Bie daalt2.2020-2021 mac

1. БИЕ ДААЛТ - 2
Бодлого 1. Дараах мэдээллийг ашиглан ҮНБ-ыг орлого, зардлын аргаар тооцно. Мөн үндэсний
тооцооны системын бусад үзүүлэлтүүдийг тооц.
Үзүүлэлт Утга
Хувийн хэрэглээний зардал 24500
Элэгдэл 2700
Экспорт 1300
Импорт 1000
Засгийн Газрын зардал 7200
Хувийн цэвэр хөрөнгө оруулалт 3300
Үзүүлэлт Дүн
Шилжүүлэлт 1200
Рент 1400
Элэгдэл 2700
Нийгмийн даатгалын шимтгэл 2000
Зээлийн хүү 1300
Хувийн өмчийн орлого 3100
Ногдол ашиг 1600
Цалин хөлс 22100
Шууд бус татвар 1800
Хувиарлаагүй ашиг 2100
Хүн амын орлогын албан татвар 2600
Аж ахуйн нэгж байгууллагын орлогын
татвар
1900
Пүүсийн ашиг 5600
Хувийн хадгаламж 1600
Бодлого 2. Хэрэглээ 490, элэгдэл 54, түрээсийн орлого 28, нийгмийн даатгалын шимтгэл 40, шилжих
төлбөр 24, хувийн өмчийн орлого 35, хүүгийн орлого 26, ноогдол ашиг 28, цалин хөлс 473, цэвэр
экспорт 6, корпорацийн үл хуваарилагдах ашиг 42, шууд бус татвар 36, хүн амын орлогын албан
татвар 52, корпорацийн ашгийн татвар 38, корпорацийн ашиг 108, засгийн газрын зардал 144, хүн
амын хадгаламж 5, цэвэр хөрөнгө оруулалт 66 байсан бол:
a. ҮНБ-ийг орлого ба зарлагаар тооц
b. ҮЦБ, ҮО-ыг тооц
Бодлого 3. Хэрэглээний зардал 250, Түрээс 12, Элэгдэл 50, Экспорт 65, Ногдол ашиг 4, Хүү 35, Шууд
бус татвар 20, Иргэдийн орлогын татвар 60, Импорт 50, Пүүсийн хуваарилагдаагүй ашиг 45, Пүүсийн
ашгийн татвар 15, Цалин 229, Засгийн газрын хэрэглээ 75, Цэвэр хөрөнгө оруулалт 20 бол ҮНБ-г
орлого зарлагаар нь тооц.
Бодлого4. ҮНБ = 5000, С = 3200, G = 900,NX = 80 бол
a) Хөрөнгө оруулалтын хэмжээг ол
b) Экспорт 350 бол импортын хэмжээг ол
c) Элэгдэл 130 бол ҮЦБ-г ол

2. Бодлого 5. Сагсанд X, Y, Z бараа байдаг гэж үзье. Уг барааны дараах мэдээллүүдийг
ашиглан:
q p
X 5 14
Y 3 10
Z 4 5
a) CPI-г тооц
b) 𝑝𝑥 = 30, 𝑝 𝑦 = 20, 𝑝𝑧 = 6 болж өөрчлөгдсөн бол инфляцыг тооц
Бодлого 6. Эдийн засагт дараах хоёр төрлийн барааг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн үнэ ба
хэрэглээний сагсанд эзлэх хувийн жин дараах байдлаар өгөгдсөн.
Он А бүтээгдэхүүн Б бүтээгдэхүүн
Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ
2002 80% 350 20% 600
2003 60% 440 40% 750
а. Дээрх мэдээллийг ашиглан 2002 оныг суурь жил болгож жил бүрийн хэрэглээний үнийн индексийг
тооцно уу.
б. 2003 оны инфляцийг түвшинг тооцно уу.
Бодлого 7. Монгол Улсын 2004, 2005 оны нэрлэсэн ДНБ ба 1995 оны үнээр тооцсон бодит ДНБ /тэр
бум ₮/ дараах байдлаар өгөгдсөн бол
Жил Нэрэлсэн ДНБ Бодит ДНБ
2004 2810.88 1678.1
2005 3166.5 1924.53
а. 2004, 2005 оны ДНБ-ий дефляторыг тооц
б. 2005 оны инфляцийн түвшинг тооц
Бодлого 8.1930-аад оны дэлхийн ихэнхи улс орнуудын эдийн засагт үүссэн Их хямралын үед Альфа
улсад ажиллах хүчний дөрөвний нэг хэсэг нь ажилгүйчүүд байв. Энэ үед ҮНБ-ий хэмжээ нь 1056$
байсан ба ажилгүйдлийн түвшин 5% байхад хэвийн үзэгдэл гэж тооцдог бол энэ улсын ҮНБ-ий
боломжит хэмжээ хэд байх вэ?
Бодлого 9. Ажиллагсадын тоо 90 сая, ажилгүй хүн 10 сая, байв. Ажилтай байсан 90 сая хүнээс
сарын дараа 0.5 сая хүн ажилаас халагдсан, албан ѐсоор бүртгэгдсэн ажилгүйчүүдээс 1 сая хүн
ажил хайхаа больсон. Тэгвэл ажиллагсадын тоо, ажилгүй хүний тоо, ажилгүйдлийн түвшинг тус
тус тооц.
Бодлого 10. 2000 оны хүн амын тооллогоор МУ-н хүн ам 2373492 байсан. Үүнээс 15 - аас дээших
насны буюу хөдөлмөрийн насны хүн ам 1524372 байсан. Тохирох ажил олдохгүй байгаа 164932,
давхар ажил эрхэлдэг 16530, сургуульд суралцагсад 171003, тахир дутуу 36912, гэрийн ажилтай
болон бусад хүмүүс 118355, хагас цагаар ажилладаг 23005 хүн байсан бол
a. Ажиллах хүч, ажил эрхлэлтийн болон ажилгүйдлийн түвшинг тодорхойл.
b. ДНБ-ий бодит хэмжээ 2000 онд 426300 сая ₮ байсан бол ажилгүйдлийн хэвийн түвшин
5.5% гэж үзээд ДНБ-ий боломжит хэмжээ хэд байсныг тооцож гарга.

