ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΧΟΛ.ΕΤΟΣ 2013-2014

1. Εθαξκνζκέλεο ηέρλεο ζηελ Ειιάδα θαηά
ησλ 18ν-19ν αηώλα

2. Η ηέρλε θαη νη κνξθέο ηεο
Οριζμός
Τέρλε από ην ξήκα ηίθησ: γελλώ, δεκηνπξγώ είλαη ε ηθαλόηεηα δεκηνπξγίαο έξγσλ πνπ
δεκηνπξγνύλ αηζζεηηθή ζπγθίλεζε, απνηεινύλ γλήζηα έθθξαζε ηνπ εζσηεξηθνύ θόζκνπ ηνπ
αηόκνπ κέζσ ηνπ σξαίνπ, επηηεινύλ ιεηηνπξγία νπζηαζηηθήο επηθνηλσλίαο θαη ζηεξίδνληαη
ζηελ αλαπαξάζηαζε ηεο πξαγκαηηθόηεηαο ή ηεο θαληαζίαο.
Μορθές
-Καιέο ηέρλεο (ππεξεηνύλ ην σξαίν): 1)εηθαζηηθέο(αξρηηεθηνληθή, δσγξαθηθή, πιαζηηθή) 2)ηνληθέο
ηέρλεο (πνίεζε, κνπζηθή) 3)θηλεηηθέο(ρνξόο, ζέαηξν)
-Εθαξκνζκέλεο ηέρλεο (ππεξεηνύλ πξαθηηθνύο ζθνπνύο): αγγεηνπιαζηηθή, αξγπξνρξπζνρνΐα,
θσηνγξαθία, θεξακηθή θηι.
-Λόγηα ηέρλε
-Λατθή ηέρλε

3. Κεληήκαηα
Τα θεληήκαηα έρνπλ καθξά παξάδνζε,
θαζώο αθόκε θαη ζήκεξα πνιιέο
γπλαίθεο θεληνύλ ζηνλ ειεύζεξό ηνπο
ρξόλν όπσο θαη ζηα παιηά ρξόληα.
Καηά ηνπο πξνεγνύκελνπο αηώλεο, νη
θησρέο γπλαίθεο θεληνύζαλ ην βξάδπ,
ελώ απηέο κε νηθνλνκηθή άλεζε
θεληνύζαλ όπνηε ήζειαλ.

4. Κεληήκαηα

5. Κεληήκαηα

6. ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΤΕΦΝΗ

8. ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ

10. Κνζκεκαηνπνηία ή Αξγπξνρξπζνρνΐα
Η θνζκεκαηνπνηία επσθεινύκελε από ηε ζρεηηθή επεκεξία ησλ Ειιήλσλ ηεο Μαθεδνλίαο
αύμεζε ηελ παξαγσγή ηεο θαηά ην 18ν θαη 19ν αη. Η πνηθηιία ζηα θνζκήκαηα είλαη
εληππσζηαθή, απνηειώληαο απαξαίηεηα ζπκπιεξώκαηα, ηδηαίηεξα ηεο γπλαηθείαο
θνξεζηάο, ιηγόηεξν ή πεξηζζόηεξν πνιύηηκα, αλάινγα κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε
ηεο νηθνγέλεηαο.
Τν θιίκα αλαζθάιεηαο πνπ επηθξαηνύζε ζηελ Τνπξθνθξαηία έθαλε ηα θνζκήκαηα εύθνιν
ηξόπν απνηακίεπζεο θαη κεηαθνξάο αγαζώλ. Σπρλά θξεκνύζαλ ζε αιπζίδεο ρξπζά
λνκίζκαηα, ηα γλσζηά θσζηαληηλάηα, ή αθόκα θαη μέλα, πνπ αξγόηεξα απέθηεζαλ
θαζαξά δηαθνζκεηηθό ραξαθηήξα.
Κνζκήκαηα απηήο ηεο πεξηόδνπ είλαη ηα «θηνπζηέθηα», αιπζηδσηά θνζκήκαηα ηνπ
ζηήζνπο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ, ηα «γηνξληάληα», πεξηιαίκηα όισλ ησλ εηδώλ,
«ρατκαιηά» (ηα θπιαθηά), ηα ζθνπιαξίθηα, νη θαξθίηζεο θηι. Τν «ηεπειίθη» ζηόιηδε ην
γπλαηθείν θεθάιη θαη ήηαλ κηθξόο δίζθνο από επηρξπζσκέλν αζήκη, πνπ θνξηόηαλ
πάλσ από ην θόθθηλν θέζη, ελώ ε δώλε, βαζηθό εμάξηεκα ηεο ειιεληθήο θνξεζηάο, είρε
ζπκβνιηθό ραξαθηήξα θαη κεγάιε πνηθηιία κνξθώλ.

11. Αζημένια θσλακηά & τρηζηικά ανηικείμενα
Ηπεηξώηηθν αζεκέλην θπιαθηό (ρατκαιί). Φέξεη
παξάζηαζε ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ πνπ
ζθνηώλεη ην δξάθν, 19νο αηώλαο.
Ηπεηξώηηθε αζεκέληα παιάζθα κε θπηηθά
ζέκαηα, δηαθνζκεκέλε κε ηελ ηερληθή
Σαβάη. Αξρέο 19νπ αηώλα. Οη αγσληζηέο
ηνπ 1821 θνξνύζαλ γύξσ από ηελ κέζε
ηνπο ηηο Παιάζθεο ζηηο νπνίεο
ηνπνζεηνύζαλ ηα πνιεκνθόδηα ηνπο. Μία
κηθξή κεηαιιηθή νξζνγώληα ζήθε γηα ηηο
ηζαθκαθόπεηξεο ησλ ππξνβόισλ όπισλ
ηνπο θαη ην “κεδνπιάξη”

12. Αζεκέληα θπιαθηά
Αζεκέληα θπιαρηά θηνπζηέθηα,
19νο αηώλαο.
Αζεκέλην θπιαρηό ρατκαιί. Είλαη
δηαθνζκεκέλν θαη ζηηο δύν
όςεηο κε ηζιακηθά ζέκαηα, 19νο
αηώλαο.

13. Επηζηήζην θόζκεκα
Αζεκέλην αλδξηθό επηζηήζην
θόζκεκα Ήπεηξνο, 19νο
αηώλαο. Οη δύν άθξεο πνπ
ζηεξίδνπλ ην θόζκεκα ζηνλ
ώκν, θέξνπλ αζεκέληνπο
δηθέθαινπο αεηνύο θαη
αζεκέληα ζθνπιαξίθηα.

14. Φαξράιη
Φαξράιη, ζπάλην γηαλληώηηθν
επηζηήζην θόζκεκα από αζήκη
θαη ρξπζό.

15. Γπλαηθείν επηζηήζην θόζκεκα

16. Πόξπεο
Πεξίηερλε αζεκέληα πόξπε. Φέξεη
ζηα πιάγηα δύν ζθαιηζκέλνπο
δηθέθαινπο αεηνύο από
θίιληηζη θαη ζην θέληξν, ηξεηο
αράηεο γηα δηαθόζκεζε, 19νο
αηώλαο.
Δύν κηθξέο πόξπεο από
επηρξπζσκέλν αζήκη, 19νο
αηώλαο, Ισάλληλα.

17. Πόξπε
Πεξίηερλε αζεκέληα επίρξπζε
πόξπε 19νπ αηώλα.

18. Τεπειίθηα
Κόζκεκα πνπ θνξηόηαλ πάλσ
από ην γπλαηθείν θόθθηλν θέζη,
19νο αη., Κνδάλε, Λανγξαθηθό
Μνπζείν.

19. Λεπτομζρεια με παράςταςθ Ζρωτα,
από «κορδόνι», κόςμθμα ςτικουσ τθσ
νυφικισ ενδυμαςίασ τθσ Αττικισ, 19οσ
αι.

20. «Κορϊνα», κόςμθμα
κεφαλόδεςμου τθσ ακθναϊκισ
νυφικισ ενδυμαςίασ.

