Notes 5

1. ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ
Κωδικός / Τίτλος: EDG220 – Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές
Τμήμα: A Εξάμηνο: Φθινοπωρινό 2015
Ημέρα / Ώρα: Παρασκευή, 15:00-17:50 Credits / ECTS: 3/5
Αίθουσα Διδασκαλίας: Ν37 Προαπαιτούμενο(α): EDG 110 / EDG 111
Καθηγητής/τρια: Μαρία Λοΐζου-Ραουνά
Τηλέφωνο Γραφείο: Γραμματεία: 22713081 /
22713239
Γραφείο: 214 Ώρες Γραφείου: N/A
Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο:
M.Raouna@external.euc.ac.cy /
mariaraouna@gmail.com
Ηλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.euc.ac.cy
http://moodle.euc.ac.cy
-
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 5- 30/10/15
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ- ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ
ΓΙΑ ΑΡΧΗ…
Αςδοκιμάσουμενα φτιάξουμεσιγά σιγάμια ιστοσελίδα.Σαςδίνωκάποιαενδεικτικά χρήσιμα
δωρεάν λογισμικά, εφαρμογές για δημιουργία και διαμοιρασμό ιστοσελίδων, βίντεο και
παρουσιάσεων.
Α. Δωρεάν Λογισμικά Δημιουργία Ιστοσελίδας [Free website builders]
http://www.websitebuilderexpert.com/wix-vs-weebly-vs-squarespace-vs-jimdo/
Β. Μερικά εργαλεία για να δημιουργήσετε βίντεο, κινούμενες εικόνες και σχέδια
(animations)
-MS Photostory
http://microsoft-photo-story.en.softonic.com/
-ShapeShifter: http://www.aniboom.com/ShapeshifterAnimachine.aspx
-AnimatorDV Simple+ http://animatordv.com/download7
-CamStudio (για καταγραφή οθόνης) http://camstudio.org/
-Slide.com (για παρουσιάσεις) http://www.slide.com
-Xtranormal http://www.xtranormal.com
=Animoto: http://animoto.com/

2. Γ. Video sharing services
-TeacherTube: http://www.teachertube.com/
-Vimeo: http://vimeo.com
-YouTube: http://www.youtube.com
-LUtube: http://lutube.leeds.ac.uk
Μαθησιακά Περιβάλλοντα (Learning Environments- LEs): Εισαγωγή…
Ένα διαδικτυακό περιβάλλον μάθησης (Web-based Learning Environment- WBLE) δεν είναι
απλά μια ιστοσελίδα. Τα περιβάλλοντα μάθησης (LEs) μπορεί να έχουν κάποια κοινά
χαρακτηριστικά μειστοσελίδεςπουστόχοέχουν την επικοινωνία,τιςεμπορικέςπράξεις,την
πληροφορία, την ειδησιογραφία κ.α. αλλά διαφέρουν σε κάτι πολύ σημαντικό- έχουν ως
υπόβαθρο μια θεωρία μάθησης. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτιάξεις ένα WBLE. Δεν
έχουνπεράσεικαιπολλά χρόνια απότότεπουγια να φτιάξειςένα WBLEέπρεπενα γνωρίζεις
κώδικα HTML (οκώδικαςπουυποστηρίζειτιςπερισσότερεςιστοσελίδες).Σήμερα,όμως,ένας
δάσκαλος ή ένας προγραμματιστής μπορούν να έχουν ως αφετηρία ένα έτοιμο VLE (Virtual
LearningEnvironment- ΕικονικόΠρόγραμμα Μάθησης) όπωςείναιτο Moodle,ένα εργαλείο
ανάπτυξης κοινωνικής διαδικτυακής κοινότητας όπως το Ning (http://www.ning.com/),
μπορούν να εργαστούν μέσω του Second Life (http://secondlife.com/) ή να φτιάξουν μια
εφαρμογή για κινητά (smartphone apps) χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως το App Inventor
http://appinventor.mit.edu/explore/ Όποια κιαν είναιηπορεία πουθα επιλέξετεγια τηδική
σαςεργασία,γιανα αρχίσετετοσχεδιασμόπρέπεινααπαντήσετεσταακόλουθαερωτήματα:
1. Ποιοι είναι οι μαθητές;
2. Τι θα μάθουν;
3. Πώς, με ποιο τρόπο θα το μάθουν; (Ποια είναι η θεωρία μάθησης που θα
υιοθετήσω;)
Δεν υπάρχουνσυνταγέςόσοναφορά την ιδανικήθεωρία μάθησης, ούτε υπάρχουν ιδανικά
μαθησιακά περιβάλλοντα.Κάθεδάσκαλος,μαθησιακόπεριβάλλον ήομάδα μαθητών έχουν
διαφορετικές ανάγκες. Πρέπει να οριοθετήσετε το παιδαγωγικό πλαίσιο που ταιριάζει
περισσότερο στη δική σας εργασία και να αναπτύξετε ένα διαδικτυακό διδακτικό μοντέλο
(Salmon, 2003) με βάση τις διδακτικές πρακτικές και μαθησιακές στρατηγικές που θα
επιλέξετε. Θα εξετάσουμε σε αυτή τη συνάντηση τη σχέση μεταξύ της μορφής του
μαθησιακούπεριβάλλοντοςκαιτιςθεωρίεςμάθησηςπου την επηρεάζουν αλλά ταυτόχρονα
και την υποστηρίζουν. Θα εξετάσουμε, επίσης, την επιρροή του διαδικτύου σε αυτό που
ονομάζουμε ‘μαθησιακό περιβάλλον’ .
Τι είναι τα μαθησιακά περιβάλλοντα;
“…It is learnerswho learn,wecan’tdo it to them,wecan’tdo it forthem.Oneway oranother,
they have to do it themselves. We can, however structure the environment- let’s call it a
‘learning environment’-so thatlearningbecomeseasier,moreproductive,moreefficientmore
likely and so on. In other words, our actions can increase the probability that learning will
happen.” (Race, 2005:2).

