของเจ้าของ่ ั ่ ่ ่ เชน่
ต้นทุนขาย เงินเดือนพนักงาน เป็นต้น
งบดลุ (Balance Sheet) แสดงถึงฐานะทางการเงินของกจการ ณ วันใดวันหนึ่ง โดยงบดุลจะิ
ให้รายละเอียดเกยวกี่ ับสินทรัพย์ หนีสิน และสวนของเจ้าของกจการ ซึ่งจะทําให้ผู้ใช้งบการเงินสามารถ้ ่ ิ
ทราบถึงโครงสร้างทางการเงินของกจการ สามารถประเมินถึงสภาพคลองหรือความเสี่ยงของกจการได้ิ ่ ิ
งบดลุ
Dr. ด้านซ้าย Cr. ด้านขวา
สินทรัพย์ หนีสินและสวนของเจ้าของ้ ่
เงินสด 1,000 เจ้าหนีการค้า้ 1,500
สินค้าคงเหลือ 2,000 เงินกูยืมธนาคาร้ 2,000
ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ 8,000 สวนของเจ้าของ่ 7,500
รวมสินทรัพย์ 11,000 รวมหนีสินและสวนของเจ้าของ้ ่ 11,000
ทังนี ในงบดุลรายการรวมสินทรัพย์ต้องเทากบรายการรวมหนีสินและสวนของเจ้าของเสมอ้ ้ ้่ ั ่
21

22. งบกําไรขาดทนุ (Income Statement) แสดงข้อมูลเกยวกบผลการดําเนินงานของกจการี่ ั ิ
สําหรับรอบระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง ซึ่งข้อมูลในงบกาไรํ ขาดทุนจะประกอบไปด้วยรายได้และคาใช้จาย่ ่
หากในรอบระยะเวลาใดเวลาหนึ่งกจการมีรายได้ทังหมดสูงกวาคาใช้จายทังหมด กจการจะมีกาไรสุทธิิ ่ ่ ่ ิ ํ้ ้
ในทางตรงกนข้าม หากกจการมีคาใช้จายสูงกวารายได้กจการจะมีผลขาดทุนสุทธิั ิ ่ ่ ่ ิ
งบกําไรขาดทนุ
รายได้จากการขาย XXX
หัก ต้นทุนขาย XXX
กาไรขันต้นํ ้ XXX
หัก คาใช้จายในการขายและบริหาร่ ่ XXX
กาไรสุทธิํ XXX
งบแสดงการเปลี่ยนแปลงในส่วนของเจ้าของ (Statement of Changes in Owner’s Equity)
แสดงข้อมูลเกยวกบการเปี่ ั ลี่ยนแปลงในสวนของเจ้าของที่เกดขึนในระหวางงวด โดยต้องแสดงรายการ่ ิ ่้
กระทบยอดรายการจากต้นงวดมาเป็นสินงวด้
งบกระแสเงินสด (Statement of Cash Flows) แสดงข้อมูลเกยวกบการเปลี่ยนแปลงของเงินี่ ั
สดและรายการเทียบเทาเงินสดของกจการสําหรับรอบระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง่ ิ ซึ่งงบกระแสเงินสดจะทําให้
ผู้ใช้งบการเงินทราบวาเงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดที่เพิมขึนหรือลดลงนันเกดจากสาเหตุอะไร่ ่ ิ่ ้ ้
กระแสเงินสดจากการดําเนินงาน XXX
กระแสเงินสดจากการลงทุน (XXX)
กระแสเงินสดจากการจัดหาเงินทุน XXX
กระแสเงินสดของกจการเพิมขึนิ ่ ้ (ลดลง) XXX
หมายเหตประกอบงบการเงินุ เป็นข้อมูลที่นําเสนอเพิมเติมจากที่แสดงในงบดุล งบกาไร่ ํ
ขาดทุน งบแสดงการเปลี่ยนแปลงสวนของเจ้าของ และงบกระแสเงินสด หมายเหตุประกอบงบการเงินให้่
ข้อมูลเกยวคําอธิบายรายการ รายละเอียดของรายการตางๆี่ ่ ที่แสดงในงบการเงิน และข้อมูลเกยวกบรายการี่ ั
ที่ไมเข้าเกณฑ์การรับรู้รายการในงบการเงินที่นําเสนอ่
22

