Slide hizi zitakupa msingi wa maana ya maana.

1. M. Shekinyashi

2.  Kufikia mwisho wa somo yafuatayo yawe
yamejadiliwa kwa kina:
 Maana ya Semantiki
 Maana ya Maana
 Fahiwa za maana/makundi ya maana
Malengo ya somo

3.  Semanitiki ni utanzu wa isimu
unaojishughulisha na uchambuzi wa maana ya
maneno au viambajengo vya maneno au
sentensi katika lugha.
 Taaluma hii inashughulikia maana katika
viwango vyote; kuanzia fonimu, mofimu,
maneno hata sentensi.
 Katika hatua hii tutaiangazia semantiki katika
kiwango cha neno au kiwango cha kileksika.
 Hapa sementiki inajikita zaidi katika kuchambua
maana katika kiwango cha neno.
Semantiki ni nini?

4. Maana ni nini?

5.  Maana za kileksika ni maana za maneno.
 Maana hizi huweza kufafanuliwa katika makundi
makuu matano, ambayo ni:
 Homonimia
 Polisemia
 Sinonimia
 Antonimia
 Hiponimia
Aina za maana kileksika

6. Homonimia
 Hizi ni maana mbili tofauti
kabisa lakini
zinawasilishwa na umbo
moja.
 Mfano
 [vua] umbo hili ni
homonimu kwa kuwa
linasimamia maana
zifuatazo:
 Toa samaki baharini au
ziwani
 Toa nguo mwilini

7. Polisemia
 Ni hali ya neno au kikundi cha
neno kuwa na maana zaidi ya
moja.
 Mfano,
 [kichwa] – lina maana ya:
 Sehemu ya mwili
 Sehemu ya juu ya habari
(muhtasari)
 Injini ya gari moshi
 N.k

8. Tofauti kati ya Hominimia na
polisemia
 Ukiweza kujibu swali la
punda milia huyu utaweza
ifahamu tofauti kati ya
homonimia na polisemia

9. Sinonimia
 Ni neno moja kati ya
maneno mawili au zaidi
yenye maana
zinazokaribiana au
kufanana.
 Mfano
 Masikini/fukara
 Pesa/ Fedha
 Askari/ Polisi
 Mara nyingine sinonimia
hutegemea muktadha wa
matumizi.

10. Antonimia
 Ni neno ambalo maana yake
linauelekeo kinyume na
lingine.
 Kimsingi hapa ni istilahi mbili
lakini zenye mwelekeo
unaokinzana kimaana.
 Mfano
 Usiku /mchana
 Kubwa/ndogo
 Juu/chini
 Mke/mme

11. Hiponimia
 Ni maneno yenye uhusiano
wa kiujumla.
 Misamiati mingi huingizwa
katika kundi moja la
kiuhusiano kimaana na
kutengeneza msamiati
mmoja.
 Mfano:
 Mnyama
Simba
Paka
Chui
bata

12. Lugha ya kiswahili ina maneno
yanayokuwa na maana zaidi ya
moja. Eleza namna ya kuainisha aina
hizo za maana kwa kutumia mifano
mitano.
Swali

13. Asante Sana!