Менежментийн тухай ойлголт, судлах арга зүй

1. Менежментийн тухай
ойлголт, судлах арга зүй
лекц №1
П.Насанжаргал

2. Агуулга
• Менежментийн тухай ойлголт
• Менежментийн үүсэл хөгжил
• Менежментийн үндсэн үүрэг
• Менежмент, менежер үүрэг
• Менежерийн ур чадвар, түвшин
• Монголын менежментийн уламжлал
• Бусад

3. Менежмент гэж юу вэ?
Менежментийг бараг хүн үүссэн цагаас үүсэлтэй гэж
үздэг.
• Шинжлэх ухаан болох талаас нь байгууллагын зорилго,
зорилтыг тодорхойлж, түүнд хүрэх арга зам, нөөцийг
төлөвлөж, ажиллах хүч, техник технологи, санхүүгийн
бүхий л нөөцийг зохистойгоор хуваарилах, оновчтой
зохион байгуулах, ажиллагсдаа манлайлах,
үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг хянах нэгдмэл цогц юм.

4. Үндсэн ойлголт
Менежмент
Байгууллага Менежер

5. Захирах Удирдах Тушаах
Жолоодох Чиглүүлэх Эхлүүлэх
Хянах Шалгах Хөтлөх
Менежмент гэдэг нь англи
үгнээс гаралтай

6. • П.Фоллет ;
Менежмент гэдэг бол хүмүүсийн
тусламжтайгаар ажлыг биелүүлэхийг хэлнэ гэж
үзсэн.
• Хүний харилцааны онолыг үндэслэгч Э.Мэйо;
ажлын үр дүн, бүтээмжийг дээшлүүлэхийн тулд
хүний асуудалд анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй
болохыг нээжээ.

7. 2/13/2006 Basic Marketing 7
Сонгодог хандлага:
Энэ хандлага нь хурдан өсөж буй ажиллах хүчний бүтээмж
үр ашгийг хэрхэн нэмэгдүүлэх вэ? Гэсэн практик асуудлыг
авч үзээд үйлдвэрлэлийн төсөл, ажлын арга техникт
голлон анхаардаг.
Харилцааны хандлага:
Энэ хандлага нь ажлын орчинд хүний зан төлөвийг танин
мэдэхэд нөлөөлөх бөгөөд сэтгэл судлал, нийгэм судлал,
хүн судлал гэх мэт шинжлэх ухааны ойлголтыг ашигладаг.
Орчин үеийн хандлага:
Үйлдвэрийг зохион байгуулахтай холбоотой шийдвэрийг
менежер хүн гаргахдаа ашиглах арга, үзэл хандлагад
гол анхаарлаа хандуулдаг.

8. менежментийн 5-н функц
Төлөвлөх
Удирдах
ХянахЗохицуулах
Зохион байгуулах

9. Удирдахуйн ухааны үндсэн үүрэг
Зохион
байгуулалт
Нөөц болон үйл
ажилгаануудыг зөв
бүлэглэх
Төлөвлөлт ба
шийдвэр гаргалт
Байгууллагын
зорилгыг тодорлойлон
түүнд хэрхэн хамгийн
сайн арга замаар
хүрэхийг шийдэх
Хяналт
зорилгод хүрэхэд
чиглэсэн үйл ажилгааг
засан залруулах үнэлж
дүгнэх
Манлайлал
Байгууллага ашиг
сонирхолтой
уялдуулан
ажилагсадыг
урамшуулан дүгнэх

10. Ìåíåæìåíòèéí ¿íäñýí ÷èã ¿¿ðã¿¿ä

11. Менежмент Менежер
Удирдах ажлыг
эрхлэн явуулах
үндэс болдог
хүнийг
мэдлэгийн
цогцыг
Энэ
мэргэжлийг
эзэмшсэн
мэргэжилтэнг

12. Менежерийн үүрэг
Менежер нь маш олон талын мэдлэгтэй
байж,байгууллагыг цогц хэлбэрээр удирдаж,
аливаа асуудлын хамрах хүрээг зөв тодорхойлж,
шийдвэр гаргах чадвартай байх
1. Холбогч
2. Манлайлагч
3. Мэдээллийг хүлээн авах, боловсруулах
4. Нөөц хуваарилах
5. Зөрчлийг оновчтой шийдвэрлэх

13. Удирдлагын онцлог шинж:
1.Зоримог бөгөөд шийдэмгий
2.Өөрийнөө хянах
3.Шудрага ёсыг соргог мэдэх
4.Шийдвэр нарийн тодорхой байх
5.Төлөвлөгөө тодорхой байх
6.“Илүү цаг’’ ажиллаж дадах
7.Бие хүний нүдэнд дулаахан харагдах байдал
8.Өрөвдөх ба ойлгох
9.Ажил төрлөө ба нөхцөл байдлаа сайтар мэдэх
10.Бүх хариуцлагыг өөртөө авахад бэлэн байх
11.Хамтран ажиллах

14. Удирдагчийн алдаанууд:
•Бүхий л нарийн ширийнийг тооцох чадвар мөхөc байх
•Бие биеэ орлоход бэлэн бус байх
•Ажил төрөлдөө мэдлэгээ ашиглахын оронд мэдлэгийнхээ
төлөө шан горилох
•Гүйцэтгэх ажилтны зүгээс гарах өрсөлдөөнөөс айх
•Дүрслэн бодохуй үгүйлэгдэх
•Амиа бодох
•Тэвчээргүй байх
•Итгэлийг эвдэх
•Удирдлага дах ганцаар захирах
•Цол зэргээр гайхуулах

15. Менежерийн үүрэг ба ур чадвар
Менежерийн
үүрэг
Харилцааны
үүрэг
Түр үүрэг
хүлээгч
Манлайлагчийн холбогчийн
Мэдээллийн
үүрэг
шалгагчийн
түгээгчийн төлөөлөгчийн
Шийдвэр гаргах
үүрэг
Бизнес
эрхлэгчийн
Зөрчлийг
шийдэгч
Нөөц
хуваарилагчийн

17. Менежерийн ур чадвар
Ур чадвар гэдэг нь мэдлэг, мэдээлэл,
дадлага, туршлага, тодорхой байр суурь
дээр тулгуурлан үр дүнд хүрэх чадавхи
юм. 1.Техник ур чадвар
2. Харилцааны ур чадвар
3.Шийдвэр гаргах у/ч

19. Менежментийн түвшин
дээд
стратегийн
Дунд
тактикийн
Доод
үйл ажиллагааны

20. Менежерийн ур чадвар, удирдлагын төвшний
харилцан хамаарал
стратегийн
менежер
Дунд
түвшний
менежер
Доод
түвшний
менежер
Шийдвэр гаргах ур
чадвар
Харилцааны
ур чадвар
Техник буюу
гүйцэтгэх ур чадвар

21. Байгууллага, түүний нийтлэг хүчин зүйл
Байгууллага гэдэг нь нэг зорилгод хүрэхийн тулд зохион
байгуулагдсан 2 буюу түүнээс дээш хүмүүсийн нэгдэл юм.
Байгууллага
Албан
ёсны
Албан
ёсны
бус
Нийлмэл

22. Байгууллагын амжилтыг
тодорхойлогч хүчин зүйл
Удаан оршин
тогтнох
чадвар
Үр ашиг
Бүтээмж

23. X,y,z,m онолын үндсэн зүйлийн харьцуулалт
Хүчин зүйлс
X онол Y онол Z онол M онол
Ажил эрхлэгч Богино t-тай Насан туршид нь Урт t-тай Богино, дунд t-тай
Шийдвэр гаргалт
Хувь хүн
дангаараа
Зөвлөлдөх үндсэн
дээр
Зөвлөлдс-ий
үндсэн дээр
Хувь хүн зөвлөл
замаар
Хариуцлага
хүлээх
Хувь хүн
дангаараа
Хамт олон
Хувь хүн
дангаараа Хувь хүн
Боловсон хүчнийг
үнэлэн дэвшүүлэх
Шуурхай Зугуухан Зугуухан Нэр хүнд олуут
шуурхай
Хяналт тавих
Гадны албан ёсны Дотоодын энгийн
Дотоодын энгийн
хяналт гаднаас
хэрэгжүүлэн албан
ёсны арга
хэмжээний хамт
Дотоодын энгийн
хяналт гаднаас
хэрэгжүүлэн албан
ёсны арга
хэмжээний хамт
Албан тушаал
дэвших
Мэргэжлийг
голлож
Мэргэжлийг үл
харгалзан намба
насыг харгалзан
Мэргэжлийн аядуу
харсан
Олон талын
мэдлэг, ур
чадварыг
харгалзан
Ажиллагсадын
сонирхол
Зөвхөн ажил
эрхлэгч хүний
Хувь хүний
сонирхолыг
бүхэлд нь
Гэр бүлийг
оролцуулан
бүхэлд нь

