Mongolian school budgeting process workshop formid level budget officers

1. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН ТӨСВИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ
САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ГАЗАР
2015 он
БСШУЯ СЭЗГ А.Мөнх-Оргил

2. САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ГАЗАР
Төсөв, санхүүгийн
хэрэгжилт
Төсөв
санхүүгийн
тайлагнал
Төсөв,
санхүүгийн
төлөвлөлт
• Газрын дарга
• Төсвийн ерөнхий
нягтлан бодогч
• Төсвийн урсгал болон
хөрөнгө оруулалт,
худалдан авах
ажиллагаа хариуцсан
мэргэжилтнүүд
• Төрийн сангийн алба
– Хөрөнгө оруулалтын
төлөвлөлт зохицуулалтын
алба

3. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН ТӨСВИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН
ХУУЛЬ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН

4. ТӨСВИЙН ТӨСӨЛД ХОЛБОГДОХ БИЧИГ
БАРИМТ
Салбарын төсөв тооцоход шууд ашиглагдах
4 Хууль, 2 УИХ-ын тогтоол, 16 Засгийн
газрын тогтоол, 24 Сайдын тушаал
• Сургуулийн өмнөх болон ерөнхий
боловсролын төсвийн төлөвлөлтийн маягт
батлах тухай.
2010 оны 6 дугаар сарын 3-ны өдрийн 256 тоот тушаал
4

5. Боловсролын тухай хууль
40.2. Төрийн өмчит бүх шатны сургуулийн тогтмол
зардал, ерөнхий боловсролын сургууль, мэргэжлийн
боловсрол, сургалтын байгууллагын дотуур байрны
нийт зардал, цэцэрлэгийн хүүхдийн хоолны зардал,
өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр цэцэрлэг, ерөнхий
боловсролын албан болон албан бус сургалтад
хамрагдаж байгаа нэг суралцагчид ногдох сургалтын
нормативт зардлыг улсын төсвөөс тус тус
санхүүжүүлнэ.
5
СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ,
ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛ

6. Боловсролын тухай хууль
40.4.Төрийн өмчийн боловсролын сургалтын
байгууллагын санхүүжилт дараахь эх үүсвэрээс
бүрдэнэ:
 40.4.1. цэцэрлэгт улсын төсөв, эцэг, эх, асран
хамгаалагчаас өгөх төлбөр, өөрийн үйл
ажиллагааны орлого;
 40.4.2. ерөнхий боловсролын сургуульд улсын
төсөв, өөрийн үйл ажиллагааны орлого;
6
СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ,
ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛ

7. Боловсролын тухай хууль
40.1.Төрийн өмчийн боловсролын сургалтын
байгууллагыг тогтмол болон нормативт
зардлаар санхүүжүүлнэ.
40.3.Сургуулийн өмнөх болон бага, дунд,
мэргэжлийн боловсрол эзэмшүүлэхэд нэг
суралцагчид ногдох хувьсах зардлын дундаж
нормативыг Засгийн газар жил бүр шинэчлэн
тогтооно.
7
СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ,
ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛ, СОЁЛ

8. Боловсролын тухай хууль
40.2. ... өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр цэцэрлэг, ерөнхий
боловсролын албан болон албан бус сургалтад хамрагдаж
байгаа нэг суралцагчид ногдох сургалтын нормативт
зардлыг улсын төсвөөс тус тус санхүүжүүлнэ.
40.5.Нэг суралцагчид ногдох хувьсах зардлыг сургуулийн
байршил, хэв шинж, мэргэжлийн чиглэл, олон улсын
хөтөлбөрийн сургалттай ерөнхий боловсролын сургуулийн
сургалтын онцлог болон хөгжлийн бэрхшээлтэй
суралцагчийн тусгай хэрэгцээтэй уялдуулан энэ хуулийн
40.3-т заасан сургалтын байгууллага тус бүрээр ялгавартай
тогтоох бөгөөд аргачлалыг нь боловсролын асуудал
эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
8
ТӨРИЙН БУС ӨМЧИЙН СУРГУУЛИЙН
САНХҮҮЖИЛТИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ

9. Сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын тусгай
зориулалтын шилжүүлгийг дараах байдлаар төлөвлөдөг. Үүнд:
 Засгийн газрын 2012 оны 94 дүгээр тогтоолоор тогтоосон
хувьсах зардлын норматив
 Засгийн газрын 2012 оны 106 дугаар тогтоолоор цэцэрлэгийн
хоолны норматив, дотуур байрны хүүхдийн хоолны норматив,
үдийн цайны норматив
 Суралцагчдын тоо, орон тоо, барилга байгууламжийн тоо
2015, 2016 оны төсөвт боловсролын салбарын төсвийг 2015-2016
онд улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр ашиглалтад
орох цэцэрлэг, сургуулийн тогтмол зардал, хүүхдийн тооноос
хамааран нэмэгдэх хувьсах зардал, холбогдох орон тоо, цалингийн
санг нэмэгдүүлэн тооцож батлагдсан.
9
СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ,
ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛ

10. ОРОН НУТАГ ТӨЛӨӨЛӨН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ
ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЗАРИМ ЧИГ ҮҮРЭГ
1. Сургуулийн өмнө боловсрол
2. Ерөнхий боловсрол
3. Соёлын үйлчилгээ
4. Эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээ
5. Газрын харилцаа, кадастр
6. Хүүхдийн хөгжил, хамгааллын үйлчилгээ
7. Нийтийн биеийн тамир
• Эдгээр чиг үүргүүдийг гэрээний үндсэн дээр улсын төсвөөс олгох
тусгай зориулалтын шилжүүлгээр санхүүжүүлнэ. Гэрээг тухайн
шатны төсөв батлагдсанаас 14 хоногийн дотор байгуулна /Салбарын
сайд Аймгийн Засаг даргатай, мөн Аймгийн Засаг дарга нь Сумын
Засаг даргатай /

11. ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ШИЛЖҮҮЛЭГ
• Улсын төсөв дээр эхэлж батлагдана;
• Дараа нь аймаг, сумын төсвийн орлого, зарлага болж батлагдана;
• Шилжүүлэг хүлээн авагч аймгийн Засаг дарга тухайн төрлийн
хөтөлбөрийн хувьд Төсвийн төвлөрүүлэн захирагч нь болно;
• Засаг даргын дэргэдэх холбогдох агентлаг /аймгийн ЭМГ, БСГ
г.м/-ийн төсөвлөлттэй холбоотой бүх үйл явц ЗАСАГ ДАРГААР
ЗААВАЛ ДАМЖСАН байна;
• Аймгийн Засаг дарга тусгай зориулалтын шилжүүлэгт Төсвийн
хуульд заасан хүрээнд зохицуулалт хийх эрхтэй;
• Тусгай зориулалтын шилжүүлгийн зарцуулагдаагүй үлдэгдлийг
улсын төсөвт татан төвлөрүүлнэ.

12. ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ШИЛЖҮҮЛГИЙН ГЭРЭЭ
Гэрээний нөхцөл:
• Зарлагын зориулалт
• Санхүүжилтийг
тодорхойлоход ашигласан
тоон болон чанарын
үзүүлэлтүүд
• Санхүүгийн болон
гүйцэтгэлийн мэдээллийг
тайлагнахад тавигдах
шаардлага
Гэрээний шаардлага:
• Орон нутгийн төсвийн
суурь зарлага болон бусад
салбарын санхүүжилтэнд
шилжүүлэхгүй байх;
• Өр, авлага үүсгэхгүй байх;
• Үйлчилгээний стандарт, тоо
хэмжээ , чанар,
хүртээмжийг бууруулахгүй
байх

13. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН САЛБАРЫН ТӨСВИЙН
ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

14. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН
САЛБАР
2014-2015 хичээлийн жилийн статитик мэдээ
14
Төрийн
628
• Орон нутгийн 623
• Олон улсын
хөтөлбөртэй 3
• ХБКоллеж 2
Төрийн бус
134
• Хотод 94
• Орон нутагт 39
• БНСУ 1

15. 235.9
413.5
413.5
449.1
519.1
530.4
519.9
567.3
65.9 77.3
113.1 132.3 155.8 162.1 156.3
172.1
2010 оны
гүйц
2011 оны
гүйц
2012 оны
гүйц
2013 оны
гүйц
2014 оны
тод
2015 оны
төсөв
2015 оны
тодотгол
2016 оны
төсөв
Ерөнхий боловсролын сургуулийн төсөв
/2010-2015, тэрбум төгрөг/

