Ανάλυση

1. ΟΔΥΣΣΕΑΣ
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ ΕΛΥΤΗΣ
ΧΑΛΜΟ΢ Β
Α΢ΜΑ δ´

2.  Γεννιζται το 1911 ςτο Ηράκλειο τθσ Κριτθσ, με
καταγωγι από τθ Λζςβο.
 Ρραγματικό επϊνυμο το «Αλεπουδζλλθσ».
 Η οικογζνειά του είναι ευκατάςτατθ.
 Το 1914 οικογενειακϊσ μετακομίηουν ςτθν Ακινα,
όπου ζχει τθν ευκαρία να φοιτιςει ςε πολφ καλά ΒΙΟΓ΢ΑΦΙΚΑ
ςχολεία.
 Αρχικά, ενϊ ζχει αγάπθ για τθ λογοτεχνία,
ςτρζφεται ςτον ακλθτιςμό (ορειβαςία). Κατόπιν,
επιςτρζφει ςτθ λογοτεχνία.
 Οι γονείσ του τον ωκοφν να ςπουδάςει χθμεία. Ο
ίδιοσ, εγγράφεται ςτθ Νομικι. Σπουδάηοντασ
ζρχεται ςε επαφι με τθ λογοτεχνία και τθν
ποίθςθ, ειδικά τον υπερρεαλιςμό, κακϊσ και τθν
τζχνθ.
 Συνεχίηει, βζβαια, περιθγιςεισ ςτθν Ελλάδα.
 Με τθν ζναρξθ του Βϋπαγκοςμίου πολζμου
κατατάςςεται ωσ ανκυπολοχαγόσ. Στθν κατοχι
ςυνεχίηει να αςχολείται με τθν ποίθςθ και
κυκλοφορεί ποιιματα.

3.  Με τθ λιξθ του πολζμου ταξιδεφει ςτθν Ευρϊπθ
και ειδικά ςτο Ραρίςςι, όπου γνωρίηει μεγάλουσ
λογοτζχνεσ και ηωγράφουσ.
 Ξεκινά τθ ςφνκεςθ του Άξιον Εςτί, το οποίο
κυκλοφορεί το 1959, μετά τθν επιςτροφι του ςτθν
ΒΙΟΓ΢ΑΦΙΚΑ
Ελλάδα.
 Aςχολείται με τθν κριτικι αλλά και τθ ςφνκεςθ
ποιθμάτων και τθ ηωγραφικι-κολάη.
 Στθ δικτατορία πθγαίνει ςτο Ραρίςςι, όπου
ςυνκζτει ποίθςθ, το 1971 περνά από τθν Κφπρο
και μετά επιςτρζφει ςτθν Ελλάδα.
 Δζχεται κάποιεσ διακρίςεισ με κορφφωςθ το 1979,
οπότε βραβεφεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίασ.
 Ακολουκοφν κι άλλεσ ςπουδαίεσ διακρίςεισ.
 Ρεκαίνει το 1996 ςτθν Ακινα.

4. Ποιθτικζσ ςυλλογζσ
 «Ηλιοσ ο πρϊτοσ, παραλλαγζσ πάνω ςε μιαν αχτίδα »
(1943)
 «Το Άξιον Ες τί» (1959)
 Ζξθ και μια τφψεισ για τον ουρανό (1960) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΉ
 Άςμα θρωικό και πζνκιμο για το χαμζνο ανκυπολοχαγό Ε΢ΓΟΓ΢ΑΦΚΑ
τθσ Αλβανίασ (1962)
 Ο Ήλιοσ ο θλιάτορασ (1971)
 Το Μονόγραμμα (1971)
 Το φωτόδεντρο και Η δζκατθ τζταρτθ ομορφιά (1971)
 «Ο Μικρόσ Ναυτίλοσ» (1985)
Πεηά, δοκίμια , ςυνεντεφξεισ
 «Η Αλθκινι φυςιογνωμία και θ λυρικι τόλμθ του Ανδρζα
Κάλβου» (1942)
 «Η μαγεία του Παπαδιαμάντθ» (1976)
 «Τα Δθμόςια και τα Ιδιωτικά» (1990)
 «Εν λευκϊ» (1992)
Μεταφράςεισ
 «Σαπφϊ» (1984)

5. ΜΙΑ ΑΝΑΦΟ΢Α ΣΤΗΝ ΡΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ
 Απόςπαςμα από το Mονόγραμμα.
“Άκου, άκου Ποιόσ μιλεί ςτά νερά
καί ποιόσ κλαίει — ακοφσ;
Ποιοσ γυρεφει τον άλλο, ποιο
φωνάηει. – ακοφσ; Είμ’ εγϊ ποφ
φωνάηω κι είμ’ εγϊ ποφ κλαίω, μ’
ακοφσ Σ’ αγαπϊ, ς’ αγαπϊ, μ’
ακοφσ”
http://www.youtube.com/watch?v=
D2XL6fZThVk (Απαγγελία)
http://www.youtube.com/watch?v=
nJHkTPSBhs4 (Ρρωτοψάλτθ)