3. Бодлого 11. А улсын нийт өрхийн нэг хэсгийн ахиу хэрэглээ 0.8, нөгөө хэсгийнх нь 0.6 –тай тэнцүү:
а. Өрхийн зөвхөн эхний хэсгийн орлого 10.0 мянган төгрөг нэмэгдсэн гэвэл хэрэглээний
зардал хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
б.Зөвхөн хоёр дахь хэсгийн орлого дээрх хэмжээгээр өссөн гэвэл хэрэглээ ба хадгаламжийн
хэмжээ нь хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
Бодлого12. S = -500 + 0.25(Y-T) , T = - 400 + 0.1Y бол хэрэглээний функцыг ол. Хэрэв орлого 10000
төгрөгөөр нэмэгдсэн бол хэрэглээ хичнээнээр өөрчлөгдөх вэ.
Бодлого13.Өрх гэрүүдийн орлого ба хэрэглээний зардлын хамаарал дараах байдлаар өгөгдсөн бол
a. Хүснэгтийг нөх
b. C ба S-ийн графикийг зур
Үйлдвэрлэл буюу
орлого
S C APC APS MPC MPS
190
220
250
280
310
340
370
400
190
210
230
250
270
290
310
330
Бодлого14. Нэгэн эдийн засгийн үнийн ерөнхий түвшин ба нийт эрэлт, нийлүүлэлтийн талаар
мэдээлэл өгөгджээ.
Үнийн
ерөнхий
түвшин
AD/тэрбум $ / AS/тэрбум $/
100 550 450
110 500 500
120 450 550
130 400 600
140 350 650
150 300 700
a.Богино хугацааны тэнцвэрийг графикт дүрсэлнэ үү.
b.Нийт эрэлт 100 тэрбум $-оор өссөн бол богино хугацааны тэнцвэрийн хувьд тэнцвэрт үйлдвэрлэл
хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
Бодлого 15. Нэгэн эдийн засаг дахь төлөвлөгдсөн зардлууд болон нийт үйлдвэрлэлийн түвшний
талаархи мэдээлэл өгөгджээ.
Y T DI Cp Ip Gp E=AD
A 300 3900 3600 200 200 B
3900 300 C 3400 200 D 3800
E 300 3300 F 200 200 3600
3300 G 3000 3000 H 200 3400

4. 3000 300 I 2800 200 200 J
Хийх зүйл :
1. Хүснэгтийг гүйцээж бөглө
2. Ахиу хэрэглэх хандлагыг тодорхойлно уу
3. Эдийн засаг тэнцвэртэй байхнийт үйлдвэрлэл, татварын дараах орлого, төлөвлөгдсөн хувийн
хэрэглээний зардлыг тус тус тодорхойлно уу.
Бодлого 16. MPC = 0.8 , тэнцвэрт үйлдвэрлэл Y= 5000, одоогийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ Y= 4600 бол
G - г хэрхэн өөрчилбөл эдийн засаг тэнцвэртэй болох вэ ?
Бодлого 17.Бодит ДНБ- ний хэмжээ эхний жил 30.0 мянган $, хоёр дахь жилд 31.2 мянган $ гэжбодьё.
ДНБ-ий өсөлтийн хурдац ямар байх вэ? Хүн амын тоо эхний жил 100 хүн байснаа хоёр дахь жилд
102 хүн болж өссөн гэж төсөөлье. Нэг хүнд ногдох ДНБ – ний өсөлтийн хурдац ямар байх вэ?
.
Бодлого 18. 2004 оны эцсийн байдлаар Монгол Улсын хувьд кассд байгаа мөнгө 25008.4 сая төгрөг,
банкнаас гадуурхи мөнгө 143512.7 сая төгрөг, М1 - 221327.6 сая төгрөг, төгрөгийн хадгаламж 300976.4
сая төгрөг, гадаад валютын хадгаламж 324728.5 сая төгрөг байжээ.
Хийх зүйл :
a. Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгийг тооцно уу.
b . Бараг мөнгийг тооцно уу.
c . М2 – ийг тооцно уу.
Бодлого 19. Арилжааны банкны хувьд хугацаагүй хадгаламж 7100$, хувьцаа1400$, олгосон зээл
6200$, хугацаатай хадгаламж 3600$, нөөц 5900$ бол энэ банкны тайлан тэнцэлийг зохио
Бодлого 20.Хэрэглээний функц нь C = 200 + 0.65Y, I = 40, G = 60, X = 50, M = 0.05 Y бол тэнцвэрт
үйлдвэрлэл болон цэвэр экспортын хэмжээг ол.