21. Κικθ «τετραβάγγελου», ζργο Κφπριου χρυςοχόου,
μακθτι του Λωάννθ Κορνάρου, Κφπροσ, 1808.

22. Περιλαίμιο, ΢αφράμπολθ Πόντου, 18οσ - 19οσ αι.

23. Παξαδνζηαθέο θνξεζηέο
Η ειιεληθή παξαδνζηαθή θνξεζηά ραξαθηεξίδεη θαη δηαθξίλεη ηνπο αλζξώπνπο θάζε
πεξηνρήο. Έρεη θηηαρηεί γηα λα εληππσζηάδεη θαη όρη λα αλαδεηθλύεη ην θνξκί. Τα πινύζηα
πιηθά, ε πνηθηιία ζην θέληεκα, ζην ζηόιηζκα θαη ην ξάςηκν, δεκηνπξγνύλ ηελ
πξνζσπηθή ζθξαγίδα θάζε πεξηνρήο.
Οη θνξεζηέο ρσξίδνληαη ζε πνιιέο θαηεγνξίεο:
α) αλάινγα κε ηελ πεξηνρή.
β) αλάινγα κε ηελ θνηλσληθή πεξίζηαζε.
γ) αλάινγα κε ηελ ειηθία.

24. Φνξεζηά από ηα Δσδεθάλεζα

25. Φνξεζηά από ηα Επηάλεζα-Ιόληα Νεζηά

26. Φνξεζηά από ηελ Θεζζαιία

27. Φνξεζηά από ηελ Κξήηε

28. Φνξεζηά από ηελ Μαθεδνλία

29. Φνξεζηά από ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ

30. Φνξεζηά από ηελ Πεινπόλλεζν

31. Ελδπκαζίεο Δσδεθαλήζσλ από ην
Μνπζείν Ειιεληθήο Λατθήο Τέρλεο

32. Γυναικεία ενδυμαςία τθσ νφφθσ και τθσ
αρραβωνιαςμζνθσ κοπζλασ τθσ Αςτυπάλαιασ, 19οσ -
20όσ αι
Νυφικι ενδυμαςία ΢αρακατςάνων, Κράκθ, 19οσ - 20όσ αι

33. Νυφικι ενδυμαςία, ΢ίλθ Λκονίου (πίςω και μπροσ όψθ), 19οσ - 20όσ αι

34. Ανδρικι ενδυμαςία ΢κφρου, γνωςτι ωσ
«τςοπάνικθ», 19οσ - 20όσ αι.
Νυφικι και γιορτινι ενδυμαςία, Καςτελλόριηο, 19οσ - 20όσ αι.

35. Αγγεηνπιαζηηθή
Με ηνλ όξν αγγεηνπιαζηηθή ελλνείηαη ε
ηέρλε ηνπ αγγεηνπιάζηε, κία από ηηο
παιαηόηεξεο θαη πιένλ δηαδεδνκέλεο
δηαθνζκεηηθέο ηέρλεο. Αληηθείκελό ηεο
είλαη ε παξαγσγή πξντόλησλ από
πειό πνπ ςήλεηαη ζε πςειέο
ζεξκνθξαζίεο γηα λα γίλεη ζθιεξόο θαη
αλζεθηηθόο.

36. Είδε αγγείσλ
Σα ζργα τθσ κεραμικισ προορίηονται να
χρθςιμεφςουν είτε ωσ αρχιτεκτονικά μζλθ, που
διακρίνονται ςε λειτουργικά ι διακοςμθτικά
(ακροκζραμα, καπνοδόχοι, ζνκετα πλακίδια), είτε
ωσ χρθςτικά ςκεφθ (κανάτια, λαγίνια, πικάρια,
πιάτα, λφχνοι, κυμιατά).
Σα υλικά καταςκευισ τουσ είναι θ τερακότα και θ
φαγεντιανι, τα οποία χρθςιμοποιοφνται γυμνά,
εφυαλωμζνα ι χρωματιςμζνα με διάφορεσ φλεσ.
Σζχνθ κατεξοχιν εργαςτθριακι, με μόνιμεσ
θμιυπαίκριεσ εγκαταςτάςεισ, αναπτφχκθκε κυρίωσ
ςτα ελλθνικά νθςιά, αλλά και ςτθν θπειρωτικι
Ελλάδα.

39. Κεξακηθή ηέρλε
΢τθν εξζλιξθ τθσ νεότερθσ κεραμικισ
τζχνθσ ρόλο ζπαιξαν δυο παράγοντεσ:
Α)ο ερχομόσ των μικραςιατικϊν
αγγειοπλαςτϊν ςτον ελλαδικό χϊρο.
Β) οι μετακινιςεισ και θ ίδρυςθ
μόνιμων εργαςτθρίων από τουσ
αγγειοπλάςτεσ.

40. Οη πεξηνρέο κε θεξακηθή δξαζηεξηόηεηα
΢τθν Ελλάδα ιδρφκθκε ζνασ μεγάλοσ αρικμόσ εργαςτθρίων λόγω τθσ
φπαρξθσ πρϊτων υλϊν και τθσ ανάγκθσ εξυπθρζτθςθσ των ποικίλων
αναγκϊν . Οι περιοχζσ με κεραμικι δραςτθριότθτα μποροφν να
διακρικοφν ςε τρεισ κατθγορίεσ.
Α) τα ςθμαντικά κζντρα παραγωγισ με μεγάλο αρικμό εργαςτθρίων
και υψθλι παραγωγικότθτα.
Β) πόλεισ ι οικιςμοί που αποτελοφςαν κζντρα μικρότερθσ
παράγωγθσ και θ παραγωγι τουσ, ανάλογθ ςε μζγεκοσ, κάλυπτε τισ
ανάγκεσ ςε τοπικό κυρίωσ επίπεδο.
Γ) Οι οικιςμοί με λίγα, ακόμθ και ζνα, εργαςτιρια,
τα οποία κάλυπταν τθ ηιτθςθ ςε τοπικό επίπεδο.

41. Εκπόξην
Ζνα μεγάλο κομμάτι τθσ μελζτθσ
τθσ κεραμικισ τζχνθσ
καταλαμβάνει το εμπόριο. Οι
αγγειοπλάςτεσ πουλοφςαν τα
προϊόντα τουσ ςτο χϊρο του
εργαςτθρίου ι τα φόρτωναν
ςε υποηφγια και τα μετζφεραν
ςε χωριά και πόλεισ, δουλειά
που ζκαναν ςυχνά οι
μεταπράτεσ. Άλλεσ φορζσ πάλι
ζμποροι αγόραηαν τα
κεραμικά και τα μετζφεραν με
καΐκια ςε διάφορεσ περιοχζσ.
Άλλα ςθμεία για τθν πϊλθςθ
των κεραμικϊν ιταν τα
λιμάνια και τα παηάρια.
«Γαλατιά», καλακοειδζσ αγγείο για τθ μεταφορά
φαγθτοφ, ΢φακιά, Κριτθ

42. Διακοζμηηικό πιάηο ηοσ Μικραζιάηη ηετνίηη Μηνά Αβραμίδη,
Θεζζαλονίκη, περ. 1950.

43. Ληζνγιππηηθή
΢τα χρόνια τθσ Σουρκοκρατίασ θ γλυπτικι ςε πζτρα ι μάρμαρο ςυνζχιςε τουσ κανόνεσ τθσ βυηαντινισ τζχνθσ και υπιρξε κατεξοχιν
εκκλθςιαςτικι. Από το 18ο αι. όμωσ, και κοςμικά ζργα, όπωσ οι κρινεσ, παρζχουν χαρακτθριςτικά δείγματα ελλθνικισ λαϊκισ γλυπτικισ.
Ανάγλυφα ςτολίηουν υπζρκυρα, περικυρϊματα, φεγγίτεσ ι ωσ εντοιχιςμζνεσ πλάκεσ με επιγραφζσ. Φυτικά, εκνικά και μαγικά
ςφμβολα αποκτοφν, εκτόσ από διακοςμθτικό ι αποτροπαϊκό χαρακτιρα, ςε άμεςθ ςχζςθ με τθν εκκλθςιαςτικι τζχνθ.
Επίςθσ, ςτο εςωτερικό των ςπιτιϊν ανάγλυφα ςτολίηουν τα τηάκια. Η λικογλυπτικι αςκικθκε από τουσ λικοξόουσ - πελεκάνουσ,
μζλθ των ςυντεχνιϊν των χτιςτϊν τθσ Ηπείρου και τθσ δυτικισ Μακεδονίασ που περιόδευαν ςτα Βαλκάνια και ςτθν θπειρωτικι Ελλάδα.

44. Σμιμα λικανάγλυφου. Παριςτάνεται χωρικι
γυναίκα με μαντιλι και μακρφ επενδφτθ.

45. Ληζνγιππηηθή
Σηελ αξραία επνρή νη ρηίζηεο δνύιεπαλ κε
κεγαιύηεξε θξνληίδα θάζε ιεπηνκέξεηα θαη
αζέαην κέξνο, γηαηί νη ζενί βξίζθνληαη
παληνύ

46. Ληζνγιππηηθή

47. Ληζνγιππηηθή
Ο εμνπιηζµόο ηνπο: ην ζθπξί, ε βαξηά, ην κπζηξί, ν µαηξαθάο, ηα θνπίδηα θαη ην θαιέκη, ην αιθάδη,ην δύγη,ε γσληά,ην µειαλί
µνιύβη ζην απηί, ...θαη θπζηθά ε απνηαµηεπµέλε θαη ζπλερώο εµπινπηηδόµελε εµπεηξία από ηα ρξόληα ηεο µαζεηείαο.
Ο πειεθάλνο θπξίαξρε κνξθή…∆ηάιεγε ηηο πέηξεο πνπ ζα επεμεξγαδόηαλ γηα λα µνξθνπνηεζνύλ νη γσλίεο, ηα πξέθηα θαη
θάζε μερσξηζηήο αηζζεηηθήο ζηνηρείν. Πξώηα ην ζθπξί θαη ζηε ζπλέρεηα ν µαηξαθάο µε ηα θνπίδηα θαη ην θαιέµη ερνύζαλ ζηελ
επαθή ηνπο µε ηελ πέηξα θαη έδηλαλ δσληάληα ζην εξγνηάμην.

48. Ληζνγιππηηθή

49. Θ μεταλλοτεχνία περιλαμβάνει αντικείμενα
καταςκευαςμζνα από χαλκό (μπακίρι), ορείχαλκο
(μπροφντηο) ςίδερο, ατςάλι, καλάι (μίγμα από
μολφβι και καςςίτερο), που θ χριςθ τουσ
αναφζρεται ς’ ζνα ευρφ φάςμα οικιακϊν αναγκϊν
(τροφι, φωτιςμόσ, κζρμανςθ, κακαριότθτα) και
αγροτικϊν αςχολιϊν (γεωργία, κτθνοτροφία).
Σα αντικείμενα αυτά είναι ςφυριλατα ι χυτά και θ
διακόςμθςι τουσ χαρακτι ι φουςκωτι ανάγλυφθ.
Για τθν κατεργαςία του κάκε μετάλλου κακϊσ και
για τθν καταςκευι οριςμζνων κατθγοριϊν
αντικειμζνων απαιτοφνται ειδικευμζνοι τεχνίτεσ.
Αντιπροςωπευτικά δείγματα τθσ κατθγορίασ αυτισ
κα δει ο επιςκζπτθσ ςτθ ςυλλογι του μουςείου
μασ.
ΜΕΣΑΛΛΟΣΕΧΝΙΑ

50. ΢ινί (ςκεφοσ προετοιμαςίασ και ςερβιρίςματοσ φαγθτοφ που
χρθςίμευε και ωσ τραπζηι φαγθτοφ), τζλθ 19ου - αρχζσ 20οφ αι

51. Παγοφρι για ρακί, με παράςταςθ Αγίου Γεωργίου, 18οσ αι.
«Γκιοφμι» (μεταλλικό δοχείο για τθν αποκικευςθ και
μεταφορά υγρϊν), τζλθ 19ου - αρχζσ 20οφ αι.

52. «Λεγενόμπρικο», ηεφγοσ ςκευϊν για το πλφςιμο
των χεριϊν και τθ διακόςμθςθ του ςπιτιοφ,
Κυκλάδεσ, 18οσ αι

53. Ξπινγιππηηθή
Θ ξυλογλυπτικι είναι θ τζχνθ τθσ απεικόνιςθσ πάνω ςε
ξφλο διαφόρων μορφϊν ι καλλιτεχνικϊν ςχεδίων.
Αποτελεί μία από τισ αρχαιότερεσ και περιςςότερο
διαδεδομζνεσ τζχνεσ ςε ολόκλθρο τον κόςμο.

54. Θ λαϊκι ξυλογλυπτικι περιλαμβάνει ζργα που
ςυνδζονται με τισ ανάγκεσ του ςπιτιοφ
(ξυλόγλυπτεσ επενδφςεισ, ζπιπλα, ςκεφθ), τθσ
εκκλθςίασ (τζμπλα, άμβωνεσ, προςκυνθτάρια,
μανουάλια, αναλόγια, δεςποτικοί κρόνοι) ι τθσ
επαγγελματικισ ηωισ (ακρόπρωρα πλοίων,
γκλίτςεσ).
Σα ζργα ξυλογλυπτικισ τζχνθσ είναι
καταςκευαςμζνα από μια μεγάλθ ποικιλία ξφλου
(καρυδιά, οξυά, λεφκα, ςθμφδα, κυπαρίςςι,
μουριά, πυξάρι, κζδροσ, αγριελιά). Είναι επίςθσ
διακοςμθμζνα με χαρακτι, ανάγλυφθ ι
ηωγραφιςτι διακόςμθςθ ι ζνκετα ςτοιχεία όπωσ
ςεντζφι, φίλντιςι ι αςιμι). ΢πάνιασ τζχνθσ ζργα
ευρίςκονται ςε ςθμαντικά κζντρα ξυλογλυπτικισ
που υπιρχαν ςτθ Βορειοδυτικι Ελλάδα, το Πιλιο,
τθ ΢κφρο, τθν Κριτθ κ.ά.
«Καλτςόξυλο», ξυλόγλυπτο ςτιριγμα βελόνασ του
πλεξίματοσ, ΢αρακατςάνοι, τζλθ 19ου - αρχζσ 20οφ
αι

55. Καςζλα για τθν αποκικευςθ ρουχιςμοφ, 17οσ αι
Αλατιζρα ξυλόγλυπτθ, αρχζσ 20οφ αι.

56. ΢φραγίδα άρτου, για το ςφράγιςμα εορταςτικϊν
άρτων, Ιπειροσ, 19οσ αι.
Σάςι, κοφπα ξυλόγλυπτθ για κραςί ι νερό, τζλθ
19ου - αρχζσ 20οφ αι

57. Ρόκα, υφαντικό εργαλείο για το γνζςιμο και ςτρίψιμο τθσ
κλωςτισ, ΢αρακατςάνοι, τζλθ 19ου - αρχζσ 20οφ αι
Ξφλινθ ςτάμπα για το τφπωμα ςχεδίων πάνω ςε
φφαςμα, τζλθ 19ου - αρχζσ 20οφ αι.

58. ΢τθν τουρκοκρατοφμενθ Ελλάδα του 18ου αιϊνα θ τζχνθ τθσ ξυλογλυπτικισ γνϊριςε μεγάλθ
ανάπτυξθ. Οι ξυλογλφπτεσ τθσ εποχισ λζγονται Σαγιαδόροι. Κζντρα ξυλογλυπτικισ ιταν θ
Ήπειροσ, το Πιλιο, θ Κριτθ και θ Δ. Μακεδονία.
Ξπινγιππηηθή

59. Ξπινγιππηηθή
Σο 19ο αιϊνα, μετά τθν απελευκζρωςθ, θ ελλθνικι ξυλογλυπτικι ςτρζφεται ςτθ Δφςθ όπου είχε ιδθ κυριαρχιςει το
μπαρόκ και το ροκοκό. Ζτςι κυριαρχεί θ υψθλι τεχνικι μπαρόκ που ςτοχεφει ςτθν ζκπλθξθ του κεατι αλλά και θ
περίτεχνθ διακόςμθςθ ροκοκό που ςτοχεφει ςτθν ευχαρίςτθςι του.

60. Ξπινγιππηηθή

61. Ξπινγιππηηθή
΢τθν Ελλάδα ανκίηει θ εκκλθςιαςτικι ξυλογλυπτικι που ςταδιακά ζγινε ολόγλυφθ. Σζμπλα, βθμόκθρα, αναλόγια
γίνονται όλο και πιο εντυπωςιακά. Η επιρροι μπαροκ και ροκοκό φζρνει ςτοιχεία υψθλθσ τεχνικισ τεχνικισ και από τον
19ο αιϊνα παρατθροφμε διάκοςμουσ με λουλοφδια, περιςςότερεσ ανκρϊπινεσ μορφζσ και ζμφαςθ ςτθ λεπτομζρεια.

62. Ξπινγιππηηθή
Από τον 19ο αιϊνα τα τζμπλα επιχρυςϊνονται. Επίςθσ ξυλόγλυπτοι είναι και αρκετοί επιτάφιοι.
Ονομαςτά κζντρα εκκλθςιαςτικισ ξυλογλυπτικισ ιταν το Μζτςοβο, το Σοφρνοβο, το Άγιο Όροσ, και θ
Κριτθ.

63. Ξπινγιππηηθή
Ιδιαίτερθ όμωσ είναι και θ ναυτικι ξυλογλυπτικι. Γνωςτόσ ξυλογλφπτθσ ακρόπρωρων ιταν ο Πζτροσ Κόςςοσ, ο οποίοσ
αργότερα κα βρεκεί ςτον Πόρο όπου και κα εργαςτεί ςτον εκεί ναφςτακμο.

64. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟ΢ΙΑΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ
«΢βίγα» ι «τςικρίκι», χειροκίνθτο υφαντικό
εργαλείο, 19οσ - 20όσ αι.

65. «Σςικρίκι», ποδοκίνθτο υφαντικό εργαλείο, 19οσ -
20όσ αι

66. Ηυγαριά επιτραπζηια,
μεταλλικι, 20όσ αι.
Αλζτρι για το όργωμα, Θζρμο
Αιτωλοακαρνανίασ, 19οσ - 20όσ αι.

67. ΜΕΣΑΜΦΙΕ΢ΕΙ΢
Οι μεταμφιζςεισ αποτελοφν εκδθλϊςεισ με πανάρχαια καταγωγι, που ζχουν ςκοπό να εξαςφαλίςουν τθν
υγεία, τθ βλάςτθςθ και τθν καρποφορία τθσ γθσ, όπωσ οι αρχαίεσ διονυςιακζσ γιορτζσ. Άλλεσ τελοφνται το
Δωδεκαιμερο (Αράπθδεσ ςτθ Νικιςιανθ Καβάλασ, Μπαμποφγεροι ςτθν Καλι Βρφςθ Δράμασ) άλλεσ τισ
Απόκριεσ (Καρναβάλια ΢οχοφ, Μποφλεσ Νάουςασ, Γζροσ και Κορζλα ΢κφρου), άλλεσ τθν Πρωτομαγιά. Σο
Δωδεκαιμερο είναι όροσ που αναφζρεται ςτισ 12 θμζρεσ από τθν παραμονι των Χριςτουγζννων ωσ τα
Κεοφάνεια.
΢το διάςτθμα των θμερϊν αυτϊν -που ςυμπίπτει με τισ χειμερινζσ τροπζσ του ιλιου- παρατθρείται ςφμφωνα
με τισ δοξαςίεσ των λαϊν, μια κυριαρχία των κακϊν πνευμάτων ςτθ γθ. Οι μεταμφιεςμζνοι του
δωδεκαθμζρου αλλά και τθσ απόκριασ, μιμοφνται με τθν αμφίεςθ τουσ τισ κακζσ δυνάμεισ του χειμϊνα και
του ςκοταδιοφ, με ςκοπό να τισ διϊξουν μακριά από τισ κατοικίεσ και τισ καλλιζργειεσ των ανκρϊπων και να
εξαςφαλίςουν τθ βλάςτθςθ και τθν καρποφορία τθσ γθσ με τον ερχομό τθσ άνοιξθσ. ΢το ςθμερινό ζκιμο των
μεταμφιζςεων -ζκιμο παγκόςμιο και διαχρονικό- ζχουν διαςωκεί πολλά λατρευτικά ςτοιχεία τθσ ελλθνικισ
αρχαιότθτασ, των ρωμαϊκϊν και βυηαντινϊν χρόνων.
Βαςικά εξαρτιματα των μεταμφιζςεων αυτϊν είναι τα παλαιά ροφχα, δζρματα ηϊων, προςωπεία ηωόμορφα
ι άλλα και κυρίωσ πολλά ποιμενικά κουδοφνια. Σόςο τα κουδοφνια όςο και οι μορφζσ των μεταμφιεςμζνων,
χαρακτθρίηονται από τουσ μελετθτζσ ωσ ‘αποτρόπαια του κακοφ ςφμβολα’.

68. «Γενίτςαροσ», εκιμικι μεταμφίεςθ, Νάουςα
«Μπαμποφγεροσ», αποκριάτικθ μεταμφίεςθ, Καλι Βρφςθ
Δράμασ

69. «Γζροσ», αποκριάτικθ μεταμφίεςθ, ΢κφροσ «Καρναβάλι», αποκριάτικθ μεταμφίεςθ ΢οχοφ Θεςςαλονίκθσ

70. ΘΕΑΣΡΟ ΢ΚΙΩΝ
Σο λαϊκό κζατρο ςκιϊν, γζννθμα τθσ Ανατολισ,
αντιπροςωπεφει μια ιδιότυπθ μορφι τθσ κεατρικισ
τζχνθσ.
Ο ελλθνικόσ Καραγκιόηθσ αποτελεί ςυμπφκνωςθ
του λαϊκοφ πνεφματοσκαι εκφράηει εμπειρίεσ από
τθν πολιτικι και κοινωνικι ηωι του λαοφ, με ςτόχο
τθν ψυχαγωγία του.
Με κφρια εκφραςτικά μζςα τον μπερντζ, το λόγο,
τθ μουςικι και το τραγοφδι κακϊσ και τισ φιγοφρεσ
που καταςκευάηονται είτε από δζρμα είτε από
χαρτόνι, ο καραγκιοηοπαίχτθσ δθμιουργεί πίςω από
τον μπερντζ ζργα εμπνευςμζνα από τθν ελλθνικι
ιςτορία και μυκολογία, τισ λαϊκζσ μυκιςτορίεσ και
τθ ςφγχρονθ κακθμερινι ηωι.

71. «Παλικαρόπουλο», φιγοφρα Θεάτρου
΢κιϊν, που απεικονίηει ιρωα τθσ
Επανάςταςθσ του 1821.
΢κθνικό Θεάτρου ΢κιϊν που παριςτάνει το Χάνι τθσ Γραβιάσ ι
χωριατόςπιτο.

72. ΢κθνικό-αφίςα παράςταςθσ Κεάτρου ΢κιϊν του
Καραγκιοηοπαίκτθ Κοφηαρου.

73. Φιγοφρα Θεάτρου ΢κιϊν που παριςτάνει νζα
χωριάτιςςα
΢κθνικό Θεάτρου ΢κιϊν με παράςταςθ αρχοντικοφ
ςπιτιοφ.

74. Εξγαζία ησλ:
Κσλζηαληίλνο
Αιέμαλδξνο
Καηεξίλα
Κσλζηαληίλα
Νεθέιε
Έιελα
Τάμε Γ΄
Υπεύζπλνο
θαζεγεηήο:
θ.Κνιπβάο