1. Амьсгалын
дутмагшлын
,хэлбэрүүд яаралтай
тусламж
ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА
А.Оюунчимэг
2014 он
1

2. ХХХШ:
• Амьсгалын хямрал
• Цус эргүүллийн хямрал
• Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны
хямрал
2

3. Уушгины гадаад амьсгал
 Сэлгэцэл
 Хуваариламж
 Нэвтрэмж
3

4. Яаралтай шинж
/яг хажууд нь нэн даруй эмчилгээ хийнэ, тусламж
үзүүлнэ/:
1. Амьсгал, зүрх зогсолт /дөнгөж төрж буй нярай
хүүхэд, 1 нас хүртэлх хүүхдийн САТ 1 мин 30 сек-н дотор
байх/
2. Амьсгалын замын бөглөршил /төвөнхөд орсон
гадны биет, хүзүү толгойн гэмтэл/
3. Хүнд хэлбэрийн амьсгалын дутал
4. Төвийн хөхрөлт
5. Цохиулалт – шок
6. Оворго – кома
7. Таталт
8. Хүнд хэлбэрийн шингэн алдсан байдал

5. ETAT: В – Breathing
Амьсгалах байдлыг ажиглах, амьсгалахад
бэрхшээлтэй байх
1. Хамрын угалз сарталзах - хатгаа
2. Хөхрөлт
3. Яраглах – хатгаа
4. Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах –
бөглөршил+ хатгаа
5. Амьсгалын тоо хэт олон байх –хатгаа
6. Тайван үед хяхатнаа амьсгал – төвөнхийн
бачуурал
7. Цээж хүчтэй хонхолзох –хатгаа
5

6. В – Breathing
Амьсгалахад бэрхшээлтэй үеийн арга хэмжээ
1. Хүчилтөрөгч өгөх
2. Цээжийг 30 хэмийн өндөр байрлалд байлгах
3. Төвөнхийн бачуурал, эпиглотит байвал
дексаметазон 0.6 мг /кг булчинд хийх
6

7. Тулгамдсан шинж
/ Үнэлж түргэн арга хэмжээ авна, дугаарын
өмнө оруулна, тун анхааралтай үзнэ/
1. 2 сар хүртэлх өвчтэй хүүхэд
2. Хэт өндөр халууралт /цагаан/
3. Гэмтэл, бусад яаралтай мэс заслын байдлууд
4. Цонхийх
5. Хордолт
6. Өвдөлт /гэдэс чихэлдэх/
7. Амьсгалын дутал
8. Тайван биш, цочромтгой /мэнэн/
9. Хүнд тураал /маразм/
10. 2 хөл хавантай байх /кваршиоркор/
11. Их хэмжээний түлэгдэл
12. Яаралтай илгээсэн бичигтэй
Яаралтай биш шинж- Дарааллын дагуу тусламж
үзүүлнэ.

8. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил – үзлэгээр
 2 нас хүртэл вирусын гаралтай АЗЦХ-
бронхиолит
 2 наснаас дээш – астма
 Харшлын анамнез
 Амьсгал гаргалт уртассан
 Шуугиантай амьсгал
 Тогшилтоор хэнгэргэн дуутай
 Чагналтаар цоохортсон амьсгал
8

9. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
дэмжих эмчилгээ
 Цээжийг 30- 40 градус налуу байлгах
 Захын судасны хүчилтөрөгчийн ханамж
90%-с доош бол хүчилтөрөгч өгөх (хамрын
ац гуурсаар, эсвэл хошуувчаар 1-4 л/мин-с
доошгүй)
 Амьсгалуулж буй агаарын хүчилтөрөгчийн
өтгөрүүлгийг 50-60% (FiO2 =0.5- 0.6)
байлгах
9

10. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
дэмжих эмчилгээ
 Шаардлагатай бол мөгөөрсөн хоолойд
гуурс тавьж, амьсгалыг бага эзлэхүүнээр
удирдах (амьсгалын эзлэхүүн: TV= 6-8
мл/кг )
 Шингэний тооцоог ФХ-ээр
 Шингэн сэлбэхдээ хүнд тураалтай эсэхийг
шалгах
 Хориглох зүйлс: коллоид уусмал, цус,
сийвэн
10

11. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
утлага
 Утлага хийхдээ хүчилтөрөгч байнга өгөх, захын
судасны хүчилтөрөгчийн ханамж 90%-с дээш
байлгах
 Утлагаар сальбутамол (albuterol, levolin) 0.05-
0.15 мг/кг/тун, 4- 6- 8 цагаар, хүнд үед 20 мин
тутамд, эсвэл үргэлжилсэн утлага хийх
 Утлагаар дексаметазон –0,2мг/кг, 4- 6- 8
цагаар, хүнд үед цаг тутамд
 Budesal (гормон- ветаметазон ба сальбутамол )
-0.5- 1.0 мл –ээр 12 цагаар
11

12. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
утлага
 Ipravent (атрофин сульфат)- 1.0 мл-ээр 8 цагаар
 Berotec ( вета 2 адреноблокатор) – 1.0 мл- ээр
3-4 удаа
 Цацла 4-гыг с дээш насанд хэрэглэнэ.
Ventolin (albuterol sulfate) – 1 цацлагаар 4-6 цаг
тутамд, үр дүнгүй бол цацах тоог нэмж болно.
12

13. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил -
Утлага үр дүнгүй бол
 Сальбутамол уухаар 0,1-0,2 мг/кг (гэрээр
уулгасан байдаг)
 Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор 1:1000
уусмалаас 0,01мл/кг, дээд тун нь 0,3 мл; 15 мин
дараа давтаж болно.
 Стериод – преднизолон 1-3 мг/кг, хэрэв
дексаметазон 0,2 мг/кг судсаар, булчинд, 3
хоног. Хүнд үед метилпреднизолон 2 мг/кг,
цаашид 2 мг/кг/ хоногт, үүнийг 6 цагт хувааж
хийнэ.
13

14. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил -
Утлага үр дүнгүй бол
 Магнийн сульфат 25% - ийн уусмалаас
0.2 мл / кг (25- 75 мг /кг/тун, дээд тун нь 2
гр) – ийг физиологийн уусмалаар
шингэлж, судсанд дуслаар хийх, 1-3
хоног
 Допамин 3 – 5 мкг/кг/мин- аар 24 цагаар
үргэлжлүүлэн, тогтвортой үр дүнд хүртэл
14

15. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
эуфиллин
 Үр дүнгүй бол судсаар эуфиллин эхний тун 5-6
мг/кг
 300 мг-с илүү болохгүй.
 Дараагийн тун 5 мг/кг, 6 цагаар хийж болно.
 20 мин-с 1 цагийн турш удаан хийнэ, хурдан
хийвэл тун нь цусанд ихэднэ.
 Бөөлжих, толгой өвдөх, хүүхэд нэмэгдэн тайван
бус болох, татах, ЗЦТ >180 удаа /мин болох шинж
илэрвэл хийхээ зогсоо!
15

16. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
 Допамин 3 мкг/кг/мин
 РЕЕР зарчмаар амьсгал удирдах
16

17. Гуурсан хоолойн бөглөршил
давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшил
,Төвөнх гуурсан хоолойн бөглөршилт үрэвсэл
-Төвөнхийн бачуурал үзлэгээр
 Амь насанд аюултай хам шинж
 Шалтгаан : вирус- АЗЦХ,
 Хоолой сөөнгө, ларингитын өвөрмөц ханиалга
 Тайван үед хяхатнаа амьсгал , төвөнхийн зай
багассанаас
 Амьсгал авалт уртассан
 Өвчүүний дээд ба доод хонхорхой татагдах
 Чагнахад уушгинд амьсгал суларсан
17

18. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
–Дэмжих эмчилгээ чухал
 Төвөнхөд ачаалалгүй байлгах
 Хангалттай уулгах – ФХ
 Чийглэг орчин
18

19. -Төвөнхийн бачуурал Эмчилгээ
 Дексаметазон –0,6 мг/кг, эсвэл
преднизолон 5 мг/кг хүртэл болно,
булчинд, судсаар
 Үр дүнгүй бол дээрх тунгаар
дексаметазоныг давтах
 Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор
1:1000 уусмалаас 0,01мл/кг, дээд тун нь
0,3 мл; 15 мин дараа давтаж болно.
19

20. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
 Судсаар физиолoгийн уусмал, эсвэл
рингер лактат 10 -15 мл/кг ердийн
дуслаар- анхааралтай хийх
 Эсвэл судсаар ФХ-ээр мл/цаг –аар-
4,2,1-ийн зарчмаар хийх нь
аюулгүйг санах
20

21. -Төвөнхийн бачуурал интубаци тавих
 Заалт: Төвөнхийн бачуурлын хүнд хэлбэр,
өвчүүний доод хонхорхой хүчтэй татагдах
 Унтуулга хангалттай байх, булчин
сулруулагч хэрэглэхгүй
 Интубаци сонгох томъёо: 4+ нас/4 ба бага
 Интубацийн гуурсаар 0,9% юмуу 0,45%-ийн
NaCl- ийн уусмалаар угааж, доргиох
массаж хийж, цэрийг гадагшлуулах
21

22. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
 Утлага хийхгүй
 Бүлээн ваннд суулгах, эсэхийг тухайн
үед шийдэх, гэхдээ эрсдэл өндөр
 Горчичник хэрэглэхгүй
22

23. Төвийн гаралтай сэлгэцэл
хомсдол
 Шалтгаан нь:
 Эмийн хордолт
 Гуурсан хоолойн бөглөршлийг унтуулснаас
 Амьсгалын төв дарангуйлагдсан байдал
 Ядмаг амьсгал
 Хүүхэн харааны байдал, нарийн,
төвлөрсөн байх, гэрлийн урвал сул-
гүүрийн цэгэн хүүхэн хараа
 Хөхрөлт
23

24. Төвийн гаралтай сэлгэцэл
-хомсдол
эмчилгээ
 Тархины дутмагшлын эмчилгээ
 Амьсгалын аналептикууд
 Налоксин
 Гуурсан хоолойн бөглөршлийн эмчилгээ
 Хэвийн сэлгэцлийн зарчмаар амьсгал
удирдах, АМВU-аар амьсгал дэмжих
24

25. ЭХЭМҮТ-ийн ЭТҮЧА-ны “Алдааны сан”-д
бүртгэгдсэн хүүхдийн яаралтай тусламж,
үйлчилгээтэй холбоотой “ гадаад” алдаанаас
Тохиолдол 1.
 УБ хотын нэгэн том эмнэлэг, дүүргийн эмнэлгийн ЯТТ-аас
 2 настай хүүхэд
 Онош: Фосфор органик нэгдлийн хордолт
 Амьсгал хямралын хүнд шинжтэй хүүхдийг 7 сарын 11-ний наадмын
өдөр эх нь гэрийнхээ ойр УБ хотын нэгэн том эмнэлэгт аваачихад
хахсан оношоор трахеостомийн гуурс тавихаар оролдлого хийсэн
боловч чадаагүй. Бүр дордсон тул ойрын дүүргийн эмнэлэг рүү
шилжүүлсэн, тэнд арга хэмжээ авалгүйгээр эмнэлгийн тэргээр
ЭХЭМҮТ-д шилжүүлсэн.
 Эмнэлзүйн алдаа: Том эмнэлэгт мэргэжлийн ур чадвар дутсан
/анамнез дутуу, эмнэлзүйг үнэлээгүй /хүүхэн хараа, гуурсан
хоолойн бөглөршил/, ажилбарын ур чадвар дутсан /интубаци
тавих/.
 Дүүргийн эмнэлэгт ЭАЯТ-ийн зарчмыг зөрчсөн, яаралтай тусламж
үзүүлж чадаагүй /хүчилтөрөгч өгөх, амьсгал дэмжих/.
 Тээвэрлэлт зөрчсөн /хүчилтөрөгчгүй тээвэрлэсэн/.
 ХЭЭТ-т анхны үзлэгээр хордолтыг сэжиглэн анамнез асуухад ялааны
хор долоож, идсэн нь гэрээс олдсон. Анхны тусламж оройтсон, хүүхэд
хоног болоогүй эндсэн. Эмгэг судлалын шинжилгээгээр бамбай
булчирхайг гэмтээсэн, УБ хотын нэгэн том эмнэлэгт ЭҮД тооцсон.

26. ЭХЭМҮТ-ийн ЭТҮЧА-ны “Алдааны сан”-д
бүртгэгдсэн хүүхдийн яаралтай тусламж,
үйлчилгээтэй холбоотой “ гадаад” алдаанаас
Тохиолдол 2.
 Дүүргийн эмнэлгийн эмч
 5 сартай хүүхэд
 Онош: БСС, Хатгаа
 Хөхрөлт, амьсгалын дутагдлын хүнд хэлбэр, О2SAT=
30%. Оройн цагаар өөрсдөө дүүргийн эмнэлэгт очиход их
хүнд хүүхдийг дүүргийн эмнэлэгт эмчилдэггүй гэж
эмнэлгийн унаагаар нь ЭХЭМҮТ-д авчирсан.
 Эмнэлзүйн алдаа: ЭАЯТ-ийн зарчмыг зөрчсөн.
Параметрүүд үзээгүй
 Хариуцлагын алдаа гэж болно.
 Шууд ХЭЭТ-т орсон. 5 хоног эмчлэгдээд эндсэн. Эмгэг
судлалын шинжилгээгээр хатгаа батлагдсан.

27. Хэт сэлгэцлийн амьсгалын дутмагшил
 Томууны А хүрээний вирус амьсгалын
төвийг цочроосноос
 Амьсгал хэт олширсон, 100 удаа/мин
 Хөхрөлтгүй, РаО2 ихэссэн
 Тайван бус
27

28. -Хэт сэлгэцлийн амьсгалын дутмагшил
эмчилгээ
 Унтуулах
 Амьсгалын төвийг дарангуйлах- промедол,
морфин судсаар, арьсан дор
 Хэвийн сэлгэцлийн зарчмаар амьсгал
удирдах
28

29. Нэвтрэмж хуваариламж алдагдсан ба
шунт үүссэн амьсгалын дутмагшил
 Уушгины хатгалгааны хүндрэл
 100% хүчилтөрөгч өгөхөд хөхрөлт намдахгүй
29

30. Уушгины хатгалгаа
•Үүсгэгч: нян, вирус
•Тохиолдол : Бронхит – 34%
Бронхиолит – 29%
Хатгалгаа – 29%
•Ангилал : Маш хүнд хатгалгаа
Хүнд хатгалгаа
Хатгалгаа
Хатгалгаагүй, ханиад шуухнаа
30

31. Маш хүнд хатгалгаа:
•Төвийн хөхрөлт, О2 Sat <90%
•Хөхөж, ууж чадахгүй, эсвэл уусан
бүхнээрээ бөөлжих
•Татах, ухаан бүдгэрэх, ухаан алдах
•Хамрын угалз сарталзах
•Яраглах
•Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах
•Цээж хонхолзох
•Амьсгалын тоо олшрох, амьсгал авалт ба гаргалтын
харьцаанд өөрчлөлтгүй
•Байршмал шаржигнуур уушгинд сонсдох
• Эмчилгээ: Эрчимт эмчилгээнд
31

32. ЭХЭМҮТ-ийн ЭТҮЧА-ны “Алдааны сан”-д
бүртгэгдсэн хүүхдийн яаралтай тусламж,
үйлчилгээтэй холбоотой “ гадаад” алдаанаас
Тохиолдол 3 /таталтын жишээ/
 Дуудлагаар гэрт нь очсон эмч
 5 сартай хүүхэд
 Онош: Таталт, хатгаа /хатгаа эмчлэгдсэн, тархи
эмчлэгдээгүй/
 Гэртээ татсан хүүхдийг түргэний эмч 40 мин турш таталт
намдаахгүйгээр булчинд нь магнезм зохих тунгаар хийж,
захын хорооллоос ЭХЭМҮТ-д тээвэрлэсэн.
 Эмнэлзүйн алдаа: ЭАЯТ-ийн зарчмыг зөрчсөн /седуксин
шулуун гэдсээр хийх/, яаралтай тусламж үзүүлж чадаагүй,
хүчилтөрөгч өгөөгүй тул тархи хүчилтөрөгчийн гүнзгий
дутагдалд орсон.
 ЯТТ-т ЭАЯТ-ийн зарчмаар таталт намдаасан, хүчилтөрөгч
өгсөн. Мэдрэлийн эмгэг судлалын тасагт шилжсэн.

33. Нэвтрэмж хуваариламж алдагдсан ба
-шунт үүссэн амьсгалын дутмагшил
уушгины хатгалгааны эмчилгээ
 Хүчилтөрөгч , O2 SAT >90% байх
 Антибиотик сонголт- нас, халууралтаас үүсгэгчийг
баримжаалах
 Шунт үүссэн бол дексаметазон 0,4 мг/кг судсаар,
булчинд, бусад үед хэрэглэхгүйг чанд
анхаарах
 Курантил 5 мг/кг BID
 Допамин 3 мкг/кг/мин
 Хэвийн сэлгэцлийн зарчмаар амьсгал удирдах
33

34. Хүнд хатгалгаа
•Цээж хонхолзох
•Амьсгалын тоо олшрох
•Уушгинд байршмал шаржигнуур ба
хэржигнүүр
•Эмчилгээ: Ердийн тасагт
34

35. Хатгалгаа
•Амьсгалын тоо олшрох
(ханиалгах)
•Уушгинд хэржигнүүр
Гэрээр эмчлэх:
•Антибиотик 5 хоног
•Ханиалга зөөлрүүлэх эм
• Хүндэрвэл эргэж ирэхийг эхэд зөвлөх
•2 хоногийн зайтай давтан үзэх
35

