เคมีเรื่องอตอม

เอกสารประกอบการสอนโครงการ“สรุปเขม โคงสุดทาย…ปลายทางเอ็นทรานซ” หนา
วิชาเคมี รศ. อินทิรา หาญพงษพันธและ รศ. ดร. บัญชา พูลโภคา
เอกสารประกอบการบรรยายนี้ เปนลิขสิทธิ์ของจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัยเทานั้น
1
1 อะตอมและตารางธาตุ
1.1 แบบจําลองอะตอม
นักวิทยาศาสตร แบบจําลอง ทฤษฎี
ดาลตัน (John Dalton)
อะตอมเปนทรงกลม แ
บงแยกไมได
ทอมสัน (Joseph J. Thomson)
e/m = -1.76 x 108
coulomb/g = คาคงที่
- อะตอมมีลักษณะเปนทรงกลม
- มีอนุภาคที่มีประจุบวก เรียกวา โปรตอน
- มีอนุภาคที่มีประจุลบ เรียกวา อิเล็กตรอน
- จํานวนโปรตอน = จํานวนอิเล็กตรอน
- กระจายอยูทั่วไปในทรงกลม
รัทเธอรฟอรด
(Ernest Rutherford)
- อะตอมมีลักษณะโปรง
- ประกอบดวยโปรตอนรวมกันอยูตรงกลางนิวเคลียส ซึ่ง
มีขนาดเล็กแตมีมวลมาก
- สวนอิเล็กตรอน มีมวลนอยมาก จะวิ่งอยูรอบๆ นิวเคลียส
นิวบอร (Niels Bohr)
อะตอมเปนทรงกลม ประกอบดวยโปรตอนและนิวตรอน
รวมกันเปนนิวเคลียสอยูตรงกลาง
มีอิเล็กตรอนวิ่งเปนโคจรหรือระดับพลังงานรอบๆ
นิวเคลียส
1.2 สเปกตรัมของแสงจากอะตอม
นักวิทยาศาสตร การคนพบ
ไอแซค นิวตัน
ทดลองแยกแสงขาวโดยใชปริซึม
โรแบรต บุนเซน
กุสตาฟ คีรัชฮอฟฟ สเปกโตสโคปใชแยกสเปกตรัมของ
แสงขาวและใชตรวจเสนสเปกตรัม
ของธาตุที่ถูกเผา

2
โรแบรต บุนเซน
ผลการทดลองเผาสารเพื่อศึกษาเกี่ยว
กับสีของเปลวไฟจะไดวา
-สเปกตรัมของโลหะชนิดเดียวกัน จะ
เหมือนกัน
- สเปกตรัมของโลหะตางชนิดกัน จะ
ไมเหมือนกัน
-สีของเสนสเปกตรัมอาจเหมือนกัน
แตตําแหนงของเสนสเปกตรัมทั้งหมด
ไมตรงกัน เนื่องจากสเปกตรัมเปน
สมบัติเฉพาะตัวของธาตุ
หลักการในการเกิดสเปกตรัมเมื่อเผาธาตุตางๆ
1.3 แบบจําลองอะตอมแบบกลุมหมอก

3
1.4 การจัดอิเล็กตรอนในอะตอม
ชนิดของ orbital ตางๆ
s-orbital p-orbital d-orbital
เมื่อออรบิทัลทุกชนิดมารวมกัน
1
2
3
K
L
M

4
การจัดเรียงอิเล็กตรอน (electron configuration) จะเปนไปตามลําดับดังนี้
n = 1 1s
2 2s 2p
3 3s 3p 3d
4 4s 4p 4d 4f
5 5s 5p 5d
6 6s 6p
7 7s
อิเล็กตรอนคอนฟกุเรชันของธาตุ จึงเขียนเปน
1s , 2s , 2p , 3s , 3p , 4s , 3d, 4p, 5s , 4d , 5p , 6s , 4f , 5d , 6p , 7s
10Ne มี อิเล็กตรอนคอนฟกุเรชัน = 1s2
, 2s2
, 2p6
(2 . 8 )
9F มี “
8O มี “
7N มี “
6C มี “
5B มี “
4Be มี “
3Li มี “
= 1s2
, 2s2
, 2p5
(2 . 7 )
= 1s2
, 2s2
, 2p4
(2 . 6 )
= 1s2
, 2s2
, 2p3
(2 . 5 )
= 1s2
, 2s2
, 2p2
(2 . 4 )
= 1s2
, 2s2
, 2p1
(2 . 3 )
= 1s2
, 2s2
(2 . 2 )
= 1s2
, 2s1
(2 . 1 )
ตัวอยางขอสอบ
1. กําหนดแบบจําลองอะตอม 3 แบบ ดังแสดงขางลาง
แบบใดเปนแบบจําลองของดาลตัน แบบจําลองของรัทเธอรฟอรด และแบบจําลองของทอมสันตามลําดับ
แบบจําลองของดาลตัน แบบจําลองของรัทเธอรฟอรด แบบจําลองของทอมสัน
1
2
3
4
I
II
II
III
II
III
I
I
III
I
III
II
e e
ee
+ - + - + + - +
- + - + + - + - +
I II III

5
ตอบ ขอ 3.
เหตุผล แบบจําลองของดาลตัน เปนทรงกลมโอกาสถูก ขอ 2, 3
แบบจําลองของทอมสัน มีอิเล็กตรอนและโปรตอนกระจายในทรงกลม
ขอ 3 จึงเปนขอถูก
2. ขอความใดถูกตองที่สุด
1. แบบจําลองอะตอมของดัลตัน เปนทรงกลมแบงแยกไมได
2. ธาตุ X มีเลขมวล 3 คา แสดงวาธาตุ X มี 3 ไอโซโทป
3. อะตอมของธาตุชนิดเดียวกันมีเลขอะตอมเทากัน
4. ถูกทั้ง 1, 2, 3
เหตุผล ตามทฤษฎีของ Dalton.
1. อนุภาคที่เล็กที่สุดของธาตุ ขนาดเล็กที่สุดแบงแยกไมได เรียกวา อะตอม
2. อะตอมชนิดเดียวกัน ยอมมีขนาด และมวลเทากัน ตัวอยาง 180 + 0PE
C12
6 C13
6
*14
6 C
(กัมมันตรังสี) ธาตุชนิดเดียวกัน ตองมีเลขอะตอมเทากัน
ตอบ ขอ 4.
3. จงพิจารณาขอความตอไปนี้ แลวตอบคําถามตอไปนี้
1. แบบจําลองอะตอมเปนขอสันนิษฐานที่นักวิทยาศาสตรสรางขึ้นโดยอาศัยขอมูลจากการทดลอง
2. ในการทดลองของทอมสันเกี่ยวกับการนําไฟฟาของกาซนั้น กาซที่บรรจุในหลอดรังสีคาโธดนั้นตองมีความดันสูง
3. การที่สารละลายอิเล็กโตรไลทนําไฟฟาได เพราะในสารละลายประกอบดวยอิออนบวกและอิออนลบอยูทั่วไป
4. ความแตกตางระหวางแบบจําลองของทอมสันกับรัทเชอรฟอรด ก็คือประจุไฟฟาของอนุภาคในอะตอม ขอใดบาง
ที่ไมถูกตอง
1. ขอ 1, 3 2. ขอ 2, 3 3. ขอ 2, 4 4. ขอ 1, 4
4. จํานวนอิเล็กตรอนระดับพลังงาน (n) = 5 ที่อะตอมสามารถรับได และการจัดเรียงอิเล็กตรอนในอะตอมของ In
(อินเดียม) ที่มีเลขอะตอมเทากับ 49 เปนไปตามขอได
จํานวนอิเล็กตรอนที่รับได การจัดเรียงอิเล็กตรอน อิเล็กตรอน
ของ In
1
2
3
4
25
49
25
50
2.8.8 18.8.5
2.8.8 18.11.2
2.8.18.18.3
2.8.18.18.3
ตอบ ขอ 4
เพราะวา จํานวนอิเล็กตรอนในระดับพลังงาน (n) = 2n2

6
A
เขต s
1H
เขต d
เขต p
เขต f
∴ e/n = 2n2
= 2x52
= 50
5. การจัดเรียงอิเล็กตรอนแบบใดใชสําหรับอับคาไลน เอิรท ไมได
1. 2 8 8 2 2. 2 8 18 8 2
3. 2 8 18 18 2 4. 2 8 18 18 8 2
เพราะวา อัลคาไลน เอิรท คือธาตุหมู II ตองมีสองอิเล็กตรอนสุดทายของการจัดเรียงอิเล็กตรอนหมู II =
8, 2 เทานั้น
1.5 ตารางธาตุและสมบัติบางประการของธาตุตามหมูและตามคาบ
ตารางธาตุ
ลักษณะสําคัญของตารางธาตุ
1. เรียงธาตุ ตามเลขอะตอม จากนอยไปมาก
เรียงธาตุ จากซายไปขวา เรียกวา คาบ (Period) มี 7 คาบ
เรียงธาตุ จากบนลงลาง เรียกวา หมู (group, column, series) มี 8 หมู
หมูที่สําคัญคือ
หมู I เปนโลหะ เรียกวา alkali
หมู II เปนโลหะ เรียกวา alkaline earth
หมู VII เปนอโลหะ เรียกวา halogen
หมู VIII เปนอโลหะ(ที่ๆไมวองไวในการเกิดปฏิกิริยาเคมี) เรียกวา inert gas, rare noble gas

