opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' op woensdag 16 oktober 2019

Inleiding in de
archeologie
✓ Basisprincipes,
✓ Wetgeving,
✓ Omgang archeologisch erfgoed

Inhoudstafel
1 Wat is archeologie?
2 Archeologisch onderzoek
3 Wettelijk kader
4 Actoren in de Vlaamse archeologie
2

Art. 2.1 4° Onroerenderfgoeddecreet 12/07/2013
Archeologie is het bestuderen van overblijfselen en
voorwerpen of een ander spoor van menselijk bestaan in
het verleden, alsook de bestaansomgeving van de mens,
waarvan het behoud en de bestudering bijdragen tot het
reconstrueren van de bestaansgeschiedenis van de mensheid
en haar relatie tot de natuurlijke omgeving en ten aanzien
waarvan opgravingen, ontdekkingen en andere methoden
van onderzoek betreffende de mensheid en haar omgeving
betekenisvolle bronnen van informatie zijn.
4

Slechts kleine
fractie van het
archeologische
erfgoed is gekend
IJsbergprincipe
ZichtbaarheidOnbekend maakt
onbemind
Context
Onlosmakelijk
verbonden met
de ondergrond
vernielenopgraven
Enkel opgraven wat
met vernieling bedreigd is
Hoofddoel = bewaren
informatie
inwinnen
Archeologisch dilemma

3. Archeologisch onderzoek
✓ Bureauonderzoek
✓ Vooronderzoek zonder ingreep in de bodem
✓ Vooronderzoek met ingreep in de bodem
✓ Opgraving
-----------------------------------------
✓ Verwerking en rapportage
✓ Publiekswerking

Archeologische
gegevens
Luchtfotografie
Topografische
gegevens
Aardkundige
gegevens
Literaire en
cartografische gegevens
Bureauonderzoek

Metaaldetectie Aardkundig onderzoek Veldkartering Geofysisch onderzoek
Vooronderzoek zonder bodemingreep

Proefsleuven Proefputten Archeologische boringen
Vooronderzoek met bodemingreep

Muren en
structuren
Sporen
Begraving
Vondsten
Opgraving

Verwerking, assessment en rapportage
Ruimtelijke
analyse
•DGPS/RTS
•GIS
Vondstverwerking
•Registratie
•Inventarisatie
•Beschrijving
•Assessment
•Interpretatie
Archief en
literatuurstudie
Natuurweten-
schappelijk
onderzoek
•Datering
•Fauna/flora
•Genetica
•…

Blog Archeologiedagen Ex Situ Open Archief Archeologieportaal
Publiekswerking

4. Wettelijk kader
✓ Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013
✓ Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014

15
3 trajecten
Onderzoek bij
omgevingsvergunning
Wetenschappelijke
vraagstellingen
Toevalsvondsten

Toevallige vondst bij:
te klein projectgebied
nt-vergunningplichtige werken
metaaldetectie
na vrijgave
…
Agentschap
financiert
voert uit
Melden via het e-loket op de
website Onroerend Erfgoed
Specifieke doelstelling
Overeenkomst tussen erkende
archeoloog en zakelijkrecht-
houders van onroerende
goederen:
vergoeding schade
bestemming vondsten
duur onderzoek
Met ingreep in de bodem
= toelating via het
archeologieportaal
Toevalsvondsten*
Wetenschappelijke
vraagstelling**
*art. 5.1.4. van het Onroerend-
erfgoeddecreet van 12 juli 2013
= een goed waarvan men kan ,vermoeden
dat het een archeologische vondst is
**art. 5.5.1–5.5.4. van het Onroerend-

Bij omgevingsvergunning*
*art. 5.4.1–5.4.2. van het Onroerend-
Bureau- en
vooronderzoek
zonder ingreep
Archeologie-
nota
Aktename
Omgevings-
vergunning
Evt. uitgesteld
vooronderzoekNota
AktenameOpgraving
Archeologie
rapport
Start werken
Eindverslag vrijgave
vrijgave

Bureau- en
vooronderzoek
zonder ingreep
Archeologie-
nota
Aktename
Omgevings-
vergunning
Evt. uitgesteld
vooronderzoekNota
AktenameOpgraving
Archeologie
rapport
Start werken
Eindverslag vrijgave
vrijgave
Vooronderzoek
Vervolgonderzoek

Vooronderzoek
✓ Archeologienota en nota
✓ Aktename

Archeologienota
Wat?
“document, opgemaakt op basis van een archeologisch
vooronderzoek, met administratieve gegevens, een
verslag over de resultaten van het onderzoek, een
voorstel van beslissing en een plan van aanpak voor de
maatregelen die daaruit volgen” – CGP 4.0 p. 15
Wie?
aanvrager vergunning neemt initiatief en financiert
erkend archeoloog voert uit
Waarom?
aanwezigheid archeologisch erfgoed onderzoeken
maatregelen voor omgang bepalen
Bij omgevingsvergunning

Archeologienota
Wanneer wel?
Locatie (gewestplan)
Omgevingsvergunning
Opp. kadastrale percelen
Opp. bodemingrepen**
Wanneer niet?
GGA
Regularisatie
Binnen gabarit lijntracé
Verbouwingswerken of
vernieuwbouw zonder ingreep
**stedenbouwkundige handelingen
Locatie Vergunning Kadaster Ingreep*
Woon/recreatie ✓ > 3000m² > 1000m²
Overige bestemmingen ✓ / > 5000m²
Arch. zone ✓ > 300m² > 100m²
Arch. site Altijd Geen ondergrens
*art. 5.4.1–5.4.2. van het Onroerend-

https://geo.onroerenderfgoed.be

Archeologienota
Wanneer ontvankelijk?
In omgevingsloket
+ ontvangstbewijs; of
+ statuut aktename
Wanneer gegund?
In omgevingsloket
+ statuut aktename
Statuut nakijken via:
Archeologie-
portaal
https://loket.onroerenderfgoed.be
/archeologie/notas/
Geoportaal https://geo.onroerenderfgoed.be

Vooronderzoek
• Archeologienota
• Aktename
• Omgevingsvergunning
• (vrijgave terrein)
Opgraving
• Archeologierapport
• Eindverslag
• Vrijgave terrein
Vooronderzoek
• Archeologienota
• Aktename
• Omgevingsvergunning
Uitgesteld
vooronderzoek
• Nota
• Aktename
Opgraving
• Archeologierapport
• Eindverslag
• Vrijgave terrein
Regulier traject Uitgesteld traject

Bijkomend
onderzoek
✓ Opgraving en in situ behoud
✓ Rapportage
✓ Conservatie en deponering

Opgraving In situ behoud
Door erkende archeoloog
Geen toelating; wel melden
Conform decreet, CGP, PVM en evt.
voorwaarden (archeologie)nota
➔ Archeologierapport
< 2 maanden na einde veldwerk
Beschrijving werken en resultaten
Beschrijving verdere aanpak
Bewijs afronding veldwerk
Indienen bij agentschap
Geen weigering of goedkeuring
➔ Eindverslag
< 2 jaar na einde veldwerk
Verslag van opgraving en resultaten
Indienen bij agentschap
Digitaal ontsloten
Geen weigering of goedkeuring
Archeologie blijft bewaard
(= streefdoel!)
Wanneer?
Werken raken resten niet
Aanpassing niet-vergunnings-
plichtige werken
Aanpassing vergunnings-plichtige
werken (bij regulier traject)
Wanneer niet?
Aanpassing vergunnings-plichtige
werken (bij uitgesteld traject)