3. Ένα περιβάλλον αποτελείται από 3 βασικά στοιχεία:
1. Πηγέςπου βρίσκονταιστηδιάθεσητουμαθητήκαισυμπεριλαμβάνουνυλικόκαι
εργαλεία
2. Δομή και οργάνωσητων πηγών με βάση τις έννοιεςή αλληλουχίεςμάθησηςσε
γραμμική, διακλαδωμένη ή δικτυωμένη μορφή.
3. Λειτουργίες των πηγών που στοχεύουν στη μάθηση και επιτρέπουν την
πρόσβαση,τοκίνητρο,την εμπλοκή,τηχρήση,τα αποτελέσματα καιτον έλεγχο.
Η μάθησηέχει να κάνειμεποικίλεςσχέσειςπου μπορούν να συνυπάρχουν ανάμεσασεαυτά
τα 3 στοιχεία. Διάφοροι τρόποι δόμησης πηγών μπορούν να παρέχουν διάφορους τρόπους
λειτουργίαςκαιενέργειαςτωνμαθητών εντόςτουπεριβάλλοντος. Πιοκάτωθα αναλύσουμε
πώς διαφορετικές θεωρίες μάθησης έχουν διαφορετική επιρροή στη δομή και στις
λειτουργίες ενός μαθησιακού περιβάλλοντος.
Τι προσφέρει το διαδίκτυο;
Η χρήσητου διαδικτύουπαρέχειμια σειρά πρόσθετων στοιχείων που ξεπερνούν τα πλαίσια
και τη μορφή ενός παραδοσιακού μαθησιακού περιβάλλοντος αλλά και της απομονωμένης
χρήσης της τεχνολογίας. Αυτά περιλαμβάνουν:
 Πρόσβαση και παροχή πηγών σε πραγματικό χρόνο
 Τρόπους επικοινωνίας ανάμεσα σε άτομα ή ομάδες
 Ευκαμψία/προσαρμοστικότητα (flexibility) που βοηθά στην παροχή μάθησης
‘οπουδήποτε, οποτεδήποτε, οπωσδήποτε’ (any place, any time any how)
 Εξατομίκευση, όπου οι πηγές προσαρμόζονται με βάση ‘τις δικές μου’ ανάγκες.
Το 2000, το Web-Based Education Commission (WBES) στις ΗΠΑ προσδιόρισαν την
‘υπόσχεση’ του διαδικτύου (Promise of the Internet).
 “To centre learning around the student instead of the classroom”
 “To focus in the strength and needs of individual learners”
 “To make lifelong learning a practical reality”
http://www2.ed.gov/offices/AC/WBEC/FinalReport/WBECReport.pdf
To 2000 είναιλίγοπίσωσεσχέση μετοπώς εξελίσσεταικαθημερινάτοδιαδίκτυοαλλά αυτές
οι διαπιστώσεις ακόμα ισχύουν σε σχέση με τα πλεονεκτήματα της διαδικτυακής μάθησης.
Για παράδειγμα,τοπαράδειγμα πιοκάτωαπότην ιστοσελίδα του BlackBoard περιλαμβάνει
έννοιες όπως η εξατομίκευση, η δια βίου μάθηση και η ενεργής εμπλοκή του μαθητή. Άλλα
τμήματα της σελίδας του BlackBoard αναφέρονται σε συνεργασία, επικοινωνία και
αξιολόγηση.
http://www.blackboard.com/learning-management-system/blackboard-learn.aspx
Παράδειγμα 1:

4. You need a proven solution that continuously evolves to meet your users’ needs. Your educators
and administrators need data to demonstrate student success. With Blackboard Learn, you’ll have
a partner to boost your technology adoption and achieve your broader goals.
Παράδειγμα 2:
Today’s digital natives hunger for new educational approaches. Educators are more willing than
ever to teach with technology, if it’s powerful and easy to use. Let’swork together to give you the
tools, services, and support to meet these challenges.
Τι είναι ένα Εικονικό Περιβάλλον Μάθησης/ Virtual Learning Environment (VLE);
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για τα VLEs. Γενικά αναφέρεται σε ποικίλες ‘διαδικτυακές’
αλληλεπιδράσεις μεταξύ δασκάλων και μαθητή.
Το JISC InfoKit on Effective Use of VLEs (2009) αναγνωρίζει ως τα βασικά στοιχεία ενός VLE
αυτά που φαίνονται στο πιο κάτω διάγραμμα.
Figure 1: JISC InfoKit diagram of a VLE
Άρα ένα VLE κανονικά πρέπει να περιλαμβάνει:
 Περιεχόμενο
 Αξιολόγηση
 Επικοινωνία
 Προσωπικό χώρο για τους μαθητές
 Χώρο διαχείρισης
 Γενικά εργαλεία
 Εργαλεία σχεδιασμού