7
11 12 12 13
11 12 12 13
12 12
2. ธาตุ เปนอะตอม มีสัญลักษณเขียน X แทนทุกธาตุและสัญลักษณ นิวเคลียรเขียน ZX อาน Z X A
Z แทน เลขอะตอม atomic number = proton = electron
X แทน สัญลักษณ symbol
A แทน เลขมวล atomic mass = proton + neutron
ธาตุหรืออะตอมของธาตุในตารางธาตุจะมี
IsotoPe หมายถึงธาตุที่มีเลขอะตอม หรือ proton หรือ เปนธาตุชนิดเดียวกัน แตมี neutron ตางกันไดแก
5B = 5B และ 6C = 2C
IsotoNe หมายถึง ธาตุที่มี neutron เทากันแตมีเลขอะตอมตางกัน เชน
5B = 6C และ 5B = 6C
IsobAr หมายถึงธาตุที่มีเลขมวล เทากัน เชน
5B = 6C
IsoElectron หมายถึงอนุภาค(อะตอม , ion, โมเลกุล) ที่มีจํานวนอิเล็กตรอนเทากัน จะไดวาอิเล็กตรอนของ
ion บวกของธาตุหมูตาง ๆ = ion ลบของธาตุหมูตาง ๆ = กาซเฉื่อย
3Li+
1H-
2He
11Na+
,12Mg2+
, 13Al3+
9F-
,8O2-
,7N3-
10Ne
สัญลักษณ เลขอะตอม การจัดเรียงอิเล็กตรอน รัศมีอะตอม
(pm)
IE1
(kJ/mol) m.p. (°C) b.p. (°C)
He 2 2 93 2,397 -270 -269
Ne 10 2, 8 112 2,087 -249 -246
Ar 18 2, 8, 8 154 1,527 -189 -186
Kr 36 2, 8, 18, 8 169 1,357 -157 -152
Xe 54 2, 8, 18, 18, 8 190 1,177 -112 -108
Rn 86 2, 8, 18, 32, 18, 8 220 1,043 -71 -62
พิจารณาจาก
1. การจัดเรียงอิเล็กตรอนในระดับพลังงาน (n) = 2n2
จะไดจํานวนอิเล็กตรอนในระดับพลังงาน = 2, 8, 18, 32 …. ≤ 8
2. จํานวนธาตุในคาบจะสัมพันธกับจํานวน e/n = 2, 8, 18, 18, 32, …..

8
ตารางแสดงสมบัติบางประการของธาตุหมู 1
ธาตุ เลขอะตอม การจัดเรียงอิเล็กตรอน
รัศมี
อะตอม*
(pm)
IE1
(kJ/mol)
m.p.
(°C)
b.p.
(°C)
E° (V)
M+
+ë M
Li 3 2, 1 152 526 180 0.53 -3.05
Na 11 2, 8, 1 186 502 98 0.97 -2.71
K 19 2, 8, 8, 1 227 425 64 0.86 -2.92
Rb 37 2, 8, 18, 8, 1 248 409 39 1.53 -2.92
Cs 55 2, 8, 18, 18, 8, 1 265 382 28 1.89 -2.92
*รัศมีอะตอมในโลหะเทากับครึ่งหนึ่งของของระยะยาวระหวางนิวเคลียสของอะตอมที่อยูถัดกันในผลึกของโลหะ
เลขอะตอมของธาตุหมู VIII สัมพันธกับ e/n และธาตุ/คาบ ดังนี้
e/n = 2n2
ธาตุ/คาบ เลขอะตอมของธาตุหมู VIII ธาตุ เรียง e/ คาบ
2 2 2 He 2
8 8 10 Ne 2, 8
18 8 18 Ar 2, 8, 8
32 18 36 Kr 2, 8, 18, 8
≤ 8 18 54 Xe 2, 8, 18, 18, 8
32 86 Rn 2, 8, 18, 32, 18, 8
สมบัติบางประการของธาตุในคาบที่ 2
หมู/ธาตุ
สมบัติของธาตุ
I
Li
II
Be
III
B
IV
C
V
N
VI
O
VII
F
VIII
Ne

9
เลขอะตอม
การจัดอิเล็กตรอน
พลังงานไอออไนเซชัน
ลําดับที่ 1 (kJ/mol)
อิเล็กโทรเนกาติวิตี
รัศมีอะตอม (pm)
จุดหลอมเหลว (°C)
ชนิดของธาตุ
3
2, 1
526
1.0
123*
180
โลหะ
4
2, 2
906
1.5
89*
1280
โลหะ
5
2, 3
807
2.0
80*
2,030
กึ่งโลหะ
6
2, 4
1,093
2.5
77*
3,500
อโลหะ
7
2, 5
1,407
3.0
74*
-210
อโลหะ
8
2, 6
1,320
3.5
74*
-218
อโลหะ
9
2, 7
1,687
4.0
72*
-220
อโลหะ
10
2, 8
2,087
160**
-249
อโลหะ
* รัศมีโคเวเลนต ** รัศมีวันเดอรวาลส
IE ของธาตุตามคาบเพิ่ม ตามหมูลด คา IE ของธาตุต่ําสุดตามเลขหมู
5B เรียง e = 2, 3
IE1 < IE2 < IE3 << IE4 < IE5
800 2,500 3,600 25,000 32,000
สมบัติบางประการของธาตุในคาบที่ 3
หมู/ธาตุ
สมบัติของธาตุ
I
Na
II
Mg
III
Al
IV
Si
V
P
VI
S
VII
Cl
VIII
Ar
เลขอะตอม
การจัดอิเล็กตรอน
พลังงานไอออไนเซชัน
ลําดับที่ 1 (kJ/mol)
อิเล็กโทรเนกาติวิตี
รัศมีอะตอม (pm)
จุดหลอมเหลว (°C)
ชนิดของธาตุ
11
2, 8, 1
502
0.9
157*
98
โลหะ
12
2, 8, 2
744
1.2
136*
649
โลหะ
13
2, 8, 3
548
1.5
125*
660
โลหะ
14
2, 8, 4
793
1.8
117*
1,410
กึ่งโลหะ
15
2, 8, 5
1,018
2.1
110*
44
อโลหะ
16
2, 8, 6
1,006
2.5
104*
113
อโลหะ
17
2, 8, 7
1,257
3.0
99*
-101
อโลหะ
18
2, 8, 8
1,527
-
192**
-189
อโลหะ
* รัศมีโคเวเลนต ** รัศมีวันเดอรวาลส
โจทยถาม 1. การจัดเรียงธาตุ ตามคาบ/ตามหมู ใหตามหา
ก. ธาตุหมู VIII เพราะเปนธาตุไมวองไวในการเกิดปฏิกิริยาเคมีไดแกธาตุ 2He 10Ne 18Ar 36Kr
54Xe 86Rn
ข. ตามหาธาตุหมู VII (F)
มีคา EN (Electronegativity) สูงสุด
3Li Be B C N O F 10Ne
EN 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 -

10
11Na Mg Al Si P S Cl 18Ar
EN 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1 2.5 2.8 -
ค. ตามหาธาตุหมู I เพราะวา ในทุก ๆ คาบ ขนาดหมู I ใหญสุด
โลหะ คาบ 2 3Li Be B
ขนาด(pm) 152 111 88
Li+
Be2+
B3+
60 31 20
คาบ 3 11Na Mg Al
ขนาด (pm) 186 160 143
Na+
Mg2+
Al3+
95 65 50
ธาตุในคาบ 2 6C 7N 8O 9F
ขนาด (Å) 0.77 0.70 0.66 0.64
ไอออนของธาตุในคาบ 2 N3-
O2-
F-
ขนาด (Å) 1.71 1.40 1.36
*** หมายเหตุ โลหะ ให e ไป ขนาดจะเล็กลง
อโลหะ รับ e มา ขนาดใหญขึ้น
สมบัติของสารประกอบ O2-
, Cl-
, H-
ของธาตุบางชนิด
ออกไซด (oxide)
สูตร Na2O
Na2O2
MgO Al2O3 SiO2 P4O6
P4O10
SO2
SO3
Cl2O
สถานะที่ 20°C ของแข็ง ของแข็ง ของแข็ง ของแข็ง ของแข็ง กาซ
ของเหลว
กาซ
ชนิดของพันธะ อิออนิก อิออนิก อิออนิก โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต
ความเปนกรด/เบส เบส เบส แอมโฟเทอริก กรด กรด กรด กรด
อโลหะ