Wat met de vondsten?
Conservatie en deponering
Archeologisch ensemble:
“het geheel van archeologische artefacten en onderzoeksdocumenten
afkomstig van een archeologisch onderzoek”
= vondsten, stalen, monsters, documentatie
Behoudsbeginsel:
Voor elke gebruiker en eigenaar (“bewaarder”)
Als een geheel behouden (alle artefacten + documentatie)
In goede staat behouden
Beschikbaar houden voor wetenschappelijk onderzoek
Traceerbaarheid:
Wijziging van bewaarplaats melden aan agentschap
Wijziging van bewaarder melden aan agentschap
Deponeren in erkend depot = automatisch voldaan

4. Actoren in de Vlaamse archeologie
Deze foto van Onbekende au

• beoordelen toelatingen en (archeologie)nota’s
• toezicht kwaliteit archeologisch onderzoek
• evalueren erkende archeologen
• publiceren (archeologie)nota’s; eindverslagen
• onderhouden inventaris archeologische zones,
GGA, beschermde archeologische sites
• voorzien kwaliteitskader
Agentschap Onroerend Erfgoed
• beoordelen toelatingen en (archeologie)nota’s*
• inventariseren
• beheer en beleid (lokaal)
• veldwerk en depotwerking
• ontsluiting en publiekswerking*Uitzondering:
toelatingen en (archeologie)nota’s m.b.t.
meerdere gemeenten
*toelatingen en (archeologie)nota’s m.b.t.
meerdere gemeenten door AOE
OE-gemeenten
• opstellen toelatingen en (archeologie)nota’s
• uitvoeren vooronderzoek en opgravingen
• dragen eindverantwoordelijkheid
archeologietraject
Erkende archeologen
• inventariseren
• beheer en beleid (lokaal)
• veldwerk en depotwerking
• ontsluiting en publiekswerking
Stadsdiensten, IOED’s en IAD’s
• geen duidelijke wettelijke bevoegdheid;
invulling verschilt van provincie, maar vnl.:
✓subsidies
✓depotwerking
✓publiekswerking
Provincie
Onroerenderfgoeddepots
• KUL; UGent; VUB
Universiteiten
Vlaamse Landmaatschappij
VONA; FVA
Archeonet
Heemkundige kringen

Wie is wie
Agentschap Onroerend Erfgoed
31
Leidend ambtenaar
Sonja Vanblaere
Afdeling Erfgoedbeleid
Afdeling Onderzoek en
Beschermen
Dries Van Den Broucke
Afdeling Beheer
Gonda Callaert
Afdeling informatie en
communicatie
Kristien Verbraeken
Secretariaat en staf

Wie is wie
Erkende onroerenderfgoeddepots
32
Antwerpen
Het depot “onroerenderfgoeddepot Provinciaal Archeologisch Depot” (provincie Antwerpen)
Het depot “Onroerenderfgoeddepot Mechelen”
Het depot “Onroerenderfgoeddepot Stad Antwerpen”
Het depot “TRAM 41” (Turnhout)
Oost-Vlaanderen
Het depot “Archeodepot pam Velzeke” (Velzeke)
Het depot “De Zwarte Doos” (Gent)
Het depot “onroerenderfgoeddepot Provinciaal ErfgoedCentrum” (provincie Oost-Vlaanderen)
Het depot “SOLVA Archeologisch depot” (Zuid-Oost-Vlaanderen)
Het depot “onroerenderfgoeddepot Waasland”
Vlaams-Brabant
Het depot “onroerenderfgoeddepot Vlaams-Brabant”
Het depot “Onroerenderfgoeddepot Agilas” (Asse)
West-Vlaanderen
Het depot “De Pakhuizen” (Brugge en Ommeland)
Het depot “Archeologisch Depot Onroerend Erfgoed”

Inhoudstafel
1 Inleiding: Wat is de CAI?
2 Gebruik van de CAI
3 Toegang tot de CAI
4 Rechtsgevolgen
5 Archeologische Zones
6 Online rondleiding CAI, AZ, Geoportaal

Inleiding
• Ontstaan in 2000 als een samenwerkingsverband tussen Vlaamse
Gewest en verschillende partners
• Dagelijks beheer in handen van agentschap Onroerend Erfgoed
• Inventaris van gekende archeologische vindplaatsen (en indicatoren)
in Vlaanderen

• Archeologische opgravingen
• Proefsleuvenonderzoek
• Luchtfotografie
• Geofysisch onderzoek
• Booronderzoek
• Metaaldetectie
• Veldprospectie
• Cartografie
• Digitaal Hoogtemodel
Verschillende onderzoeken leiden tot heel diverse informatie
Grote verscheidenheid aan gegevens in de CAI

Gebruik
• Ondersteuning en informatie in
functie van de opmaak
archeologienota’s, nota’s …
• Ondersteuning voor de selectie
van archeologische zones en
beschermingen
• Wetenschappelijk instrument
(kennislacunes, masterthesis)

Toegang
• https://cai.onroerenderfgoed.be
• Gebruiksovereenkomst
• milieuinfo-account: obv rijksregisternummer, Indien al account:
gebruikersnaam doorgeven.
• Persoonsgebonden account: aanmelden met elektronische
identiteitskaart, sms, mobiele app, itsme, …
• Meer info via mail.

• wetenschappelijke versus vastgestelde inventaris
• Onroerenderfgoeddecreet: de minister stelt minstens volgende
inventarissen geheel of gedeeltelijk vast:
• de landschapsatlas
• inventaris van archeologische zones
• inventaris bouwkundig erfgoed
• inventaris van houtige beplantingen
• inventaris van historische tuinen en parken
• De CAI wordt niet vastgesteld → geen rechtsgevolgen
Rechtsgevolgen

Inventaris Archeologische Zones
• Onroerenderfgoeddecreet:
• Een van de inventarissen die kan vastgesteld worden;
• Archeologische zone = zone waar op basis van waarnemingen en
wetenschappelijke argumenten onderbouwd kan worden dat ze met
hoge waarschijnlijkheid archeologische waarde heeft en
waarschijnlijk voldoende goed bewaard is;
• goede aanwijzing voor aanwezigheid archeologische site;
• goede aanwijzing voor voldoende goede bewaringstoestand.
• Thematische vaststelling van Archeologische Zones:
• Historische stadskernen;
• Bandkeramische nederzettingen;
• Prehistorische sites in alluviale contexten.

Online rondleiding
• https://cai.onroerenderfgoed.be
• https://inventaris.onroerenderfgoed.be
• https://geo.onroerenderfgoed.be

Vragen en contact
• CAI@vlaanderen.be (algemeen +
toegang)
• Katrien.Cousserier@vlaanderen.be
(Antwerpen & Limburg)
• Erwin.Meylemans@vlaanderen.be
(Oost- en West-Vlaanderen)
• Isabelle.Jansen@vlaanderen.be
(Vlaams-Brabant & Limburg)

CAI in de praktijk
Luc Bauters
Erfgoedconsulent
archeologie
Oost-Vlaanderen

De relativiteit van de CAI
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de
bijbel
• Ongeïnterpreteerde (±) gegevens
• Soms niet helemaal correct (geografische
positie), cfr. nauwkeurigheidsaanduiding
en beschrijving

Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek

• Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken):
• Gebieden waar geen archeologie te verwachten valt
= CAI terrein
• Archeologienota’s & nota’s

vooronderzoeken):
= CAI terrein
Archeologische
zone
Gebied geen
archeologie
CAI terrein

vooronderzoeken):
= CAI terrein
Archeologische
zone
Gebied geen
archeologie
CAI terrein
Archeologienota

vooronderzoeken):
= CAI terrein
• Verschil tussen stedelijk (rand)gebied en platteland

