Economics.s12 b

1. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТЭНЦВЭР
1. Нэгэн эдийн засгийн хаалттай ба нээлттэй байх үеийн нийт эрэлтийн талаарх мэдээллийг ашиглан
дараах хүснэгтийг гүйцээж бөглөнө үү?
Он Cp Gp Ip ADc EX IM NX ADo
1997 10000 12050 1950 24000 A 3000 B 22950
1999 C 11100 5400 28000 2100 3000 -900 27100
2000 12300 D 6200 32000 3050 3000 +50 32050
2001 16500 E 7550 F G 3000 -100 35900
2002 22000 10200 7800 40000 2750 H I 39750
2003 28150 7750 8100 44000 3200 3000 +200 44200
2004 30700 8700 8600 J 2850 3000 -150 K
2005 37050 6000 L M 2900 N -100 51900
Бодолт
Энэ бодлогын бодолтыг хийхийн тулд зарим ойлголтын талаар тайлбар хийх шаардлагатай болно.
Тухайлбал, хаалттай эдийн засаг гэдэг нь гадагшаа ямар нэгэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний экспорт
хийдэггүй, мөн гаднаас ямар нэгэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний импорт хийдэггүй эдийн засаг юм.
Харин нээлттэй эдийн засагт гадагшаа болон дотогшоо чиглэсэн бүтээгдэхүүн , үйлчилгээний
урсгал тасралтгүй явагдаж байдаг. Иймээс хаалттай болон нээлттэй эдийн засаг дахь нийт эрэлтийг
доорх байдлаар тодорхойлж болно.
CP + IP + GP = ADC
ADC + NXP = ADO
Энд: ADC - Хаалттай эдийн засаг дахь нийт эрэлт
ADO - Нээлттэй эдийн засаг дахь нийт эрэлт
Дээрх хоѐр тэнцэтгэлийг ашиглан Хүснэгт В – г гүйцээж нөхөх болмжтой бөгөөд жишээ болгон
1997 болон 2004 онуудын үзүүлэлтүүдийг тооцъѐ.
1997он ADC + NXP = ADO NXP = 22950 – 24000 = - 1050 = B
EXP – IMP = NXP EXP = -1050 + 3000 = 1950 = A
2004 он CP + IP + GP = ADC ADC = 30700 + 8600 + 8700 = 48000 = J
ADC + NXP = ADO ADO = 48000 + (-150) = 47850 = K
Дээрх аргачлалын дагуу бодож хүснэгтийг гүйцээж бөглөвөл эцсийн үр дүн нь дараах байдалтай
болно.
Он Cp Gp Ip ADc EX IM NX ADo
1997 10000 12050 1950 24000 1950 3000 -1050 22950
1999 11500 11100 5400 28000 2100 3000 -900 27100
2000 12300 13500 6200 32000 3050 3000 +50 32050
2001 16500 11950 7550 36000 2900 3000 -100 35900
2002 22000 10200 7800 40000 2750 3000 -250 39750
2003 28150 7750 8100 44000 3200 3000 +200 44200
2004 30700 8700 8600 48000 2850 3000 -150 47850
2005 37050 6000 8950 52000 2900 3000 -100 51900

2. 2. Хүснэгтний өгөгдлийг ашиглан нийт нийлүүлэлтийн муруйг гаргаж дараахь асуултанд
хариулна уу?
а. Боломжит ДНБ –ний хэмжээг олно уу?
б. P1 - үнийн түвшин
в. P2 - үнийн түвшин
г. Үндэсний үйлдвэрлэлийн хэмжээ Y- г тодорхойлно уу ?
P 1.6 1.8 2.2 1.6 2.4 P1 P2 1.7
AS 30 40 50 20 50 10 42 Y
Бодолт :
10 20 30 40 50
Нийт нийлүүлэлт ( AS)
P 1.6 1.8 2.2 1.6 2.4 1.6 1.9 1.7
AS 30 40 50 20 50 10 42 35
3. Хэрэглээ C = 20-5P; хөрөнгө оруулалт I = 25; улсын зардал G = 30; нийт иийлүүлэлтийн
функц Ү = 15 + Р бол:
а. Тэнцвэрт үнийн түвшин ба тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол
b. Хэрэв улсын зардал G = 42 болж өссөн гэвэл тэнцвэрт үнийн түвшин ба үйлдвэрлэлийн
хэмжээ хэрхэн өөрчлөгдөхийг тодорхойл.
Бодолт
a. AD = C + I + G AD =20-5P + 25 + 30 = 75 – 5P
AS = Y AS = 15 + Р
AD = AS 75 – 5P = 15 + P 6P = 60 P*
=10
Y*
= AD = AS AD =75 – 5P = 75 – 5* 10 = 25
AS = 15 + Р= 15 + 10 = 25
Y*
= 25
b. AD = C + I + G AD = 20 - 5P + 25 + 42 = 87 – 5P
AD = AS 87 – 5P = 15 + P 6P = 72 P*
=12
Y*
= AD = AS AD = 87 – 5P = 87 – 5* 12 = 27
AS = 15 + Р = 15 + 12 = 27
Үнийнтүвшин(P)
123
AS