6. ΜΙΑ ΑΝΑΦΟ΢Α ΣΤΗΝ ΡΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ
 Ο φπνοσ των γενναίων
http://www.youtube.com/watch?v=gVZh
4msV-_s&feature= related
 To παράπονο (Αρβανιτάκθ)
http://www.youtube.com/watch?v=oQnb
ax8iZyE&feature=related
 Στα κτιματα βαδίαηαμε όλθ μζρα
http://www.youtube.com/watch?v= OZwj
oPyk_ew
 Το κοχφλι
http://www.youtube.com/watch?v=54KA
0mOTtQc&feature=related

7. ΧΑ΢ΑΚΤΗ΢ΙΣΤΙΚΑ
 ΤΕΧΝΙΚΗ  ΘΕΜΑΤΑ
 Ο ελεφκεροσ ςτίχοσ  Η κάλαςςα, το Αιγαίο
 Η γλωςςικι πρωτοτυπία  Το ελλθνικό τοπίο
 Η περιοριςμζνθ ςτίξθ  Η ελλθνικι ιςτορία
 Η ςυνειρμικι εναλλαγι  Η ελλθνικι λογοτεχνικι
εικόνων παραγωγι
 Οι υπερρεαλιςτικζσ  Ο ζρωτασ και θ γυναίκα
(εξωπραγματικζσ) εικόνεσ  Η ποίθςθ
 Οι μεταφορζσ, οι  Η δθμιουργία ενόσ νζου
παρομοιϊςεισ, οι μετωνυμίεσ κόςμου
 Οι λυρικζσ περιγραφζσ  Η φφςθ
 Η ςφηευξθ των αντικζτων  Το φωσ
 Η αντίλθψθ των  Ο κάνατοσ και θ νίκθ μασ
πραγμάτων μζςω των εναντίον του
αιςκιςεων

8. ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ
∆ εται το 1
ασ.
ηει
κον »
ηεται και γιο ροσ
ςςα
ρου.
– ξα Σοι !
μνου ! »
( κθ : Β σ)
Το σ
ςςασ
σ νεολογιςμ σ
ασ.

9. ΡΗΓΕΣ - ΘΕΜΑ
σ:
1) Οι σ.
2)
σ
ννθ
8 ντθσ
9
ςμιασ ασ
μα : που – ςη του μ
τερο ( , , , ) λλον του
α, ο
ν.

10. ΔΟΜΗ - ΜΟ΢ΦΗ
Η νεςισ – μνοι
κθ: 18 12 ςματα
ν κε τθτα
α:
σ δια
γ σε )
, ∆
ρεςθ – –
) σ ναοσ - σ– δομοσ )
Β σ – – ρκθκασ )
θςθ
γινε το 1964.

11. ΤΑ ΡΑΘΗ
κοσ ν
ποσ ( 1940 – 44 ) – - ρωςθ
3 εσ: 18 - σ)-6 ςματα
τθτεσ.
κε τθτα : ΨΨΩΑΩΨΨΩΑΩΨΨ
:
γθ
ςματα): λλουν
ςματα:
μου.

12. ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΝΑΦΟ΢Α ΣΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ
 Ανοίγω το ςτόμα μου
(Μάριοσ Φραγκοφλθσ)
 Τθσ αγάπθσ αίματα
(Δθμιτρθσ Μπάςθσ)
 Τθσ δικαιοςφνθσ ιλιε νοθτζ
(Γιάννθσ Κότςιρασ)
 Ζνα το χελιδόνι (άςμα δ)
(Γιϊργοσ Νταλάρασ)

13. Τθ γλϊςςα μοφ ζδωςαν ελλθνικι το ςπίτι φτωχικό ςτισ
αμμουδιζσ του Ομιρου. Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου ςτισ
αμμουδιζσ του Ομιρου. Εκεί ςπάροι και πζρκεσ
ανεμόδ αρτα ριματα ρεφματα πράςινα μεσ ςτα
γαλάηι α όςα είδα ςτα ςπλάχνα μου ν' ανάβ ουνε ςφ ουγγάρι α
μζδουςεσ Με τα πρϊτα λόγια των Σειρινων ός τρα κα ρόδινα
με τα πρϊτα μαφρα ρίγθ. Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου με τα
πρϊτα μαφρα ρίγθ. Εκεί ρόδια, κυδϊνια κεοί μελαχρινοί,
κείοι και εξάδελφοι το λάδι αδειάηοντα σ μεσ ςτα πελϊρια ΨΑΛΜΟΣ Βϋ
κιοφπια και πνοζσ από τθ ρεματιά ευωδιάηοντα σ λυγαρι ά και
ςχίνο ςπάρτο και πιπερόριηα με τα πρϊτα πιπίςματα των
ςπίνων, ψαλμωδίεσ γλυκζσ με τα πρϊτα - πρϊτα Δόξα Σοι.
Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου, με τα πρϊτα - πρϊτα Δόξα Σοι!
Εκεί δάφνεσ και βάγια κυμιατό και λιβάνιςμα τισ πάλεσ
ευλογϊντασ και τα καριοφί λι α Στο χϊμα το ςτρωμζνο με τϋ
αμπελομάντι λα κνίςεσ, τςουγκρίςματα και Χριςτόσ
Ανζςτθ με τα πρϊτα ςμπάρα των Ελλινων. Αγάπεσ μυςτικζσ
με τα πρϊτα λόγια του Φμνου. Μονάχα ζγνοια θ γλϊςςα μου,
με τα πρϊτα λόγια του Φμνου!

14. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Τθ γλϊςςα μου ζδωςαν ελλθνικι»: πρϊτθ διλωςθ τθσ ικαγζνειασ - τθσ
εκνικισ ταυτότθτασ του ποιθτι. Αναφζρεται ςτθ γλϊςςα του, θ οποία
ςαφϊσ είναι το κατεξοχιν χαρακτθριςτικό τθσ εκνικότθτασ .
 «το ςπίτι φτωχικό ς τισ αμμουδιζσ του Ομιρου»: διλωςθ τθσ καταγωγισ
του (καταγόταν από τθ Λζςβο) αλλά ταυτόχρονα και του ελλθνικοφ τοπίου
(Αιγαίο πζλαγοσ). Οι αμμουδιζσ τισ οποίεσ αντίκριηε ιδθ από νιπιο ο
ποιθτισ είναι οι ίδιεσ αμμουδιζσ ς τισ οποίεσ αναφζρεται ο Πμθροσ ςτα
ζπθ του. Είναι το ίδιο τοπίο. Η καταγωγι του, μικραςιάτικθ, ιταν θ
πατρίδα του Ομιρου.Ζτςι, το αρχαίο μυκθναϊκό με το ςφγχρονο ελλθνικό
αιγαιοπελαγίτικο τοπίο ταυτίηονται. Αντιπροςωπεφει το τοπίο αυτό τθν
καταγωγι όλων των Ελλινων.

15. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου...»: ο ς τίχοσ ζχει ζνα ιδιαίτερο ρόλο μζςα
ς το ποίθμα. Επαναλαμβάνεται και ζτςι λειτουργεί από τθ μια πλευρά ωσ
δομικό ςτοιχείο του ποιιματοσ, χωρίηοντάσ το ςε ενότθτεσ, ενϊ από τθν
άλλθ θ παραλλαγμζνθ επανάλθψθ τονίηει τθν πίς τθ ς το αδιαίρετο τθσ
ελλθνικισ γλϊςςασ με αναφορζσ ςε διαφορετικζσ εποχζσ. Ο ποιθτισ
αντιλαμβάνεται από νωρίσ τθν τεράςτια αξία τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ και
τον πολιτιςμικό πλοφτο που φζρει μαηί τθσ. Ζγνοια του είναι θ κατάκτθςι
τθσ και θ χρθςιμοποίθςι τθσ για το καλό τθσ πατρίδασ («κακείσ και τα
όπλα του»).
 «Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου ς τισ αμμουδιζσ του Ομιρου»: με τθν
παραλλαγμζνθ επανάλθψθ του δεφτερου ς τίχου τονίηεται ότι θ ελλθνικι
γλϊςςα ζχει τισ ρίηεσ τθσ πολφ βακιά ς τοσ αιϊνεσ, ςτθν ομθρικι εποχι
(μια ολόκλθρθ εποχι πιρε το όνομα του ποιθτι τθσ Ιλιάδασ και τθσ
Οδφςςειασ). Τα πρϊτα λοιπόν δείγματα του πλοφτου τθσ ελλθνικισ
γλϊςςασ εμφανίηονται ς τα ομθρικά ζπθ. Τθν ίδια γλϊςςα ζχει ο ποιθτισ
και οι ςφγχρονοι Ζλλθνεσ. Η ομθρικι λοιπόν γλϊςςα είναι οι ρίηεσ τθσ
ελλθνικισ. Ο ς τίχοσ κα τεκμθριωκεί με τουσ επόμενουσ.

16. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Εκεί...»: το εκεί αποτελεί επίςθσ δομικό ςτοιχείο του ποιιματοσ και
αναφζρεται ςε κάκε αντίςτοιχθ εποχι. Οςιαςτικά είναι ςυνεκτικό ς τοιχείο
του προθγοφμενου ς τίχου με τουσ αυτοφσ που το ακολουκοφν.
 «Εκεί ςπάροι και...πρϊτα μαφρα ρίγθ»: Στουσ ς τίχουσ αυτοφσ ειςάγονται
διάφορεσ διάςπαρτεσ και αςφνδετεσ εικόνεσ από τθν παιδικι θλικία του
ποιθτι, ςκθνζσ τθσ νθςιϊτικθσ ηωισ. Αναφζρεται ς τα πλάςματα που
βρίςκονται ςε εκείνεσ τισ αμμουδιζσ για τισ οποίεσ μιλοφςε ο Πμθροσ.
Αναφζρει βζβαια λζξεισ που χρθςιμοποιοφςε ο αρχαίοσ ποιθτισ και κάνει
παριχθςθ του ρ, για να μιμθκεί τισ ομθρικζσ παρθχιςεισ αλλά και για να
δθλϊςει ακους τικά ότι οι λζξεισ ζχουν ςχζςθ με το νερό. Αυτά ζβλεπε μικρόσ
ο ποιθτισ και αυτζσ ιταν οι πρϊτεσ λζξεισ που ζμακε. Ζμακε τα ψάρια, τουσ
ςπάρουσ, τισ πζρκεσ και άλλεσ όμορφεσ λζξεισ, τόςο ελαφρζσ ςτο άκουςμά
τουσ, ςαν ανεμόδαρτα ριματα, δθλαδι ςαν ριματα που τα παίρνει ο άνεμοσ.
Λζξεισ που δθλϊνουν ταυτόχρονα τθν ομορφιά του τοπίου, ρεφματα πράςινα
μεσ τα γαλάηια. Πλεσ αυτζσ οι λζξεισ εντυπωςιάηουν τον ποιθτι και τισ νιϊκει
μζςα του, νϋανάβουνε ς τα ςπλάχνα του. Ακοφει λζξεισ, όπωσ τα ςφουγγάρια,
οι μζδουςεσ τα ρόδινα όςτρακα, μαγικζσ, όπωσ τα τραγοφδια των αρχαίων
Σειρινων και αγωνίηεται να τισ μάκει ιδθ με τουσ πρϊτουσ του αγϊνεσ για τθν
κατάκτθςθ τθσ γλϊςςασ ςτθ νθπιακι θλικία που δθλϊνεται ποιθτικά με τα
πρϊτα μαφρα ρίγθ.

17. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Εκεί ρόδια, κυδϊνια...κιοφπια»: Εκεί όπου ζηθςε τα πρϊτα μαφρα ρίγθ,
εκεί ςυνζχιςε να γνωρίηει τον ελλθνικό κόςμο («αυτόσ ο κόςμοσ ο μικρόσ ο
μζγασ»). Αναφζρει διάφορεσ διάςπαρτεσ εικόνεσ από τθν παιδικι του
θλικία που όμωσ είναι τόςο γνϊριμεσ ςε κάκε Ζλλθνα. Ρροϊόντα τθσ
Κριτθσ, όπου μεγάλωςε, τα ρόδια και τα κυδϊνια. Εκεί ζβλεπε τουσ κείουσ
και τουσ εξάδελφουσ του να αδειάηουν το λάδι ς τα κιοφπια. Του φαίνονταν
ςαν αρχαίοι κεοί τθσ μυκολογίασ. Αυτό δείχνει -ςε ςυνδυαςμό με τθν
αναφορά πριν ςτισ Σειρινεσ- τθν εξοικείωςθ του ποιθτι και κάκε Ζλλθνα
με τθ μυκολογία (ανκρωποκεντρικι κρθςκεία των αρχαίων Ελλινων). Οι
εικόνεσ αυτζσ κυμίηουν τθν αρχαία μινωϊκι Κριτθ, ζτςι όπωσ τθ ξζρουμε
από τισ μινωϊκζσ τοιχογραφίεσ (άλλθ μια ςφνδεςθ με το αρχαίο παρελκόν).

18. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Και πνοζσ από τθ ρεματιά ευωδιάηοντασ, λυγαριά και ςχίνο,
ςπάρτο και πεπερόριηα, με τα πρϊτα πιπίςματα των ςπίνων»: Για να
ςυμπλθρωκεί το τοπίο τθσ Κριτθσ προςτίκενται και κάποιεσ
οςφρθτικζσ εικόνεσ τθσ δροςιάσ που προςφζρει ςτθν αναπνοι θ
ρεματιά και τθσ ευωδίασ των παραδοςιακϊν αρωματικϊν φυτϊν.
Τζλοσ ολοκλθρϊνεται το ελλθνικό τοπίο με τθν ακουςτικι εικόνα
των ςπίνων, χρθςιμοποιϊντασ πανζμορφα τθν θχομιμθτικι λζξθ
«πιπίςματα». Ταυτόχρονα, ςυνεχίηει να παίηει με τθν παριχθςθ
(αυτι τθ φορά του π), όπωσ ςτθν προθγοφμενθ ενότθτα.
 «ψαλμωδίεσ γλυκζσ με τα πρϊτα-πρϊτα Δόξα ςοι»: τθν
προθγοφμενθ ακουςτικι εικόνα διαδζχεται ομαλά μια άλλθ αυτι
τθσ όμορφθσ μελωδίασ των ψαλμωδιϊν τθσ ορκοδοξίασ. Πςο φυςικό
ιταν το άκουςμα των ςπίνων ςτα αυτιά του παιδιοφ ( του ποιθτι)
τόςο φυςικζσ ιταν και οι ψαλμωδίεσ, μιασ και ιταν από τισ πρϊτεσ
μουςικζσ εντυπϊςεισ του.

19. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Μονάχθ ζγνοια θ γλϊςςα μου, με τα πρϊτα-πρϊτα Δόξα ςοι»: Στθν
ελλθνικι ικαγζνεια προςτίκεται ακόμθ ζνα ςτοιχείο, αυτό τθσ
ορκοδοξίασ. Μζροσ λοιπόν τθσ ελλθνικισ πολιτιςμικισ παράδοςθσ είναι
και θ ορκόδοξθ πίςτθ, θ οποία κακρεφτίςτθκε ςτθ γλϊςςα μζςα από
τουσ μελωδικοφσ βυηαντινοφσ φμνουσ (βυηαντινι ποίθςθ, π.χ.
΢ωμανόσ).
 «Εκεί δάφνεσ και βάγια...με τα πρϊτα ςμπάρα των Ελλινων»: Ειςάγεται
θ τρίτθ ενότθτα. Στο ςθμείο αυτό παρατίκενται διάςπαρτεσ εικόνεσ από
ζκιμα του Ράςχα και τθσ Ανάςταςθσ (ςφνδεςθ με τον προθγοφμενο
ςτίχο). Τα μυρωδικά (οςφρθτικζσ εικόνεσ) κυμίηουν το Χριςτό και τα
μυςτιρια τθσ Εκκλθςίασ. Η Εκκλθςία ςτιριξε τον αγϊνα των Ελλινων
για απελευκζρωςθ και ευλόγθςε τισ πάλεσ και τα καριοφίλια. Ζτςι,
μετά από τουσ αγϊνεσ τθσ επανάςταςθσ του 1821 ιρκε θ ανάςταςθ του
γζνουσ και θ δθμιουργία ανεξάρτθτου εκνικοφ κράτουσ. Ουςιαςτικά
παραλλθλίηεται θ ανάςταςθ του Χριςτοφ με τθν απελευκζρωςθ των
Ελλινων. Τζλοσ, θ διαφφλαξθ τθσ ελευκερίασ των Ελλινων ςτθρίχτθκε
από τουσ αγϊνεσ του 1940 και κατόπιν τθσ αντίςταςθσ κατά τθ διάρκεια
τθσ κατοχισ (τα ςμπάρα).

20. ΑΝΑΛΥΣΗ
 «Αγάπεσ μυς τικζσ με...τα πρϊτα λόγια του Φμνου»: Ο Φμνοσ δεν είναι άλλοσ
από τον «Φμνο εισ τθν Ελευκερία» του Διονφςιου Σολωμοφ, του εκνικοφ ποιθτι
του ςφγχρονου ελλθνιςμοφ, που αποκρυςτάλλωςε ςτο ζργο του τουσ πόκουσ
αιϊνων και τουσ αγϊνεσ για τθν ελευκερία των ςφγχρονων Ελλινων. Ο ποιθτισ
επαναλαμβάνει ότι μόνθ του ζγνοια είναι θ γλϊςςα του, θ οποία είναι θ ίδια
και πθγάηει τζλοσ και από τθ ςφγχρονθ πνευματικι πράδοςθ που
εκπροςωπείται από το Σολωμό. Οι αγϊνεσ του ζκνουσ για ελευκερία (1821)
εκφράςτθκαν μζςα από αυτόν τον ποιθτι. Εννοείται ότι ο Ελφτθσ μακιτευςε
και ς τθν ποίθςθ του Σολωμοφ.
 Κεντρικι ιδζα: Η ελλθνικι γλϊςςα ζχει μια διαχρονικι εξζλιξθ και είναι ενιαία
(αρχαία – βυηαντινι – νεοελλθνικι). Κάκε περίοδοσ τθσ ις τορίασ των Ελλινων,
άφθςε το δικό τθσ ςθμάδι ςτθ γλϊςςα, θ οποία εμπλουτίςτθκε με τθν πάροδο
των χρόνων. Καταλυτικοφσ ς τακμοφσ (ςφμφωνα με τον Ελφτθ) αποτελοφν οι
ποιθτζσ που αντιπροςωπεφουν κάκε εποχι, ο Πμθροσ, ο ΢ωμανόσ και ο
Σολωμόσ. Αυτοί είναι θ πνευματικι παρακατακικθ για τουσ ςφγχρονουσ
Ζλλθνεσ και ειδικά για τουσ ποιθτζσ, όπωσ ο Ελφτθσ. Ουςιαςτικά όλθ θ ις τορία
και ο πολιτιςμόσ, θ εκνικι γενικά ταυτότθτα του ελλθνιςμοφ (και του ποιθτι)
βρίςκεται αποτυπωμζνθ ςτθ γλϊςςα και αυτό αποδεικνφεται από τθ ςπουδαία
γλϊςςα τθσ ποιιςεωσ,τθ γλϊςςα τθσ δθμιουργίασ.

21.  χθςθ του ρ/ π χουσ:
- ρκεσ
- ματα
- με νων
- ςτρακα ρα γθ ΕΚΦ΢ΑΣΤΙΚΑ
- με νων, ΜΕΣΑ
 χουσ:
- ρκεσ
- δια, νια
- φνεσ και για
 χουσ:
- πια·
-
για των νων

22.  χουσ:
- νων,
- - ξα Σοι.
 χουσ: ΕΚΦ΢ΑΣΤΙΚΑ
- ηοντασ ΜΕΣΑ
ριηα
- νιςμα - ςεσ
 κετα
- δαρτα δινα,

- βουνε
- ρα γθ
 ξεισ
- νων

23. ΤΟ ΑΔΙΑΙ΢ΕΤΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
 ρου"
Η –
( σ,
" - ξα Σοι!"
Η - και
το νδεςθ με τθ
α.
" μνου! "
σ δοςθ και
α ςςα
και μνοσ)

24. ΑΣΜΑ Δ
νι * κι θ Α ν ο ι ξ θ
Για λιοσ * λει
λει δεσ * να σ
λει κι οι * να μα τουσ.
ςτορα * μ
ςτορα * μ λαςςα!
γουσ *
Το να * μα του λαγου
Σ δι * το
ριςε * δι λθ θ Αβυςςο.
ςτορα * σ κα ι Σ υ
μου ςτορα * ριςεσ ς τ ας θ !
ρμα *
Το μθσ * ντομο μεσ ςτθ γθ
χνθ * γ κω ς ε τ ο φ ω σ
Ελαμψαν οι * κι λαγοσ.
ςτορα * σ
ςτορα * ςτα λιωςεσ!

