Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to ระบบนิเวศ
More from Supaluk Juntap
Recently uploaded
Recently uploaded (9)
ระบบนิเวศ
- 3. ระบบนิเวศ
- 4. • กลุ่มสิ่งมีชีวิตทั้งพืช สัตว์ และ จุลินทรีย์ที่อาศัย อยู่บริเวณเดียวกัน มีความสัมพันธ์ กัน ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต และ ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิต อย่างเป็นระบบ • โลกเป็นระบบนิเวศที่มีขนาดใหญ่ ที่สุดเรียกว่า โลกของสิ่งมีชีวิต (biosphere) ความหมายของ ระบบนิเวศ
- 5. กลุ่มสิ่งมีชีวิต (community): กลุ่ม ของสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อาศัยอยู่ภายใน ระบบนิเวศ ซึ่งอาจมีหนึ่งชนิดหรือ มากกว่า หนึ่งชนิดขึ้นไปก็ได้ กลุ่มสิ่งมีชีวิต (community): กลุ่ม ของสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อาศัยอยู่ภายใน ระบบนิเวศ ซึ่งอาจมีหนึ่งชนิดหรือ มากกว่า หนึ่งชนิดขึ้นไปก็ได้ แหล่งที่อยู่ (habitat): บริเวณที่ มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ เช่น บริเวณทุ่ง หญ้า ในหนองนำ้า เป็นต้น แหล่งที่อยู่ (habitat): บริเวณที่ มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ เช่น บริเวณทุ่ง หญ้า ในหนองนำ้า เป็นต้น สิ่งแวดล้อม (environment): องค์ ประกอบที่ไม่มีชีวิต ซึ่งมีความสัมพันธ์ และเกี่ยวข้องกับระบบนิเวศ เช่น อากาศ แสง นำ้า ดิน แร่ธาตุ เป็นต้น สิ่งแวดล้อม (environment): องค์ ประกอบที่ไม่มีชีวิต ซึ่งมีความสัมพันธ์ และเกี่ยวข้องกับระบบนิเวศ เช่น อากาศ แสง นำ้า ดิน แร่ธาตุ เป็นต้น โครงสร้ างของ ระบบ นิเวศ โครงสร้ างของ ระบบ นิเวศ โครงสร้างของ ระบบนิเวศ
- 6. การแบ่งประเภทของระบบนิเวศ โดยใช้แหล่งที่อยู่เป็น เกณฑ์ ประเภทของ ระบบนิเวศ ระบบนิเวศบนบก (terrestrial ecosystem): ระบบนิเวศที่ กลุ่มสิ่งมีชีวิตภายในระบบ อาศัยอยู่บนพื้นดิน เช่น ระบบนิเวศทุ่งหญ้า ระบบ ระบบนิเวศในนำ้า (aquatic ecosystem): ระบบนิเวศที่กลุ่มสิ่งมีชีวิต ภายในระบบอาศัยอยู่ใน แหล่งนำ้าต่างๆ เช่น ระบบ นิเวศในสระ ระบบนิเวศใน ระบบ นิเวศ
- 8. องค์ประกอบทางกายภาพ (physical component) องค์ประกอบที่เป็นสิ่งไม่มีชีวิต ซึ่งมีส่วนสำาคัญที่ทำาให้เกิด ความสมดุลของระบบนิเวศ • สารอนินทรีย์ เช่น ธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจน • สารอินทรีย์ เช่น คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน • สภาพแวดล้อมทางกายภาพ เช่น แสง อุณหภูมิ ความชื้น แก๊สต่างๆ เป็นต้น องค์ประกอบของ ระบบนิเวศ
- 9. องค์ประกอบทางชีวภาพ (biological component) องค์ประกอบที่เป็นสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศ นั้น ซึ่งแต่ละชนิดมีบทบาทแตกต่างกัน ผู้ผลิต คือ สิ่งมีชีวิตที่สามารถสร้างอาหารเพื่อการดำารง ชีวิตได้เอง ได้แก่ พืช และจุลินทรีย์บางชนิด ซึ่งเป็นจุด เริ่มต้นของพลังงานในระบบนิเวศ
- 11. ผู้ย่อยสลาย คือ สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถสร้างอาหารได้ เอง ดำารงชีวิตได้ด้วยการย่อยสลายซากสิ่งมีชีวิตให้เป็น สารอินทรีย์ เช่น จุลินทรีย์ เห็ด รา เป็นต้น
- 12. ผู้บริโภคสัตว์ ผู้บริโภคพืช ผู้ผลิต ผู้ย่อยสลาย เป็นอาหาร เป็นอาหาร ตายตาย ตายย่อยสลาย ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ผลิต ผู้บริโภค และผู้ย่อย สลายในระบบนิเวศ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมี ชีวิตในระบบนิเวศ
- 14. ภาวะพึ่งพา (mutualism) สิ่งมีชีวิตทั้งสองฝ่ายได้ประโยชน์ร่วมกัน แต่ทั้งสองฝ่ายจะ ต้องอยู่ร่วมกันตลอดเวลา หากแยกกันอยู่อีกฝ่ายจะไม่ สามารถดำารงชีวิตอยู่ได้ เช่น ไลเคน แบคทีเรียในปมราก ถั่ว โปรโตซัวในลำาไส้ปลวก เป็นต้น
- 15. ภาวะอิงอาศัย (commensalism) สิ่งมีชีวิตฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่ เสียประโยชน์ หากแยก กันอยู่ ต่างฝ่ายก็ยังสามารถดำารงชีวิตอยู่ได้ตามปกติ เช่น เถาวัลย์ที่เกาะบนต้นไม้ เหาฉลามกับฉลาม เพรียงบนตัว สัตว์นำ้า เป็นต้น
- 16. ภาวะปรสิต (parasitism) สิ่งมีชีวิตฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ คือ ผู้อาศัย (parasite) แต่อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ คือ ผู้ถูกอาศัย (host) เช่น พยาธิในร่างกายมนุษย์ เห็บบนตัวสุนัข กาฝากบนต้นไม้ เป็นต้น
- 18. ภาวะล่าเหยื่อ (predation) สิ่งมีชีวิตฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ จากการเป็นผู้ล่า (predator) อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์จากการเป็นผู้ถูกล่า (prey) เช่น เหยี่ยวจับหนู งูกินกบ สิงโตล่าม้าลาย วาฬล่าแมวนำ้า เป็นต้น
- 20. • ผู้ผลิต สามารถดูดกลืนพลังงานแสงจากดวงอาทิตย์มาใช้ ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง เพื่อสร้างอาหารได้ • ผู้บริโภค ไม่สามารถสร้างอาหารเองได้จึงต้องบริโภคสิ่งมี ชีวิตอื่นเพื่อนำาพลังงานจากอาหารที่บริโภคมาใช้ในการ ดำารงชีวิต • การบริโภคที่ต่อเนื่องกันเป็นทอดๆ ทำาให้เกิด การถ่ายทอดพลังงานระหว่างสิ่งมีชีวิต เรียกว่า โซ่อาหาร • สิ่งมีชีวิตในโซ่อาหารที่เกี่ยวพันกับโซ่อาหารอื่น มากกว่า 1 โซ่อาหาร ซึ่งจะเกิดความสัมพันธ์ ที่ซับซ้อน เรียกว่า สายใยอาหาร การถ่ายทอด พลังงานในระบบ นิเวศ
- 21. • พืชใช้คลอโรฟิลล์เป็นตัวดูดกลืนพลังงานแสง เพื่อนำามา ใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง • สัตว์ไม่สามารถสร้างอาหารได้เอง จึงถือเป็นผู้บริโภค – ผู้บริโภคลำาดับที่หนึ่ง คือ ผู้บริโภคที่กินผู้ผลิตเป็น อาหาร – ผู้บริโภคลำาดับที่สอง คือ ผู้บริโภคที่กินผู้บริโภค ลำาดับที่หนึ่งเป็นอาหาร – ผู้บริโภคลำาดับสูงสุด คือ ผู้บริโภคที่อยู่ปลายสุด ของโซ่อาหาร ผู้ ผลิ ต ผู้บริโภคลำาดับ ที่หนึ่ง ผู้บริโภคลำาดับ ที่สอง ผู้บริโภคลำาดับ สูงสุด โซ่ อาหา ร
- 22. • การถ่ายทอดพลังงานในโซ่อาหารสู่ผู้บริโภคแต่ละลำาดับ ขั้นจะเป็นเพียง 10% ของพลังงานที่เข้ามา ส่วนอีก 90% จะสูญสลายไปในรูปของพลังงานอื่นๆ • อาหารที่สัตว์กินเข้าไปไม่ได้เปลี่ยนเป็นเนื้อเยื่อทั้งหมด ส่วนหนึ่งถูกเผาผลาญไปเป็นพลังงานที่ใช้ในการ เคลื่อนไหวและทำากิจกรรม จึงมีอาหารเพียงบางส่วน เท่านั้นที่ถูกนำาไปใช้ในการสร้างเนื้อเยื่อ ซึ่งมวลของ เนื้อเยื่อที่ถูกสร้างจากอาหารส่วนนี้ เรียกว่า มวลชีวภาพ (biomass)ผู้บริโภคลำาดับ สูงสุด ผู้บริโภคลำาดับ ที่ 2 ผู้บริโภค ลำาดับที่ 1 ผู้ผลิต 1,000 Kg 100 Kg 10 Kg 1 Kg
- 23. • โซ่อาหารแต่ละโซ่อาจมีความสัมพันธ์กับโซ่อาหารอื่นๆ ซึ่ง เกิดเป็นสายใยอาหาร • สายใยอาหารของกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่มีความสลับซับซ้อนมาก แสดงว่าผู้บริโภคมีทางเลือกในการกินอาหารได้หลายทาง ส่งผลให้กลุ่มสิ่งมีชีวิตนั้นมีความมั่นคงในการดำารงชีวิต สายใย อาหาร
- 28. การศึกษาขนาดหรือลักษณะความหนาแน่นของ ประชากรในแต่ละแหล่งที่อยู่หนึ่งๆ สามารถศึกษาได้จาก การอพยพเข้า การอพยพออก การเกิด และการตายของ กลุ่มสิ่งมีชีวิต •ประชากรที่มีขนาดคงที่ แสดงว่า อัตราการเกิดรวม กับอัตราการอพยพเข้าเท่ากับอัตราการตายรวมกับอัตราการ อพยพออก ขนาดของ ประชากร
- 29. • ประชากรมีขนาดเพิ่มขึ้น แสดงว่า อัตราการเกิด รวมกับอัตราการอพยพเข้ามีค่ามากกว่าอัตราการตาย รวมกับอัตราการอพยพออก • ประชากรมีขนาดลดลง แสดงว่า อัตราการเกิดรวม กับอัตราการอพยพเข้ามีค่าน้อยกว่าอัตราการตายรวม กับอัตราการอพยพออก
- 30. การเปลี่ยนแปลงอัตราการเกิด อัตราการตาย อัตราการ อพยพเข้า และอัตราการอพยพออก เกิดจากปัจจัยทั้งภายใน และภายนอก ตัวอย่างเช่น การเปลี่ยนแปลงของ สภาพแวดล้อม: สภาพ แวดล้อมที่ไม่มีการ เปลี่ยนแปลง หรือเกิด การเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว และรุนแรง อาจทำาให้ จำานวนประชากร ลดลงได้ กิจกรรมต่างๆ ของ มนุษย์: ตัวอย่างเช่นการ ทำาไร่เลื่อนลอย หรือการ ถางป่าเพื่อทำาฟาร์มเลี้ยง สัตว์หรือเพื่อการเกษตร เป็นการทำาลายที่อยู่อาศัย ของสิ่งมีชีวิตบางชนิดใน ธรรมชาติ ปัจจัยที่มีผลต่อการ เปลี่ยนแปลงของประชากร
- 31. จำานวนผู้ล่า: การที่ผู้ ล่ามีจำานวนเพิ่มมากขึ้น ในขณะที่เหยื่อยังคงมี จำานวนเท่าเดิมหรือเพิ่ม ขึ้นเพียงเล็กน้อย ทำาให้ เหยื่อมีโอกาสถูกล่าและ ลดจำานวนลงอย่าง รวดเร็ว ทรัพยากรที่มีอยู่ อย่างจำากัด: บางครั้ง สิ่งมีชีวิตก็อาจจำาเป็น ต้องต่อสู้เพื่อแย่งชิง ทรัพยากรที่มีอยู่อย่าง จำากัด ซึ่งอาจทำาให้ เกิดการล้มตายลงได้
- 33. การสำารวจลักษณะทางกายภาพ เป็นการสำารวจเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลของสิ่งไม่มีชีวิตทาง ด้านสภาพแวดล้อม เช่น แสงสว่าง อุณหภูมิ ค่าความเป็นก รด-เบส ความชื้น ปริมาณแร่ธาตุ เป็นต้น การสำารวจองค์ประกอบ ภายในระบบนิเวศ
- 34. การสำารวจลักษณะทางชีวภาพ เป็นการสำารวจเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลของสิ่งมีชีวิต โดยพิจารณาจากชนิด จำานวน และความหนาแน่นของสิ่ง มีชีวิตต่อพื้นที่ที่สำารวจ ซึ่งอาศัยการสังเกตและเก็บตัวอย่าง หรือการนับจำานวนประชากรโดยใช้การสุ่มจากบางบริเวณ และนำามาวิเคราะห์เพื่อประเมินผล