11
คลอไรด (chloride)
สูตร NaCl MgCl AlCl3 SiCl4 PCl3
PCl5
S2Cl2
สถานะที่ 20°C ของแข็ง ของแข็ง ของแข็ง ของเหลว ของเหลว
ของแข็ง
ของเหลว
ชนิดของพันธะ อิออนิก อิออนิก โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต
อิออนิก
โคเวเลนต
เมื่อสัมผัสกับอากาศชื้น - - ควัน ควัน ควัน ควัน
ไฮไดรด (hydride)
สูตร NaH MgH2 (AlH3)n SiH4 PH3 H2S HCl
สถานะที่ 20°C ของแข็ง ของแข็ง ของแข็ง กาซ กาซ กาซ กาซ
ชนิดของพันธะ อิออนิก อิออนิก โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต โคเวเลนต
1. ธาตุ K , L , และ M มีเลขอะตอม 10 , 14 , และ 20 ตามลําดับ ธาตุทั้งสามจะอยูในหมูและคาบใดตามลําดับ ดังนี้
หมู คาบ หมู คาบ
1. 2 , 4 , 8 และ 2 , 3 , 4 2. 4 , 8 , 2 และ 3 , 2 , 4
3. 4 , 2 , 8 และ 4 , 3 , 8 4. 8 , 4 , 2 และ 2 , 3 , 4
หลัก พิจารณาจากเลขอะตอมของหมู VIII
2He 10Ne 18Ar 36Kr………..
10K อยูในหมู VIII
2. กําหนดเลขอะตอม ของธาตุ A , B , C และ D เทากับ 13 , 19 , 20 และ 12 ตามลําดับ การเรียงขนาดอะตอม
ในขอใดถูกตอง
1. B > C > D > A 2. B > C > A > D
3. C > A > B > D 4. C > B > A > D
หลัก จากธาตุหมู VIII : 2He 10Ne 18Ar 36Kr จะไดวาธาตุที่กําหนดใหอยูในหมูและคาบใดไดและใน
ทุก ๆ คาบขนาดหมู I ใหญสุด
3. ธาตุคูใดอยูในคาบเดียวกันและอยูในหมู II – V
1. 20R 38Q 2. 13X 31Y
3. 37Z 38Q 4. 33X 20Y

12
หลัก จากธาตุหมู VIII 2He 10Ne 18Ar 36Kr
เลขอะตอมเปนเลขคู จะอยูหมูคู (หมู II)
เลขอะตอมเปนเลขคี่ จะอยูหมูคี่ (หมู V)
4. ถาธาตุ x y และ z มีสูตรสารประกอบ X2O3 , YO และ Z2O ตามลําดับ เลขอะตอมของธาตุทั้งสามในขอใด
ที่เปนไปได
ของ X ของ Y ของ Z
1
2
3
4
37
20
13
56
31
11
56
5
56
31
37
19
หลัก จากสูตร X2O3 = 2X + 3(O) = 2X + 3O2-
(VI)
2X = 6 + , X = 3+
แสดงวา X เปนธาตุหมู III ( 5B , 13Al) ตอบ ขอ 3
กําหนดขอมูลใชกับคําถามขอ 5 – 7
กําหนดธาตุ A . B . C และ D มีเลขอะตอมเทากับ 55 , 38 , 35 และ 10 ตามลําดับ
5. ธาตุใดมีพลังงานไอออไนเซชันอันดับที่ 1 ต่ําสุด
1. A 2. B 3. C 4. D
หลัก พิจารณาจากธาตุหมู VIII 2He 10Ne 18Ar 36Kr 54Xe และ IE ของธาตุตามคาบเพิ่ม
6. ธาตุใดเปนโลหะซึ่งทําปฏิกิริยากับแฮโลเจนไดสารประกอบที่มีอัตราสวนจํานวนโมลของโลหะตอแฮโลเจน เปน
1 : 2
1. A 2. B 3. C 4. D
หลัก อัตราสวนจํานวนโมลของโลหะ : แฮโลเจน = 1 : 2
แสดงวา โลหะ + แฮโลเจน = ( 1 + 2 ) โมล
(A) (X)
A + X ได A + 2X = AX2
A = โลหะ คือ ธาตุ B เลขอะตอม = 38

13
19 29 35 37
53 5536 38
39
7. X อยูในคาบ 3 ของตารางธาตุ เมื่อรับ 1 อิเล็กตรอนมาจะเปนอิออนเหมือนแกสเฉื่อย ถา X มีอยู 2 ไอโซโทป
มีนิวตรอน = 18 และ 20 ตามลําดับ สัญลักษณนิวเคลียสของ X คือ
1. 9X 9X 2. 17X , 17Y
3. 18X , 18Y 4. 35X , 35Y
หลัก กําหนด X อยูในคาบ 3
แสดงวา มีเลขอะตอมตั้งแต 11 – 18
ตัดขอ 1 และ 4 ไป
X รับ e มา จะมีเลขอะตอม = 18 ไมได
- คาพลังงานไอออไนเซชัน IE อิเล็กโตรเนกาติวีตี EN และความเปนอโลหะของธาตุ จะเพิ่มตามคาบและจะลดลงตาม
หมู
18Ar + IE1 18Ar+
+ e1
2 . 8 . 8 2 . 8 . 7
19K + IE1 19K+
+ e1 19K+
+ IE2 19K2+
+ e2
2 . 8 . 8 .1 2 .8 . 8 2 .8 . 8 2 .8 . 7
20Ca + IE1 20Ca+
+ e1
2 . 8 . 8 . 2 2 . 8 . 8 . 1
20Ca+
+ IE2 20Ca2+
+ e2 20Ca2+
+ IE3 20Ca3+
+ e3
2 . 8 . 8 . 1 2 . 8 . 8 2 . 8 . 8 2 . 8 . 7
ตัวอยาง 8. พิจารณาขอกําหนดตาง ๆ ตอไปนี้
ก. 19A ข. B เรียงอิเล็กตรอน = 2 . 8 . 8
ค. สูตรคลอไรดของ X = XCl3 และ X อยูในคาบ 3
ง. ธาตุ Y เรียงอิเล็กตรอน = 2 . 8 . 6
การเรียงคาพลังงานไอออนไนเซชันลําดับที่ 1 ขอใดถูกตอง
1. B > Y > X > A 2. A > X > Y > B
3. A > Y > X > B 4. B > X > A > Y
หลัก ตามหาหมู VIII , VII , VI กอน

14
2 พันธะเคมี
ชนิดของพันธะ ชนิดของธาตุที่เกิดพันธะกัน หลักการ
พันธะอิออนิก โลหะ + อโลหะ **มีการรับ/ใหอิเล็กตรอน**
-โลหะ (EN&IE ต่ํา) ให ë เกิดเปน cation ขนาด
-อโลหะ (EN&IE สูง) รับ ë เกิดเปน anion ขนาด
พันธะโคเวเลนท อโลหะ + อโลหะ ใชอิเล็กตรอนรวมกัน
พันธะโลหะ โลหะ + โลหะ อิเล็กตรอนวิ่งไปทั่ว (ทะเลอิเล็กตรอน) ทําให
- นําไฟฟาได - เปนมันวาว - เหนียว
พันธะไฮโดรเจน เกิดจากสารประกอบที่มี
- H ตอ “N” คือ NH3
- H ตอ “O” คือ H2O , R’OH ,
RCOOH
- H ตอ “F” คือ HF
อยูระหวางพันธะอิออนิกและโคเวเลนต
เกิดประจุบางสวน (δ+
/δ-
)

15
รูปรางโมเลกุล
e-
คูสรางพันธะ *e-
คูวาง รูปราง มุม (องศา)
2 -
โซตรง
BeCl2, HgCl2
180
2 1
มุมงอ
2
SO2 , O3 , NO2
-
, H2O , ClO2
-
104.5
3
สามเหลี่ยมแบน
ราบ
BF3 , SO3 , CO3
2-
, CH2O, NO3
-
120
3 1
ปรามิดฐาน
สามเหลี่ยม
NH3 , PH3 , SO3
2-
, ClO3
-
, H3O+
107.3
4 -
รูปเหลี่ยมสี่หนา
CH4 , SiH4 , NH4
+
, SO4
-
, ClO4
-
109.5
5 -
ปรามิดคูฐาน
สามเหลี่ยม
PCl5
120.90
6 -
รูปเหลี่ยมแปด
หนา
SF6
90

16
•• ••
ตัวอยางขอสอบ 9. พิจารณาแผนภาพแสดงกลุมหมอกอิเล็กตรอนและอะตอมที่สรางพันธะกัน 3 ชนิด
สารในขอใดมีการสรางพันธะตามแบบ ก ข และ ค ตามลําดับ
1. CO Mg HCl 2. O2 F2 CO
3. CO Ca HCl 4. F2 Mg CO
หลัก ก อโลหะ + อโลหะ ชนิดเดียวกันรวมกัน
ข โลหะ + โลหะ เปนโลหะชนิดเดียวกัน
ค อโลหะ + อโลหะ ตางชนิดกัน
10. โมเลกุลและไอออนในขอใดที่มีรูปรางเหมือนกันหมด
1. H2S CO2 O3 2. CS2 CO2 O3
3. CS2 NO2
-
CO2 4. O3 H2S NO2
-
หลัก พิจารณา ธาตุหมู IV คือ “C” กอน
เพราะวา C มี Valence electron = 4
สรางได 4 พันธะ
ตามขอ 1 , 2 และ 3 มีสารประกอบ CO2
CO2 = C + 2(O)
- หมู VI
- สารได 2 พันธะ
โครงสราง CO2 จึงเปน O = C = O
แต O3 และ NO2
-
มีโครงสรางเปน O N
O O , O O-
11. กําหนดธาตุ X , Y และ Z มีเลขอะตอม 17 , 35 , 54 ตามลําดับ จงพิจารณาสารประกอบตอไปนี้
ก. XF3 ข. YF5 ค. ZF2
สารประกอบในขอใดบางที่อะตอมกลางมีจํานวนอิเล็กตรอนคูโดดเดี่ยวมากกวา 1 คู