Leuven
vooronderzoeken):
= CAI terrein

vooronderzoeken):
= CAI terrein
Buken

vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (geërodeerde gebieden,
afgedekte gebieden)

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
1313

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
klei
veen
dekzand

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
• Aard van bodemgebruik:
• Stadscontext complex en aangetast

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
© DSAGent

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
• Akkerland: sterke erosie op de hellingen
• Weide: moeilijker zichtbaar, matige bewaring

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
• Akkerland: sterke erosie op de hellingen
• Weide: moeilijker zichtbaar, matige bewaring
• Bos: minder goed zichtbaar, goede bewaring

vooronderzoeken)
afgedekte gebieden)
• Aard van bodemgebruik
• Bevat ook verdwenen sites (opgegraven…)

Interpretatie is nodig
• Leren er mee werken
=> beperkte toegang + roof tegengaan
• Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
• Cursus => jullie kunnen dit ook voor jullie
toepassingen

Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!
Lezen van de fiches achter de kaarten

Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!
Lezen van de fiches achter de kaarten
• Vraagstelling: site groter dan wat gekend is?
• Verband tussen de ingreep en de
vernielingsfactor op de ondergrond
-> vermijden van vernielen door aanpassing
werken
• Doelbewust op gekend site gaan (inschatting
kosten gekend)

Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten:
• hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoed

Huidige toestand
• Klik om tekst in te voegen

Ferrariskaart (1771-1778)

Atlas van de buurtwegen (ca.1840)

Titel van het eerste hoofdstuk

informatiebronnen!
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:
Cartesius
http://www.cartesius.be/CartesiusPortal/

Het voorbeeld van Schorisse…
• In het kader van landschapsherinrichting rond de
Maarkebeek (project Gestroomlijnd Landschap)
• Bufferbekkens
• Vistrappen
• Landschapsinrichting voor natuur en milieu
• Erfgoed bewaren of verduidelijken/versterken

• Kijken op CAI

• Kijken op CAI
• Ogenschijnlijk niets
• Toch verder kijken op Cartesius

informatiebronnen!
Cartesius
Schorisse

Horenbault kaart van het Land van Aalst (1596)
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b7200164n
Cartesius

informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=publi
c-bodemverkenner#ModulePage

informatiebronnen!
• Bodemkaarten
• Toponiemen:
• Steenveld (baksteenoven? Verdwenen bewoning? Tertiaire
stenen die dagzomen?...
• Verbrande hofstede (verdwenen hoeve door brand)
• Alvinnenberg (castrale motte? Grafheuvel?)
• Tomberg (tumulus?)
• …

informatiebronnen!
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM

informatiebronnen!
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
• Historische websites (WOI en II, Staats-Spaanse Linies)

informatiebronnen!
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
http://www.staatsspaanselinies.eu/algemeen/?lng=nl

informatiebronnen!
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
Bunkers Bruggenhoofd Gent en Hollandstellung
http://www.bunkergordel.be/

Wat is archeologisch belangrijk?
• Meer dan individuele sites alleen!
• Ook gebruik van ruimte/landschap:

17/11/2016 59
Beaulieu
klooster
Karolingische curtis
Oud kasteel
Oude
Scheldemeander
kouters
kouters
©UGent Vakgroep archeologie

• Wonen (meestal droog, soms nat)
• Doden (begraven, verbranden, verrotten…)
• Werken (landbouw, veeteelt, handel, industrie…)
• Religie (kapel, tempel, openlucht, boom, rivier…)

De CAI in de praktijk
Archeologie in inrichtingsprocessen
Korneel Gheysen
VLM – Regio West
Korneel.gheysen@vlm.be

De Vlaamse Landmaatschappij
Extern Verzelfstandigd Agentschap (EVA)
Beleidsdomein Omgeving
Werken aan een betere omgevingskwaliteit in de open
ruimte en het randstedelijk gebied
Platteland en Mestbeleid
Mestbank
Landinrichting en Grondenbank
Ruilverkaveling
Natuurinrichting
Landinrichting
Grondenbank

