Ο πολιτισμός του Βυζαντίου

1. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ

2. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΓΑΜΟΥ
•Κορίτσια κάτω των 12
•Αγόρια κάτω των 14
1ο μάθημα 5ου
κεφαλαίου

3. ΓΑΜΟΣ
• Υπογραφή συμβολαίου για την προίκα
• Γαμήλιο γλέντι μόνο με φίλους και συγγενείς
του γαμπρού
• Διαζύγιο μόνο με συναίνεση των δυο πλευρών

4. ΓΥΝΑΙΚΕΣ
• Όχι ίδια δικαιώματα με άντρες
• Περιορισμένη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή
• Σκεπασμένο πρόσωπο δημόσια
11ος αιώνας πρόσβαση στα κοινά και την παιδεία
και μετα

5. ΠΑΙΔΙΑ
• Ονοματοδότηση από πατέρα
• Φροντίδα οικογένειας και βυζαντινής νομοθεσίας

6. ΣΧΟΛΕΙΟ
• 1ος κύκλος σπουδών Παιδιά από επτά ετών
• 2ος κύκλος σπουδών Παιδιά από δώδεκα ετών
• Μαθήματα Φιλοσοφία,αριθμητική,γεωμετρία
αστρονομία και μουσική
• Διδασκαλία Ομήρου και κλασικών συγγραφέων

7. ΣΧΟΛΕΙΟ
• Λειτουργία σχολείων με καταβολή διατροφών από
μαθητές
• Λειτουργία δωρεάν σχολείων για ορφανά
• Εκκλησιαστικά σχολεία

8. ΣΧΟΛΕΙΟ
• Παιδιά στο
πανεπιστήμιο
Έφεση στα μαθηματα Οικονομικά εύρωστοι

9. ΑΣΘΕΝΕΙΑ,ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ, Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
• Αντιμετώπιση
ασθενειών
Μαγεία
Νοσοκομείο
επίσκεψη σε ιατρείο ή γιατρός στο σπίτι
Συντήρηση πτωχοκομείων, ορφανοτροφείων από την εκκλησία

10. ΚΑΤΟΙΚΙΑ
•Σπίτια στις πόλεις Όμορφα,ευρύχωρα με ανέσεις
•Φτωχοί Κων/πολης Άθλιες κατοικίες με ανύπαρκτες ανέσεις
• Χωρικοί α. Μικρές κατοικίες χωρίς ανέσεις
β. Ευκατάστατοι: διώροφα σπίτια
γ. Μεγαλοκτηματίες: Μακριά απο χωριά, πολυτελείς
επαύλεις

11. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ-ΜΟΔΑ
Αγάπη για μόδα και κοσμήματα.
•ΑΣΤΟΙ
•Χωρικοί Χιτώνες χωρίς μανίκια ζωσμένα στην μέση,
βράκες ως τον αστράγαλο,ξυπόλυτοι ή
με παπούτσια ανοιχτά στην φτέρνα
Μακρύς χιτώνας, μπότες δερμάτινες τον
χειμώνα, ανατολίτικα παπούτσια το
καλοκαίρι

12. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ-
ΜΟΔΑΑγάπη για μοδα και κοσμήματα
Γυναίκες πάνω απο τον χιτώνα μανδύας στο
κεφάλι.Καλοπισμός μαλλιών και
προσώπου

13. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ-ΜΟΔΑ
Αγάπη για μόδα και κοσμήματα
Γυναίκες πλούσιες: Πολυτελή
ενδύματα,μεταξωτά
και λινά

14. ΙΕΡΟΤΕΛΕΣΤΙΕΣ,ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ,
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
•Κάτοικοι πρωτεύουσας
Αρματοδρομίες, θρησκευτικές πομπές,δημόσιες
τελετές,
θεατρικές παραστάσεις, ταβέρνες και παρελάσεις
•Κάτοικοι επαρχίας Ετήσια πανηγύρια

15. ΜΟΝΑΧΙΣΜΟ
Σ
Αναχώρηση σε κάποια έρημο μακριά από
ανθρώπους και εγκόσμια
•Μοναχικό κίνημα μοναχική μορφή(πρότυπο
άγιος Αντώνιος)
Κοινοβιακή μορφή(ιδρυτής Παχώμιος)

16. ΚΟΙΝΟΒΙΑΚΟΣ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ
Ίδρυση μοναστηριών
Επικεφαλής: Ηγούμενος
Μεγάλη ακμή μετά την αναστήλωση εικόνων με αύξηση
μοναστηριών.
Σημαντικότερο μοναστικό κέντρο: Άγιον Όρος

17. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
• Θρησκευτική ποίηση Μετά την επικράτηση
του Χριστιανισμού
• Είδη θρησκευτικής ποίησης α. Λειτουργική ποίηση
β. Μη λειτουργική
ποίηση
2ο μάθημα 5ου
κεφαλαίου

18. ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Θρησκευτικές αντιλήψεις,αιρέσεις και δογματικές διαμάχες
Ανάδειξη σημαντικών εκκλησιαστικών συγγραφέων
Μυστικισμός-ησυχασμός
Ανάπτυξη θεολογικής γραμματείας

19. ΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
• Μικρή επίδειξη αξιόλογων έργων
• Κυριότερος εκπρόσωπος ο Γεώργιος Πισίδης αρχές 7ου
αιώνα
• Κυριότερο κοσμικό ποιητικό μνημείο: Ελληνική Ανθολογία
• Περιεχόμενο: 4.000 επιγράμματα χρονολογημένα 6ο έως
10ο αιώνα

20. ΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
•Σημαντικό έργο της εποχής των Μακεδόνων αυτοκρατόρων:
Έπος Βασίλειος Διγενής Ακρίτας 11ος αιώνας
•Διάσωση κλασικών γραμμάτων: μέσω ίδρυσης βιβλιοθηκών και
εργαστηρίων αντιγραφής
•Διακεκριμένοι εκπρόσωποι κλασικών γραμμάτων: πατριάρχης
Φώτιος(9ος αι.), Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Αρέθας (10ο αι.)

21. ΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
• Ανάπτυξη Ιστοριογραφίας και Χρονογραφίας

22. ΔΗΜΩΔΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
• Ακριτικά τραγούδια 10ος αιώνας
• Ανάπτυξη δημώδης λογοτεχνίας 12ος αιώνας
• Κυριότερος εκπρόσωπος δημώδους λογοτεχνίας
Θεόδωρος
• Εποχή Παλαιολόγων επικράτηση ιπποτικού
μυθιστορήματος

23. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
• Απομάκρυνση από αρχαία θρησκεία
Περιορισμός ενασχόλησης με τη φιλοσοφία
• Εξακολούθηση μελέτης έργων αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων,
Πλάτωνος και Αριστοτέλη

24. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
•Φυσικές επιστήμες Μικρή ανάπτυξη λόγω
έντονου θρησκευτικού
χαρακτήρα του βυζαντινού
πολιτισμού

25. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Ίδρυση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
α. Θεολογική Σχολή 5ος αιώνα
β. Πανεπιστήμιο Κων/πολης 5ος αιώνας
γ. Πανεπιστήμιο Μαγναύρας 9ος αιώνας
δ. Νομική Σχολή 11ος αιώνας

26. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
•Ανάπτυξη Δικαίου
• Ανάδειξη αξιόλογων ιατρών, αστρονόμων, μαθηματικών
• Αξιοσημείωτη επιστημονική δραστηριότητα

27. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
• Εφευρέσεις α. Υγρόν πυρ
β. Οπτικός τηλέγραφος
Αξιοποίηση και βελτίωση ναυτικής τεχνολογίας

28. ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ
ΜΟΥΣΙΚΗΑρχιτεκτονική
•Αρχιτεκτονικές μορφές α. Βασιλική με τρούλο
β. Σταυροειδής με τρούλο
αγιορείτικος τύπος
πεντάτρουλος οκταγωνικό

29. ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ
Αρχιτεκτονική
•Εξωτερική διακόσμηση ναών όχι ιδιαίτερα επιμελημένη
•Εσωτερική διακόσμηση ναών Τοιχογραφίες,ψηφιδωτά,
ανάγλυφες παραστάσεις, έργα ξυλογλυπτικής, φορητές εικόνες

30. ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Όχι ευνόηση γλυπτικής
•Μορφές έκφρασης α. Τοιχογραφίες
β. Ψηφιδωτά

31. ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ, ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ,ΜΙΚΡΟΓΛΥΠΤΙΚΗ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ
Διακόσμηση χειρογράφων με εικόνες (μικρογραφίες).
Αξιόλογη παραγωγή εκκλησιαστικών
και κοσμικών έργων μικροτεχνίας και γλυπτικής.
• Νομίσματα α. Αισθητική αξία
β. Σημαντική ιστορική πηγή

32. ΜΟΥΣΙΚΗ
Μελοποίηση εκκλησιαστικής λειτουργικής ποίησης
• Δημιουργοί λειτουργικών ποιημάτων
α. Έως Ζ’ αιώνα ποιητές-μελωδοί
β. Από Η’ αιώνα υμνογράφοι (στιχουργοί) - μελοποιοί
(συνθέτες)

33. ΜΟΥΣΙΚΗ
Μελοποίηση εκκλησιαστικής λειτουργίας ποίησης
• Εκκλησιαστική μουσική Μονοφωνική και φωνητική
• Σημειογραφία αλφαβητική
• Κοσμική μουσική συνέχεια αρχαίας ελληνικής παράδοσης
• Μουσικά όργανα κρουστά, πνευστά και έγχορδα

34. ΜΟΥΣΙΚΗ
Αλληλεπίδραση λαϊκής και θρησκευτικής μουσικής