24. Монгол менежерийн шинж чанар
1) Хүнлэг чанар хүнийг өөд татах сэтгэл
2) Сэтгэлгээний түвшин
3) Санаачлага
4) Мэдлэгийн түвшин
5) Бүтээлч ажилч чанар
6) Хүнтэй харилцах эв дүй
7) Гадаад хэлний мэдлэг
8) Удирдлагын техникийн хэрэгсэл ашиглах чадвар
9) Хууль эрхийн мэдлэг
10) Түүх өв уламжлалын мэдлэг
11) Овсгоо гүйлгээ ухаан
12) Туршлагатай зан чанар
13) Хүнийг араасаа дагуулах чадвар
14) Шүүмжлэлтэй хандах чадвар
15) Алдаж онохоос үл эмээх
16) Хэл ярианы чадвар
17) Тэвчих чанар
18) Хариуцлага хүлээх чадвар

25. Удирдагчийн ур чадварУдирдагчийн ур чадвар:
Монголын эртний хаан Атилла
/
Дараах зарчмуудыг удирдах урлагтаа ашиглаж байжээ.
 Хvний чин vнэнч чанарыг эрхэмлэх
 Эр зоригийг эрхэмлэх
 Эрхэмлэх хvсэл эрмэлзэлтэй хvн амжилтанд хvрдэг
 Сэтгэлийн тэнхээтэй
 Биеийн тэнхээтэй
 Хvнд жинхэнэ ёсоор хvндлэгдэж чаддаг
 Эрс шийдэмгий
 Аливааг урьдчилан хардаг
 Цагийг vнэлж чаддаг
 Өрсөлдөгчөө vнэлж чаддаг
 Өөрөө єєртєє итгэлтэй
 Аливаад эхнээс нь тооцоотой хандаж чаддаг
 Хариуцлагаа г v нээ ухамсарладаг
 Зорьсон зорилгоосоо няцдаггvй
 Итгэл найдвар даадаг
 Нөмөр нөөлөгтэй, тvшигтэй
 Бусдыг байлдан дагуулах

26. Атилла хааны удирдахуйн арга ухаанаас
судалж vзвэл:
• Хаан болох хvн дэлхийн тvвшинд сэтгэж
сурах учиртай.
• Омгуудтай нягт холбоо тогтоосон.
Удирдахуйн ухааны олон тvмэнтэй
холбоотой байх ардчилсан зарчим тэр vед
байжээ.
• Сэтгэл зvйч байсныхаа хvчинд олон
тvмнийг татаж чадсан.
• Шудрага хvн байсан.
• Шийдвэр гаргахдаа яардаггvй тал талаас
нь бодож жинлэн цэгнэдэг хvн байжээ.
• Хvннv хvн болж тєрсєндєє бахархах
бахархлыг Атилла, Чингисээс монголчууд
суралцсан.

27. Атилла хааны удирдахуйн ур
чадваруудыг Чингис хаан
бишрэн шүтэж, өөрийн үйл
ажиллагаандаа бүтээлчээр
хослуулан хэрэглэж байсан.
Чингис хааны удирдахуйн гол философи
нь “ Хvчтэй байх явдал бөгөөд би чамайг
няц дарна. Тэгээгvй цагт чи намайг няц
дарна. Би юу? Чи юу?” гэсэн зарчимд
тулгуурлаж байжээ.

29. Япон менежмент яагаад
шилдэг вэ?
Хүндэтгэл
Итгэлцэл
Мэдээлэл
Чанар
Эмх журам

30. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа