2. สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๙
จากเว็บไซตกัลยาณธรรม
ตอบปญหาโดย
ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร

3. ชมรมกัลยาณธรรม
หนังสือดีอันดับที่ ๑๔๗
สนทนาภาษาธรรมเลม ๑๙ : จาก website kanlayanatam.com
ตอบคำถามโดย : ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร
จัดพิมพถวายเปนพุทธบูชาโดย
ชมรมกัลยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากน้ำ อ.เมือง
จ.สมุทรปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔
หรือ ชมรมกัลยาณธรรม ๘๙/๖-๗ ซอยศึกษาวิทยา ถ.สาธรเหนือ
สีลม บางรัก กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘
ภาพปก : ภาพประกอบ : ดญ.กมลมาศ สมุทรรัตนกุล
คติธรรมประจำฉบับ : กิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว
รูปเลม-จัดพิมพ : กอนเมฆแอนดกนยกรป โทร. ๐๘๙ ๗๘๕-๓๖๕๐
  ั  ุ
พิมพครั้งที่ ๑ : พฤษภาคม ๒๕๕๔ จำนวน ๖,๕๐๐ เลม
สัพพทานัง ธัมมทานัง ชินาติ
การใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหทั้งปวง
www.kanlayanatam.com

4. ชมรมกัลยาณธรรม
ขอนอมถวายเปนพุทธบูชา
และ
กราบบูชาอาจริยคุณ
แด
ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร

5. คำนำในการจัดพิมพถวายเปนพุทธบูชา
ชมรมกัลยาณธรรม ไดดำเนินกิจกรรมเผยแผธรรมและใหธรรมทาน
แกสาธุชนตอเนื่องเกือบทศวรรษ นอกจากการไดรับศรัทธาหนุนเนื่องจาก
มหาชนแลว ปจจัยสำคัญอีกประการหนึงคือ พวกเรามีครูผูประเสริฐทีเปยม
่  ่ 
ดวยเมตตาและความเสียสละ คือทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร เปนเหมือน
รมไมใหญที่มีธรรมหยั่งรากลึก เปนศูนยรวมแหงศรัทธาและพลังใจในการ
สืบสานความดีงาม รักใครสามัคคีในหมูพี่นองกัลยาณธรรม และเปนที่มา
แหงประโยชนแกพหูชน เพื่อพระศาสนาอยางไมมีที่สิ้นสุด
คอลัมนสนทนาภาษาธรรม ยืนหยัดมาอยางยาวนาน เคียงคูกับเว็บ 
ไซตกัลยาณธรรมที่ไมเคยเงียบเหงา ทานอาจารย ดร.สนอง มีเมตตาตอบ
ปญหาและขอของใจของผูใฝธรรม ชวยดับทุกขและหาทางแกทางออกแกผู

มีปญหาทีถามมาไดอยางกระจางชัดถูกตรงตามธรรม และดวยเมตตา ทาน
่
อาจารยทำงานอยางตรากตรำตอเนือง บางคราวตืนขึนมาตอบคำถามตอน
่ ่ ้
ตีหนึ่งถึงตีสองจนรุงเชา หวังใหทุกทานที่ถามมา รวมทั้งผูอานไดคลายทุกข
และมีแสงธรรมนำทางแหงชีวิต
ชมรมกัลยาณธรรม ขอนอมบูชาพระคุณทานอาจารยผูเปรียบ
ประดุจบิดาของเราทุกคน บุญกุศลใดอันเกิดจากพลังแหงความดี ที่ชมรม
กัลยาณธรรมมีสวนเกื้อกูลใหเกิด และทำใหเจริญงอกงามขึ้น ขอบุญกุศล
นั้นจงเปนพลังอันยิ่งใหญ มาคุมครองอภิบาลทานอาจารยผูเปนแบบอยาง
ใหถึงยังฝงแหงความพนทุกขตามที่ทานปรารถนาทุกประการ และหวังวา
ทานผูอานจะไดรับประโยชนจากสนทนาปญหาธรรมเลมที่ ๑๙ ตามสมควร
ทพญ.อัจฉรา กลิ่นสุวรรณ
ประธานชมรมกัลยาณธรรม

6. อนุโมทนากถา
หนังสือสนทนาภาษาธรรม เปนการตอบปญหา โดยใช
ปญญาเห็นถูกตามธรรมเสนอวิธีแกปญหา ผูใดเขาถึงความจริง
เชนนีได หรือปฏิบตตามคำชีแนะ ดวยการคนเหตุทีถูกตองไดแลว
้ ั ิ ้ ่
ปญหายอมหมดไปอยางถาวร
ผู ตอบ ปญหา ขอบคุณทุก ทาน ที่ รวม แรง กาย แรง ใจ
ตลอดจนแรงทรัพย ทำใหหนังสือสนทนาภาษาธรรมสำเร็จเปน
รูปเลม และเผยแพรใหมวลชนไดรู พรอมทั้งอางเอาอานิสงส
แหงการใหปญญาเปนทานในครั้งนี้ จงเปนพลวปจจัยสงผลให
ชีวิตของทุกทานดำเนินไปสะดวก ราบรื่น และมีความสุข ทั้งใน
ชาติปจจุบันและชาติหนาถัดๆไป เทอญ.
ดร.สนอง วรอุไร

7. ๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
หนา
๑. ชางวาดรูป ................................................................................................... ๑๐
๒. โอกาสเปนคนดี ......................................................................................... ๑๓
๓. เปนเรืองของเขา ........................................................................................ ๑๕
่
๔. อยูที่บานก็ทำได ........................................................................................ ๑๖
๕. ลูกออด ......................................................................................................... ๑๗
๖. สัตวโลกเปนไปตามกรรม ........................................................................... ๑๘
๗. กลัวสัมภเวสี ................................................................................................. ๒๑
๘. ผีคออะไร ..................................................................................................... ๒๓
ื
๙. รูดวยปญญาเห็นแจง .............................................................................. ๒๕
 
๑๐. เห็นดวยไหม ................................................................................................ ๒๖
๑๑. อยากชวยคนอืน ......................................................................................... ๒๙
่
๑๒. เพศทีสาม .................................................................................................... ๓๑
่
๑๓. หักคอปลา .................................................................................................. ๓๓
๑๔. คนตกงาน ..................................................................................................... ๓๗
๑๕. รถแกสปะทะรถน้ำมัน ................................................................................ ๓๙
๑๖. เรืองพระราหู ............................................................................................... ๔๒
่
๑๗. เขาสมาธิระดับ ๓ ไดหรือไม ................................................................. ๔๕
๑๘. รับขัน .............................................................................................................. ๔๕
๑๙. คนจิตฟุง ........................................................................................................... ๔๗

๒๐. ใครวาไมดี .................................................................................................... ๔๘
๒๑. มาตรวัดการปฏิบตธรรม ............................................................................ ๔๙
ั ิ
๒๒. ขอภริยาไปบวช ........................................................................................ ๕๒
๒๓. ตัณหาขวางกัน ................................................................................................ ๕๓
้
๒๔. กรรมตัดรอน ............................................................................................ ๕๕
๒๕. กลับคืนสูธรรมชาติ ................................................................................... ๕๗

๒๖. แทะกระดูกขาตัวเอง ................................................................................. ๕๘
๒๗. วินยของพระ .................................................................................................... ๖๐
ั
๒๘. สงสารคุณแม .............................................................................................. ๖๓
๒๙. ไปวัดกับแม ..................................................................................................... ๖๖

8. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๗
๓๐. รูแตไมมี ...................................................................................................... ๖๙
๓๑. อำนาจของกรรม ..................................................................................... ๗๒
๓๒. บัวกำลังจะแยมบานกลีบ ........................................................................... ๗๔
๓๓. ตามรอยธรรม ................................................................................................ ๗๙
๓๔. ประพฤติไมถกตรง ....................................................................................... ๘๑
ู
๓๕. ศีลคุมใจ ............................................................................................................. ๘๒
๓๖. คนชางสงสัย .................................................................................................... ๘๔
๓๗. กะจะเขาไปแอบหลับ ................................................................................ ๘๙
๓๘. สังฆทานทางไกล ......................................................................................... ๙๑
๓๙. ยิมไดเร็ว ......................................................................................................... ๙๒
้
๔๐. เปนการพนันหรือไม ...................................................................................... ๙๔
๔๑. ไมสามารถกำจัดมาร .................................................................................... ๙๖
๔๒. กึงนังกึงนอน ................................................................................................ ๙๗
่ ่ ่
๔๓. ลำบากมาก .................................................................................................. ๙๘
๔๔. ทุกขเพราะเห็นผิด ..................................................................................... ๑๐๐
๔๕. ปฏิบตธรรมใหถกทาง .............................................................................. ๑๐๒
ั ิ ู
๔๖. ผูไมหวังเกิดอีก .......................................................................................... ๑๐๓

๔๗. สิวบนใบหนา ............................................................................................... ๑๐๖
๔๘. ชอบคิดในสิงไมดี ........................................................................................ ๑๐๘
่
๔๙. สีลพพตปรามาส ........................................................................................ ๑๐๙
ั
๕๐. แมแทกับแมบุญธรรม ......................................................................... ๑๑๑
๕๑. ณ ปาวาลเจดีย .............................................................................................. ๑๑๔
๕๒. อินทรียยงออน ............................................................................................. ๑๑๘
 ั
๕๓. ควรแกไขอยางไร ................................................................................... ๑๒๐
๕๔. ทำวิจยอยูที่ USA ....................................................................................... ๑๒๑
ั 
๕๕. ทำงานในคาสิโน ...................................................................................... ๑๒๒
๕๖. วิบตเพราะทำอาชีพเสียง ........................................................................ ๑๒๗
ั ิ ่
๕๗. ยังเห็นผิด ..................................................................................................... ๑๓๓
๕๘. สงบบางฟงบาง ..................................................................................... ๑๓๕
ุ
๕๙. รูสกพะวักพะวน .......................................................................................... ๑๓๗
 ึ
๖๐. นอนสูงกวาแม .............................................................................................. ๑๔๐

9. ๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๖๑. โงเอง .......................................................................................................... ๑๔๒
๖๒. ควรเลิกกับเธอไหม ..................................................................................... ๑๔๔
๖๓. เขาเปนคนขีเมา ........................................................................................... ๑๔๖
้
๖๔. ควรฝกวันละกีชวโมง ................................................................................ ๑๔๗
่ ั่
๖๕. ทำอยางไรไดอยางนัน ............................................................................... ๑๔๘
้
๖๖. ไมอยากทำแลวคะ ...................................................................................... ๑๔๙
๖๗. ตามแบบหลวงพอ ....................................................................................... ๑๕๐
๖๘. ตองปฏิบตอยางไร ................................................................................... ๑๕๒
ั ิ
๖๙. หนูตองการชวยคุณแม ............................................................................. ๑๕๕

๗๐. หากเปนเรืองจริง ........................................................................................ ๑๕๗
่
๗๑. ไดบญหรือไดบาป ..................................................................................... ๑๖๑
ุ
๗๒. ทำงานอยูทลำพูน ....................................................................................... ๑๖๒
 ี่
๗๓. ขออนุญาตรบกวน ................................................................................... ๑๖๔
๗๔. ผูสำนึกผิด ...................................................................................................... ๑๖๗

๗๕. งงไปงงมา ...................................................................................................... ๑๖๙
๗๖. ตกใจปนงง ๆ ............................................................................................. ๑๗๑
๗๗. อยากใหเปลียนชือ ...................................................................................... ๑๗๔
่ ่
๗๘. คำถามทีคาใจมานาน ................................................................................. ๑๗๖
่
๗๙. อยากใหแมสบายใจ ................................................................................... ๑๗๗
๘๐. ตองการลาพุทธภูมิ ................................................................................... ๑๘๐
๘๑. อธิษฐานและขอพร .................................................................................... ๑๘๒
๘๒. เพือเตรียมตัวตาย .................................................................................... ๑๘๔
่
๘๓. เหมือนกับมีสองคน .................................................................................... ๑๘๖
๘๔. ฆราวาสสอนสงฆไดไหม ....................................................................... ๑๘๘
๘๕. ดูใหถกตรง .................................................................................................... ๑๙๐
ู
๘๖. กลัวกรรมใหผล ............................................................................................ ๑๙๔
๘๗. ทำไดหรือไม .................................................................................................. ๑๙๗
๘๘. เห็นตางจากสามีคะ .................................................................................... ๑๙๘

๘๙. ทำเหตุใหตรง ............................................................................................... ๒๐๒
๙๐. กรรมสนองกรรม ....................................................................................... ๒๐๔

10. เสียงกระซิบสูดวงใจเมื่อพุทธศักราช ๒๕๓๒
พระอานันท พุทธธัมโม ณ โฮงหลวงวัดบานปาง ต.ศรีวิชัย อ.ลี้ จ.ลำพูน
ความผิดคือดาบอันคมกลา ความถูกก็คือดาบอันคมกลา
สุดแตใครจะใชใหเกิดประโยชน
ตัวเจาคือกระจกเงาของเจา คนอื่นก็เปนกระจกเงาของเจาดวย
คนดีจะไมหลงยกยอตนเอง และจะไมตั้งตัวเปนเอก
คนชั่วเปนอุทาหรณที่มีคณคายิ่ง คนดีก็เปนเยี่ยงอยางอันล้ำเลิศ
ุ
วาจาที่ออกมาจากใจคนดี มิใชถอยคำหวานลอมเพื่อประโยชนตน
เมื่อใจเปนนาย กายเปนบาว เจาจะเปนผูขับขี่ไปบนสรรพชีวิต
พุทโธ ธัมโม สังโฆ เปนที่พ่งอันประเสริฐของเจา
ึ
เห็นกายมิใชกาย นั่นคือ พุทธมณฑล
เห็นจิตมิใชจิต นั่นคือองคพระพุทธเจา
เห็นสรรพชีวิตไรตัวตน นั่นคือเห็นเหลาอริยะสาวก
ขอใหดวงใจของเจาจงเปนน้ำอมตะรสหลอเลี้ยงสัตวโลก
ขอใหดวงตาของเจาจงเปนแสงสวางสองทางใหชีวิตทั้งมวล
ขอใหหูของเจาจงสดับสรรพสิ่งเปนธรรมสาร
ขอใหปากของเจาจงเปลงวาจาอันเปนมิตรภาพและสันติภาพ
ขอใหเทาของเจาจงกาวไปสูทางแหงความสรางสรรค
ขอใหมือของเจาจงเชื่อมสัมพันธไมตรีผูกมิตรกับทุกผูอยารูคลาย
ขอใหสายโลหิตของเจาเปนทิพยโอสถรักษาโรคาพยาธิของทุกรูปนาม
ขอใหชวิตรางกายของเจาเปนตนโพธิ์แกวที่อาศัยพักรอนของสัตวโลกทั้งผอง
ี

11. 10 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๐
๑. ชางวาดรูป
คำถาม
กราบเรียนทานอาจารยสนอง วรอุไรที่เคารพ
๑. ผมไมแนใจวาสิ่งที่ทำไปเปนบาปหรือเปลา... ดวย
ความที่บานภรรยาผม ที่ผมอยูนั้นมีเนื้อที่ในบานคอนขางจำกัด..
คือมีชั้นเดียว แลวผมก็ไดนำโตะหมูบูชา และพระพุทธรูป พระ
เครื่อง(สมเด็จพระญาณสังวร หลวงปูเณรคำ ฉัตติโก ฯลฯ) ไป
ไวในหองนอนดวยเพือความสะดวกในการสวดมนตนังสมาธิ มัน
่ ่
จะเปนบาปไหมที่ผมทำแบบนี้... เพราะหองนอนตองมีกิจของ
ฆราวาส... แตเรื่องการวางเทาผมจะไมชี้ไปทางพระพุทธรูปเด็ด
ขาด ผมพยายามคิดในทางทีดีวาผมมีความจำเปน ผมไมมเจตนา
่ ี
คิดและทำแบบนี้ ผมมีความศรัทธาดวยซ้ำ ถาผมจำไมผิด หลวง
พอจรัญเคยบอกไวในหนังสือไววา ใครมีโตะหมูบูชาไวในหองนอน

เทวดาจะไมสถิตพระพุทธรูป... ผมไมติดใจวาจะมีอะไรมาสถิต
หรือไม แตที่ผมทำมันเปนบาปไหมครับ
๒. ทุกเดือน ผมจะสงเงินเลี้ยงดูพอแมตามกำลัง (ผม
ทำงานรับราชการเงินเดือนเพิงเริมตนไดไมนาน) ไมเคยขาดการ
่ ่
สงตั้งแตรับราชการมาเกือบสามปแลว ตั้งแตเด็กจนทำงานไม
เคยทำตัวใหพอแมเสียใจในเรื่องไมดี.. แตผมไมคอยไดมีโอกาส
ปรนนิบัติอยูใกลๆเพราะทำงานที่กรุงเทพ อยูกรุงเทพตั้งแตมา
เรียนจนทำงานเกือบ ๑๓ ปแลว ยังดีที่มีพี่สาวดูแลอยู อยาก
ถามอาจารยวา การดูแลพอแมแคสงเงินใหแตละเดือนมันเพียง

12. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑๑
11
พอหรือไมกับการเลี้ยงดูบิดา มารดา มันดูนอยไปไหม ขาดตรง
ไหน ควรเพิ่มตรงไหนครับ
๓. ขณะที่ภรรยาตั้งครรภ ถาไดฟงธรรมะเพื่อเผื่อแผ
ถึงลูก ลูกจะไดสิงดีๆติดตัวมาตอนคลอดไหมครับ (ถาไมรวมกับ
่
กรรมเกาที่ติดตัวมา)
๔. ผมเปนชางวาดรูป เคยวาดรูปพระบฏ(ผืนผายาวๆ
วาดรูปเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธเจา) บางครั้งมีความจำเปน
ตองนั่งทับพระพักตรพระพุทธเจา เพื่อจะวาดไดถนัด แบบนี้
ถือวาเปนบาปไหมครับ (แตกอนวาดก็กราบขอขมากอน)
๕. กอนผมและเพื่อนอีกคนจะสอบเขารับราชการได
ไดรวมกันวาดรูปพระเจาสิบชาติจำนวน ๑๒๐ รูป เพื่อแสดง
นิทรรศการในงานวันอาสาฬหบูชาที่ทองสนามหลวง ในตอน
กลางคืนของวันสุดทายที่กำลังจะวาดสำเร็จ ไดมีกลิ่นโชยเขา
มาในหอง ผมกับเพื่อนถึงกับมองหนากัน กลิ่นที่ไดรับนั้นเหมือน
กลิ่นน้ำหอมโบราณ หอมมากครับ(หอมอยูนาน) ถาผมจะคิดวา
เปนกลิ่นของเทพยดามาอนุโมทนาในอานิสงสครั้งนี้ จะเปนไป
ไดไหมครับ เพราะไมทราบวาเทวดามีกลิ่นประจำองคดวยหรือ
ไม หรือถาอาจารยจะกรุณา ถาอาจารยเคยไดรับ
รูกลิ่นเทวดาชวยอธิบายลักษณะกลิ่นไดไหมครับ
(บางเรื่องที่ถามอาจไรสาระ ขอความ
กรุณาอาจารยชวยสงเคราะหดวยครับ เพราะ
ติดของในใจอยูนานแลวครับ)
ขอบพระคุณอยางสูงครับ

13. 12 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๒
คำตอบ
(๑). ไมมีเจตนาลบหลูสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ไมถือวาเปนบาป
(๒). การเลี้ยงดูพอแมดวยการสงเงินไปให ถือวาเปน
จริยธรรมที่ลูกที่ดีพึงปฏิบัติ นอกจากนี้ยังมีจริยธรรมของลูกที่
อยูหางไกล สามารถประพฤติได เชน ดำรงวงศสกุลมิใหเสื่อม
เสีย ประพฤติตนเปนทายาททีดี ไมนำความไมสบายใจไปสูพอแม
่ 
เมือใดทีไปทำบุญแทนทาน (บุญกิรยาวัตถุ ๑๐) ตองสือสารใหพอ
่ ่ ิ ่
แมทราบ ดวยการโทรศัพทบอกใหรู เมือทานกลาวอนุโมทนา พอ
่
แมยอมไดรับบุญนั้น อนึ่งการสงหนังสือธรรมะไปใหพอแมอาน
สงซีดีธรรมะไปใหทานฟง สงวีดีโอธรรมะไปใหทานดู ฯลฯ ยัง
เปนการตอบแทนคุณของพอแมไดอีกดวย
(๓). ไดแนนอนครับ
(๔). อิรยาบถใดที่ผูถามปญหาไดกระทำแลว หากมีจิต
ิ
ระลึกไดและทำใหไมสบายใจ อิริยาบถนั้นถือวาเปนบาป
การขอขมากรรม หมายถึง กลาวคำขอโทษที่ประพฤติ
ลวง เกิน สิ่ง ศักดิ์สิทธิ์ แลว ดวย กาย วาจา และ ใจ เพื่อ ให สิ่ง
ศักดิ์สิทธิ์ยกโทษให ผูขอขมากรรมตองไมประพฤติลวงเกินเชน
นั้นอีก การขอขมากรรมจึงจะถือวาสัมฤทธิ์ผล
(๕). กลิ่นหอมที่ผูวาดรูปสัมผัสไดนั้น เปนการ
แสดงความยินดีของเทวดา กลิ่นหอมอันเปน
ทิพยมีลักษณะหอมทวนลม หอมไดไกลกวา
กลิ่นหอมใดๆที่มีอยูในภพมนุษย

14. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑๓
13
๒. โอกาสเปนคนดี
คำถาม
กราบเรียนทาน อ.สนอง
ทุกวันนีดิฉนมีความทุกขมากคะไมรวาจะแกไขอยางไรดี
้ ั ู
ดิฉันเปนคนที่มีโมหะมาก และก็มีอกุศลสัญญาเก็บไวในจิตเยอะ
มาก
คือ ดิฉัน ได มี โอกาส เขา รวม ปฏิบัติ แนว ของ คุณ แม สิริ
มาหลายครั้งทุกครั้งก็จะเห็นความไมดี(เลว) ของตัวเองเยอะ
มาก คือจะคิดไมดีตอพระพุทธ พระอริยสงฆ และผูมีพระคุณ
แบบไมมสาเหตุ บางทีไมเคยรูจกแคไดยนชือก็พาลไมชอบ ดาวา
ี ่ ั ิ ่
แชง ไมเขาใจตัวเองเลย กลัวใจตัวเองมากคะ รูวามันปาบมาก
พยายามรักษาสติแตก็ทำใหเลิกคิดไมได บางวันที่ตั้งใจรักษาสติ
ใหอยูกับการเดินหรือการหายใจมากๆ ความคิดอกุศสก็มีมาก
บางวันก็นอย
ดิฉันควรจะทำอยางไรดีคะ อยากขอความกรุณาทาน
อาจารยชวยชี้แนะดวยคะขอพระคุณมากคะ
ดวยความเคารพอยางสูง
คำตอบ
คนที่รูวามีความไมดีอยูในตัว คนนั้นแหละที่จะมีโอกาส
พัฒนาตัวเองใหดีใหมีบุญเกิดขึ้นไดในวันขางหนา

15. 14 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๔
ศาสนาพุทธ เปนศาสนาที่มีเหตุผลกำกับ เปนศาสนา
แหงความจริง ฉะนั้นการคิดไมดีตอพระพุทธ พระอริยสงฆและ
ผูมีพระคุณ เหตุเปนเพราะจิตของผูคิดมีโปรแกรมติดลบเก็บ
บันทึกอยูภายใน คนประเภทนี้มีอัตตาสูงและมีกำลังของสติ
ออน “อัตตา” หมายถึงตัวตน หรือความเห็นแกตัว “สติ” หมาย
ถึงระลึกได นึกได ไมลืม เมื่อปจจัยทั้งสองทำงานรวมกัน ความ
คิดที่เปนอกุศลยอมเกิดขึ้นเปนธรรมดา ดังนั้นผูใดปรารถนาให
ตนเองมีความคิดทีดีงาม มีความคิดทีเปนบุญเปนกุศล ผูนันตอง
่ ่ ้
เอาศีลอยางนอยหาขอที่ไมขาด ไมทะลุ ไมดาง ไมพรอย มาคุม
ใจใหไดทุกขณะตื่น แลวนำตัวเองไปพัฒนาจิต (สมถภาวนา) ให
มีกำลังของสติกลาแข็ง จนจิตเขาถึงความตั้งมั่นเปนสมาธิจวน
แนวแน (อุปจารสมาธิ) แลวนำจิตไปพัฒนา (วิปสสนาภาวนา)
จนกระทั่งเขาถึงปญญาเห็นแจง ไดเมื่อใดแลวโอกาสที่อัตตาจะ
ดับไป จึงมีไดเปนได .... พิสูจนไหมครับ
ในขณะนี้ ซึ่งไดอยูในกายอันไดพบธรรมและมีโอกาสอันดี
อันไดมาโดยยาก การตั้งใจฟง ตั้งใจคิดไตรตรอง
และตั้งสมาธิทั้งคืนและวัน เพื่อปลดปลอยตนเองและผูอื่น
ใหหลุดพนจากการเวียนวายตายเกิด คือกิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว

16. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑๕
15
๓. เปนเรื่องของเขา
คำถาม
กราบเรียน ทานดร.สนอง
ดิฉันยายบานใหม บานเลขที่ ๒๓๔/๒๖๗ หนาบานหัน
หนาไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต ดิฉนอยากทราบวาจะหันหนาโตะ
ั
หมูบูชาดานไหนของบาน เพราะตอนนี้หันโตะหมูหันหลังใหกับ
บานและมีคนทักวาไมดี ตอผูที่อยูอาศัย และมองดูก็ตรงตามที่
เขาทักมา จึงขอใหทาน ดร.สนองแนะนำดวย ดิฉันสวดมนตนั่ง
สมาธิทุกวัน
ขอขอบคุณคะ
คำตอบ
การประพฤตินอบนอม หมายถึงการแสดงความเคารพ
อยางสูง ผูใดประพฤติแลวบุญยอมเกิดขึ้น ในครั้งพุทธกาลไม
วาพระพุทธเจาสถิตอยู ณ ที่แหงใด พระสารีบุตรแสดงกิริยา
นอบนอม ดวย การ นอน หัน ศีรษะ ไป ทาง ที่ พระพุทธเจา ประทับ
ฉะนั้นผูถามปญหาวางโตะหมูบูชา แลวเห็นวา
เหมาะกับการแสดงความเคารพอยางสูงของ
ตน คนอื่นที่ไมเห็นดวยจะทายทักอยางไรก็
เปนเรื่องของเขา

17. 16 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๖
๔. อยูที่บานก็ทำได
คำถาม
เรียนถามเรื่องฝกการนั่งสมาธิ
อยากจะเรียนถามทานอาจารยครับวา ผมอยากจะฝก
นั่งสมาธิดวยตัวเองจะทำไดไหมครับ
แลวมีแนวทางยังไงครับ แลวตองมีบทสวดมนตกอน
หรือเปลาครับ เพราะผมทำงานอยูตางประเทศชวงนี้ ผมฟง
อาจารยบรรยาย ตามเว็บไซตตางๆครับ ผมคิดวาผมทำกรรม
มาเยอะพอสมควรครับ เพราะตอนเด็กๆเคยฆาสัตวตางๆเพื่อ
ทำอาหารครับ ผมอยากจะเสริมสรางบารมีและแผสวนกุศลให
เจากรรมเผื่อจะใหบาปกรรมทุเลา เบาบางลงบางครับ
ขอบคุณครับ
คำตอบ
บุคคลสามารถฝกสติอยูที่บานได ดวยการสวดมนต
สรรเสริญคุณพระรัตนตรัย (อิติปโสภควา ... จนจบ, สวากขา
โตฯ ..., สุปฏิปนโนฯ .... ) หลังจากสวดมนตจบแลวใหเจริญอานา
ปานสติ ดวยการหายใจเขากำหนดวา “พุท” หายใจออกกำหนด
วา “โธ” ประมาณ ๓๐ นาที หรือนานเทาที่มีเวลาทำได หลังจาก
นันใหอุทศบุญกุศลใหเจากรรมนายเวร ทุกครังทีทำกิจกรรมแลว
้ ิ ้ ่
เสร็จ

18. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑๗
17
๕. ลูกออด
คำถาม
กราบเรียนถามทานอาจารยดร.สนอง คะ
กรณีทีทีบานมีสระน้ำ เนืองจากทิงไวนาน ทำใหมีคางคก
่่ ่ ้
กบ ลูกออดขึนในบอมากมาย สงเสียงดังมากๆกลัววาจะเปนการ
้
รบกวนเพื่อนบานขางเคียง ถาจะปลอยน้ำในสระออกก็กลัวลูก
ออด ไร ตางๆจะตาย ทิ้งไวก็จะเปนแหลงเพาะพันธุเพิ่มมากขึ้น
เรื่อยๆ กรณีนี้มีวิธีใดที่พอจะแกไขปญหาดังกลาวไดบางหรือไม
อยางไรคะ
ขอบพระคุณทานอาจารยอยางสูงที่เมตตา
คำตอบ
แกปญหาดวยการใชสวิงตักลูกออดทีมีอยูในบอทังหมด
่  ้
ไปปลอยในแหลงน้ำอื่น แลวปลอยน้ำในสระออกใหแหง
จิตของผูที่ยึดติดกับคนที่รักระส่ำระสายดุจสายน้ำ
จิตของผูที่เกลียดชังศัตรูเผาไหมดั่งเชนไฟ
จิตของผูที่โงเขลา หลงลืมไปวาจะรับอะไรไว
และจะทิ้งอะไร เต็มไปดวยความบดบัง
การไมยึดติดกับสิ่งตางๆ คือกิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว

19. 18 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๘
๖. สัตวโลกเปนไปตามกรรม
คำถาม
ถามปญหา อ.สนอง วรอุไร
กราบเรียนทานอาจารยสนองที่เคารพ ผมมีปญหาซึ่ง
เปนความทุกขทางใจ ขอความกรุณาอาจารยชวยผมดวยครับ
ความทุกขของผมก็คือ เมือปเศษมานีแมผมไดถึงแกความตายลง
่ ้
ขณะนั้นทานอายุ ๙๑ ป หลายทานอาจเห็นวาทานอายุมากแลว
คงจะหมดอายุ แตมันมีเหตุใหผมเสียใจและจิตใจเศราหมองมา
ตลอดวาผมทำใหแมตายหรือไม กลาวคือ กอนตายแมมีอาการ
เจ็บปวดจากการมีแผลกดทับ แตผมและพี่ๆไมไดเอาแมไปโรง
พยาบาล เพราะผมไปเชื่อหมอที่รับมาดูและรักษาอาการวาไม
ตองเอาไปโรงพยาบาลหรอก เพราะแมอาการหนักคงอยูไดไม
นาน และหากเอาไปโรงพยาบาลหมอจะขูดแผลกดทับทำใหเจ็บ
ปวดมาก และจะมีการใสสายยางตางๆทำใหไดรับความทรมาน
แสนสาหัส ควรปลอยใหแมจากไปเองทีบาน ซึงผมก็เชือ แตแมมี
่ ่ ่
อาการทรุดลงเรือยๆ พีสาวและพีสะใภจึงไปรับหมออนามัยมาดู
่ ่ ่
อาการ หมอใหรีบเอาไปโรงพยาบาล พี่สาวและพี่สะใภจะเอาไป
โรงพยาบาล แตพีๆอีกหลายคนก็คัดคาน บอกวาอยากใหแมตาย
่
ที่บาน ไมใชที่โรงพยาบาล ผมกลับมาบานตอนเย็น พี่สาวใหผม
ตัดสินใจ ผมก็ตกลงใหเอาไปโรงพยาบาล แตพี่ๆบางคนยังคง
คัดคาน และแสดงความเบื่อหนายที่จะตองไปนอนเฝาแม ตาง

20. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑๙
19
อยากใหแมไปเสียเร็วๆ ผมเลยใจเขว ไดโทรศัพทไปถามหมอคน
เดิมอีกครั้ง หมอยังคงยืนยันอยางเดิมวาไมควรเอาไป ผมเห็น
วาหมอคนนีเปนแพทยทีใหญกวาหมออนามัย นาเชือถือกวา เลย
้ ่ ่
ตัดสินใจไมเอาแมไปโรงพยาบาล และนึกดีใจที่จะไดไมตองขัด
แยงกับพีๆอีกหลายคน แตนันเปนการตัดสินใจทีผิดพลาด เพราะ
่ ่ ่
แมอาการทรุดลงเรือยๆ ผมเปดอินเตอรเน็ตดูวิธดูแลผูปวยแผล
่ ี 
กดทับ เขาบอกใหพลิกตัวบอยๆ เลยตกลงกับพี่สาวที่ดูแลแมวา
ใหพลิกตัวแมตอนเที่ยงคืน แตการณกลับเลวรายลง เพราะการ
พลิกตัวทำใหแมหายใจไมออก ซึ่งผมก็ไมทราบ คิดวาแมใกลจะ
ตายเอง พี่สาวเรียกผมไปนั่งดูใจ ผมดูจนกระทั่งแมหมดลมตอ
หนาตอตาผม ทำใหผมรูสึกผิด และเศราหมองใจเสียใจมาโดย
ตลอด เพราะผมรักแมมากแตกลับไมไดปฏิบัติตอแมใหดีที่สุด
ผมจึงขอถามดังนี้
๑. แมตายเพราะความผิดของผม หรือวาแมถึงคราว
จะตองตายเอง แลวผมมีความผิดบาปมากนอยแคไหนครับ
จะไถโทษไดอยางไร (จนถึงทุกวันนี้ผมยังคงทำบุญอุทิศใหแม
เสมอมา)
๒. การที่คนเราทุกคนถึงแกความตายเพราะผูนั้นถึง
คราวจะตองตายหรือไม อยางกรณีของแม ถึงผมจะพาแมไปโรง
พยาบาล แมก็ยังคงถึงแกความตายอยูดี เปนเชนนั้นหรือไม
๓. ทำอยางไรจิตใจผมจึงจะหายหมนหมองครับ
ขอใหอาจารยตอบและใหกำลังใจดวยครับ

21. 20 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๐
คำตอบ
กมฺมุนา วตฺตตีโลโก แปลวา สัตวโลกเปนไปตามกรรม
(๑). เกิด-แก-ตาย เปนกฎธรรมชาติทีไมมใครผูใดแมแต
่ ี 
พระพุทธเจา ยังไมสามารถเลี่ยงกฎนี้ได ดังนั้นเมื่อพระอัญญา
โกณฑัญญะ (ปฐมสาวก) พระมหาโมคคัลลานะ (อัครสาวกเบือง ้
ซาย) มาทูลขออนุญาตเขานิพพาน พระพุทธเจามิไดทรงทักทวง
แตทรงอนุญาตใหเขานิพพานได สวนพระมหาปชาบดีภิกษุณี (ผู
เลี้ยงดูเจาชายสิทธัตถะ) มาทูลลาเขานิพพาน พระพุทธเจาตรัส
วา กาลฺชานาหิ โคตมี (จงรูเวลาเถิดทานโคตมี) แลวมีบัญชาให
แสดงฤทธิใหมวลชนดู เพือเปนการบอกใหรูวา สตรีเพศสามารถ
์ ่ 
พัฒนาจิตจนมีฤทธิได พระสารีบุตร (อัครสาวกเบืองขวา) มาทูล
์ ้
ลาเขานิพพาน พระพุทธเจามิไดทรงทักทวง แตทรงตรัสถามวา
แลวเธอจะไปนิพพานที่ไหน พระสารีบุตรกลาวตอบวา “ที่บาน
เกิด” หลังจากนั้นพระพุทธเจาทรงอนุญาตใหเขานิพพานได
(๒). เปนเชนนั้นครับ
(๓). ผูใดประสงคมิใหจิตเศราหมอง พึงดูพระอริยสาวก

เปนตัวอยาง แลวพัฒนาจิตใหเขาถึงธรรมแมเพียง
ขั้นตน เปน พระ โสดาบันที่ ตาย เกิด อีก ไม เกิน
เจ็ดชาติ ยังมีความทุกขเหลือนอยเทาขี้ฝุนติด
ปลายเล็บ เมื่อเทียบกับความทุกขที่กำจัดได
แลว เหมือนขี้ฝุนที่หลงเหลืออยูในพื้นปฐพี ....
พิสูจนแลวจริงครับ

22. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๒๑
21
๗. กลัวสัมภเวสี
คำถาม
กราบเรียนอาจารย ดร. สนอง
อาจารยคะ คุณพอหนู(วิคมน สิริทิพากร) ไดถูกรถชน
ที่หนารานดาวคะนอง จ.ลำพูน เมื่อ ๒๘ ส.ค. ๕๓ และทานได
เสียชีวิตลงที่ รพ.ลำพูน ๒๙ ส.ค. ๕๓ หนูมีคำถามมาปรึกษา
อาจารยดังนี้คะ
๑. คุณพอหนู เปนสัมภเวสี ใชไหมคะ แลว หนูจะทำ
อยางไรที่พอจะชวยทานไดบาง แลวเราจะทราบไดอยางไร วา
ทานจะหมดอายุขัยเมื่อใด (ปจจุบันหนู ปฏิบัติธรรมอยูที่บาน
และจะลาพักรอนไปปฏิบตทีวัดตาลเอน วัดอัมพวันหรือ ยุวพุทธฯ
ั ิ่
ตามแตโอกาสจะเอื้ออำนวยคะ) ไมนานมานี้ รุนนองมาคางเปน
เพือนทีบาน ไดเห็น ลักษณะคลายคุณพอมายืนทีหนาบานคะ นอง
่ ่ ่
เขามันใจวาไมใชคนแนๆ หนูเลยอธิฐานบอกเจาทีหรือเทวดาทีปก
่ ่ ่
ปกษรักษาบานหนูอยู หากเปนคุณพอจริงๆใหคุณพอเขามาอยูใน 
บานได จะได ไมรอน หนาวหรือเปยก หนูทำถูกไหมคะ แตแลว
ก็ทำใหหนู กลัว ไมกลาอยูบานคนเดียวอีกคะ
๒. นอกจากการเสียชีวตดวย อุบตเหตุแลว การเสียชีวต
ิ ั ิ ิ
อยางใดอีกที่จะทำใหเปน สัมภเวสีคะ
๓ . ได อานที่ อาจารย ตอบ คำถาม หลาย ทาน ใน เรื่อง
สัมภเวสีแลว แตยังสงสัย(กลัว) วา สัมภเวสี สามารถปรากฏ

