SlideShare a Scribd company logo
PERSAMAAN
DIFERENSIAL BIASA
P.D.B.
ORDER 1
P.D.B.
ORDER 2
P.D.B. ORDER
TINGGI
1. P.D PEUBAH
TERPISAH
2. P.D HOMOGEN
3. P.D LINEAR
4. P.D BERNOULLI
5. P.D NON
HOMOGEN
6. P.D EKSAK
7. FAKTOR
INTEGRASI
1. P.D
HOMOGEN
2. P.D NON
HOMOGEN
3. P.D EULER
CAUCHY
1. P.D
HOMOGEN
2. P.D NON
HOMOGEN
PDB ORDER 1
1. PD PEUBAH TERPISAH
 Bentuk Umum :
a. ),( yxf
dx
dy

)().( 21 yfxf
dx
dy

  dxxf
yf
dy
)(
)(
1
2
b. 0),(),(  dyyxgdxyxf
0)().()().( 2121  dyygxgdxyfxf
12 .
1
gf

0
)(
)(
)(
)(
2
2
1
1
 dy
yf
yg
dx
xg
xf
 Contoh :
a. 0cos.tansin.sin  xdyyydxx
0cos.tansin.sin  xdyyydxx
xy cos.sin
1

0
sin
tan
cos
sin
 dy
y
y
dx
x
x
0
sin
tan
cos
sin
  dy
y
y
dx
x
x
c
y
dy
x
xd
ln
coscos
)(cos
 
cdyy
x
lnsec
cos
1
ln  
cdy
yy
yy
y
x
ln
)tan(sec
)tan(sec
.sec
cos
1
ln 


 
cdy
yy
yyy
x
ln
)tan(sec
)tansec(sec
cos
1
ln
2



 
cdy
yy
yyd
x
ln
)tan(sec
)tan(sec
cos
1
ln 


 
cyy
x
ln)tanln(sec
cos
1
ln 
cxyy ln))(costanln(sec 
cxyy  ))(costan(sec
Misal
Ingat :
Misal
2. PD DIFERENSIAL HOMOGEN
 Bentuk Umum
),( yxf
dx
dy

dimana ),( yxf adalah fungsi homogen derajat nol dalam )(lambda .
Definisi : ),( yxf disebut fungsi homogen derajat ndalam  jika
),(),( yxfyxf n
 
 Contoh
x
yxy
dx
dy
22

 ).(.......... i
Misal xuy 
dx
du
xu
dx
dy
 ).(.......... ii
Subsitusikan persamaan (ii) ke (i)
x
xuxux
dx
du
xu
222


x
uux
dx
du
xu
)1( 2


2
1 uu
dx
du
xu 
 
 x
dx
u
du
2
1
cx
d
lnln
sin1
cos
2


 

 
x
c
d ln
x
c
ln
x
c
u lnarcsin 
 Misal

x
c
x
y
lnarcsin 
x
c
x
y
lnsin
3. PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR
 Bentuk Umum
)()(. xqxpy
dx
dy
 )......(i
Penyelesaian
Misal :






dx
du
v
dx
dv
u
dx
dy
vuy
)......(ii
Subsitusikan persamaan (ii) ke (i)
)()(.. xqxpvu
dx
du
v
dx
dv
u  )......(iii
Dari persamaan (iii) ambil dua persamaan sebagai berikut :
0)(..  xpvu
dx
dv
u
dan
)(xq
dx
du
v 

0)(..  xpvu
dx
dv
u
0)(. 





 xpv
dx
dv
u
0)(.  xpv
dx
dv
)(. xpv
dx
dv

  pdx
v
dv
 pdxvln

 pdx
ev
Subsitusi persamaan (v) pada persamaan berikutnya

)(xq
dx
du
v 
)(
1
xq
vdx
du

dxxq
e
du pdx
)(
1


dxxqedu pdx
)(. 

Cdxxqeu pdx
  
)(.
vuy 
  
 
pdxpdx
eCdxxqey )(.
 Contoh


cossec  r
d
dr
)......(i
Misal






 d
du
v
d
dv
u
d
dr
vur
)......(ii
Subsitusi persamaan (ii) ke (i)


cossec..  vu
d
du
v
d
dv
u )......(iii
Dari persamaan (iii) ambil dua persamaan sebagai berikut :

0sec..  

vu
d
dv
u )......(iii
0sec. 





 

v
d
dv
u


sec.v
d
dv

d
v
dv
  sec
 tanseclnln v
 tansec
1

v
Subsitusi persamaan (iv) ke persamaan (v)



cos
d
du
v )......(iii


ddu cos
tansec
1


 ddu cos)tan(sec 
 ddu   sin
Cu   cos
vur 
 Cr 

 

cos
tansec
1
4. PERSAMAAN BERNOULLI
 Bentuk Umum
n
yxqyxp
dx
dy
).().(  )......(i
Dimana n≠0 dan n≠1
Bagi persamaan (i) dengan
n
y
sehingga
)().(. 1
xqyxp
dx
dy
y nn
 
)......(ii
Misal :









dx
dy
yn
dx
dz
yz
n
n
)1(
1
)......(iii
Subsitusikan persamaan (iii) ke (ii), sehingga diperoleh
)().(
)1(
1
xqzxp
dx
dz
n


