Chuong 1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HCM
ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA TÂM LÝ HỌC
Giảng viên: Ths Nguyễn Thị Vân
Thời gian: 45 tiết

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm. Lê Văn Hồng- Lê
Ngọc Lan- Nguyễn Văn Thàng. NXB ĐHQG Hà Nội, 2001.
2. Các lý thuyết phát triển tâm lý người. Phan Trọng Ngọ (chủ
biên), NXB ĐHSP
3. Bộ câu hỏi ôn tập và đánh giá kết quả học tập môn TLH lứa
tuổi và TLH sư phạm. Phan Trọng Ngọ (chủ biên). NXB
ĐHSPHN, 2005.
4. TLH lứa tuổi và TLH sư phạm (tập I, II). A.V.Petro Vski (chủ
biên), Đặng Xuân Hoài dịch. NXB Giáo dục 1982
5. Cơ sở tâm lý học ứng dụng, GS Đặng Phương Kiệt (chủ biên),
NXB ĐHQG HN

6. TS. Đỗ Thị Châu, (2005),Tình huống tâm lý học lứa tuổi
và tâm lý học sư phạm, NXBGD
7. B.Ph.LoMov, (2000), Những vấn đề về lý luận và phương
pháp luận tâm lý học, NXB ĐHQG Hà Nội (Bản dịch từ
tiếng Nga).



TÂM
LÝ
GD
Phần I: Một số vấn đề cơ bản của tâm lý học lứa tuổi
Chương 1: Nhập môn TLHLT và TLHSP
Chương 2: Sự phát triển tâm lý và việc dạy học
Chương 3: Những đặc điểm tâm lý của tuổi vườn
trẻ và tuổi mẫu giáo
Chương 4: TLH lứa tuổi học sinh tiểu học
Chương 5: TLH lứa tuổi thiếu niên
Chương 6: TLH lứa tuổi thanh xuân
Phần II: Một số vấn đề cơ bản của tâm lý học sư phạm

Chương 7: Bản chất của việc học và những cơ sở tâm lý
của việc dạy học
Chương 8: Tâm lý học về các kiểu học và dạy học cơ bản
Chương 9: Tâm lý học giáo dục
Chương 10: Tâm lý học nhân cách của người giáo viên

Chương 1: Nhập môn tâm lý học lứa
tuổi và tâm lý học sư phạm
I. Khái quát về tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm
II. Lý luận về sự phát triển tâm lý trẻ em
III. Sự phân chia giai đoạn phát triển tâm lý

1. Đối tượng nghiên cứu của TLHLT và TLHSP
TÂM LÝ HỌC LỨA TUỔI
Nghiên cứu động lực phát triển
tâm lý theo lứa tuổi, sự phát
triển cá thể của các quá trình
tâm lý trong nhân cách con
người đang được phát triển
TÂM LÝ HỌC SƯ PHẠM
Nghiên cứu những quy luật
tâm lý của việc dạy học và
giáo dục
Chương I.Nhập môn TLHLT và TLHSP 7
I. Khái quát về TLHLT và TLHSP
Cùng nghiên cứu tâm lý người
ở các giai đoạn phát triển

Tìm hiểu những quy luật chung của sự phát triển
nhân cách theo lứa tuổi
Nắm bắt được những quy luật lĩnh hội tri thức, kĩ
năng, kĩ xảo trong dạy học và giáo dục
Hiểu được những biến đổi tâm lý của học sinh do
ảnh hưởng của giáo dục và dạy học
8
2. Nhiệm vụ của TLHLT và TLHSP

3. Quan hệ giữa TLHLT và TLHSP
Tâm lý học
lứa tuổi
Tâm lý học
sư phạm
Chung khách thể nghiên cứu
Chặt chẽ, thống nhất,
biện chứng
Con người

II. Lý luận về sự phát triển tâm lý trẻ
em
1. Quan niệm về trẻ em
TLH duy vật tầm thường: Trẻ em là “người lớn
thu nhỏ”, chỉ khác nhau về kích thước.
TLH duy vật biện chứng: Giữa trẻ em và người
lớn có sự khác nhau về chất, trẻ em vận động, phát
triển theo quy luật của trẻ em.

1.2.1. Quan ni m duy tâmệ
Sự phát triển tâm lý
trẻ em chỉ là sự tăng
lên hoặc giảm đi về
số lượng các hiện
tượng đang phát
triển mà không có
sự chuyển biến về
chất lượng
Sự phát triển tâm lý
trẻ em chỉ là sự tăng
lên hoặc giảm đi về
số lượng các hiện
tượng đang phát
triển mà không có
sự chuyển biến về
chất lượng

Phát triển tâm lý là do các tiềm năng sinh vật gây
ra. Mọi đặc điểm tâm lý chung và cá thể đều là
tiền định và được quyết định bằng con đường di
truyền.
1.1.1. Thuyết tiền định
Nhà TLH Mỹ E.Toocđai

Phát triển tâm lý trẻ
là do sự tác động
của môi trường.
Môi trường là yếu
tố quyết định hoàn
toàn.
1.1.2. Thuyết duy cảm
Nhà TLH Anh John Locke

Sự phát triển của trẻ chịu sự tác động của 2
yếu tố môi trường và di truyền, trong đó di
truyền giữ vai trò quyết định và môi trường là
điều kiện biến những đặc điểm tâm lý đã
được định sẵn thành hiện thực.
1.1.3. Thuyết hội tụ hai yếu tố

