προτεινόμενες δραστηριότητες φιλαναγνωσίας

1. Ιδέες και προτάσεις για τον σχεδιασμό
προγραμμάτων Φιλαναγνωσίας
Βάσω Αρβανιταντώνη
Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Π.Ε.Πειραιά

2. Η δημιουργία ενός καλού αναγνώστη και
ακροατή είναι σημαντικός στόχος της
φιλαναγνωσίας

3. • Εάν υποχρεώσεις ένα παιδί να διαβάσει
ένα βιβλίο (είτε ως γονέας είτε ως
εκπαιδευτικός) θα έχεις το χειρότερο
αποτέλεσμα.
• Το καλύτερο είναι να υπάρχει κίνητρο που
να το οδηγεί εύκολα στην ανάγνωση
βιβλίων.
Σε αυτό βοηθούν:

4. • οι αναγνωστικές εμψυχώσεις
• Εμψυχωτικές ερωτήσεις και δράσεις

5. Συνήθως δεν βοηθούν ιδιαίτερα
ερωτήσεις του τύπου:
πες το κείμενο που άκουσες, τι θέλει να
πει η/ο συγγραφέας, ποια είναι η
κεντρική ιδέα, η περίληψη και άλλες
παρόμοιες ερωτήσεις κατανόησης,
γνωστικού τύπου.

6. • Καλό είναι σε παρόμοιες
ερωτήσεις να προστίθενται
δημιουργικές ερωτήσεις
εμβάθυνσης.
• Ερωτήσεις και δράσεις που θα
λαμβάνουν υπόψη τους το
συγγραφέα, το κείμενο, το
μικρό αναγνώστη, όπως:

7. • σου θυμίζει κάτι αυτό το
στιγμιότυπο;, σύγκρινε την τάδε
εικόνα με το σήμερα, πες την
ιστορία από την πλευρά του
ήρωα, κρίνε τις αντιδράσεις των
ηρώων, εσύ πώς θα
αντιδρούσες; κ.ά

8. Επίσης δράσεις όπως ενδεικτικά
αναφέρονται παρακάτω

9. Πριν την ανάγνωση
• Εικόνα/τίτλος για αφόρμηση
• Αλλά και ανάλογα το βιβλίο μπορεί να
υπάρχουν άλλα στοιχεία(όπως μουσική,
ήχοι )

10. • ζητάμε να προβλέψουν το περιεχόμενο ή
να επινοήσουν ιστορίες ή να γράψουν
αυθόρμητα λέξεις

11. Για μεγάλες τάξεις:
• Συζητάμε γενικά για τα βιβλία. Μιλάμε για
αυτά που έχουμε διαβάσει, για τους ήρωές
τους, ποιος μας χάρισε το πρώτο βιβλίο, αν
έχουμε επισκεφτεί βιβλιοπωλεία,βιβλιοθήκες,
εκθέσεις βιβλίων.

12. • Αποφασίζουμε για το τι περίπου θέλουμε να
κάνουμε κατά την ώρα της φιλαναγνωσίας
π.χ. ανάγνωση-αφήγηση ιστοριών, γράψιμο
ιστοριών, δραματοποιήσεις, ζωγραφική,
κόμικς, επίσκεψη σε βιβλιοπωλείο,
επίσκεψη σε εκδοτικό οίκο, κάλεσμα ενός
συγγραφέα, κ.ά.

13. Ανάγνωση/αφήγηση
• Μια ιστορία μπορούμε απλά να την
αφηγηθούμε ή να τη διαβάσουμε
δείχνοντας ή όχι τις εικόνες της και έπειτα
να συζητήσουμε με τα παιδιά και να κάνουν
διάφορες δραστηριότητες.

14. • Μπορεί μια αφήγηση να είναι διαδραστική
με συμμετοχή αφηγητή και των παιδιών.
• Μπορεί να γίνει σε εξωτερικό χώρο
αν ο καιρός το ευνοεί

15. ΝΓ/ Α΄- Β΄- Γ΄ ΤΑΞΕΙΣ
• Διαβάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι
παλιό ή σύγχρονο με συνοδεία απαλής
μουσικής. Στη συνέχεια συζητάμε για την
υπόθεση. Τα παιδιά αναφέρουν αυτό που
τα εντυπωσίασε περισσότερο.