23. รายงานผ้สอบบัญชีู
23
รายงานผู้สอบบัญชี เป็นการแสดงความเห็นของผู้สอบ
บัญชีตอ่ ข้อมูลที่แสดงไว้ในงบการเงิน เพื่อให้ผู้ใช้งบการเงินเกดความมันใจในความถูกต้องขอิ ่ งข้อมูล ซึ่ง
กฎหมายได้กาหนดให้งบการเงินจะต้องได้รับการตรวจสอบโดย ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต ซึ่งเป็นบุคคลที่มีํ
ความเป็นอิสระจากกจการิ โดยผู้สอบบัญชีรับอนุญาตจะตรวจสอบวางบการเงินนันถูกต้องตามมาตรฐาน่ ้
การบัญชีและมีการเปิดเผยข้อมูลอยางเพียงพอหรือไม นอกจากนันผู้สอบ่ ่ ้ บัญชียังให้ข้อสังเกตเกยวกบผลี่ ั
กระทบที่อาจจะเกดขึนกบิ ั้ กจการิ ด้วย เชน วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกจและความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน่ ิ
เป็นต้น
ธรกิจที่เป็นนิติบคคลแต่ละประเภทต้องจัดทํางบการเงิน ตามกฎหมายบัญชี ดังนีุ้ ุ
งบแสดงการเปลี่ยนแปลง
สวนของเจ้าของ่ หรืองบ
งบการเงิน
เปรียบเทียบ
หมายเหตุ
งบกาไรํ
ขาดทุน
งบกระแส
เงินสด
งบการ
เงินรวม
ประกอบงบ
การเงิน
แบบ/นิติบุคคล งบดุล
แสดงการรับรู้รายได้และ
คาใช้จาย่ ่
กบปีกอนั ่
ห้างหุ้นสวนจดทะเบียน่1. / / - - - / -
2. บริษัทจํากดั / / / - - / /
3. บริษัทมหาชนจํากดั / / / / / / /
4. นิติบุคคลที่ตังขึนตาม้ ้
กฎหมายตางประเทศ่
/ / / - - / /
5. กจการรวมค้าตามิ ่
/ / / - - / /
ประมวลรัษฎากร

24. 24
นักลงทนควรทราบุ
ชวยบอกนักลงทุน่
เกยวกบผลการดําเนินงานี่ ั
ของกจการิ
ชวยบอกนักลงทุนเกยวกบ่ ี่ ั
สภาพคลองของกจการโดย่ ิ
แสดงเป็นแหลงที่มาและ่
ใช้ไปของเงินสด
งบดลุ งบกําไรขาดทนุ งบกระแสเงินสด

