SlideShare a Scribd company logo
1 of 105
Download to read offline
สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๖
     จากเว็บไซตกัลยาณธรรม

         ตอบปญหาโดย
  ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร
ชมรมกัลยาณธรรม
                   หนังสือดีอันดับที่ ๑๐๙

สนทนาภาษาธรรมเลม ๑๖ : จาก website kanlayanatam.com
ตอบคำถามโดย          : ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร                   ชมรมกัลยาณธรรม
จัดพิมพถวายเปนพุทธบูชาโดย
                                                                 ขอนอมถวายเปนพุทธบูชา
ชมรมกัลยาณธรรม              ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากน้ำ อ.เมือง
                            จ.สมุทรปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔
หรือ ชมรมกัลยาณธรรม         ๘๙/๖-๗ ซอยศึกษาวิทยา ถ.สาธรเหนือ
                                                                          และ
                            สีลม บางรัก กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘
ภาพปก : ภาพประกอบ        : วิสูตร หรรษภิญโญ
                                                                   กราบบูชาอาจริยคุณ

รูปเลม-จัดพิมพ        : กอนเมฆแอนดกนยกรป โทร. ๐๘๙ ๑๐๓-๓๖๕๐
                                     ั  ุ                             แด
พิมพครั้งที่ ๑         : ๕,๕๐๐ เลม
                                                               ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร


              สัพพทานัง ธัมมทานัง ชินาติ
       การใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหท้งปวง
                                         ั
               www.kanlayanatam.com
คำนำในการจัดพิมพถวายเปนพุทธบูชา                                                  อนุโมทนากถา

          การเดินทางของชีวต ยอมจะตองดำเนินไป ไมวาเราจะ
                            ิ                                               การทำหนังสือ สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๖ ใหสำเร็จ
เต็มใจหรือไม ผูมีปญญายอมใชเวลาที่มีจำกัดนี้ สรางสรรคสิ่ง   เปนรูปเลมได ตองใชความเพียรอยางมาก ขาพเจามิไดยอทอ
ที่มีคุณคาสาระแกตนและผูอื่น หนังสือสนทนาภาษาธรรม เลม          ดวยสำนึกไดวา ตราบใดที่ลมหายใจยังมีเขา - ออกรางกายนี้
๑๖ เกิดจากความเมตตาของ ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ที่             ไดอยู การทำประโยชนใหมวลชนยังเปดโอกาสใหทำได
เปนแบบอยางทางแหงความดี บารมีทานทีไมเคยหยุดยัง ยอทอ
                                          ่           ้
ตอความความเหนื่อยยาก ทำใหสาธุชนมีโอกาสไดรับแสงสวาง                   ขาพเจาอางเอาอานิสงสแหงบุญนี้ จงเปนพลวปจจัย
สองนำจิตใจใหรูเทาทันทุกข ดำเนินชีวิตในวิถีธรรมไดอยางไม    บันดาลใหทุกทานที่มีสวนรวมในการทำหนังสือเลมนี้ จงประสบ
หลงทิศทาง                                                         ความสำเร็จ และความสวัสดีของชีวิต จงทุกทานทุกคนเทอญ.

      คณะศิษยชาวกัลยาณธรรมทุกคน ขอนอมกราบคารวะ
ในความเมตตาของทานอาจารย และหวังวาทุกทานจะไดรับ
ประโยชนสมกับความเมตตาของทานอาจารยของพวกเรา ได                                                           ดร.สนอง วรอุไร
สละเวลาและกำลังปญญาอุทิศเพื่อมวลชน.


                                          คณะผูจัดทำ
                                        ชมรมกัลยาณธรรม
๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m                                                                                 ๓๑.   เปนไปไดหรือ ............................................................................................ ๖๖
                                                                                                                           ๓๒.   กลัวบาปติดตัว ........................................................................................ ๗๐
                                                                                                                           ๓๓.   เหมือนจะสงบ ......................................................................................... ๗๓
                                                                                                               หนา        ๓๔.   แรงบันดาลใจ .......................................................................................... ๗๔
                                                                                                                           ๓๕.   ความเชื่อของเขา ................................................................................... ๗๕
๑.    เขาเชื่อวาหนูเปนหญิง .......................................................................... ๑๐                 ๓๖.   หลับในระหวางสวดมนต ............................................................................ ๗๗
๒.    ญาณหรือฌาน ........................................................................................ ๑๒               ๓๗.   สองเดือนที่ผานมา ................................................................................ ๗๙
๓.    อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว .................................................................... ๑๔                      ๓๘.   คนเลี้ยงกุมารทอง ................................................................................. ๘๑
๔.    ละเมิดลิขสิทธิ์ ......................................................................................... ๑๕         ๓๙.   งวงนอนทุกครั้ง ..................................................................................... ๘๒
๕.    ปองกันตัวอยางไร ................................................................................. ๑๙               ๔๐.   ทำหมันสุนัขและแมว ............................................................................ ๘๔
๖.    สมมุตตาง-สภาวะเหมือน ........................................................................... ๒๐
              ิ                                                                                                           ๔๑.   ธุรกิจไมเจริญ .......................................................................................... ๘๕
๗.    ตื่นไมทัน .................................................................................................... ๒๑   ๔๒.   หนูตองตัดสินใจ ...................................................................................... ๘๖
๘.    เรื่องของขันธ ๕ .................................................................................... ๒๓             ๔๓.   ถูกตอตาน ................................................................................................. ๘๘
๙.    สันดานที่ตองดัด .................................................................................... ๒๕             ๔๔.   ระลึกอยางไร ........................................................................................... ๙๓
๑๐.   เทวดาเขานิพพาน .................................................................................. ๒๗                ๔๕.   ทำไมตองเปนเรา .................................................................................... ๙๔
๑๑.   มิไดอธิษฐาน ........................................................................................... ๒๗          ๔๖.   อยากชวยสัมภเวสี ................................................................................. ๙๖
๑๒.   อยากบวชเปนชี ....................................................................................... ๓๐             ๔๗.   วิทยากรบรรยายธรรม ........................................................................ ๙๗
๑๓.   เครื่องหมายที่เกิดกับจิต ..................................................................... ๓๒                    ๔๘.   การุณยฆาต ............................................................................................. ๙๙
๑๔.   ซองกฐินตกคาง ...................................................................................... ๓๔              ๔๙.   ทานยังดื่มเบียร .................................................................................... ๑๐๑
๑๕.   ไดยนเสียงสวดมนต .............................................................................. ๓๖
           ิ                                                                                                               ๕๐.   ศีลที่นำสูสมาธิ ..................................................................................... ๑๐๔
๑๖.   คุณแมไมชอบ .......................................................................................... ๓๗           ๕๑.   ถูกทางหรือไมคะ ................................................................................. ๑๐๕
๑๗.   เปนไปตามกรรม ..................................................................................... ๓๙               ๕๒.   ปรารถนาพุทธภูมิ ............................................................................... ๑๐๙
๑๘.   ขอคำชี้แนะ ............................................................................................... ๔๔        ๕๓.   กลัวเอาเปรียบคนอื่น ......................................................................... ๑๑๐
๑๙.   ทำยังไงดีละ ............................................................................................. ๔๖        ๕๔.   หนูเขาบาน ............................................................................................. ๑๑๑
๒๐.   ยังไมใชของจริง .................................................................................... ๔๙             ๕๕.   เหตุผลทางการตลาด ........................................................................ ๑๑๓
๒๑.   จริงหรือเปลา ........................................................................................... ๕๓         ๕๖.   เจอดีกวาไมเจอ .................................................................................... ๑๑๕
๒๒.   กรรมของแม ........................................................................................... ๕๔            ๕๗.   รูสึกไมสบายใจ ..................................................................................... ๑๑๘
๒๓.   โกงเงินหลวง ............................................................................................ ๕๖          ๕๘.   เหมือนไดกลับบาน ............................................................................. ๑๒๐
๒๔.   หนูไมสบายใจ .......................................................................................... ๕๗           ๕๙.   ยังมิไดตายไปไหน ............................................................................... ๑๒๒
๒๕.   มีสัจจะยังไงคะ ....................................................................................... ๕๘            ๖๐.   อาการเหมือนสะอื้น .......................................................................... ๑๒๗
๒๖.   อาหารทะเลเผา ...................................................................................... ๕๙               ๖๑.   โทรศัพทมาขู ......................................................................................... ๑๒๙
๒๗.   ตั้งโปรแกรมจิตไวผิด ............................................................................ ๖๑                 ๖๒.   คิดที่จะเรียนตอ ป.โท ........................................................................ ๑๓๑
๒๘.   ใชและไมใช ............................................................................................... ๖๒      ๖๓.   แทงลูก .................................................................................................... ๑๓๒
๒๙.   เริ่มเห็นกองทุกข ..................................................................................... ๖๓           ๖๔.   ฟงผิดฟงใหมได .................................................................................... ๑๓๓
๓๐.   โลกของใคร .............................................................................................. ๖๖          ๖๕.   หนูคิดไปเองคะ .................................................................................... ๑๓๖
๖๖. จริงหรือไม ............................................................................................. ๑๓๗
๖๗. การตัดสินใจถูกตอง ........................................................................... ๑๓๘                                                 คติธรรมสอนวิธีทำนา แบบพระพุทธะใหชาวนาฟง
๖๘. หนูควรทำอยางไร ............................................................................... ๑๓๙                                                         พระพุทธองคทรงตรัสกับชาวนาวา “เราก็เปนชาวนาดวยเหมือนกัน
๖๙. ความบริสุทธิ์ใจ .................................................................................... ๑๔๑
๗๐. สัพเพ สัตตาฯ ................................................................................ ๑๔๓                                                เราเตรียมพรอมทุกอยางที่จะทำนา มีทั่งเมล็ดพันธุขาวที่ใช” ทานเปนชาวนา
๗๑. ถูกขมขืน . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................... . . . . . . . . . . ๑๔๔   ยังไง วัว ไถ และอุปกรณตางๆ ไมเห็นมีเลย พระองคทรงตรัส “สิงเหลานันเรา
                                                                                                                                                                                                                      ่      ้
๗๒. หมดความรูสึก ..................................................................................... ๑๔๕                                          ไดมีติดตัวมาทั้งหมดแลว ทานจงฟงใหดีเถิด เราจะบอกใหทานทราบทุกอยาง
๗๓. เกิดที่ตัวเอง .......................................................................................... ๑๔๙
๗๔. ดิฉันเริ่มเพี้ยน ....................................................................................... ๑๕๐                                                “เมล็ดพืชของเราคือความปรารถนาและกรุณาที่จะชวยสรรพสัตว
๗๕. มิไดอยูโดดเดี่ยว .................................................................................. ๑๕๕                                        เรามีความเชืออันมันคง และตังใจแนวแนเพือเปนพุทธะรวมทังสินทีเราไดตรัสรู
                                                                                                                                                                   ่ ่             ้             ่                 ้ ้ ่
๗๖. อายพระที่หอยคอ ............................................................................... ๑๕๖                                              ที่โคนตนโพธิ์ น้ำสำหรับหลอเลี้ยงตนขาวของเราใหงดงามนั้น คือกุศลกรรมอัน
๗๗. เขาถึง-ถูกตรง-กินใจ ......................................................................... ๑๕๗
๗๘. บุญชวยทัน ............................................................................................. ๑๖๐                                     มหาศาลที่เราไดพากเพียรพยายามกระทำสืบมาจนกระทั่งถึงวันตรัสรู ปญญา
๗๙. พอปูทายแมน ....................................................................................... ๑๖๒                                        เปนแอกและไถของเรา ใจเปนเชือกชักสำหรับบังคับวัว ความละอายบาป อัน
๘๐. คนคิดมาก .............................................................................................. ๑๖๔                                      เปนเครื่องกีดกันบาปออกเสียจากจิต เปนงอนไถอันงามงอนของเรา ธรรมะซึ่ง
๘๑. หนูสงสัย ................................................................................................. ๑๖๖
๘๒. สะกดจิต ................................................................................................. ๑๖๗                                    ทำใหเราสามารถขจัดสิงชัวและประกอบสิงดี เปนคันสำหรับจับ ก็เมือทานไถนา
                                                                                                                                                                             ่ ่               ่                         ่
๘๓. เวนวันที่ไมสะดวก ............................................................................... ๑๖๘                                           ของทาน ทานยอมตัดและกลบหญาที่เปนโทษทุกอยางเสียฉันใด ผูที่รูอริยสัจ
๘๔. รูสึกวางมาก ......................................................................................... ๑๗๑                                      สี่ประการ ก็ยอมตัดและกลบอกุศลจิตอันชั่วรายภายในตัวเขาฉันนั้น พอตกค่ำ
๘๕. จดหมายฉบับที่ ๓ ............................................................................... ๑๗๒
๘๖. สมควรหรือไม ...................................................................................... ๑๗๔                                          เสร็จงานกลางวัน ทานแกวัวแลวปลอย ฉันใด ผูเปนบัณฑิตก็ยึดมั่นอยูแตใน
๘๗. บริจาคโรงศพ ...................................................................................... ๑๗๕                                           ความบริสุทธิ์ ยอมสละสิ่งอันไมบริสุทธิ์ใหออกไป ฉันนั้น วัวของทานตองแข็ง
๘๘. เกรดนักศึกษา ..................................................................................... ๑๗๗                                           ขอลากไถเพือไถพืนทีนาของทานใหเหมาะแกการหวาน ฉันใด ผูมีปญญาก็ตังหนา
                                                                                                                                                                  ่ ้ ่                                                   ้
๘๙. พิจารณาตอนไหน ............................................................................... ๑๗๙
๙๐. ลูกชาวไร-ชาวนา ................................................................................. ๑๘๐                                            พยายามจนสุดกำลัง เพื่อชำระสันดานของตนใหสะอาดเหมาะสมแกการลุถึง
๙๑. สมัยยังเปนเด็ก .................................................................................... ๑๘๑                                         นิพพาน ฉันนั้น ชาวนาทำงานหนักเพื่อตบแตงที่ดินใหเหมาะแกเมล็ดพืช ฉันใด
๙๒. เลือกคนเชา .......................................................................................... ๑๘๘                                       บัณฑิตก็ประกอบความพยายามหนัก เพื่อกำจัดโทษแหงวัฏสงสาร ฉันนั้น”
๙๓. บรรลุธรรมแบบเฉียบพลัน .............................................................. ๑๘๙
๙๔. ไมไดกลาวเชนนั้น ................................................................................ ๑๙๓                                                    การเกษตรที่ชาวนาทำ ตองผิดหวังอยูบอยๆ กับการเก็บเกี่ยวถึงกับ
๙๕. อามามาหา ............................................................................................ ๑๙๔                                       โกรธหัวปนนอนไมหลับ สวนผูทำนาแหงปญญาเพื่อลุถึงนิพพาน ไมเคยไดรับ
๙๖. ไมเห็นนิมิต ............................................................................................. ๑๙๖                                   ความไมพอใจเชนนันเลย เขาเปนผูแนนอนทีจะตองไดเก็บเกียวผลงานของเขา
                                                                                                                                                                         ้                        ่             ่
๙๗. ลูกสาวของดิฉัน .................................................................................. ๑๙๗
๙๘. ดวงตาเห็นธรรม ................................................................................. ๒๐๒                                              เต็มที่ มีความสุขเต็มที่ มีความพอใจเต็มที่ เมื่อไดมองเห็นผลคือนิพพานนั้น
๙๙. ชอบดาในใจ .......................................................................................... ๒๐๓                                        พระพุทธองคบอกชาวนาผูนั้น ตนก็เปนชาวนาและมีวิธีทำนาดังนี้.
๑๐๐. คุณตาชวยหนู ....................................................................................... ๒๐๔
10 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๐                                                                                         ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๑
                                                                                                                                 11


๑. เขาเชื่อวาหนูเปนหญิง                                        อยางใด และหากจะใหหนูไมผิดศีลก็คือ หนูตองเสพกามกับผู
                                                                 หญิงเทานั้นจึงจะไมผิดศีล หรือหากหนูอยากจะถึงซึ่งนิพพานก็
คำถาม                                                            ตองครองตัวเปนโสดและถือศีลอยางเครงครัด หนูลืมบอกไป
         สวัสดีคะหนูมีคำถามอยากจะเรียนถามคะ                    คะวาเขามุงมั่นที่จะถึงซึ่งนิพพานเปนอยางมาก หลังจากที่เมื่อ
         หนู เปน สาว ประเภท สอง ที่ ผาตัด แปลง เพศ เรียบรอย   สามปทีแลวแมของเขาจากไปอยางกระทันหันจากโรคมะเร็ง เขา
                                                                         ่
แลว ไดรูจักและคบกับชายคนหนึ่ง ในฐานะแฟนหรือคนรักมา            จึงหาที่พึ่งดวยเรื่องนี้ หนูฟงมาดังนั้นก็เชื่อในสิ่งที่เขาพูด แตหนู
ประมาณหนึ่งปแลว กอนหนานี้ที่คบกันเคาไมไดบอกพอเขา จน      ตองการความกระจางจากอาจารยอีกทีนึงคะ
กระทังวันหนึงพอของเขารูก็สังใหเลิกคบกันตัดขาดกันเลย โดย
       ่      ่               ่                                           หนูขอกราบขอบพระคุณเปนอยางสูงไวลวงหนานะคะ
ใหเหตุผลวาการคบกันแบบนีถือวาเปนดวงจิตชายสองดวงคบกัน
                               ้                                 อาจารย
ถือวาผิดศีล แตวาเขาก็ยังเชือมันในตัวของเขาเองวาหนูเปนหญิง
                              ่ ่
จริงๆ จนเวลาผานไปประมาณอีกหาหกเดือนพอเขาก็จับไดวายัง        คำตอบ
คบกันอีก และใชเงือนไขในเรืองของการผิดศีลมากลาวอางเชน
                    ่            ่                                        ฆราวาสปุถุชน ควรมีศีล ๕ เปนธรรมคุมครองใจ แลว
เดิม แตแฟนหนูเขาบอกกับหนูวาเขาไมเชื่อพอของเขา เพราะ          จะสงผลใหสังคมสงบสุข การคบหาสมาคมมิไดผิดศีลขอไหน แต
วาพอเขายังไมไดจบกิจ(หนูก็สงสัยในคำนี้เหมือนกัน) แลวเขาก็    หากคบกับคนไมดี จะทำใหชีวตวิบตได ผูใดคบกันฉันทเพือน แลว
                                                                                             ิ ั ิ                      ่
มีโอกาสไดไปปรึกษาพระรูปหนึ่งจากวัดทางเหนือ จ.ลำพูน ซึ่ง         ประพฤติเสพเมถุนกันและกัน โดยผูเปนพอแมหรือคูสมรสมิได
เปนพระทีทางบานเขานับถือเปนอยางมาก เห็นเขาเคยพูดใหหนู
           ่                                                     ยินยอมใหประพฤติเชนนัน จึงจะถือวาผิดศีลขอกาเมสุมจฉาจาร
                                                                                         ้                                 ิ
ฟงประมาณวาพระรูปนีสำเร็จเปนพระอรหันตแลว และคำตอบ
                          ้                                      อันเปนเหตุนำพาจิตวิญญาณไปเกิดเปนสัตวอยูในฉิมพลีนรก
ทีไดรับจากพระรูปนีก็คือ ผิดศีล คนทีคบกันแบบนีจะตองตกนรก
  ่                     ้             ่         ้                         หญิงที่ขายบริการทางเพศ หากไดรับอนุญาตจากพอ
เห็นเขาพูดประมาณวาหนูมีสัมมาทิฏฐิ ใหคบกันแบบเพื่อน             แมใหทำได และผูซื้อบริการหากไดรับอนุญาตจากพอแม หรือ
         หนู ยังมีเรืองสงสัยอีกคะ เขาเคยพูดใหหนูฟงประมาณ
                      ่                                          ภรรยา/สามีของตนแลว ไมถือวาผิดศีลแตผิดธรรม การสำเร็จ
วา การทีชายซือบริการหญิงบริการทางเพศนันไมผิด การสำเร็จ
          ่ ้                                 ้                  ความใครดวยตัวเอง การดูหนังลามกไมถือวาผิดศีล แตเปนการ
ความใครดวยตนเองและการดูหนังลามกก็ไมเปนการผิดศีลแต           ประพฤติ ที่ ผิด ธรรม ประพฤติ แลว ทำให มี กิเลส เพิ่ม ขึ้น ในจิต
12 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๒                                                                                        ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๓
                                                                                                                                13


วิญญาณ เชนเดียวกันหากสาวประเภทสองประพฤติเสพกาม                             ๓. สาเหตุทีทำใหไมสามารถทำใหเขาอุปจารสมาธิมีอะไร
                                                                                       ่
กับผูหญิง ที่ยังมิไดรับอนุญาตจากผูเปนเจาของ ถือวาผิดศีลได   บางครับ ? (ถาเปนไปไดขอละเอียดๆ ยิ่งดี ขอความกรุณาดวย
เชนเดียวกัน                                                       ครับ)
                                                                            ขอขอบพระคุณทาน อาจารยดร.สนอง วรอุไร และ
          ผูใดปรารถนานำพาชีวตเขาถึงสภาวะนิพพาน ตองกำจัด
                               ิ                                  ทาง ที ม งาน กั ล ยาณ ธรรม มากๆ ครั บ ที่ สละ เวลา มา ตอบ
กิเลสที่ผูกมัดใจ ใหตองเวียนตาย-เกิดในวัฏสงสารใหหมดไป ใน         ปญหา ขอบคุณมากๆ ครับ ขอความกรุณาดวยนะครับ ! ขอ
พุทธศาสนาเรียกกิเลสเชนนี้วา สังโยชน ๑๐ หนึ่งในนั้นคือกิเลส      ใหอาจารยดร.สนอง และทางทีมงาน สุขภาพแข็งแรงสมบูรณ
ตัวทีเปนความกำหนัดในกาม (กามราคะ) ตองไมมอยูกับใจ และ
     ่                                            ี               และสมปรารถนาในธรรม
จิตตองปลอดจากความไมรจริง (อวิชชา) แลวสภาวะนิพพานจึง
                             ู
จะเกิดขึ้นได                                                      คำตอบ
                                                                            (๑). ตอบวา ไมใช พัฒนาจิตใหเขาถึงความทรงฌาน
          หากผูถามปญหาประพฤติทาน ศีล ภาวนา อยูเสมอ              ได ตองปฏิบัติสมถกรรมฐาน จนกระทั่งจิตเขาถึงสภาวะตั้ง
ความสมปรารถนาในกาลขางหนายอมเปนไปได                            มั่นแนวแน (อัปปนาสมาธิ) จึงจะเรียกไดวาจิตทรงฌาน แต
                                                                   จะเขาถึงญาณไดในยุคนี้ตองมีจิตตั้งมั่นในระดับอุปจารสมาธิ
                                                                            (๒). เหตุที่นำพาจิตใหเขาถึงอุปจารสมาธิได อยางนอย
                                                                   ตองปฏิบัตใหเปนลำดับขั้นตอนดังนี้
                                                                              ิ
๒. ญาณหรือฌาน                                                               ๑. มีศีล ๕ บริสุทธิ์คุมใจอยูทุกขณะตื่น
                                                                            ๒. มีสัจจะคุมใจ
                                                                            ๓. มีความเพียร ปฏิบตสมถภาวนาในทุกอิรยาบถ อยาง
                                                                                                  ั ิ                ิ
คำถาม
                                                                   ตอเนื่องและยาวนาน
        สวัสดีครับ .... ขอกราบเรียนถามทานอ.ดร.สนอง ดังนี้                  ๔. ประพฤติมักนอยในการบริโภค
ครับ                                                                        ๕. ประพฤติมักนอยในการพูดจา , การฟง , การดู
         ๑. อยากทราบวา จะเขาญาณไดเนี่ย ตองเขา อุปจาร                   ฯลฯ
สมาธิใหไดเทานั้นใชหรือไม อยางไรครับ ?                                 (๓). ผูใดประพฤติตรงขามกับ (๒) ยอมเปนเหตุทำให
         ๒. เหตุทำใหเขาอุปจารสมาธิ มีอะไรบางครับ ?              การพัฒนาจิต เขาไมถึงความตั้งมั่นเปนอุปจารสมาธิ
14 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๔                                                                                          ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๕
                                                                                                                                  15


๓. อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว                                        การอุทศบุญยอมเกิดขึน สวนผูทีมิไดถูกระบุชือจึงไมมสิทธิมารับ
                                                                          ิ               ้         ่           ่            ี ์
                                                                  บุญที่มีผูอุทิศ
คำถาม                                                                        อนึ่ง ตามกฎแหงกรรม ผูอุทิศสิ่งใดใหกับผูอื่น ผูอุทิศ
         ขอความกรุณาอาจารยสนองชวยตอบคำถามดังนี้คะ              ยอมมีมากในสิ่งนั้น ดังนั้นผูมีปญญาเห็นถูก จึงอุทิศบุญไดทุก
         ๑. เวลาสวดมนตตองสวดแบบที่พระสวดไหมคะ ปกติ             วัน
จะสวดแบบอานหรือทอง ไมเปนทำนองอยางพระสวด                                 (๓). อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว เครื่องสำอาง ในสังคม
         ๒. เวลาอุทศบุญกุศลควรจะเจาะจงชือไหม เคยอานเจอ
                   ิ                      ่                       โลก ถือวา เปน อา ชีพ ที่ ดี เพราะ ประพฤติ แลว ไม ผิด กฎหมาย
วาควรเจาะจงใหชัดวาใหใคร แลวถาอุทศแบบบทสวด อิทัง เม...
                                      ิ                           ประพฤติแลวทำใหไดปจจัยมาบำรุงเลี้ยงชีวิตใหมีความสะดวก
บุญเราจะเหลือพอใหคนที่เราเจาะจงอยากใหไหมคะ เพราะบุญ            สบาย และมีความสุขในเบื้องตนได
เราอาจมีแคนอยนิด แลวก็อุทิศทุกวัน                                         ในทางธรรมเป น อาชี พ ที่ ท ำแล ว เพิ่ ม กิ เ ลส (โมหะ)
         ๓. อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว เครื่องสำอางเปนอาชีพ         ใหกับจิต เขานิพพานไมได
ไมดีหรือเปลาคะเพราะทำใหคนหลงในรูปกายภายนอก แตคิด
วาคนทางโลกยังตองใหรูปเปนตัวชวยในการหาเลี้ยงชีพอยู
ขอบพระคุณอาจารยอยางสูงคะ
                                                                  ๔. ละเมิดลิขสิทธิ์
คำตอบ
          (๑). การสวดมนตที่มีระเบียบสูงต่ำ มีจังหวะสั้นยาว       คำถาม
(ทำนอง) หรือการอานบทมนตแบบออกเสียง หากสวดหรืออาน                          กราบสวัสดี อาจารยดร.สนอง วรอุไร
บทมนต แลวเขาใจความหมายที่กลาวไวในบทมนต ยอมเขาถึง                     ผมไดฟงการบรรยายธรรมจากทางเว็ปไซต มีความ
อานิสงสเหมือนกัน คือ เปนบอเกิดแหงบุญ ดวยทำใหมีจิตตั้ง       เลื่ อ มใส ใน ความ รู และ การ ประพฤติ ตั ว เป น อริ ย บุ ค คล ของ
มั่นเปนสมาธิ และทำใหเกิดความเห็นถูกตรงได                       อาจารย ผมขอกราบเรียนถามขอความกรุณาอาจารยดวยครับ
          (๒). หากผูมีบุญไดอุทศบุญเจาะจงใหกับผูหนึงผูใดทีอยู
                               ิ                 ่  ่                     ๑ . ผม ทำงาน หลั ก เป น นั ก ออกแบบ สื่ อ สิ่ ง พิ ม พ ใช
ในวิสัยสื่อถึงกันได และผูนั้นมาอนุโมทนาบุญ ความสำเร็จของ        คอมพิวเตอร ตั้งโปรแกรมหลายโปรแกรมที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ไม
16 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๖                                                                                           ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๗
                                                                                                                                    17


ทราบวามันบาปกรรมมากไหมครับ ผลกรรมมันจะเปนอยางไร                    ถึงเวลาทีจิตทิงขันธลาโลกแลว พลังบาปยังมีโอกาสผลักดันจิตให
                                                                                ่ ้
ครับ ตอนนี้ผมก็สวดมนต อาราธนาศีล ๕ กอนนอน นั่งสมาธิ                 ลงไปเกิดเปนสัตวอยูในอบายภูมได ดวยสาเหตุทีประพฤติธรรม
                                                                                                    ิ               ่
แผเมตตา อธิษฐานจิตกอนนอนทุกคืน ไมทราบวามันขัดกัน                  ไมสมควรแกธรรมนั่นเอง
ไหมครับ                                                                         (๒) ผูใดประสงคความสำเร็จในทางโลก ตองประพฤติ
         ๒. ผมอยากทำงานประสบความสำเร็จทางโลกใหสูง                    เหตุใหถูกตรงดังนี้ คือ
ที่สุดและนำปญญาที่ไดไปศึกษาเรื่องที่ตองใชปญญาขั้นสูง เชน                  ๑. เลือกทำแตงานดี (ไมผิดกฎหมาย ไมผิดศีล ไมผิด
เรืองมนุษยตางดาว ฯ โดยใชหลักการปฏิบตธรรมเปนหลัก อยาก
   ่                                     ั ิ                          ธรรม)
ฝกจริงๆ จังๆ เทาที่ฟงจากทานอาจารย ผมสนใจเรื่องปญญา                        ๒. มีทัศนคติในการทำงานถูกตอง อาทิ ทำงานเพือเรียน
                                                                                                                             ่
                                                                      รูคน เรียนรูงาน ทำงานเพือใหสิงดีงามแกสังคม ทำงานใหสำเร็จ
                                                                                              ่ ่
จากฌาน และเรืองอภิญญา โดยผมฝกแบบเปนฆราวาส ไมทราบ
                  ่
                                                                      ทำงานแลวเสร็จทันเวลา ผลงานเขาตา ทำงานเพื่องาน ฯลฯ
ทานอาจารยบอกแนะแนวหรือแนะสถานที่ฝกไดไหมครับ
                                                                                ๓. พัฒนาตัวเองใหเปนคนเกงและดี คนเกงคือคนที่มี
         ๓. อยากถามทานอาจารยครับ เนื่องจากผมปญญายัง                ความรูมีความสามารถ คนดีคือคนที่มีคุณธรรม จะมีคุณธรรม
นอยเลยอยากถามทานอาจารยวา หลังจากนิพพานแลวเราอยาก                 ได ตองประพฤติจริยธรรมที่เกี่ยวของกับตน เชน ประพฤติตน
ทำสิ่งใดในสิ่งที่เราอยากรูไดไหมครับ เรามีหนาที่ที่ตองทำอะไร       เปนลูกที่ดีของพอแม เปนพนักงานที่ดี เปนพลเมืองดี ฯลฯ
อีกไหม สภาวะจิตมันเปนอยางไร อยากใหขยายความหนอย                              ๔. คบคนดีเปนมิตร
ครับ                                                                                  ฯลฯ
               ขอขอบพระคุณทานอาจารยที่กรุณาตอบคำถาม                           ผูใดปรารถนาพัฒนาจิตใหเขาถึงอภิญญา ๕ (อิทธิวิธี ทิพ
                                                                                  
             ขอใหทานอาจารยประสพแตความสุขตลอดไปครับ                พโสต ปุพเพนิวาสานุสติญาณ เจโตปริยญาณ ทิพพจักขุ) ตอง
                                                                      ปฏิบตสมถภาวนาจนจิตเขาถึงความตังมันแนวแน (จิตทรงฌาน)
                                                                           ั ิ                            ้ ่
คำตอบ                                                                 ไดเมื่อใดแลว นำจิตออกจากความทรงฌาน อภิญญา ๕ จึงจะ
        ( ๑ ) การก ระ ทำ ที่ บอก เลา ไป ถือวา เปน บาป ผู ใด ยัง   เกิดขึ้นได ผูตอบปญหาไมแนะนำใหมุงพัฒนาจิตไปในแนวทาง
ประพฤติอยู ผูนั้นยังสามารถปฏิบัติธรรม คือ สวดมนตได นั่ง           นั้น เพราะไมใชทางพนทุกข ตรงกันขามแนะนำผูถามปญหาให
สมาธิได อธิษฐานได ฯลฯ แตเขาไมถึงธรรมที่ปฏิบัติ และหาก            ไปปฏิบัติธรรมที่วัดมเหยงค จังหวัดอยุธยา เพื่อพัฒนาจิตให
18 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๑๘                                                                                          ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๙
                                                                                                                                  19


เกิดปญญาเห็นแจง ซึ่งสามารถใชเปนเครื่องมือกำจัดกิเลสที่มี                             แตปจจุบันยังมีผูปฏิบัติธรรมบอกวา พระ
อำนาจเหนือใจใหหมดไป แลวการพนไปจากทุกขทั้งปวง จึงจะ                                   อรหันตที่นิพพานไปแลวมาสั่งสอนธรรม
มีโอกาสเกิดขึ้นได                                                   หลวงพอประสิทธิ์ : จะจริงก็ตอเมื่อผูนั้นไดเห็นพระขีณาสพ
        (๓) ผูตอบปญหาไมมประสบการณ จึงไมสามารถแสดง
                           ี                                                            (พระอรหันต) เพราะเจตสิกและความ
ความคิดเห็นได แตพระสารีบุตรไดตอบปญหาในลักษณะนีใหกับ
                                                      ้                                  นึกคิดปรุงแตงของทานไมมี นอกนั้นลวน
ชัมพุขาทกะ ปริพาชกนอกพุทธศาสนาวา                                                        เปนสภาวธรรมที่มากระทบทั้งสิ้น
ชัมพุขาทกะ         : นิพพานเปนอยางไร
พระสารีบุตร        : ความสินราคะ สินโทสะ สินโมหะ สภาวะ
                           ้        ้       ้
                     ของจิตเชนนี้แหละ เรียกวา นิพพาน
                                                                     ๕. ปองกันตัวอยางไร
      อนึ่ ง เคย มี ผู ถาม ป ญ หา นี้ กั บ หลวง พ อ ประสิ ท ธิ์
(มรณภาพแลว) แหงถ้ำยายปริก เกาะสีชัง จังหวัดชลบุรีวา               คำถาม
ผูถาม           : บางคนบอกวาพระอรหันต มาเยี่ยมผู                           กราบเรียนทานอาจารยที่เคารพ
                   ปฏิบัติธรรมแสดงวา รูปนามนั้นยังไมดับ                      คือ ผม กำลัง จะ สอบ เปน ผู พิพากษา จึง อยาก จะ ถาม
                   สิครับ                                            อาจารยสนอง วาผมจะดำเนินชีวิตเปนผูพิพากษาอยางไร ที่จะ
                                                                     ไมตกนรกและดวงตาเห็นธรรม โดยปฏิบัตอยางไรครับตองฝก
                                                                                                                  ิ
หลวงพอประสิทธิ์ : รูป นามดับ ความรูสึกนึกคิดปรุงแตงดับ
                                                                     ใหไดถึงระดับใด ซึ่งผมพยามหาเสียง ที่อาจารยไปบรรยายใหผู
                   อาการทางจิต (เจตสิก) เชน ความโลภ
                                                                     พิพากษาศาลฎีกาฟงเมือวันที่ ๑๑ พฤษาคม ๒๕๕๑ แตหาฟงไม
                   ความโกรธ ความหลง เมตตา สติ                        ได ในหัวขอการเปนขาราชการ
                   ปญญา ฯลฯ ดับ แตใจไมดับ เขาใจไหม
ผูถาม           : พระพุทธองคเคยตรัสวา หลังจาก                     คำตอบ
                   พระองคนิพพานแลว จะไมมีใครไดเห็น                      การ ประกอบ อาชีพ ตุลาการ ที่ ปลอดภัย ตอง พัฒนา
                   พระองคอีก ไมวาจะเปนเทวดาหรือมนุษย            จิตตนเองใหมีเทวดาคุมรักษา ดวยประพฤติตนอยางนอยใหมี
20 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๐                                                                                    ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๑
                                                                                                                            21


เบญจศีล และเบญจธรรมคุมรักษาใจอยูทุกขณะตื่น หรืออยาง         การหามดื่มสุรา นรกสวรรคของเคากับเราชาวพุทธตางหรือ
มากตองปฏิบตธรรม จนสามารถปดอบายภูมิ (โสดาบัน) ไดแลว
                 ั ิ                                           เหมือนกันอยางไรครับ
อาชีพตุลาการที่เสี่ยงตอการไปเกิดอยูในอบายภูมิยอมหมดไป
          เบญจศีล ไดแก เวนจากการทำลายชีวต เวนจากการถือ
                                             ิ                 คำตอบ
เอาของทีเขามิไดให เวนจากการประพฤติผิดในกาม เวนจากการ
           ่                                                            นรกหรือสวรรคของฝรั่ง ของอิสลาม เปนอยางไร ผู
พูดไมตรงความจริง และเวนจากการเสพของมึนเมาอันเปนเหตุ         ตอบปญหามิทราบ เพราะไมมีประสบการณ แตมีประสบการณ
ใหขาดสติ                                                      ตรงที่วา คนที่นับถือศาสนาอื่น ที่มารับโทษอยูในเรือนจำของ
          เบญจธรรม ไดแก เมตตากรุณา สัมมาอาชีวะ กามสังวร      ประเทศไทย มีจิตหมดอิสรภาพเหมือนกัน ตองมารับสมมุติ
สัจจะ และสติสมปชัญญะ (คุณธรรมทังหานีตองประพฤติใหเกิด
                     ั                ้ ้                      แบบไทย คือนักโทษกินขาว และตองสื่อสารกันดวยภาษาไทย
มีขึ้นกับตนเอง)
                                                               เมื่อถูกทำโทษถึงขั้นประหารชีวิต มีสภาวะของจิตหลุดออกจาก
          อนึ่ง คำบรรยายเรื่อง “ธรรมะกับการปฏิบัติงานของ
ผูพิพากษา” ที่แสดงใหผูพิพากษาศาลฎีกาฟง เมื่อวันที่ ๑๑      รางกายเหมือนกัน ฯลฯ
พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ นั้น ผูบรรยายขอสงวนสิทธิ์มิใหนำออก
เผยแพร ณ เวลานี้
          ผูที่จะปดอบายภูมิไดตองพัฒนาจิตใหเกิดปญญาเห็น   ๗. ตื่นไมทัน
แจงแลวดับอยางนอยสังโยชน ๓ ใหได
                                                               คำถาม
                                                                           กราบเรียนอาจารยคะ หนูขออนุญาตเรียนสอบถาม
๖. สมมุติตาง-สภาวะเหมือน                                      ดังนี้คะ
                                                                       ๑. จากการที่ไดอานหนังสือบางเลม ที่วาการที่เราทำ
คำถาม                                                          สังฆทานในทุกวันนี้ นี่ผิดแบบจากในพระไตรปฎก ซึ่งไดเขียนถึง
       กราบเรียนทานอาจารยที่เคารพ                            การทำสังฆทานที่ถูกตองไว การทำไมถูกตองนั้น แมจะไดชื่อวา
       รบกวน ขอถามวา นรกหรือสวรรคของฝรั่ง, อิสลาม            ทำสังฆทานเหมือนกัน แตทำใหไดบุญลดนอยลง หรือไดบุญไม
จะเปนอยางไร ในเมื่อฝรั่งหรือชาวคริสต เคาไมไดสอนเรื่อง    เทากับการทำสังฆทานอยางถูกตอง นั้นเปนจริงหรือไมคะ
๒๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
22                                                                                         ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๓
                                                                                                                                 23


         ๒. หนูเคยไดซือของเพือเตรียมใสบาตรพระ ในวันรุงขึน
                         ้        ่                        ้     ผูถวายไดบุญมาก ตรงกันขาม ทานที่มีผูศรัทธาถวายใหแกสงฆ
แตบางครั้งก็ตื่นไมทัน ก็กลัวของเสีย ก็ทานเองบาง แบงคนอื่น     รูปใดรูปหนึ่ง เมื่อสงฆรับถวายแลว นำไปบริโภคใชสอยเปนการ
ทานบาง ก็คิดวาไมเปนไร วันตอไปก็คอยซื้อใสบาตรใหม อยาง     สวนตน อยางนี้เรียกวา ปุกคลิกทาน ผูถวายไดบุญนอย
นี้เปนบาปหรือไมคะ                                                           (๒) เจตนาซื้อของใสบาตรในวันรุงขึ้น แตตื่นไมทันจึง
         ๓. หนูมีเงินเก็บอยูสวนหนึ่ง ซึ่งขณะนี้ตองสำรองไวใน   มิไดใสบาตร การประพฤติเชนนีมีบาปเกิดขึนตรงทีไมรักษาสัจจะ
                                                                                                        ้            ้       ่
การทำธุรกิจของครอบครัว (หนู และสามี) ซึ่งตอนนี้หนูและ             แลวนำของที่เตรียมไวใสบาตรมากิน โดยคิดวาวันถัดไปคอยซื้อ
สามีเริ่มทำธุรกิจใหมกัน และขณะนี้ไมมีรายไดเขาคะ หนูและ       หามาใสบาตรใหม หากทำแลวไมสบายใจถือวาเปนบาป และเชน
ครอบครัวตองใชเงินเกาที่มี จนกวาจะทำสำเร็จ และดูตอไปวา       เดียวกัน ความสงสัยในการกระทำของตน แลวเขียนมาถามผูรู
จะขายไดอยางที่คิดหรือไม (หนูมีลูกสาวหนึ่งคนที่ตองดูแลคะ)     ความสงสัยนั้นถือวาเปนบาป
และหนูมีพอ (ซึงบวชเปนพระ) ทานอยากไดกุฏิ ในทีบริเวณแหง
                 ่                                   ่                        (๓) ความคิดทั้งสองรูปแบบ เปนความคิดที่เกิดขึ้นกับ
หนึ่งในวัดนะคะ ทานไมไดพูดขอนะคะ เพียงแตทานเคยพูดวา        ผูรูไมจริง ผูรูจริงรูวา ความคิดที่ดีงามที่เปนปจจุบันขณะ ความ
อยากอยูตรงนัน เงินทีเก็บไวก็พอทีจะสรางกุฎใหทานไดคะ และ
              ้       ่            ่         ิ                   คิดเชนนี้ถือวาเปนความคิดที่ถูกตองตามธรรม
ก็อยากใหทานไดสมใจ แตในขณะนี้ หนูมีอยู ๑ ความคิดเห็นคะ
คือหนูควรปลูกใหทานตอนที่ธรกิจหนูไปไดแลว ครอบครัวจะได
                                ุ
ปลอดภัย อีกความคิดก็คือ ถาหนูกลัวอนาคตความมั่นคงของ
ตัวเอง ของครอบครัวอยางเดียวและรอ หากเกิดอะไรขึ้นกอน             ๘. เรื่องของขันธ ๕
หนูอาจไมมีโอกาสไดทำในสิ่งที่อยากทำใหพอ เพื่อตอบแทนบุญ
คุณนะคะ                                                         คำถาม
         ความคิดแบบใดถึงจะถูกตอง ขอรบกวนอาจารยชวย                        อยาก ใหทานชวยอธิบายเรืองของขันธ ๕ หนอยคะ อัน
                                                                                                      ่
ชี้แนะแนวทางหนูดวยนะคะ                                           ทีจริงรูวา ประกอบดวย เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เวทนา
                                                                    ่ 
                      ขอกราบขอบพระคุณอาจารยมากๆ นะคะ             คือความรูสึก ก็คือ สุข หรือทุกข สัญญา คือความจำได สังขาร
                                                                  คือการปรุงแตง แตวิญญาณ ยังไมคอยเขาใจยังเอาไปสับสนกับ
คำตอบ                                                             เวทนาอยูคะ อยากใหทานชวยอธิบายหนอยคะ
         (๑) ทานทีมีผูศรัทธาถวายไวแกหมูสงฆ เรียกวา สังฆทาน
                  ่                                                       สวนคำถามนี้คางคาใจมานานคะ วา ความคิดปรุงแตง
24 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๔                                                                                       ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : 25
                                                                                                                               ๒๕


คืออะไร ใชความคิดฟุงซานหรือปาวคะ แลวถาเราคิดในชีวิต         ๙. สันดานที่ตองดัด
ประจำวันนี้ใชความคิดปรุงแตงหรือเปลาคะ
        ถาหากเราตองการที่จะหยุดความคิดปรุงแตงมีวิธีการ         คำถาม
อยางไรใหหลุดพนจากความคิดปรุงแตง ขอบคุณคะ                               อาจารยสนองที่เคารพ
                                                                            ดิฉัน มีหลาน ๑ คน เดิมอยูดวยกันกับดิฉันและคุณแม
คำตอบ                                                             (ยาของเด็ก) ที่ชลบุรี เกเร นักเลง ดาคุณยา ไมเรียนหนังสือ
           ขันธ ๕ ประกอบดวยรูปขันธ สวนที่เหลือเปนนามขันธ    โรงเรียนเชิญออก ดิฉนสงไปอยูกับแมเขาทีกรุงเทพฯ(พระโขนง)
                                                                                          ั                 ่
เรียกวา เวทนาขันธ สัญญาขันธ สังขารขันธ และวิญญาณ              ใหโอกาสทุกเรื่องจนถึงโอกาสสุดทายทั้งหมด เรื่องเรียนก็เสีย
ขันธ                                                             เงินใหเขาเรียนโรงเรียนใหมครั้งแลวครั้งเลา ในที่สุดโรงเรียน
           เวทนา หมายถึง ความสุข ความทุกข ความไมสุขไม          ก็เชิญออก และตัวเขาก็หนีแมไปอยูบานที่พอเขา (บางกะป)
ทุกข ที่ปรากฏเปนอารมณขึ้นกับจิต เวทนาลวนดำเนินตามกฎ           และอยูคนเดียว ขอเงินจากเพื่อนบานใชวันละรอย บอกใหเขา
ไตรลักษณ เมื่อใดเวทนาเขาสูความเปนอนัตตา ผูเขาถึงสัจจ        นั่งคิดนอนคิดไประหวางที่ไมมีอะไรทำและไมไดเรียน ดิฉันรูวา
ธรรมนีแลว ยอมเห็นวาเวทนาไมมตัวตนแทจริง จิตจะปลอยวาง
        ้                        ี                                เขาพยายามทำทุกอยางเพื่อกลับมาอยูกับยาที่ชลบุรี แตดิฉันไม
เวทนา แลวอารมณสุข อารมณทุกข ไมสุข ไมทุกข จะไมเกิดขึ้น     อนุญาต บอกตองเรียน จบ ม.๓ กอนแลวจะใหกลับมา เพราะ
กับดวงจิต                                                         กลัวจะกลับมาประพฤติแบบเดิม และยามีแตเสียใจเสียน้ำตา
           สวน วิญญาณขันธ หมายถึง ความรูทีเกิดขึนกับใจ ผูเขา
                                           ่ ้                  และเสียเงิน ความดันก็ขึ้น ทุกขทรมาน
ถึงสัจจธรรมนีไดแลว ยอมเห็นวาความรูในเรืองอารมณทีเกิดกับ
                 ้                     ่               ่                   ในวันนี้ แมเขาโทรมาบอกวาเขาตองการบวชเพือทดแทน
                                                                                                                         ่
ใจเปนสิงไมมตัวตนแทจริง จิตจะปลอยวางความรูทีเกิดขึนกับใจ
          ่ ี                                     ่ ้            บุญคุณยาและแม ๑ เดือน ใหบอกดิฉันหนอย(ดิฉันเคยพาไป
แลวทำใหจิตวางเปนอิสระจากความรูที่เกิดขึ้นกับใจนั้น           โครงการคุณแมสิริที่นครนายก ไปอยู ๑ คืน หนีกลับ) เขาเลย
           อนึ่ง การอานคำตอบเปนเพียงสุตมยปญญา ผูอาน          ไมกลาบอกเอง เพราะไมเคยทำอะไรสำเร็จตามทีพูดสักครังหนึง
                                                                                                                  ่         ้ ่
ยอมจำสิ่งที่ตอบได แตหากผูใดปฏิบัติวิปสสนาภาวนา จนเขา        ดิฉันคิดจะบวชใหเขาแตตองการจะใหเขาไดการเจริญภาวนา
ถึงปญญาเห็นแจงในวิญญาณขันธไดแลว ความถองแทในการรู          ปฏิบัติธรรมบาง เพราะเขาเคยบวชใหคุณพอตอนคุณพอตาย
เห็นเขาใจในวิญญาณขันธยอมเกิดขึ้น                               อยูวัดในกรุงเทพฯเลนเกมส ไดอีกดวย
26 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๖                                                                                      ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๗
                                                                                                                              27


          จะขอเรียนถามอาจารยวา ดวยขอเท็จจริงของหลาน           ๑๐. เทวดาเขานิพพาน
คนนี้ ดิฉันควรจะพาเขาไปบวชที่วัดไหน จะเปนวัดปา หรือวัดใด
ที่ตางจังหวัดหางไกลจากความเจริญ ดิฉันก็จะพาไป อาจารย           คำถาม
กรุณาเมตตาดวย                                                            รบกวนถาม ทานอาจารย ดร. สนอง วรอุไร
                                  ดวยความเคารพอยางสูง                   กรณีที่เทวดาตั้งแตชั้นที่ ๑ ถึง ๖ นั้น ทานสามารถจะ
                                                                  บรรลุถีงขั้นอรหันตเเละนิพานไดไหมครับ โปรดชวยตอบดวย
คำตอบ
                                                                  ครับอาจารย ผูมีความรูนอย
          ไมมใครแกปญหาใครไดอยางแทจริง ดังนั้นผูมีปญหา
              ี
ตองแกไขดวยตนเอง สิ่งที่ผูตอบปญหาชี้แนะใหไดคือ นำเขาไป
บวชเณรและปฏิบัติธรรมอยูกับหลวงปูพุทธะอิสระ วัดออนอย           คำตอบ
อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ซึ่งตอไปในวันขางหนา เขา                   เทวดาหมายถึงชาวสวรรค ทั้งเพศชายและเพศหญิง
จะเปนอยางไรตองปลอยวาง คือชวยเทาที่ทำไดเทานั้น แลวจะ      เทวดาในทุกชั้นของสวรรค มีศักยภาพที่จะพัฒนาจิตตนเองให
ไมทุกขใจ                                                        บรรลุอรหัตตผลได


บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (จากมหามกุฏฯ ชุด ๙๑ เลม เลมที่ ๗๕ หนา ๔๒๗)
๑.ทานมัย บุญสำเร็จจากการใหทาน, ๒.ศีลมัย บุญสำเร็จจากการ          ๑๑. มิไดอธิษฐาน
รักษาศีล, ๓.ภาวนามัย บุญสำเร็จจากการภาวนา, ๔.อปจายนมัย
บุญสำเร็จดวยการประพฤติออนนอม, ๕.เวยยาวัจจมัย บุญสำเร็จ         คำถาม
ดวยการชวยขวนขวายรับใช, ๖.ปตติทานมัย บุญสำเร็จดวยการให             เรียนทานอาจารยที่นับถือ
สวนบุญ, ๗.ปตตานุโมทนามัย บุญสำเร็จดวยการยินดีบุญของผู               รบกวนเรียนถามอาจารยดังนี้คะ
อื่น, ๘.ธัมมัสสวนมัย บุญสำเร็จดวยการฟงธรรม, ๙.ธัมมเทสนามัย            ๑. หากหญิงสาวติดตอกับพระสงฆผานทาง website
บุญสำเร็จดวยการแสดงธรรม, ๑๐.ทิฏุชุกัมม บุญสำเร็จดวยการ        ธรรมะ หรือทาง E-mail สวนตัว แตเปนไปในเรื่องอรรถเรื่อง
ทำความเห็นใหตรง                                                  ธรรม จะผิดหรือบาปมั้ยคะ ชวยอธิบายดวยนะคะ
28 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m
๒๘                                                                                        ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๙
                                                                                                                                29


          ๒. ดิฉันกับเพื่อนมีขอสงสัยคะ มีความเห็นไมตรงกัน      และปญญาเห็นผิดไปจากธรรม ดังนั้นประโยคที่วา “สิ่งที่เกิด
ในที่สุดจึงตองมารบกวนถามอาจารยคะ เพื่อนวาพระพุทธองค          ลวนมาจากเหตุทั้งสิ้น” จึงเปนคำกลาวของคนที่มีปญญาเห็นถูก
สอนวาทุกอยางไมมีเรื่องบังเอิญ สิ่งที่เกิดลวนมาจากเหตุและ      ตามธรรม เมือใดกรรมทีทำไวใหผล ผูทำเหตุรวมถึงผูรวมกระทำ
                                                                                 ่            ่                       
ปจจัยทั้งสิ้น เพื่อนบอกวา การสรางกรรมใหมจึงไมนาจะมีได      เหตุ ตองเปนผูรบผลของกรรมนั้น ดังนั้นการกระทำมิไดขึ้นอยู
                                                                                    ั
เพราะทุกการกระทำทีทำไปนัน ลวนตองมาจากเหตุปจจัยบันดาล
                      ่      ้                                    กับทีเหตุเปนตัวบันดาลใหเกิด แตขึนอยูกับปญญาในดวงจิตเปน
                                                                        ่                             ้ 
ใหตัดสินใจทำลงไปทั้งสิ้น อาจารยชวยชี้แนะดวยนะคะ               ตัวสั่งใหสัตวบุคคลกระทำกรรม
          ๓. การทีเราทำบุญทำทาน จำเปนตองอธิษฐานจิตหรือไม
                   ่                                                         (๓). การประพฤติเหตุตามบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (ดูหนา
คะ เชน ปรารถนาวาจะมี หรือจะเปนอะไร (เทวดา พรหม หรือ            ๒๖) ผลของการประพฤติยอมแสดงออกเปนบุญ สวนคำวา
แมแตพระอริยบุคคล) ปกติเวลาทำบุญดิฉันไมคอยไดอธิษฐาน           “อธิษฐาน” หมายถึง การตั้งจิตปรารถนา ดวยเหตุนี้
นานๆครั้งจึงตั้งจิตวา ขอใหเกิดเปนผูมีสัมมาทิฏฐิทุกชาติ ตราบ   หลังจากทำบุญแลว เจาชายสุมนะ (อดีตของพระ
ที่ยังตองเดินทางตอไป และมีโลกุตตรปญญา พนจากกองทุกข           อานนท) ไดอธิษฐานตอพระปทุมตตรพุทธเจา ขอ
                                                                                                    ุ
ไดโดยเร็ว                                                        เปนพุทธอุปฏฐากในพระพุทธเจาองคใดองคหนึงที่
                                                                                                               ่
                                                 ขอบพระคุณคะ     จะมีมาในกาลขางหนา ผลปรากฏวา ในสมัยที่พระ
                                                                  สมณโคดมมาตรัสรูเปนพระพุทธเจา พระอานนท
คำตอบ                                                             จึงไดรับการแตงตั้งใหเปนพุทธอุปฏฐากประจำ ทั้งๆ
         (๑). ปฏิสัมพันธระหวางหญิงสาวกับพระสงฆ ผานทาง         ที่พระนาคิตะ พระมหาจุนทะ พระเมฆิยะ พระสาคตะ พระ
website หรือ E-mail หากเปนไปเพือธรรมะโดยไมเกิดความเศรา
                                 ่                                อุปวาณะ ฯลฯ ซึ่งเคยรับใชพระพุทธโคดมมากอน แตมิไดรับ
หมองขึ้นกับจิต ไมถือวาเปนบาป                                   การแตงตั้ง ทั้งนี้เพราะอดีตชาติ บุคคลเหลานั้นมิไดอธิษฐาน
         (๒). คำวา “เหตุ” และ “ปจจัย” มีความหมายเปนสิ่ง        เปนพุทธอุปฏฐากมากอนนั่นเอง
เดียวกัน หมายถึงสิ่งที่ทำใหเกิด เหตุจะเกิดขึ้นไดตองมีสัตว                ฉะนั้น ที่ผูถามปญหาอธิษฐานเอาไววา เกิดมาใหเปนผู
บุคคลเปนผูกระทำ การตัดสินใจทำเหตุอยางใดอยางหนึ่งให           มีสัมมาทิฏฐิทุกชาติ มีโลกุตตรปญญา พนไปจากทุกขโดยเร็ว จึง
เกิดขึ้น เปนเรื่องของปญญา ซึ่งมีทั้งปญญาเห็นถูกตามธรรม         เปนสิ่งที่ควรกระทำอยางยิ่ง
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16
สนอง วรอุไร   สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16

More Related Content

What's hot

Dhamma.kancana.52
Dhamma.kancana.52Dhamma.kancana.52
Dhamma.kancana.52dararat jim
 
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563Theeraphisith Candasaro
 
บทสวดมนต์ประจำวัน
บทสวดมนต์ประจำวันบทสวดมนต์ประจำวัน
บทสวดมนต์ประจำวันPanda Jing
 
ใบงานโคลงโลกนิติ
ใบงานโคลงโลกนิติใบงานโคลงโลกนิติ
ใบงานโคลงโลกนิติwannasriwichai
 
ใบงานรูปเรขาคณิต
ใบงานรูปเรขาคณิตใบงานรูปเรขาคณิต
ใบงานรูปเรขาคณิตLittle Eye
 
Ruamkratoo 2559
Ruamkratoo 2559Ruamkratoo 2559
Ruamkratoo 2559peyza
 
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6Jaar Alissala
 
คิหิปฎิบัติ
คิหิปฎิบัติคิหิปฎิบัติ
คิหิปฎิบัติWataustin Austin
 
มิดเทอม๑.๕๔
มิดเทอม๑.๕๔มิดเทอม๑.๕๔
มิดเทอม๑.๕๔busarakorn
 
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3Khunnawang Khunnawang
 
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย doc
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย docใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย doc
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย docthnaporn999
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงานtonsocial
 

What's hot (15)

Dhamma.kancana.52
Dhamma.kancana.52Dhamma.kancana.52
Dhamma.kancana.52
 
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563
แบบฝึกหัดนักธรรมชั้นโท ปี 2563
 
บทสวดมนต์ประจำวัน
บทสวดมนต์ประจำวันบทสวดมนต์ประจำวัน
บทสวดมนต์ประจำวัน
 
Sunny ars report
Sunny ars reportSunny ars report
Sunny ars report
 
ใบงานประวัติศาสตร์ที่ 3
ใบงานประวัติศาสตร์ที่ 3ใบงานประวัติศาสตร์ที่ 3
ใบงานประวัติศาสตร์ที่ 3
 
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำคำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
 
ใบงานโคลงโลกนิติ
ใบงานโคลงโลกนิติใบงานโคลงโลกนิติ
ใบงานโคลงโลกนิติ
 
ใบงานรูปเรขาคณิต
ใบงานรูปเรขาคณิตใบงานรูปเรขาคณิต
ใบงานรูปเรขาคณิต
 
Ruamkratoo 2559
Ruamkratoo 2559Ruamkratoo 2559
Ruamkratoo 2559
 
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6
แบบฝึกหัดรูปสี่เหลี่ยมป.5 6
 
คิหิปฎิบัติ
คิหิปฎิบัติคิหิปฎิบัติ
คิหิปฎิบัติ
 
มิดเทอม๑.๕๔
มิดเทอม๑.๕๔มิดเทอม๑.๕๔
มิดเทอม๑.๕๔
 
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3
แบบทดสอบ การอ่าน(กรรมการ) ป.3
 
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย doc
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย docใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย doc
ใบกิจกรรมที่ 1.กฎหมายไทย doc
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงาน
 

Similar to สนอง วรอุไร สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16

First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_results
First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_resultsFirst grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_results
First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_resultsNanthawat Tabngern
 
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธร
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธรคำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธร
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธรNhui Srr
 
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์tassanee chaicharoen
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยwattanawan bi
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยwattanawan bi
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงานtonsocial
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงานtonsocial
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยRattana Dumsakul
 
ใบกิจกรรมที่ 1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น
ใบกิจกรรมที่  1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่นใบกิจกรรมที่  1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น
ใบกิจกรรมที่ 1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่นtassanee chaicharoen
 
อมรา สินทวีวงศ์ ธรรมะดัดสันดาน
อมรา สินทวีวงศ์   ธรรมะดัดสันดานอมรา สินทวีวงศ์   ธรรมะดัดสันดาน
อมรา สินทวีวงศ์ ธรรมะดัดสันดานTongsamut vorasan
 
Manual proteus (thai)
Manual proteus (thai)Manual proteus (thai)
Manual proteus (thai)Apple Nongmui
 

Similar to สนอง วรอุไร สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16 (20)

First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_results
First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_resultsFirst grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_results
First grasp the_fundamentals_then_study_and_teach_to_best_results
 
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธร
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธรคำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธร
คำขอแก้บน ศีลข้อ ๔ สัจจะอธิษฐาน กับพระพุทธโสธร
 
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำคำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
 
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำคำใหม่ ป.๕  รวม ๑๐๔๙ คำ
คำใหม่ ป.๕ รวม ๑๐๔๙ คำ
 
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์
ใบงานอนามัยเจริญพันธุ์
 
Form the camp.
Form the camp.Form the camp.
Form the camp.
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงาน
 
ใบงาน
ใบงานใบงาน
ใบงาน
 
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพยสำนวน สุภาษิต คำพังเพย
สำนวน สุภาษิต คำพังเพย
 
ใบงานค่าเฉลี่ยเลขคณิต
ใบงานค่าเฉลี่ยเลขคณิตใบงานค่าเฉลี่ยเลขคณิต
ใบงานค่าเฉลี่ยเลขคณิต
 
ใบกิจกรรมที่ 1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น
ใบกิจกรรมที่  1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่นใบกิจกรรมที่  1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น
ใบกิจกรรมที่ 1 การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น
 
Opac exam
Opac examOpac exam
Opac exam
 
Portfolio
PortfolioPortfolio
Portfolio
 
008 ชุดที่ 4
008 ชุดที่ 4008 ชุดที่ 4
008 ชุดที่ 4
 
อมรา สินทวีวงศ์ ธรรมะดัดสันดาน
อมรา สินทวีวงศ์   ธรรมะดัดสันดานอมรา สินทวีวงศ์   ธรรมะดัดสันดาน
อมรา สินทวีวงศ์ ธรรมะดัดสันดาน
 
Test.pptx
Test.pptxTest.pptx
Test.pptx
 
Test.pptx
Test.pptxTest.pptx
Test.pptx
 
Manual proteus (thai)
Manual proteus (thai)Manual proteus (thai)
Manual proteus (thai)
 

More from Tongsamut vorasan

หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒
หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒
หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒Tongsamut vorasan
 
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษ
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษFood reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษ
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษTongsamut vorasan
 
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริการะเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกาTongsamut vorasan
 
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์Tongsamut vorasan
 
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์Tongsamut vorasan
 
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติ
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติเจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติ
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติTongsamut vorasan
 
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโตเจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโตTongsamut vorasan
 
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรม
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรมเพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรม
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรมTongsamut vorasan
 
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔Tongsamut vorasan
 
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)Tongsamut vorasan
 
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริการะเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกาTongsamut vorasan
 
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯ
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯ
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯTongsamut vorasan
 
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018Tongsamut vorasan
 
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖Tongsamut vorasan
 
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกา
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกากำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกา
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกาTongsamut vorasan
 
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจTongsamut vorasan
 
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้น
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้นหลักสูตรผู้บวชระยะสั้น
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้นTongsamut vorasan
 
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาท
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาทหนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาท
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาทTongsamut vorasan
 
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2Tongsamut vorasan
 
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษ
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษ
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษTongsamut vorasan
 

More from Tongsamut vorasan (20)

หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒
หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒
หนังสืออนุสรณ์"งานพระราชทานเพลิงศพ" หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒
 
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษ
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษFood reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษ
Food reflectionบทพิจารณาอาหารภาษาอังกฤษ
 
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริการะเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบ รายนามวัด พระธรรมทูตจำพรรษาสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
 
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์
คติธรรมแห่งชีวิต . โดย..พระพรหมคุณาภรณ์
 
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์
เชื่อกรรม รู้กรรม แก้กรรม โดย.พระพรหมคุณาภรณ์
 
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติ
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติเจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติ
เจอวิกฤตจะเลือกเอาวิวัฒน์ รหือจะเอาวิบัติ
 
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโตเจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต
เจอวิกฤต จิตไม่วิบัติ โดย..พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต
 
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรม
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรมเพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรม
เพื่อความเจริญงอกงามแห่งธรรม
 
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔
พุทธศาสตร์บัณฑิต รุ่นที่ ๔๔
 
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)
ทำเนียบวัดไทยในสังกัดสมัชชาสหรัฐอเมริกา 2018 2561 (4)
 
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริการะเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
ระเบียบการขอพระไปปฏิบัติศาสนกิจชั่วคราวของสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา
 
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯ
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯ
ระเบียบวาระการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐฯ
 
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018
ใบตอบรับเข้าร่วมประชุมครั้ง42 2018
 
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖
ทะเบียนประวัติพระมาร่วมประชุมสมัชชาฯ๒๕๖
 
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกา
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกากำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกา
กำหนดการการประชุมสมัชชาสงฆ์ไทยในนสหรัฐอเมริกา
 
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ
154517 บทพิธีกรงานฌาปนกิจ
 
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้น
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้นหลักสูตรผู้บวชระยะสั้น
หลักสูตรผู้บวชระยะสั้น
 
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาท
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาทหนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาท
หนังสือสอนพระบวชใหม่ นวโกวาท
 
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2
เพลงชาติไทย แปลภาษาอังกฤษ2
 
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษ
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษ
ภพภูมิทั้ง 31ภูมิ ภาษาอังกฤษ
 

สนอง วรอุไร สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16

  • 1. สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๖ จากเว็บไซตกัลยาณธรรม ตอบปญหาโดย ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร
  • 2. ชมรมกัลยาณธรรม หนังสือดีอันดับที่ ๑๐๙ สนทนาภาษาธรรมเลม ๑๖ : จาก website kanlayanatam.com ตอบคำถามโดย : ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ชมรมกัลยาณธรรม จัดพิมพถวายเปนพุทธบูชาโดย ขอนอมถวายเปนพุทธบูชา ชมรมกัลยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากน้ำ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔ หรือ ชมรมกัลยาณธรรม ๘๙/๖-๗ ซอยศึกษาวิทยา ถ.สาธรเหนือ และ สีลม บางรัก กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘ ภาพปก : ภาพประกอบ : วิสูตร หรรษภิญโญ กราบบูชาอาจริยคุณ รูปเลม-จัดพิมพ : กอนเมฆแอนดกนยกรป โทร. ๐๘๙ ๑๐๓-๓๖๕๐   ั  ุ แด พิมพครั้งที่ ๑ : ๕,๕๐๐ เลม ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร สัพพทานัง ธัมมทานัง ชินาติ การใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหท้งปวง ั www.kanlayanatam.com
  • 3. คำนำในการจัดพิมพถวายเปนพุทธบูชา อนุโมทนากถา การเดินทางของชีวต ยอมจะตองดำเนินไป ไมวาเราจะ ิ การทำหนังสือ สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๖ ใหสำเร็จ เต็มใจหรือไม ผูมีปญญายอมใชเวลาที่มีจำกัดนี้ สรางสรรคสิ่ง เปนรูปเลมได ตองใชความเพียรอยางมาก ขาพเจามิไดยอทอ ที่มีคุณคาสาระแกตนและผูอื่น หนังสือสนทนาภาษาธรรม เลม ดวยสำนึกไดวา ตราบใดที่ลมหายใจยังมีเขา - ออกรางกายนี้ ๑๖ เกิดจากความเมตตาของ ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ที่ ไดอยู การทำประโยชนใหมวลชนยังเปดโอกาสใหทำได เปนแบบอยางทางแหงความดี บารมีทานทีไมเคยหยุดยัง ยอทอ ่ ้ ตอความความเหนื่อยยาก ทำใหสาธุชนมีโอกาสไดรับแสงสวาง ขาพเจาอางเอาอานิสงสแหงบุญนี้ จงเปนพลวปจจัย สองนำจิตใจใหรูเทาทันทุกข ดำเนินชีวิตในวิถีธรรมไดอยางไม บันดาลใหทุกทานที่มีสวนรวมในการทำหนังสือเลมนี้ จงประสบ หลงทิศทาง ความสำเร็จ และความสวัสดีของชีวิต จงทุกทานทุกคนเทอญ. คณะศิษยชาวกัลยาณธรรมทุกคน ขอนอมกราบคารวะ ในความเมตตาของทานอาจารย และหวังวาทุกทานจะไดรับ ประโยชนสมกับความเมตตาของทานอาจารยของพวกเรา ได ดร.สนอง วรอุไร สละเวลาและกำลังปญญาอุทิศเพื่อมวลชน. คณะผูจัดทำ ชมรมกัลยาณธรรม
  • 4. ๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๓๑. เปนไปไดหรือ ............................................................................................ ๖๖ ๓๒. กลัวบาปติดตัว ........................................................................................ ๗๐ ๓๓. เหมือนจะสงบ ......................................................................................... ๗๓ หนา ๓๔. แรงบันดาลใจ .......................................................................................... ๗๔ ๓๕. ความเชื่อของเขา ................................................................................... ๗๕ ๑. เขาเชื่อวาหนูเปนหญิง .......................................................................... ๑๐ ๓๖. หลับในระหวางสวดมนต ............................................................................ ๗๗ ๒. ญาณหรือฌาน ........................................................................................ ๑๒ ๓๗. สองเดือนที่ผานมา ................................................................................ ๗๙ ๓. อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว .................................................................... ๑๔ ๓๘. คนเลี้ยงกุมารทอง ................................................................................. ๘๑ ๔. ละเมิดลิขสิทธิ์ ......................................................................................... ๑๕ ๓๙. งวงนอนทุกครั้ง ..................................................................................... ๘๒ ๕. ปองกันตัวอยางไร ................................................................................. ๑๙ ๔๐. ทำหมันสุนัขและแมว ............................................................................ ๘๔ ๖. สมมุตตาง-สภาวะเหมือน ........................................................................... ๒๐ ิ  ๔๑. ธุรกิจไมเจริญ .......................................................................................... ๘๕ ๗. ตื่นไมทัน .................................................................................................... ๒๑ ๔๒. หนูตองตัดสินใจ ...................................................................................... ๘๖ ๘. เรื่องของขันธ ๕ .................................................................................... ๒๓ ๔๓. ถูกตอตาน ................................................................................................. ๘๘ ๙. สันดานที่ตองดัด .................................................................................... ๒๕ ๔๔. ระลึกอยางไร ........................................................................................... ๙๓ ๑๐. เทวดาเขานิพพาน .................................................................................. ๒๗ ๔๕. ทำไมตองเปนเรา .................................................................................... ๙๔ ๑๑. มิไดอธิษฐาน ........................................................................................... ๒๗ ๔๖. อยากชวยสัมภเวสี ................................................................................. ๙๖ ๑๒. อยากบวชเปนชี ....................................................................................... ๓๐ ๔๗. วิทยากรบรรยายธรรม ........................................................................ ๙๗ ๑๓. เครื่องหมายที่เกิดกับจิต ..................................................................... ๓๒ ๔๘. การุณยฆาต ............................................................................................. ๙๙ ๑๔. ซองกฐินตกคาง ...................................................................................... ๓๔ ๔๙. ทานยังดื่มเบียร .................................................................................... ๑๐๑ ๑๕. ไดยนเสียงสวดมนต .............................................................................. ๓๖ ิ ๕๐. ศีลที่นำสูสมาธิ ..................................................................................... ๑๐๔ ๑๖. คุณแมไมชอบ .......................................................................................... ๓๗ ๕๑. ถูกทางหรือไมคะ ................................................................................. ๑๐๕ ๑๗. เปนไปตามกรรม ..................................................................................... ๓๙ ๕๒. ปรารถนาพุทธภูมิ ............................................................................... ๑๐๙ ๑๘. ขอคำชี้แนะ ............................................................................................... ๔๔ ๕๓. กลัวเอาเปรียบคนอื่น ......................................................................... ๑๑๐ ๑๙. ทำยังไงดีละ ............................................................................................. ๔๖ ๕๔. หนูเขาบาน ............................................................................................. ๑๑๑ ๒๐. ยังไมใชของจริง .................................................................................... ๔๙ ๕๕. เหตุผลทางการตลาด ........................................................................ ๑๑๓ ๒๑. จริงหรือเปลา ........................................................................................... ๕๓ ๕๖. เจอดีกวาไมเจอ .................................................................................... ๑๑๕ ๒๒. กรรมของแม ........................................................................................... ๕๔ ๕๗. รูสึกไมสบายใจ ..................................................................................... ๑๑๘ ๒๓. โกงเงินหลวง ............................................................................................ ๕๖ ๕๘. เหมือนไดกลับบาน ............................................................................. ๑๒๐ ๒๔. หนูไมสบายใจ .......................................................................................... ๕๗ ๕๙. ยังมิไดตายไปไหน ............................................................................... ๑๒๒ ๒๕. มีสัจจะยังไงคะ ....................................................................................... ๕๘ ๖๐. อาการเหมือนสะอื้น .......................................................................... ๑๒๗ ๒๖. อาหารทะเลเผา ...................................................................................... ๕๙ ๖๑. โทรศัพทมาขู ......................................................................................... ๑๒๙ ๒๗. ตั้งโปรแกรมจิตไวผิด ............................................................................ ๖๑ ๖๒. คิดที่จะเรียนตอ ป.โท ........................................................................ ๑๓๑ ๒๘. ใชและไมใช ............................................................................................... ๖๒ ๖๓. แทงลูก .................................................................................................... ๑๓๒ ๒๙. เริ่มเห็นกองทุกข ..................................................................................... ๖๓ ๖๔. ฟงผิดฟงใหมได .................................................................................... ๑๓๓ ๓๐. โลกของใคร .............................................................................................. ๖๖ ๖๕. หนูคิดไปเองคะ .................................................................................... ๑๓๖
  • 5. ๖๖. จริงหรือไม ............................................................................................. ๑๓๗ ๖๗. การตัดสินใจถูกตอง ........................................................................... ๑๓๘ คติธรรมสอนวิธีทำนา แบบพระพุทธะใหชาวนาฟง ๖๘. หนูควรทำอยางไร ............................................................................... ๑๓๙ พระพุทธองคทรงตรัสกับชาวนาวา “เราก็เปนชาวนาดวยเหมือนกัน ๖๙. ความบริสุทธิ์ใจ .................................................................................... ๑๔๑ ๗๐. สัพเพ สัตตาฯ ................................................................................ ๑๔๓ เราเตรียมพรอมทุกอยางที่จะทำนา มีทั่งเมล็ดพันธุขาวที่ใช” ทานเปนชาวนา ๗๑. ถูกขมขืน . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................... . . . . . . . . . . ๑๔๔ ยังไง วัว ไถ และอุปกรณตางๆ ไมเห็นมีเลย พระองคทรงตรัส “สิงเหลานันเรา ่ ้ ๗๒. หมดความรูสึก ..................................................................................... ๑๔๕ ไดมีติดตัวมาทั้งหมดแลว ทานจงฟงใหดีเถิด เราจะบอกใหทานทราบทุกอยาง ๗๓. เกิดที่ตัวเอง .......................................................................................... ๑๔๙ ๗๔. ดิฉันเริ่มเพี้ยน ....................................................................................... ๑๕๐ “เมล็ดพืชของเราคือความปรารถนาและกรุณาที่จะชวยสรรพสัตว ๗๕. มิไดอยูโดดเดี่ยว .................................................................................. ๑๕๕ เรามีความเชืออันมันคง และตังใจแนวแนเพือเปนพุทธะรวมทังสินทีเราไดตรัสรู ่ ่ ้ ่ ้ ้ ่ ๗๖. อายพระที่หอยคอ ............................................................................... ๑๕๖ ที่โคนตนโพธิ์ น้ำสำหรับหลอเลี้ยงตนขาวของเราใหงดงามนั้น คือกุศลกรรมอัน ๗๗. เขาถึง-ถูกตรง-กินใจ ......................................................................... ๑๕๗ ๗๘. บุญชวยทัน ............................................................................................. ๑๖๐ มหาศาลที่เราไดพากเพียรพยายามกระทำสืบมาจนกระทั่งถึงวันตรัสรู ปญญา ๗๙. พอปูทายแมน ....................................................................................... ๑๖๒ เปนแอกและไถของเรา ใจเปนเชือกชักสำหรับบังคับวัว ความละอายบาป อัน ๘๐. คนคิดมาก .............................................................................................. ๑๖๔ เปนเครื่องกีดกันบาปออกเสียจากจิต เปนงอนไถอันงามงอนของเรา ธรรมะซึ่ง ๘๑. หนูสงสัย ................................................................................................. ๑๖๖ ๘๒. สะกดจิต ................................................................................................. ๑๖๗ ทำใหเราสามารถขจัดสิงชัวและประกอบสิงดี เปนคันสำหรับจับ ก็เมือทานไถนา ่ ่ ่ ่ ๘๓. เวนวันที่ไมสะดวก ............................................................................... ๑๖๘ ของทาน ทานยอมตัดและกลบหญาที่เปนโทษทุกอยางเสียฉันใด ผูที่รูอริยสัจ ๘๔. รูสึกวางมาก ......................................................................................... ๑๗๑ สี่ประการ ก็ยอมตัดและกลบอกุศลจิตอันชั่วรายภายในตัวเขาฉันนั้น พอตกค่ำ ๘๕. จดหมายฉบับที่ ๓ ............................................................................... ๑๗๒ ๘๖. สมควรหรือไม ...................................................................................... ๑๗๔ เสร็จงานกลางวัน ทานแกวัวแลวปลอย ฉันใด ผูเปนบัณฑิตก็ยึดมั่นอยูแตใน ๘๗. บริจาคโรงศพ ...................................................................................... ๑๗๕ ความบริสุทธิ์ ยอมสละสิ่งอันไมบริสุทธิ์ใหออกไป ฉันนั้น วัวของทานตองแข็ง ๘๘. เกรดนักศึกษา ..................................................................................... ๑๗๗ ขอลากไถเพือไถพืนทีนาของทานใหเหมาะแกการหวาน ฉันใด ผูมีปญญาก็ตังหนา ่ ้ ่  ้ ๘๙. พิจารณาตอนไหน ............................................................................... ๑๗๙ ๙๐. ลูกชาวไร-ชาวนา ................................................................................. ๑๘๐ พยายามจนสุดกำลัง เพื่อชำระสันดานของตนใหสะอาดเหมาะสมแกการลุถึง ๙๑. สมัยยังเปนเด็ก .................................................................................... ๑๘๑ นิพพาน ฉันนั้น ชาวนาทำงานหนักเพื่อตบแตงที่ดินใหเหมาะแกเมล็ดพืช ฉันใด ๙๒. เลือกคนเชา .......................................................................................... ๑๘๘ บัณฑิตก็ประกอบความพยายามหนัก เพื่อกำจัดโทษแหงวัฏสงสาร ฉันนั้น” ๙๓. บรรลุธรรมแบบเฉียบพลัน .............................................................. ๑๘๙ ๙๔. ไมไดกลาวเชนนั้น ................................................................................ ๑๙๓ การเกษตรที่ชาวนาทำ ตองผิดหวังอยูบอยๆ กับการเก็บเกี่ยวถึงกับ ๙๕. อามามาหา ............................................................................................ ๑๙๔ โกรธหัวปนนอนไมหลับ สวนผูทำนาแหงปญญาเพื่อลุถึงนิพพาน ไมเคยไดรับ ๙๖. ไมเห็นนิมิต ............................................................................................. ๑๙๖ ความไมพอใจเชนนันเลย เขาเปนผูแนนอนทีจะตองไดเก็บเกียวผลงานของเขา ้  ่ ่ ๙๗. ลูกสาวของดิฉัน .................................................................................. ๑๙๗ ๙๘. ดวงตาเห็นธรรม ................................................................................. ๒๐๒ เต็มที่ มีความสุขเต็มที่ มีความพอใจเต็มที่ เมื่อไดมองเห็นผลคือนิพพานนั้น ๙๙. ชอบดาในใจ .......................................................................................... ๒๐๓ พระพุทธองคบอกชาวนาผูนั้น ตนก็เปนชาวนาและมีวิธีทำนาดังนี้. ๑๐๐. คุณตาชวยหนู ....................................................................................... ๒๐๔
  • 6. 10 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๐ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๑ 11 ๑. เขาเชื่อวาหนูเปนหญิง อยางใด และหากจะใหหนูไมผิดศีลก็คือ หนูตองเสพกามกับผู หญิงเทานั้นจึงจะไมผิดศีล หรือหากหนูอยากจะถึงซึ่งนิพพานก็ คำถาม ตองครองตัวเปนโสดและถือศีลอยางเครงครัด หนูลืมบอกไป สวัสดีคะหนูมีคำถามอยากจะเรียนถามคะ คะวาเขามุงมั่นที่จะถึงซึ่งนิพพานเปนอยางมาก หลังจากที่เมื่อ หนู เปน สาว ประเภท สอง ที่ ผาตัด แปลง เพศ เรียบรอย สามปทีแลวแมของเขาจากไปอยางกระทันหันจากโรคมะเร็ง เขา ่ แลว ไดรูจักและคบกับชายคนหนึ่ง ในฐานะแฟนหรือคนรักมา จึงหาที่พึ่งดวยเรื่องนี้ หนูฟงมาดังนั้นก็เชื่อในสิ่งที่เขาพูด แตหนู ประมาณหนึ่งปแลว กอนหนานี้ที่คบกันเคาไมไดบอกพอเขา จน ตองการความกระจางจากอาจารยอีกทีนึงคะ กระทังวันหนึงพอของเขารูก็สังใหเลิกคบกันตัดขาดกันเลย โดย ่ ่  ่ หนูขอกราบขอบพระคุณเปนอยางสูงไวลวงหนานะคะ ใหเหตุผลวาการคบกันแบบนีถือวาเปนดวงจิตชายสองดวงคบกัน ้ อาจารย ถือวาผิดศีล แตวาเขาก็ยังเชือมันในตัวของเขาเองวาหนูเปนหญิง ่ ่ จริงๆ จนเวลาผานไปประมาณอีกหาหกเดือนพอเขาก็จับไดวายัง คำตอบ คบกันอีก และใชเงือนไขในเรืองของการผิดศีลมากลาวอางเชน ่ ่ ฆราวาสปุถุชน ควรมีศีล ๕ เปนธรรมคุมครองใจ แลว เดิม แตแฟนหนูเขาบอกกับหนูวาเขาไมเชื่อพอของเขา เพราะ จะสงผลใหสังคมสงบสุข การคบหาสมาคมมิไดผิดศีลขอไหน แต วาพอเขายังไมไดจบกิจ(หนูก็สงสัยในคำนี้เหมือนกัน) แลวเขาก็ หากคบกับคนไมดี จะทำใหชีวตวิบตได ผูใดคบกันฉันทเพือน แลว ิ ั ิ  ่ มีโอกาสไดไปปรึกษาพระรูปหนึ่งจากวัดทางเหนือ จ.ลำพูน ซึ่ง ประพฤติเสพเมถุนกันและกัน โดยผูเปนพอแมหรือคูสมรสมิได เปนพระทีทางบานเขานับถือเปนอยางมาก เห็นเขาเคยพูดใหหนู ่ ยินยอมใหประพฤติเชนนัน จึงจะถือวาผิดศีลขอกาเมสุมจฉาจาร ้ ิ ฟงประมาณวาพระรูปนีสำเร็จเปนพระอรหันตแลว และคำตอบ ้ อันเปนเหตุนำพาจิตวิญญาณไปเกิดเปนสัตวอยูในฉิมพลีนรก ทีไดรับจากพระรูปนีก็คือ ผิดศีล คนทีคบกันแบบนีจะตองตกนรก ่ ้ ่ ้ หญิงที่ขายบริการทางเพศ หากไดรับอนุญาตจากพอ เห็นเขาพูดประมาณวาหนูมีสัมมาทิฏฐิ ใหคบกันแบบเพื่อน แมใหทำได และผูซื้อบริการหากไดรับอนุญาตจากพอแม หรือ หนู ยังมีเรืองสงสัยอีกคะ เขาเคยพูดใหหนูฟงประมาณ ่ ภรรยา/สามีของตนแลว ไมถือวาผิดศีลแตผิดธรรม การสำเร็จ วา การทีชายซือบริการหญิงบริการทางเพศนันไมผิด การสำเร็จ ่ ้ ้ ความใครดวยตัวเอง การดูหนังลามกไมถือวาผิดศีล แตเปนการ ความใครดวยตนเองและการดูหนังลามกก็ไมเปนการผิดศีลแต ประพฤติ ที่ ผิด ธรรม ประพฤติ แลว ทำให มี กิเลส เพิ่ม ขึ้น ในจิต
  • 7. 12 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๒ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๓ 13 วิญญาณ เชนเดียวกันหากสาวประเภทสองประพฤติเสพกาม ๓. สาเหตุทีทำใหไมสามารถทำใหเขาอุปจารสมาธิมีอะไร ่ กับผูหญิง ที่ยังมิไดรับอนุญาตจากผูเปนเจาของ ถือวาผิดศีลได บางครับ ? (ถาเปนไปไดขอละเอียดๆ ยิ่งดี ขอความกรุณาดวย เชนเดียวกัน ครับ) ขอขอบพระคุณทาน อาจารยดร.สนอง วรอุไร และ ผูใดปรารถนานำพาชีวตเขาถึงสภาวะนิพพาน ตองกำจัด  ิ ทาง ที ม งาน กั ล ยาณ ธรรม มากๆ ครั บ ที่ สละ เวลา มา ตอบ กิเลสที่ผูกมัดใจ ใหตองเวียนตาย-เกิดในวัฏสงสารใหหมดไป ใน ปญหา ขอบคุณมากๆ ครับ ขอความกรุณาดวยนะครับ ! ขอ พุทธศาสนาเรียกกิเลสเชนนี้วา สังโยชน ๑๐ หนึ่งในนั้นคือกิเลส ใหอาจารยดร.สนอง และทางทีมงาน สุขภาพแข็งแรงสมบูรณ ตัวทีเปนความกำหนัดในกาม (กามราคะ) ตองไมมอยูกับใจ และ ่ ี  และสมปรารถนาในธรรม จิตตองปลอดจากความไมรจริง (อวิชชา) แลวสภาวะนิพพานจึง ู จะเกิดขึ้นได คำตอบ (๑). ตอบวา ไมใช พัฒนาจิตใหเขาถึงความทรงฌาน หากผูถามปญหาประพฤติทาน ศีล ภาวนา อยูเสมอ ได ตองปฏิบัติสมถกรรมฐาน จนกระทั่งจิตเขาถึงสภาวะตั้ง ความสมปรารถนาในกาลขางหนายอมเปนไปได มั่นแนวแน (อัปปนาสมาธิ) จึงจะเรียกไดวาจิตทรงฌาน แต จะเขาถึงญาณไดในยุคนี้ตองมีจิตตั้งมั่นในระดับอุปจารสมาธิ (๒). เหตุที่นำพาจิตใหเขาถึงอุปจารสมาธิได อยางนอย ตองปฏิบัตใหเปนลำดับขั้นตอนดังนี้ ิ ๒. ญาณหรือฌาน ๑. มีศีล ๕ บริสุทธิ์คุมใจอยูทุกขณะตื่น ๒. มีสัจจะคุมใจ ๓. มีความเพียร ปฏิบตสมถภาวนาในทุกอิรยาบถ อยาง ั ิ ิ คำถาม ตอเนื่องและยาวนาน สวัสดีครับ .... ขอกราบเรียนถามทานอ.ดร.สนอง ดังนี้ ๔. ประพฤติมักนอยในการบริโภค ครับ ๕. ประพฤติมักนอยในการพูดจา , การฟง , การดู ๑. อยากทราบวา จะเขาญาณไดเนี่ย ตองเขา อุปจาร ฯลฯ สมาธิใหไดเทานั้นใชหรือไม อยางไรครับ ? (๓). ผูใดประพฤติตรงขามกับ (๒) ยอมเปนเหตุทำให ๒. เหตุทำใหเขาอุปจารสมาธิ มีอะไรบางครับ ? การพัฒนาจิต เขาไมถึงความตั้งมั่นเปนอุปจารสมาธิ
  • 8. 14 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๔ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๕ 15 ๓. อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว การอุทศบุญยอมเกิดขึน สวนผูทีมิไดถูกระบุชือจึงไมมสิทธิมารับ ิ ้  ่ ่ ี ์ บุญที่มีผูอุทิศ คำถาม อนึ่ง ตามกฎแหงกรรม ผูอุทิศสิ่งใดใหกับผูอื่น ผูอุทิศ ขอความกรุณาอาจารยสนองชวยตอบคำถามดังนี้คะ ยอมมีมากในสิ่งนั้น ดังนั้นผูมีปญญาเห็นถูก จึงอุทิศบุญไดทุก ๑. เวลาสวดมนตตองสวดแบบที่พระสวดไหมคะ ปกติ วัน จะสวดแบบอานหรือทอง ไมเปนทำนองอยางพระสวด (๓). อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว เครื่องสำอาง ในสังคม ๒. เวลาอุทศบุญกุศลควรจะเจาะจงชือไหม เคยอานเจอ ิ ่ โลก ถือวา เปน อา ชีพ ที่ ดี เพราะ ประพฤติ แลว ไม ผิด กฎหมาย วาควรเจาะจงใหชัดวาใหใคร แลวถาอุทศแบบบทสวด อิทัง เม... ิ ประพฤติแลวทำใหไดปจจัยมาบำรุงเลี้ยงชีวิตใหมีความสะดวก บุญเราจะเหลือพอใหคนที่เราเจาะจงอยากใหไหมคะ เพราะบุญ สบาย และมีความสุขในเบื้องตนได เราอาจมีแคนอยนิด แลวก็อุทิศทุกวัน ในทางธรรมเป น อาชี พ ที่ ท ำแล ว เพิ่ ม กิ เ ลส (โมหะ) ๓. อาชีพขายเครื่องบำรุงผิว เครื่องสำอางเปนอาชีพ ใหกับจิต เขานิพพานไมได ไมดีหรือเปลาคะเพราะทำใหคนหลงในรูปกายภายนอก แตคิด วาคนทางโลกยังตองใหรูปเปนตัวชวยในการหาเลี้ยงชีพอยู ขอบพระคุณอาจารยอยางสูงคะ ๔. ละเมิดลิขสิทธิ์ คำตอบ (๑). การสวดมนตที่มีระเบียบสูงต่ำ มีจังหวะสั้นยาว คำถาม (ทำนอง) หรือการอานบทมนตแบบออกเสียง หากสวดหรืออาน กราบสวัสดี อาจารยดร.สนอง วรอุไร บทมนต แลวเขาใจความหมายที่กลาวไวในบทมนต ยอมเขาถึง ผมไดฟงการบรรยายธรรมจากทางเว็ปไซต มีความ อานิสงสเหมือนกัน คือ เปนบอเกิดแหงบุญ ดวยทำใหมีจิตตั้ง เลื่ อ มใส ใน ความ รู และ การ ประพฤติ ตั ว เป น อริ ย บุ ค คล ของ มั่นเปนสมาธิ และทำใหเกิดความเห็นถูกตรงได อาจารย ผมขอกราบเรียนถามขอความกรุณาอาจารยดวยครับ (๒). หากผูมีบุญไดอุทศบุญเจาะจงใหกับผูหนึงผูใดทีอยู  ิ  ่  ่ ๑ . ผม ทำงาน หลั ก เป น นั ก ออกแบบ สื่ อ สิ่ ง พิ ม พ ใช ในวิสัยสื่อถึงกันได และผูนั้นมาอนุโมทนาบุญ ความสำเร็จของ คอมพิวเตอร ตั้งโปรแกรมหลายโปรแกรมที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ไม
  • 9. 16 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๖ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๗ 17 ทราบวามันบาปกรรมมากไหมครับ ผลกรรมมันจะเปนอยางไร ถึงเวลาทีจิตทิงขันธลาโลกแลว พลังบาปยังมีโอกาสผลักดันจิตให ่ ้ ครับ ตอนนี้ผมก็สวดมนต อาราธนาศีล ๕ กอนนอน นั่งสมาธิ ลงไปเกิดเปนสัตวอยูในอบายภูมได ดวยสาเหตุทีประพฤติธรรม  ิ ่ แผเมตตา อธิษฐานจิตกอนนอนทุกคืน ไมทราบวามันขัดกัน ไมสมควรแกธรรมนั่นเอง ไหมครับ (๒) ผูใดประสงคความสำเร็จในทางโลก ตองประพฤติ ๒. ผมอยากทำงานประสบความสำเร็จทางโลกใหสูง เหตุใหถูกตรงดังนี้ คือ ที่สุดและนำปญญาที่ไดไปศึกษาเรื่องที่ตองใชปญญาขั้นสูง เชน ๑. เลือกทำแตงานดี (ไมผิดกฎหมาย ไมผิดศีล ไมผิด เรืองมนุษยตางดาว ฯ โดยใชหลักการปฏิบตธรรมเปนหลัก อยาก ่ ั ิ ธรรม) ฝกจริงๆ จังๆ เทาที่ฟงจากทานอาจารย ผมสนใจเรื่องปญญา ๒. มีทัศนคติในการทำงานถูกตอง อาทิ ทำงานเพือเรียน ่ รูคน เรียนรูงาน ทำงานเพือใหสิงดีงามแกสังคม ทำงานใหสำเร็จ   ่ ่ จากฌาน และเรืองอภิญญา โดยผมฝกแบบเปนฆราวาส ไมทราบ ่ ทำงานแลวเสร็จทันเวลา ผลงานเขาตา ทำงานเพื่องาน ฯลฯ ทานอาจารยบอกแนะแนวหรือแนะสถานที่ฝกไดไหมครับ ๓. พัฒนาตัวเองใหเปนคนเกงและดี คนเกงคือคนที่มี ๓. อยากถามทานอาจารยครับ เนื่องจากผมปญญายัง ความรูมีความสามารถ คนดีคือคนที่มีคุณธรรม จะมีคุณธรรม นอยเลยอยากถามทานอาจารยวา หลังจากนิพพานแลวเราอยาก ได ตองประพฤติจริยธรรมที่เกี่ยวของกับตน เชน ประพฤติตน ทำสิ่งใดในสิ่งที่เราอยากรูไดไหมครับ เรามีหนาที่ที่ตองทำอะไร เปนลูกที่ดีของพอแม เปนพนักงานที่ดี เปนพลเมืองดี ฯลฯ อีกไหม สภาวะจิตมันเปนอยางไร อยากใหขยายความหนอย ๔. คบคนดีเปนมิตร ครับ ฯลฯ ขอขอบพระคุณทานอาจารยที่กรุณาตอบคำถาม ผูใดปรารถนาพัฒนาจิตใหเขาถึงอภิญญา ๕ (อิทธิวิธี ทิพ  ขอใหทานอาจารยประสพแตความสุขตลอดไปครับ พโสต ปุพเพนิวาสานุสติญาณ เจโตปริยญาณ ทิพพจักขุ) ตอง ปฏิบตสมถภาวนาจนจิตเขาถึงความตังมันแนวแน (จิตทรงฌาน) ั ิ ้ ่ คำตอบ ไดเมื่อใดแลว นำจิตออกจากความทรงฌาน อภิญญา ๕ จึงจะ ( ๑ ) การก ระ ทำ ที่ บอก เลา ไป ถือวา เปน บาป ผู ใด ยัง เกิดขึ้นได ผูตอบปญหาไมแนะนำใหมุงพัฒนาจิตไปในแนวทาง ประพฤติอยู ผูนั้นยังสามารถปฏิบัติธรรม คือ สวดมนตได นั่ง นั้น เพราะไมใชทางพนทุกข ตรงกันขามแนะนำผูถามปญหาให สมาธิได อธิษฐานได ฯลฯ แตเขาไมถึงธรรมที่ปฏิบัติ และหาก ไปปฏิบัติธรรมที่วัดมเหยงค จังหวัดอยุธยา เพื่อพัฒนาจิตให
  • 10. 18 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๘ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑๙ 19 เกิดปญญาเห็นแจง ซึ่งสามารถใชเปนเครื่องมือกำจัดกิเลสที่มี แตปจจุบันยังมีผูปฏิบัติธรรมบอกวา พระ อำนาจเหนือใจใหหมดไป แลวการพนไปจากทุกขทั้งปวง จึงจะ อรหันตที่นิพพานไปแลวมาสั่งสอนธรรม มีโอกาสเกิดขึ้นได หลวงพอประสิทธิ์ : จะจริงก็ตอเมื่อผูนั้นไดเห็นพระขีณาสพ (๓) ผูตอบปญหาไมมประสบการณ จึงไมสามารถแสดง  ี (พระอรหันต) เพราะเจตสิกและความ ความคิดเห็นได แตพระสารีบุตรไดตอบปญหาในลักษณะนีใหกับ ้ นึกคิดปรุงแตงของทานไมมี นอกนั้นลวน ชัมพุขาทกะ ปริพาชกนอกพุทธศาสนาวา เปนสภาวธรรมที่มากระทบทั้งสิ้น ชัมพุขาทกะ : นิพพานเปนอยางไร พระสารีบุตร : ความสินราคะ สินโทสะ สินโมหะ สภาวะ ้ ้ ้ ของจิตเชนนี้แหละ เรียกวา นิพพาน ๕. ปองกันตัวอยางไร อนึ่ ง เคย มี ผู ถาม ป ญ หา นี้ กั บ หลวง พ อ ประสิ ท ธิ์ (มรณภาพแลว) แหงถ้ำยายปริก เกาะสีชัง จังหวัดชลบุรีวา คำถาม ผูถาม : บางคนบอกวาพระอรหันต มาเยี่ยมผู กราบเรียนทานอาจารยที่เคารพ ปฏิบัติธรรมแสดงวา รูปนามนั้นยังไมดับ คือ ผม กำลัง จะ สอบ เปน ผู พิพากษา จึง อยาก จะ ถาม สิครับ อาจารยสนอง วาผมจะดำเนินชีวิตเปนผูพิพากษาอยางไร ที่จะ ไมตกนรกและดวงตาเห็นธรรม โดยปฏิบัตอยางไรครับตองฝก ิ หลวงพอประสิทธิ์ : รูป นามดับ ความรูสึกนึกคิดปรุงแตงดับ ใหไดถึงระดับใด ซึ่งผมพยามหาเสียง ที่อาจารยไปบรรยายใหผู อาการทางจิต (เจตสิก) เชน ความโลภ พิพากษาศาลฎีกาฟงเมือวันที่ ๑๑ พฤษาคม ๒๕๕๑ แตหาฟงไม ความโกรธ ความหลง เมตตา สติ ได ในหัวขอการเปนขาราชการ ปญญา ฯลฯ ดับ แตใจไมดับ เขาใจไหม ผูถาม : พระพุทธองคเคยตรัสวา หลังจาก คำตอบ พระองคนิพพานแลว จะไมมีใครไดเห็น การ ประกอบ อาชีพ ตุลาการ ที่ ปลอดภัย ตอง พัฒนา พระองคอีก ไมวาจะเปนเทวดาหรือมนุษย จิตตนเองใหมีเทวดาคุมรักษา ดวยประพฤติตนอยางนอยใหมี
  • 11. 20 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒๐ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๑ 21 เบญจศีล และเบญจธรรมคุมรักษาใจอยูทุกขณะตื่น หรืออยาง การหามดื่มสุรา นรกสวรรคของเคากับเราชาวพุทธตางหรือ มากตองปฏิบตธรรม จนสามารถปดอบายภูมิ (โสดาบัน) ไดแลว ั ิ เหมือนกันอยางไรครับ อาชีพตุลาการที่เสี่ยงตอการไปเกิดอยูในอบายภูมิยอมหมดไป เบญจศีล ไดแก เวนจากการทำลายชีวต เวนจากการถือ ิ คำตอบ เอาของทีเขามิไดให เวนจากการประพฤติผิดในกาม เวนจากการ ่ นรกหรือสวรรคของฝรั่ง ของอิสลาม เปนอยางไร ผู พูดไมตรงความจริง และเวนจากการเสพของมึนเมาอันเปนเหตุ ตอบปญหามิทราบ เพราะไมมีประสบการณ แตมีประสบการณ ใหขาดสติ ตรงที่วา คนที่นับถือศาสนาอื่น ที่มารับโทษอยูในเรือนจำของ เบญจธรรม ไดแก เมตตากรุณา สัมมาอาชีวะ กามสังวร ประเทศไทย มีจิตหมดอิสรภาพเหมือนกัน ตองมารับสมมุติ สัจจะ และสติสมปชัญญะ (คุณธรรมทังหานีตองประพฤติใหเกิด ั ้ ้ แบบไทย คือนักโทษกินขาว และตองสื่อสารกันดวยภาษาไทย มีขึ้นกับตนเอง) เมื่อถูกทำโทษถึงขั้นประหารชีวิต มีสภาวะของจิตหลุดออกจาก อนึ่ง คำบรรยายเรื่อง “ธรรมะกับการปฏิบัติงานของ ผูพิพากษา” ที่แสดงใหผูพิพากษาศาลฎีกาฟง เมื่อวันที่ ๑๑ รางกายเหมือนกัน ฯลฯ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ นั้น ผูบรรยายขอสงวนสิทธิ์มิใหนำออก เผยแพร ณ เวลานี้ ผูที่จะปดอบายภูมิไดตองพัฒนาจิตใหเกิดปญญาเห็น ๗. ตื่นไมทัน แจงแลวดับอยางนอยสังโยชน ๓ ใหได คำถาม กราบเรียนอาจารยคะ หนูขออนุญาตเรียนสอบถาม ๖. สมมุติตาง-สภาวะเหมือน ดังนี้คะ ๑. จากการที่ไดอานหนังสือบางเลม ที่วาการที่เราทำ คำถาม สังฆทานในทุกวันนี้ นี่ผิดแบบจากในพระไตรปฎก ซึ่งไดเขียนถึง กราบเรียนทานอาจารยที่เคารพ การทำสังฆทานที่ถูกตองไว การทำไมถูกตองนั้น แมจะไดชื่อวา รบกวน ขอถามวา นรกหรือสวรรคของฝรั่ง, อิสลาม ทำสังฆทานเหมือนกัน แตทำใหไดบุญลดนอยลง หรือไดบุญไม จะเปนอยางไร ในเมื่อฝรั่งหรือชาวคริสต เคาไมไดสอนเรื่อง เทากับการทำสังฆทานอยางถูกตอง นั้นเปนจริงหรือไมคะ
  • 12. ๒๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m 22 ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๓ 23 ๒. หนูเคยไดซือของเพือเตรียมใสบาตรพระ ในวันรุงขึน ้ ่  ้ ผูถวายไดบุญมาก ตรงกันขาม ทานที่มีผูศรัทธาถวายใหแกสงฆ แตบางครั้งก็ตื่นไมทัน ก็กลัวของเสีย ก็ทานเองบาง แบงคนอื่น รูปใดรูปหนึ่ง เมื่อสงฆรับถวายแลว นำไปบริโภคใชสอยเปนการ ทานบาง ก็คิดวาไมเปนไร วันตอไปก็คอยซื้อใสบาตรใหม อยาง สวนตน อยางนี้เรียกวา ปุกคลิกทาน ผูถวายไดบุญนอย นี้เปนบาปหรือไมคะ (๒) เจตนาซื้อของใสบาตรในวันรุงขึ้น แตตื่นไมทันจึง ๓. หนูมีเงินเก็บอยูสวนหนึ่ง ซึ่งขณะนี้ตองสำรองไวใน มิไดใสบาตร การประพฤติเชนนีมีบาปเกิดขึนตรงทีไมรักษาสัจจะ ้ ้ ่ การทำธุรกิจของครอบครัว (หนู และสามี) ซึ่งตอนนี้หนูและ แลวนำของที่เตรียมไวใสบาตรมากิน โดยคิดวาวันถัดไปคอยซื้อ สามีเริ่มทำธุรกิจใหมกัน และขณะนี้ไมมีรายไดเขาคะ หนูและ หามาใสบาตรใหม หากทำแลวไมสบายใจถือวาเปนบาป และเชน ครอบครัวตองใชเงินเกาที่มี จนกวาจะทำสำเร็จ และดูตอไปวา เดียวกัน ความสงสัยในการกระทำของตน แลวเขียนมาถามผูรู จะขายไดอยางที่คิดหรือไม (หนูมีลูกสาวหนึ่งคนที่ตองดูแลคะ) ความสงสัยนั้นถือวาเปนบาป และหนูมีพอ (ซึงบวชเปนพระ) ทานอยากไดกุฏิ ในทีบริเวณแหง ่ ่ (๓) ความคิดทั้งสองรูปแบบ เปนความคิดที่เกิดขึ้นกับ หนึ่งในวัดนะคะ ทานไมไดพูดขอนะคะ เพียงแตทานเคยพูดวา ผูรูไมจริง ผูรูจริงรูวา ความคิดที่ดีงามที่เปนปจจุบันขณะ ความ อยากอยูตรงนัน เงินทีเก็บไวก็พอทีจะสรางกุฎใหทานไดคะ และ  ้ ่ ่ ิ คิดเชนนี้ถือวาเปนความคิดที่ถูกตองตามธรรม ก็อยากใหทานไดสมใจ แตในขณะนี้ หนูมีอยู ๑ ความคิดเห็นคะ คือหนูควรปลูกใหทานตอนที่ธรกิจหนูไปไดแลว ครอบครัวจะได ุ ปลอดภัย อีกความคิดก็คือ ถาหนูกลัวอนาคตความมั่นคงของ ตัวเอง ของครอบครัวอยางเดียวและรอ หากเกิดอะไรขึ้นกอน ๘. เรื่องของขันธ ๕ หนูอาจไมมีโอกาสไดทำในสิ่งที่อยากทำใหพอ เพื่อตอบแทนบุญ คุณนะคะ คำถาม ความคิดแบบใดถึงจะถูกตอง ขอรบกวนอาจารยชวย อยาก ใหทานชวยอธิบายเรืองของขันธ ๕ หนอยคะ อัน ่ ชี้แนะแนวทางหนูดวยนะคะ ทีจริงรูวา ประกอบดวย เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เวทนา ่  ขอกราบขอบพระคุณอาจารยมากๆ นะคะ คือความรูสึก ก็คือ สุข หรือทุกข สัญญา คือความจำได สังขาร คือการปรุงแตง แตวิญญาณ ยังไมคอยเขาใจยังเอาไปสับสนกับ คำตอบ เวทนาอยูคะ อยากใหทานชวยอธิบายหนอยคะ (๑) ทานทีมีผูศรัทธาถวายไวแกหมูสงฆ เรียกวา สังฆทาน ่   สวนคำถามนี้คางคาใจมานานคะ วา ความคิดปรุงแตง
  • 13. 24 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒๔ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : 25 ๒๕ คืออะไร ใชความคิดฟุงซานหรือปาวคะ แลวถาเราคิดในชีวิต ๙. สันดานที่ตองดัด ประจำวันนี้ใชความคิดปรุงแตงหรือเปลาคะ ถาหากเราตองการที่จะหยุดความคิดปรุงแตงมีวิธีการ คำถาม อยางไรใหหลุดพนจากความคิดปรุงแตง ขอบคุณคะ อาจารยสนองที่เคารพ ดิฉัน มีหลาน ๑ คน เดิมอยูดวยกันกับดิฉันและคุณแม คำตอบ (ยาของเด็ก) ที่ชลบุรี เกเร นักเลง ดาคุณยา ไมเรียนหนังสือ ขันธ ๕ ประกอบดวยรูปขันธ สวนที่เหลือเปนนามขันธ โรงเรียนเชิญออก ดิฉนสงไปอยูกับแมเขาทีกรุงเทพฯ(พระโขนง) ั  ่ เรียกวา เวทนาขันธ สัญญาขันธ สังขารขันธ และวิญญาณ ใหโอกาสทุกเรื่องจนถึงโอกาสสุดทายทั้งหมด เรื่องเรียนก็เสีย ขันธ เงินใหเขาเรียนโรงเรียนใหมครั้งแลวครั้งเลา ในที่สุดโรงเรียน เวทนา หมายถึง ความสุข ความทุกข ความไมสุขไม ก็เชิญออก และตัวเขาก็หนีแมไปอยูบานที่พอเขา (บางกะป) ทุกข ที่ปรากฏเปนอารมณขึ้นกับจิต เวทนาลวนดำเนินตามกฎ และอยูคนเดียว ขอเงินจากเพื่อนบานใชวันละรอย บอกใหเขา ไตรลักษณ เมื่อใดเวทนาเขาสูความเปนอนัตตา ผูเขาถึงสัจจ นั่งคิดนอนคิดไประหวางที่ไมมีอะไรทำและไมไดเรียน ดิฉันรูวา ธรรมนีแลว ยอมเห็นวาเวทนาไมมตัวตนแทจริง จิตจะปลอยวาง ้ ี เขาพยายามทำทุกอยางเพื่อกลับมาอยูกับยาที่ชลบุรี แตดิฉันไม เวทนา แลวอารมณสุข อารมณทุกข ไมสุข ไมทุกข จะไมเกิดขึ้น อนุญาต บอกตองเรียน จบ ม.๓ กอนแลวจะใหกลับมา เพราะ กับดวงจิต กลัวจะกลับมาประพฤติแบบเดิม และยามีแตเสียใจเสียน้ำตา สวน วิญญาณขันธ หมายถึง ความรูทีเกิดขึนกับใจ ผูเขา ่ ้  และเสียเงิน ความดันก็ขึ้น ทุกขทรมาน ถึงสัจจธรรมนีไดแลว ยอมเห็นวาความรูในเรืองอารมณทีเกิดกับ ้  ่ ่ ในวันนี้ แมเขาโทรมาบอกวาเขาตองการบวชเพือทดแทน ่ ใจเปนสิงไมมตัวตนแทจริง จิตจะปลอยวางความรูทีเกิดขึนกับใจ ่ ี  ่ ้ บุญคุณยาและแม ๑ เดือน ใหบอกดิฉันหนอย(ดิฉันเคยพาไป แลวทำใหจิตวางเปนอิสระจากความรูที่เกิดขึ้นกับใจนั้น โครงการคุณแมสิริที่นครนายก ไปอยู ๑ คืน หนีกลับ) เขาเลย อนึ่ง การอานคำตอบเปนเพียงสุตมยปญญา ผูอาน ไมกลาบอกเอง เพราะไมเคยทำอะไรสำเร็จตามทีพูดสักครังหนึง ่ ้ ่ ยอมจำสิ่งที่ตอบได แตหากผูใดปฏิบัติวิปสสนาภาวนา จนเขา ดิฉันคิดจะบวชใหเขาแตตองการจะใหเขาไดการเจริญภาวนา ถึงปญญาเห็นแจงในวิญญาณขันธไดแลว ความถองแทในการรู ปฏิบัติธรรมบาง เพราะเขาเคยบวชใหคุณพอตอนคุณพอตาย เห็นเขาใจในวิญญาณขันธยอมเกิดขึ้น อยูวัดในกรุงเทพฯเลนเกมส ไดอีกดวย
  • 14. 26 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒๖ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๗ 27 จะขอเรียนถามอาจารยวา ดวยขอเท็จจริงของหลาน ๑๐. เทวดาเขานิพพาน คนนี้ ดิฉันควรจะพาเขาไปบวชที่วัดไหน จะเปนวัดปา หรือวัดใด ที่ตางจังหวัดหางไกลจากความเจริญ ดิฉันก็จะพาไป อาจารย คำถาม กรุณาเมตตาดวย รบกวนถาม ทานอาจารย ดร. สนอง วรอุไร ดวยความเคารพอยางสูง กรณีที่เทวดาตั้งแตชั้นที่ ๑ ถึง ๖ นั้น ทานสามารถจะ บรรลุถีงขั้นอรหันตเเละนิพานไดไหมครับ โปรดชวยตอบดวย คำตอบ ครับอาจารย ผูมีความรูนอย ไมมใครแกปญหาใครไดอยางแทจริง ดังนั้นผูมีปญหา ี ตองแกไขดวยตนเอง สิ่งที่ผูตอบปญหาชี้แนะใหไดคือ นำเขาไป บวชเณรและปฏิบัติธรรมอยูกับหลวงปูพุทธะอิสระ วัดออนอย คำตอบ อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ซึ่งตอไปในวันขางหนา เขา เทวดาหมายถึงชาวสวรรค ทั้งเพศชายและเพศหญิง จะเปนอยางไรตองปลอยวาง คือชวยเทาที่ทำไดเทานั้น แลวจะ เทวดาในทุกชั้นของสวรรค มีศักยภาพที่จะพัฒนาจิตตนเองให ไมทุกขใจ บรรลุอรหัตตผลได บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (จากมหามกุฏฯ ชุด ๙๑ เลม เลมที่ ๗๕ หนา ๔๒๗) ๑.ทานมัย บุญสำเร็จจากการใหทาน, ๒.ศีลมัย บุญสำเร็จจากการ ๑๑. มิไดอธิษฐาน รักษาศีล, ๓.ภาวนามัย บุญสำเร็จจากการภาวนา, ๔.อปจายนมัย บุญสำเร็จดวยการประพฤติออนนอม, ๕.เวยยาวัจจมัย บุญสำเร็จ คำถาม ดวยการชวยขวนขวายรับใช, ๖.ปตติทานมัย บุญสำเร็จดวยการให เรียนทานอาจารยที่นับถือ สวนบุญ, ๗.ปตตานุโมทนามัย บุญสำเร็จดวยการยินดีบุญของผู รบกวนเรียนถามอาจารยดังนี้คะ อื่น, ๘.ธัมมัสสวนมัย บุญสำเร็จดวยการฟงธรรม, ๙.ธัมมเทสนามัย ๑. หากหญิงสาวติดตอกับพระสงฆผานทาง website บุญสำเร็จดวยการแสดงธรรม, ๑๐.ทิฏุชุกัมม บุญสำเร็จดวยการ ธรรมะ หรือทาง E-mail สวนตัว แตเปนไปในเรื่องอรรถเรื่อง ทำความเห็นใหตรง ธรรม จะผิดหรือบาปมั้ยคะ ชวยอธิบายดวยนะคะ
  • 15. 28 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒๘ ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๒๙ 29 ๒. ดิฉันกับเพื่อนมีขอสงสัยคะ มีความเห็นไมตรงกัน และปญญาเห็นผิดไปจากธรรม ดังนั้นประโยคที่วา “สิ่งที่เกิด ในที่สุดจึงตองมารบกวนถามอาจารยคะ เพื่อนวาพระพุทธองค ลวนมาจากเหตุทั้งสิ้น” จึงเปนคำกลาวของคนที่มีปญญาเห็นถูก สอนวาทุกอยางไมมีเรื่องบังเอิญ สิ่งที่เกิดลวนมาจากเหตุและ ตามธรรม เมือใดกรรมทีทำไวใหผล ผูทำเหตุรวมถึงผูรวมกระทำ ่ ่   ปจจัยทั้งสิ้น เพื่อนบอกวา การสรางกรรมใหมจึงไมนาจะมีได เหตุ ตองเปนผูรบผลของกรรมนั้น ดังนั้นการกระทำมิไดขึ้นอยู ั เพราะทุกการกระทำทีทำไปนัน ลวนตองมาจากเหตุปจจัยบันดาล ่ ้ กับทีเหตุเปนตัวบันดาลใหเกิด แตขึนอยูกับปญญาในดวงจิตเปน ่ ้  ใหตัดสินใจทำลงไปทั้งสิ้น อาจารยชวยชี้แนะดวยนะคะ ตัวสั่งใหสัตวบุคคลกระทำกรรม ๓. การทีเราทำบุญทำทาน จำเปนตองอธิษฐานจิตหรือไม ่ (๓). การประพฤติเหตุตามบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (ดูหนา คะ เชน ปรารถนาวาจะมี หรือจะเปนอะไร (เทวดา พรหม หรือ ๒๖) ผลของการประพฤติยอมแสดงออกเปนบุญ สวนคำวา แมแตพระอริยบุคคล) ปกติเวลาทำบุญดิฉันไมคอยไดอธิษฐาน “อธิษฐาน” หมายถึง การตั้งจิตปรารถนา ดวยเหตุนี้ นานๆครั้งจึงตั้งจิตวา ขอใหเกิดเปนผูมีสัมมาทิฏฐิทุกชาติ ตราบ หลังจากทำบุญแลว เจาชายสุมนะ (อดีตของพระ ที่ยังตองเดินทางตอไป และมีโลกุตตรปญญา พนจากกองทุกข อานนท) ไดอธิษฐานตอพระปทุมตตรพุทธเจา ขอ ุ ไดโดยเร็ว เปนพุทธอุปฏฐากในพระพุทธเจาองคใดองคหนึงที่  ่ ขอบพระคุณคะ จะมีมาในกาลขางหนา ผลปรากฏวา ในสมัยที่พระ สมณโคดมมาตรัสรูเปนพระพุทธเจา พระอานนท คำตอบ จึงไดรับการแตงตั้งใหเปนพุทธอุปฏฐากประจำ ทั้งๆ (๑). ปฏิสัมพันธระหวางหญิงสาวกับพระสงฆ ผานทาง ที่พระนาคิตะ พระมหาจุนทะ พระเมฆิยะ พระสาคตะ พระ website หรือ E-mail หากเปนไปเพือธรรมะโดยไมเกิดความเศรา ่ อุปวาณะ ฯลฯ ซึ่งเคยรับใชพระพุทธโคดมมากอน แตมิไดรับ หมองขึ้นกับจิต ไมถือวาเปนบาป การแตงตั้ง ทั้งนี้เพราะอดีตชาติ บุคคลเหลานั้นมิไดอธิษฐาน (๒). คำวา “เหตุ” และ “ปจจัย” มีความหมายเปนสิ่ง เปนพุทธอุปฏฐากมากอนนั่นเอง เดียวกัน หมายถึงสิ่งที่ทำใหเกิด เหตุจะเกิดขึ้นไดตองมีสัตว ฉะนั้น ที่ผูถามปญหาอธิษฐานเอาไววา เกิดมาใหเปนผู บุคคลเปนผูกระทำ การตัดสินใจทำเหตุอยางใดอยางหนึ่งให มีสัมมาทิฏฐิทุกชาติ มีโลกุตตรปญญา พนไปจากทุกขโดยเร็ว จึง เกิดขึ้น เปนเรื่องของปญญา ซึ่งมีทั้งปญญาเห็นถูกตามธรรม เปนสิ่งที่ควรกระทำอยางยิ่ง