H N CHẠ Ế
Nhận xét: Tất cả các thuyết trên đều có những
sai lầm giống nhau bởi:
•Cho rằng đặc điểm con người là bất biến, tiền
định, hoặc do tiềm năng sinh vật di truyền, hay
do ảnh hưởng của môi trường là bất biến
• Phát triển tâm lý trẻ tách rời những điều kiện
cụ thể mà quá trình tâm lý tạo ra
• Đánh giá không đúng vai trò của giáo dục,
phủ nhận tính tích cực cá nhân

Sự phát triển tâm lý trẻ em là quá trình trẻ em
lĩnh hội nền văn hoá xã hội loài người thông
qua tính tích cực của trẻ trong hoạt động và
giao tiếp (trong đó dạy học và giáo dục giữ vai
trò chủ đạo)
Quan điểm duy vật biện chứng
về sự phát triển tâm lý trẻ em
1.2

 Sự phát triển tâm lý của trẻ em không tuân theo
quy luật sinh học mà tuân theo quy luật xã hội
2.. Quy luật chung của sự phát triển tâm lý trẻ em

Tính không đồng đều
Tính mềm dẻo Tính toàn vẹn
và khả năng bù trừ

Những chức năng tâm lý khác nhau thì không phát triển
ở mức độ như nhau. Có những thời kì tối ưu cho sự phát
triển 1 hành động tâm lý nào đó.
2.1. Quy luật về tính không đồng đều2.1. Quy luật về tính không đồng đều
của sự phát triển tâm lýcủa sự phát triển tâm lý
1- 5 tuổi
Học nói
phát triển ngôn ngữ
6- 11 tuổi
Kỹ xảo vận động
15- 20 tuổi
Tư duy toán học

Cùng với sự phát triển, tâm lý con người ngày
càng có tính trọn vẹn, thống nhất, bền vững. Sự
phát triển thể hiện ở việc chuyển dần các trạng
thái tâm lý thành các đặc điểm tâm lý cá nhân,
thành các nét của nhân cách.
2.2. Quy luật tính toàn vẹn của tâm lý2.2. Quy luật tính toàn vẹn của tâm lý

Hệ thần kinh của trẻ có tính mềm dẻo và có tính
bù trừ. Khi một chức năng tâm lý hoặc sinh lý
nào đó yếu hoặc thiếu thì những chức năng tâm
lý khác được tăng cường, phát triển mạnh hơn
để bù đắp những chức năng yếu hoặc bị hỏng.
2.3. Tính mềm dẻo và khả năng bù trừ

Các yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển tâm lý trẻ3
Phát triển tâm lý trẻ
Di
truyền
Di
truyền
Tiền đềvật chất
Tập
thể
Tập
thể
Vai trò
to lớn
Môitrường
Môitrường
Vai trò
quan trọng
Tự
giáo
dục
Tự
giáo
dục
Ý nghĩađặc biệt
Giáo
dục
Giáo
dục
Chủ
đạo
Hoạt
Động
Cánhân
Hoạt
Động
Cánhân
Quyết định
trực tiếpGiao
tiếp
Giao
tiếp
Vai trò
cơ bản
Công Nghệ TT
Công Nghệ TT

Những gì người lớn làm hôm nay, trẻ con sẽ lặp lại vào ngày mai.
Vì vậy, hãy cẩn trọng với mỗi hành vi của mình.

4.1. Quan niệm về giai đoạn phát triển tâm lý
Quan niệm sinh học: khẳng định tính bất biến, tính tuyệt
đối của giai đoạn lứa tuổi
Quan niệm khác: phủ nhận khái niệm lứa tuổi, sự phát
triển tâm lý chỉ là tích luỹ tri thức, kĩ năng, kĩ xảo
Quan niệm duy vật biện chứng (Vưgôtxki):
Lứa tuổi là một thời kì phát triển nhất định đóng
kín một cách tương đối và ý nghĩa của mỗi thời kì
được quy định bởi vị trí của nó trong cả quá trình
phát triển
Sự phân chia giai đoạn phát triển tâm lý4

4.2.1. Giai đoạn trước tuổi học
Tuổi vườn
trẻ
1- 3 năm Hoạt động
đồ vật
Tuổi mẫuTuổi mẫu
giáogiáo
3- 5 năm Hoạt động
vui chơi
(sắm vai)
Phân chia giai đoạn phát triển tâm lý4.2

Giai đoạn lứa tuổi đi học (tuổi học sinh)4.2.2
Nhi đồng
(HS tiểu học)
6- 11, 12 tuổi
Hoạt động
học tập
Thiếu niên
(HS THCS)
11,12-
14,15 tuổi
Giao tiếp
với bạn

Giai đoạn đầu thanh niên (16,17 tuổi- 22,23 tuổi) với
hoạt động chủ đạo: định hướng nghề nghiệp

Từ 24 tuổi trở đi
Hoạt động lao động và hoạt động xã hội
Giai đoạn trưởng thành4.2.3

Nghỉ hưu
(50- 60 tuổi trở đi)
Giai đoạn người già4.2.4

Chuong 1

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Chuong 1

Similar to Chuong 1 (20)

More from Nhat Nguyen

More from Nhat Nguyen (9)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Chuong 1