1. Химийн кинетикХимийн кинетик
Агуулга:Агуулга: урвалын хурд, урвалынурвалын хурд, урвалын
төрөл,төрөл, ангилалангилал,, урвалынурвалын
хурдад нөлөөлөх хүчинхурдад нөлөөлөх хүчин
,зүйлс,зүйлс òýíöâýð, ̯Õ,òýíöâýð, ̯Õ, -Ле-Ле
Шаталейн зарчимШаталейн зарчим

2. Урвалын төрөл :
à. Íýãäýõ (ñîåäèíåíèя)
H2 + 1/2 O2 ↔H2O
á. Çàäðàõ: (ðàçëîæåíèя)
CaCO3 → CaO+CO2
↑
â. Õàëàëöàõ: (çàìåùåíèя)
Fe+CuSO4 ↔ FeSO4 +Cu
ã. Ñîëèëöîõ:(обмена)
AgNO3+HCl→AgCl↓+HNO3

3. 2SO2(хий) +O2(хий)=2SO3(хий)
HCl(ш)+NaOH(ш)=NaCl(ш)
+H2O
S(хат)+O2(хий)=SO2 ↑
Zn(хат)+2HCl(ш)=ZnCl2(ш)+H2 ↑

4. Химийн урвалын хурд
Физикт “хурд” гэдэг
ойлголт
Химид “хурд” гэдэг
ойлголт
ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Эх бодисын
концентраци С, моль/л
бүтээгдэхүүн бодисын
концентраци С, моль/л
С1 >С2
∆С<0
Эх бодисын
концентрациийн
багасалт
С1 < С2
∆С> 0
бүтээгдэхүүний
концентрациийн
ихсэлт

5.  - урвалын дүнд үүссэн бүтээгдэхүүний
молийн тоо
V- системийн эзэлхүүн
Δ- хэмжигдэхүүнүүдийн ялгавар
tV ∆⋅
∆
=
ν
υгомо
ν

6. S-урвал явагдаж байгаа гадаргуу
буюу
tS ∆⋅
∆
=
ν
υ
V
C
ν
=
V
C
ν∆
=∆
t
C
tt
CC
∆
∆
±=
−
−
=
12
12
ãîìîυ

8. Урвалын хурдад урвалд орж буй
бодисын концентрацийн нөлөө:
Урвалын хурд нь урвалд орж байгаа
бодисуудын концентрацийн
үржвэртэй шууд пропорциональ
хамааралтай болохыг 1867 онд
Данийн эрдэмтэн К.М. Гульдберг,
П.Вааге нар туршилт, судалгаагаар
баталжээ.

9. МҮХ-ийн томъёолол ёсоор
А+В →C гэсэн шулуун урвалын
хурд нь
Үүнд: [A],[B] буюу СA ,CB нь А, В
бодисын молийн концентраци
k- урвалын хурдны тогтмол
[ ] [ ] BA CCkBAk ⋅⋅=⋅⋅=υ

10. Эргэх урвалын хувьд:
аА+bВ ↔сС+dD
МҮХ ёсоор шулуун ба буцах урвалын
хурд нь харгалзан
υ шулуун=k1∙[A]a
[B]b
υ буцах=k2∙[С]с
[D]d
υ шулуун=υ буцах
химийн тэнцвэр

11. Химийн урвалын тэнцвэрийн
тогтмол
эргэх урвал буюу , ,нэгдэх задрах халалцах
.урвалд тэнцвэр тогтоно
Ө.х тодорхой нөхцөлд харилцан эсрэг тал руугаа явагдах
урвалд тэнцвэр тогтоно.
Жнь:
HIIH 21
22 →←+ υ

12. υшулуун=K1∙[H2]∙[I2]
υбуцах=K2∙[HI]2
[ ]
[ ] [ ]
[ ]
áîäèñ]Ýõ.[
á¿ò
==
⋅
= TK
IH
HI
K
K
22
2
2
1
[ ]á¿ò~TK [ ]áîäèñÝõ
1
=TK

13. Тэнцвэрийн шилжилтэнд
концентрацийн нөлөө:
Жишээ нь:
Химийн тэнцвэр тогтсон үед аль нэг бодисын
концентрацийг ихэсгэвэл тэр бодисын
концентраци буурах тэр чиглэлд уг
тэнцвэр шилждэг.
Үүнийг Ле-Шаталейгийн зарчим гэнэ.
HIIH v
21
22 →←+

14. Эргэх урвалын хурд
Шулуун урвал
Буцах урвалИдэвхижсэн төлөв
Буцах урвалын
хурд
Тэнцвэр тогтох
ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
шулуун урвалын
хурд
Хугацаа,с

15.  :Химийн урвалын хурдад даралтын нөлөө
Даралтыг 2 дахин ихэсгэвэл эзэлхүүн 2 дахин багасаж
концентраци нь 2 дахин ихэснэ.
322 23 NHHN
V
 →←+ 1øóëóóí
2
322
3
2211 ][,][][ NHkVHNkV =⋅=
2
32
'
2
3
221
'
1
][2
][2][2
NHkV
HNkV
=
⋅=

16. 42
1622
2'
2
3'
1
==
=⋅=
V
V

17. Химийн тэнцвэрийн шилжилт
[N2] ба [H2] нэмэгдүүлэх
Vшулуун>Vбуцах
Концентраци С
[NH3] нэмэгдүүлэх
Vшулуун<Vбуцах
Температур Т
Экзотерм =дулаан ялгаруулах Эндотерм =дулаан шингээх
Т-ыг нэмэгдүүлэхийн хэрээр тэнцвэр эндотерм
процессын чиглэлд шилждэг
Даралт Р
Эзэлхүүн багасна
Эзэлхүүн ихэснэ
Даралт багасгахад
Даралт нэмэгдүүлэх

18. Температурын нөлөө:
Вант-Гофф (1879 Голланд): Урвалын орчны
температурыг 100
С-ээр нэмэгдүүлэхэд урвалын
хурд 2-4 дахин ихэснэ.
10
12
1
2
tt
t
t
k
k −
= γ

19. Энергийн хэлбэрүүд
Ажил гүйцэтгэх чадвар
Химийн системийн
дотоод энергиДавших хөдөлгөөн
Эргэлдэх хөдөлгөөн
Хэлбэлзэх хөдөлгөөн
энерги
иончлолын
Талст оронт
торын задралын
Химийн холбооны
тасралын
атомчлалын
Жижиг хэсгүүдийн
харилцан үйлчлэлийн

20. Химийн урвалын дулааны эффект
Урвал
Дулааны илрэлд
нөлөөлөх хүчин зүйлс
Бодисын
масс
Темпер
-атур
Агрегат
төлөв
Дүрс
хувирал
Байгальд
орших
Экзотерм-ялгарах Эндотерм-шингээх
Еэх
Ебүт
Эх бодис
Идэвхжсэн
төлөв
бүтээгдэхүүн Эх бодис
Бүтээг-
-дэхүүн
Идэвхжсэн
төлөв

21. Æíü: ð=const A=p(V2-V1)
à. V2 > V1 áîë ñèñòåì òýëæ À >0
á. V2 < V1 áîë ñèñòåì àãøèæ
À<0 (1ë àòì=101.3 Æ )
Ñèñòåìèéã õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷èíòîéãîî ýíåðãè
áà ìàññûí ñîëèëöîî õèéõ áàéäëààð íü
òóñãààðëàãäìàë, õààëòòàé, íýýëòòýé ãýæ
àíãèëíà.

22. Cистем Хүрээлэн
байгаа орчин
m
E
òóñãààðëàãäìàë /èçîëèðîâàíèå/,

23. õààëòòàé /çàêðûòàÿ/
CCистеисте
мм
Хүрээлэн
байгаа орчин
m
E

24. íýýëòòýé /îòêðûòàÿ/ ñèñòåì
CCистемистем Хүрээлэн
байгаа орчин
m
E

25. Òåðìîäèíàìèêèéí I- õóóëü
Ýíý õóóëü íü íýãýí èæèë óòãà á¿õèé äàðààõ òîäîðõîéëîëòóóäòàé:
Ýíåðãè óñòàæ ¿ã¿é áîëîõã¿é, çºâõºí íýã õýëáýðýýñ íºãºº
õýëáýðò òîäîðõîé òîãòìîë òîî õýìæýýãýýð øèëæèæ áàéäàã
Òóñãààðëàãäìàë ñèñòåìèéí ýíåðãèéí á¿õ õýëáýðèéí íèéëáýð
òîãòìîë áàéíà
Ñèñòåìèéí ýíåðãèéí ººð÷ëºëò íü Q-ñîëèëöîî áà õèéñýí àæëûí
íèéëáýðòýé òýíö¿¿

26. P=const ¿åä ÿâàãäàæ áàéâàë :
)1(,AUQ +∆=
)()(
)(,
1122
1212
2
1
pVUpVU
pVpVUUQpdVA p
V
V
+−+
=−+−== ∫

27. Õèìèéí òåðìîäèíàìèêò U+pV=H (ýíòàëüïè)
б. èçîõîð V=Const
QP= U2-U1 áóþó QV=
0
2
1
== ∫
V
V
pdVA
U∆

28. Õèìèéí óðâàëûí äóëààíû èëðýë
à. Q ÿëãàðóóëàí ÿâàãäääàã : Ýêçîòåðì
á. Q øèíãýýæ ÿâàãääàã: Ýíäîòåðì
QV= ± , QÐ= ±
ìîëüê Æ/õèéõèÉõèé 9.29622
+=+ SOOS
êÆ/ìîëüõèéõàòóóõàòóó
23434
0
−+→ SOZnOZnSO t
U∆ H∆