Download luận án tiến sĩ với đề tài: Quản lý tài sản công trong các cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam, cho các bạn làm luận án tham khảo

1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong lu n án là
trung th c, có ngu n g c rõ ràng. Nh ng k t lu n khoa
h c c a Lu n án chưa t ng ñư c ai công b .
Tác gi Lu n án
PHAN H U NGH

2. ii
M C L C
L i cam ñoan
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c b ng, bi u ñ
L I M ð U............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1 T NG QUAN V QU N LÝ TÀI S N CÔNG TRONG CÁC CƠ
QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯ C......................................................................... 7
1.1./ Cơ quan hành chính nhà nư c trong n n kinh t qu c dân......................7
1.2./ Tài s n công trong các cơ quan hành chính nhà nư c. ...........................19
1.3./ Qu n lý tài s n công trong các cơ quan hành chính nhà nư c...............25
1.4./ Qu n lý tài s n công trong các cơ quan hành chính nhà nư c m t s
nư c và bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam .....................................................42
CHƯƠNG 2 TH C TR NG QU N LÝ TR S LÀM VI C C A CƠ QUAN
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯ C VI T NAM........................................................... 61
2.1./ T ch c mô hình qu n lý tài s n công c a Vi t nam. ..............................61
2.2./ Th c tr ng qu n lý tr s làm vi c trong các cơ quan hành chính nhà
nư c c a Vi t Nam. .............................................................................................70
2.3./ ðánh giá chung v công tác qu n lý tr s làm vi c trong các cơ quan
hành chính nhà nư c.........................................................................................128
CHƯƠNG 3 HOÀN THI N QU N LÝ TR S LÀM VI C C A CƠ QUAN
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯ C VI T NAM......................................................... 140
3.1./ M c tiêu, yêu c u ñ i m i qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan hành
chính nhà nư c ..................................................................................................140
3.2./ Gi i pháp hoàn thi n qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan hành chính
nhà nư c.............................................................................................................143
K T LU N............................................................................................................. 198
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................... 200
PH L C.....................................................................................................................I

3. iii
DANH M C CÁC CH VI T T T
AUD
CBCNV
CQHC
FBS
GTCL
HCSN
HCNN
NSNN
QLCS
SCIC
SITQ
TSC
TSCð
TSNN
UBND
ðô la Úc (Australian Dollar)
Cán b công nhân viên
Cơ quan hành chính
(Ph n m m) Finance & banking solutions
Giá tr còn l i
Hành chính s nghi p
Hành chính nhà nư c
Ngân sách nhà nư c
Qu n lý công s n
T ng công ty ñ u tư kinh doanh v n nhà nư c
Société Immobilière Trans-Québec
Tài s n công
Tài s n c ñ nh
Tài s n nhà nư c
U ban nhân dân

4. iv
DANH M C B NG, BI U ð
I. B NG BI U
B ng 2.1: ð nh m c s d ng tr s làm vi c trong cơ quan hành chính nhà nư c.. 75
B ng 2.2: Th i gian s d ng và t l tính hao mòn các lo i tài s n c ñ nh ............ 86
B ng 2.3: Báo cáo t ng h p k t qu ki m kê tài s n c ñ nh c a ñơn v hành chính
thu c b , ngành và ñ a phương ................................................................................. 98
B ng 2.4: Báo cáo t ng h p k t qu ki m kê tài s n c ñ nh c a ñơn v hành chính
thu c b ngành trung ương ..................................................................................... 101
B ng 2.5: Báo cáo t ng h p k t qu ki m kê tài s n c ñ nh c a ñơn v hành chính
thu c t nh thành ph tr c thu c trung ương............................................................ 102
B ng 2.6: K t qu ki m kê tình hình s d ng ñ t t i khu v c hành chính............. 105
B ng 2.7: T tr ng TSNN theo lĩnh v c ho t ñ ng................................................ 109
B ng 2.8: T ng h p các c p h ng nhà t i khu v c hành chính và ñơn v s nghi p
(so sánh) .................................................................................................................. 113
B ng 2.9: Quy mô và m c ñ s d ng nhà c a các cơ quan hành chính trên toàn
qu c......................................................................................................................... 120
B ng 2.10: Th ng kê ñ u tư xây m i công s làm vi c cơ quan hành chính ......... 123
II. BI U ð
Bi u ñ 2.1: TSNN khu v c hành chính ñ n 0h ngày 1/1/1998 ............................... 96
Bi u ñ 2.2: Cơ c u TSCð không ph i là ñ t theo GTCL ....................................... 97
Bi u ñ 2.3: T tr ng TSNN gi a TW và ðP ........................................................ 103
Bi u ñ 2.4: Cơ c u TSNN chia theo lĩnh v c ho t ñ ng t i th i ñi m ki m kê
(Theo giá tr còn l i t i th i ñi m ki m kê) ............................................................ 107
Bi u ñ 2.5: T tr ng TSNN không ph i là ñ t c p Huy n, Xã qu n lý................ 108
Bi u ñ 2.6: TSCð là nhà phân theo c p h ng nhà (Tính theo di n tích ki m kê) 111

5. 1
L I M ð U
1/ Tính c p thi t c a ñ tài
L ch s hình thành, t ch c và phát tri n c a các nhà nư c trên th gi i ñã
kh ng ñ nh r ng: Tài s n công là ngu n l c n i sinh c a ñ t nư c, là y u t cơ
b n c a quá trình s n xu t và qu n lý xã h i, là ngu n l c tài chính ti m năng
cho ñ u tư phát tri n, ph c v công nghi p hoá, hi n ñ i hoá ñ t nư c. N n kinh
t Vi t nam ñang t ng bư c phát tri n theo ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa vì m c
tiêu “dân giàu, nư c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh”. Vì v y, tài s n
công là v n li ng nh m phát tri n kinh t , t o ti n ñ v ng ch c cho kinh t nhà
nư c gi vai trò tr ng y u, góp ph n nâng cao ñ i s ng nhân dân ñ hi n th c
hoá nh ng m c tiêu ñ t ra. Dù không tham gia tr c ti p vào s n xu t nhưng tài
s n công có ý nghĩa quan tr ng cho s phát tri n c a n n kinh t . các qu c gia
phát tri n, qu n lý t t tài s n công cũng ñư c coi là m t trong nh ng tiêu chí ñ
ñánh giá ch t lư ng qu n lý nói chung c a nhà nư c.
Th c t th i gian qua, qu n lý tài s n công luôn là v n ñ th i s c a
Chính ph , Qu c h i. Vi c thi u ch tiêu ñánh giá hi u qu s d ng tài s n
công và hi u qu c a cơ quan hành chính nhà nư c ñang là v n ñ ñư c Chính
ph và các cơ quan h u trách quan tâm. Tình tr ng các cơ quan hành chính,
s nghi p và các ñơn v thu c khu v c công s d ng vư t tiêu chu n ñ nh
m c gây lãng phí, cho thuê, mư n tài s n công không ñúng quy ñ nh, t ý s p
x p, x lý làm th t thoát tài s n công…ñang ñ t ra yêu c u ph i th ng kê và
qu n lý hi u qu lư ng tài s n này. Trong t ng th tài s n công nói chung, tr
s làm vi c - bao g m nhà làm vi c, b ph n ph tr và khuôn viên ñ t - là tài
s n công có giá tr nh t và chi m trên 70% t ng giá tr tài s n công. Công tác
qu n lý tr s làm vi c hi n nay không th c s hi u qu , thi u m t cơ s khoa
h c c v lý thuy t và th c t trong qu n lý, s d ng kh i tài s n có giá tr l n
nh t này. Nhi u ñơn v cơ quan nhà nư c r t khó khăn trong tìm ki m, s p
x p công s làm vi c, nhưng cũng không ít cơ quan nhà nư c khác cho thuê
tr s làm vi c và quy n s d ng ñ t ñư c giao qu n lý. ðây là bi u hi n rõ
ràng nh t v b t c p, vư ng m c trong qu n lý tài s n công. Ngoài ra, công
tác th ng kê theo dõi, s d ng, s p x p chưa ñư c làm t t và thư ng xuyên,

6. 2
trong khi Ngân sách nhà nư c có h n ñã ñ t ra yêu c u l a ch n t i ưu cho s
d ng tài s n công là tr s làm vi c c a cơ quan nhà nư c.
So sánh v n ñ qu n lý tài s n công c a nư c ta v i các nư c trên th gi i,
ta th y các nư c như Canada, C ng hoà Pháp, Newzealand… có c m t quy
trình qu n lý khoa h c v i các căn c có tính ràng bu c chéo như: Quy mô ngân
sách ñư c c p, nhu c u th c t c a c p qu n lý (ví d : s lư ng dân s , quy mô
kinh t ñ a phương, kh i lư ng d ch v hành chính công…) k t h p v i quy
ho ch phát tri n, tình hình th trư ng b t ñ ng s n và vi c h p tác gi a nhà nư c
v i tư nhân (3P) ho c c nh tranh gi a khu v c công và tư trong xây d ng, cho
thuê ñ ñ t ñư c hi u qu t i ưu cho vi c qu n lý, s d ng tr s làm vi c hay
quy n s d ng ñ t công. ðây cũng chính là kinh nghi m, quy trình cho phép
chúng ta tham kh o có ch n l c ñ áp d ng ñ i v i Vi t Nam mà theo chi n lư c
c i cách hành chính qu c gia giai ño n 2000-2010 thì ñ i m i phương pháp qu n
lý tài s n công, trong ñó có n i dung qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan nhà
nư c là m t trong nh ng tr c t c a chi n lư c này. Vì v y, vi c nghiên c u
nh m hoàn thi n công tác qu n lý tài s n công nói chung và tr s làm vi c c a
cơ quan hành chính nói riêng có ý nghĩa h t s c quan tr ng trong ñi u ki n Lu t
qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c ñư c tri n khai t năm 2009. V i ý nghĩa ñó,
tác gi l a ch n ñ tài: “ Qu n lý tài s n công trong các cơ quan hành chính
nhà nư c Vi t Nam” cho lu n án ti n sĩ c a mình.
2/ M c ñích và ý nghĩa nghiên c u
Trên cơ s t ng k t kinh nghi m c a các nư c v mô hình qu n lý tài s n công,
ñ c bi t là mô hình qu n lý b t ñ ng s n công, ñ ng th i căn c vào th c ti n qu n
lý tài s n công là tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nhà nư c hi n nay nư c
ta, lu n án t p trung vào gi i quy t cơ b n v n ñ liên quan ñ n qu n lý tài s n nhà
nư c là tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nh m nh ng m c ñích sau:
- H th ng l i cơ s lý thuy t v qu n lý tài s n công và qu n lý tr s làm
vi c c a cơ quan hành chính nhà nư c.
- Phân tích, ñánh giá th c tr ng công tác qu n lý tài s n nhà nư c, tr s cơ
quan hành chính chính k t khi C c qu n lý công s n th ng nh t qu n lý tài s n
công ñ ch rõ nh ng k t qu tích c c và t n t i trong qu n lý.

7. 3
- ð xu t nh ng gi i pháp m i nh m hoàn thi n công tác qu n lý tài s n công
là tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nhà nư c nh m ñ m b o k lu t tài khoá
t ng th và hi u qu phân b ngu n l c cho m i c p hành chính. ð m b o hi u qu
s d ng c a tài s n công trong ñi u ki n NSNN có h n ñ i v i m i c p hành chính
nên ñ tài ñưa ra mô hình t ng công ty ñ u tư và kinh doanh b t ñ ng s n nhà nư c,
bên c nh ñó là phương pháp ñ nh giá l i ñ nh kỳ b t ñ ng s n công.
Các mô hình, phương pháp qu n lý và kinh nghi m c a các nư c ñã c i cách
hi u qu qu n lý tài s n công, nh t là b t ñ ng s n công, ñ ng th i h th ng ch tiêu
ñánh giá mà các nư c ñã xây d ng cho qu n lý tài s n công s ñư c ñ tài s d ng
ñ ñánh giá và minh ch ng cho ch t lư ng qu n lý.
V i m c ñích ñ t ra cho ñ tài như trên, vi c nghiên c u s th c s có ý nghĩa
to l n cho quá trình c i cách tài chính công c a Vi t Nam, nâng cao ch t lư ng
qu n lý nhà nư c v m i m t, l y vi c ñ i m i qu n lý tài s n công là m c tiêu
tr ng tâm làm thay ñ i cách th c, mô hình qu n lý hi u qu s d ng ngu n l c c a
nhà nư c t i các cơ quan công quy n.
Kỳ v ng c a ñ tài là nh ng gi i pháp ñưa ra ñư c cơ quan nhà nư c áp
d ng s làm thay ñ i căn b n theo hư ng tích c c ñ m b o các tiêu chí chung
c a chu n m c qu n lý chi tiêu công và minh b ch, trách nhi m trong qu n lý
nhà nư c.
3./ Ph m vi và ñ i tư ng nghiên c u.
Khái ni m tài s n công là m t khái ni m r ng có tính tương ñ i và ñư c hi u
theo nh ng nghĩa khác nhau tuỳ thu c vào quy ñ nh, mô hình qu n lý c a t ng khu
v c, xã h i và mô hình kinh t . Trong các cơ quan hành chính nhà nư c, tài s n
công bao g m tr s làm vi c, phương ti n v n t i, máy móc, trang thi t b và các
phương ti n làm vi c khác. Tuy nhiên, lu n án ch t p trung nghiên c u tài s n công
là tr s làm vi c thu c quy n qu n lý c a các cơ quan hành chính nhà nư c.
ðây là tài s n có giá tr l n nh t, có tính ch t ñ c bi t và r t khó ñánh giá hi u qu ,
nh t là khi nư c ta ñang trong quá trình xây d ng h th ng tiêu chí ñánh giá hi u
qu ho t ñ ng c a cơ quan hành chính nhà nư c.
ð có th ñi sâu phân tích và ñ xu t gi i pháp sát th c, ñ tài d a trên phương
di n là cơ quan qu n lý nhà nư c (C c qu n lý công s n) ñ i v i tài s n công ñ

