SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
Дорноговь Сайншанд ЕБ-ын 1-р сургууль 8-р анги Химийн элементийн харьцангуй атом масс Шинэ хичээл Зорилго Сэдэлжүүлэх Бататгал Дүгнэлт Гэрийн даадгавар Б.Эрдэнэчимэг
Өөрсдийгөө сорьцгоо ,[object Object],А.Бодисын найрлага,шинжийг судлах ажлыг  хөнгөвчлөхийн тулд Б. Бодисыг судлахынтулд ,[object Object],а. М.В.Ломоносов/ Орос/  б .И.Берцелиус/Швед/ ,[object Object],а.Эзэлхүүн  1.кг ,г, мг б.Температур  2.км, м,см, в.Урт  3.л,мл г.Масс  4.Цельс д.Атом  5.Массын атом нэгж
Зорилго Массын атом нэгж,харьцангуй атом массын тухай мэдлэгтэй болох Харьцангуй атом массыг тооцоолж сурах
Атом ямар масстай вэ ?  Түүнийг грамм,килограммаар илэрхийлбэл ямар тоо гарах вэ ? Хамгийн хөнгөн устөрөгчийн атом масс нь: mа(H)=0,00000000000000000000000000167кг буюу (1.67 *10-27 кг ) буюу 1,67*10-24 г ,[object Object],mа(О)=0,000 000 000 000 000 000 000 000 026 608кг 2,66*10-26кг буюу 2,66*10-23г болно ☺ Ийм олон оронтой тоогоор тооцоо хийвэл ямар байх вэ ?
Атом ба молекулын массыг илэрхийлэхэд  массын атом нэгжийг  хэрэглэдэг. Дараах хүснэгтээс : 1.Массын атом нэгж, харьцангуй атом массыг хэрхэн тодорхойлдог аргатай танилцана уу ? 2.Дээрх аргыг хэрэглэн хүчил-төрөгчийн(О) харьцангуй атом массыг тодорхойлно уу ?
Харьцангуй атом масс ба массын атом нэгж Тодорхойлолт Бодох арга Массын  атом нэгж Нүүрстөрөгчийн атомын массын 1/12*тэй тэнцүү, атомын массыг хэмжих нэгжийг Массын атом нэгж гэнэ. Mа (С) = 1,99*10-23 г mа(С) 1м.а.н=  —  =1.99*10-23г 1м.а.н.=  12  =  =1,66* 10-24г  Харь-цан-гуй атом масс Тухайн атомын массыг массын атом нэгжидхарьцуулсан харьцааг харьцангуйатом масс гэнэ. ma(Н) =1,67*10-24г ma(O) =2,66*10-23г 1,67*10-24г Ar(H)  =  --------------- = 1.006 1.66*10-24г  Ar(O) = ?
Харьцангуй атом массыг олох мөрдөмж Үелэх тогтолцоон дахь элементийн химийн тэмдгийн баруун дээд талд байрлах тоо нь харьцангуйатом массыг харуулдаг учир үелэх тогтолцоог ашиглан харьцангуйатом массыг олно. Хэрвээ энэ тоо нь бутархай тоо байвал урагш нэг орон шилжүүлнэ.
2 1 H  15.99 8 O  3216 S  Ar(H) = 2  Ar(O) =16  Ar(O)=32 Массын тоо
Сэтгэхүйгээ хөгжүүлцгээе Хүснэгтэнд байгаа тоонуудыг 1ажиглан,яг дарааллаар нь тогтоон хоосон хүснэгт зурж нөх 7 9 11 12 14 16 19 20 39 40 45 48 51 52 55 56 23 24 27 28 31 32 35,5 40
 
Химийн элементийн нэр ба харьцангуй атом массыг зөв харгалзууланзураасаар холбоно уу ? Аргон  28 Цахиур  31 Кали  40 Берилли  9 Фосфор  39
Дүгнэлт ,[object Object]
Химийн элементийн харьцангуй атом  масс нь тухайн элементийн атом масс нүүрстөрөгчийн атомын массын 1/12 -ээс хэд дахин болохыг харуулна . ,[object Object]
Химийн элементийнхарьцангуй атом массыг олох аргачлал: m(X) Ar(X)=  -------------  m(C) *1/12  Ar(X) –Үл мэдэгдэх элементийнхарьцангуй атом масс  m(X) –Х элементийн атом масс  m(C) –Нүүрстөрөгчийн атомын масс (1.99*10-26 кг)