16. • Αφηγούμαστε ή τα παιδιά αφηγούνται ή
διαβάζουν και ιστορίες που ξέρουν και
κουβεντιάζουμε για τους ήρωες

17. Δ΄- Ε΄- ΣΤ΄ ΤΑΞΕΙΣ
• Διαβάζουμε μια ιστορία. Συζητάμε για την
πλοκή και τη δράση της. Τα παιδιά
αναφέρονται στις σχέσεις, στα
συναισθήματα και στους χαρακτήρες των
ηρώων.
• Καταιγισμός ιδεών μετά την ανάγνωση π.χ
να γράψουν σε ένα χαρτόνι ή στον πίνακα
λέξεις, φράσεις κ.ά

18. Δραστηριότητες
Πριν από κάθε δράση να γίνεται συζήτηση
με τα παιδιά. Καλό είναι να είναι ομαδικές
δραστηριότητες, ατομικές αλλά και από το
σύνολο των παιδιών

19. Εικαστικές δραστηριότητες
• Εικονογράφηση της ιστορίας
• Ζωγραφική ηρώων ή σκηνών και
αποτύπωση συναισθημάτων μέσα από τα
χρώματα ή ζωγραφίζουμε τα συναισθήματα
των ηρώων μας
• ζωγραφίζουμε σκηνές σε ένα μεγάλο χαρτί
του μέτρου. Γράφουμε και τίτλους

20. • Κατασκευές όπως σκηνικά, κούκλες
• Γλυπτική από πηλό, πλαστελίνη κ.ά
• Κατασκευές κολάζ
• Δημιουργία κόμικς

21. Θεατρικές
• Δραματοποίηση ή παντομίμα μιας σκηνής
του βιβλίου
• Αναπαράσταση σκηνών με παντομίμα
όπου τα άλλα παιδιά προσπαθούν να
μαντέψουν τις σκηνές.

22. • Παιχνίδι ρόλων με πλοκή. Ζητάμε να
υποδυθούν κάποιο ρόλο και να
δικαιολογήσουν το ρόλο τους
• Παγωμένη εικόνα (για τον τίτλο, για το τέλος
της ιστορίας, διάφορους χαρακτήρες, κ. ά)

23. • Μπορούν τα παιδιά να αφηγηθούν την
ιστορία με διάφορους τρόπους όπως
παντομίμα, θέατρο σκιών, κουκλοθέατρο
κ.ά. Και να χρησιμοποιούν αντικείμενα
σύμβολα ανάλογα τον ήρωα που
υποδύονται.

24. • Τα ρωτάμε τι θα έκαναν αν ήταν η/ο
τάδε ηρωίδα/ήρωας της ιστορίας και με
τη χρήση ενός χαρακτηριστικού
αντικειμένου της/του ηρωίδας/ήρωα να
συνεχίσουν την αφήγηση

25. Δράσεις αφήγησης
• Τα παιδιά αφηγούνται
την ιστορία από την
πλευρά ενός ήρωα.
Συζήτηση για το πώς
ένιωσαν ως αφηγητές
αλλά και ακροατές της
ιστορίας.

26. • Μπορούν να επιλέξουν ένα μέρος της
ιστορίας και να την συνεχίσουν όπως
θέλουν
• Μπορούν να αναπλάσουν την ιστορία

27. • Μπορεί να μαγνητοφωνήσουμε την
αφήγηση/ανάγνωση της ιστορίας με τις
φωνές των παιδιών και να την ακούσουν
βάζοντας ήχους ή άλλη μουσική

28. • Οι μαθητές της τάξης μας αναλαμβάνουν
να αφηγηθούν ή δραματοποιήσουν ένα
παραμύθι ή μια ιστορία στους μαθητές
άλλης τάξης.