17
•
•
•
•
•
••
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
n = 3
n = 2
n = 1
n = 3
n = 2
n = 1
n = 3
n = 2
n = 1
1. ก เทานั้น 2. ค เทานั้น 3. ก และ ข 4. ก และ ค
หลัก ตามหาหมูธาตุที่จะสรางพันธะครบ 8 ตามกฎ Octet
X , Y , Z เปนธาตุหมู VII , VII และ VIII ตามลําดับ
12. พิจารณาแผนภาพตอไปนี้
7p 7p 7p
7m (1) 7n (2) 7n (3)
รูปใดแสดงการจัดเรียงอิเล็กตรอนในสภาวะพื้นของอะตอมไมถูกตอง
1. (1) และ (2) เทานั้น 2. (2) และ (3) เทานั้น
3. (1) และ (3) เทานั้น 4. (1) (2) และ (3)
หลัก การเรียงอิเล็กตรอน (7) = 2.5
13. กําหนดขอมูลของธาตุ X Y และ Z มีดังนี้
I ธาตุ X มี IE1 < IE2 << IE3 < IE4
II ธาตุ Y อยูในหมูเดียวกัน 13Al
III ไอโซโทปของ Z ไมมีนิวตรอน
สูตรของสารประกอบ ซัลไฟดของ X , Y และ Z ควรเปนดังขอใด
1. XS Y2S3 Z2S 2. XS Y2S3 ZS
3. XS Y3S2 ZS 4. XS Y3S2 Z2S
หลัก ธาตุ X อยูหมู II จะเปน X2+
, Y เปนธาตุหมู III จะเปน Y3+
ธาตุ Z จะเปน H จะเปน H+
ในซัลไฟด S2-
14. กําหนดพลังงานพันธะ ( kJ/mol )
H – H = 436 H – F = 587 F – F = 159 Cl – Cl = 242
H – I = 298 Cl – F = 253 I – I = 151
การเปลี่ยนแปลงในขอใดเปนกระบวนการดูดพลังงาน

18
13
1. H2(g) + F2(g) 2HF(g) 2. Cl2(g) + F2(g) 2ClF(g)
3. 2HI(g) H2(g) + I2(g) 4. C(g) + 2O(g) CO2(g)
หลัก สราง(พันธะ) คาย ( พลังงาน ) สลาย ( พันธะ ) ดูด ( พลังงาน )
15. A เปนธาตุหมู V คาบที่ 3 B มีเลขอะตอมสูงกวา B อยู 5 และมีเลขมวล 40 C เปนธาตุที่อยูถัดจาก C ไปทางขวาและมี
นิวตรอนมากกวา B อยู 5 ขอสรุปใดผิด
1. สัญลักษณทางนิวเคลียรของ C คือ C
2. คา IE1 เปรียบเทียบกันไดดังนี้ B < C < A
3. C เปนธาตุที่มีการจัดเรียงอิเล็กตรอนดังนี้ 2 . 8 . 9 . 2
4. B เปนโลหะทรานสิชัน
3 ปริมาณสัมพันธในปฏิกิริยาเคมี
วาดวย 1. โมลของธาตุและสารประกอบ
2. กฎทรงมวลแหงสสาร
3. สมการเคมี
ตองรู มวลของธาตุ X 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1 amu
มวลของสารประกอบ 1 โมเลกุล = มวลโมเลกุล x 1 amu
1amu = 1 atomicmass unit = 1 x 1.66 x 10-24
s
ธาตุมาตรฐาน คือ H – 1 , C – 12 , O – 16
โมล , มวล (กรัม) จํานวนอะตอม (หรือ ion)
มี 3 คา 1 mol (atom)
(มวลอะตอม) g C 6.02 x 1023
atom
1 โมล P = 6
(มวลอะตอม) g C 6.02 x 1023
atom e = 6 ( 6C )
n = 13 – 6
มวล 1 อะตอมเฉลี่ย =
(ของไอโซโทป)
Σ % x มวล
100

19
xy
M(g)
V
P1V1
T1
P2V2
T2
โมล มวล (กรัม) จํานวนโมเลกุล
มี 4 คา
1 โมล 22.4 dm3
ที่ STP (gas)
(มวลโมเลกุล)g 6.02 x 1023
โมเลกุล
สูตร (ธาตุ + ธาตุ ) อะตอม = Σ มวลอะตอม
X mol
1000
MV
106.02
N
22.4
V
Mr
DV
Mr
g
23
=
×
====
หา ปริมาตร (V) จากความหนาแนน (D) ไดจากสูตร
D =
กาซ มีสูตร 2 สูตรใช คือ
= และ PV = nRT มาจากการรวมสูตรแกสของ Boyle และ Charles
กฎตางๆ เกี่ยวกับแกสคือ
A = Avogadro B = Boyle
C = Charles D = Dalton
ทฤษฎีจลนของแกส KE = mv2
ทฤษฎีของแกรแฮม = =
กฎทรงมวลแหงสสาร มีใจความวา
มวลกอนทําปฏิกิริยา ตองเทากับมวลหลังปฏิกิริยา
สมการเคมี
1. Mg(s) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + H2(g)
2. AgNO3 + NaCl AgCl(s) + NaNO3
( -1 ) ( -1 )
3. 2MnO4
-
+ 16H+
+ 5C2O4
2-
2Mn2+
+ 8H2O + 10CO2
ตัวอยาง 1 เมื่อนําของแข็ง 4 ชนิด ไปเผาทีละชนิดในถวยกระเบื้องที่อุณหภูมิ 200°C ไดผลดังนี้
สาร มวลกอนเผา มวลหลังเผา (เมื่อเย็นลงแลว)
A a a
1
2
V1
V2
M2
M1
√¯ d2
d1
√¯

20
a
bc
b
ac
ac
b
ab
c
ac
b
B b < b
C c c
D d < d
สมการใดสอดคลองกับผลการเผาสาร
1. A(s) D(l) + C(g)
2. B(s) Q(s) + X(g)
3. C(s) R(s) + Y(g)
4. D(s) D(l)
หลัก มวลกอนเผา ตองเทากับมวลหลังเผา
ถามีแกสเกิดขึ้น ระเหยได ตองกําหนดวาปดฝามวลจึงจะคงที่
2. ธาตุ A 1010
อะตอม มีมวล = a กรัม ถาใชสาร B 1 อะตอม ซึ่งมีมวล = b กรัม เปนมาตรฐาน ธาตุ A มีมวล
อะตอมเทากับ
1. 2. 3. 4. 10-10
b
หลัก มวลอะตอม =
3. มวลของธาตุ ก 1 อะตอมมีคาเทากับ a กรัมแตมวลอะตอมของ ก มีคาเทากับ b สวนมวลอะตอมของธาตุ ข เทากับ
c มวลของธาตุ ข 1 อะตอมมีคาเทากับกี่กรัม
1. 2. 3. 4.
หลัก มวลของธาตุ ก 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1 amu
แทนคา a = b (1amu) ……………..(1
มวลของธาตุ ข 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1 amu
X = C(1amu) ……………..(2
2/1 X/a = c/b , X =
4. พิจารณา
ก. แกสคารบอนไดออกไซด 18 x 1023
โมเลกุล
ab
1010
10-10
a
b
10-10
b
a
มวล 1 อะตอมของธาตุใด ๆ
มวล 1 อะตอมของธาตุมาตรฐาน