8. 4
xem xét công tác qu n lý c a các ñơn v , các c p liên quan ñ n tr s làm vi c c a
cơ quan hành chính nhà nư c.
4./ Phương pháp nghiên c u
ð tài ñư c nghiên c u d a trên phương pháp phân tích th c ch ng và
phương pháp phân tích chu n t c trong nghiên c u kinh t . ð ng th i ñ tài s d ng
phương pháp phân tích ñ nh lư ng trong th ng kê thông qua mô hình ñ nh giá ñ t
hay xây d ng ñ nh m c s d ng tài s n công ñ so sánh, ñánh giá, tìm gi i pháp
hoàn thi n phương th c qu n lý.
ð hoàn thành t t ñ tài này, ngoài s ch b o, giúp ñ c a thày cô hư ng
d n tr c ti p, tác gi còn nh n ñư c s giúp ñ c a các thày cô trong khoa và
ngoài khoa Ngân hàng Tài chính, cán b th c t công tác t i C c qu n lý công
s n trong th i gian nghiên c u sinh làm vi c, th c t p. Nghiên c u sinh còn tìm
hi u mô hình qu n lý c a Pháp và c a Québec-Canada ñ so sánh v i Vi t nam.
Quá trình th c t p 4 tháng t i Québec nh m tìm hi u v qu n lý tài s n công t i
bang này, ñ tài nh n ñư c s giúp ñ và tư v n c a thày giáo gi ng d y t i ð i
h c T ng h p Québec (UQAM) và thành viên h i ñ ng tư v n T ng công ty b t
ñ ng s n Québec (SITQ- Société Immobilière Trans-Québec) trong vi c ñ xu t
mô hình t ng công ty ñ c bi t cho ñ tài nghiên c u.
5./ T ng quan nghiên c u ñ tài
Nghiên c u v qu n lý tài s n công trên th gi i ñư c t ng h p và ñúc rút kinh
nghi m làm c m nang tham kh o, áp d ng cho các t ch c qu c t khi tư v n chính
sách cho các qu c gia thư ng ñ c p ñ n công trình nghiên c u và giáo trình có tính
qu c t . ðó là “Managing Government Property Assets: Sharing International
Experiences”, “Central Government Asset Management Reforms” và “Property-
Related Public-Private Partnerships” c a hai tác gi là Olga Kaganova, Ph.D., giáo
sư t i The Urban Institute cùng v i Giáo sư James Mc Kellar, Professor of Real
Property, Academic Director, Executive Director Real Property Program, York
University.
Hai tác gi này ñã ñưa ra r t nhi u kinh nghi m tham kh o cho Vi t nam
thông qua tài li u trao ñ i kinh nghi m v i C c qu n lý công s n, B Tài chính. Lý
thuy t chung v c i cách và qu n lý b t ñ ng s n công, tr s làm vi c ñư c h