)()1()1().( xqnnzxp
dx
dz
 )......(iv
Persamaan (iv) adalah persamaan diferensial linear
 Contoh
4
xyy
dx
dy
 ).....(i
4
xyy
dx
dy
 4
1
y

xy
dx
dy
y   34
)......(ii
Misal :















dx
dy
y
dx
dz
dx
dy
y
dx
dz
yz
4
4
3
3
1
3 )......(iii
Subsitusikan persamaan (iii) ke (ii), sehingga diperoleh
xz
dx
dz

3
1
)......(iv
Misal :






dx
du
v
dx
dv
u
dx
dz
vuz
)......(v
Subsitusi persamaan (v) ke (iv)
xvu
dx
du
v
dx
dv
u 





 .
3
1
xvu
dx
du
v
dx
dv
u  .
3
1
3
1
)......(vi
Dari persamaan (vi) diambil 2 persamaan :
 0
3
1






 v
dx
dv
u
v
dx
dv

3
1
v
dx
dv
3
  dx
v
dv
3
x
ev
xv
3
3ln


Subsitusi nilai v pada persamaan berikutnya
 x
dx
du
v 
3
1
 


dx
e
x
du
xdxdue
x
dx
du
e
x
x
x
3
3
3
3
3
1
3
1
Ceu x
 3
ln
 Cee
y
vuy
yz
xx





33
3
3
3
ln
1
5. PERSAMAAN DIFERENSIAL DENGAN KOEFISIEN-KOEFISIEN LINEAR
(P.D. NON HOMOGEN)
 Bentuk Umum
0)()(  dyrqypxdxcbyax
Atau
111 cybxa
cbyax
dx
dy


 ).....(i
Dimana 0, 1 cc dan 0
11

ba
ba
Terdapat 3 macam cara penyelesain, antara lain :
a. Bila 0c dan 01 c , maka persamaan (i) menjadi ;
11 byax
byax
dx
dy


 ).....(ii
b. Bila 0
11

ba
ba
, maka byax  dapat dinyatakan sebagai kelipatan dari
ybxa 11  ,misalkan )(11 byaxkybxa 
Dengan pemisalan )........(iii
dx
dy
ba
dx
dz
byaxz






Subsitusikan persamaan (iii) ke persamaan (i) sebagai berikut :
a
ckz
cz
b
dx
dz
ckz
cz
a
dx
dz
b



















1
1
1
).....(iv
Persamaan (iv) adalah P.D. Peubah Terpisah
c. Bila 0, 1 cc dan 0
11

ba
ba
, maka langkah-langkah penyelesaiannya
sebagai berikut :
 Pandang





0
0
11 cybxa
cbyax
adalah dua garis yang berpotongan di suatu
titik, sebut ),( kh
 Misal
1
1
11
11
dx
dy
dx
dy
dydykyy
dxdxhxx






).....(v
 Subsitusikan persamaan (v) ke (i)
11111
11
1
1
)()(
)()(
ckybhxa
ckybhxa
dx
dy



1111111
11
1
1
ckbhaybxa
cbkahbyax
dx
dy


 ).....(vi
 Dari persamaan (vi) ambil





0
0
11 ckbha
cbkah
sebagai sistem persamaan
linear (SPL) dalam h dan k.
 Selanjutnya,
1111
11
1
1
ybxa
byax
dx
dy


 adalah P. D. Homogen.
 Contoh
dxyxdyyx )14()2( 
Jawab
2
14



yx
yx
dx
dy
).....(i
Persamaan (i) memenuhi ketiga syarat
 Misal
1
1
11
11
dx
dy
dx
dy
dydykyy
dxdxhxx






).....(ii
Dari persamaan (i) dan (ii)
2)()(
1)()(4
11
11
1
1



kyhx
kyhx
dx
dy
2
144
11
11
1
1



khyx
khyx
dx
dy
).....(iii
Dari persamaan (iii) dapat diambil






02
014
kh
kh
3
1
13
2
14




h
h
kh
kh
3
7
3
1
2
2



k
k
kh
11
11
1
1 4
yx
byx
dx
dy


 ).....(iv
Misal







1
1
1
1
11
dx
du
xu
dx
dy
uxy
).....(v
Subsitusikan persamaan (v) ke (iv)
4
1
3
4
1
3
1
1
1
1
1
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
11
11
1
1
)2)(2(
ln)2ln()2ln(
ln)2ln(
4
3
)2ln(
4
1
ln
)2(4
3
)2(4
1
lnln
)2()2(
4
1
1
4
)1(
)1(
)1(
)4(
)1(
)4(
4









































Cxuu
Cxuu
Cxuu
Cx
u
du
u
du
Cxdu
u
B
u
A
x
dx
du
u
u
u
u
dx
du
x
u
uu
u
u
dx
du
x
ux
ux
dx
du
xu
uxx
uxx
dx
du
xu
Subsitusikan kembali nilai u pada persamaan (v)
Misal
)........(..........)2)(2(
22
22
1111
4
1
3
1
11
1
11
4
1
3
1
1
1
1
viCyxyx
Cx
x
yx
x
yx
Cx
x
y
x
y






 





 















Mencari nilai x1 dan y1 dengan mensubsitusikan nilai h dan k pada persamaan
(ii)
3
7
3
1
111
111


yykyykyy
xxhxxhxx
Subsitusi nilai x1 dan y1 ke persamaan (vi)
Cyxyx
Cyxyx












































3
3
)32(
3
5
2
3
7
3
1
2
3
7
3
1
2
6. PERSAMAAN DIFERENSIAL EKSAK
 Bentuk Umum
0),(),(  dyyxNdxyxM ).....(i
Persamaan (i) disebut P. D. Eksak jika persamaan tersebut merupakan turunan
dari fungsi cyxu ),( , sehingga :
0





dy
y
u
dx
x
u
).....(ii
Dari persamaan (i) dan (ii), maka :
yx
u
y
M
ythd
diturunkan
x
u
M









2
)(
dan
yx
u
x
N
xthd
diturunkan
y
u
N









2
)(
Syarat P.D. Eksak :
x
N
y
M





 Contoh
0)(2 22
 dyyxxydx
Jawab
0)(2 22
 dyyxxydx ).....(i
x
y
M
xyM
2
2




x
x
N
yxN
2
22




Karena
x
N
y
M





, maka (i) adalah P. D. Eksak
).........(
2
2
2
2
iiyyxu
xxyu
xy
x
u
xyM







Cari y , dengan menurunkan u terhadap y
Cyyx
Cyxu
Cyyxu
Cy
dyyd
dy
d
y
dy
d
xyx
dy
d
xN
dy
d
x
y
u












32
32
3
2
2
222
2
2
3
1
),(
3
1
3
1






7. FAKTOR INTEGRASI
 Bentuk Umum
Jika 0),(),(  dyyxNdxyxM ).....(i tidak memenuhi syarat eksak
x
N
y
M





maka (i) dapat diubah menjadi P. D. Eksak dengan cara
mengalikan dengan faktor integrasi u, sehingga
0),(),(  dyyxNudxyxMu ).....(ii
merupakan P. D. Eksak karena (ii) P.D. Eksak, maka (ii) memenuhi syarat
eksak
)..(..........
)()(
iii
y
u
M
x
u
N
x
N
y
M
u
x
u
N
x
N
u
y
u
M
y
M
u
Nu
x
Mu
y


































Nilai u dapat dicari melalui persamaan (iii). Ada banyak kemungkinan untuk
u, antara lain :
a. Bila faktor integrasi u hanya tergantung dari x saja
0,)( 






y
u
dx
du
x
u
xuu ).....(iv
Subsitusikan persamaan (iv) ke (iii)







































dx
N
x
N
y
M
eu
dx
N
x
N
y
M
u
du
dx
du
N
x
N
y
M
u
dx
du
N
x
N
y
M
u 0
b. Bila faktor integrasi u hanya tergantung dari y saja
dy
du
y
u
x
u
xuu 





 ,0)( ).....(v
Subsitusikan persamaan (v) ke (iii)





























dy
M
x
N
y
M
eu
dy
M
x
N
y
M
u
du
dy
du
M
x
N
y
M
u 0
c. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada )( yx 
).....(
)(')1(.
)('.
1,1)(
vi
zu
z
u
dy
dz
z
u
y
u
zu
z
u
dx
dz
z
u
x
u
dy
dz
dx
dz
yxzuu




























Subsitusikan persamaan (vi) ke (iii)
dz
MN
x
N
y
M
u
du
MN
x
N
y
M
u
zu
zuMN
x
N
y
M
u
zuMzuN
x
N
y
M
u








































)('
)(')(
))('()('.
d. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada ).( yx saja
).....(
).('.
).('.
,.)(
vii
xzu
dy
dz
z
u
y
u
yzu
dx
dz
z
u
x
u
x
dy
dz
y
dx
dz
yxzuu






















Subsitusikan persamaan (vii) ke (iii)
dz
MxNy
x
N
y
M
u
du
MxNy
x
N
y
M
u
zu
zuMxNy
x
N
y
M
u
xzuMyzuN
x
N
y
M
u
 











































)('
)(')(
)('.)('.
e. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada )( 22
yx  saja
).....(
2)..('.
2).('.
2,2)( 22
viii
yzu
dy
dz
z
u
y
u
xzu
dx
dz
z
u
x
u
y
dy
dz
x
dx
dz
yxzuu






















Subsitusikan persamaan (viii) ke (iii)
dz
yMxN
x
N
y
M
u
du
yMxN
x
N
y
M
u
zu
zuyMxN
x
N
y
M
u
yzuMxzuN
x
N
y
M
u
 











































22
22
)('
)(')22(
2)('.2)('.
 Contoh
Tentukan penyelesaian umum dari 0)1()23( 2
 dyxdxy mempunyai
faktor integrasi hanya fungsi dari x
Jawab
2
23




y
M
yM
x
x
N
xN
2
12




Karena
x
N
y
M





maka (i) bukan P. D. Eksak
2
2
)1ln(ln
)1ln(2ln
)1)(1(
)1(2
ln
1
22
0








































 
 
xu
xu
dx
xx
x
u
dx
x
x
u
du
dx
N
x
N
y
M
u
du
dx
du
N
x
N
y
M
u
dx
du
N
x
N
y
M
u
2
)1(
1


x
u kalikan dengan persamaan (i)
0
)1(
)1(
)1(
)23(
2
2
2






dy
x
x
dx
x
y
2
2
)1(
2
)1(
23








xy
M
x
y
M
22
2
2
)1(
2
)1(
)1()1(
)1(
)1(
)1)(1(
)1)(1(
)1(
1

















xx
xx
x
N
x
x
xx
xx
x
x
N
x
N
y
M





y
x
y
u
y
x
yu
x
y
du
x
y
x
u
x
y
M




















 
)1(
32
)1(
1
)23(
)1(
23
)1(
23
)1(
23
2
2
2
Cari y , dengan menurunkan u terhadap y
Cy
x
y
cyxu
y
x
y
u
y
dyd
x
x
dy
d
dy
d
xx
x
dy
d
x
N
dy
d
xy
u



























)1(
32
),(
)1(
32
)1(
2)1(
)1(
2
)1(
)1(
)1(
2
)1(
2







More Related Content

What's hot

Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
Kelinci Coklat
 
Soal dan pembahasan integral permukaan
Soal dan pembahasan integral permukaanSoal dan pembahasan integral permukaan
Soal dan pembahasan integral permukaan
Universitas Negeri Padang
 
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKAT
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKATDERET PANGKAT & METODE DERET PANGKAT
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKATyuni dwinovika
 
Fungsi bessel
Fungsi besselFungsi bessel
Fungsi bessel
Gayuh Permadi
 
01 barisan-dan-deret
01 barisan-dan-deret01 barisan-dan-deret
01 barisan-dan-deret
Arif Nur Rahman
 
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertamaPersamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
dwiprananto
 
metode euler
metode eulermetode euler
metode euler
Ruth Dian
 
Persamaan Diferensial [orde-2]
Persamaan Diferensial [orde-2]Persamaan Diferensial [orde-2]
Persamaan Diferensial [orde-2]Bogor
 
Persamaan Diferensial Orde 2 Variasi Parameter
Persamaan Diferensial  Orde 2 Variasi ParameterPersamaan Diferensial  Orde 2 Variasi Parameter
Persamaan Diferensial Orde 2 Variasi ParameterDian Arisona
 
Transformasi laplace (bag. kedua)
Transformasi laplace (bag. kedua)Transformasi laplace (bag. kedua)
Transformasi laplace (bag. kedua)
Heni Widayani
 
Turunan Fungsi Kompleks
Turunan Fungsi KompleksTurunan Fungsi Kompleks
Turunan Fungsi Kompleks
RochimatulLaili
 
Bab 8 persamaan differensial-biasa
Bab 8 persamaan differensial-biasaBab 8 persamaan differensial-biasa
Bab 8 persamaan differensial-biasa
Kelinci Coklat
 
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-keduaPersamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
dwiprananto
 
Aplikasi integral
Aplikasi integralAplikasi integral
Aplikasi integral
Dw Alonlyman
 
Persamaan differensial parsial
Persamaan differensial parsialPersamaan differensial parsial
Persamaan differensial parsial
Moch Harahap
 
Deret Fourier
Deret FourierDeret Fourier
Deret Fourier
Kelinci Coklat
 
Metode Numerik Trapesium
Metode Numerik TrapesiumMetode Numerik Trapesium
Metode Numerik Trapesium
Wahyu Priyanti
 
Persamaandifferensial
PersamaandifferensialPersamaandifferensial
Persamaandifferensial
Meiky Ayah
 
Persamaan differensial-biasa
Persamaan differensial-biasaPersamaan differensial-biasa
Persamaan differensial-biasa
Pramudita nurul kartika aji
 

What's hot (20)

Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
Barisan dan Deret ( Kalkulus 2 )
 
Soal dan pembahasan integral permukaan
Soal dan pembahasan integral permukaanSoal dan pembahasan integral permukaan
Soal dan pembahasan integral permukaan
 
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKAT
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKATDERET PANGKAT & METODE DERET PANGKAT
DERET PANGKAT & METODE DERET PANGKAT
 
Fungsi bessel
Fungsi besselFungsi bessel
Fungsi bessel
 
Modul 1 pd linier orde satu
Modul 1 pd linier orde satuModul 1 pd linier orde satu
Modul 1 pd linier orde satu
 
01 barisan-dan-deret
01 barisan-dan-deret01 barisan-dan-deret
01 barisan-dan-deret
 
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertamaPersamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
Persamaan diferensial biasa: Persamaan diferensial orde-pertama
 
metode euler
metode eulermetode euler
metode euler
 
Persamaan Diferensial [orde-2]
Persamaan Diferensial [orde-2]Persamaan Diferensial [orde-2]
Persamaan Diferensial [orde-2]
 
Persamaan Diferensial Orde 2 Variasi Parameter
Persamaan Diferensial  Orde 2 Variasi ParameterPersamaan Diferensial  Orde 2 Variasi Parameter
Persamaan Diferensial Orde 2 Variasi Parameter
 
Transformasi laplace (bag. kedua)
Transformasi laplace (bag. kedua)Transformasi laplace (bag. kedua)
Transformasi laplace (bag. kedua)
 
Turunan Fungsi Kompleks
Turunan Fungsi KompleksTurunan Fungsi Kompleks
Turunan Fungsi Kompleks
 
Bab 8 persamaan differensial-biasa
Bab 8 persamaan differensial-biasaBab 8 persamaan differensial-biasa
Bab 8 persamaan differensial-biasa
 
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-keduaPersamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
Persamaan diferensial biasa: persamaan diferensial orde-kedua
 
Aplikasi integral
Aplikasi integralAplikasi integral
Aplikasi integral
 
Persamaan differensial parsial
Persamaan differensial parsialPersamaan differensial parsial
Persamaan differensial parsial
 
Deret Fourier
Deret FourierDeret Fourier
Deret Fourier
 
Metode Numerik Trapesium
Metode Numerik TrapesiumMetode Numerik Trapesium
Metode Numerik Trapesium
 
Persamaandifferensial
PersamaandifferensialPersamaandifferensial
Persamaandifferensial
 
Persamaan differensial-biasa
Persamaan differensial-biasaPersamaan differensial-biasa
Persamaan differensial-biasa
 

Similar to Persamaan Diferensial Biasa (PDB) Orde 1

Bab 6 turunan fungsi
Bab 6 turunan fungsiBab 6 turunan fungsi
Bab 6 turunan fungsi
Daud Sulaeman
 
02 bab 1
02 bab 102 bab 1
02 bab 1
fitriana416
 
Integral rangkap
Integral rangkapIntegral rangkap
Integral rangkap
ASBAETY
 
Integral rangkap
Integral rangkapIntegral rangkap
Integral rangkap
dwi09arya
 
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
Irwan Saputra
 
Tugas kalkulus 2 r
Tugas kalkulus 2 rTugas kalkulus 2 r
Tugas kalkulus 2 r
Al Munawwaroh
 
Fungsi 1
Fungsi 1Fungsi 1
Fungsi 1
tri cahyani
 
Integral tak tentu
Integral tak tentuIntegral tak tentu
Persamaan diferensial-biasa
Persamaan diferensial-biasaPersamaan diferensial-biasa
Persamaan diferensial-biasa
Agoeng Areka MoZar
 
Deret fourier
Deret fourierDeret fourier
Deret fourier
PIO2021
 
integrasi
integrasiintegrasi
integrasi
Qiu Mil
 
Met num 10
Met num 10Met num 10
Met num 10
Amri Sandy
 
Sistem Bilangan
Sistem BilanganSistem Bilangan
Sistem Bilangan
Ong Lukman
 
Kelas xii bab 1
Kelas xii bab 1Kelas xii bab 1
Kelas xii bab 1
pitrahdewi
 
Penerapan Integral Tentu
Penerapan Integral TentuPenerapan Integral Tentu
Penerapan Integral TentuRizky Wulansari
 
integral print mhs
integral print mhsintegral print mhs
integral print mhs
IKHTIAR SETIAWAN
 
Integral
IntegralIntegral
Integral
Didit Prasetiyo
 
1-teori-pendukung.ppt
1-teori-pendukung.ppt1-teori-pendukung.ppt
1-teori-pendukung.ppt
MarianaSitanggang3
 
Kalkulus asas terbitan pertama
Kalkulus asas  terbitan pertamaKalkulus asas  terbitan pertama
Kalkulus asas terbitan pertamaAishah Ya'Acob
 

Similar to Persamaan Diferensial Biasa (PDB) Orde 1 (20)

Bab 6 turunan fungsi
Bab 6 turunan fungsiBab 6 turunan fungsi
Bab 6 turunan fungsi
 
02 bab 1
02 bab 102 bab 1
02 bab 1
 
Integral rangkap
Integral rangkapIntegral rangkap
Integral rangkap
 
Integral rangkap
Integral rangkapIntegral rangkap
Integral rangkap
 
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
Persamaan elips horizontal dititik (h,k)
 
Tugas kalkulus 2 r
Tugas kalkulus 2 rTugas kalkulus 2 r
Tugas kalkulus 2 r
 
Fungsi 1
Fungsi 1Fungsi 1
Fungsi 1
 
Integral tak tentu
Integral tak tentuIntegral tak tentu
Integral tak tentu
 
Persamaan diferensial-biasa
Persamaan diferensial-biasaPersamaan diferensial-biasa
Persamaan diferensial-biasa
 
Deret fourier
Deret fourierDeret fourier
Deret fourier
 
integrasi
integrasiintegrasi
integrasi
 
Met num 10
Met num 10Met num 10
Met num 10
 
Sistem Bilangan
Sistem BilanganSistem Bilangan
Sistem Bilangan
 
Kelas xii bab 1
Kelas xii bab 1Kelas xii bab 1
Kelas xii bab 1
 
Penerapan Integral Tentu
Penerapan Integral TentuPenerapan Integral Tentu
Penerapan Integral Tentu
 
Integral
IntegralIntegral
Integral
 
integral print mhs
integral print mhsintegral print mhs
integral print mhs
 
Integral
IntegralIntegral
Integral
 
1-teori-pendukung.ppt
1-teori-pendukung.ppt1-teori-pendukung.ppt
1-teori-pendukung.ppt
 
Kalkulus asas terbitan pertama
Kalkulus asas  terbitan pertamaKalkulus asas  terbitan pertama
Kalkulus asas terbitan pertama
 

Recently uploaded

PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
Kanaidi ken
 
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum MerdekaModul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptxRPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
YongYongYong1
 
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docxLaporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
RUBEN Mbiliyora
 
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28 Juni 2024
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28  Juni 2024Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28  Juni 2024
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28 Juni 2024
Kanaidi ken
 
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum MerdekaModul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdfMODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
YuristaAndriyani1
 
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
nasrudienaulia
 
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada AnakDefenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
Yayasan Pusat Kajian dan Perlindungan Anak
 
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIANSINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
NanieIbrahim
 
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
Fathan Emran
 
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdfKelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
JALANJALANKENYANG
 
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
HengkiRisman
 
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdfKONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
AsyeraPerangin1
 
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi KomunikasiMateri Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
AdePutraTunggali
 
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptxPembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
Sosdiklihparmassdm
 
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdfJuknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
HendraSagita2
 
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdfMakalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
Andre664723
 

Recently uploaded (20)

PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
 
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum MerdekaModul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Informatika Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
 
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptxRPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
RPH BAHASA MELAYU TAHUN 6 SJKC 2024.pptx
 
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docxLaporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
Laporan Pembina Pramuka sd format doc.docx
 
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28 Juni 2024
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28  Juni 2024Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28  Juni 2024
Workshop "CSR & Community Development (ISO 26000)"_di BALI, 26-28 Juni 2024
 
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum MerdekaModul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
 
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdfMODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
MODUL P5 FASE B KELAS 4 MEMBUAT COBRICK.pdf
 
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
Teori Fungsionalisme Kulturalisasi Talcott Parsons (Dosen Pengampu : Khoirin ...
 
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada AnakDefenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
Defenisi Anak serta Usia Anak dan Kekerasan yang mungki terjadi pada Anak
 
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIANSINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
SINOPSIS, TEMA DAN PERSOALAN NOVEL MENITI IMPIAN
 
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 8 Fase D Kurikulum Merdeka - [abdiera.com]
 
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdfKelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
Kelompok 2 Tugas Modul 2.1 Ruang Kolaborasi.pdf
 
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
 
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdfKONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
KONSEP TEORI TERAPI KOMPLEMENTER - KELAS B KELOMPOK 10.pdf
 
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Inggris Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
 
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi KomunikasiMateri Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
 
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptxPembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
Pembentukan-Pantarlih-Pilkada-Kabupaten-Tapin.pptx
 
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdfJuknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
Juknis Materi KSM Kabkota - Pendaftaran[1].pdf
 
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
 
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdfMakalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
Makalah Hukum Lingkungan Urgensi Kebijakan TAPERA .pdf
 

Persamaan Diferensial Biasa (PDB) Orde 1

  • 1. PERSAMAAN DIFERENSIAL BIASA P.D.B. ORDER 1 P.D.B. ORDER 2 P.D.B. ORDER TINGGI 1. P.D PEUBAH TERPISAH 2. P.D HOMOGEN 3. P.D LINEAR 4. P.D BERNOULLI 5. P.D NON HOMOGEN 6. P.D EKSAK 7. FAKTOR INTEGRASI 1. P.D HOMOGEN 2. P.D NON HOMOGEN 3. P.D EULER CAUCHY 1. P.D HOMOGEN 2. P.D NON HOMOGEN
  • 2. PDB ORDER 1 1. PD PEUBAH TERPISAH  Bentuk Umum : a. ),( yxf dx dy  )().( 21 yfxf dx dy    dxxf yf dy )( )( 1 2 b. 0),(),(  dyyxgdxyxf 0)().()().( 2121  dyygxgdxyfxf 12 . 1 gf  0 )( )( )( )( 2 2 1 1  dy yf yg dx xg xf  Contoh : a. 0cos.tansin.sin  xdyyydxx 0cos.tansin.sin  xdyyydxx xy cos.sin 1  0 sin tan cos sin  dy y y dx x x 0 sin tan cos sin   dy y y dx x x c y dy x xd ln coscos )(cos   cdyy x lnsec cos 1 ln   cdy yy yy y x ln )tan(sec )tan(sec .sec cos 1 ln      cdy yy yyy x ln )tan(sec )tansec(sec cos 1 ln 2      cdy yy yyd x ln )tan(sec )tan(sec cos 1 ln      cyy x ln)tanln(sec cos 1 ln  cxyy ln))(costanln(sec  cxyy  ))(costan(sec Misal Ingat : Misal
  • 3. 2. PD DIFERENSIAL HOMOGEN  Bentuk Umum ),( yxf dx dy  dimana ),( yxf adalah fungsi homogen derajat nol dalam )(lambda . Definisi : ),( yxf disebut fungsi homogen derajat ndalam  jika ),(),( yxfyxf n    Contoh x yxy dx dy 22   ).(.......... i Misal xuy  dx du xu dx dy  ).(.......... ii Subsitusikan persamaan (ii) ke (i) x xuxux dx du xu 222   x uux dx du xu )1( 2   2 1 uu dx du xu     x dx u du 2 1 cx d lnln sin1 cos 2        x c d ln x c ln x c u lnarcsin   Misal 
  • 4. x c x y lnarcsin  x c x y lnsin 3. PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR  Bentuk Umum )()(. xqxpy dx dy  )......(i Penyelesaian Misal :       dx du v dx dv u dx dy vuy )......(ii Subsitusikan persamaan (ii) ke (i) )()(.. xqxpvu dx du v dx dv u  )......(iii Dari persamaan (iii) ambil dua persamaan sebagai berikut : 0)(..  xpvu dx dv u dan )(xq dx du v   0)(..  xpvu dx dv u 0)(.        xpv dx dv u 0)(.  xpv dx dv )(. xpv dx dv    pdx v dv  pdxvln   pdx ev Subsitusi persamaan (v) pada persamaan berikutnya  )(xq dx du v 
  • 5. )( 1 xq vdx du  dxxq e du pdx )( 1   dxxqedu pdx )(.   Cdxxqeu pdx    )(. vuy       pdxpdx eCdxxqey )(.  Contoh   cossec  r d dr )......(i Misal        d du v d dv u d dr vur )......(ii Subsitusi persamaan (ii) ke (i)   cossec..  vu d du v d dv u )......(iii Dari persamaan (iii) ambil dua persamaan sebagai berikut :  0sec..    vu d dv u )......(iii 0sec.          v d dv u   sec.v d dv  d v dv   sec  tanseclnln v  tansec 1  v Subsitusi persamaan (iv) ke persamaan (v)    cos d du v )......(iii   ddu cos tansec 1    ddu cos)tan(sec   ddu   sin
  • 6. Cu   cos vur   Cr      cos tansec 1 4. PERSAMAAN BERNOULLI  Bentuk Umum n yxqyxp dx dy ).().(  )......(i Dimana n≠0 dan n≠1 Bagi persamaan (i) dengan n y sehingga )().(. 1 xqyxp dx dy y nn   )......(ii Misal :          dx dy yn dx dz yz n n )1( 1 )......(iii Subsitusikan persamaan (iii) ke (ii), sehingga diperoleh )().( )1( 1 xqzxp dx dz n   )()1()1().( xqnnzxp dx dz  )......(iv Persamaan (iv) adalah persamaan diferensial linear  Contoh 4 xyy dx dy  ).....(i 4 xyy dx dy  4 1 y  xy dx dy y   34 )......(ii
  • 7. Misal :                dx dy y dx dz dx dy y dx dz yz 4 4 3 3 1 3 )......(iii Subsitusikan persamaan (iii) ke (ii), sehingga diperoleh xz dx dz  3 1 )......(iv Misal :       dx du v dx dv u dx dz vuz )......(v Subsitusi persamaan (v) ke (iv) xvu dx du v dx dv u        . 3 1 xvu dx du v dx dv u  . 3 1 3 1 )......(vi Dari persamaan (vi) diambil 2 persamaan :  0 3 1        v dx dv u v dx dv  3 1 v dx dv 3   dx v dv 3 x ev xv 3 3ln   Subsitusi nilai v pada persamaan berikutnya  x dx du v  3 1
  • 8.     dx e x du xdxdue x dx du e x x x 3 3 3 3 3 1 3 1 Ceu x  3 ln  Cee y vuy yz xx      33 3 3 3 ln 1 5. PERSAMAAN DIFERENSIAL DENGAN KOEFISIEN-KOEFISIEN LINEAR (P.D. NON HOMOGEN)  Bentuk Umum 0)()(  dyrqypxdxcbyax Atau 111 cybxa cbyax dx dy    ).....(i Dimana 0, 1 cc dan 0 11  ba ba Terdapat 3 macam cara penyelesain, antara lain : a. Bila 0c dan 01 c , maka persamaan (i) menjadi ; 11 byax byax dx dy    ).....(ii b. Bila 0 11  ba ba , maka byax  dapat dinyatakan sebagai kelipatan dari ybxa 11  ,misalkan )(11 byaxkybxa  Dengan pemisalan )........(iii dx dy ba dx dz byaxz       Subsitusikan persamaan (iii) ke persamaan (i) sebagai berikut : a ckz cz b dx dz ckz cz a dx dz b                    1 1 1 ).....(iv
  • 9. Persamaan (iv) adalah P.D. Peubah Terpisah c. Bila 0, 1 cc dan 0 11  ba ba , maka langkah-langkah penyelesaiannya sebagai berikut :  Pandang      0 0 11 cybxa cbyax adalah dua garis yang berpotongan di suatu titik, sebut ),( kh  Misal 1 1 11 11 dx dy dx dy dydykyy dxdxhxx       ).....(v  Subsitusikan persamaan (v) ke (i) 11111 11 1 1 )()( )()( ckybhxa ckybhxa dx dy    1111111 11 1 1 ckbhaybxa cbkahbyax dx dy    ).....(vi  Dari persamaan (vi) ambil      0 0 11 ckbha cbkah sebagai sistem persamaan linear (SPL) dalam h dan k.  Selanjutnya, 1111 11 1 1 ybxa byax dx dy    adalah P. D. Homogen.  Contoh dxyxdyyx )14()2(  Jawab 2 14    yx yx dx dy ).....(i Persamaan (i) memenuhi ketiga syarat  Misal 1 1 11 11 dx dy dx dy dydykyy dxdxhxx       ).....(ii Dari persamaan (i) dan (ii) 2)()( 1)()(4 11 11 1 1    kyhx kyhx dx dy 2 144 11 11 1 1    khyx khyx dx dy ).....(iii Dari persamaan (iii) dapat diambil