25. ΣΤ΢ΟΦΗ Α
Το χελιδόνι είναι ζνα αλλά θ Άνοιξθ είναι ακριβι (παροιμία:ζνα χελιδόνι δε
φζρνει τθν άνοιξθ). Δθλαδι, οι ελπίδεσ για απελευκζρωςθ είναι λίγεσ και θ
ελευκερία είναι ακόμθ πολφ μακριά. Κυριαρχεί θ απαιςιοδοξία και θ
κατάκλιψθ. Ραρόλα αυτά υπάρχει ακόμθ θ ελπίδα.
Στθ ςυνζχεια παρουςιάηεται θ άφιξθ τθσ ελευκερίασ μζςα από τθν εικόνα
τθσ Άνοιξθσ (ελευκερίασ) που καταφκάνει πάνω ςτο φωτεινό άρμα του ιλιου
τουσ τροχοφσ του οποίου ςζρνουν οι χιλιάδεσ νεκροί που κυςιάςτθκαν μζχρι
τϊρα για τθν πατρίδα. Πμωσ δεν είναι αρκετοί, χρειάηονται κι άλλεσ κυςίεσ
από τουσ ηωντανοφσ. Τθν ελευκερία κα φζρει ο ιλιοσ τθσ δικαιοςφνθσ. Πταν
φτάςει πάνω από τθν Ελλάδα κα επικρατιςει με το φωσ του θ δικαιοςφνθ
ςτον τόπο. Μάηι του κα φζρει τθν ελευκερία. Δυς τυχϊσ το ταξίδι είναι
μακρινό και απαιτεί πολλζσ κυςίεσ από τουσ Ζλλθνεσ.
Ρρόκειται για μια δυναμικι ποιθτικι εικόνα που αποτυπϊνει τθν κατοχι(τθν
περίοδο 1941-1944, κατά τθ διάρκεια του ΒϋΡαγκοςμίου πολζμου, οι
Γερμανοί ειςζβαλαν ς τθν Ελλάδα και τθν κατζλαβαν. Η χϊρα μοιράςτθκε ςε
ηϊνεσ κατοχισ από τισ γερμανικζσ, τισ βουλγαρικζσ και τισ ιταλικζσ
δυνάμεισ).

26. ΣΤ΢ΟΦΗ Α
Σφμφωνα με τθ μυκολογία ο ιλιοσ ιταν πάντα πάνω ςτο χρυςό άρμα
του το οποίο ζςερναν άλογα. Ππου πιγαινε, εκεί βριςκόταν θ μζρα και
το φωσ. Ο ιλιοσ βζβαια, ςτισ προϊςτορικζσ κρθςκείεσ ιταν
παντοδφναμθ και κυρίαρχθ κεότθτα. Γιϋαυτό, ςτθν ποίθςθ ταυτίηεται
με το Θεό, ο οποίοσ είναι ο κεόσ δικαιοςφνθσ.

27. ΕΡΩΔΟΣ Α
Εκφράηεται ζνα παράπονο από τον ποιθτι προσ τον πρϊτο μάςτορα, το
δθμιουργό του κόςμου (το Θεό). Αυτόσ κυςίαςε τον ποιθτι – τον
ελλθνιςμό, για να ςτεριϊςει θ γζφυρα μεταξφ Αςίασ και Ευρϊπθσ, για να
παραμείνουν χωριςτά ο ανατολικόσ με το δυτικό πολιτιςμό. Ο ποιθτισ και
οι Ζλλθνεσ γίνονται μια άλλθ γυναίκα του πρωτομάςτορα (κυμίςου το
δθμοτικό τραγοφδι «Το γιοφφρι τθσ άρτασ»), θ οποία κυςιάηεται,για να
ςτερεωκεί το δθμιοφργθμα του κεοφ και θ ιςορροπία του κόςμου. Το
ελλθνικό τοπίο, τα βουνά και θ κάλαςςα, είναι ο χϊροσ κυςίασ των
Ελλινων, οι οποίοι από τθν αρχαιότθτα μζχρι ςιμερα χρειάςτθκε να
προβοφν ςε πολλζσ κυςίεσ και αγϊνεσ (Ρερςικοί πόλεμοι, Αραβικζσ
επιδρομζσ, Οκωμανοί Τοφρκοι, Γερμανοί κ.ά.). Το ελλθνικό τοπίο είναι
χαρακτθριςτικό με τα ψθλά αετόμορφα βουνά βαμμζνα με το αίμα των
Ελλινων (αλβανικό ζποσ του 1940) και τθ ςαγθνευτικι κάλαςςα που ζχει
κλείςει ςτα βακθ τθσ τθν ελευκερία τθσ Ελλάδασ (δεσ παρακάτω) και,
κακϊσ περιβάλλει τθ χϊρα, τθν ζχει εγκλωβίςει. Ραρόλα αυτά θ Ελλάδα
υψϊνεται ςε μια γζφυρα γεωγραφικι αλλά κυριϊσ πολιτιςμικι, όπου από
τα βάκθ των αιϊνων γινόταν μια ςφηευξθ πολιτιςμϊν, κάτι που κακόριςε
τθν ίδια τθν πορεία του ελλθνιςμοφ, θ οποία ταυτίηεται με τθν πορεία
του Χριςτοφ (κυςία).