36. Хатгалгаагүй
Гэрээр эмчлэх:
• Ханиалга зөөлрүүлэх эм
•Дэмжих эмчилгээ
•Ханиалга намдахгүй бол 5 хоногийн зайтай
үзэх
•30 хоног ханиалгавал сүрьеэг үгүйсгэх
(хүзүүний булчирхай, БЦЖ- ийн сорви,
уушгины зураг)
36

37. Амин үзүүлэлтүүд
Заавал үзэх:
• АТ
• ЗЦТ
• Халуун /цельс/
• АД- насанд таарсан манжеттай байх, ДАД үзвэл сайн
байна.
• O2 Sat–пульсоксиметрээр хэмж
• FiO2 – хэдэд вэ?
Нэмж:
• RT
• GCS
• Шээсний гарц = мл/кг/цагт
37

38. Хүчилтөрөгч эмчилгээ хийх
/амьсгалын дутагдалтай бол/
• O2 Sat –пульсоксиметрээр хэмж
• FiO2:
 - L/min – тохируул
 - Өгөх арга -сонго
38

39. Нярайд:
•Амьсгал олширсон
•Диффузный хэржигнүүртэй
•Рентгенд том нэвчдэст сүүдэргүй,
бронхийн зураглал тодорсон
Үүсгэгч: Грам хасах нян- E.coli
Listeria monocytogenes
Strep group B
39

40. Нярайд
Хэрэглэх антибиотик:
Гентомицин 5 мг/кг BID, эсвэл 7.5 мг/ кг/24h
Ампициллин 40- 80 мг/ кг /24h TID
Пенициллин 50000- 75000ед/кг/ 6-8
цагаар
40

41. 2 сараас 5 насанд:
•Халуурах
•Амьсгал олшрох ба бусад шинжүүд
байх
•Рентгенд дэлбэг хамарсан нэвчдэс
Үүсгэгч: Strep pneumonia, extus 10%
Hib, extus 5-10%
Staph aureus, extus 20-30%
41

42. 2 сараас 5 насанд :
Хэрэглэх антибиотик:
Амоксациллин
Амоксациллин clavulanate- Co-amoxiclav
Цефалоспорины 2 ба 3-р бүлгийн эм:
цефураксим, цефотаксим Na …
42

43. Нэгдүгээр үе- цефазолин, цефалексин, цефадроксил
/манайд – cedoxyl/
-Хоёрдугаар үе ,цефаклор
, ,цефуроксим цефамандол
, , .цефаметазон цефонизид цефотетан
Гуравдугаар үе – ( , )цефтриаксон роцефин терцеф
, (цефексим цефтазидим фортум, ),цефтазим
,цефоперазон
( ), .цефотаксим клафоран цефепрозил
Дөрөвдүгээр үе –
цефепим, цефпиром.
Цефалоспорины бүлгийн
антибиотикийн ангилал

44. 2 сараас 5 насанд:
•Халуурахгүй
•Амьсгал олширсон
•Хэржигнүүртэй
•Рентгенд нэвчдэст сүүдэргүй бол
Үүсгэгч : Хламид
ЦМВ
RSV
Аденовирус
Pertusis…
44

45. 2 сараас 5 насанд:
Хэрэглэх антибиотик:
•Эритромицин 50 / мг/ кг/ хоногт QID 7-10 хоног,
эсвэл азатрил 10мг/кг/хоногт, өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног
•Сульфметаксазол 50 / мг/ кг/ хоногт BID 7-10 хоног
•Дэмжих эмчилгээ
45

46. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурсан
•Амьсгал олон
•Рентгенд нэвчдэс сүүдэртэй
Үүсгэгч : Пневмококк
Антибиотик: Пенициллин
Амоксациллин
Цефалоспорины 2, 3 –р бүлгийнх
46

47. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурахгүй
•Цэртэй ханиах
•Уушгинд хэржигнүүртэй
• Рентгенд нэвчдэс сүүдэргүй
Үүсгэгч: Микоплазм
Хламид
Антибиотик:
• Эритромицин 30- 40 мг /кг /хоногт QID, эсвэл азатрил
10мг/кг/хоногт, өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног
• Доксациллин 2-4 /мг кг/ хоногт BID
47

48. Плеврийн шингэнд:
•Өтгөн идээ байвал: Staph ба Hib
•Цус байвал Streph group A
•Муухай үнэртэй байвал анаэробууд
48

49. Дэмжих эмчилгээ
•Дулаан байлгах
•Хангалттай уулгах
•Хооллох
•Халуун бууруулах
49

50. Анхаарал тавьсанд баярлалаа
50