1. บทละครวิทยุ อาจารย์สกุลศรี ศรีสารคาม RT318

2. รายการละครวิทยุคือ ? เป็นรายการที่เสนอเรื่องราวโดยใช้การแสดงด้วยคำพูด ดนตรีและเสียงประกอบ ให้ผู้ฟังสามารถเห็นภาพ เหตุการณ์ท่าทาง มีความรู้สึกและอารมณ์คล้อยตามไปกับเรื่องที่เสนอ ละครวิทยุจึงจำเป็นต้องมี ฉาก สีสัน บรรยากาศ การเคลื่อนไหวของตัวละครและสิ่งแวดล้อม โดยอาศัยศิลปะและเทคนิคการผลิต

3. องค์ประกอบของบทละครวิทยุ เพลง ดนตรี เสียงประกอบ บทบรรยาย บทพูด บทสนทนา

4. บทสนทนาหรือบทเจรจา เป็นส่วนที่สำคัญที่สุดในละครวิทยุ ต้องทำให้ผู้ฟังรู้ว่าอะไรกำลังจะเกิดขึ้น เกิดขึ้นที่ไหน และเกิดขึ้นแก่บุคคลใด ต้องทำให้ผู้พากย์เสียงตัวละครทราบว่าตัวละครควรใช้เสียงอย่างไรรวมทั้งการแสดงของตัวละครด้วย ( โดยการบอกในวงเล็บเป็นระยะ ๆไป ) เช่น เสียงดุดัน นุ่มนวล ร้องไห้สะอึกสะอื้น หัวเราะ ถอนใจ เป็นต้น

5. บทรำพึงรำพันหรือพูดคนเดียวในใจ บทเดี่ยวในใจของตัวละครที่มักใช้แสดงความคิดคำนึงของตัวละครนั้น สามารถถ่ายทอดด้วยการทำเสียงสะท้อน ( Echo) โดยปรับแต่งเสียงที่เครื่องบันทึก ( นก ) " ฟ้า พี่นัทแก จะกลับมากี่โมง แกจะทำอาหารเซอร์ไพร์วันเกิดเขา เขาไม่รู้เรื่องนี้เลยหรอ " ( ฟ้า ) " น่าจะถึงบ้าน ประมาณ 1 ทุ่ม พอดีวันนี้พี่นัทเขามีประชุม เขางานเยอะเลยไม่ทันนึกถึงวันเกิดตัวเองหรอก“ ( ฟ้านึกในใจ ) “ ทำให้ขนาดนี้แล้ว หวังว่าพี่นัทจะประทับจนรีบขอเราแต่งงานซะทีนะ” เสียงนึกในใจคนเดียว ทำเป็นเสียง echo หรือปรับแต่งเสียงให้ต่างจากเสียงพูดคุยปกติ

6. เสียงดนตรี หน้าที่ในการเป็นเพลงประจำรายการ : เปิดเพลงเดิมเป็นประจำทุกครั้ง ... คนจะได้รู้ว่า ละครเรื่องนี้มาแล้ว บอกลักษณะ โทน ความเป็นมาของละครได้ หน้าที่เรื่องของฉาก : สร้างฉาก บอกสถานที่ เช่น เพลงท้องถิ่นอีสาน .. รู้ว่าเกิดในอีสาน เพลงแนวอินเดีย ... เรื่องเกิดในอินเดีย ... เปิด – ปิดม่าน พาคนเข้าสู่เรื่องของการแสดง และ บอกให้รู้ว่าจะออกมาสู่โลกความเป็นจริง เปลี่ยนฉาก คั่นให้รู้ว่ามีการเปลี่ยนฉาก อาจ 2-3 วิ หน้าที่ในเรื่องอารมณ์ จินตนาการ : สร้างอารมณ์ ส่งให้รู้ว่าตัวละครรู้สึกเช่นไร หรือโทนของเรื่องตอนนั้นเป็นอย่างไร เปลี่ยนอารมณ์ แต่ละฉากมีความแตกต่างของเรื่องราวและอารมณ์ ดนตรีช่วยบอกให้คนฟังรู้ได้ว่า อารมณ์ของแต่ละฉากได้เปลี่ยนไปแล้ว ทั้งสร้างภาพ สร้างอารมณ์ ดึงดูดคนดู

7. เสียงประกอบ 1. เพื่อสร้างฉาก 2. เพื่อย้ำการกระทำให้ชัดเจนขึ้น 3. เป็นสัญลักษณ์ของบางสิ่งบางอย่าง เช่นเสียงหมาหอน หมายถึงผี 4. เพื่อบอกเวลา เช่นไก่ขัน เสียงนกฮูก 5. เพื่อช่วยสร้างบรรยากาศ 6. เพื่อสร้างบรรยากาศที่ไม่เป็นความจริงขึ้น