Informatie en kennis gebied: nieuwe inzichten
Ontwerpoplossingen ruimtelijke problemen
Gefundeerde keuzes erfgoed worden mogelijk en zijn noodzakelijk
Kansen op behoud archeologie en cultuurhistorie door ontwikkeling
(Op)Waardering erfgoed
Draagvlakverhoging
Identiteitsvorming van een gebied (city marketing)
Kostenbesparend
Ontwerpen met / meerwaarde van
archeologie in ontwerp

Ontwerpen met archeologie
Bepalende factoren
Aard van werken
Stand kennis van archeologie in het gebied
Wil van ontwerp(er) en opdrachtgever

Harde infrastructuur: weinig ruimte voor variatie
Wegen, verbreding waterlopen, ….
1. Aard van werken

RVK A11: kennisopbouw en fasering
Nav aanleg van nieuwe snelweg A11
MER A11: milderende maatregelen
Flankerend beleid voor landbouw
Grondenbank
Ruilverkaveling grote infrastructuurwerken
Randvoorwaarden
Natuur
Landschap
Archeologie

Archeologisch
RVK A11 is een zeer complex gebied van ca. 1000 ha
Evolutie van zee naar land (veen, geulen, komgronden)
Verschillende lagen van vondstenniveaus
Continue indijking
Voedselschuur van “Venetië van het noorden”
Grote verwachting in het gebied: motte Ten Doele, Werinswal,
Voswal, Zwinnevaart, Hoekevaart, Hoeke, maar ook Romeinse
terp, opgraving Zonnebloemweg, …

Studie-opdracht:
Bij aanvraag van stedenbouwkundige vergunning dient een
goedgekeurde AN aanwezig te zijn die de impact van het
ontwerp toetst aan de aanwezige archeologie via verschillende
technieken
3 mogelijkheden
Remediërend: eerst ontwerp, dan onderzoek
Archeologische basisstudie: volledig onderzoek
Inventariserend “light”: af stemmen op elkaar, met eerst
bureau-inventarisatie

Dossier 1: Algemene inventarisatie
Doel: synthesekaarten
Up-to-date kennis van zaken
Sporen, structuren en landschapselementen zijn
geïnventariseerd en weergegeven
Evolutie van het gebied wordt geduid
Gevarenzones en blinde vlekken zijn geduid
Verwachting en mogelijkheden
Basis voor planning verdere werken en te nemen stappen
In de vorm van archeologienota
Eerste fase: algemeen bureau-onderzoek
Wordt gebruikt om intern ontwerpen aan te toetsen
Per vergunningsaanvraag: nieuwe opdracht gericht op
werken

Dossier 2: Inrichtingswerken deel 1
3 deelonderzoeken:
Bureauonderzoek: terugkoppeling naar eerder onderzoek
Wat is het risico op archeologie?
Wat is de impact van de werken?
Landschappelijk booronderzoek
Proefsleuvenonderzoek

VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ 23/10/2019 │14

- 2 zones met baksteenproductie
- Ten westen van Fonteinestraat
- Kruispunt Zwinnevaart – zuidelijke watergang
- 12 tot 14de eeuwse sporen van een nederzetting
- Ten noordwesten van Dudzelestraat
- Grote variatie vondsten in afvalkuilen
- Aardewerk, bot, natuursteen, metaalvondsten
- Volmiddeleeuwse nederzetting thv Fonteinestraat
- Grote zone “leeg”

Optie 1: noordelijk tracé
Gracht visueel aanwezig Fortsite aan beide zijden
Beschermde duiker
Fietspad
Doorheen Hazegrasdijk
Doorheen fortsite oostzijde
Langste tracé
Historiserend
Landbouwgebied

