Εργασία για το μάθημα: «Χρήση και αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού» , Β' Εξάμηνο, 2012-13, Καζάκου Γεωργία, Μαντζώρου Ειρήνη http://www.socialstudies.edu.gr/

1. ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
«Χρήση και Αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού»
«Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού ‘Ταξίδι σε ένα Δίκτυο’»
Καζάκου Γεωργία (Α.Μ. 212328, georgiakazakou@yahoo.gr)
Μαντζώρου Ειρήνη (Α.Μ. 212339, eirinimantzwrou@hotmail.com )
Υπεύθυνος Καθηγητής Γεώργιος Κουτρομάνος
ΑΘΗΝΑ
ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

2. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
1
Περιεχόμενα
1. Εισαγωγή.................................................................................................................. 2
2. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας ................................................................................ 2
3. Περιγραφή του εκπαιδευτικού λογισμικού.................................................................4
4. Μεθοδολογικός σχεδιασμός τηςαξιολόγησης ............................................................ 6
Σκοπός και στόχοι τηςαξιολόγησης............................................................................ 6
Θεωρία και κριτήρια αξιολόγησης.............................................................................. 6
Δείγμα...................................................................................................................... 8
Η διαδικασία αξιολόγησης......................................................................................... 8
Ανάλυσηαποτελεσμάτων.......................................................................................... 8
5. Αποτελέσματα.......................................................................................................... 9
6. Συμπεράσματα ....................................................................................................... 12
7. Βιβλιογραφία.......................................................................................................... 13
Α. Βιβλία................................................................................................................. 13
Β. Πρακτικά συνεδρίων ........................................................................................... 13
Γ. Άλλη.................................................................................................................... 13
8. Παράρτημα............................................................................................................. 15

3. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
2
1. Εισαγωγή
Το εκπαιδευτικό λογισμικό είναι πλέον βασικό συστατικό των Τεχνολογιών
της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) στην εκπαίδευση. Κατασκευάζεται ώστε
με τη χρήση του να εκπληρώνονται οι τιθέμενοι κάθε φορά στόχοι, να διευκολύνει τη
διαδικασία της μάθησης μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή και να συμπληρώνει τη
διδασκαλία (Παναγιωτακόπουλος και συν., 2003). Επιβάλλεται λοιπόν, η δημιουργία
ενός πλαισίου αποτίμησης της εκπαιδευτικής του αξίας με στόχο τη βελτίωσή του ή
με άλλα λόγια, επιβάλλεται η αξιολόγησή του.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της ευχρηστίας του
εκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο», που αφορά στο μάθημα της
Πληροφορικής του Γυμνασίου και του Λυκείου, με απώτερο στόχο την κατάθεση
προτάσεων για τη βελτίωσή του. Η εργασία δομείται ως εξής: αρχικά γίνεται μια
ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναφορικά με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού
λογισμικού, στη συνέχεια παρατίθεται μια αναλυτική περιγραφή του παραπάνω
λογισμικού, ακολουθεί ο μεθοδολογικός σχεδιασμός της εν λόγω αξιολόγησης για να
καταγραφούν εν συνεχεία τα ευρήματά της και τέλος να διατυπωθούν τα
συμπεράσματα.
2. Ανασκόπησητης βιβλιογραφίας
Οι Τ.Π.Ε. και οι εφαρμογές τους στην εκπαιδευτική διαδικασία συμβάλλουν
τόσο στην υποστήριξη της διδασκαλίας όσο και στην ενίσχυση της μάθησης (ΕΤΠΕ,
2002). Aνοίγουν το δρόμο προς την ποιοτική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής
διαδικασίας και συνεισφέρουν στη λεγόμενη Υπολογιστική Υποστήριξη της
Διδασκαλίας, δηλαδή στην παροχή βοήθειας προς το μαθητή προκειμένου να
προσεγγίσει και να οικοδομήσει τη διδακτέα ύλη και στην Υπολογιστική Υποστήριξη
της Μάθησης, δηλαδή στην παροχή βοήθειας προς το μαθητή προκειμένου να
αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες που θα τον καταστήσουν ικανό να ανταπεξέλθει
στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας (Κόμης, 2004). Η υπολογιστική υποστήριξη
της διδασκαλίας και της μάθησης λοιπόν, διαμεσολαβείται και επιτυγχάνεται με τη
χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών.
Λόγω του μεγάλου αριθμού των πακέτων λογισμικού που κατασκευάζονται
με ιδιωτική πρωτοβουλία κάτω από διάφορες συνθήκες και με διαφορετικούς

4. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
3
στόχους, υπάρχει η πραγματική ανάγκη για την ύπαρξη ενός αξιόπιστου συστήματος
αξιολόγησης του εκπαιδευτικού λογισμικού γιατί με τη βοήθειά του μπορούμε να
απαντήσουμε σε σημαντικά ερωτήματα όπως ποια είναι τα χαρακτηριστικά του
λογισμικού, ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά του, καθώς δεν
λείπουν οι περιπτώσεις που το εκπαιδευτικό λογισμικό παρουσιάζει ατέλειες και λάθη
τόσο από τεχνικής όσο και από παιδαγωγικής πλευράς (Ράπτης, 2004).
Η πολυπλοκότητα του εκπαιδευτικού λογισμικού ωστόσο, δεν επιτρέπει πάντα
την αξιολόγηση κατά «απόλυτη» έννοια και ενδεχομένως να μην είναι απόλυτα
ακριβής. Το παιδαγωγικό ινστιτούτο αξιολογεί σε δύο φάσεις τα εκπαιδευτικά
λογισμικά:
 Πρώτη είναι η φάση της προκαταρκτικής αξιολόγησης, δηλαδή της τεχνικής
αξιολόγησης της λειτουργικότητάς και των τεχνικών χαρακτηριστικών τους
που γίνεται στο εργαστήριο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου από ειδικούς
αξιολογητές. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι ερωτηματολόγια που
έχουν δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό.
 Δεύτερη είναι η φάση της τελικής αξιολόγησης πρώτα σε ειδικά
διαμορφωμένο χώρο στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και δεύτερον σε
πραγματικό πραγματικές συνθήκες (χρήση μέσα στο σχολικό περιβάλλον)
Παπαδόπουλος, 2001).
Η αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού αποτελεί λοιπόν, μία δύσκολη υπόθεση
που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Κατά την αξιολόγηση ενός διδακτικού
συστήματος που είναι βασισμένο στην τεχνολογία των υπολογιστών εξετάζονται
παράγοντες που έχουν ληφθεί υπόψη κατά τη σχεδίασή του όπως οι διδακτικοί
στόχοι, τα χρησιμοποιούμενα μέσα και τα μαθησιακά αποτελέσματα (Μικρόπουλος,
2001). Εδώ αναλαμβάνουν δράση οι διαφορετικές ομάδες των αξιολογητών και
χρησιμοποιούν τις διαφορετικές μεθοδολογίες προσέγγισης.

5. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
4
3. Περιγραφήτου εκπαιδευτικού λογισμικού
Το υπό αξιολόγηση εκπαιδευτικό λογισμικό έχει τίτλο «Ταξίδι σε ένα δίκτυο» και
εντάσσεται στην ενότητα «Νηρηίδες: Ανάπτυξη ολοκληρωμένων εκπαιδευτικών
πακέτων» του έργου Πλειάδες (Επιχειρησιακό πρόγραμμα: Κοινωνία της
Πληροφορίας, Γ’ ΚΠΣ, 2003-2007). Ο φορέας υλοποίησης του λογισμικού είναι το
Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (Ι.Τ.Υ.), νυν Ινστιτούτο Τεχνολογίας
Υπολογιστών και Εκδόσεων (Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»). Το εκπαιδευτικό
περιβάλλον «Ταξίδι σε ένα δίκτυο» έχει διανεμηθεί από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. στις
σχολικές μονάδες της χώρας ενώ είναι επίσης διαθέσιμο μέσα από την δικτυακή πύλη
e-υλικό του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. (http://www.e-yliko.gr/htmls/diktya/index.htm ).
Το συγκεκριμένο λογισμικό εμπεριέχει δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν
που ακολουθούν τους διδακτικούς στόχους των προγραμμάτων σπουδών του
Γυμνασίου και του Λυκείου. Σκοπός του λογισμικού είναι η απόκτηση γνώσεων και η
απόκτηση δεξιοτήτων σχετικά με τις επικοινωνίες δεδομένων και τα δίκτυα
υπολογιστών (με έμφαση στη δομή, στην ταξινόμηση και στην περιγραφή των
προτύπων τους). Επιπλέον, σύμφωνα με του συντελεστές του λογισμικού πρόκειται

6. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
5
για ένα αλληλεπιδραστικό περιβάλλον, το οποίο στοχεύει στο να υποστηρίξει τους
μαθητές στον πειραματισμό και στη διερεύνηση θεμάτων των δικτύων και των
εφαρμογών τους.
Σε αυτό το περιβάλλον έχουν ενταχθεί πέντε εκπαιδευτικά σενάρια καθένα από
το οποίο αναφέρεται σε διαφορετικό αντικείμενο του αναλυτικού προγράμματος
σπουδών. Οι τίτλοι των σεναρίων είναι οι εξής (Γώγουλος και συν., 2008):
1. Η επικοινωνία στα Δίκτυα. Το σενάριο αυτό επιχειρεί να δώσει απαντήσεις
στην ερώτηση «ποια είναι τα βασικά στοιχεία και οι κανόνες στην
επικοινωνία ενός δικτύου υπολογιστών;»
2. Οι εφαρμογές του χρήστη «εξυπηρετούνται» στα επίπεδα. Προσδιορίζεται η
διαδρομή που ακολουθεί η πληροφορία στα επίπεδα, αξιοποιώντας γνωστές
υπηρεσίες του διαδικτύου.
3. Η διασύνδεση των δικτύων δεδομένων. Δίνεται έμφαση στο σχεδιασμό και
την υλοποίηση ενός δικτύου επικοινωνίας.
4. Τα δεδομένα «ελέγχονται» και μεταφέρονται με ασφάλεια. Σε αυτό υο
σενάριο εξετάζονται θέματα σχετικά με την ασφαλή μεταφορά των
δεδομένων στις διαδρομές που ακολουθούν.
5. Τα δεδομένα «ταξιδεύουν» στο δίκτυο. Δίνεται έμφαση στη μεταφορά της
πληροφορίας στα μέσα μετάδοσης προκειμένου να κατανοηθούν τα
χαρακτηριστικά που την επηρεάζουν.
Όλα τα σενάρια περιλαμβάνουν θεωρία, δραστηριότητες, ασκήσεις, συνδέσμους,
εικόνες-διαγράμματα, παρουσιάσεις- βίντεο.
Λαμβάνοντας υπόψη το σκοπό του λογισμικού που είναι η απόκτηση
γνώσεων και η ανάπτυξη δεξιοτήτων, το περιεχόμενο του, δηλαδή, τον τρόπο
παρουσίασης και οργάνωσης της πληροφορίας καθώς και τις δραστηριότητες που
περιλαμβάνει (π.χ. ασκήσεις πολλαπλής επιλογής, ανατροφοδότηση), συνάγεται το
συμπέρασμα ότι πρόκειται για λογισμικό συμπεριφοριστικού χαρακτήρα και
συγκεκριμένα για λογισμικό καθοδήγησης ή εκμάθησης.

7. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
6
4. Μεθοδολογικός σχεδιασμόςτης αξιολόγησης
Σκοπός και στόχοι της αξιολόγησης
Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η ευρετική αξιολόγηση του
λογισμικού «Ταξίδι σε ένα δίκτυο». Η ευρετική αξιολόγηση ή ευριστική αξιολόγηση
(heuristic evaluation) είναι μια άτυπη προσέγγιση της αξιολόγησης της χρησιμότητας
ή αλλιώς της ευχρηστίας ενός λογισμικού και συγκεκριμένα της διεπιφάνειας του
χρήστη (Παναγιωτακόπουλος και συν., 2003). Αναλυτικότερα, οι στόχοι της έρευνας
είναι να εντοπιστούν από τεχνολογικής άποψης:
1. Τα ισχυρά και αδύνατα σημεία του λογισμικού.
2. Τα στοιχεία του λογισμικού που επιδέχονται βελτίωσης.
3. Τα τυχόν εμπόδια που προκύπτουν από τη χρήση του λογισμικού.
Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό λογισμικό με θέμα την Πληροφορική
καθιστά ακόμη πιο ενδιαφέρουσα την αξιολόγηση της τεχνολογικής του αρτιότητας,
καθώς ειδικά ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη της διεπιφάνειας χρήστη ενός λογισμικού
αποτελεί αντικείμενο της Πληροφορικής.
Θεωρία και κριτήρια αξιολόγησης
Η ευρετική αξιολόγηση λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του
εκπαιδευτικού λογισμικού και στοχεύει στο να εντοπίζει λάθη, αδυναμίες και
ατέλειες της διεπαφής του χρήστη (user interface). Με αυτόν τον τρόπο η ομάδα των
σχεδιαστών έχει την κατάλληλη ανατροφοδότηση για να προχωρήσει σε
επανασχεδιασμό του εκπαιδευτικού λογισμικού όπου αυτός χρειάζεται.
Διενεργείται από μια ολιγομελή ομάδα αξιολογητών, ειδικών του αντικειμένου
της Πληροφορικής ή του σχεδιασμού διεπαφής λογισμικών. Η αξιολόγηση γίνεται με
βάση συγκεκριμένους κανόνες – κριτήρια που αποτελούν εισήγηση των Molich and
Nielsen (1990) και Nielsen (1994).
Εκτός από τους δέκα (10) ευρετικούς κανόνες, πρότειναν συγκεκριμένη
διαδικασία και όρους για την ευρετική αξιολόγηση, όπως π.χ. ότι ο αξιολογητής
ελέγχει μόνος του τη διεπαφή του λογισμικού αρχικά βλέποντας όλο το περιεχόμενό
του και στη συνέχεια εξετάζοντας σχολαστικά μία - μία οθόνη του.
Ο όρος διεπιφάνεια χρήστη περιλαμβάνει ποικίλα στοιχεία που αφορούν στη
δομή της, στην ποιότητα της αλληλεπίδρασης με το χρήστη, στη ροή της

8. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
7
πληροφορίας, στα στοιχεία των πολυμέσων, στο αισθητικό αποτέλεσμα, στις
δυνατότητες της βοήθειας και των εγχειριδίων χρήσης κ.α. Για την αξιολόγηση των
παραπάνω ζητημάτων επιλέχθηκαν οι δέκα ευρετικοί κανόνες που εισηγήθηκε ο
Nielsen (1994). Πρόκειται για τους εξής (Κορδάκη, Αβούρης, & Τσέλιος, 2000):
1. Παρέχει το σύστημα συνεχώς κατάλληλη ανάδραση της κατάστασης του σε
εύλογο χρόνο;
2. Χρησιμοποιείται απλή και κατανοητή γλώσσα και εικονικές και συμβολικές
αναπαραστάσεις που είναι προσαρμοσμένες στο νοητικό επίπεδο του χρήστη;
3. Παρέχεται δυνατότητα ελέγχου και ελευθερία κίνησης στο χρήστη, π.χ.
δυνατότητα αναίρεσης εσφαλμένης ενέργειας (undo);
4. Υπάρχει συνέπεια στη χρήση ορολογίας επιλογών, σημασιολογία συμβόλων
κλπ, σε όλη τη διεπιφάνεια χρήστη;
5. Το σύστημα προστατεύει το χρήστη από πιθανά σφάλματα;
6. Γίνεται προσπάθεια ελαχιστοποίησης του μνημονικού φορτίου του χρήστη,
περιορίζονται στο ελάχιστο όσα ο χρήστης πρέπει να θυμάται;
7. Το σύστημα προσαρμόζεται στις ανάγκες των πεπειραμένων χρηστών,
παρέχοντας συντομεύσεις σε συχνές ακολουθίες ενεργειών;
8. Το σύστημα χαρακτηρίζεται από καλαισθησία και μινιμαλισμό στην
παρεχόμενη πληροφορία ώστε να αποφεύγεται σύγχυση του χρήστη;
9. Τα μηνύματα σε περίπτωση σφάλματος είναι σαφή και κατανοητά και
προτείνουν διέξοδο από το σφάλμα;
10. Η παρεχόμενη βοήθεια και εγχειρίδια χρήσης είναι σύντομα και περιεκτικά,
και εστιάζουν σε εργασίες του χρήστη αντί για λειτουργίες του συστήματος;
Ο σχεδιασμός της διεπιφάνειας χρήστη είναι πολύ σημαντική διαδικασία γιατί
αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ του χρήστη και του εκπαιδευτικού υλικού. Στη
διεπιφάνεια ο χρήστης βλέπει, ακούει, έρχεται σε επαφή και επικοινωνεί. Αυτό
σημαίνει ότι ανεξάρτητα από το εκπαιδευτικό περιεχόμενο, μια ατελής διεπιφάνεια
χρήστη μπορεί από μόνη της να επιδράσει αρνητικά στην υπολογιστική υποστήριξη

9. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
8
της διδασκαλίας και της μάθησης (Παναγιωτακόπουλος και συν., 2003). Επομένως, η
ευρετική αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού κρίνεται μεγάλης σημασίας.
Δείγμα
Πρόκειται για ένα βολικό δείγμα που αποτελείται από πέντε (05) επιστήμονες της
Πληροφορικής, οι οποίοι υπηρετούν στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα έτη
υπηρεσίας τους στην εκπαίδευση είναι τέσσερα (04), επτά (07), οχτώ (08) ενώ δύο
από αυτούς έχουν δέκα (10) έτη υπηρεσίας. Στο πρόσωπό τους συγκεντρώνονται δύο
ιδιότητες. Αυτή του «ειδικού» της Πληροφορικής και του εκπαιδευτικού που κατέχει
το γνωστικό αντικείμενο του υπό εξέταση λογισμικού. Σύμφωνα με τον Nielsen
(1994) τρεις έως πέντε αξιολογητές είναι ο ενδεδειγμένος αριθμός καθώς η χρήση
περισσότερων αξιολογητών δε φαίνεται να αποδίδει πολύ περισσότερες πληροφορίες.
Επιπλέον, οι πέντε (05) αξιολογητές βρίσκουν το 75% των προβλημάτων, γεγονός
που οι Molich and Nielsen (1990) θεωρούν αρκετά καλό για μία ανεπίσημη και
ανέξοδη τεχνική όπως είναι η ευρετική αξιολόγηση.
Η διαδικασία αξιολόγησης
Από τους αξιολογητές ζητήθηκε να μελετήσουν προσεκτικά τους δέκα ευρετικούς
κανόνες αξιολόγησης και με βάση αυτούς να διαμορφώσουν προσωπική άποψη για
το λογισμικό. Προτάθηκε αρχικά να κάνουν μια γρήγορη περιδιάβαση στο λογισμικό
και στη συνέχεια να το περιεργαστούν ανά ενότητα πιο αναλυτικά. Κλήθηκαν να
κρατήσουν σημειώσεις και να καταγράψουν τα αποτελέσματα σε μία έκθεση
αξιολόγησης, Τέλος, τους ζητήθηκε να ολοκληρώσουν την έκθεσή τους προτείνοντας
τρόπους για τη βελτίωσή του (βλ. Παράρτημα).
Ανάλυση αποτελεσμάτων
Εξ ορισμού ο περιγραφικός χαρακτήρας της ευρετικής αξιολόγησης παραπέμπει σε
μια ποιοτικού τύπου ανάλυση αποτελεσμάτων. Για το λόγο αυτό το μέσο συλλογής
δεδομένων που υιοθετήθηκε στην παρούσα μελέτη είναι το ερωτηματολόγιο ανοιχτού
τύπου. Επομένως, η ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν
εντάσσεται στα πλαίσια της ποιοτικής ανάλυσης.

10. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
9
5. Αποτελέσματα
Στη συνέχεια καταγράφονται αναλυτικά τα προβλήματα που εντόπισαν οι
ειδικοί σε σχέση με κάθε έναν από τους δέκα (10) ευρετικούς κανόνες, όπως αυτοί
διατυπώθηκαν στο έντυπο «Έκθεση Αξιολόγησης» που τους δόθηκε (βλ.
Παράρτημα).
1ος Αποφυγή περιττών στοιχείων (μινιμαλισμός):
Τα κουμπιά «Περιεχόμενα» και τα κουμπιά «Προηγούμενο - Επόμενο» παρέχουν τις
ίδιες ακριβώς δυνατότητες.
Υπάρχουν ορθογραφικά λάθη.
Απουσιάζει η καλαισθησία με αποτέλεσμα να είναι μη ελκυστική η εμφάνιση των
οθονών.
2ος Χρήση κατανοητής προς τους χρήστες γλώσσας:
Δε δίνονται εξηγήσεις σε όλες τις συντομογραφίες.
Διατυπώνεται επιφύλαξη κατά πόσο η γλώσσα που χρησιμοποιείται ανταποκρίνεται
στο νοητικό επίπεδο των μαθητών του Γυμνασίου.
3ος Ελαχιστοποίηση του μνημονικού φορτίου:
Στις σελίδες που αφορούν στα εκπαιδευτικά σενάρια απουσιάζουν οι τίτλοι με
αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η μνήμη του χρήστη.
4ος Διατήρηση συνέπειας σε ολόκληρη τη διεπιφάνεια:
Στις σελίδες που ανοίγουν σε νέο παράθυρο απουσιάζει το μενού που υπάρχει και
στις υπόλοιπες.
Τα επιλεγόμενα αρχεία άλλοτε ανοίγουν στην ίδια σελίδα και άλλοτε σε νέο
παράθυρο.
Διαπιστώνεται πρόβλημα ως προς τη σημασιολογία των κουμπιών «Εισαγωγή» και
«Προηγούμενο - Επόμενο». Το κουμπί «Εισαγωγή» εννοεί την «Αρχική σελίδα» ενώ
τα κουμπιά «Προηγούμενο - Επόμενο» σημαίνουν προηγούμενη-επόμενη ενότητα και
όχι σελίδα. Ενδεχομένως, να εκληφθούν λανθασμένα από το μαθητή ως «Πίσω -
Εμπρός».
5ος Παροχή ανάδρασης (Feedback):

11. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
10
Δεν καταγράφηκαν προβλήματα.
6ος Παροχή εύκολων και σαφών εξόδων διαφυγής:
Στις σελίδες που ανοίγουν σε νέο παράθυρο μέσω υπερσύνδεσης, π.χ. φύλλα
εργασίας, δεν υπάρχει κουμπί επιστροφής στην αρχική σελίδα.
Στον Πίνακα Περιεχομένων η πλοήγηση μεταξύ των θεμάτων δεν είναι ευχερής και
απεριόριστη.
Απουσιάζουν τα πλήκτρα cancel, redo, undo.
Δεν υπάρχει κουμπί εξόδου από τη εφαρμογή καθώς η έξοδος γίνεται μέσω του
φυλλομετρητή.
7ος Παροχή συντομεύσεων:
Θεωρήθηκε μειονέκτημα η απουσία κουμπιού αναζήτησης. Τα κουμπιά περιορίζονται
σε αυτά της πλοήγησης και της εκτύπωσης.
Προκειμένου να αποφευχθεί η εγκατάσταση των επιπρόσθετων λογισμικών που
απαιτεί η εφαρμογή, θα ήταν χρήσιμο αν υπήρχε κουμπί για το «κατέβασμα»
(downloading) των αρχείων.
Παρατηρείται έλλειψη υπερσυνδέσεων π.χ. στον Πίνακα Περιεχομένων, η απευθείας
σύνδεση με τα θέματα του πίνακα θα ήταν ιδιαίτερα διευκολυντική.
8ος Παροχή σαφών μηνυμάτων λάθους:
Στην περίπτωση που ο μαθητής πατήσει «Έλεγχος» πριν συμπληρώσει τη λέξη που
χρειάζεται, το μήνυμα που εμφανίζεται όχι μόνο δεν τον πληροφορεί σωστά για την
ενέργεια που πρέπει να ακολουθήσει αλλά υπάρχει και εκφραστικό λάθος π.χ. «Η
επίδοσή σας είναι: 0%. Μερικές απαντήσεις δεν ήταν σωστές. Οι απαντήσεις που δεν
ήταν σωστές είναι πάλι κενές».
9ος Σχεδιασμός για αποτροπή σφαλμάτων χρήστη:
Σε ασκήσεις όπως είναι η «Μέθοδος Κώδικα Hamming» ο χρήστης θα μπορούσε να
κάνει «drag and drop» αντί να πληκτρολογεί το όνομα της λέξης.
Δεν υπάρχει μήνυμα επιβεβαίωσης εξόδου από την εφαρμογή.
10ος Επαρκής υποστήριξη- Βοήθεια και εγχειρίδια:

12. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
11
Απουσιάζουν τα εγχειρίδια για τον καθηγητή και τον μαθητή. Όπως επίσης και η
δυνατότητα επικοινωνίας με τους κατασκευαστές.
Ενώ απαιτείται η εγκατάσταση επιπρόσθετων λογισμικών δεν παρέχονται
πληροφορίες για την προμήθεια και εγκατάστασή τους.
Οι δε προτάσεις που έγιναν από τους ειδικούς για τη βελτίωση του
λογισμικού, είναι οι εξής:
1. Αλλαγή της εμφάνισης του GUI (Graphical User Interface) ώστε να γίνει πιο
ελκυστική η εικόνα του λογισμικού.
2. Η εξήγηση των εννοιών περιορίζεται στη μακροσκελή θεωρία του σχολικού
βιβλίου. Εμπλουτισμός των εννοιών με παραδείγματα από την καθημερινή
ζωή.
3. Εισαγωγή διαδραστικών στοιχείων γιατί το λογισμικό είναι απολύτως
στατικό.
4. Οι δυνατότητες πλοήγησης είναι οι ελάχιστες δυνατές. Υιοθέτηση
προηγμένων δομών πλοήγησης, οι οποίες να ακολουθούν τη φιλοσοφία μιας
εφαρμογής διαδικτύου και πολυμέσων.
5. Θεωρείται απαραίτητο να υπάρχει δυνατότητα ανανέωσης του περιεχομένου
του.
Συνθέτοντας τις παραπάνω προτάσεις των αξιολογητών, θα έλεγε κανείς ότι στην
πλειοψηφία τους σχετίζονται με τη θεωρία μάθησης στην οποία βασίζεται το
λογισμικό. Συγκεκριμένα, οι αξιολογητές προτείνουν να εισαχθούν στο λογισμικό
περισσότερα στοιχεία του εποικοδομισμού γιατί όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ένας
από αυτούς «…η φιλοσοφία της εφαρμογής είναι αυτή του βιβλίου και όχι μιας
εφαρμογής διαδικτύου και πολυμέσων».

13. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
12
6. Συμπεράσματα
Στην παρούσα εργασία επιχειρήθηκε ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας
εκπαιδευτικής έρευνας με θέμα την ευρετική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού
λογισμικού ¨Ταξίδι σε ένα Δίκτυο», με στόχο την κατάθεση προτάσεων ώστε να
ξεπεραστούν οι αδυναμίες του. Προκειμένου για την διερεύνηση της ευχρηστίας του
λογισμικού αξιοποιήθηκαν οι δέκα (10) ευρετικοί κανόνες των Molich and Nielsen
(1990) και Nielsen (1994). Ως ειδικοί της αξιολόγησης θεωρήθηκαν πέντε (05)
επιστήμονες της Πληροφορικής, εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Τα προβλήματα που εντόπισαν αφορούν στο σύνολο σχεδόν των ευρετικών κανόνων.
Επίσης, επιβεβαιώθηκαν οι διαπιστώσεις των Molich and Nielsen (1990) ότι:
διαφορετικοί αξιολογητές τείνουν να βρίσκουν διαφορετικά προβλήματα,
πρόκειται για μια χαμηλού κόστους μέθοδο. Αυτό αφορά στο κόστος ευκαιρίας των
αξιολογητών και των ερευνητών.
ήταν σχετικά εύκολο να κινητοποιηθούν οι αξιολογητές, καθώς θεώρησαν τη
διαδικασία πολύ ενδιαφέρουσα.
Επιπρόσθετα, οι ειδικοί διατύπωσαν και προτάσεις βελτίωσης του λογισμικού, οι
οποίες συνοψίζονται στη διάνθισή του με εποικοδομιστικά στοιχεία.
Στους περιορισμούς της έρευνας συγκαταλέγεται το βολικό δείγμα που οφείλεται στο
σύντομο χρονικό διάστημα διεξαγωγής της, γι’ αυτό και σε μελλοντική φάση θα
μπορούσε να εφαρμοστεί η μέθοδος της τριγωνοποίησης σε τυχαία δείγματα, ώστε να
εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα. Θα ήταν ενδιαφέρον επίσης, σε ένα δεύτερο
στάδιο της έρευνας, να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα των εκθέσεων των ειδικών με
αντίστοιχες μαθητών - χρηστών.

14. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
13
7. Βιβλιογραφία
Α. Βιβλία
1. Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής
έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο.
2. Παναγιωτακόπουλος, Χ., Πιερρακέας, Χ. και Πιντέλας, Π. (2003). Το
εκπαιδευτικό λογισμικό και η αξιολόγησή του. Αθήνα: Μεταίχμιο.
3. Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών
της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Νέων Τεχνολογιών.
4. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2007). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της
Πληροφορίας, Ολική Προσέγγιση, Τόμος Α. Αθήνα: έκδοση συγγραφέων.
Β. Πρακτικά συνεδρίων
1. Nielsen, J. and Molich, R. 1990. Heuristic evaluation of user interfaces. In the
Proceedings of CHI'90: ACM Annual Conference on Human Factors in
Computing Systems, 249-256. New York: ACM Press.
2. Γώγουλος Γ., Κολοκυθάς Α., Παπαστάμος Β. (2008). Ταξίδι σε ένα Δίκτυο.
Πρακτικά 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή «Οι Τεχνολογίες της
Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», Κύπρος, Σεπτέμβριος
2008.
3. Κορδάκη, Μ., Αβούρης, Ν. & Τσέλιος, Ν. (2000). Εργαλεία και μεθοδολογίες
αξιολόγησης ανοιχτών περιβαλλόντων μάθησης. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου
Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή, Πάτρα, Οκτώβριος 2000, σελ. 371-381.
4. Μικρόπουλος, Α. (2001). Θέματα αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισμικού.
Πρακτικά 2ου Συνεδρίου ΤΠΕ στην εκπαίδευση, Σύρος, Μάιος 2003, σελ. 690-
696.
5. Παπαδόπουλος, Γ. (2001). Έλεγχος ποιότητας εκπαιδευτικού λογισμικού. Ο
σχεδιασμός του παιδαγωγικού ινστιτούτου. Πρακτικά 1ου Συνεδρίου ΤΠΕ στην
εκπαίδευση, Σύρος, Μάιος 2001, σελ. 21-28.
Γ. Άλλη
1. How to Conduct a Heuristic Evaluation by Jakob Nielsen

15. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
14
2. Οι θέσεις της ΕΤΠΕ για το εκπαιδευτικό λογισμικό. Κείμενο εργασίας μετά
από πρόσκληση της Επιτροπής Στρατηγικής για την Πληροφορική στην
Εκπαίδευση (ΕΣΠΕ) του ΥΠΕΠΘ. Διαθέσιμο στη διεύθυνση:
www.clab.edc.uoc.gr/etpemain.htm

16. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
15
8. Παράρτημα
Έντυπο Έκθεσης Αξιολόγησης
Α. Οδηγίες αξιολόγησης
(α) Μελετήστε προσεκτικά τους παρακάτω ευρετικούς κανόνες αξιολόγησης. Σε περίπτωση
που χρειάζεστε διευκρινήσεις για ερωτήματα που δεν είναι σαφή, είμαστε στην διάθεση σας
για περαιτέρω επεξηγήσεις.
(β) Στη συνέχεια καλείστε να εξετάσετε κατά πόσον το λογισμικό «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
(διαθέσιμο στη διεύθυνση http://www2.e-yliko.gr/htmls/dir_soft/diktya/index.htm) είναι
λειτουργικό, διαμορφώνοντας προσωπική άποψη για τα χαρακτηριστικά της αλληλεπίδρασής
του με το χρήστη, τη ροή του διαλόγου, την ποιότητα του κ.λ.π. Οδηγός σας στη διαδικασία
αξιολόγησης είναι οι 10 ευρετικοί κανόνες που ακολουθούν. Επίσης, μπορείτε να κρατήσετε
σημειώσεις που αφορούν άλλες γενικές ή ειδικές παρατηρήσεις σας. Προτείνεται αρχικά να
κάνετε μια γρήγορη περιδιάβαση στο λογισμικό και στη συνέχεια να το περιεργαστείτε ανά
ενότητα πιο αναλυτικά.
(γ) Αφού ολοκληρώσετε την περιδιάβαση στο λογισμικό παρακαλείστε να συντάξετε την
προσωπική σας έκθεση αξιολόγησης. Ιδανικά για κάθε έναν από τους κανόνες σημειώνετε σε
ποια συγκεκριμένη ενότητα-οθόνη του λογισμικού παρατηρήσατε κάποιο θετικό στοιχείο ή
κάποια ατέλεια – μειονέκτημα.
Β. Στοιχεία αξιολογητή
1. Ονοματεπώνυμο:
2. Σπουδές:
3. Σχολείο οργανικής ή υπηρέτησης:
4. Έτη υπηρεσίας:
Γ. Έκθεση αξιολόγησης
1. Αποφυγή περιττών στοιχείων (μινιμαλισμός): Αποφυγή κατά το δυνατόν πολυλογίας (μεγάλα
κείμενα και αφηγήσεις), σύνθετων γραφικών κ.λ.π. Η επιπλέον πληροφορία διασπά την
προσοχή του χρήστη από το στόχο το.
2. Χρήση κατανοητής προς τους χρήστες γλώσσας: Αποφυγή χρήσης όρων συστήματος και
υπολογιστών. Αντίθετα επιδίωξη χρήσης όρων και φράσεων κατανοητών στο χρήστη,
κατανόηση νοητικού μοντέλου χρήστη, προσοχή στη χρήση μεταφορών.
3. Ελαχιστοποίηση του μνημονικού φορτίου: Υποστήριξη του χρήστη ώστε να αναγνωρίζει και
όχι να θυμάται.
4. Διατήρηση συνέπειας σε ολόκληρη την διεπιφάνεια: Οι όροι και οι ενέργειες θα πρέπει να
έχουν το ίδιο νόημα σε όλη τη διεπιφάνεια.

17. Αξιολόγησηεκπαιδευτικού λογισμικού «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο»
16
5. Παροχή ανάδρασης (Feedback): Πληροφόρηση του χρήστη για το τι συμβαίνει στο
λογισμικό. Αν η αναμονή είναι μεγαλύτερη από 10 s εμφανίζεται ένδειξη προόδου εργασίας αν
η αναμονή είναι μέχρι 10 s αλλάζει σχήμα ο δρομέας.
6. Παροχή εύκολων και σαφών εξόδων διαφυγής: Χρήση σύντομης εξόδου από εσφαλμένη
κατάσταση. Παροχή δυνατότητας Cancel,Undo,Redo.
7. Παροχή συντομεύσεων: Π.χ πλήκτρα εντολών, επανάληψη πρόσφατων εντολών και
ενεργειών.
8. Παροχή σαφών μηνυμάτων λάθους π.χ. όχι επιθετική ή προσβλητική γλώσσα, ακριβής
έκφραση, εποικοδομητικός χαρακτήρας- υποδείξεις, σύνδεση με τα βοηθήματα.
9. Σχεδιασμός για αποτροπή σφαλμάτων χρήστη: π.χ επιλογή ονόματος αρχείου αντί για
πληκτρολόγηση του, επιβεβαίωση πριν από λάθος ενέργεια, αποφυγή χρήσης της ίδιας της
εντολής με διαφορετική σημασία σε διαφορετική κατάσταση κ.λ.π.
10. Επαρκής υποστήριξη- Βοήθεια και εγχειρίδια: Στα εγχειρίδια πρέπει να είναι εύκολη η
αναζήτηση, να δομούνται σύμφωνα με τις εργασίες του χρήστη, να γίνεται εκτεταμένη χρήση
παραδειγμάτων κ.λ.π.
Παρατηρήσεις-Προτάσεις βελτίωσης του λογισμικού: