1. БАЙГУУЛЛАГНЫН
ҮНЭЛГЭЭ
Лекц 8

2. БАЙГ У УЛЛАГЫН ҮНЭЛГЭЭ




Байгууллагын дизайн
Судалгааны үр дүнг үнэлэх/байгууллагыг үнэлэх эрэмбэлэх
Сорилт уудыг үнэлэх нь
Эргэх холбоо ба эсэргүүцэл

3. БАЙГ У УЛЛАГЫН ДИЗАЙН
 С тратегийн биелэлтийг хангахын т улд




бүтэц зохион байгуулалт
Үйлдвэрлэл үйл ажиллагаа
Стандарт дүрэм журам шагнал урамшуулал
Хүний нөөцийг
 НИЙЦҮҮЛЭХ үйл явц

4. БАЙГ У УЛЛАГЫН ДИЗАЙН
Стратеги: өрс
давуу тал
Алсын хараа
ХНУ: хангах,
сургах, үнэлэх,
цалин хөлс
Зорилтууд,
стандарт, дүрэм,
бодлого,
урамшуулал
Бүтэц: төрөлжилт,
уд-ын түвшин,
эрх мэдлийн
хуваарь
Үйл ажиллагаа:
технологи
техник,
инграцийн мех

5. БАЙГ У УЛЛАГЫН ДИЗАЙН
 Байгууллагын дизайны 4 хэмж үүр




Төрөлжилт
Удирдлагын түвшин
Эрх мэдлийн төвлөрөл
Хэлтэсжүүлэлт

6. ТӨРӨЛЖИЛТ
 Хөдөлмөрийн хуваарилалт
 Үйл ажиллагааны төрөлжилт
 Ажлын төрөлжилт
Тухайн ажлыг гүйцэтгэхэд үүрэг даалгавар ба ажилбарын
түвшинд хуваах түүн дээр т улгуурлан төрөлжилт үүсгэх
Төрөлжилт их байх т усам гүйцэтгэл сайн боловч эргээд
гүйцэтгэлүүдийн цогц нэг үр дүн богоход хэцүү байна.

7. ТӨРӨЛЖИЛТ
 Орчин үеийн хандлага
 Доод болон дунд түвшинд төрөлжилт бага харин сэлгэлт их
 Дээд түвшинд /нарийн мэргэжил/ төрөлжилт их, мэргэших,
гүнгийрэх хандлага
 Уламжлалт хандлага
 Хөдөлмөрийг энгийн үйлдэл ба ажилбарын хэмжээнд задлах
 Оюуны хөдөлмөрийг үүрэг даалгаварын түвшинд зааглаж мэргэжил
үүсгэх
 Энгийн хөдөлмөрийг хамгийн жижиг түвшинд задлах ингэснээр
сургах, татах, сонгох үйл явц энгийн хялбар ХН-ийн урсгалыг
богино хугацаанд нөхөх болно

8. ТӨРӨЛЖИЛТ
 Өндөр технологийн салбарт онцлог





Технолгийн хөгжлийг хурдасгах эрчимжүүлэх
Оюуны хөдөлмөрт төрөлжилт маш их
Нарийн мэргэжлийн чиглэлүүд бий болно
Өргөжих биш гүнзгийрэх
Нарийн мэргэжлийн шаардлага
 Энгийн хөдөлмөр харин төрөлжилт бага
 Төрөлжих биш нэгтгэх процесс, мултитаскинг
 Нэг ажилтан техникийн тусламжтайгаар олон ажилбаруудыг
ганцаар үйлдэх
 Хөдөлмөрийг орлуулах боломж

9. УДИРДЛАГЫН ТҮВШИН
 Манлайлах ур чадвар нэмэгдэх т усам
 Нэг мэнэжэрт оногдох ажилчдын тоо нэмэгдэнэ
 Хянах биш харин манлайлах арга барил нь бүрэн эрхийг томилох
бусдад шилжүүлэх боломж энмэгдэнэ
 Ингэснээр явцын хяналтын хэрэгцээ буурч, удирдлагын т үвшин
цөөрдөг
 Байгууллагын бүтэц нь илү өргөн хэвтээ хэлбэрийн болно
 Нэг хэвийн стандартууд нь бие даасан удирдлагын хэрэгцээ бага
нэгжүүдийг үүсгэнэ
 Хүрээг нэмэгдүүлэх болон багасгах нь үе шатыг өөрчилөхөөс
амархан

10. ЭРХ МЭДЛИЙН ТӨВЛӨРӨЛ
 Гадаад орчин
 Дотоод орчин
 С тратегийн ач холбогдол б үхий нэгж хэсэгт эрх мэдлийг
төвлөрүүлэх
 А лбан т ушаалаас салангид авч үзэх

