TLH GD chuong 5

1. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS 1

2. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS 2
CHƯƠNG III
I. Vị trí, ý nghĩa của lứa tuổi thiếu niên trong quá trình
phát triển tâm lý trẻ
II. Điều kiện phát triển tâm lý ở lứa tuổi học sinh TH
III. Hoạt động học tập và sự phát triển trí tuệ
IV. Hoạt động giao tiếp của lứa tuổi học sinh THCS
V. Sự phát triển nhân cách ở lứa tuổi học sinh THCS

3. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1. Vị trí, ý nghĩa
Vị trí: Đặc biệt quan trọng trong thời kì phát triển của trẻ
Ý nghĩa: là giai đoạn đầu tiên cho trẻ phát triển tâm lý
3
Vị trí, ý nghĩa của giai đoạn phát triển
tâm lý ở lứa tuổi học sinh THCS
I

4. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
Độ tuổi:
Còn gọi là lứa tuổi thiếu niên và có một vị trí đặc biệt
trong thời kỳ phát triển của trẻ em. Vị trí đặc biệt này
được phản ánh bằng những tên gọi khác nhau: tuổi dạy
thì, tuổi bất trị, tuổi khủng hoảng
4

5. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
Có sự phát triển mạnh mẽ, không cân đối về cơ thể,
sự phát dục, và sự hình thành những phẩm chất mới
các mặt trí tuệ, đạo đức
Yếu tố đầu tiên của sự phát triển nhân cách ở tuổi này
là tính tích cực xã hội của bản thân các em nhằm lĩnh
hội giá trị, chuẩn mực nhất định
5

6. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
2. Những yếu tố hoàn cảnh nào kìm hãm sự phát
triển tính người lớn của trẻ?
Cha mẹ chăm sóc con cái một cách chu đáo quá mức
Trẻ chỉ hướng vào việc học tập mà không tham gia
vào các hoạt động khác
6

7. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
3. Những yếu tố hoàn cảnh nào thúc đẩy sự phát triển
tính người lớn của trẻ?
Đối với một số em, tri thức sách vở làm cho các em hiểu
biết nhiều  tri thức cuộc sống ít ỏi, bỡ ngỡ trong cuộc
sống
Có những em ít quan tâm đến việc học tập ở nhà trường,
mà định hướng vào những biểu hiện bên ngoài của người
lớn
Ở một số em khác không biểu hiện tính người lớn ra bên
ngoài, nhưng thực tế đang cố gắng rèn luyện mình có đức
tính ở người lớn như dũng cảm, tự chủ, độc lập
7

8. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1. Sự biến đổi về mặt giải
phẫu sinh lý ở lứa tuổi học
sinh THCS
1.1. Sự phát triển mạnh mẽ
không đồng đều
Độ tuổi:
Người lớn phải thận trọng
trong khi giao tiếp và khi
đánh giá các em
8
Những điều kiện phát triển tâm lý
ở lứa tuổi học sinh THCSII
Hệ tim mạch
Hệ thần kinh
Hệ xương cơ
Tuyến nội tiết

9. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1.2. Dậy thì
Là một hiện tượng bình thường, diễn ra theo quy luật sinh
học và chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và xã hội
Gồm 2 giai đoạn
Tiền dậy thì (nữ 11- 13 tuổi)
Dậy thì chính thức (nữ 13- 15 tuổi)
Nam thường dậy thì chậm hơn nữ 1- 2 năm
 XH phát triển, có hiện tượng gia tốc phát triển của tuổi
dậy thì. Trẻ em dậy thì sớm hơn nhưng trưởng thành về
mặt xã hội muộn hơn  nguy cơ (cần thiết phải giáo dục
giới tính)
9

10. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
2. Sự thay đổi về điều kiện sống
Gia đình: Địa vị của các em trong gia đình có sự thay đổi
(các em được tham gia vào công việc gia đình, được giao
nhiệm vụ)
Nhà trường: Bắt đầu thay đổi nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức học tập
Xã hội: Các em được công nhận như một thành viên tích
cực và được giao phó một số công việc nhất định
10

11. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1. Đặc điểm của hoạt động học tập
Hoạt động học tập ở lứa tuổi này đạt mức độ cao nhất
Động cơ học tập rất đa dạng, phong phú nhưng chưa bền
vững
Thái độ học tập của học sinh THCS rất khác nhau
Có em rất tích cực, có em rất lười biếng
Có em hứng thú rõ rệt, chủ động học tập nhưng có em học
tập hoàn toàn do ép buộc
11
Hoạt động học tập và sự phát triển trí tuệ
III

12. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
2. Sự phát triển trí tuệ của học sinh THCS
Tính chất
Hình thức hoạt động
12
• Khối lượng tri giác tăng lên  tri giác trở nên có kế
hoạch, có tư duy và có trình tự hơn
• Trí nhớ cũng được thay đổi về chất
• Sự phát triển chú ý của học sinh THCS diễn ra rất
phức tạp
• Hoạt động tư duy cũng có những biến đổi cơ bản
Thay đổi  hoạt động
trí tuệ phát triển cao

13. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1. Sự hình thành kiểu quan hệ mới
Học sinh THCS có nhu cầu mở rộng quan hệ với người
lớn. Chúng mong muốn được bình đẳng như người lớn
Ở giai đoạn này thường xảy ra những xung đột giữa trẻ
em và người lớn và chúng thường dùng hình thức chống
cự, không phục tùng để thay đổi kiểu quan hệ này
13
Hoạt động giao tiếp của
lứa tuổi học sinh THCSIV

14. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
2. Hoạt động giao tiếp của học sinh
THCS với bạn bè
 Sự giao tiếp của học sinh THCS
với bạn bè cùng lứa tuổi rất đa
dạng và phức tạp
 Tình bạn trong đời sống học sinh
THCS thông qua hình thức
chuyện trò
 Sự giao tiếp ở lứa tuổi học sinh
THCS là một hoạt động đặc biệt
14

15. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS 15
Sự phát triển nhân cách của
lứa tuổi học sinh THCSV
1. SỰ HÌNH THÀNH TỰ
Ý THỨC
2. SỰ HÌNH THÀNH
TÌNH CẢM

16. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1.1. Tự ý thức là gì?
Là sự tự đánh giá và so sánh phẩm chất nhân cách bản
thân mình với người khác
 Hình thành nên mẫu nhân cách tương lai
16
1. Sự hình thành tự ý thức

17. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1.2. Nguyên nhân tự ý thức hình thành
Sự phát triển trí tuệ của các em
Nhu cầu của cuộc sống
Mong muốn của người lớn
Nhận xét của những người xung quanh
Bản thân các em
17

18. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1.3. Quá trình hình thành ý thức
1.3.1. Về nội dung
Không nhận thức toàn bộ những phẩm chất nhân cách
cùng một lúc
Nhận thức hành vi của mình nói chung
Nhận thức phẩm chất đạo đức, hành vi của mình trong phạm
vi cụ thể
 PC liên quan đến học tập
 PC thể hiện thái độ đối với người khác
 PC thể hiện thái độ đối với bản thân mình
 PC thể hiện mối quan hệ nhiều mặt của nhân cách
18

19. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
1.3.2. Về cách thức
Ban đầu đánh giá bị ảnh hưởng bởi những người gần
gũi có uy tín
Sau là ý kiến độc lập của các em
19

20. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
Ở em trai, khát khao uy tín cùng với tính thích
phiêu lưu mạo hiểm ngày càng tăng
Ở nhiều em, sự tự giáo dục còn chưa hệ thống,
chưa có kế hoạch
Người làm công tác giáo dục cần tổ chức hoạt
động và tổ chức mối quan hệ qua lại của mọi
người với thiếu niên cho tốt
20
LƯU Ý

21. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
Đặc điểm
Sâu sắc và phức tạp hơn so với lứa tuổi tiểu học
Tình cảm bắt đầu biết phục tùng lý trí
Tình cảm đạo đức phát triển mạnh, tình bạn bè, tình đồng
chí, tình yêu tổ quốc...
Tuy nhiên tình cảm vẫn còn bồng bột và sôi nỗi, dễ bị
kích động
21
2. Sự hình thành tình cảm

22. Chương III. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS
KẾT LUẬN SƯ PHẠM
Giúp các em hiểu được khái niệm
tình cảm đạo đức chính xác
Khéo léo khắc phục những quan
điểm không đúng đắn ở các em
Tổ chức hoạt động để các em có
được kinh nghiệm đạo đức đúng
đắn, rèn luyện bản thân theo
chuẩn mực đạo đức
22