16. Ерөнхий боловсролын сургуулийн
2014 оны төсвийн задаргаа /хувиар/
16
70%
9%
5%
5% 7%
4% Цалин, хөлс, НДШ
Ашиглалтын зардал
Үдийн цай хөтөлбөр
Дотуур байрны хоол
Нийгмийн халамжийн
зардал
Бараа үйлчилгээний зардал

17. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН
СУРГУУЛИЙН ДУНДАЖ ЗАРДАЛ
Улсын төсөвт ерөнхий боловсролын
сургуулийн улсын төсвөөс санхүүжих нийт
төсөв дундажаар 648.0-1,200.0 сая төгрөг
/хавсралтаар дундаж зардлын дэлгэрэнгүй
танилцуулгаас/
17

18. Зардлын зүйл Цэцэрлэг ЕБС
Хувьсах зардал/нэг хүүхдэд
жилд дундажаар/
Сум, аймгийн төв 790.6 434.8
Нийслэл 705.5 326.9
Дотуур байр 291.8
Хоол /өдөрт/ 1.650
Дотуур байрны хүүхдийн хоол
/өдөрт/
2.315
Үдийн цай /өдөрт/ 1-5 анги 0.600
ЕБС, СӨБ-ийн нэг хүүхдэд ногдох хувьсах
зардлын тооцоо /мян.төг/

19. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН ОРЛОГО
• Үндсэн үйл ажиллагааны орлого
– Төсөвт батлагддаг.
– төлбөртэй сургуулиудын сургалтын төлбөр болон гүнзгийрүүлсэн болон мэргэжлийн
сургалтын төлбөрийн орлого
• Туслах үйл ажиллагааны орлого
- өөрийн аж ахуйн шинжтэй үйл ажиллагаа /цөөн тооны мал аж ахуй,
хүнсний ногоо тариалалт/ болон цайны газар
– Бусад хандив тусламж
• Төсвийн тухай хуулийн 25.1
25.2.Зөвхөн дор дурдсан нийгмийн үйлчилгээ үзүүлдэг төсвийн
байгууллага энэ хуульд заасан журмын дагуу хандив, тусламж авч
болно:
25.2.1.эмнэлгийн үйлчилгээ;
25.2.2.бүх шатны боловсролын үйлчилгээ;
25.2.3.соёлын үйлчилгээ.
19

20. ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН САЛБАРЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ,
ТҮҮНИЙ ТӨЛӨВЛӨЛТ

21. ТӨСВИЙН ПРОЦЕССЫН ЗУРАГЛАЛ
Төсвийн
шууд
захирагч
Төсвийн
төвлөрүүлэн
захирагч
Төсвийн
ерөнхийлөн
захирагч
БСШУ-ы Сайд
21
Доороос дээш
- Төсвийн төсөл боловсруулах
- Хөрөнгө оруулалт
- Урсгал төсөв
- Төсвийн санхүүжилтийн сар
улирлын хуваарь боловсруулах
- Төсвийн хуваарьт өөрчлөлт
оруулах
Дээрээс доош
- Батлагдсан төсөв хүргүүлэх
- Урсгал төсөв
- Төсвийн тодотгол хүргүүлэх
- Төсөвт баримтлах чиглэл,
бодлого хүргүүлэх
- Хөрөнгө оруулалт зохион
байгуулах
Захирал,
эрхлэгч
Дүүрэг,
нийслэлийн засаг
дарга

22. ТӨСВИЙН ШУУД ЗАХИРАГЧИЙН САНАЛЫН
ДАГУУ БАТЛАГДАХ ТӨСӨВ
• Тэтгэвэрт гарах багш ажилтанд олгох
нэг удаагийн тэтгэмж
• Хөдөө орон нутагт 5 жил тасралтгүй
ажилласан багш, зарим ажилтанд олгох
тэтгэмж
/хуулийн зөрүүгүй бол/
• Үндсэн болон туслах үйл ажиллагааны
орлого
22

23. Салбарын төсвийн төлөвлөлт
23
8.4.1.төсвийн
төвлөрүүлэн захирагчид
харьяалагддаг төсвийн
шууд захирагч нь жилийн
төсвийн төслөө жил
бүрийн 7 дугаар сарын
25-ны дотор харьяалах
төсвийн төвлөрүүлэн
захирагчид хүргүүлэх;
7 сарын 25
8.4.2.төсвийн
төвлөрүүлэн захирагч,
төсвийн төвлөрүүлэн
захирагчид
харьяалагддаггүй
төсвийн шууд захирагч
жил бүрийн 8 дугаар
сарын 01-ний дотор
жилийн төсвийн төслөө
харьяалагдах төсвийн
ерөнхийлөн захирагчид
хүргүүлэх;
8 сарын 1
8.4.3.төсвийн
ерөнхийлөн захирагч
жилийн төсвийн
саналаа жил бүрийн 8
дугаар сарын 15-ны
дотор санхүү, төсвийн
асуудал эрхэлсэн
төрийн захиргааны төв
байгууллагад
хүргүүлэх;
8 сарын 15
Төсвийн төсөл боловсруулах цаглабар

24. Салбарын төсвийн төлөвлөлт
24
8.5.1.аймаг,
нийслэлийн Засаг
дарга тухайн шатны
жилийн төсвийн
төслийг жил бүрийн
11 дүгээр сарын 25-
ны дотор тухайн
шатны иргэдийн
Төлөөлөгчдийн
Хуралд өргөн
мэдүүлэх;
11 сарын 25
8.5.2.аймаг,
нийслэлийн
иргэдийн
Төлөөлөгчдийн
Хурал тухайн
шатны жилийн
төсвийн төслийг
хэлэлцэн жил
бүрийн 12 дугаар
сарын 05-ны
дотор батлах;
12 сарын 5
8.5.3.сум,
дүүргийн Засаг
дарга тухайн
шатны жилийн
төсвийн төслийг
жил бүрийн 12
дугаар сарын 10-
ны дотор тухайн
шатны иргэдийн
Төлөөлөгчдийн
Хуралд өргөн
мэдүүлэх;
12 сарын 10 12 сарын 20
Аймаг, нийслэлийн жилийн төсөв батлах
8.5.4.сум, дүүргийн
иргэдийн
Төлөөлөгчдийн
Хурал тухайн
шатны жилийн
төсвийн төслийг
хэлэлцэн жил
бүрийн 12 дугаар
сарын 20-ны дотор
батлах;

25. Салбарын төсвийн төлөвлөлт
25
8.6.1.төсвийн төвлөрүүлэн
захирагч болон төсвийн
төвлөрүүлэн захирагчид
харъяалагддаггүй төсвийн шууд
захирагч төсвийн хуваарийн
саналаа жил бүрийн 12 дугаар
сарын 15-ны дотор харьяалагдах
төсвийн ерөнхийлөн захирагчид
хүргүүлэх;
12 сарын 15
8.6.2.төсвийн ерөнхийлөн
захирагч төсвийн
хуваарийн саналаа жил
бүрийн 12 дугаар сарын
25-ны дотор санхүү,
төсвийн асуудал
эрхэлсэн төрийн
захиргааны төв
байгууллагад хүргүүлэх;
12 сарын 25
Төсвийн сар, улирлын хуваарийн төлөвлөлт

26. ТӨСВИЙН ТАЙЛАГНАЛ

27. САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАГНАЛ
Төсөвт байгууллагууд:
• Зөвхөн Төрийн сангийн нэгдсэн сүлжээнд
данстай байх
• 2 данстай: Үндсэн , нэмэлт санхүүжилтийн
• Сар бүр төсвийн гүйцэтгэлийн мэдээ
• Хагас жил, жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан,
төсвийн гүйцэтгэлийн тайланг гаргаж Орон
нутгийн тайланд нэгтгэдэг
Төсвийн тухай хуулийн дагуу
27

28. ШИЛЭН ДАНСНЫ ТУХАЙ ХУУЛЬ
1. Мэдээлэл үнэн зөв, бодитой иж бүрэн
байх
2. Мэдээлэл ойлгомжтой, ач
холбогдолтой байх
3. Тогтоосон хугацаанд, тогтмол шуурхай
мэдээлдэг байх
4. Хуулийн дагуу нууцад хамааруулснаас
бусад бүх мэдээлэл нээлттэй байх
28

29. МЭДЭЭЛЭЛ ТҮГЭЭХ ХЭЛБЭР
Шилэн данс
Өөрийн цахим
хуудсанд
Мэдээллийн
самбар
Дуу болон дүрс
бичлэг
Шилэн дансны
нэгдсэн цахим хуудас
29

30. ЦАХИМ ХУУДСАНД БАЙРШИХ
ШИЛЭН ДАНСНЫ ЗАГВАР
Шилэн дансны
цэс
Төсөв/гүйцэтгэл
Хөрөнгө
оруулалт
Тендер ба
худалдан авалт
Үнэт цаас Байгууллага
30

31. ТЭТГЭВЭРТ ГАРАХАД ОЛГОХ
НЭГ УДААГИЙН ТЭТГЭМЖ
31

32. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн
тэтгэмж
32
Тэтгэвэр тогтоолгох асуудлыг “Нийгмийн даатгалын сангаас
олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай” хуулиар зохицуулах бөгөөд 4 дүгээр
зүйл. Өндөр насны тэтгэвэр авах эрх хэсэгт:
1. Даатгуулагч нь нийтдээ 20-иос доошгүй жил тэтгэврийн
даатгалын шимтгэл төлсөн бөгөөд 60 нас хүрсэн бол өндөр насны
тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхтэй. Харин 20-иос доошгүй жил
шимтгэл төлсөн бөгөөд 55 нас хүрсэн эмэгтэй өөрөө хүсвэл өндөр
насны тэтгэвэр тогтоолгон авч болно гэж заасан.
2. Төрүүлсэн болон З хүртэл настайд нь үрчлэн авсан дөрөв,
түүнээс дээш хүүхдээ 6 настай болтол өсгөсөн эх 20-иос доошгүй жил
тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн, 50 нас хүрсэн бол өөрийн
хүсэлтээр өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхтэй гэж тус тус
заасан. Монгол улсын дээд шүүхийн 2006 оны 7 дугаар сарын 3-ны өдрийн 33 дугаар тогтоол. “Хөдөлмөрийн
тухай хуулйн зарим зүйл, заалтыг тайлбарлах тухай” 15.3.Хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.3.-т заасан "ажилтан 60
нас хүрч өндөр насны тэтгэвэр авах эрх үүссэн" гэдэг нь ажилтан иргэний үнэмлэхийн үндсэн дээр он, сар,
өдрөөр тоолоход 60 насанд бүрэн хүрсэн байхыг ойлгоно.

33. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн
тэтгэмж
• Боловсролын тухай хууль
 43.1.4.төрийн болон орон нутгийн өмчийн мэргэжлийн сургалт-
үйлдвэрлэлийн төв, ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгт энэ
хуулийн 43.1.2-т заасан албан тушаалд 25 ба түүнээс дээш жил
ажилласан иргэн өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгоход түүний үндсэн
цалингаар тооцож нэг удаагийн буцалтгүй мөнгөн тэтгэмжийг
ажиллаж байгаа байгууллагаас нь олгох бөгөөд шаардагдах
зардлыг нь тухайн жилийн төсөвт тусгах;
 43.5.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын
сургууль, цэцэрлэгт энэ хуулийн 3.1.15-д заасан албан тушаалд 25
ба түүнээс дээш жил ажилласан иргэн өндөр насны тэтгэвэр
тогтоолгоход түүний үндсэн цалингаас нь тооцож нэг удаагийн
буцалтгүй мөнгөн тэтгэмжийг ажиллаж байгаа байгууллагаас нь
олгох бөгөөд шаардагдах зардлыг нь тухайн жилийн төсөвт тусгана.
33

34. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн
тэтгэмж
• Засгийн газрын тогтоол
 2014 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн 405 дугаар тогтоол
 “Төрийн жинхэнэ албан хаагчид нэг удаагийн буцалтгүй тусламж
олгох журам”-
 2015 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн 338 дугаар тогтоол
 “21. Боловсролын тухай хуулийн 43.1.4, 43.5, Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 29.2-т тус тус заасан төрийн
үйлчилгээний албан хаагч өндөр насны тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн мөнгөн тэтгэмж тооцох цалингийн
хэмжээг энэ журмын 3, 4 дэх заалтад заасны дагуу тогтоох бөгөөд тэдгээрийн ажилласан хугацаанд
Боловсролын тухай хуулийн 3.1.15, 43.1.2, Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 29.2-т заасан төрийн үйлчилгээний
албан тушаалд ажилласан хугацаа болон энэ журмын 5.4-5.8-д заасан хугацааг оруулан тооцно. Мөнгөн
тэтгэмжийг энэ журмын 6-10-т заасныг баримтлан олгоно.”
 2. Мөн журмын 3 дахь заалтыг доор дурдсанаар өөрчлөн найруулсугай:
 “3. Төрийн албаны тухай хуулийн 24.1.1, 24.1.2-т заасан үндэслэлээр төрийн албанаас чөлөөлөгдөж, тэтгэвэр
тогтоолгосон төрийн жинхэнэ албан хаагчид хамгийн сүүлд хашиж байсан албан тушаалын нэг сарын үндсэн
цалинг нь төрийн албанд ажилласан нийт жилийн тоогоор үржүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн
буцалтгүй тусламж олгоно. Төрийн жинхэнэ албан хаагчийн хамгийн сүүлд хашиж байсан албан тушаалын нэг
сарын үндсэн цалингийн хэмжээг тухайн албан тушаалын нэг сарын үндсэн цалингийн сүүлийн гурван жилийн
дунджаар тооцож тогтооно.”
34

35. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн
тэтгэмж
35
Өндөр насны
тэтгэвэр авах
эрх
Эмэгтэй
55 нас хүрсэн
бөгөөд өөрөө
хүсвэл
4 ба түүнээс
дээш
хүүхэдтэй 50
нас хүрсэн
Эрэгтэй
60 нас хүрсэн
бол

36. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн
тэтгэмж
36
Өндөрнаснытэтгэвэртогтоолгох,
тэтгэмжолгоххарилцааныүешат Тэтгэвэр авах эрх үүсэх
Хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар
болгох
Тэтгэвэр тогтоолгох эрх хэрэгжих
Тэтгэвэр тогтоолгоход олгох нэг
удаагийн тэтгэмж олгох

37. Багш ажилтны цалингийн сан
37

38. Цалингийн сан
38
Хувьсах зардлаар
Багшийн үндсэн цалин
дотуур байрны багш, ажилчдын
үндсэн цалин
Орой, эчнээ, дүйцсэн, бичиг
үсгийн боловсролын багшийн
цалин
Орон тоогоор
Захиргаа аж ахуйн ажилтан,
ажилчдын цалингийн сан
Багш, ажилтнуудын нэмэгдэл,
нэмэгдэл хөлс, урамшуулал
Уурын зуухны ажилчдын
цалингийн сан
Албан тушаалын буюу
үндсэн цалин
• албан тушаалын
цалин
Нэмэгдэл
• Докторын зэргийн нэмэгдэл
• Ур чадварын нэмэгдэл
• Орон нутгийн нэмэгдэл
• Анги даасны
• Кабинет хариуцсаны
• Заах аргын нэгдэл
хариуцсаны
• Лаборатори сургуулийн
нэмэгдэл
• Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн
нэмэгдэл
Нэмэгдэл хөлс
• Мэргэшлийн зэргийн
нэмэгдэл хөлс
• Илүү цагийн хөлс
урамшуулал
• Үр дүнгийн
урамшуулал
Хоол, унааны нөхөн
олговор
•унаа хоолны нөхөн
олговор

39. Лаборатори сургуулийн нэмэгдэл
• 2014 онд улсын хэмжээнд нийт 40 лаборатори сургуульд 3.5
тэрбум төгрөг хуваарилсан бөгөөд 2015 онд орон нутгийн тусгай
зориулалтын шилжүүлэгт өмнөх оны түвшинд хэвээр
батлагдсан. Мөн Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны төсвийн
ерөнхийлөн захирагчийн багцаас 2014 онд батлагдсан
нэмэгдлийн зардлын 30 хүртэлх хувьтэй тэнцэх хэмжээний
зардлыг нэмэлт санхүүжилтээр санхүүжүүлнэ. Лаборатори
сургуулийн багш нарын нэмэгдлийг 2014 оны түвшинд
хуваарилж олгохдоо тухайн шинэчилсэн хөтөлбөр туршиж
байгаа багш нарт ажлын ачааллыг тооцож сарын үндсэн
цалингийн 30 хүртэлх хувиар батлагдсан төсөвтөө багтаан өр
төлбөр үүсгэхгүй зохион байгуулах юм.
• Иймд Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамны харьяа
лаборатори 40 сургуулийн тус нэмэгдэлд зарцуулах зардлыг
2014 оны түвшингөөс бууруулахгүйгээр хуваарилж олгоно.
39

40. ТӨСӨВ, САНХҮҮ ХАРИУЦСАН
МЭРГЭЖИЛТНИЙ ХУВЬД
БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ
40

41. Төсөв, санхүү хариуцсан мэргэжилтний
хувьд баримтлах зарчим
• Салбарын болон төсвийн холбогдох хууль, тогтоол, журам, шийдвэрийг
бүрэн судалсан байх;
• Сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын салбарын төсвийн
төсөлд салбарын хууль тогтоомж, бодлого зорилтыг хэрэгжилтийг
хангах, хяналт тавих;
• Салбарын байгууллага, багш ажилтнуудын хүсэлт, өргөдөл, саналыг
хууль эрх зүйн үндэслэлтэй судлах, шийдвэрлэх;
• Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл,
гомдлыг шийдвэрлэх тухай хууль, Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн
дүрмийг баримтлах; - Албан бичиг үндэслэх, бичгээр хариу өгөх,
асуудал шийдвэрлэх;
41

42. ДҮҮРГИЙН ХЭЛТЭСИЙН
ТӨСВИЙН ТАЛААР
42

43. Дүүргийн хэлтсийн төсвийн талаар
• Төсвийн шууд захирагч – Дүүргийн
хэлтсийн дарга
/Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн шууд харьяа
төсвийн шууд захирагч/
43
БАЙГУУЛЛАГЫН НЭР
БХ - Багануур дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Баянгол дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Баянзїрх дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Налайх дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Сїхбаатар дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Сонгинохайрхан дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Чингэлтэй дїїргийн Боловсролын хэлтэс
БХ - Хан-Уул дїїргийн Боловсролын хэлтэс

44. Дүүргийн хэлтсийн төсвийн талаар
• Батлагдсан орон тоо, цалингийн санд
багтаан ажиллана.
• Төрийн сангийн үйл ажиллагааны
журам – Сангийн сайдын 2015 оны 24
дүгээр тушаал
• Төсвийн захирагчийн төсөвт
зохицуулалт хийх журам – Сангийн
сайдын 2013 оны 73 дугаар журам
44

45. Төсвийн зохицуулалт хийх талаар
Зардлын бүлэг хоорондын
шилжүүлэг
• Журамд заасан хязгаар,
шаардлагад нийцсэн
байна.
• Маягтыг байгууллагын 1,2
дугаар гарын үсгээр
баталгаажуулж, албан
бичгийн хавсралтаар
ирүүлэх
БСШУ-ы ТЕЗ-ийн ерөнхий
нягтлан бодогч, СЭЗГ-ын даргаар
баталгаажиж, тэмдэг дарагдана.
Төсвийн сар, улирлын хуваарьт
өөрчлөлт оруулан зохицуулалт хийх
• Төсвийн зарчим, журамд
заасан хязгаар, тухайн оны
төсвийн чиглэлд нийцсэн
байна.
• Улиралд 1 удаа оруулах
бөгөөд шаардлага үүссэн
нөхцөлд албан бичгээр тооцоо
хавсралтын хамт ирүүлэх
Сангийн сайдын хуваарь
батлах, хуваарьт өөрчлөлт
оруулах тушаалаар
баталгаажна.
45

46. Ажлын амжилт хүсье
munkhorgil@mecs.gov.mn
www.orgiliin.blogspot.com
www.facebook/education budget officers group
46