5.  Σύνδεσμους σε εξωτερικές πηγές
Αυτό δε σημαίνει ότι όλες οι σειρές μαθημάτων που χρησιμοποιούν ένα VLE, όπως το δικό
μας μάθημα, χρησιμοποιούν και όλα τα πιο πάνω. Π.χ. Το Moodle έχει τη δυνατότητα για
κουίζπολλαπλήςεπιλογήςπουδεντοέχουμεχρησιμοποιήσει. Οπόταν,στηδικήσαςεργασία
δε σημαίνει ότι πρέπει να ενσωματώσετε όλα τα πιο πάνω εργαλεία.
Web 2.0
Το Web 2.0 είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για τις ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν
υλικό ‘user-created’, δηλαδή που παράγεται από τον ίδιο το χρήστη. Αυτό περιλαμβάνει
σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. FaceBook), blogs,wikis, σελίδες διαμοιρασμού εικόνας
(photo-sharing sites), σελίδες για ανέβασμα βίντεο (eg. YouTube). Πολλά VLEs (όπως το
Moodle, BlackBoard…) περιλαμβάνουνεργαλεία Web2.0.Όμως,σελίδεςπουαπόμόνεςτους
αποτελούν ‘εργαλείο’ Web 2.0 μπορούν φυσικά να συμπεριληφθούν στην εργασία σας.
Μάθηση και θεωρίες μάθησης
Η μάθηση είναι διάφορες ψυχολογικές ερμηνείες της σχέσης μεταξύ των πηγών, της δομής
και της λειτουργίας.
Τρεις από τις πιο βασικές μορφές θεωριών μάθησης είναι:
-Κονστρουκτιβισμός/ Εποικοδομητισμός: η γνώση δομείται από το μαθητή
-Συμπεριφορισμός: η γνώση αποτελεί αλλαγή σε ενέργειες υπό παρατήρηση
-Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία: η γνώση καθορίζεται πολιτισμικά και κοινωνικά

6. Εκτενής αναφορά στις θεωρίες μάθησης κάναμεσε προηγούμενη συνάντηση.Μπορείτε να
ανατρέξετεκαιπάλιστησχετικήπαρουσίασηστο Moodleγιατίείναισημαντικόπριν αρχίσετε
το σχεδιασμό του διαδικτυακού σας περιβάλλοντος.
Σχεδιασμός για αποτελεσματική μάθηση
Είναι κοινά αποδεχτό ότι ο αποτελεσματικός σχεδιασμός είναι αποτέλεσμα καλής
κατανόησης της διαδικασίας μάθησης.
Ο Race (2005, κεφάλαιο 2) αναγνωρίζει πέντε παράγοντες που συμβάλλουν στην
αποτελεσματική μάθηση:
1. Η θέληση για μάθηση
2. Η αναγνώριση της αναγκαιότητας για προσωπική μάθηση
3. Μαθαίνω μέσω πρακτικής εξάσκησης, επανάληψης και μέσω της μεθόδου ‘δοκιμή
και πλάνη’ (trail and error)
4. Μαθαίνω μέσω ανατροφοδότησης
5. Αφομοίωση- αντιλαμβάνομαι τι μαθαίνω
Ο Race (2005) εφαρμόζει αυτούς τους πέντε παράγοντες στα μαθησιακά περιβάλλοντα και
καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι μαθητές θέλουν να μαθαίνουν μέσω υπολογιστή. Δίνει
έμφασηστις ικανότητεςτωνεφαρμογών να εμπλέξουν ενεργά τομαθητήοοποίος παύεινα
είναι παθητικός δέκτης. Οι μαθητές μπορούν να παίρνουν άμεση ανατροφοδότηση με
ποικίλουςτρόπους.Ηδουλειά τουσχεδιαστήείναιναεκμεταλλευτείτιςικανότητεςπουδίνει
ένα Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης προς το όφελος του μαθητή.
Ο σχεδιασμός ενός μαθησιακού περιβάλλοντος προϋποθέτει το συντονισμό διαφόρων
προοπτικών: του δασκάλου, του μαθητή και του σχεδιαστή (Squires & MacDougal, 1994).

7. Η θεωρία μάθησηςόμως δενμπορείνα λείπειαπότο σχεδιασμό.Ακόμα καιαν οσχεδιαστής
του διαδικτυακού περιβάλλοντος μάθησης δεν συμπεριλάβει ενσυνείδητα το θεωρητικό
υπόβαθροπουείναικατάλληλομεβάσητοσυγκεκριμένοπεριβάλλον,οιίδιεςοι αντιλήψεις
του επηρεάζουν το σχεδιασμό υποσυνείδητα (McPherson & Nunes, 2004).
O μαθητής στο Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης
Στο επίκεντροτηςμάθησης βρίσκεταιομαθητής.Όταν οι μαθητέςπηγαίνουν στοσχολείο ή
εμπλέκονται σε οποιαδήποτε διαδικασία μάθησης, δεν αποποιούνται τα αισθήματά τους.
Μπορεί να είναι χαρούμενοι, λυπημένοι, κουρασμένοι, ενθουσιασμένοι, βαριεστημένοι…
Όμως, όπως κι αννιώθουνοι μαθητέςστην προσωπικήτους ζωή εκτόςτου WBLE, εμείς τους
θέλουμε να αισθάνονται θετικά, να παρέχονται κίνητρα, να συμμετέχουν ενεργά και να
λαμβάνουν στήριξη από το περιβάλλον μάθησης. Δεν θέλουμε να είναι βαριεστημένοι,
θυμωμένοι ή να έχουν πεσμένοτο ηθικό τους. Οι παράγοντεςπου υποκινούν τους ενήλικες
και τα παιδιά είναι διαφορετικοί και αυτό πρέπει να το λάβετε υπόψη στο σχεδιασμό του
μαθησιακού σας περιβάλλοντος. Αν γνωρίζετε ήδη την ηλικία των μαθητών στους οποίους
θα απευθύνεστε τότε πρέπει να κάνετε μια μικρή έρευνα όσον αφορά το τι τους υποκινεί
περισσότεροκαιτιέχει συμβάλειστονα ανταποκρίνονταιθετικά σεσυγκεκριμένα πλαίσια.
Η μάθηση στα μικρά παιδιά τείνει να είναι δύο ειδών:
- Η πρώτη αφορά τη δια-βίου μάθηση και συμβαίνει σε όλα τα περιβάλλοντα. Ένα
καλό παράδειγμα είναι η μητρική γλώσσα των παιδιών. Τα παιδιά μαθαίνουν τη
Προοπτικήτουδασκάλου
- Θεωρία μάθησης
- Μαθησιακά
αποτελέσματα
- Παιδαγωγικέςπρακτικές
καιμάθηση
- Ρόλοιδασκάλουκαι
μαθητή
- Α.Π.,στόχοι και
περιεχόμενο
- Αξιολόγηση
Σχεδιαστικόμοντέλοπου
αφορά:
- Διαδικασίεςμάθησης
- Επιθυμητά
αποτελέσματα
- Μαθητές
- Πλαίσιο μάθησης
Στάσειςτων μαθητών απέναντι:
- Στη δικήτους μάθηση
- Στην πρόσβαση
- Στον έλεγχο
- Στα κίνητρα

8. γνώση και τις δεξιότητες που τους είναι χρήσιμες για να επιβιώσουν και να
επιτύχουν στον κόσμο στον οποίο ζουν.
- Η δεύτερη αφορά τη μάθηση στο σχολείο όπου τα παιδιά αναμένεται να
ακολουθήσουν το Α.Π. το οποίο καθορίζεται από ενήλικες. Το Α.Π. γενικά περιέχει
γνωστικές περιοχές και δεξιότητες που δεν είναι άμεσα απαραίτητες για τα παιδιά
(άρα και δεν μπορούν να τις κατακτήσουν εύκολα], οπόταν οι μαθητές (και οι
σχεδιαστές των WBLE) πρέπει να σκεφτούν πολύ προσεκτικά τον τρόπο που θα
προσεγγίσουνκαιθα δομήσουν τιςμαθησιακέςδραστηριότητες. Οιδραστηριότητες
πρέπει να υποκινούν και να παρέχουν κίνητρα στα παιδιά που μπορεί να μην
αναγνωρίζουν την αξία και την αναγκαιότητα του μαθησιακού στόχου, ενώ
ταυτόχρονα οι δραστηριότητες πρέπει να παρέχουν την απαραίτητη δομή για να
ανεβεί ο μαθητής στο επόμενο στάδιο μάθησης (δηλ .παροχή ενίσχυσης/
scaffolding).ΗΒοσνιάδου(2001) αναφέρειτησημασία τηςενεργήςσυμμετοχής,της
κοινωνικήςαλληλεπίδρασηςκαιτηςσυνεργασίας.Όλα αυτά μπορούν να παρέχουν
και κίνητρα και ενίσχυση.
Συχνά υπάρχουνσυζητήσεις ότι τα σημερινά παιδιά δρουν καιμαθαίνουν διαφορετικάαπό
τα παιδιά προηγούμενων γενεών λόγω της εδραίωσης και της φύσης των ψηφιακών
τεχνολογιών. Τα παιδιά (σίγουρα στις ανεπτυγμένες χώρες τουλάχιστον) είναι εκτεθειμένα
σε ηλεκτρονικά παιχνίδια σχεδόν από τη μέρα που γεννήθηκαν και ερευνητές, όπως ο
Prensky (2001a, 2001b) πιστεύουνότι αυτόεπηρεάζειτον εγκέφαλότουςόχιμόνοστο πόσο
πιο άμεσα αντιδρούνστιςψηφιακέςτεχνολογίεςσεσχέσημετουςενήλικες,αλλά επίσηςστο
ότι αυτοί οι ‘Ψηφιακοί Ιθαγενείς’ είναι συνηθισμένοι να λαμβάνουν πληροφορίες με πολύ
πιο γρήγορο ρυθμό. Τους αρέσει να ασχολούνται παράλληλα με διάφορες διαδικασίες και
να εκτελούνπολλαπλά καθήκοντα(multi-task).Προτιμούν ταγραφικάσεσχέσημετοκείμενο
παρά το αντίθετο. Προτιμούν να έχουν άμεση πρόσβαση και συσχετισμό πηγών (όπως τα
υπερκείμενα/hypertext). Λειτουργούν καλύτερα όταν είναι δικτυωμένοι. Είναι
ευχαριστημένοι με τη στιγμιαία ικανοποίηση που δίνει ο υπολογιστής ή και με συχνές
ανταμοιβές ανάλογα με την εφαρμογή. Προτιμούν τα παιχνίδια παρά πιο ‘ουσιαστικές’
εργασίες (Prensky, 2001a).
Οι Green & Hannon (2007) εμφανίζουν τους νεαρούς ως δημιουργούς περιεχομένου, πως
είναι συνηθισμένοι να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως την πρωταρχική πηγή πληροφοριών
καιπως χρησιμοποιούντιςψηφιακέςτεχνολογίεςγιατην καθημερινήτουςεπικοινωνία.Αυτό
ισχύει φυσικά και για πολλούς ενήλικες αλλά για τους νεαρούς αυτός είναι ο φυσιολογικός
τρόπος να συνυπάρχουν με την τεχνολογία, και όχι μια προσαρμογή προς την τεχνολογία.
Στυλ μάθησης
Ο λόγος που πρέπει να συνυπολογίσετετα στυλμάθησηςστο σχεδιασμότου WBLE σας δεν
είναι για να επιλέξετε ποιο από αυτά θα υποστηρίξετε αλλά για να συμπεριλάβετε
διαφορετικά στυλ μάθησης. Ο Kolb (1984) υποστηρίζει ότι η μάθηση περιλαμβάνει 4
διαφορετικέςφάσειςαλλά τοστυλμάθησης καθορίζειτοσημείο αφετηρίαςστον κύκλο. Για
μια ολοκληρωμένη περιγραφή του βιωματικού κύκλου μάθησης (reflective/experiential