9. 5
th ng hoá qua kinh nghi m c i cách c a các nư c trong ñó có nh ng nư c v i
nhi u nét tương ñ ng Vi t Nam như Trung qu c, Nga…
nư c ta, cơ quan qu n lý trung ương v tài s n công ñó chính là C c qu n lý
công s n thu c B Tài chính. Cho ñ n th i ñi m hi n t i có th k ñ n m t ñ tài
nghiên c u khoa h c c a PGS.TS. Nguy n Ngô Th Hoài Thu, Phó giám ñ c Trư ng
ñào t o cán b tài chính là “Hoàn thi n cơ ch qu n lý nhà công s t i các cơ quan hành chính
nhà nư c”. M t ñ tài nghiên c u khoa h c khác t i H c vi n hành chính c a TS. Tr n
Văn Giao, Ch nhi m ñ tài ñó là “ Qu n lý tài s n công trong các cơ quan hành chính
- s nghi p hi n nay Vi t Nam”. Nghiên c u liên quan ñ n ñ tài c p ñ nghiên c u
sinh hi n t i chưa có tác gi nào th c hi n liên quan ñ n qu n lý tài s n công nói chung
hay tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nói riêng. M t cơ s lý thuy t khoa h c cho
qu n lý Tài s n công hi n nay ñó chính là giáo trình Qu n lý tài s n công c a ñ ng tác
gi PGS.TS. Nguy n Th B t và PGS.TS. Nguy n Văn Xa cùng s tham gia c ng tác
c a nghiên c u sinh ñư c xu t b n làm giáo trình gi ng d y môn qu n lý công s n c a
Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân.
Các công trình nghiên c u nêu trên ñã khái quát th c tr ng qu n lý tài s n
công c a nư c ta, ñưa ra nh ng ñánh giá và gi i pháp nhưng ch y u mang tính
khuy n ngh và chưa bao quát, chưa d a trên nh ng chu n m c qu n tr tài s n công
mang tính qu c t . Giáo trình Qu n lý tài s n công cũng m i ñ c p có tính khoa
h c và h th ng nguyên t c ñ c ñi m và n i dung qu n lý tài s n công nói chung.
Giáo trình không có lý thuy t chung v qu n lý tr s làm vi c công nói chung và
tr s c a cơ quan hành chính nói riêng. Bên c nh ñó, ñ tài c n m t h th ng các
nguyên t c chung và gi i pháp t ng th ñ nh lư ng trong qu n lý nhưng các công
trình nêu trên chưa gi i quy t ñư c mà m i d ng l i ñ nh tính.
6./ K t c u c a ñ tài
ð tài ñư c k t c u g m ba chương: ngoài ph n m ñ u, k t lu n và ph l c
tham kh o.
- Chương 1: T ng quan v qu n lý Tài s n công trong các cơ quan hành chính
nhà nư c.
Chương này phân tích t ng th nh ng n i dung chính c a công tác qu n lý tài
s n công: như ñ c ñi m, phân lo i ñ n quá trình qu n lý t khi hình thành, s d ng,

10. 6
khai thác, s a ch a và thanh lý. Kinh nghi m qu n lý c a m t s nư c và bài h c
rút ra cho nư c ta trong quá trình hoàn thi n mô hình qu n lý tài s n nhà nư c.
- Chương 2: Th c tr ng qu n lý tr s làm vi c c a các cơ quan hành chính
nhà nư c Vi t nam.
Chương này trình bày t ng quát công tác qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan
hành chính nhà nư c, t quy ñ nh pháp lu t ñ n th c ti n qu n lý và nh ng k t qu
ñ t ñư c cùng h n ch trong qu n lý.
- Chương 3: Hoàn thi n qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nhà
nư c Vi t nam.
V i tư cách là cơ quan qu n lý nhà nư c v tài s n công (C c qu n lý công
s n) xem xét và ñ ra nh ng gi i pháp, ki n ngh . ð tài ñưa ra nh ng ñi m m i
trong qu n lý tr s làm vi c c a cơ quan hành chính nhà nư c nói riêng và b t
ñ ng s n công nói chung như: phương pháp ñ nh giá l i, xây d ng ñ nh m c linh
ho t và mô hình công ty ñ c bi t như m t s nư c…
Ph n ph l c là nh ng b ng bi u s li u liên quan ñ n qu n lý tài s n công,
nh ng quy ñ nh c a m t s nư c trong lĩnh v c này cùng v i danh m c công trình
và tài li u tham kh o.