More Related Content

What's hot

101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holbooXaz Bit
 
зүй тогтол
зүй тогтолзүй тогтол
зүй тогтолoyunbileg08
 
карбон хүчил
карбон хүчилкарбон хүчил
карбон хүчилdavaa627
 
химийн урвалын төрөл 8
химийн урвалын төрөл 8химийн урвалын төрөл 8
химийн урвалын төрөл 8Tsedev Tsedvee
 
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?Maa Enkh
 
органик нэршил
органик нэршилорганик нэршил
органик нэршилdavaa627
 
Металл ба металл бишийн хими шинж чанар
Металл ба металл бишийн хими шинж чанарМеталл ба металл бишийн хими шинж чанар
Металл ба металл бишийн хими шинж чанарAriunbolorChimedOchi1
 
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viii
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viiiHimiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viii
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viiiotgoo80
 
7 р анги нэгдсэн тест
7 р анги нэгдсэн тест7 р анги нэгдсэн тест
7 р анги нэгдсэн тестenhktsetseg-79
 
энгийн ба нийлмэл эфир
энгийн ба нийлмэл эфирэнгийн ба нийлмэл эфир
энгийн ба нийлмэл эфирdavaa627
 
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалууд
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалуудкатионуудыг таних чанарын чанарын урвалууд
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалуудNerguieee
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахимNTsets
 
атомын загвар ба бүтэц
атомын загвар ба бүтэцатомын загвар ба бүтэц
атомын загвар ба бүтэцonjoo_od
 

What's hot (20)

Uuu 2012
Uuu 2012Uuu 2012
Uuu 2012
 
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo
 
зүй тогтол
зүй тогтолзүй тогтол
зүй тогтол
 
карбон хүчил
карбон хүчилкарбон хүчил
карбон хүчил
 
химийн урвалын төрөл 8
химийн урвалын төрөл 8химийн урвалын төрөл 8
химийн урвалын төрөл 8
 
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?
 
органик нэршил
органик нэршилорганик нэршил
органик нэршил
 
Металл ба металл бишийн хими шинж чанар
Металл ба металл бишийн хими шинж чанарМеталл ба металл бишийн хими шинж чанар
Металл ба металл бишийн хими шинж чанар
 
Үелэх хандлага
Үелэх хандлагаҮелэх хандлага
Үелэх хандлага
 
8 daws
8 daws8 daws
8 daws
 
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viii
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viiiHimiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viii
Himiin tomyo ashiglan bodlogo bodoh, viii
 
7 р анги нэгдсэн тест
7 р анги нэгдсэн тест7 р анги нэгдсэн тест
7 р анги нэгдсэн тест
 
энгийн ба нийлмэл эфир
энгийн ба нийлмэл эфирэнгийн ба нийлмэл эфир
энгийн ба нийлмэл эфир
 
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалууд
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалуудкатионуудыг таних чанарын чанарын урвалууд
катионуудыг таних чанарын чанарын урвалууд
 
Zain surgalt
Zain surgaltZain surgalt
Zain surgalt
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахим
 
семинар3
семинар3семинар3
семинар3
 
Daanaa1
Daanaa1Daanaa1
Daanaa1
 
ковалент холбоо
ковалент холбооковалент холбоо
ковалент холбоо
 
атомын загвар ба бүтэц
атомын загвар ба бүтэцатомын загвар ба бүтэц
атомын загвар ба бүтэц
 

Viewers also liked

Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6bulgaaubuns
 
зайны
зайны зайны
зайны naya0528
 
химийн томьёо нэгж хичээл
химийн томьёо нэгж хичээл химийн томьёо нэгж хичээл
химийн томьёо нэгж хичээл chemistry teacher
 
3.5.исэлдлийн зэрэг
3.5.исэлдлийн зэрэг3.5.исэлдлийн зэрэг
3.5.исэлдлийн зэрэгErka Bandi
 
эрүүл ахуй
эрүүл ахуйэрүүл ахуй
эрүүл ахуйdelgerya
 
Amgaa tsahim test
Amgaa tsahim testAmgaa tsahim test
Amgaa tsahim testamgaa0225
 
гэрийн дал 3
гэрийн дал 3гэрийн дал 3
гэрийн дал 3Boogii_53
 
44444444444444444
4444444444444444444444444444444444
44444444444444444margad1
 
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8а
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8ахгүа төлөвлөгөө гаргах 8а
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8аTsevgee Otgoo
 
атом ба атомын бүтэц
атом ба атомын бүтэцатом ба атомын бүтэц
атом ба атомын бүтэцmunkhzul_0804
 
зөвлөгөө цэнгээ
зөвлөгөө цэнгээзөвлөгөө цэнгээ
зөвлөгөө цэнгээtsengeegee
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарTogoo Battuya
 

Viewers also liked (20)

Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6
 
зайны
зайны зайны
зайны
 
химийн томьёо нэгж хичээл
химийн томьёо нэгж хичээл химийн томьёо нэгж хичээл
химийн томьёо нэгж хичээл
 
атомын бүтэц
атомын бүтэцатомын бүтэц
атомын бүтэц
 
атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2
 
3.5.исэлдлийн зэрэг
3.5.исэлдлийн зэрэг3.5.исэлдлийн зэрэг
3.5.исэлдлийн зэрэг
 
2013 эмчилгээ 15
2013 эмчилгээ  152013 эмчилгээ  15
2013 эмчилгээ 15
 
хичээлийн хөтөлбөр
хичээлийн хөтөлбөрхичээлийн хөтөлбөр
хичээлийн хөтөлбөр
 
H 1
H 1H 1
H 1
 
эрүүл ахуй
эрүүл ахуйэрүүл ахуй
эрүүл ахуй
 
Amgaa tsahim test
Amgaa tsahim testAmgaa tsahim test
Amgaa tsahim test
 
гэрийн дал 3
гэрийн дал 3гэрийн дал 3
гэрийн дал 3
 
44444444444444444
4444444444444444444444444444444444
44444444444444444
 
Himi 2010
Himi 2010Himi 2010
Himi 2010
 
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8а
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8ахгүа төлөвлөгөө гаргах 8а
хгүа төлөвлөгөө гаргах 8а
 
атом ба атомын бүтэц
атом ба атомын бүтэцатом ба атомын бүтэц
атом ба атомын бүтэц
 
зөвлөгөө цэнгээ
зөвлөгөө цэнгээзөвлөгөө цэнгээ
зөвлөгөө цэнгээ
 
Давс
ДавсДавс
Давс
 
семинар4
семинар4семинар4
семинар4
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанар
 

More from Erka Bandi

10 r angi tsahim test-1
10 r angi tsahim test-110 r angi tsahim test-1
10 r angi tsahim test-1Erka Bandi
 
8 r angi tsahimtest-1
8 r angi tsahimtest-18 r angi tsahimtest-1
8 r angi tsahimtest-1Erka Bandi
 
Tsahim sudalgaa 8a
Tsahim sudalgaa 8aTsahim sudalgaa 8a
Tsahim sudalgaa 8aErka Bandi
 
8a hicheeliin sudalgaa
8a hicheeliin sudalgaa8a hicheeliin sudalgaa
8a hicheeliin sudalgaaErka Bandi
 
Zan harilvaa 8a
Zan harilvaa 8aZan harilvaa 8a
Zan harilvaa 8aErka Bandi
 
цахим судалгаа
цахим судалгаа цахим судалгаа
цахим судалгаа Erka Bandi
 
цахим судалгаа
цахим судалгаа цахим судалгаа
цахим судалгаа Erka Bandi
 
Usnii hereglee
Usnii heregleeUsnii hereglee
Usnii heregleeErka Bandi
 
Usnii himi shinj
Usnii  himi shinjUsnii  himi shinj
Usnii himi shinjErka Bandi
 
Baigali dahi us
Baigali  dahi usBaigali  dahi us
Baigali dahi usErka Bandi
 
Talstiin oront tor 9
Talstiin oront tor 9Talstiin oront tor 9
Talstiin oront tor 9Erka Bandi
 

More from Erka Bandi (20)

10 r angi tsahim test-1
10 r angi tsahim test-110 r angi tsahim test-1
10 r angi tsahim test-1
 
8 r angi tsahimtest-1
8 r angi tsahimtest-18 r angi tsahimtest-1
8 r angi tsahimtest-1
 
Tsahim sudalgaa 8a
Tsahim sudalgaa 8aTsahim sudalgaa 8a
Tsahim sudalgaa 8a
 
8a hicheeliin sudalgaa
8a hicheeliin sudalgaa8a hicheeliin sudalgaa
8a hicheeliin sudalgaa
 
8a hariltsaa
8a hariltsaa8a hariltsaa
8a hariltsaa
 
8angi
8angi8angi
8angi
 
8a.angi
8a.angi8a.angi
8a.angi
 
Zan harilvaa 8a
Zan harilvaa 8aZan harilvaa 8a
Zan harilvaa 8a
 
Kabinet
KabinetKabinet
Kabinet
 
цахим судалгаа
цахим судалгаа цахим судалгаа
цахим судалгаа
 
цахим судалгаа
цахим судалгаа цахим судалгаа
цахим судалгаа
 
H 2
H 2H 2
H 2
 
Usnii hereglee
Usnii heregleeUsnii hereglee
Usnii hereglee
 
Usnii himi shinj
Usnii  himi shinjUsnii  himi shinj
Usnii himi shinj
 
Baigali dahi us
Baigali  dahi usBaigali  dahi us
Baigali dahi us
 
Fizik2
Fizik2Fizik2
Fizik2
 
Holimog 8
Holimog 8Holimog 8
Holimog 8
 
8a angi
8a angi8a angi
8a angi
 
8a àíãè
8a àíãè8a àíãè
8a àíãè
 
Talstiin oront tor 9
Talstiin oront tor 9Talstiin oront tor 9
Talstiin oront tor 9
 

3.2 atom mass

  • 1. Дорноговь Сайншанд ЕБ-ын 1-р сургууль 8-р анги Химийн элементийн харьцангуй атом масс Шинэ хичээл Зорилго Сэдэлжүүлэх Бататгал Дүгнэлт Гэрийн даадгавар Б.Эрдэнэчимэг
  • 2.
  • 3. Зорилго Массын атом нэгж,харьцангуй атом массын тухай мэдлэгтэй болох Харьцангуй атом массыг тооцоолж сурах
  • 4.
  • 5. Атом ба молекулын массыг илэрхийлэхэд массын атом нэгжийг хэрэглэдэг. Дараах хүснэгтээс : 1.Массын атом нэгж, харьцангуй атом массыг хэрхэн тодорхойлдог аргатай танилцана уу ? 2.Дээрх аргыг хэрэглэн хүчил-төрөгчийн(О) харьцангуй атом массыг тодорхойлно уу ?
  • 6. Харьцангуй атом масс ба массын атом нэгж Тодорхойлолт Бодох арга Массын атом нэгж Нүүрстөрөгчийн атомын массын 1/12*тэй тэнцүү, атомын массыг хэмжих нэгжийг Массын атом нэгж гэнэ. Mа (С) = 1,99*10-23 г mа(С) 1м.а.н= — =1.99*10-23г 1м.а.н.= 12 = =1,66* 10-24г Харь-цан-гуй атом масс Тухайн атомын массыг массын атом нэгжидхарьцуулсан харьцааг харьцангуйатом масс гэнэ. ma(Н) =1,67*10-24г ma(O) =2,66*10-23г 1,67*10-24г Ar(H) = --------------- = 1.006 1.66*10-24г Ar(O) = ?
  • 7. Харьцангуй атом массыг олох мөрдөмж Үелэх тогтолцоон дахь элементийн химийн тэмдгийн баруун дээд талд байрлах тоо нь харьцангуйатом массыг харуулдаг учир үелэх тогтолцоог ашиглан харьцангуйатом массыг олно. Хэрвээ энэ тоо нь бутархай тоо байвал урагш нэг орон шилжүүлнэ.
  • 8. 2 1 H 15.99 8 O 3216 S Ar(H) = 2 Ar(O) =16 Ar(O)=32 Массын тоо
  • 9. Сэтгэхүйгээ хөгжүүлцгээе Хүснэгтэнд байгаа тоонуудыг 1ажиглан,яг дарааллаар нь тогтоон хоосон хүснэгт зурж нөх 7 9 11 12 14 16 19 20 39 40 45 48 51 52 55 56 23 24 27 28 31 32 35,5 40
  • 10.  
  • 11. Химийн элементийн нэр ба харьцангуй атом массыг зөв харгалзууланзураасаар холбоно уу ? Аргон 28 Цахиур 31 Кали 40 Берилли 9 Фосфор 39
  • 12.
  • 13.
  • 14. Химийн элементийнхарьцангуй атом массыг олох аргачлал: m(X) Ar(X)= ------------- m(C) *1/12 Ar(X) –Үл мэдэгдэх элементийнхарьцангуй атом масс m(X) –Х элементийн атом масс m(C) –Нүүрстөрөгчийн атомын масс (1.99*10-26 кг)
  • 15. Гггг Гэрийн даалгавар: БАД: Хуудас 26 Дасгал 1,3,4.