9. learning cycle) μπορείτε να επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο
http://www.learningandteaching.info/learning/experience.htm
Σύμφωνα με τον Kolb,οι μαθητές μπορούν να χωριστούν σε τέσσεριςτύπους: συγκλίνοντες
(convergers), αποκλίνοντες (divergers), συμβιβασμένοι (accommodators) και αφομοιωτές
(assimilators).
συγκεκριμένη
εμπειρία
αντανακλαστική
παρατήρηση
αφηρημένη
αντίληψη
ενεργός
πειραματισμός

10. http://lsibba310.weebly.com/introduction-to-kolb-learning-style-inventory.html
http://www.talentsprint.com/insights/experiential-learning-1

11. Το πιο γνωστό και διαδεδομένο πλαίσιο είναι αυτό των Honey και Mumford το οποίο
κατηγοριοποιεί τους μαθητές ως ‘θεωρητικούς/ theorists’, ‘ακτιβιστές/activists’,
‘αντανακλαστικούς/reflectors’ και ‘πραγματιστές/pragmatists.
Ακολουθούν 2 ενδεικτικές αναπαραστάσεις του κύκλου. Οι θεωρητικοί, ακτιβιστές,
αντανακλαστικοί και οι πραγματιστές ξεκινούν όλοι σε διαφορετικά σημεία του κύκλου
οπόταν χρειάζονται διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων και υποστήριξης. Οι ακτιβιστές θα
χρειάζονταιευκαιρίεςγια πρακτικήεξάσκησηενώοι θεωρητικοίαρχίζουν με ανάγνωσηκαι
σκέψη.
http://www.slideshare.net/DrSrabanMukherjeePCC/learning-styles-of-trainees-learners

12. https://jonvagg.wordpress.com/category/training/
Δραστηριότητα: 10’ (ομάδες εργασίας)- Φόρουμ
Γράψε μια μικρή περιγραφή του προφίλ της ομάδας μαθητών που θα απευθυνθείς.
Συμπεριέλαβε στοιχεία όπως την ηλικία, το φύλο, τα στυλ μάθησης, πολιτισμικές επιρροές
στη μάθηση, υποθετική προϋπάρχουσα γνώση και δεξιότητες και τους λόγους που θα
χρησιμοποιήσουν το περιβάλλον μάθησης που θα αναπτύξετε.
Σχεδιασμός για μάθηση
Ο σχεδιασμόςΤΠΕγια τημάθησηαποτελείμια πολυσύνθετηπροσέγγισηπουαναφέρεταισε
πολλαπλά γνωστικά αντικείμενα και που επηρεάζεται από περιοχές έρευνας που έχουν να
κάνουν με τη ψυχολογία, την κοινωνιολογία, τη σχέση ανθρώπου-υπολογιστή-αντίδρασης
(HCI- Human Computer Interaction), την πληροφορική αρχιτεκτονική, τον προγραμματισμό,
την εκπαίδευση και την προώθηση (marketing). Με ποιο τρόπο ο σχεδιασμός θα μεταβεί
από το αρχικό στάδιό του στο στάδιο της εκτέλεσης/εφαρμογής; Πρέπει να δούμε τη
διαδικασία τουσχεδιασμού,να συζητήσουμετρόπουςδόμησηςκαιχρήσηςψηφιακών πηγών
και να αναλύσουμε παράγοντες που επηρεάζουν το καλό διαδικτυακό σχεδιασμό.
Εκπαιδευτικός σχεδιασμός/Instructional Design (ΙD)
Ο σχεδιασμός μαθησιακών περιβαλλόντων, παραδοσιακών ή διαδικτυακών, πολλές φορές
αποκαλείται ‘Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός’. Αν γράψετεστο Google ‘Τι είναι ο εκπαιδευτικός
σχεδιασμός’ ή ‘What is instructional design?’ θα εμφανίσει πολλούς ορισμούς. Για
παράδειγμα,το 2007, η Wikipedia όριζε το ID ως «scientifically derived processeswhich are
intendedtooptimizelearninggainsinknowledge andperformancefrompreciselyengineered
(anddesigned) instruction”.Τοπρόβλημα μεαυτόντον ορισμό,καιάρα μετον όρο,είναιπως