28. ΣΤ΢ΟΦΗ Β
Στθ ςτροφι αυτι γίνεται πλιρθσ θ ταφτιςθ τθσ πορείασ τθσ Ελλάδασ με
αυτι του Χριςτοφ. Κάποιοι κακοί Μάγοι, οι δυνάμεισ του κακοφ ( θ
λζξθ Μάγοι παραπζμπει ςτουσ τρεισ μάγουσ τθσ γζννθςθσ του Χριςτοφ,
μα αυτοί είναι τρεισ κακοί μάγοι, είναι οι δυνάμεισ τθσ κατοχισ ςτθν
απελεφκερθ Ελλάδα του ΒϋΡαγκοςμίου πολζμου, οι Γερμανοί, οι Ιταλοί
και οι Βοφλγαροι), φυλάκιςαν το ςϊμα του Μάθ, δθλαδι τθν Άνοιξθ
(ελευκερία), ςε ζνα βακφ πθγάδι. Μάθ ςταυρϊκθκε και ο Χριςτόσ.
Ζτςι, το ςϊμα του Μαγιοφ είναι το εςταυρωμζνο ςϊμα του Χριςτοφ – θ
εςταυρωμζνθ Άνοιξθ. Ππωσ, όμωσ, κάφτθκε κάπου ςκοτεινά ο Χριςτόσ
αλλά το ςϊμα του ευωδίαηε (προμινυμα τθσ Ανάςταςθσ), ζτςι και θ
ελευκερία των Ελλινων είναι καμμζνθ ςτο ςκοτάδι, ςτθν άβυςςο
(κάνατοσ-Άδθσ), όμωσ ευωδιάηει και προμθνφει τθν Ανάςταςθ, άρα τθν
απελευκζρωςθ.

29. ΕΡΩΔΟΣ Β
Ο ποιθτισ απευκφνεται πάλι ςτο κεό ωσ το δθμιουργό του κόςμου.
Τον υμνεί και δοξάηει τθν Ανάςταςι του Χριςτοφ μζςα από τισ
παςχαλιζσ (λουλοφδι του Ράςχα). Είναι ςίγουροσ ότι ο κεόσ κα
υλοποιιςει τθν υπόςχεςθ προσ το πολφπακο ελλθνικό ζκνοσ και κα
φζρει τθν ανάςταςθ, δθλαςι τθν ελευκερία του. Η πίςτθ δε χάνεται,
αφοφ το προμινυμα υπάρχει και ευωδιάηει θ Ανάςταςθ. Οι ςτίχοι
κυμίηουν τουσ ςτίχουσ τθσ ανάςταςθσ του Χριςτοφ «κανάτω
κάνατον πατιςασ». Η Ελλάδα χρειάηεται να κανατωκεί (κατοχι), για
να αναςτθκεί (ελευκερωκεί). Οι Ζλλθνεσ παλεφουν και αγωνίηονται
(δεσ τθν αϋςτροφι) μζςα από το κίνθμα τθσ αντίςταςθσ.

30. ΣΤ΢ΟΦΗ Γ
Το μινυμα τθσ ελευκερίασ δεν αργεί να γίνει πραγματικότθτα. Το ζντομο τθσ
μνιμθσ κουνικθκε μζςα ς τθ ςκοτεινι μιτρα (μιτρα τθσ Ραναγίασ που
εγκυμονοφςε το Χριςτό). Η εικόνα αυτι παραπζμπει ςτθν ιςτορικι
ςυνείδθςθ από πλευράσ των Ελλινων. Για να γίνουν οι αγϊνεσ, πρζπει να
υπάρχει εκνικι ταυτότθτα θ οποία κερδίηεται μζςα από τθ μνιμθ
(προθγοφμενοι αγϊνεσ και νεκροί (γθ) ιρωεσ – πρότυπα για τουσ
ςφγχρονουσ Ζλλθνεσ). Πςο, λοιπόν, γριγορα δαγκϊνει θ αράχνθ τόςο
γριγορα κα δαγκϊςει το φωσ το ζντομο τθσ μνιμθσ και κα λάμψουν οι
γιαλοί και θ άβυςςοσ (Ανάς ταςθ). Ο Χρις τόσ ανας τικθκε και λφτρωςε τον
κόςμο και τθν Ελλάδα από τισ αμαρτίεσ και τα πάκθ τθσ. Μζςα, λοιπόν, από
τουσ αγϊνεσ κα ζρκει θ πολυπόκθτθ ελευκερία και κα ςκορπίςει το φωσ,
φωσ δικαιοςφνθσ, πάνω από το ςκοτάδι που απλϊνεται ςτθν Ελλάδα .