Optie 2: centraal tracé
Rechtlijnigheid kan behouden
blijven
Weinig schade tov historisch
beeld
Renovatie sluisstructuren
mogelijk
Natuurgebied
Grotendeels
overheidseigendom
Verbreden / verdiepen
centrale gracht (opgeslibd)
Bouwtechnische
aanpassingen sluis
Verstoren van historische
elementen

Geen compromissituatie
gracht
Minst fysieke schade
erfgoedwaarden
Historiserend: waarschijnlijk
nooit gracht gelegen
Doorheen Burkeldijk
Waterinvoer in visplassen
Landbouwgebied
Conflicterend huidige
visualisatie
Optie 3: zuidelijk tracé

Keuze voor centraal tracé
Beste keuze vanuit
erfgoedkundig
Hydrologisch
Eigendom
Erfgoed (archeologie en bouwhistorie) mee in ontwerpopdracht
(VLM-VMM)
Bureaustudie en paleolandschappelijk booronderzoek
Archeologisch onderzoek ikv archeologienota
Bijkomend onderzoek aan zeezijde fort

Ruimte om te ontwerpen met archeologie
NI De Blankaart
Stadswallen van Damme
Basisprincipe: behoud van archeologisch niveau MET BUFFER
2. Visualiseren van archeologie

NI De Blankaart
Laaggelegen gebied
creatie moeraszone, verhogen waterpeil
Vanuit “nederzettingsarcheologie”: geen sites aanwezig, enkel
fortsite op hoek Ieperlee en Ijzer (fort de Knokke)

Archeopro, Damse Stadswallen, 2013

3. Ontwerpen met archeologie
Wat is de structuur van het gebied?
Hoe functioneert (-de) dit gebied, hoe is het gevormd?
Historische evolutie en verstoringen
Zijn er sites aanwezig in het gebied?
Hoe intact zijn de sites? Is er eerder onderzoek gebeurd?
Wat kan je ermee doen?
Bij sites:
Is de site intact / verstoord?
Zijn er lagen die gemeden moeten worden?
Welke schade brengt het ontwerp toe aan de “originele”
bodemlagen?
Kan, indien nodig, de uitvoering op een andere plaats of
manier?

Archeologisch
niveau - te diep
afgegraven!

CAI als inspiratie in het ontwerp

Gestelde vragen
Welke waarden zijn aanwezig in een gebied?
Welke waarden zijn belangrijk?
Hoe moet omgegaan worden met deze waarden?
Hoe zet je de waarden om in een ontwerp?

CAI voor beheer / behoud
Bosgebied, wordt omgevormd tot heide
Gevoelig gebied voor steentijd en andere periodes, maar
weinig kennis (want onder bos)
Hoe bos omvormen tot heide?
Booronderzoek: gedetailleerde dikte van bouwvoor bepaald
Met in te stellen bosfrees wortels gefreesd
Met buffer
Goede heide-ontwikkeling

CAI voor te vermijden zones
Inheems Romeins erf, illustratie
Ulco Glimmerveen
Inheems Romeinse nederzetting
Turnhout (ADAK)
Inheems Romeinse nederzetting
Diepenbeek (ARON)

Algemene tips
Start je onderzoek vroeg genoeg op
Archeologie kan ontwerpideeën opleveren
Waarderen is belangrijk
Archeologie als identiteit / bindmiddel voor een gebied
Ontwerpen met archeologie / erfgoed kan, ook in beschermde
zones
Behoud door ontwikkeling
Eenvoudige aanpassingen aan het ontwerp kunnen kosten
sterk besparen: vraag input aan de archeoloog!

Korneel.gheysen@vlm.be
www.vlm.be

opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' op woensdag 16 oktober 2019

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Similar to opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' op woensdag 16 oktober 2019

Similar to opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' op woensdag 16 oktober 2019 (14)

More from Onroerend Erfgoed

More from Onroerend Erfgoed (20)

opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' op woensdag 16 oktober 2019