25. บทที่ 5
25
ข้อมูลงบการเงินที่ดี ต้องมีการให้ข้อมูลอยางครบถ้วน เพื่อรายงานตอผู้ถือหุ้น หรือให้ผู้่ ่
ลงทุนใช้ประกอบการตัดสินใจในการลงทุน งบการเงินจึงควรมีคุณสมบัติ ดังนี้
- แสดงรายการในงบการเงินอยางครบถ้วน เพียงพอ ถูกต้อง เข้าใจงาย และเชื่อถือได้่ ่
- ไมปกปิดข้อเท็จจริงหรือเกดความเสียหายแกกจการหรือบุคคลที่่ ิ ิ่ เกยวข้องี่
- สามารถเปรียบเทียบได้กบงวดเดียวกนของปีกอนหรืองวดกอนหน้า หรือกบกจการั ั ั ิ่ ่
อื่นที่ประกอบธุรกจคล้ายกนิ ั
- เผยแพรข้อมูลในเวลาที่เหมาะสม ไมใช้ข้อมูลที่ล้าสมัยจนไมสามารถนํามาใช้่ ่ ่
ตัดสินใจทางธุรกจได้ิ
การอานงบการเงินให้เกดประโยชน์นัน นอก่ ิ ้ จากการพิจารณาตัวเลขในงบการเงิน และ
การวิเคราะห์อัตราสวนทางการเงินแล้ว ผู้ใช้งบการเงินควรให้ความสําคัญกบข้อมูลอื่นๆ ที่เป็น่ ั
องค์ประกอบสําคัญในงบการเงินด้วย เชน รายงานผู้สอบบัญชี และหมายเหตุประกอบงบการเงิน เป็นต้น่
นอกจากนี นโยบายการบัญชี วิธีการทําบัญชี และม้ าตรฐานการบัญชีที่แตละ่ กจการิ เลือก
ใช้กเป็นสิงที่ไมควรมองข้าม เพราะในสถานการณ์และปัจจัยแวดล้อมเดียวกน็ ่ ั่ กจการิ ที่มีนโยบายการบัญชี
ที่ตางกน อาจทําให้งบการเงินมีความแตกตางกนได้ซึ่งมาตรฐานการบัญชีไทยได้กาหนดให้ทุก่ ั ่ ั ํ กจการิ
เปิดเผยนโยบายการบัญชีไว้ในหมายเหตุประกอบงบการเงินทุกครัง เพื่อความโปรงใส ชัดเจน และ้ ่
ยุติธรรมแกผู้อานงบการเงินและผู้ลงทุน่ ่
การใช้ประโยชน์จากงบการเงิน
ข้อพึงระวังในการอ่านงบการเงิน

26. การวิเคราะห์อัตราสวนทางการเงิน่ เป็นเครื่องมือในการประเมินสถานะของกจการิ
โดยการนํารายการตางๆ่ ในงบการเงินมาเทียบอัตราสวนเพื่อหาความสัมพันธ์วามีความเหมาะสมเพียง่ ่ ใด
รวมทังเป็นการพิจารณาเชิงเปรียบเทียบกบอัตราสวนทางการเงินของบริษัทเดียวกนในชวงเวลาที่ตางกน้ ั ่ ั ่ ่ ั
หรือของกจการิ อื่น และอุตสาหกรรมอื่นๆในชวงเวลาเดียวกน ดังนัน สามารถสรุปการวิเคราะห์อัตราสวน่ ั ่้
ทางการเงินได้ดังนี้
26
อัตราส่วนวัดสภาพคล่องของบริษัท
อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน่ (Current Ratio)
อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน่ = สินทรัพย์หมุนเวียน (เทา่ )
หนีสินหมุนเวียน้
วัดความสามารถในการชําระหนีระยะสัน้ ้ ถ้าคาที่คํานวณได้สูงเทาใด แสดงวา่ ่ ่ กจการิ
มีสินทรัพย์หมุนเวียนที่ประกอบไปด้วย เงินสด ลูกหนี และสินค้าคงเหลื้ อมากกวาหนีระยะสัน่ ้ ้ ทําให้
คลองตัวในการชําระหนีระยะสันมีคอนข้างมาก โดยปกติ อัตราสวน่ ่ ่้ ้ 2 : 1 ถือวาเหมาะสมแล้ว่
อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว่ (Quick Ratio or Acid Test Ratio)
อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว่ = สินทรัพย์หมุนเวียน – สินค้าคงเหลือ (เทา่ )
หนีสิ้ นหมุนเวียน
วัดสวนของสินทรัพย์ที่ได้หักคาสินค้าคงเหลือ่ ่ ที่เป็นสินทรัพย์ระยะสันและมีความ้
คลองตัวในการเปลี่ยนเป็นเงินสดได้ตํ่าสุดออก่ เพื่อให้ทราบถึงสภาพคลองที่แท้จริงของกจการได้่ ิ
โดยปกติอัตราสวน่ 1 : 1 ถือวาเหมาะสมแล้ว่

27. อัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การค้า (Account Receivable Turnover)
อัตราหมุนเวียนของลูกหนี้การค้า = ขายเชื่อสุทธิ หรือใช้ยอดขายรวม (ครัง้ /รอบ)
ลูกหนี้การค้าถัวเฉลี่ย
ทังนี้ ้ หากคาที่คํานวณได้มีคาสูง่ ่ แสดงถึงความสามารถในการบริหารลูกหนีให้แปลงสภาพ้
เป็นเงินสดได้เร็ว โดยที่ลูกหนี้การค้าถัวเฉลี่ย = ลูกหนี้การค้าต้นงวด + ลูกหนี้การค้าปลายงวด
2
อัตราส่วนวัดประสิทธิภาพการบริหารสินทรัพย์
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพย์(Total Asset Turnover)
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพย์ = ยอดขาย (เทา่ )
สินทรัพย์รวม
แสดงถึงความสามารถในการนําสินทรัพย์รวมทังหมดไปใช้ในการสร้างยอดขายได้กเทา้ ี่ ่
ซึ่งถ้าอัตราสวนนีสูง กแสดงถึงความมีประสิทธิภาพในการใช้ประโยชน์จากสินทรัพย์่ ็้
ระยะเวลาเรียกเกบหนี็ ้ (Collection Period)
ระยะเวลาเรียกเกบหนี็ ้ = ลูกหนีการค้า้ (วัน)
ยอดขาย / 365 วัน
แสดงถึงระยะเวลาในการเรียกเกบหนีของ็ ้ กจการิ ซึ่งทําให้ทราบถึงคุณภาพของลูกหนี้
ประสิทธิภาพในการจัดเกบหนี และนโยบายในการให้สินเชื่อของธุรกจ อัตราสวนนีจะมีหนวยเป็นวัน็ ิ ่ ่้ ้
จํานวนวันที่น้อยแสดงให้เห็นวา่ กจการิ มีความสามารถในการจัดเกบหนีได้เร็ว็ ้
27

28. ระยะเวลาขายสินค้า (Inventory Turnover)
ระยะเวลาขายสินค้า = สินค้าคงเหลือ (วัน)
ยอดขาย / 365 วัน
แสดงถึงระยะเวลาที่กจการสามารถจําหนายสินค้าได้นับตังแตวันที่ซือหรือผลิตสินค้า ซึ่งิ ่ ่้ ้
เป็นอัตราสวนที่แสด่ งถึงประสิทธิภาพในการบริหารสินค้าคงเหลือของกจการิ มีหนวยเป็นวัน จํานวนวันที่่
น้อยแสดงให้เห็นวา่ กจการิ สามารถจําหนายสินค้าได้เร็ว่
อัตราส่วนวัดความสามารถในการชําระหนี้
อัตราสวนหนีสินตอสินทรัพย์่ ่้ (Debt to Asset Ratio)
อัตราสวนหนีสินตอสินทรัพย์่ ่้ = หนีสินรวม้ (เทา่ )
สินทรัพย์รวม
แสดงถึงสัดสวนของเงินทุนรวมของ่ กจการิ ที่มาจากการกอหนี ซึ่งถ้าอัตราสวนนีมีคาสูง่ ้ ้่ ่
กแสดงวากจการมีความเสี่ยงทางการเงินสูง โดยกจการที่มีอัตราสวนในระดับที่สูงเกนไป ยอมไมเป็นผลดี็ ่ ิ ิ ่ ิ ่ ่
นักเพราะนันหมายถึง่ กจการิ จะมีภาระในรูปของดอกเบี้ยจายจํานวนมาก โดยเฉพาะอยางยิงในภาวะที่อัตรา่ ่ ่
ดอกเบียมีคาสูง้ ่
อัตราสวนหนีสินตอทุน่ ่้ (Debt to Equity Ratio)
อัตราสวนหนีสินตอทุน่ ่้ = หนีสินรวม้ (เทา่ )
สวนของ่ เจ้าของ
แสดงถึงสัดสวนของเงินทุนจากการกูยืมตอเงินทุนจากเจ้าข่ ้ ่ องกจการิ ซึ่งถ้าอัตราสวนนี่ ้
สูง แสดงวา่ กจการิ มีการกูยืมเงินในสัดสวนที่สูงเมื่อเทียบกบทุนของ้ ่ ั กจการิ ทําให้บริษัทมีภาระที่จะต้อง
ชําระดอกเบียที่สูงขึน และสงผลกระทบตอการทํากาไรของ้ ้ ่ ่ ํ กจการิ
28