21
ข. โซเดียมไอออน 15 x 1023
ไอออน
ค. ฟอสฟอรัส 0.602 x 1023
อะตอม
ง. ตะกั่ว 1 อะตอม
การเปรียบเทียบจํานวนโมลในขอใดถูกตอง
1. ก > ข > ค > ง 2. ข > ค > ง > ก
3. ค > ง > ก > ข 4. ง > ก > ข > ค
หลัก โจทยถามสารใดมีจํานวนโมลมาก
6.02 x 1023
อนุภาค = 1 โมล
(อนุภาค = อะตอม โมเลกุล ไอออน )
5. ไอโซออกเทน (C8H18) เปนไฮโดรคารบอนที่อยูในน้ํามันเบนซีนถาไอโซออกเทน 1 โมลเผาไหมกับแกสออกซิเจนมาก
เกินพอ เกิดแกส CO2 และ H2O และใหพลังงานออกมาเทากับ 3800 kJ ถาเผาไหมเอทานอล (C2H5OH) แทนไอโซ
ออกเทนใหไดแกส CO2 เทากับการเผาไหมไอโซออกเทน 1 โมล การเผาไหมเอทานอลจะไดพลังงานออกมามากกวา
การเผาไหมไอโซออกเทน 1 โมล กี่กิโลจูล (กําหนดใหพลังงานที่ไดจากการเผาไหมเอทานอล 1 โมล เทากับ 1 ,100
kJ )
1. 600 2. 1,200 3. 2,450 4. 2,700
หลัก โจทยเผา C8H10 8CO2 , ∆H = 3,800 kJ
เผา C2H5OH 2CO2 , ∆H = 1,100 kJ
ตองการ CO2 จาก C2H5OH = 8CO2
ตองเผา 4C2H5OH 8CO2 , ∆ H = 1,100 x 4
ขอมูลตอไปนี้ใชตอบขอ 6 – 7 ( มวลอะตอมของ X = 27 มวลโมเลกุลของออกไซด = 102 )
ครั้งที่ X (กรัม) O2 (กรัม) ออกไซดของ X (กรัม)
1
2
3
4
1
2
3
4
5
5
5
5
1.88
3.76
5.67
7.56
6. จงหาสูตรอยางงายของออกไซดของ X
1. XO2 2. X2O3 3. X3O4 4. X2O5
หลัก 1. ตามกฎทรงมวลแหงสสาร
ครั้งที่ 1 : X + O ออกไซด
1 กรัม ……... 1.88 กรัม
มวล ออกซิเจน = 1.88 – 1 = 0.88

22
1
27
0.88
16
mol A
mol B
M1V1/1000
M2V2/1000
9 x 2
3 x 4
3
2
235 142
238
238
0
• • • • • •
2 4 6
2. หาสัดสวนจํานวนโมลอยางต่ําเพื่อหาสูตรอยางงาย
X : O = : = 2 : 3
สารประกอบ = 2X + 3(O) = X2O3
7. มวลโมเลกุลในสูตรหนักเปนกี่เทาของมวลโมเลกุลในสูตรอยางงาย
1. 1 2. 2 3. 3 4. 4
หลัก (สูตรอยางงาย) n = สูตรโมเลกุล = มวลโมเลกุล
= ( X2O3)n = 102
= [2 x + 3(O) ]n = 102
( 2 x 27 + 3 x 36 )n = 102 , n = 1
8. สารละลาย A เขมขน 9 mol/dm3
ปริมาตร 2 cm3
ถาเติมสารละลาย B เขมขน 3 mol/dm3
ลงไปเรื่อยๆ จะมี
ตะกอนเกิดขึ้น เมื่อเขียนเปนกราฟระหวางน้ําหนักตะกอนกับปริมาตรของสารละลาย B จะไดดังนี้
สารละลาย A สารละลาย B
BaCl2
H3PO4
H2SO4
CaCl2
H2SO4
CaCl2
BaCl2
H3PO4
หลัก A + B C + D
9 M, 2cm3
3 M , 4 cm3
= = =
3A + 2B ตะกอน
พิจารณาประจุหรือเลขออกซิเดชันรวมของไอออนบวกของสองสารกอนแลวทําใหเทากัน
9. พิจารณาสมการ
I ) 0
1
n + 92U 56Ba + A + 3นิวตรอน
II ) 92U + α B + นิวตรอน
III) 92U +2
1H C + 2นิวตรอน

23
1
2
3
4
8
6.4 x 1022
เลขมวลและเลขอะตอมตามลําดับของธาตุ A , B และ C คือขอใด
A B C
90 , 36
91 , 36
91 , 36
90 , 36
241 , 94
241 , 94
237 , 92
237 , 92
239 , 93
238 , 93
239 , 93
238 , 93
หลัก ตองรูอนุภาค n neutron คือ 0
1
n
α alpha คือ 4
2He
ในปฏิกิริยาเคมีนิวเคลียส จะไดวา
เลขมวลของสารตั้งตน = เลขมวลของผลิตภัณฑ
เลขอะตอมของสารตั้งตน = เลขอะตอมของผลิตภัณฑ
จาก 1) 1 + 235 = 142 + ? + 3 , ? = 91
โอกาสถูก 2 กับ 3
2) 238 + 4 = ? + 1 , ? = 241
10. ธาตุโลหะสมมุติชนิดหนึ่งมีมวลอะตอม 301 หนัก 32 g นํามาทําเปนทรงกลมที่มีรัศมีเทากัน 2 cm พอดี หากตั้ง
สมมุติฐานวา อะตอมของโลหะนี้เปนทรงกลม รัศมีของอะตอมของโลหะนี้มีกี่พิโกเมตร
1. 1000 2. 500 3. 250 4. 100
หลัก 1. 6.02 x 1023
อะตอมโลหะ = (มวลอะตอม) g= 1 โมล
2. ปริมาตรทรงกลม = 4/3πr3
( และอะตอม )
32กรัมของโลหะ = 32g
= 6.4 x 1022
อะตอม
ปริมาตรโลหะ 6.4 x 1022
= 4/3 x π x 23
cm3
1 อะตอม = X cm3
=
และปริมาตรทรงกลมของ 1 อะตอม = 4/3πR3
cm3
4/3 x π R3
= 4/3 x π x
1 mol
301 g
6.02 x 1023 at
1 mol
X
1
(4/3) (π) x 8
6.4 x 1022

24
R3
= 1.25 x 10-22
= 125 x 10-24
cm3
R = 5 x 10-8
cm x 1 pm / 10-10
cm
= 500 pm
4 ของแข็ง ของเหลวและแกส
การจําแนกสสาร
ธาตุ
สารบริสุทธิ์
สารประกอบ
สสาร สาร
(Matter) (substance) สารเนื้อเดียว
สารผสม
ของผสม
1. สารในขอใดจัดเปนสารประกอบทั้งหมด
1. ทองแดง เงิน นาก 2. หินปูน นาก เกลือแกง
3. น้ํา กรดน้ําสม เกลือแกง 4. น้ํา ทองแดง เงิน
หลัก ธาตุ = สารบริสุทธิ์ เนื้อเดียว ไดแก โลหะ อโลหะ กึ่งโลหะ
ทองแดง , เงิน เปนโลหะ
นากเปนของผสมเนื้อเดียว คือ Au – Cu
2. ขอใดที่ยกตัวอยางสารแตละประเภทไดถูกตอง
ธาตุ สารประกอบ สารละลาย คอลลอยด สารแขวนลอย
1.
2.
3.
4.
Ne
Na
Fe
O3
S8
Cl2
Fe2O3
H2O
3%H2O
น้ําสมสายชู
น้ําโซดา
อากาศ
กาวน้ํา
ควันไฟ
น้ํามันดีเซล
น้ําเตาหู
น้ําแปง
น้ําสบู
น้ําสลัด
น้ําโคลน
หลัก ตัดขอ 1 , 2 ทิ้งไป ∴ S8 , Cl2 เปนธาตุ
ตัดขอ 3 ไป น้ํามันดีเซลไมใช Colloid
3. ใสน้ําแข็ง 100 กรัม และโซเดียมคลอไรดมีปริมาณเล็กนอยลงในแกวปดสนิท และวางไวที่อุณหภูมิหอง (30°C)
ปลอยใหน้ําแข็งละลาย เกี่ยวกับระบบนี้ขอความใดถูกตอง

25
8
สเกล(ซม.)
6
4
2
0
1. ระบบมีการเปลี่ยนแปลงแบบคายพลังงาน เพราะในที่สุดน้ําจะมีอุณหภูมิสูงขึ้น
2. ไมมีการเปลี่ยนแปลงพลังงานระหวางระบบกับสิ่งแวดลอม
3. มีปฏิกิริยาเคมีเกิดขึ้น เนื่องจากอุณหภูมิของระบบเปลี่ยนแปลง
4. ระบบมีพลังงานเพิ่ม
หลัก จากโจทยบอก น้ําแข็ง + NaCl ในแกวปดสนิท ปลอยใหน้ําแข็งละลาย แสดงวาเปน
ประเภทดูดพลังงาน
น้ําแข็ง น้ํา เปนการเปลี่ยนสถานะ ตอบ ขอ 4
4. กําหนดขอมูลจากการทําโครมาโตรกราฟ สารมีสี 5 ชนิด
สาร A B C D E
ระยะทางการเคลื่อนที่ของสาร(ซม.)
ระยะทางการเคลื่อนที่ของตัวทําละลาย(ซม.)
12.00 9.0 6.0 9.6 9.3
15.00 15.00 15.00 15.00 15.00
ถานําของผสมของสารทั้ง 5 ชนิด ทําโครมาโตรกราฟโดยใหตัวทําละลายเคลื่อนที่ไป 10 ซม. ผลลัพธจะเปนดังรูปใด
( 1 ) ( 2 ) ( 3 ) (4 )
หลัก Rf =
จากโจทย สารเคลื่อนที่ต่ําสุดและสูงสุดมีคาเดี่ยว
∴ ตัดขอ (1) และ (4) ไป
สาร B , E , D มีระยะทางเคลื่อนที่ 9.0 9.3 9.6 ซม.
เพิ่มขึ้น ∴ ตัดขอ 2 ไป
5. นําของเหลว A มากรองผานเซลโลเฟนจะไดของเหลว B สวนของเหลว C ที่คางอยู ในเซลโลเฟน นําไปกรองดวย
กระดาษกรองไดของเหลว C และไมมีสารตกคางอยูบนกระดาษกรอง
ขอสรุปใดที่เปนไปไมได
ระยะทางที่สารเคลื่อนที่
ระยะทางที่ตัวทําละลายเคลื่อนที่
จุดเริ่มตน