  • 10.       02 014 kh kh 3 1 13 2 14     h h kh kh 3 7 3 1 2 2    k k kh 11 11 1 1 4 yx byx dx dy    ).....(iv Misal        1 1 1 1 11 dx du xu dx dy uxy ).....(v Subsitusikan persamaan (v) ke (iv) 4 1 3 4 1 3 1 1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 11 11 1 1 )2)(2( ln)2ln()2ln( ln)2ln( 4 3 )2ln( 4 1 ln )2(4 3 )2(4 1 lnln )2()2( 4 1 1 4 )1( )1( )1( )4( )1( )4( 4                                          Cxuu Cxuu Cxuu Cx u du u du Cxdu u B u A x dx du u u u u dx du x u uu u u dx du x ux ux dx du xu uxx uxx dx du xu Subsitusikan kembali nilai u pada persamaan (v) Misal
  • 11. )........(..........)2)(2( 22 22 1111 4 1 3 1 11 1 11 4 1 3 1 1 1 1 viCyxyx Cx x yx x yx Cx x y x y                               Mencari nilai x1 dan y1 dengan mensubsitusikan nilai h dan k pada persamaan (ii) 3 7 3 1 111 111   yykyykyy xxhxxhxx Subsitusi nilai x1 dan y1 ke persamaan (vi) Cyxyx Cyxyx                                             3 3 )32( 3 5 2 3 7 3 1 2 3 7 3 1 2 6. PERSAMAAN DIFERENSIAL EKSAK  Bentuk Umum 0),(),(  dyyxNdxyxM ).....(i Persamaan (i) disebut P. D. Eksak jika persamaan tersebut merupakan turunan dari fungsi cyxu ),( , sehingga : 0      dy y u dx x u ).....(ii Dari persamaan (i) dan (ii), maka : yx u y M ythd diturunkan x u M          2 )( dan yx u x N xthd diturunkan y u N          2 )( Syarat P.D. Eksak : x N y M     
  • 12.  Contoh 0)(2 22  dyyxxydx Jawab 0)(2 22  dyyxxydx ).....(i x y M xyM 2 2     x x N yxN 2 22     Karena x N y M      , maka (i) adalah P. D. Eksak ).........( 2 2 2 2 iiyyxu xxyu xy x u xyM        Cari y , dengan menurunkan u terhadap y Cyyx Cyxu Cyyxu Cy dyyd dy d y dy d xyx dy d xN dy d x y u             32 32 3 2 2 222 2 2 3 1 ),( 3 1 3 1       7. FAKTOR INTEGRASI  Bentuk Umum Jika 0),(),(  dyyxNdxyxM ).....(i tidak memenuhi syarat eksak x N y M      maka (i) dapat diubah menjadi P. D. Eksak dengan cara mengalikan dengan faktor integrasi u, sehingga
  • 13. 0),(),(  dyyxNudxyxMu ).....(ii merupakan P. D. Eksak karena (ii) P.D. Eksak, maka (ii) memenuhi syarat eksak )..(.......... )()( iii y u M x u N x N y M u x u N x N u y u M y M u Nu x Mu y                                   Nilai u dapat dicari melalui persamaan (iii). Ada banyak kemungkinan untuk u, antara lain : a. Bila faktor integrasi u hanya tergantung dari x saja 0,)(        y u dx du x u xuu ).....(iv Subsitusikan persamaan (iv) ke (iii)                                        dx N x N y M eu dx N x N y M u du dx du N x N y M u dx du N x N y M u 0 b. Bila faktor integrasi u hanya tergantung dari y saja dy du y u x u xuu        ,0)( ).....(v Subsitusikan persamaan (v) ke (iii)                              dy M x N y M eu dy M x N y M u du dy du M x N y M u 0 c. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada )( yx 
  • 14. ).....( )(')1(. )('. 1,1)( vi zu z u dy dz z u y u zu z u dx dz z u x u dy dz dx dz yxzuu                             Subsitusikan persamaan (vi) ke (iii) dz MN x N y M u du MN x N y M u zu zuMN x N y M u zuMzuN x N y M u                                         )(' )(')( ))('()('. d. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada ).( yx saja ).....( ).('. ).('. ,.)( vii xzu dy dz z u y u yzu dx dz z u x u x dy dz y dx dz yxzuu                       Subsitusikan persamaan (vii) ke (iii) dz MxNy x N y M u du MxNy x N y M u zu zuMxNy x N y M u xzuMyzuN x N y M u                                              )(' )(')( )('.)('. e. Bila faktor integrasi u hanya tergantung pada )( 22 yx  saja
  • 15. ).....( 2)..('. 2).('. 2,2)( 22 viii yzu dy dz z u y u xzu dx dz z u x u y dy dz x dx dz yxzuu                       Subsitusikan persamaan (viii) ke (iii) dz yMxN x N y M u du yMxN x N y M u zu zuyMxN x N y M u yzuMxzuN x N y M u                                              22 22 )(' )(')22( 2)('.2)('.  Contoh Tentukan penyelesaian umum dari 0)1()23( 2  dyxdxy mempunyai faktor integrasi hanya fungsi dari x Jawab 2 23     y M yM x x N xN 2 12     Karena x N y M      maka (i) bukan P. D. Eksak
  • 16. 2 2 )1ln(ln )1ln(2ln )1)(1( )1(2 ln 1 22 0                                             xu xu dx xx x u dx x x u du dx N x N y M u du dx du N x N y M u dx du N x N y M u 2 )1( 1   x u kalikan dengan persamaan (i) 0 )1( )1( )1( )23( 2 2 2       dy x x dx x y 2 2 )1( 2 )1( 23         xy M x y M 22 2 2 )1( 2 )1( )1()1( )1( )1( )1)(1( )1)(1( )1( 1                  xx xx x N x x xx xx x x N x N y M      y x y u y x yu x y du x y x u x y M                       )1( 32 )1( 1 )23( )1( 23 )1( 23 )1( 23 2 2 2 Cari y , dengan menurunkan u terhadap y