23. ๒๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
22
ใหเห็นหรือสื่อสารกับเราไดหรือไมคะ คือ ขณะนี้หนู กลัวจนจิต
ไมเปนสมาธิ ปฏิบตธรรมไดบางไมไดบาง หนูกำหนด กลัวหนอๆ
ั ิ
ๆๆ คิดหนอๆๆ ก็ยังไมนิ่งคะ จึงลืมตาแลว เดินจงกรม บางครั้ง
ก็กังวลใจ วุนวายใจ หนูจะแกไข อยางไรดีคะ
ขอบคุณอาจารยดร. สนอง ที่เมตตาตอบคำถามหนูคะ
คำตอบ
(๑). ผูที่ตายกอนครบอายุขัย ตองเปลี่ยนสภาพจากรูป
กายหยาบ ไปเปนรูปนามละเอียดที่เรียกวา สัมภเวสี ตรงกัน
ขามผูที่ตายตามอายุขัยกำหนด ตองไปเกิดในรูปใหมเปนสัตว
(รูปนาม) อยูในภพใดภพหนึ่งของวัฏฏะ ตามกรรมที่ทำไวเปน
เหตุ
ขออนุญาตเจาที่ใหสัมภเวสีเขาบริเวณบานได เปนการ
กระทำที่สมควร แตสมควรยิ่งกวา หากไดทำบุญ (บุญกิริยา
วัตถุ ๑๐) แลวอุทิศบุญใหกับสัมภเวสี
(๒). คำวา “อุบัติเหตุ” หมายถึง เหตุที่เกิดขึ้นโดย
ไมคาดคิด ซึ่งเปนผลมาจากอดีตของผูตาย ประพฤติกรรม
ตัดรอนมากอน เชน ฆาสัตว สรางเครื่องมือทำลายชีวิตของผู
อื่น ดื่มสุรา ฯลฯ
(๓). ผูใดปฏิบัติสมถภาวนา แลวปรารถนาใหจิตตั้งมั่น
เปนสมาธิ ตองเอาศีลที่ ไมขาด ไมทะลุ ไมดาง ไมพรอย ลงคุม
ใหถึงใจ แลวจึงนำตัวเองเขาปฏิบัติธรรมขางตน โดยมีสัจจะ มี
ความเพียร และไมสงสัยในคำชี้แนะของครูบาอาจารยผูเขาถึง

24. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๒๓
23
ธรรมมากอน โอกาสจิตตั้งมั่นเปนสมาธิและเกิดความรูแจงใน
สรรพสิ่ง เชน กลัวผี กลัวตาย กลัวยากจน กลัวไมสบาย ฯลฯ
จะไมเกิดขึ้น .... พิสูจนไหม?
๘. ผีคืออะไร
คำถาม
กราบเรียนอาจารยสนองที่คารพยิ่ง
ผี คือ อะไร
หนูมีอวิชชาอยูมากคะเกี่ยวกับความเขาใจเรื่องผี คือ
เมื่อใดถาหนูตองอยูในที่มืดแลว จะมีมโนภาพเห็นแตสิ่งนากลัว
คนตาย
หนูอยากถามวา ผี ที่แทคืออะไร (ความหมายทาง
ธรรม) หนูอยากเขาใจใหถูก และจะไดเลิกกลัวหากรูวาแทจริง
แลว ผี คืออะไร มีความสามารถแคไหน และเราควรทำ
อยางไรหากเผชิญในขณะที่สติยังไมเขมแข็งพอ หนูปฏิบัติแนว
อานาปานสติ ของทานพุทธทาสทานไมเอยถึงเรื่องแนวนี้เลย
เราเลยไมไดคำตอบที่แท เลยจัดการกับใจไมถูกบอกความจริง
ใหจิตรูในสิ่งแทจริงไมไดเลย ยังกลัวมาก
อยากรบกวนถามเปนขอนะคะเพื่อจะไดตอบงาย
๑. ผี มีจริง หรือไม

25. 24 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๔
๒. ถามี ผีทำรายคนไดหรือไม
๓. ถาเราเผชิญหนากับผีเราจะตองทำอยางไร หากสติ
เรายังออนอยู
๔. มีวิธีฝกใหเลิกกลัวไดหรือไม หนูไมอยากกลัว เพราะ
ดูเหมือนเรืองไรสาระทีไมเกียวกับการปฏิบติ แตจิตมันฝงใจมาก
่ ่ ่ ั
เมื่ออยูในที่มืดแลวเปนทุกครั้ง ฝกสูกับความรูสึกนี้แลวนอนคน
เดียวตอนไปปฏิบตธรรม ยังไมมคำตอบใหจิตเลยยังกลัวอยูมาก
ั ิ ี 
คะ
ดวยความเคารพอยางยิ่งคะ
คำตอบ
คำวา “ผี” หมายถึง สภาวะของจิตวิญญาณที่มองไม
เห็น แตเชื่อกันวาอาจปรากฏเปนรูปนามหยาบใหระบบประสาท
สัมผัสได และใหคุณใหโทษกับมนุษยได
ในทางธรรม “ผี” หมายถึง สัมภเวสี ที่ยังไมไปเกิดเปน
สัตวอยูในภพใดๆของวัฏฏะ เมื่อใดที่ผูถามปญหาพัฒนาจิตให
มีกำลังของสติกลาแข็ง และมีปญญาเห็นถูกตามธรรมไดแลว
จะไมกลัวผีอีกตอไป (หากมีโอกาสโปรดอาน ทางสายเอก ของ
ผูเขียน)
(๑). ผี (สัมภเวสี) มีจริง
( ๒ ) . ผู ใด สติ กลา แข็ง และ รู จริง เรื่อง ผี ยอม ไม ถูก ผี
ทำราย

26. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : 25
๒๕
(๓). ผูมีสติออนแกปญหากลัวผี ดวยการเปดไฟฟาใหมี
แสงสวางแลว ผียอมหายไป
(๔). ตองฝกปฏิบัติธรรม ใหไดผลตามแบบที่ผูตอบ
ปญหาเขียนไวในหนังสือ ทางสายเอก
๙. รูดวยปญญาเห็นแจง
คำถาม
เรียน อาจารยสนองที่เคารพ ขอเรียนถามปญหาดังนี้
ทุกวันนีไดพัฒนาจิต ดวยการปฏิบตวิปสสนา ตามทีไดรับ
้ ั ิ ่
การอบรมสังสอน จากพระอาจารยวีระนนท วีระนันโท เจาอาวาส
่
วัดปาเจริญราช คลอง ๑๑ ปทุมธานี ดวยการเดินและนั่งสลับ
กันตามเวลาและโอกาสจะอำนวย แตพยายามรักษาสมดุลของ
การนั่งและการเดิน ถานั่งจะนั่งขัดเพชรสูงสุดได ๑ ชั่วโมง มอง
เห็นพองยุบชัดเจน ถาเผลอก็จะสามารถเรียกสติกลับมาไดเร็วขึน ้
เวลาเดินสติก็จะอยูทีเทามองเห็นการยก การยาง การเหยียบ ถา
 ่
เผลอก็จะเรียกสติกลับมาไดเชนกัน แตมีปญหาวาบางครังรูสกได
้ ึ
วาจิตเกิดดับๆๆ เร็วและมากมาย ตลอดเวลา จึงอยากจะทราบ
วามีวิธตรวจสอบไดอยางไรวาสิงทีเรารูเกิดจากปญญา หรือเกิด
ี ่ ่ 
จากความรูที่ไดยินไดฟงครูบาอาจารยสอนมากันแน
ขอกราบขอบพระคุณในความเมตตา

27. 26 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๖
คำตอบ
ผูใดปฏิบตสมถภาวนา แลวจิตตังมันเปนสมาธิจวนแนว
 ั ิ ้ ่
แน (อุปจารสมาธิ) แลวนำจิตไปพัฒนา (วิปสสนาภาวนา) จน
เกิดปญญาเห็นแจงไดแลว ยอมรูเห็นเขาคำสอนของผูอื่นไดวา
ถูกหรือผิดไปจากธรรมวินัยในพุทธศาสนา .... สัจธรรมพิสูจนได
ตามแนวนี้
๑๐. เห็นดวยไหม
คำถาม
กราบเรียนทานอาจารยสนอง วรอุไร
ผม ขอก ราบ เรียนขออภัย ทาน อาจารย กอนที่จะ ถาม
คำถามนี้ เพราะผมไมเคยเห็นมีใครจะสนใจถามคำถามนี้ในที่อื่น
ใดเลย ผมเกรงวาผมจะเปนเหมือนคนโงหรือคนที่มาลองภูมิ
ทานอาจารย แตหามิไดผมไมเคยคิดจะลบหลูทานอาจารยแต
ประการใดเลย หากเปนคำถามทีไรสาระทานอาจารยงดทีจะไม
่ ่
ตอบก็ไดนะครับ ผมไดยนชือเสียงทานอาจารยมากอนแตเพืงจะ
ิ ่ ่
ไปฟงการบรรยายธรรมของทาน เมื่อเสารที่ ๑๘ กันยายน นี้ ที่
โรงปูนซิเมนทไทย บางซื่อ
ผมก็นึกอยากจะถามคำถามนี้กับอาจารย ณ ที่ประชุม
นั้น แตผมไมกลา ผมจึงแอบเก็บมาถามในวันนี้ คำถามของผม

28. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๒๗
27
มีอยูวา อันวาดวงวิญญาณทีอยูในกายมนุษยและสรรพสัตวทัง
 ่  ้
หลายนี้ เกิดมาแตไหน และเกิดมาไดอยางไร ? และผมเคยไดยน
ิ
หรืออานพบมาวา มนุษยทุกคนในทีสดก็จะไดเขานิพพานหมดทุก
ุ่
คน อาจารยพอจะเห็นดวยไหมครับ ผมขอขอบพระคุณเปนอยาง
สูง มา ณ ที่นี้ดวย ขอใหทานอาจารยจงมีสุขภาพรางกายแข็ง
แรงและอายุยืนยาวที่ชวยเหลือตนเอง ไดตลอดไปนะครับ
ขอแสดงความเคารพอยางสูง
คำตอบ
สิ่งที่ไมควรคิด (อจินไตย) ที่พระพุทธโคดมไมทรงตอบ
สี่อยาง ไดแก
๑. วิสัยของพระพุทธเจาทั้งหลาย (พุทธวิสัย)
๒. วิสัยแหงฌาน (ฌานวิสัย)
๓. วิบากของกรรม (กรรมวิบาก)
๔. ความคิดเรื่องโลก (โลกจินตา)
ดังนันสิงทีถามไป คือ ดวงวิญญาณของมนุษยและสัตว
้ ่ ่
เกิดมาแตไหน เปนอจินไตย ขออภัยไมตอบ
ที่ถามไปวา เกิดไดอยางไร
ตอบวา : เกิดไดเพราะแรงผลักของกรรมที่ทำสั่งสมไว
ในดวงจิตเปนตนเหตุ อาทิ
ความหลง เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณใหไปเกิดเปน สัตว
เดรัจฉาน

29. 28 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๘
ความโลภ เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณใหไปเกิดเปน
สัตวเปรต สัตวอสุรกาย
ความโกรธ เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณใหไปเกิดเปน
สัตวนรก
ศีล ๕ เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณใหไปเกิดเปน สัตว
มนุษย
ทานและศีล หรือ กุศลกรรมบท ๑๐ เปนเหตุผลักดัน
จิตวิญญาณใหไปเกิดเปน สัตวเทวดาในสวรรค
ฌาน เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณใหไปเกิดเปน สัตว
พรหม อยูในพรหมโลก
อานหนังสือแลวพบวา “มนุษยทุกคน ในที่สุดจะไดเขา
นิพพานทุกคน” เปนความเห็นของผูเขียนหนังสือ แตผูทรงความ
 
สัพพัญูรูวา มนุษยเปรียบไดกับบัว ๔ เหลา บัวเหลาที่ ๑-๓
เทานันทีสามารถพัฒนาจิตจนเขาถึงพระนิพพานได ผูตอบปญหา
้ ่ 
มิไดปลงใจเชื่อตามหลักกาลามสูตร แตไดไปพัฒนาจิตตามแนว
สติปฏฐาน ๔ จึงรูวา มนุษยทุกคนไมสามารถเขา
นิพพานได เวนไวแตบัวเหลาที่ ๑-๓ เทานั้น ที่
พัฒนาจิตแลวสามารถเขาสูพระนิพพานได

30. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๒๙
29
๑๑. อยากชวยคนอื่น
คำถาม
กราบสวัสดีคุณพอสนองที่เคารพ
ดวยความเคารพเลื่อมใสในตัวของคุณพอ ในคำสอน
ของคุณพอลูกจึงขอเรียกแทนตัวเองวาลูกนะครับ คุณพอครับ
ตอนนีลูกอายุ ๒๓ ปมีหนาทีการงานดี ชีวตทีผานมาของลูก เต็ม
้ ่ ิ ่
ไปดวยบาป ลูกไมมีหิริโอตตัปปะ เพราะลูกสงสัยในโลกหลังค
วามตาย กลาวคือลูกไมแนใจวามีจริงหรือไม ลูกจึงนึกถึงแต
ความสุขที่อยูตรงหนาเทานั้น (แตก็ไมไดเปนคนเลวเสียทีเดียว)
แตตอนนี้ จากคำสอนของคุณพอ ทำใหลูกเชื่อวาโลก
หลังความตายมีจริง และ ลูกกำลังจะหาทางพิสูจนใหเห็นจริง
ดวยตัวของลูกเอง ผานคำสอนของคุณพอ และการบรรยาย
ของคุณพอ
คุณพอครับ ลูกทำผิดศีลขอ กาเมฯ กับหญิงคนหนึ่ง
เธอมีสามี และ ลูกแลว เพราะสามีของเธอทำเหมือนไมไดรัก
เธอแลว คือเขาไปมีหญิงอื่น ลูกไมเคยกลัวบาป เพราะคิดวาได
ทำใหเธอมีความสุข จนกระทั่งตอนนี้เธอเสียชีวิตแลว ลูกจึงได
เขาใจหัวใจของตนเองวา แทที่จริงแลว ลูกรักเธอเพียงใด การ
สูญเสียครั้งนี้ ทำใหลูกกลัวกับการที่จะตองมีความรัก และ สูญ
เสียคนที่รักไปอีก ลูกไมอยากเสียใจอีกแลว ลูกอยากชวยเธอผู
ลวงลับใหพนทุกข จะเปนไปไดหรือไมครับ

31. 30 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๓๐
ทุกวันนี้ จากทีไมเคยสวดมนตกอนนอน ลูกทำทุกวัน จาก
่
ที่ไมเคยทำบุญ ลูกทำเมื่อมีโอกาสเสมอ เพราะเปนหวงเธอ คุณ
แมของเธอก็แนะนำใหลูกหาการบรรยายของคุณพอมาฟงจนลูก
พบกับ www.kanlayanatam.com ที่แหงนี้ไขขอของใจใหลูกได
มากมาย แตลูกอยากถามในกรณีสวนตัวของลูกดวยครับ
๑. กรรมของเธอที่ลูกเปนผูรวมกอ ลูกขอรับไวเอง
ทั้งหมดไดหรือไม ถาไดตองทำอยางไรครับ
๒. เรื่องปดอบายภูมิ ถาหากลูกมีบุญพอที่จะทำได ลูก
จะชวยใหเธอ บิดา มารดาของลูก และคนอื่นๆ ปดอบายภูมิได
หรือไม อยางไรครับ (ทั้งที่ไดลวงลับไปแลว และ ยังมีชีวิตอยู)
ลูกพอมีคำตอบในใจบางแลว แตอยากกราบขอคุณพอ
ชวยไขขอของใจเพือใหลูกสินสงสัยดวยครับ ยิงลูกศึกษาจากคำ
่ ้ ่
สอนผานการสนทนาธรรมของคุณพอเทาไหร ลูกยิ่งเห็นวาสิ่ง
ที่ลูกพึงกระทำคือ ปลอยวาง และเขาใจวาสัตวโลกเปนไปตาม
กรรม ลูกจึงมาคิดตอวา นีคงไมใชเรืองบังเอิญทีชีวตของลูก ได
่ ่ ่ ิ
เขามาพยายามศึกษาธรรมะ ทั้งที่ ตลอดชีวิตที่ผานมา ไมมีเคย
มีความคิดเหลานี้เลย
สุดทายนี้ ขอคุณพอ และ ทีมงานกัลยาณธรรม จงมีแต
ความสุขความเจริญ มีสุขภาพแข็งแรง เพื่อจะไดชวยใหผูที่หลง
ทางไดพบกับสิ่งที่ เปนความสุข ความสงบอยางแทจริง
ดวยความเคารพ

32. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๓๑
31
คำตอบ
ผูใดปฏิบัติสมถภาวนา จนจิตเขาถึงความทรงฌานได
แลว เมือถอนจิตออกจากความทรงฌาน ปุพเพนิวาสานุสติญาณ
่
ยอมรู เห็น เขาใจวาชีวตดำเนินเวียนตาย-เวียนเกิด มานับภพชาติ
ิ
ไมรูจบ
ผูที่อยูหลัง ประพฤติตนใหมีบุญ แลวอุทิศบุญใหผูลวง
ลับ หากเขามาอนุโมทนาบุญได เขายอมไดรับบุญนั้น
(๑). เปนกรรมที่สองคนตองรับผลของกรรมรวมกัน
( ๒ ) . ไมมี ใคร ชวย ใคร ได เขา ตอง ชวย ตัว เอง ดัง ที่
พระพุทธ โค ดม ได ทำให ดู เปนตัวอยาง พระ พุทธะ ไม สามารถ
ชวยพระเทวฑัต (พี่ภรรยา) ไมสามารถชวยพระเจาสุปปพุทธะ
(พอตา) ใหพนจากนรกได จึงปลอยวางเปนอุเบกขา
๑๒. เพศที่สาม
คำถาม
กราบสวัสดีทานอาจารยสนอง วรอุไรนะครับ
วันนี้ผมมีคำถามจะมาถามทานอาจารยครับ ผมยังคาง
คาใจเรื่องเพศที่สามครับ จึงอยากถามคำถามดังนี้ครับ
๑. ที่อาจารยบอกวา ไมสามารถบรรลุโลกุตรธรรมได
แตการทีตองไดเกิดมาเปนเพศทีสาม ก็เพราะทุศลขอทีสาม แลว
่ ่ ี ่

33. 32 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๓๒
ถากรณีเชนนี้ บุคคลที่เคยทุศีลขออื่นๆ ก็ตองไมสามารถบรรลุ
โลกุตรธรรมไดเชนกันสิครับ
๒. ทีอาจารยบอกวา สามารถบรรลุไดแตโลกิยธรรมนัน
่ ้
หมายถึง ยังสามารถเขาฌานได ยังสามารถมีคุณวิเศษหาอยาง
ได รวมไปถึงไปเกิดสูงสุดในพรหมได ใชไหมครับ
๓. แลวการที่คนเพศที่สาม อยางเกย กระเทย จะไป
ปฏิบตธรรมดวยการบวชเปนพระ จะสมควรไหมครับ หรือทำได
ั ิ
มากแคบวชพราหมณ นุงขาวหมขาว
๔ . เรา ไมมี วิธี อื่นๆ ที่ จะ แกไข ขอ ที่ ไม สามารถ บรรลุ
โลกุตรธรรมไดจริงเหรอครับ หากบุคคลเพศที่สามไมปรารถนา
จะมารับทุกขอีก อยางการเกิดมาเปนมนุษยอีกแลว กรณีศึกษา
ในสมัยพุทธกาลยังจะพอมีไหมครับ
๕. แลวกรณีที่เพศที่สาม ที่เขารับการบำบัดรักษาทาง
จิตวิทยาใหหายแลว สามารถกลับมาบรรลุโลกุตรธรรมไดไหม
ครับ
รบกวนอาจารยดวยนะครับ ตอนนีรูสกทุกขใจมาก ไมรู
้ึ
จะทำเชนไรดี
ขอบคุณลวงหนาครับ
คำตอบ
(๑). ผูใดประพฤติทุศีล และชดใชหนี้เวรกรรมจนหมด
แลวเมือใด ผูนันจึงจะสามารถพัฒนาจิตจนเขาถึงโลกุตตรธรรม
่  ้
ได

34. ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๓๓
33
(๒). บรรลุโลกิยธรรมเบื้องตนได แตไมสามารถพัฒนา
จิตใหเขาถึงความทรงฌานได
(๓). ถาถือเครงครัดตามวินยทีพระพุทธโคดมบัญญัตไว
ั ่ ิ
กระเทยไมสามารถบวชเปนภิกษุได
(๔). สิริมาและอัมพปาลี หยุดประกอบอาชีพโสเภณี
อยางเด็ดขาด แลวหันมาประพฤติทาน ศีล ภาวนา ยังสามารถ
พัฒนาจิตใหเขาถึงความเปนอริยบุคคลได
(๕). ผูที่บำบัดอาการวิปริตทางจิตจนหายเด็ดขาดแลว
สามารถพัฒนาจิตใหเขาถึงอริยธรรมได
๑๓. หักคอปลา
คำถาม
กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร
ผมเพิ่งเริ่มสนใจปฏิบัติธรรม เชน สวดมนต นั่งสมาธิ
เดินจงกรม ฟงธรรมจาก ผูรูธรรม จากพระสงฆ แตสวนใหญ
จะฟงจาก ซีดี เพราะฟงขณะขับรถ ผมมีความเชือวา บุญ บาป
่
มีจริง เวร กรรมมีจริง ผมไดตั้งปณิธานไวกับตัวเองและเพื่อน
รวมงาน วา ผมจะนำ ศีล หา มาปฏิบัติในชีวิตประจำวันใหครบ
จากการฟงธรรม ทราบวาถารักษาศีล หา ไมบกพรอง ไปจนถึง
วาระสุดทายของชีวิต มีโอกาสจะไดกลับมาเกิดเปนมนุษย

35. 34 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๓๔
อาจารยฯครับถึงแมความทุกขจะมีมากเหลือเกินในโลก
มนุษย แตผมก็อยากเกิดมาเปนมนุษย และตองการบวชเรียน
ตั้งแตเปนเณร ศึกษาพระธรรม ตามหลักพระพุทธศาสนา เพื่อ
ถายทอดใหกับเพือนมนุษย อาจารยฯครับชาติหนาผมก็ไมแนใจ
่
วาจะไดเกิดมาเปนมนุษยอีก ผมก็เลยตองรีบทำบุญ ทำทาน
ถือศีล ภาวนา เพราะผมเคยทำให แม และ พอ เสียใจ เมื่อครั้ง
ที่ผมเปนวัยรุน แมผมรองไหเสียใจเพราะผมแสดงพฤติกรรม
กาวราว เชน โยนถวยจานขาวทิ้งตอหนาแม โยนวิทยุทิ้งตอหนา
แม ตั้งแตผมเรียนจบปริญญาตรีจนถึงปจจุบน ผมปฏิบัติตัวเปน
ั
ลูกที่ดีมีความกตัญู มาตลอด ผมมีความรูสึกไดวา แมและ
พอ มีความภูมิใจในตัวผมพอสมควร ที่ไมเกเร มีหนาที่การงาน
ที่มั่นคง แตพอผมเสียชีวิตแลวตั้งแตวันที่ ๒๕ พ.ย ๔๙
ขออภัยนะครับอาจารยฯทีเลายาวไปหนอย ผมมีคำถาม
่
ดังนี้ครับ
๑ . อายุ ประมาณชั้น ประ ถมฯ ผม เคย เห็น วิญญาณ
และเห็นพรอมกับนองสาว เวลากลางคืน ลักษณะคือไมมีเทา
เคลื่อนไหวลักษณะลอย ไมไดเดินเหมือนมนุษยเรา รูปรางการ
แตงกายเห็นชัดเจน เวลานั้น ผมและนอง ตะโกนเรียกพอวา
มีคนเขามาในหอง ผมและนองเลาลักษณะการแตงกาย คนที่
เราเห็นใหพอฟง พอก็นิ่งไปชั่วขณะ แลวก็บอก ผมกับนอง วา
เปนการแตงกายของยา (แมของพอ) แลวพอก็มองขึ้นไปที่ขื่อ
บาน บนขื่อมีกระดูกของยาที่พอไปนำมาจากวัดเก็บไว เพื่อรอ