8. บทบรรยาย บรรยายเรื่องย่อตอนต้น เป็นการเปิดนำละครวิทยุ แนะนำเหตุการณ์ ของเรื่องก่อนดำเนินเรื่อง เท้าความถึง เหตุการณ์ตอนที่แล้ว บรรยาย เล่าเบื้องหลัง ภูมิหลัง บรรยายคั่นเพื่อประหยัดเวลา ตัดความยาวบางส่วน ใช้การบรรยายแทน ไม่ ยาวมาก แต่เหมือนสรุป หรือ เกริ่นให้เกิด ความกระชับ มากกว่าจะใช้บทสนทนาจนเยิ่นเย่อ บทบรรยาย

9. โครงสร้างของละครวิทยุ เรื่องราว ( story ) เค้าโครงเรื่อง ( plot ) หมายถึงเค้าโครงของเรื่องราวหรือการกระทำที่กำหนดขึ้นเพื่อให้รู้ขอบเขต ความเป็นไปและพฤติกรรมของตัวละคร แก่นของเรื่อง ( theme ) หมายถึงแนวเรื่องหรือสาระสำคัญของเรื่อง การดำเนินเรื่อง 4.1 การแสดงจุดเริ่มต้นของเรื่อง 4.2 การขัดแย้ง 4.3 ความซับซ้อนซ่อนเงื่อน 4.4 การถึงจุดสุดยอดของปัญหาหรือการขัดแย้ง 4.5 การคลี่คลายของปัญหา

10. Mind Map บทละครวิทยุ บทละครวิทยุรักไม่มีเงื่อนไข ชื่อเรื่อง อุ่นไอรัก แก่นเรื่องหลัก รักไม่มีเงื่อนไข หัวข้อ รักของพ่อแม่ ระยะเวลา 15 นาที แนวคิดของเรื่อง รักที่มีแต่ความห่วงใยของพ่อแม่ ตัวละครหลัก พ่อแม่ ลูกคนโตชื่อหนึ่ง ลูกคนเล็กชื่อสอง เพื่อนลูก ฉาก บ้านครอบครัวสอง หอเพื่อน สถานพินิจและคุ้มครองเด็ก การเปิดเรื่อง มีครอบครัวอบอุ่นคนอื่นอิจฉา ซึ่งมีพ่อแม่อยู่กับลูกพร้อมหน้า จุดขัดแย้ง ลูกคนเล็กคิดว่าพ่อแม่ไม่รัก รักแต่พี่ชาย หนีออกจากบ้าน ไปติดยา จุดขัดแย้ง พ่อแม่ตามมาเจอเสียใจมาก หมดสติไป จุดจบ ลูกที่ลงโทษ พ้นโทษกลับมาขอโทษพ่อแม่ พ่อแม่ไม่โกรธ ลูกกลับตัว

11. การแสดงจุดเริ่มต้นของเรื่อง ( Exposition ) เป็นการปูพื้นเรื่อง อาจเป็นการเท้าความถึงเรื่องดั้งเดิมย้อนให้เห็นที่มาของเรื่องให้รู้ “เหตุที่มา” ของเรื่อง หรืออาจนำ “ผล” ของเรื่องมาเริ่มก่อน แล้วจึงแสดงให้รู้ถึง “เหตุ” ของเรื่องก็ได้ อาจเป็นการปล่อยตัวละคร เพื่อให้เห็นความผูกพัน ความเกี่ยวโยง เป็นการปูพื้นให้เกิดความเข้าใจในเรื่องราวทีละน้อยก็ได้ เป็นส่วนที่จะดึงหรือเกี่ยว ( hook ) ให้ผู้ฟังติดตามเรื่องต่อ ๆ ไป

12. การขัดแย้ง ( Conflict ) เป็นการแสดงให้เห็นสิ่งที่เป็นความขัดแย้งกัน หรือแสดงถึงลักษณะปัญหาและอุปสรรค ซึ่งเป็นจุดที่สร้างความเร้าใจ ชวนให้ติดตามและเป็นการแสดงการขยายตัวของปัญหาหรือความขัดแย้งว่าลุกลามออกไปอย่างไร พาดพิงถึงใครหรือมีเหตุการณ์อะไรเกี่ยวข้องบ้าง เกิดขึ้นหลายลักษณะ เช่น คนกับคน คนกับโชคชะตา คนกับธรรมชาติ และการขัดแย้งภายในบุคคล

13. climax หมายถึง การขมวดเรื่องราวงวดเข้า เพราะถูกสร้างปมปัญหายิ่งผูกปมมาก ก็จะรู้สึกเหมือนเขม็งเกลียวมากขึ้น ๆ จนถึงจุดยอดรวมสูงสุดของปัญหาไปต่อไปไม่ได้อีกแล้ว เพราะถึงที่สุดแล้ว ถือว่าเป็นจุดสุดยอดของเรื่องราวนั่นเอง

14. การคลี่คลายปมปัญหา ( resolution ) เป็นจุดที่ต้องการแสดงออกหรือเปิดเผยคลี่คลายปมปัญหาต่าง ๆ ให้ลุล่วงไม่เคลือบแคลงอีกต่อไป จะต้องถูกคลี่คลาย แก้เงื่อนปมเหล่านั้น หมายถึง เรื่องราวจะต้องถูกเปิดเผยหรือคลายปมนั้นออกไปสู่จุดอวสาน

15. ขั้นตอนการเขียนรายละเอียด ของบทละครวิทยุ แบ่งโครงสร้างบท - ส่วนต้น เป็นส่วนนำเรื่อง และปูพื้นเรื่องและส่วนที่สร้างเงื่อนไข ( ไม่เกิน 2 ส่วน ) - ส่วนกลาง เป็นส่วนที่ทำให้เรื่องราวดำเนินไปได้ (6-7 ส่วน ) - ส่วนท้าย เป็นส่วนที่นำไปสู่จุดรวมต่าง ๆ ของปัญหาความขัดแย้งทั้งมวลมาถึงขีดสุด ( อาจมีสัดส่วน 1-2 ส่วน ) 2. กำหนดคาแร็กเตอร์ของตัวละครให้ชัด และคิดว่าจะแสดงตัวตนของตัว ละครนั้นอย่างไร 3. กำหนดจุดเริ่มต้น ความขัดแย้ง Climax และ วิธีคลี่คลายปัญหา - 3. ลงมือเขียนตามลำดับฉากและตอนที่กำหนดไว้

16. ตัวบท มีส่วนประกอบ ดังนี้ เรื่องย่อ เรื่องย่อตั้งแต่ต้นจนจบ ความยาวไม่เกิน 1 หน้ากระดาษ A4 เพื่อให้ทีมงาน นักแสดงรู้เรื่องราวของเรื่อง ได้ทำความเข้าใจที่มา ที่ไป และ ลำดับขั้นตอนพัฒนาการของเรื่อง จะช่วยให้เข้าใจบท มากขึ้น และนำไปสู่การผลิต และ การแสดงที่เหมาะสม

17. ตัวบท มีส่วนประกอบ ดังนี้ ใบแบ่งตัวละคร บอกบุคลิกลักษณะตัวละครทุกตัว เช่น มะนาว ( นางเอก ) เด็กสาวที่ต้องตกมาเป็นตัวระบายความแค้นของแม่ มีความหยิ่งทะนงในตัวเอง ปธีร์ ( พระเอก ) ชายหนุ่มรักเดียวใจเดียวมั่นคง กำธร ลุงของมะนาว เป็นคนดี รักความยุติธรรม

18. ตัวบท มีส่วนประกอบ ดังนี้ ตัวบท บทประกอบไปด้วยรายละเอียดทั้งหมด ทั้งรายละเอียดของละคร เพลง ดนตรี เสียงประกอบ คำพูด และ การกำหนดอารมณ์และ ลักษณะการแสดง ต้องพยายามเขียนให้ชัดเจนมากที่สุด เพื่อ สื่อสารกับผู้แสดงให้เข้าใจตรงกัน มี 3 ส่วน : หัวเรื่อง / เนื้อเรื่อง / ท้ายเรื่อง

19. ตัวบท มีส่วนประกอบ ดังนี้ หัวเรื่อง : - เพลงนำคณะ เพลงนำรายการ ประมาณ 1 นาที - ประกาศชื่อคณะ เช่น คณะละครเกตุแก้ว ขอเสนอนิยายรักโรแมนติก - เพลงนำเรื่อง คือเพลงที่สอดคล้องกับละครนั้น - ประกาศชื่อเรื่อง - เพลงนำเรื่องอีกครั้ง - ประกาศนำเรื่อง ปูพื้นก่อนเริ่มเรื่อง

20. ตัวบท มีส่วนประกอบ ดังนี้ เนื้อเรื่อง : - รายละเอียดทั้งบทเจรจา ดนตรี เสียงประกอบที่ดำเนินไปตามเรื่องที่วางไว้ ท้ายเรื่อง : - เพลงนำเรื่อง - บรรยายปิดท้ายเป็นการสรุป บอกเรื่องคราวหน้า เพื่อชวนให้ติดตาม ประกาศรายชื่อผู้แสดง ผู้ประพันธ์ ผู้กำกับ ผู้สนับสนุน - เพลงประจำคณะ หรือ เพลงประจำรายการ

21. งานบทละครวิทยุ กลุ่มละ 10-12 คน เขียนบทละครวิทยุ ความยาว 15 นาที ( ตามเรื่องย่อที่จับสลากได้ ) พรีเซ็นต์ละครวิทยุ : แสดงตามบทจริงหน้าชั้นเรียน