1. Ενότητα 7
και 8
Αρχαία Β΄
Γυμνασίου
Σχηματισμός Ευκτικής Ενεργητικής Φωνής βαρύτονων ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. Η ευκτική είναι μία από τις εγκλίσεις του ρήματος.
Η ευκτική δεν υπάρχει στη Νέα Ελληνική γλώσσα.
Η σχηματίζεται στους εξής χρόνους:
.
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΥΚΤΙΚΗΣ

3. Η ευκτική του και του έχει ως
χαρακτηριστικό γνώρισμα τη δίφθογγο .
Ο έχει τις ίδιες καταλήξεις με τον Ενεστώτα με
την προσθήκη του χαρακτηριστικού πριν από αυτές.
Ο έχει τη χαρακτηριστική δίφθογγο
αντί για –οι-.
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΥΚΤΙΚΗΣ Σελ. 56

4. Σχηματισμός Ευκτικής στον Ενεστώτα, τον Μέλλοντα και τον Αόριστο
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Οριστική Ευκτική Οριστική Υποτακτική Ευκτική
λύω λύω λύοιμι λύσω λύσοιμι ἔλυσα λύσω λύσαιμι
λύεις λύῃς λύοις λύσεις λύσοις ἔλυσας λύσῃς λύσαις
λύει λύῃ λύοι λύσει λύσοι ἔλυσα λύσῃ λύσαι
λύομεν λύωμεν λύοιμεν λύσομεν λύσοιμεν ἐλύσαμεν λύσωμεν λύσαιμεν
λύετε λύητε λύοιτε λύσετε λύσοιτε ἐλύσατε λύσητε λύσαιτε
λύουσι(ν) λύωσι(ν) λύοιεν λύσουσι(ν) λύσοιεν ἔλυσαν λύσωσι(ν) λύσαιεν

5. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΚΤΙΚΗ
Οι δίφθογγοι –οι-και –αι-
της ευκτικής είναι
πάντοτε μακρόχρονες.
Η ευκτική Αορίστου, όπως
και η υποτακτική , δεν
παίρνει αύξηση.
Για το σχηματισμό και την κλίση της
ευκτικής Μέλλοντα και Αορίστου
ενεργητικής φωνής των αφωνόληκτων
ρημάτων χρησιμοποιούμε τις ίδιες
καταλήξεις , αλλά το θέμα των ρημάτων
αυτών μεταβάλλεται, όπως και στην
οριστική των χρόνων αυτών.
π.χ πράττω: πράξοιμι,
βλάπτω: βλάψοιμι, πείθω :
πείσοιμι
Σελ. 57

6. Κλίση Οριστικής – Υποτακτικής - Ευκτικής Ενεστώτα του ρ. εἰμί
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
Οριστική Υποτακτική Ευκτική
εἰμί ὦ εἴην
εἶ ᾖς εἴης
ἐστί ᾖ εἴη
ἐσμέν ὦμεν εἴημεν / εἶμεν
ἐστέ ἦτε εἴητε / εἶτε
εἰσί(ν) ὦσι(ν) εἴησαν / εἶεν
Σελ.
64

7. Ευκτική Παρακειμένου Ε.Φ.
Η ευκτική του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων
σχηματίζεται τόσο περιφραστικά (πιο εύχρηστος
τύπος) από την ενεργητική μετοχή παρακειμένου
του ρήματος και την ευκτική ενεστώτα του ρ. εἰμί,
λε-λυκώς, -
υῖα, -ὸς εἴην
όσο και μονολεκτικά (σπάνια),
λελύκ-οιμι,
λελύκ-οις
κτλ.
Σελ.
64

8. λελύ-κοιμι
λελύ-κοις
λελύ-κοι
λελύ-κοιμεν
λελύ-κοιτε
λελύ-κοιεν
μονολεκτικά
λελυκώς, -κυῖα, -κός εἴην
λελυκώς, -κυῖα, -κός εἴης
λελυκώς, -κυῖα, -κός εἴη
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα εἴημεν / εἶμεν
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα εἴητε / εἶτε
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα εἴησαν / εἶεν
περιφραστικά
Ευκτική Παρακειμένου Ε.Φ.

9. Σημασία και χρήση της ευκτικής
φανερώνει ευχή. Συνήθως
προηγούνται οι λέξεις εἴθε, ὡς, εἰ γάρ (= μακάρι)
Θεός φυλάξοι
(Μακάρι να φυλάει ο θεός.)
Εἴθε γένοιο, ὦ παῖ, πατρός
εὐτυχέστερος (Μακάρι να γίνεις, παιδί
μου, ευτυχέστερος από τον πατέρα σου.)
Εἴθε σύ φίλος ἡμῖν γένοιο
(Μακάρι να γινόσουν φίλος μας)
δηλώνει το δυνατό να
πραγματοποιηθεί στο παρόν ή στο μέλλον. Συνοδεύεται
από το δυνητικό μόριο ἂν. Μεταφράζεται με: «θα +
παρατατικό» ή «θα μπορούσα να + ρήμα» ή «θα ήταν
δυνατό να + ρήμα» ή «μπορεί να + ρήμα».
Οὐκ ἄν λάβοις παρά τοῦ μή ἔχοντος (Δεν
θα μπορούσες να πάρεις από κάποιον που
δεν έχει.- Δεν θα έπαιρνες από ...)
Ἔχοις ἄν με διδάξαι τί ἐστί νόμος; (Θα
μπορούσες να με διδάξεις τι είναι ο νόμος; -
Θα ήταν δυνατό να με διδάξεις …;)
Τί ἄλλο ἄν ποιήσαιμι; (Τι άλλο θα
μπορούσα να κάνω;)
Στις κύριες προτάσεις: Σελ. 57

10. Σημασία και χρήση της ευκτικής
Στις δευτερεύουσες προτάσεις:
(όπως
και στις κύριες
προτάσεις).
Γιγνώσκω ὅτι πάντες ἄν
φυλάττοιεν τοῦτο.
(Γνωρίζω ότι όλοι θα φύλαγαν
αυτό – Γνωρίζω ότι όλοι θα
μπορούσαν να ...)
Ἠπόρει τί ἄλλο ἄν ποιήσαι
(Απορούσε τι άλλο θα ήταν
δυνατό να κάνει)
: όταν
η κύρια πρόταση από την οποία
εξαρτάται η δευτερεύουσα έχει
ιστορικό χρόνο (Παρατατικό,
Αόριστο, Υπερσυντέλικο).
Ἐγίγνωσκε ὅτι σύ
λέγοις τἀληθῆ.
(Γνώριζε ότι εσύ έλεγες
την αλήθεια.)
Οἱ στρατιῶται ἔλεγον ὅτι
ἀδίκως πάσχοιεν.
(Οι στρατιώτες έλεγαν ότι
άδικα υπέφεραν.)
: συναντάται σε
υποθετικές, χρονικές και αναφορικές
προτάσεις και εκφράζει επανάληψη
στο παρελθόν. Μεταφράζεται με το
«κάθε φορά που».
Ὁπότε χειμών εἴη νοτερός,
ἀπέλειπον τάς ἐπάλξεις (κάθε φορά
που υπήρχε θύελλα με βροχή,
εγκατέλειπαν τις επάλξεις.)
Εἴ τινα λάβοιεν τῶν ἐχθρῶν,
ἀπέκτεινον. (Κάθε φορά που
έπιαναν κάποιον από τους εχθρούς,
τον σκότωναν.)
Εἴ τις ἀντείποι, ἐτεθνήσκει (Κάθε
φορά που κάποιος πρόβαλλε
αντιρρήσεις, θανατωνόταν)
Σελ. 57

11. Ασκήσεις

12. Να προσθέσετε τους τύπους της ευκτικής του ενεστώτα στα παρακάτω ρήματα:
ἐπιβουλεύω πέμπω λέγω ἥκω ἔχω
ἐγώ ἐπιβουλεύοιμι
σύ πέμποις
οὗτος λέγοι
ἡμεῖς ἥκοιμεν
ὑμεῖς
οὗτοι ἔχοιεν

13. Να προσθέσετε τους τύπους της ευκτικής του ενεστώτα στα παρακάτω ρήματα:
ἐπιβουλεύω πέμπω λέγω ἥκω ἔχω
ἐγώ ἐπιβουλεύοιμι
σύ πέμποις
οὗτος λέγοι
ἡμεῖς ἥκοιμεν
ὑμεῖς
οὗτοι ἔχοιεν
ἐπιβουλεύοις
ἐπιβουλεύοι
ἐπιβουλεύοιμεν
ἐπιβουλεύοιτε
ἐπιβουλεύοιεν
πέμποιμι
πέμποι
πέμποιμεν
πέμποιτε
πέμποιεν
λέγοιμι
λέγοις
λέγοιμεν
λέγοιτε
λέγοιεν
ἥκοιμι
ἥκοις
ἥκοι
ἥκοιτε
ἥκοιεν
ἔχοιμι
ἔχοις
ἔχοι
ἔχοιμεν
ἔχοιτε

14. Να προσθέσετε τους τύπους της ευκτικής του αορίστου στα παρακάτω ρήματα:
πέμπω συνάπτω ἀκούω προστάττω τύπτω
ἐγώ πέμψαιμι
σύ συνάψαις
οὗτος
ἡμεῖς ἀκούσαιμεν
ὑμεῖς προστάξαιτε
οὗτοι τύψαιεν

15. Να προσθέσετε τους τύπους της ευκτικής του αορίστου στα παρακάτω ρήματα:
πέμπω συνάπτω ἀκούω προστάττω τύπτω
ἐγώ πέμψαιμι
σύ συνάψαις
οὗτος
ἡμεῖς ἀκούσαιμεν
ὑμεῖς προστάξαιτε
οὗτοι τύψαιεν
πέμψαις
πέμψαι
πέμψαιμεν
πέμψαιτε
πέμψαιεν
συνάψαιμι
συνάψαι
συνάψαιμεν
συνάψαιτε
συνάψαιεν
ἀκούσαιμι
ἀκούσαις
ἀκούσαι
ἀκούσαιτε
ἀκούσαιεν
προστάξαιμι
προστάξαις
προστάξαι
προστάξαιμεν
προστάξαιεν
τύψαιμι
τύψαις
τύψαι
τύψαιμεν
τύψαιτε

16. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους τύπους των ρημάτων που λείπουν:
Οριστική Υποτακτική Ευκτική
ἔχεις
πράξοιμεν
νομίσωσιν
ἔγραψε
φυλάξαιεν

17. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους τύπους των ρημάτων που λείπουν:
Οριστική Υποτακτική Ευκτική
ἔχεις
πράξοιμεν
νομίσωσιν
ἔγραψε
φυλάξαιεν
ἔχῃς ἔχοις
πράξομεν
ἐνόμισαν νομίσαιεν
γράψῃ γράψαι
ἐφύλαξαν φυλάξωσι (ν)

18. Να γράψετε το γ΄ ενικό και β΄ πληθυντικό ευκτικής Παρακειμένου των παρακάτω ρημάτων:
Ευκτική ΠΡΚ μονολεκτικά Ευκτική ΠΡΚ περιφραστικά
γ΄ ενικό β΄ πληθυντικό γ΄ ενικό β΄ πληθυντικό
ψηφίζω
κόπτω
ἄρχω
βουλεύω

19. Να γράψετε το γ΄ ενικό και β΄ πληθυντικό ευκτικής Παρακειμένου των παρακάτω ρημάτων:
Ευκτική ΠΡΚ μονολεκτικά Ευκτική ΠΡΚ περιφραστικά
γ΄ ενικό β΄ πληθυντικό γ΄ ενικό β΄ πληθυντικό
ψηφίζω
κόπτω
ἄρχω
βουλεύω
ἐψηφίκοι ἐψηφίκοιτε ἐψηφικώς εἴη ἐψηφικότες εἴητε / εἶτε
κεκόφοι κεκόφοιτε κεκοφώς εἴη κεκοφότες εἴητε / εἶτε
ἤρχοι ἤρχοιτε ἠρχώς εἴη ἠρχότες εἴητε /εἶτε
βεβουλεύκοι βεβουλεύκοιτε βεβουλευκώς εἴη βεβουλευκότες εἴητε /εἶτε

20. Να μεταφέρετε τους παρακάτω ρηματικούς τύπους στις υπόλοιπες εγκλίσεις στο ίδιο
πρόσωπο (ΠΡΟΣΟΧΗ: δεν έχει υποτακτική ο Μέλλοντας):
ΧΡΟΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ
ΕΝΣ συγγράφουσιν
ΑΟΡ προσέταξε
ΜΕΛ προαγορεύσοιτε
ΑΟΡ κατέλυσαν
ΕΝΣ κινδυνεύωμεν
ΕΝΣ πρεσβεύοιτε
ΕΝΣ ἁλιεύωσι
ΕΝΣ μνημονεύει
ΑΟΡ καταδιώξαιεν
ΕΝΣ ἀγορεύω

21. Να μεταφέρετε τους παρακάτω ρηματικούς τύπους στις υπόλοιπες εγκλίσεις στο ίδιο
πρόσωπο (ΠΡΟΣΟΧΗ: δεν έχει υποτακτική ο Μέλλοντας):
ΧΡΟΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ
ΕΝΣ συγγράφουσιν
ΑΟΡ προσέταξε
ΜΕΛ προαγορεύσοιτε
ΑΟΡ κατέλυσαν
ΕΝΣ κινδυνεύωμεν
ΕΝΣ πρεσβεύοιτε
ΕΝΣ ἁλιεύωσι
ΕΝΣ μνημονεύει
ΑΟΡ καταδιώξαιεν
ΕΝΣ ἀγορεύω
συγγράφωσιν συγγράφοιεν
προστάξῃ προστάξαι
προαγορεύσετε
καταλύσωσιν καταλύσαιεν
κινδυνεύομεν κινδυνεύοιμεν
πρεσβεύετε πρεσβεύητε
ἁλιεύουσι ἁλιεύοιεν
μνημονεύῃ μνημονεύοι
κατεδίωξαν καταδιώξωσι
ἀγορεύω ἀγορεύοιμι

22. Ασκήσεις βιβλίου, σελ.56,58,64,66

24. πιστεύσοιμι
πιστεύσοις
πιστεύσοι
πιστεύσοιμεν
πιστεύσοιτε
πιστεύσοιεν
πιστεύσαιμι
πιστεύσαις
πιστεύσαι
πιστεύσαιμεν
πιστεύσαιτε
πιστεύσαιεν

25. Άσκηση 2
βιβλίου, σελ.58

26. κινδυνεύοι κινδυνεύσοι κινδυνεύσαι
βουλεύοι βουλεύσοι βουλεύσαι
γράφοιμεν γράψοιμεν γράψαιμεν
τοξεύοιμεν τοξεύσοιμεν τοξεύσαιμεν
Άσκηση 2
βιβλίου, σελ.58

27. • Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Άσκηση 3
βιβλίου, σελ.58

28. πράξοις πράξαις
κελεύοιτε κελεύσαιτε
συμβουλεύοιεν συμβουλεύσαιεν
φυλάττοιμεν φυλάξοιμεν
• Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Άσκηση 3
βιβλίου, σελ.58

29. Άσκηση 4
βιβλίου, σελ.58

30. λατρεύσαι ἱκετεύσαιεν ἑρμηνεύσαις
τάξαιμεν θεραπεύσαιτε
Άσκηση 4
βιβλίου, σελ.58

31. Άσκηση 5
βιβλίου, σελ.58

32. α. λύνουμε το γρίφο
β. ας λύσουμε το γρίφο
γ. μακάρι να λύσουμε το γρίφο
Άσκηση 5
βιβλίου, σελ.58

33. Σελ.
64
• Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας

34. Σελ.
64
εἴην
εἴης
εἴη
εἴημεν-εἶμεν
εἴητε-εἶτε
εἴησαν-εἶεν
• Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας

35. Άσκηση 2
βιβλίου, σελ.66

36. βεβουλευκότες – κυῖαι –κότα εἴημεν/εἶμεν
κεκινδυνευκυῖα εἴη
ἐσπουδακώς – κυῖα –κός εἴης
δεδανεικυῖαι εἴησαν/εἶεν
Άσκηση 2
βιβλίου, σελ.66

37. Άσκηση 3
βιβλίου, σελ.66

38. κωλύσαι κεκωλυκώς εἴη (κεκωλύκοι)
θύσαι τεθυκώς εἴη (τεθύκοι)
σχολάσαι ἐσχολακώς εἴη (ἐσχολάκοι)
κρύψαιεν κεκρυφότες εἴησαν / εἶεν (κεκρύφοιεν)
γράψαιεν γεγραφότες εἴησαν / εἶεν (γεγράφοιεν)
ἀθροίσαιεν ἠθροικότες εἴησαν / εἶεν (ἠθροίκοιεν)
Άσκηση 3
βιβλίου, σελ.66

39. Είμαστε πολύ
χαρούμενοι γιατί
τα καταλάβαμε
όλα!!!