MerovingerDNA - DNA uit de vroege middeleeuwen, door Maarten Larmuseau (KU Leuven, UAntwerpen en Histories vzw). Presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 1 april 2022.

1. maarten.larmuseau@kuleuven.be
Prof. dr. Maarten Larmuseau
@MHDLarmuseau
MerovingerDNA
- DNA uit de vroege middeleeuwen

9. 27/01/2017

12. Gebouw 1 en 2
Gebouw 3 en 4

13. 7de - 8ste eeuw

14. Veeteelt

17. Grafgiften

19. Verdeling van de oriëntatie van de graven
Structuur grafveld

21. ©Joris Snaet

23. Onderzoeksvragen oudDNA op 3 niveaus
• Het individu
=> Geslacht, uiterlijke kenmerken, pathogenen/ziektekiemen, …
• Het grafveld
=> Verwantschap tussen de individuen op het grafveld, in
vaderlijke of moederlijke lijn, onderlinge positie op grafveld
• De populatie
=> Genetische afkomst t.o.v. toenmalige populaties en hun
verhouding tot huidige Vlaamse populatie

30. Sequentie van het referentiegenoom

34. Genetisch profiel
Geen genetisch resultaat

35. Vrouwelijk individu (XX)
Mannelijk individu (XY)

36. Fysische antropologie
=> Gestorven 1-11 maanden,
geen geslachtsbepaling
Genetische analyse
=> Vrouwelijk individu

37. Fysische antropologie
=> >50 jaar, vrouw??
Genetische analyse
=> Mannelijk individu

39. Jezelf 50%
25%
50%
50%
25%
25%
25%
12,5%
12,5%
12,5%
12,5%
6,25%
3,125%
50%
25% 12,5%

40. Jezelf 50%
25%
50%
50%
25%
25%
25%
12,5%
12,5%
12,5%
12,5%
6,25%
3,125%
50%
25% 12,5%
Verwantschap in 1ste lijn

41. Jezelf 50%
25%
50%
50%
25%
25%
25%
12,5%
12,5%
12,5%
12,5%
6,25%
3,125%
50%
25% 12,5%
Verwantschap in 2de lijn

42. Jezelf 50%
25%
50%
50%
25%
25%
25%
12,5%
12,5%
12,5%
12,5%
6,25%
3,125%
50%
25% 12,5%
Verwantschap in 3de lijn

44. Verwantschap in 1ste lijn

45. Verwantschap in 2de lijn

46. Verwantschap in 3de lijn

48. (Figuur: Toomas Kivisild)

49. Verwantschap in 1ste lijn
U4c1a
U6a3a1a

51. Y chromosoom haplogroepen
R1b
I1
E2-M35

52. T2 J1c
U4b1b U4c1a
U5b1f1a U6a3a1a
K1a4 H1c
H1f+16093 H13c1
H39b HV0a
I5 R0
R1b
I1
E2-M35
Larmuseau et al. (2015; 2017)
Larmuseau et al. (In prep)

53. Mathieson et al. (2015, Science)

54. Noord-Europa
Kaukasus
Zuid-Europa

55. Noord-Europa
Kaukasus
Zuid-Europa

56. OudDNA-analyse
Statistisch is er meer gelijkenis met
noordelijke (Saksen, Bavaria, …) dan
zuidelijke populaties (Frankrijk, Spanje)
Isotopenanalyse
Geeft migratie weer tijdens leven
van individu
<=> Genetische afkomst

57. Take-home messages
1. Eerste uitgebreide oudDNA-analyse in Vlaanderen
2. Individueel: geslachtsbepaling & pathogenen
3. Grafveld: Geen (uitgebreide) familie of paternale groep,
weinig verwantschappen & hoge diversiteit
4. Populatie: Meer genetische affiniteit met noordelijke dan
zuidelijke populaties
5. DNA is een uniek archiefdocument
& beantwoordt nieuwe onderzoeksvragen
=> De studie & het bewaren van skeletmateriaal is essentieel
voor archeologie, antropologie, biologie en genetica

58. Nog meer interesse?
https://merovingerdna.be/

59. https://vrt.be/vrtnws

60. Herbeleef onze conferentie
https://merovingerdna.be/herbeleef
-het-dna-van-de-merovingen

61. Bezoek de tentoonstelling (vanaf morgen)!
https://tenduinen.be

62. Prof. dr. Toomas Kivisild
KU Leuven
Drs. Stefania Sasso
Tartu University
Prof. dr. Kristiina Tambets
Tartu University
Alexander Lehouck
Ten Duinen Abdijmuseum
Jan Geypen
Histories vzw

63. Dr. Katrien Van de Vijver
KBIN
Prof. dr. Christophe Snoecks
VUB
Drs. Rachèl Spros
VUB
In samenwerking met:

64. maarten.larmuseau@kuleuven.be
Prof. dr. Maarten Larmuseau
@MHDLarmuseau
MerovingerDNA
- DNA uit de vroege middeleeuwen