31. ΣΤ΢ΟΦΗ Γ
«Το φοβερό τθσ μνιμθσ ζντομο μεσ τθ γθ»

32. ΕΡΩΔΟΣ Γ
Ο ποιθτισ, ςε αντίκεςθ με τθν πρϊτθ επωδό, εκφράηει τθν περθφάνια
του για το ελλθνικό τοπίο και ευχαριςτεί το δθμιουργό του κόςμου,
γιατί το ελλθνικό τοπίο είναι αυτό που κεμελίωςε τον ελλθνιςμό.
Υπάρχει θ αντίλθψθ ότι θ κυςίεσ δεν ζχουν γίνει άδικα αλλά για να
ςτεριϊςει θ ίδια θ Ελλάδα. Χρειάςτθκε να δοκεί το αίμα των τζκνων
τθσ αλλά αυτό το αίμα χάριςε τθν ελευκερία ςτουσ υπόλοιπουσ
Ζλλθνεσ. Οι ακρογιαλιζσ (κάλαςςα) είναι το ηωνάρι του τθσ Ελλάδασ
και τα βουνά το κεμζλιό τθσ. Η χϊρα βγαίνει νικιτρια μζςα από τα
πάκθ τθσ, πιο ςτζρεθ και πιο δυνατι, ςε κλίμα αιςιοδοξίασ.

33.  Ρροςωποποίθςθ (Άνοιξθ)
 Σφμβολα (Άνοιξθ, ςϊμα του Μαγιοφ, μάγοι κ.ά.)
 Εικόνεσ οπτικζσ (θ άνοιξθ ς το άρμα του ιλιου, το
κλειςμζνο ςϊμα του Μαγιοφ ςτο πθγάδι βακιά ς τθν
άβυςςο, το ςπζρμα ς τθ ςκοτεινι μιτρα, το δάγκωμα τθσ ΕΚΦ΢ΑΣΤΙΚΑ
αράχνθσ) ΜΕΣΑ
 Εικόνεσ οπτικοκινθτικζσ (οι νεκροί που ςζρνουν το άρμα
του ιλιου)
 Εικόνεσ οςφρθτικζσ (μφριςε το ςκοτάδι, μφριςεσ τθν
Ανάςταςθ)
 Επαναλιψεισ (κζ μου πρωτομάςτορα)
 Αντίκεςθ (φωσ τθσ ελυκερίασ – ςκοτάδι τθσ κατοχισ)
 Ραριχθςθ (μάγοι – μαγιοφ)
 Ραρομοιϊςεισ (ςαν το ςπζρμα, όπωσ δαγκϊνει θ
αράχνει)
 Μεταφορζσ (δάγκωςε το φωσ, μ’ ζηωςεσ μεσ ςτισ
ακρογιαλιζσ κ.ά.)
 Επίκετα (το φοβερό τθσ μνιμθσ ζντομο, μιτρα ςκοτεινι)

34. ΙΣΤΟ΢ΙΚΟ ΥΡΟΒΑΘ΢Ο – ΚΕΝΤ΢ΙΚΗ ΙΔΕΑ -
ΣΥΜΒΟΛΑ
ΙΣΤΟ΢ΙΚΟ ΥΡΟΒΑΘ΢Ο ΚΕΝΤ΢ΙΚΗ ΙΔΕΑ
Ο Βϋπαγκόςμιοσ πόλεμοσ και Αυτι τθ ς τιγμι θ Ελλάδα βιϊνει τθν
ειδικά θ ςυμμετοχι τθσ Ελλάδασ περίοδο των πακϊν τθσ με τθν
ςε αυτό. Συγκεκριμζνα το κατοχι. Γίνονται όμωσ κυςίεσ και
ελλθνοαλβανικό ζποσ του 1940, θ ζτςι υπάρχει ελπίδα. Ο κεόσ
κατοχι από το 1941 μζχρι το υπόςχεται ότι κα ζρκει θ ςτιγμι τθσ
1944, θ αντίς ταςθ και θ ελευκερίασ ς το μαχόμενο ζκνοσ,
απελευκζρωςθ το 1944. όπωσ υποςχζκθκε τθν ανάςταςθ του
Χριςτοφ, ζτςι και τθν ανάςταςθ του
ελλθνιςμοφ.
΢ΤΜΒΟΛΑ: - χελιδόνι: ελπίδες για απελευθέρωση
- Άνοιξη: ελευθερία
- σώμα του Μαγιού: σώμα του σταυρωμένου Φριστού, η σταυρωμένη
Άνοιξη-ελευθερία.
- μάγοι: οι δυνάμεις του κακού, οι εχθροί της Ελλάδας.
- Άβυσσος: ο κάτω κόσμος, ο θάνατος.

35. ΓΕΝΕΣΙ Σ:HT TP://WWW. EDUTV.GR/I NDEX.PHP? OPTI ON =COM_C
ONTENT&TASK =VI EW&I D =346&ITEMI D= 97
ΑΝΑΥΟΡΑ ΢ΣΟ
ΡΑΘΗ:
HT TP: //WWW. EDUTV.GR/I NDEX.PHP? OPTI ON =COM_CONTENT&
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ
TASK=VI EW&ID =348&ITEMI D= 172 ΑΠΟ ΣΗΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ
ΔΟΞΑ΢ΣΙΚΟΝ : ΣΗΛΕΟΡΑ΢Η
HTTP ://WWW.EDUT V.GR/ INDEX.PHP?OPTION =COM_ CONT EN
T&TASK=VIEW&ID =35 4&ITEM ID= 172