13. προδιαγράφεικάποιεςσυνθήκεςπαιδαγωγικήςπουδίνουν έμφασησεσυγκεκριμένηθεωρία
μάθησης.
Δραστηριότητα
Τι ορισμό δίνει η Wikipedia σήμερα για τον ‘ΕκπαιδευτικόΣχεδιασμό/ Instructional Design?
Σε τι διαφέρει από τον ορισμό του 2007; (online chat)
Tο 2015 η Wikipedia δίνει τον ορισμό του ‘Εκπαιδευτικού σχεδιασμού’ ως ‘the practice of
creating "instructional experiences which make the acquisition of knowledge and skill more
efficient, effective, and appealing’. H διαδικασία αποτελείται από τον καθορισμό της
υπάρχουσας θέσης και των αναγκών του μαθητή, περιγράφοντας το τελικό στόχο της
διδασκαλίας και δημιουργώντας ‘την παρέμβαση’ για να βοηθήσει στη μετάβαση προς τη
γνώσηκαιτηνεπίτευξητουστόχου.Ιδανικάηδιαδικασίαέχεινα κάνειμετηθεωρία μάθησης
στηνοποία βασίζεταιτοπαιδαγωγικόπεριεχόμενο.Τοαποτέλεσμα τηςδιδασκαλίαςμπορεί
να είναι άμεσα παρατηρήσιμο ή εντελώς ‘κρυμμένο’.
https://en.wikipedia.org/wiki/Instructional_design
Αφού ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός προϋπήρχε των υπολογιστών, με μια παράδοση που
άρχισεαπότουςαρχαίουςΈλληνες,τότεαξίζειναδιερωτηθούμεγιατοποια είναιηεπίδραση
της τεχνολογίας στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό. Η δομή των υπερμέσων επιτρέπουν άμεση
και γρήγορηπρόσβασησεπηγές και η ικανότητά μαςνα τις χρησιμοποιούμεμε ευέλικτους
τρόπουςκαινα επικοινωνούμεμετουςάλλουςαποτελείπρόκλησηγια τοποιεςπροσεγγίσεις
είναισωστές καιαποδεκτέςστο διδακτικόσχεδιασμό.Ωςαποτέλεσμα,ηέμφασηέχει δοθεί
προςτη χρήσητηςαλληλεπίδρασηςκαιτουδιαλόγου.Αυτόδεν αποτελείνέοδεδομένοαλλά
έχει επεκταθεί η σημασία του, όπως φαίνεται και από τις αλλαγές στον ορισμό που
εμφανίζεται στη Wikipedia.
Διαλογική προσέγγιση /Conversational approach
Ένα παράδειγμα για τοπώς ο διάλογοςέχειπάρεικύρια θέσηστον ΕκπαιδευτικόΣχεδιασμό
αποτελεί η έρευνα από τους Pask και Laurillard
http://www.learningandteaching.info/learning/pask.htm για την ‘ΔιαλογικήΠροσέγγιση’στη
διδασκαλία καιμάθηση.Εισηγούνταιπως η μάθηση κατακτιέταιμέσωτης αλληλεπίδρασης
δασκάλωνκαιμαθητώνμέσω διαλόγουπρόσωπο με πρόσωπο ή χρησιμοποιώνταςκάποιας
μορφής διαδικτυακό εργαλείο.
Η παρέμβαση εργαλείων και η ανάγκη για αλληλεπίδραση με κάποιο ‘καλύτερο γνώστη’
(more knowledgeable other) αποτελούν κύρια γνωρίσματα των κοινωνικοπολιτισμικών
προσεγγίσεων σχεδιασμού και μάθησης. Αυτές οι αντιλήψεις έχουν εδραιωθεί καθώς οι
σχεδιαστές έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία του ρόλου της αλληλεπίδρασης και του
περιεχομένου στη διαδικασία μάθησης με νέες τεχνολογίες. Η σημασία του περιεχομένου
είναιεμφανήςαπότοαυξανόμενοενδιαφέρον για την ‘επι-τόπουμάθηση/situatedlearning’
καιτις‘κοινότητεςπρακτικήςήομάδεςεξάσκησης/communities of practice’(Wenger&Lave).

14. Κύκλοι σχεδιασμού/Design Lifecycles
Πολλά μοντέλα εκπαιδευτικού σχεδιασμού έχουν αναπτυχθεί για να προσεγγίσουν την
πολυπλοκότητα των Διαδικτυακών Περιβαλλόντων Μάθησης και αυτό αποτελεί πρόβλημα
για το σχεδιαστή. Ποιο μοντέλο να διαλέξει; Μερικοί σχεδιαστές υιοθετούν ένα ισχύον
μοντέλο ενώ άλλοι εντοπίζουν τα πιο συχνά εμφανιζόμενα και χρήσιμα στοιχεία
υφιστάμενων μοντέλων και δημιουργούν τη δική τους προσέγγιση.
Κοινά στοιχεία
Έννοιες που είναι πολύ σημαντικές: χρησιμότητα (usability), αποτελεσματικότητα
(effectiveness), συναισθηματικός παράγοντας (affectiveness).
Ένα Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης πρέπει να είναι:
- Χρήσιμο και εύχρηστο προς και από το χρήστη. Βασικές έννοιες: προσβασιμότητα,
αποτελεσματικότητα, ασφάλεια, χρησιμότητα, μάθηση.
- Αποτελεσματικό από την άποψη του ότι πρέπει να αυξάνει τις πιθανότητες για
μάθηση. Βασικές έννοιες: σωστή παιδαγωγική, αλληλεπίδραση, ενεργός εμπλοκή,
συμβολή προς την αύξηση της προσδοκίας για επιτυχία.
- Συναισθηματικήπροσέγγιση,αυτόσημαίνεινα προωθείθετικάσυναισθήματαόπως
τη χαρά καιτηνεμπιστοσύνη.Βασικέςέννοιες:διασκεδαστικό, κίνητρο για μάθηση
Τα τέσσερα στάδια που πολλά εκπαιδευτικά μοντέλα σχεδιασμού έχουν ως κοινά είναι:
1. Αναγνώρισητωναναγκώνκαικαθορισμόςαπαραίτητων στοιχείων(Identifyingneeds
and establishing requirements)
2. Ανάπτυξη εναλλακτικών σχεδιασμών που να ανταποκρίνονται στα απαραίτητα
στοιχεία
3. Ανάπτυξη αλληλεπιδραστικών εναλλακτικών σχεδιασμών
4. Αξιολόγηση των όσων ‘χτίζονται’ καθ΄ όλη την διαδικασία
Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι:
- Η επικέντρωση στους χρήστες και τις απαιτήσεις τους.
- Οι σχεδιαστές κάνουν υποθέσεις προς εξέταση (testable claims) όσον αφορά τις
εμπειρίες των χρηστών (αυτό που θα βιώσουν)
- Οι σχεδιαστές εκτελούν τον κύκλο διαδικασίας αρκετές φορές (επανάληψη) για
ανατροφοδότηση, εμπλουτισμό και αλλαγή στο σχεδιασμό, (iterative process-
επαναλαμβανόμενος κύκλος διαδικασίας).
Ο κύκλος σχεδιασμού μπορεί να αναπαρασταθεί με τον πιο κάτω τρόπο:

15. Άλλα μοντέλα κυκλικού σχεδιασμού (Design Lifecycle) και χρήσιμες πληροφορίες μπορείτε
να βρείτε στους συνδέσμους που ακολουθούν:
http://edutechwiki.unige.ch/en/Instructional_design_model
http://carbon.ucdenver.edu/~mryder/itc/idmodels.html
Activity Theory- Θεωρία Δραστηριοτήτων
Η διδασκαλία και μάθηση δεν αποτελούν τυχαίες διαδικασίες. Έχουν συγκεκριμένους
στόχουςπουκαθοδηγούντησειράτων δράσεων καιτηχρήσητων πηγών πουείναιαναγκαία
για την επίτευξητωνεπιθυμητώναποτελεσμάτων.Αυτόεξαρτάταιαπόπολλούςπρακτικούς
παράγοντεςόπωςτο να υπάρχουντα κατάλληλα εργαλείακαιπηγέςσεσυγκεκριμένοχρόνο
και με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει τις ενέργειες και τη δραστηριότητα. Ένας τρόπος
αναπαράστασης αυτής της διαδικασίας, για σκοπούς σχεδιασμού, είναι η Θεωρία
Δραστηριοτήτων (Activity Theory). Αναγνωρίζει την ουσιαστική ενότητα των συστημάτων,
τωνχρηστώνκαιτωνστόχωντους,τα πλαίσια δράσηςσυμπεριλαμβανομένηςτηςκοινότητας
μέσα στην οποία η δραστηριότητα υλοποιείται.
Δύο βασικές ιδέες διαμορφώνουν τη Θεωρία Δραστηριοτήτων όσον αφορά τη
μοντελοποίηση της διδασκαλίας, της μαθησιακής διαδικασίας και του τρόπου που οι ΤΠΕ
ενσωματώνονται μέσα σε αυτά.
- Δομή Δραστηριοτήτων (Activity Structure) (Leont’ev,1978):για κατάκτησητηςδομής
της διδασκαλίας και μάθησης διαχρονικά, και πώς αυτή διαμορφώνεται από
θεσμικούς παράγοντες.
- Σύστημα Δραστηριοτήτων (Activity System) (Engestrom,1987):περιγράφειτησχέση
μεταξύ της χρήσης των εργαλείων, των δασκάλων και των μαθητών
Αναγνώριση
αναγκών
Αξιολόγηση
Δόμηση/κτίσιμο
(Επανα)σχεδιασμός
Τελικόπροϊόν

16. Δομή Δραστηριοτήτων:
Η Θεωρία της Δραστηριότητας αναγνωρίζει τρία αλληλένδετα επίπεδα για ανάλυση του
τρόπου που οι δραστηριότητες εξυπηρετούν ή όχι τους στόχους. Το διάγραμμα πιο κάτω
δείχνει πως οι δραστηριότητεςδιαμορφώνονταιαπότοστόχο, τη διαχρονικήτουςδομή και
τις πραγματικέςσυνθήκεςπουμπορούν να ενεργοποιήσουν ή όχι την επίτευξη του στόχου.
Αριστερά φαίνονταιοι όροιπου έχει εισηγηθείο Leont’ ev(Δραστηριότητα-activity,Δράση-
action, Λειτουργία- operation) και στα δεξιά φαίνεται η σχέση που υπάρχει με τις
πραγματικές πρακτικές καταστάσεις.
Σύστημα Δραστηριοτήτων:
Αυτή η προσέγγιση αρχίζει με τη χρήση της τεχνολογίας από το μαθητή που συνήθως
συνδέεται με μια τριγωνική σχέση, όπως στο διάγραμμα πιο κάτω.
Φαίνεται η προσπάθεια που καταβάλλει ένα άτομο σε
συνδυασμό/συνεργασία/χρησιμοποιώντας το τεχνολογικό εργαλείο για να έχει ένα
επιθυμητό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα ένας μαθητής που πρέπει να ολοκληρώσει μια
εργασία στονυπολογιστήήέναςδάσκαλοςπουχρησιμοποιείτον ηλεκτρονικόπίνακα για να
δείξεικάτι σε σχέση με ένα θέμα. Τα συστήματα δραστηριοτήτων θέτουν αυτήτησχέση σε
ένα πλαίσιο που δίνει έμφαση στο πώς φυσικοί, θεσμικοί και πολιτιστικοί παράγοντες
καθορίζουν/διαμορφώνουν το τι συμβαίνει. Το διάγραμμα που ακολουθεί προσδίδει ένα
δεύτερο επίπεδο στο τρίγωνο για να δείξει αυτή τη σχέση.

17. Η διδασκαλία και μάθηση περιλαμβάνουν και τους δασκάλους και τους μαθητές οι οποίοι
μαζίεμπλέκονταισεδραστηριότητεςπουελέγχονταιαπόπολιτικές,νόρμεςκαιδιαμοιρασμό
πηγών (Κανόνες/Rules), κοινές αξίες και πρακτικές (Κοινότητα-Community) και μορφές
διαχείρισης (όπως καταμερισμός εργασίας εντός του θεσμικού πλαισίου ενός
Οργανισμού/Organization).
Μαζί, το Σύστημα ΔραστηριοτήτωνκαιηΔομή Δραστηριοτήτων δίνουν τοπιοκάτω μοντέλο
που εξετάζει διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης. Τυπικά μια δραστηριότητα έχει μια
σειρά αποτελεσμάτων,είτεαυτά είναιξεκάθαρα(εξωτερικά) ήυπονοούνται(εσωτερικά)και
μπορούννα διαχωριστούνσεδιάφορεςφάσεις.Σεκάθεφάση,ηπροοπτικήτουσυστήματος
δραστηριοτήτωνχρησιμοποιείταιγιανα δώσειέμφασηστουςδεσμούςμεταξύδασκάλωνκαι
μαθητών, τους ρόλους που έχει ο καθένας να παίξει, και τα εργαλεία ΤΠΕ που έχουν στη
διάθεσή τους για να χρησιμοποιήσουν. Οι κανόνες (που είναι συχνά κρυμμένοι ή
προκαθορισμένοι,συμπεριλαμβανομένηςκαιτηςθεωρίαςμάθησηςαλλά καιτων μοντέλων)
έχουν επίδραση στις πηγές ΤΠΕ και το πώς αυτές
διαμοιράζονται/χρησιμοποιούνται/κατανέμονται και σχετίζονται με τις ‘συνθήκες’ όπως
αυτές φαίνονται στο πιο κάτω διάγραμμα (Μοντέλο Διδασκαλίας και Μάθησης)
Organization

18. Διαφορετικές προσεγγίσεις διδασκαλίας και μάθησης έχουν διαφορετική δομή και
οργάνωση εργαλείων και ρόλων. Για παράδειγμα, στο πιο πάνω διάγραμμα φαίνεται
γραμμική δομή μιας δραστηριότητας που μπορεί να γίνει πρόσωπο-με-πρόσωπο ή
διαδικτυακά.Άλλεςαλληλουχίεςμπορείνα περιλαμβάνουν δεντροδιαγράμματα καιδίκτυα,
όπου οι δραστηριότητες δεν έχουν γραμμική δομή. Σε κάθε στάδιο, όμως, πρέπει να
λαμβάνεταιυπόψητοποιος καθοδηγεί τη δραστηριότητα καιπώς οι πηγές καιτα εργαλεία
χρησιμοποιούνται από τους συμμετέχοντες.
Σχεδιασμός για μάθηση
Ο πιο κάτω πίνακας δείχνει τις 3 διαστάσεις του μοντέλου και των σχετικών θεμάτων
Διάσταση Τι πρέπει να συνυπολογιστεί
Σκοπός Στόχοι: γιατί γίνεται η δραστηριότητα
Αποτελέσματα: γνώση, κατανόηση,
δεξιότητες που πρέπει να κατακτηθούν
Έμφαση του πεδίου: περιοχή γνώσης
Μέθοδος αξιολόγησης: δοκίμιο, project,
πολλαπλής επιλογής, κουίζ, πρόβλημα
Δομή και αλληλουχία δραστηριότητας Αλληλουχία δράσεων: γραμμική, δεντρική,
δικτυωμένη
Ρόλοι:διάλεξη, ομαδική εργασία, ατομικά
Εργαλεία:επικοινωνία,παράδοσηεργασίας
Θεσμικό πλαίσιο/οργανισμός: έμφαση στις
πηγές, έμφαση στο μαθητή
Συνθήκες Πλαίσιο: ρυθμός, τόπος, χρόνος, επίπεδο,
συμμετέχοντες
Πηγές: URLs (ηλεκτρονικές διευθύνσεις),
αρχεία, βίντεο, αρχεία ήχου

19. Προϋποθέσεις: γνώση, κατανόηση,
δεξιότητες
Δραστηριότητα:
Συζήτηση στο φόρουμ για την εργασία του εξαμήνου. Καθίστε με την ομάδα σας και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα:
1. Ποιο είναι το θέμα του περιβάλλοντός σας (περιοχή μάθησης, δεξιότητες,
κατανόηση); Σκοπεύετε να διδάξετε κάτι συγκεκριμένο στους μαθητές;
2. Τι προσέγγιση διδασκαλίας/μάθησης σκοπεύετε να αξιοποιήστε; Γιατί επιλέξατετη
συγκεκριμένη;
3. Τι πηγέςδιαδικτύουσχεδιάζετενα χρησιμοποιήσετε;(π.χ.ιστοσελίδες, CMC,βίντεο;)
4. Πώς θα γίνει η οργάνωση των πηγών;
5. Πώς οι χρήστες θα αλληλεπιδρούν με αυτές τις πηγές;
6. Πώς θα ξέρετε εσείς και οι χρήστες ότι έχουν μάθει αυτά που έπρεπε να μάθουν;
7. Για πόσο χρονικό διάστημα προβλέπετε να εργαστούν οι μαθητές στο διαδικτυακό
περιβάλλον;
Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σε προηγούμενες εργασίες…