29. Άλλες δράσεις
• Η/Ο εκπαιδευτικός ως
πρωταγωνίστρια/τής απαντά
στις ερωτήσεις των παιδιών και
γίνεται συζήτηση ανάλογα τα
μηνύματα του έργου

30. • Κάρτες γραμμένες με έννοιες (π.χ. αγάπη,
σεβασμός, αλληλεγγύη κ.ά) ανάλογα το
περιεχόμενο του βιβλίου. Οι μαθητές σε
ομάδες παίρνουν μια κάρτα, συζητούν και
την παρουσιάζουν στους υπόλοιπους.
Αγάπη Σεβασμός Αλληλεγγύη

31. • Πιθανές επισκέψεις (όπου είναι δυνατόν)
στα μέρη όπου διαδραματίζεται η ιστορία ή
σε μουσείο αν είναι ιστορικό μυθιστόρημα

32. • Δημιουργία εξώφυλλου του βιβλίου.
• Δημιουργία οπισθόφυλλου όπου οι
μαθητές γράφουν λίγα λόγια για τη
υπόθεση του βιβλίου

33. • Αλλάξτε την ιστορία , τους ήρωες και την
πλοκή
• Γράψτε το δικό σας τέλος
• Δημιουργία βιβλίου όπου τα παιδιά
γράφουν από μια μικρή ιστορία σε αυτό.

34. • Αναζήτηση ταινιών, κινούμενων
σχεδίων της ιστορίας, αν υπάρχει
• Κατασκευή ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού

35. • Αναζήτηση πληροφοριών για
την/τον συγγραφέα
• καλούμε στο σχολείο συγγραφέα,
εικονογράφο

36. • Τα παιδιά με τη βοήθεια της/ του
εκπαιδευτικού πληροφορικής
δημιουργούν στο διαδίκτυο μια
ιστοσελίδα του βιβλίου. Της
δίνουν και όνομα

37. • Σε αυτή, με την ευθύνη των
εκπαιδευτικών, δημοσιεύουν πληροφορίες
για τα βιβλία, δραστηριότητες που κάνουν,
αναρτούν εικαστικές δημιουργίες ανάλογα
τις ιστορίες των βιβλίων, προτείνουν
βιβλία στους συμμαθητές τους, κλπ.

38. • Επίσκεψη στη βιβλιοθήκη του Δήμου. Τα
παιδιά ενημερώνονται για τη βιβλιοθήκη,
την ιστορία της, τον τρόπο ταξινόμησης των
βιβλίων κ.ά. Αν η βιβλιοθήκη είναι και
δανειστική όσα παιδιά επιθυμούν μπορούν
να δανειστούν και από ένα βιβλίο.

39. μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων
είναι απαραίτητο να γίνεται παρουσίαση
των έργων από τα ίδια τα παιδιά.

40. Στις εκδηλώσεις ή την εβδομάδα
φιλαναγνωσίας ή στη παγκόσμια ημέρα
παιδικού βιβλίου (2 Απριλίου) αποφασίζουν
να παρουσιάσουν στα παιδιά όλου του
σχολείου ή και στους γονείς δραστηριότητες
από βιβλία που διάβασαν ή έγραψαν,
δραματοποιήσεις σκηνών από βιβλία,
βιντεοσκοπήσεις συζητήσεων ή με την/τον
συγγραφέα, ανάγνωση/αφήγηση δικών
τους ιστοριών κλπ.

41. Συνεργασίες
• Σε περίπτωση που χρησιμοποιούμε και
άλλες μορφές τέχνης και τεχνικής
(ζωγραφική, μουσική, τραγούδι, θέατρο,
χορό, ηλεκτρονικό υπολογιστή κ.ά.)
μπορούμε να συνεργαστούμε και με
εκπαιδευτικούς των εικαστικών, της
μουσικής, της θεατρολογίας, της
πληροφορικής, της φυσικής αγωγής.

42. Υλικό
• Θα βρείτε αρκετό υλικό και δραστηριότητες:
• http://www.philanagnosia.gr/
• http://www.mikrosanagnostis.gr
• Μικρός Αναγνώστης: Δράσεις για τη
φιλαναγνωσία
• http://www.ekebi.gr/
• http://blogs.sch.gr/varvan/

43. • Τα δικαιώματα του
αναγνώστη
σύμφωνα με τον
D. Pennac

44. Σας ευχαριστώ!!!