11. ХЭЛТЭСЖҮҮЛЭЛТ






Ажлууд хооронд интеграцжуулах үүднээс хэлтэс бий болно
Функциональ
Бүтээгдэхүүн
Зах зээл/хэрэглэгч
газар зүй
үйлдвэрлэл

12. СУДА ЛГААНЫ ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ
 Үндсэн 4 хэсэгт үнэлж болох юм




Зохион байгуулалтын хувьд
ХН-ийн хувьд
Зөрчилдөөний хувьд
Соѐлын хувьд
Зохион
байгуулалт
Хүний нөөц
Зөрчилдөөний
хэмжээ
Соѐлын онцлог

13. СУДА ЛГААНЫ ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ
 Цуглуулсан мэдээллийг ашиглан дээрх 4 хэсэгт оноо өгөх
замаар байгууллагыг үнэлгээ тогтоож болно
 Зохион байгуулалт




Дүрслэл нь – машин тоног төхөөөрөмж
Шинжлэх ухаан – социологи, аж үйлдвэрийн сэтгэл зүй, эдийн засаг
Ач холбогдол – эерэг сэтгэлгээ, албан ѐсны үүрэг, харилцаа
Гүйцэтгэх үүрэг – зорилгыг хангах,




ажлын төрөлжилт, хөдөлмөрийн хуваари,
интеграцчилах, эерэг сэтгэлгээг төлөвшүүлэх
Бүтцийн нийцтэй байдал
Зох бай-аас үүдэх асуудлыг шийдэх шинэчлэх
 Хэмжүүр – эерэг оновчтой шийвэр гаргалт
 Үр ашигтай шинж чанар – зорилгод тулгуурласан бүтэц,
интеграцийн мех хангалттай байх

14. БАЙГ У УЛЛАГЫГ ҮНЭЛЭХ
 Хүний нөөц




Дүрслэл – гэр бүл, найз нөхөд
Шинжлэх ухаан – сэтгэл зүй, нийгмийн сэтгэл зүй
Ач холбогдол – хувь хүн ба байгууллагын нийцтэй байдал
Гүйцэтгэх үүрэг – хүний төлөө л байгууллага оршдог
 Хүн ба байгууллага хамтран оршино
 Үл нийцсэн байдлаас хамааран ашиглуулсан эсвэл ашигласан
 Нийцтэй байдлаас хаоѐулаа хожно
 Хэмжүүр – хүнийг хүлээн зөвшөөрөх
 Үр ашигтай шинж чанар – хүний хэрэгцээнд нь тулгуурлан
хөгжүүлэх замаар байгууллагын хэрэгцээг хангах

15. БАЙГ У УЛЛАГЫГ ҮНЭЛЭХ
 Зөрчилдөөн




Дүрслэл – ширэнгэн ой
Шинжлэх ухаан – улс төрийн ШУ
Ач холбогдол – эрх мэдэл ба нөөцийг хэрхэн хуваарилах
Гүйцэтгэх үүрэг – хүмүүсийн ашиг сонирхол тодорхойлох
 Үнэт зүйлс, итгэл үнэмшил, ашиг сонирхол, зан байдал, үзэл санаа нь
ялгаатай бүлгүүд бий болгоно
 Ялгаатай байдал ба хязгаарлагдмал нөөц нь зөрчилдөөний эх үүсвэр
 Хөгжлийн эх үүсвэр нь дотоод зөрчилдөөн
 Хэмжүүр – өрсөлдөөнд ялах
 Үр ашигтай шинж чанар – тохиролцох, наймаалцах, эвсэх,
зөвшилцөх, зөрчилдөөнийг удирдах

16. БАЙГ У УЛЛАГЫН ҮНЭЛГЭЭ
 Соѐлын хэмжээ




Дүрслэл – жүжгийн тайз
Шинжлэх ухаан – нийгэм судлал, угсаатны зүй судлал
Ач холбогдол – үнэт зүйлс, ил далд шалтгаан, оршин тогтнох үндэс
Гүйцэтгэх үүрэг – шалтаг нь биш шалтгааныг нь мэдэх




Үйлдэл ба агуулга ялгаж ойлгох
Зорилго чиглэл, ба үнэт зүйлсийн илэрхийлэл
Бүлгийн сэтгэл санаа, сэтгэхүйг таамаглах
Байгууллагын соѐл нэгдмэл байдлын хэмж үүр
 Хэмжүүр – нэг соѐл, ижил үнэт зүйлс
 Үр ашиг – нэгдмэл шинж чанар, зөрчилдөөнийг саармагжуулах,
стратегийн талаарх нэгдсэн ойлголт, бүтээлч шинж чанар