29. อัตราส่วนวัดความสามารถในการทํากําไร
อัตรากาไรขันต้นํ ้ (Gross Profit Margin)
อัตรากาไรขันต้นํ ้ = กาไรขันต้นํ ้ x 100 (%)
ยอดขาย
แสดงถึงความสามารถในการทํากาไรขันต้นํ ้ (กาไรขันต้นํ ้ = ยอดขาย – ต้นทุนสินค้าหรือบริการ)
ซึ่งหากอัตราสวนนีมีคาสูง จะสะท้อนให้เห็นคุณภาพของ่ ่้ กจการิ ในการแสวงหารายได้และการควบคุมต้นทุน
การผลิตหรือต้นทุนการซือที่ดี้
อัตรากาไรจากการดําเนินงานํ (Operating Profit Margin)
อัตรากาไรจากการดําเนินงานํ = กาไรกอนหักภาษีและดอกเบียจายํ ่่ ้ x 100 (%)
ยอดขาย
แสดงถึงความสามารถในการจัดการและหารายได้จากการขายหลังจากหักคาใช้จายทังสิน่ ่ ้ ้
แล้ว ซึ่งเป็นการวัดระดับความสามารถในการทํากาไรในชวงเวลานัน สะท้อนให้เห็นแนวโน้มของรายได้ํ ่ ้
และการควบคุมคาใช้จายทังด้านการผลิต การตลาด การดําเนินงาน ปัจจัยที่จะสงผลกระทบตออัตราสวนนี่ ่ ่ ่ ่้ ้
อาจมาจากธุรกจมีการแขงขันมาก ความต้องการของตลาดลดลง ต้นทุนตอหนวยที่เพิมขึน เนื่องจากิ ่ ่ ่ ่ ้
ประสิทธิภาพในการผลิตตํ่าลง การใช้ทรัพยากรไมเหมาะสม ทังนี หากอัตราสวนนีมีคาสูง แสดงว่ ่ ่ ่้ ้ ้ ากจกาิ
มีความสามารถและประสิทธิภาพในการจัดการได้ดี
อัตรากาไรสุทธิํ (Net Profit Margin)
อัตรากาไรสุทธิํ = กาไรสุทธิํ x 100 (%)
ยอดขาย
29
แสดงถึงความสามารถในการทํากาไรสุทธิของํ กจการิ ซึ่งเป็นการวัดความสามารถของ
กจการในการควบคุมคาใช้จายเมื่อเทียบกบยอดขาย ทังนี หากอัตราสวนนีมีคาสูง แสดงวากจการสามารถิ ่ ่ ั ่ ่ ่ ิ้ ้ ้
เปลี่ยนยอดขายให้เป็นกาไรได้มากํ

30. อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพย์่ (Return On Assets or ROA)
อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพย์่ = กาไรสุทธิํ x 100 (%)
สินทรัพย์รวม
แสดงถึงระดับผลตอบแทนตอสินทรัพย์รวมของ่ กจการิ วาอยูในระดับใด ซึ่งเป็นการวัด่ ่
ความสามารถในการทํากาไรของสินทรัพย์ทังหมดที่ธุรกจใช้ในการดําเนินงาน ทังนี หากคาที่ได้จากการํ ิ ่้ ้ ้
คํานวณยิงมากเทาไร แสดงวา่ ่ ่ กจการิ มีความสามารถในการทํากาไรดีเทาํ ่ นัน้
อัตราผลตอบแทนจากสวนของ่ ผู้ถือหุ้น (Return On Equity or ROE)
อัตราผลตอบแทนจากสวนของผู้ถือหุ้น่ = กาไรสุทธิํ x 100 (%)
สวนของผู้ถือหุ้น่
แสดงถึงระดับผลตอบแทนตอสวนทุนของ่ ่ กจการิ วาให้ผลเฉลี่ยในระดับใด ซึ่งเป็นการวัด่
ความสามารถในการทํากาไรจากเงินทุํ นของผู้ถือหุ้น ทังนี หากคาที่ได้จากการคํานวณสูง แสดงวา้ ้ ่ ่
ผู้ถือหุ้นมีโอกาสได้รับผลตอบแทนสูง
30