- 35. วัฏจักรของสาร
- 36. • ผู้ผลิตสามารถดึงแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศ มาใช้ใน กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง • ผู้บริโภคได้รับคาร์บอนจากอาหารที่กินเข้าไป • ผู้ย่อยสลายจะได้รับคาร์บอนจากกระบวนการย่อยสลายอิน ทรียสาร • สิ่งมีชีวิตปล่อยคาร์บอนคืนสู่ธรรมชาติโดยการหายใจออก ซึ่ง ผู้ผลิตสามารถนำากลับไปใช้ ได้อีกครั้ง วัฏจักร คาร์บอน
- 37. • พืชสามารถตรึง ไนโตรเจนได้จาก อากาศและในดินเพื่อ นำาไปสร้างโปรตีน • เมื่อสัตว์กินพืช จะได้ รับไนโตรเจนในรูป โปรตีนจากพืช • เมื่อพืชและสัตว์ตาย จะถูก ย่อยสลายเป็นเกลือ แอมโมเนีย ซึ่งบางส่วนถูก แบคทีเรีย วัฏจักร ไนโตรเจ น
- 38. • ปมรากของพืชตระกูล ถั่วเกิดจากแบคทีเรีย ไรโซเบียมซึ่งสามารถ ตรึงไนโตรเจนจาก อากาศและ ในดินได้ • แอนาบีนาที่อยู่ร่วมกับ แหนแดง สามารถตรึง ไนโตรเจนจาก อากาศได้ โดยจะ เปลี่ยนให้เป็น สารประกอบไนโตรเจน
- 39. • พืชนำาฟอสฟอรัสจากธรรมชาติที่ละลายนำ้า ไปใช้และเก็บสะสม ไว้ในเซลล์ • เมื่อสัตว์กินพืชจะได้รับฟอสฟอรัสผ่านกระบวนย่อยสลายสาร อาหาร • เมื่อพืชและสัตว์ตาย แร่ธาตุจะกลับลงสู่ดิน พืชจะนำา ฟอสฟอรัสไปใช้ในการเจริญเติบโตต่อไป • การหมุนเวียนของฟอสฟอรัสที่เกิดขึ้นในทะเลเกิดจากการ ทับถมของซากปะการัง เปลือกหอย และโครงกระดูกสัตว์ ที่ ผ่านกระบวนการสึกกร่อนตามธรรมชาติ วัฏจักร ฟอสฟอรัส
- 40. • ไอนำ้าที่ลอยตัวขึ้นสู่บรรยากาศเกิดจากนำ้าจากแหล่งต่างๆ ระเหยกลายเป็นไอ รวมทั้งจากการคายนำ้าของพืช การ หายใจของสิ่งมีชีวิต และของเหลวจากการขับถ่าย • ไอนำ้าที่รวมกันจะมีลักษณะร้อนชื้น เมื่อลอยสูงขึ้นไปปะทะ กับอากาศเย็นด้านบนบางส่วนจะถูกควบแน่นกลายเป็น หยดนำ้าขนาดเล็กในรูปของเมฆ • เมื่อหยดนำ้ามีขนาดใหญ่ขึ้น จะตกลงมาเป็นฝนและถูกกัก เก็บไว้ตามแหล่งนำ้าต่างๆ วัฏจัก รนำ้า
- 41. • ระบบนิเวศ คือ กลุ่มสิ่งมีชีวิตไม่ว่าจะเป็น พืช สัตว์ และ จุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ในบริเวณเดียวกัน และมีความสัมพันธ์ เกี่ยวข้องกันเป็นระบบ • ผู้ผลิต คือ สิ่งมีชีวิตที่สามารถสร้างอาหารเพื่อใช้ในการ ดำารงชีวิตได้เอง ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของพลังงานในระบบ นิเวศ • ผู้บริโภค คือ สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถสร้างอาหารได้เอง จึง ต้องบริโภคสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น • ผู้ย่อยสลาย คือ สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถสร้างอาหารได้เอง ดำารงชีวิตด้วยการย่อยสลายซากของสิ่งมีชีวิต ให้กลาย เป็นสารอินทรีย์ • สิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันโดย การถ่ายทอดพลังงานในรูปของโซ่อาหารและสายใย สรุปทบทวนประจำา หน่วยการเรียนรู้ที่ 2