26
1. A เปนสารแขวนลอย
2. อนุภาคของเหลว B มีเสนผาศูนยกลางนอยกวา 10-7 ซม.
3. ของเหลว C แสดงปรากฎทินดอลล
4. B เปนสารละลาย
หลัก สารแขวนลอย เปนสารผสมระหวางของแข็งกับของแข็งโจทยกําหนด A เปนของเหลวกรองไดของเหลว B +
C ตอบ ขอ 1
6. ขอใดตอไปนี้จัดเปนคอลลอยดประเภทอีมัลชัน ทั้งหมด
1. นม เนย หมอก 2. นม เนย มายองเนส
3. ควันบุหรี่ สเปรย หมอก 4. ควันบุหรี่ หมอก เนย
หลัก จากโจทย ขอ 1 , 3 , 4 มีหมอก
เราตองรูวา หมอกเปนของผสมระหวาง น้ํา กับ อากาศ เปน aerosol
7. ของผสม ก. AgNO3 + H2O ข. AgCl + NH3
ค. AgCl + H2O ง. C17H35COOH + H2O
ขอใดที่สามารถแยกดวยการกรองได
1. ก กับ ข 2. ข กับ ค 3. ค กับ ง 4. ง กับ ก
หลัก สารประกอบของหมู 1 Li , NH4
+
, NO3
-
ละลายน้ําได
Na
K
สารประกอบ Cl-
, Br-
, I-
ของ Ag+
, Hg2
2+
และ Pb2+
ไมละลายน้ํา
ผูเรียนตองรูวา AgCl ไมละลายน้ําแตละลายในน้ํา NH3
ตัด ขอ ก และ ข ทิ้งไป
สารละลาย
1. กรดอินทรียชนิดหนึ่งเปนของเหลว มีความหนาแนน 2.0 กรัม / ซม3
เมื่อละลายน้ําไดความเขมขนในหนวยตาง ๆ ดัง
นี้
ก. a โมแลว ข. b mol / dm3
ค. x % โดยมวล ง. y % โดยมวล / ปริมาตร
ถาความหนาแนนของน้ํา = 1 กรัม / ซม.3
การเปรียบเทียบคา a , b , x, y ในหัวขอใดถูกตอง
1. a > b : x > y 2. a < b : x > y
3. a > b : x < y 4. a < b : x < y
หลัก สมมติของเหลว = 10 cm3
ผสมกับน้ํา = 1000 cm3
มวลของเหลว = 10 cm3
x 2g/cm3
= 20 g

27
มวลของน้ํา = 1000 cm3
x 1g/cm3
= 1000 g
สมมติมวลโมเลกุลของของเหลว = M
ก. a โมแลล ข. b mol / dm3
โมลสาร โมลสาร
20 / M 20 / M
1000 g น้ํา ปริมาตรน้ํา + ของเหลว
(1000 + 10 ) cm3
ค. x% โดยมวล ง. Y% โดยมวล / ปริมาตร
มวลสาร 20 g มวลสาร 20 g
มวลน้ํา + มวลสาร ปริมาตรน้ํา + ปริมาตรสาร
(1000 + 20 ) g (1000 + 10 ) cm3
คําชี้แจงขางลางนี้ใชตอบคําถามขอ 2 – 3
สาร มวลโมเลกุล ความเขมขนในเบนซีน การแตกตัวใน
เบนซีน
จุดเดือด C Kb
X
Y
Z
เบนซีน
150
180
200
78
7.5 กรัม / 500 กรัม
ไมแตกตัว
80.10 2.531
2. ขอความใดถูกตอง
1. สารละลาย X มีจุดเดือดต่ํากวาสารละลาย Y
2. สารละลาย Y มีจุดเดือดต่ํากวาสารละลาย Z
3. สารละลาย Z มีจุดเดือดสูงกวาสารละลาย X
4. สารละลาย X , Y และ Z มีจุดเดือดเทากัน
หลัก กําหนดจุดเดือดของสารละลาย แสดงวาสารละลายตองมีความเขมขนเปน molal คือ ตัวถูกละลายเปน mol / ตัว
ทําละลายเปน 1 kg
จํานวน molal ของ X = = 0.1
7.5 กรัม
500 กรัม
1 mol
150 กรัม
1000 กรัม
1 kg

28
1.8 กรัม
1000 กรัม
1 mol
180 กรัม
1000 กรัม
1 kg
W1
M1
1000
w2
4.56
M
1000
100
จํานวน molal ของ Y = = 0.1
3. สารละลาย X มีจุดเดือดเทาใด (°C)
1. 80.35 2. 82.67 3. 84.10 4. 87.69
วิธีทํา จุดเดือดสารละลาย = จุดเดือดตัวทําละลาย + ∆Tb
Tb = mKb
จุดเดือดสารละลาย = 80.10 + 0.1 x 2.53 = 80.35
4. 0.57 กรัมของกรดอินทรียออน โมโนโปรติกชนิดหนึ่ง ทําปฏิกิริยาพอดี 25 cm3
0.1 M ของ NaOH เมื่อนํากรดนี้
มา 4.56 กรัม ไปละลายในเบนซีน 100 กรัม จุดเยือกแข็งลดลง 0.512°C ถาสารนี้ 1 โมลละลายในเบนซีน 1000
กรัม ทําใหจุดเยือกแข็งของสารละลายลดลง 5.12 °C ขอสรุปขอใดถูกตอง
1. มวลโมเลกุลของกรดในน้ํา = 456 2. กรดมีไฮโดรเจนที่ถูกแทนที่ได 2 อะตอม
3. กรดนี้แตกตัวไดหมดในน้ํา 4. มวลโมเลกุลของกรดในเบนซีน = 456
หลัก โจทยบอกกรดละลายในเบนซีน และเปนกรดออน เปนโมโนโปรติกสูตรทั่วไป = HX
วิธีทํา ∆Tf = Kf
0.512 = 5.12
M = 456 (ในเบนซีน)
5. ของเหลว x เปนสารบริสุทธิ์มีมวลโมเลกุล = 100
และมีความหนาแนน = a g/cm3
ถานําของเหลว x นี้มา y cm3
อยากทราบวา มีกี่โมล กี่โมเลกุล
1. ax/100 , ax/100(6.02 x 1023
)
2. xy/100 , xy/100(6.02 x 1023
)
3. axy/100 , axy/100(6.02 x 1023
)
4. ay/100 , ay/100(6.02 x 1023
)
หลัก ของเหลวชื่อ x คําตอบมี x ไมได

29
ของเหลว x มีกี่โมล
y cm3
ของของเหลว
ay
100
วิธีคิด =
ของเหลว x = โมล
5 อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี Rate: R
พิจารณาจาก สมการ
aA + bB cC + dD
จะไดวา R ของปฏิกิริยาเคมี = - 1/aRA = -1/bRB
= +1/cRC = +1/dRD
เชน Mg(s) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + H2(g)
Rของปฏิกิริยา = -RMg = -1/2RHCl = +RMgCl2 = RH2(g)
Rate ของปฏิกิริยาหาไดจากการทดลอง จากสมการขางบนนี้
จะได R = k[A]x
[B]y
x , y = อันดับของสาร A และสาร B
x + y = อันดับรวมของปฏิกิริยา
อิทธิพลที่มีผลตอ Rate
1. ความเขมขน 2. ธรรมชาติของสาร
3. อุณหภูมิ 4. คะตะไลท
กราฟของ Rate คือ เรง (cat +) หนวง (cat -)
E2
E2 E2
E
E E3 E
E1 E3 E1 ∆E E1 E3
เวลา เวลา เวลา
(1) (2) (3)
1 โมล
100 g
a (g)
1 cm3