3. Y*
= 27
4. Нийт эрэлт, нийт нийлүүлэлтийн талаарх мэдээлэл хүснэгтэд өгөгджээ.
Нийт эрэлт
(Тэрбум $)
Үнийн түвшин
( Үнийн индекс)
Нийт
нийлүүлэлт (Тэрбум
$)
100 300 400
200 250 400
300 200 300
400 150 200
500 150 100
a. Өгөгдлүүдийг ашиглан координатын нэг хавтгай дээр нийт эрэлт болон нийт нийлүүлэлтийн
муруйг байгуулж тэнцвэрийн үнэ, тэнцвэрийн бүтээгдэхүүний хэмжээг тодорхойл.
Тэнцвэрийн бүтээгдэхүүний хэмжээ бүрэн ажил эрхлэлтийн үеийнхтэй тэнцүү байгаа
эсэхийг тайлбарла.
b. Үнийн бүх түвшинд хэрэглэгчид 200 тэрбум $ -ын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг нэмж худалдан
авахад бэлэн байна гэж бодъѐ. Нийт эрэлтийн ийм өөрчлөлтөд ямар хүчин зүйл нөлөөлж
болох вэ? Энэ тохиолдолд тэнцэрийн шинэ үнэ, тэнцвэрийн бүтээгдэхүүний шинэ хэмжээ
тус тус хэд болох вэ? Нийт нийлүүлэлтийн муруйн хэвтээ, босоо, завсарын хэрчмийн аль
хэсэг дээр нь тэнцвэрийн ийм өөрчлөлт гарах вэ?
Бодолт
а.
Үнийнтүвшин
(Үнийниндекс)
100200300
2
-
ЙБ
100 200 300 400 500
Нийт эрэлт ба Нийт нийлүүлэлт ( Тэрбум $)
P*
= 200 , Y*
= 300 тэрбум$
Y*
- Тэнцвэрийн үеийн бүтээгдэхүүний хэмжээ - 300 тэрбум$
̅ - Бүрэн ажил эрхлэлтийн үеийн бүтээгдэхүүний хэмжээ - 400 тэрбум$
̅ > Y*
b.
AD
AS
AS

4. Нийт эрэлт
(Тэрбум $)
Үнийн түвшин
( Үнийн индекс)
Нийт нийлүүлэлт
(Тэрбум $)
300 300 400
400 250 400
500 200 300
600 150 200
700 150 100Үнийнтүвшин
(Үнийниндекс)
100200300
2
-
100 200 300 400 500 600 700
Нийт эрэлт ба Нийт нийлүүлэлт ( Тэрбум $)
P*
= 250 , Y*
= 400 тэрбум$
Нийт нийлүүлэлтийн муруй завсарын хэрчмийн дээр тэнцвэрийн өөрчлөлт гарсан байна.
5. Хүснэгтэд өгсөн мэдээлэлд тулгуурлан, МPC болон МPS тооц.
Хувийн цэвэр орлого Хэрэглээний зардал
10.000$ 8.200$
11.000$ 9.000$
Бодолт:
DI = C + S S = DI – C S = 10.000$ - 8.200 = 1.800$
Хувийн цэвэр орлого Хэрэглээний зардал Хадгаламж
10.000$ 8.200$ 1.800$
11.000$ 9.000$ 2.000$
=
=
6.Нэгэн улсын нийт өрхийн хагасын ахиу хэрэглэх хандлага 3/4- тай тэнцүү, харин нөгөө
хэсгийнх нь 4/5-тэй тэнцүү бол:
а. Хэрэв өрхүүдийн эхний хэсгийн бодит орлого 20000₮-өөр нэмэгдсэн бол хэрэглээний зардал
ямар хэмжээгээр өсөх вэ?
b. Хэрэв өрхүүдийн хоѐр дахь хэсгийн бодит орлого 20000₮-өөр өссөн бол хэрэглээний нийт
зардал ямар хэмжээгээр өсөх вэ?
c. Нийт өрхийн хэрэглээ 20000₮-өөр өссөн бол хэрэглээний нийт зардал ямар хэмжээгээр өсөх вэ?
AD
AD1
AS

5. Бодолт:
a. MPC = 3/4 , 000₮, ,
000₮ = 15000 ₮
b. MPC = 4/5 , 000₮, ,
000₮ = 16000 ₮
c. MPC = 3/4 , MPC = 4/5 , 000₮, ,
Нийт өрхийн хэрэглээний нийт зардлын өөрчлөлтийг 2 янзаар олж болно.
1. C = C1 + C2 = 15000₮ + 16000₮ = 31000₮
2. MPC = MPC1 + MPC2 = 3/4 + 4/5 = 31/20
000₮ = 31000₮