30
E2
Eaf Ear N2 + 3H2 2NH3 + E
E1 ∆E = E3 – E1 = Eaf – Ear
∆E E3 = + (ดูด Energy)
= - (คาย Energy)
1. เมื่อใส 1.0 M HCl 75 cm3
ลงในหินปูนชิ้นเล็ก ๆ จะมีแกสคารบอนไดออกไซดเกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงในขอใด
ไมทําใหอัตราเร็วการเกิดปฏิกิริยาเริ่มตนเพิ่มขึ้น
1. ใช 1 M HCl 100 cm3
2. ใช 2 M HCl 25 cm3
3. ใช 2 M HCl 50 cm3
4. ใชบดหินใหละเอียดเปนผง
หลัก สารตั้งตนมีมาก เกิดปฏิกิริยาไดมาก
สารตั้งตนมีนอย เกิดปฏิกิริยาไดนอย
∴ R α [ ]
สารตั้งตนคงที่ อัตราเร็วการเกิดปฏิกิริยาก็จะคงที
2. มีสาร 3 ชนิด A , B และ C ทําปฏิกิริยากันจะไดสาร D แตถาเลือก 2 ชนิดที่เหมาะมาทําปฏิกิริยากันพบวาจะได
ผลิตภัณฑเหมือนกัน แตใชเวลานานกวา ปฏิกิริยาในการผสมสาร 3 ชนิดเกิดขึ้น 2 ขั้นดังนี้
A + C AC
AC + B D + C
ขอใดผิด
1. สาร 2 ชนิดที่เหมาะสมที่นํามาผสมกันคือ A และ B
2. สาร C เปนตัวเรงปฏิกิริยา
3. สาร AC ไมอยูตัว จะเกิดการเปลี่ยนแปลงได
4. ถาผสม A กับ C เขาดวยกัน A จะเปนตัวหนวงปฏิกิริยา
หลัก จาก 2 สมการใหพิจารณา
สารตั้งตนของสมการแรก ผลิตภัณฑจากสมการสุดทาย
จะไดวา C เปนตัวเรงปฏิกิริยา
∴ สารตั้งตนที่เกิดปฏิกิริยาชา คือ A + B

31
0.0033
25
0.0039
15
0.0077
7.5
3. ปฏิกิริยา A + B C + D เปนปฏิกิริยาดูดความรอนและมีคาพลังงานของการเกิดปฏิกิริยา = 25 kJ/molพลังงาน
กอกัมมันตของปฏิกิริยานี้จะเทากับเทาใด
1) - 25kJ/mol 2) นอยกวา +25 kJ/mol
3) มากกวา +25 kJ/mol 4)อาจมากกวาหรือนอยกวา +25kJ/mol
หลัก E ของการเกิดปฏิกิริยา = Eaf – Ear = + ดูดพลังงาน
โจทยถามพลังงานกอกัมมันต = ถาม Eaf ของปฏิกิริยา
4. แกส NO2 สลายตัวตามสมการ
2NO2(g) 2NO(g) + O2(g)
ถาอัตราการสลายตัวของ NO2(g) เทากับ 4.4 x 10-5
M/sec อัตราการเกิด O2(g) จะเปนเทาใดในหนวย M/sec
1. 1.1 x 10-5
2. 2.2 x 10-5
3. 4.4 x 10-5
4. 8.8 x 10-5
หลัก จาก 2NO2 2NO + O2
จะไดวา R ของปฏิกิริยา = -1/2RNO2 = -1/2RNO = +RO2
RO2 = 1/2RNO2 = ½ x 4.4 x 10-5
5. จากการศึกษาปฏิกิริยา A + B C ซึ่งเปนปฏิกิริยาขั้นตอนเดี่ยวที่ 25C มีขอมูลดังนี้
[A] M [B] M เวลา(sec) [C] M
0.10
0.10
0.20
0.05
0.10
0.10
25
15
7.5
0.0033
0.0039
0.0077
ขอสรุปใดเปนขอถูก
1. เมื่อ [A] เพิ่มเปน 2 เทา Rate เพิ่ม 4 เทา
2. เมื่อ [B] เพิ่มเปน 2 เทา Rate เพิ่ม 4 เทา
3. เมื่อ [A] , [B] เพิ่มเปน 2 เทา Rate เพิ่ม 4 เทา
4. เมื่อ [A] เพิ่ม 3 เทา , [B] เพิ่ม 2 เทา Rate เพิ่ม 3 เทา
หลัก R = k[A]n
[B]m
(1) = k(0.10)n
(0.05)m
(2) = k(0.10)n
(0.10)m
(3) = k(0.20)n
(0.10)m

32
(2)
(1)
(3)
(2)
และ จะได R = k[A]2
[B]1
6. สาร X สามารถสลายตัวไดดังสมการ 3X 5Y + 6Z เมื่อวัดความเขมขนของสาร X ในขณะที่เกิดปฏิกิริยาการสลาย
ตัวพบวาไดขอมูลดังตารางตอไปนี้
เวลา (วินาที) [X] mol/dm3
0.00 1.000
5.00 0.850
10.00 0.750
15.00 0.700
20.00 0.670
ที่เวลา 5.00 วินาที จะมีสาร Y เขมขนกี่ mol/dm3
1. 0.15 2. 0.25 3. 0.85 4. 1.42
หลัก ที่ 5.00 วินาที สาร X ที่ใชไป = 1.000-0.850 = 0.150 mol/dm3
จากสมการ ใชสาร X 3 โมล ไดสาร Y = 5 โมล
0.150 โมล = 250.0150.0
3
5
=× โมล
ตอบขอ 2
7. สาร A และสาร B ทําปฏิกิริยากันดังสมการ 2CBA →+ เมื่อใชสาร A 0.2 M จํานวน 3 cm3
ผสมกับสาร B 0.2 M
จํานวน 3 cm3
จับเวลาทันทีที่สารผสมกัน หลังจากเวลาผานไป 10 วินาที นําสารละลายผสมไปวิเคราะหหาจํานวนโมลของ
C ปรากฏวามีสาร C เกิดขึ้น 2.3 × 10-4
โมล อัตราการเกิดปฏิกิริยานี้มีคาเทาใด
1. ระยะทางที่ระดับสารลดลงใน 1 วินาที
2. ความเขมขนของสาร C ที่เกิดขึ้น/เวลา = 0.23 × 10-4
โมล
3. ความเขมขนของสาร A ที่ลดลงตอเวลา = 0.38 × 10-4
โมล/วินาที
4. อัตรการลดลงของ A มีคาเทากับ 0.19 × 10-2
โมล/วินาที
หลัก 2CBA →+
ใช CBA
R
2
1
RR ==
[ ]
10s
1
1L
1000cm
6cm
mole102.3
t
C
R
3
3
4
C
−
×
==
10L.s6
mol10102.3 34
×
××
=
−
∴ mol/L.s
6
102.3
2
1
R
2
A
−
×
=
= 0.19 × 10-2
mol/L.s

33
1
อุณหภูมิ
1
อุณหภูมิ
6 สมดุลเคมี
1. อิทธิพลที่มีผลตอสมดุล
1. ความเขมขน 2. ความดัน
3. อุณหภูมิ
2. จากปฏิกิริยา
1. N2(g) + 3H2(g) 2NH3 + ∆H K1
2. N2O4(g) + ∆H 2NO2(g) K2
ปฏิกิริยาที่ 1 ประเภทคายพลังงาน จะได K α
ปฏิกิริยาที่ 2 ประเภทดูดพลังงาน จะได K α อุณหภูมิ
3. 1) N2 + 3H2(g) 2NH3 + ∆H , K1
2) 2NH3 + ∆H N2 + 3H2 K2
จะไดวา K2 = 1/K1
3) NH3 + ∆H 1/2N2 + 3/2H2 K3
จะไดวา K3 = (1/K1)1/2
และ K3 = (K2)1/2
1. รูปตอไปนี้แสดงการเปลี่ยนแปลงพลังงานของปฏิกิริยา A + B C + D + E
A + B C + D + E
เวลา
จากการทดลองคาคงที่สมดุลของปฏิกิริยาที่อุณหภูมิตาง ๆ ไดผลดังนี้
อุณหภูมิ คาคงที่
25
35
45
X
Y
Z
จงเรียงลําดับของคา X , Y , Z ไดดังขอใด
1. X > Y > Z 2. X < < Z 3. X = Y = Z 4. X < Y > Z
หลัก จากกราฟพลังงานกับเวลา เปนปฏิกิริยาคายพลังงาน คา K α

34
[ผลิตภัณฑ]
[สารตั้งตน]
2. ถาการเกิดปฏิกิริยาของ 2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g) ไปขางหนาจะเปนปฏิกิริยาคายความรอน ถา
ตองการใหไดผลผลิตภัณฑมากที่สุดควรจะทําอยางไร
1. ทําที่อุณหภูมิต่ํา ความดันสูง
2. ทําที่อุณหภูมิต่ํา ความดันต่ํา
3. ทําที่อุณหภูมิสูง ความดันสูง
4. ทําที่อุณหภูมิสูง ความดันต่ํา
หลัก จากปฏิกิริยา 2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g) + ∆H
ตองการ 2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g) + ∆H
เติมสารซาย ลดสารขวา ≡ เคมีจะเกิดจากซาย ขวา เพิ่มความดัน ปริมาตรจะลด ตามกฎของ Boyle
ตองลดอุณหภูมิ เพิ่มความดัน
3. จากปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้น เมื่อทองแดงอยูในสารละลายซิลเวอรไนเตรท จะเปนดังนี้
Cu(s) + 2Ag+
(aq) Cu2+
(aq) + 2Ag(s)
เมื่อปฏิกิริยาเขาสูสมดุล
1. อัตราสวนของความเขมขนของสารตั้งตนและผลิตภัณฑจะคงที่
2. ความเขมขนของสารตั้งตนจะเทากัน
3. ความเขมขนของสารผลิตภัณฑจะเทากัน
4. ความเขมขนของสารตั้งตนและผลิตภัณฑจะเทากัน
หลัก ความเขมขนของของแข็งและของเหลวมีคาคงที่คือเสมือนหนึ่งวาเทากับ 1
คาคงที่สมดุล K = = คาคงที่
4. ขอใดที่แสดงวาคาคงที่สมดุลของปฏิกิริยา
BiCl3(aq) + H2O(l) BiOCl(s) + 2HCl(aq)
1. 2.
3. 4.
[BiOCl][HCl]2
[BiCl3]
[BiOCl][HCl]2
[BiCl3][H2O]
[HCl]
[BiCl3][H2O]
[HCl]2
[BiCl3]

35
5. สมการใดตอไปนี้มีคาคงที่สมดุลเทากับ 1/[H2]
1. H2(g) + S(s) H2S(g) 2. H2(g) + S(l) H2S(g)
3.H2(g) + S(l) H2S(g) 4. H2(g) + S(s) H2S(s)
6. คาคงที่ของปฏิกิริยา H2(g) + S(s) H2S(g) ที่ 900C มีคาเทากับ 4.0 x 10-2
แลวคาคงที่ของสมดุลของ
ปฏิกิริยาที่แทนที่ดวยสมการ
1/2H2S(g) 1/2H2(g) + 1/2S(s)
เทากับ
1. 5.0 2. 1.4 x 10-3
3. 4.6 4. 2 x 10-1
หลัก Kของสมการ = (1/Kเดิม)1/2
= ( ½ x 10-2
)1/2
7. วิธีการหนึ่งที่ใชหาปริมาณของเหล็กในน้ําตัวอยางคือวัดความเขมขนของสีแดงของ [FeSCN]2+
(aq) ที่เกิดขึ้นถาตองการ
ใหคาที่วัดไดมีความถูกตองมากที่สุดทําอยางไร
1. เปลี่ยนเหล็กในน้ําตัวอยางใหอยูในรูปของ Fe(III) แลวจึ่งเติม NH4SCN ใหมากเกินพอ
2. เหมือนขอ 1 ทุกอยางแลวเติม (NH4)2HPO4 ลงไปดวย
3. เติมเกลือ KI ลงในน้ําตัวอยางกอนแลวเติม NH4SCN(aq) ใหมากเกินพอ
4. เหมือนขอ 3 ทุกอยางแลวเติม (NH4)2HPO4 ลงไปดวย
หลัก Fe3+
+ NH4SCN [FeSCN]2+
+ NH4
+
สีแดง
8. จากปฏิกิริยาสมดุลตอไปนี้ ปฏิกิริยาจะดําเนินไปขางหนาเมื่อเพิ่มความรอน
1. CH4(g) + 2H2S(g) CS2(g) + 4H2(g)
2. CO2(g) CO(g) + O2(g)
3. CO2(g) + H2(g) CO(g) + H2O(g)
4. 2CO(g) CO2(g) + C(s)
หลัก เพิ่ม P แลว V ลดตามกฎของ Boyle
9. น้ําตาลกลูโคสมีโครงสราง 2 ชนิด ชนิด (ก) เมื่อละลายน้ําจะเปลี่ยนเปนชนิด (ข) ที่ภาวะสมดุลมีน้ําตาลชนิด (ข) 63.6%
คาคงที่ของปฏิกิริยาจะเปนเทาใด กลูโคส (ก) กลูโคส (ข)

36
1. 0.015 2. 0.027 3. 0.57 4. 1.75
หลัก กลูโคส (ก) กลูโคส (ข)
ณ สมดุล .................. 63.6%
10. กําหนดใหคาคงที่สมดุลของปฏิกิริยาตอไปนี้ที่ 25 °C มีคา a, b และ c ดังนี้
2 N2O(g) 2 N2 (g) + O2 (g) K1 = a
2 N2O4(g) 4 NO2 (g) K2 = b
N2 (g) + O2 (g) 2 NO2 (g) K3 = c
2 N2O(g) + 3 O2 (g) 4 N2O4(g) K4 = ……………
K4 จะมีคาเทาใดในเทอม a, b และ c
1. a + c – b 2. a + 2c – b 3. ac/b 4. ac2
/b
หลัก สมการบวกกัน K ใหม = K เดิม ×กัน
สมการลบกัน K ใหม = K เดิม ÷กัน
n × สมการเดิม K ใหม = (K เดิม)n
7 กรด – เบส – เกลือ
1. กรด มี 2 ชนิด 1. กรดไฮโดร H – X เชน HCl , H2S
2. กรด OXO H – X – O เชน HNO3 , H2SO4
กรดมีสูตรทั่วไป HA mono protic
H2A di protic
H3A poly protic
เบสมี 3 ชนิด 1. โลหะไฮดรอกไซด : NaOH , Ca(OH)2
2. โลหะออกไซด : K2O , CaO
3. เบสที่ปราศจากน้ํา : NH3
สารประกอบเกลือ มี 5 ชนิด
1. เกลือปกติ : Na2SO4
2. เกลือกรด : NaHCO3
3. เกลือเบส : Al(OH)2Cl
4. เกลือเชิงประกอบ : K2SO4. Al2(SO4)3 . 24H2O (alum)
5. เกลือเชิงซอน : K3[Fe(CN)6] , NH4SCN

37
เบสกรด
•• • x
• x
•
x
•
•
+
2. นิยามของกรด , เบส
1. นิยามกรดเบสของอารีเนียส
กรดคือสารประกอบที่มี H+
อยู เมื่อละลายน้ําให H+
กับน้ํา
เบสคือสารประกอบที่มี OH-
อยู เมื่อละลายน้ําให OH-
กับน้ํา
2. นิยามกรดเบสของ บรอนสเตทและเลารี
HCl + NH3 NH4
+
+ Cl-
กรด1 เบส1
เบส2 กรด2
ดังนั้น HCl เปนคูกรดของเบส Cl-
ION ลบของกรดที่มี H อยูจะทําหนาที่เปนไดทั้งกรด – เบส
3. นิยามกรดเบสของลิววิส กรดคือสารที่รับอิเล็กตรอนมา เบสคือสารที่ใหสารอื่นยืมอิเล็กตรอน
H
H+
+ NH3 NH4
+
H N H
H
4. กรดแก , กรดออน
HA HA
H+
H+
A-
A-
HA
สารละลาย สารละลาย
5. ตามปกติความเขมขนของกรด , เบสที่นอยกวา 1.0 M จะบอกหรือกําหนดคาความเปนกรด , เบสดวย คา pH
pH 1 7 14
6. สารที่ใชตรวจสอบคา pH ของสารละลาย เรียกวา Indicator ที่สําคัญคือ
Indicator สีของสารละลาย ชวง pH สีของสารละลาย
Methyl orangre (MO)
Bromthymol blue(BB)
Litmus
Phenolphthalein(PP)
แดง
เหลือง
แดง
ไมมีสี
31. – 4.4
6.0 – 7.6
4.5 – 8.3
8.3 - 10
เหลือง
น้ําเงิน
น้ําเงิน
แดง
กลาง

38
M1V1
1000
M2V2
1000
มวลเปนกรัม
มวลโมเลกุล
%
100
[H+
]
Co
7. คา pH ของกรดเบส
กรด เบส
กรดแก : [H+
] = Co mol/dm3
เบสแก : [OH-
] = Co mol/dm3
กรดออน เบสออน
[H+
] = √ CoKa [OH-
] = √ CoKa
( Co = ความเขมขนเดิม )
สูตร คา pH = - log[H+
] และ pOH = - log[OH-
]
ถา [H+
][OH-
] = 10-14
จะไดวา pH + pOH = 14
เพื่อความสะดวก
กําหนดคา [H+
] = 1 x 10-pH
mol/dm3
เชน 0.01 M = 1 x 10-2
M
[H+
] = A + 10-B
mol/dm3
แลว pH = B – log A
เชน [H+
] = 2 x 10-3
mol/dm3
แลว pH = 3 – log 2
8. เปรียบเทียบกรด หรือเบสที่มี Co เทากัน จะไดวา
กรดใด ๆ ที่ให [H+
] มาก ความแรงของกรดจะมาก Ka จะมากแต pH จะต่ํา
และ [H+
] หาไดจาก
1. = =
2. pH
3. √ CoKa
4. เปอรเซนตการแตกตัว : =
9. หาปริมาณความเขมขนหรือสาร โดยการไทเทรต
10. สารละลายบัฟเฟอร หมายถึงสารละลายผสมระหวาง
1. กรดออน + เกลือของกรดออน ( HA + AH )
2. เบสออน + เกลือของเบสออน ( HOH + HA )
11. ไฮโดรไลซิสของเกลือ หมายถึง
เกลือที่ละลายน้ําไดสารละลายมีฤทธิ์กรดหรือเบส
เกลือที่ละลายน้ําไดดี หมายถึงเกลือของสารประกอบหมู I ( Li , Na , K ) , NH4
+
, NO3
-

เคมีเรื่องอตอม

เคมีเรื่องอตอม

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to เคมีเรื่องอตอม

Similar to เคมีเรื่องอตอม (20)

เคมีเรื่องอตอม