11. 7
CHƯƠNG 1
T NG QUAN V QU N LÝ TÀI S N CÔNG TRONG CÁC CƠ
QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯ C
Nhà nư c là ch s h u c a m i tài s n công, song Nhà nư c không ph i là
ngư i tr c ti p s d ng toàn b tài s n công. Tài s n công ñư c Nhà nư c giao cho
các cơ quan hành chính nhà nư c, các ñơn v s nghi p công, các ñơn v l c lư ng
vũ trang nhân dân, các t ch c kinh t , các t ch c, ñoàn th khác v.v... tr c ti p
qu n lý, s d ng. Như v y, quy n s h u tài s n và quy n s d ng tài s n có s
tách r i. ð th c hi n vai trò ch s h u tài s n công c a mình, Nhà nư c ph i th c
hi n t t ch c năng qu n lý nhà nư c ñ i v i tài s n công. Th c t cho th y s phát
tri n khác nhau c a m i n n kinh t g n v i h th ng qu n lý nhà nư c m c ñ
ch t ch , linh ho t và khoa h c khác nhau, không nh ng th tài s n nhà nư c có kh
năng sinh l i và ñư c s d ng hi u qu khác nhau. M t cách ti p c n nhanh nh t
khi tìm hi u v hi u qu qu n lý c a m t qu c gia ñó chính là cách th c t ch c,
khai thác, hi n tr ng s d ng tài s n công t i các cơ quan nhà nư c khi chúng ta ñ n
làm vi c hay ti p c n các cơ quan hành chính này. Trong chương này, lu n án xin
trình bày m t cách có h th ng lý thuy t chung v qu n lý tài s n công trong các cơ
quan hành chính nhà nư c làm cơ s phương pháp lu n cho Chương II khi xem xét
ñánh giá th c tr ng qu n lý tài s n công Vi t Nam hi n nay.
1.1./ Cơ quan hành chính nhà nư c trong n n kinh t qu c dân.
1.1.1./ V trí cơ quan hành chính trong n n kinh t qu c dân.
1.1.1.1./ Khái ni m và ñ a v pháp lý c a cơ quan hành chính nhà nư c.
Trong các quan h kinh t xã h i các khái ni m như Qu c h i, Chính ph , B ,
ngành, Toà án, ð ng, ðoàn th ... xu t hi n thư ng xuyên và ñư c hi u chung là cơ quan
c a nhà nư c. Câu h i ñư c ñ t ra là: Làm th nào phân ñ nh s khác bi t gi a nhà nư c,
chính ph , toà án...r i cơ quan hành chính, ñơn v s nghi p, t ch c chính tr , t ch c xã
h i, t ch c ngh nghi p c a nhà nư c...?.
Theo giáo trình Tài chính nhà nư c c a H c vi n Tài chính và giáo trình Kinh
t và Tài chính công c a Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân, khi ñ c p ñ n chính
ph là ñ c p ñ n cơ quan hành pháp c a m t nhà nư c. ð c u thành nên m t nhà

12. 8
nư c c n có h th ng tam quy n phân l p là l p pháp (Qu c h i), hành pháp (Chính
ph ) và tư pháp (Toàn án, Vi n ki m sát). D a theo giáo trình tài chính nhà nư c thì
các cơ quan ñư c nh c t i là cơ quan hành chính nhà nư c ñ i di n cho khu v c
công. Bên c nh cơ quan hành chính còn có các ñơn v s nghi p nhà nư c. ðây là
các ñơn v th c hi n cung c p các d ch v xã h i công c ng và các d ch v nh m
duy trì s ho t ñ ng bình thư ng c a các ngành kinh t qu c dân. Ho t ñ ng c a
các ñơn v này không vì m c tiêu l i nhu n mà ch y u mang tính ch t ph c v .
Các ñơn v s nghi p ch y u ho t ñ ng trong lĩnh v c văn hoá xã h i như y t , văn
hoá, th thao truy n hình... Ho t ñ ng trong lĩnh v c kinh t có các ñơn v s
nghi p c a ngành như: s nghi p nông nghi p, lâm nghi p, giao thông thu
l i....Do ho t ñ ng mang tính ph c v là ch y u, các ñơn v s nghi p ñư c chia ra
g m ñơn v s nghi p không có thu và ñơn v s nghi p có thu. M c dù v y các ñơn
v này v n hư ng toàn b hay m t ph n kinh phí ho t ñ ng t ngân sách nhà nư c.
Vi c phân tách rõ ch c năng nhi m v gi a hai cơ quan này r t c n thi t cho công
tác qu n lý tài s n nhà nư c sau này.
Ngoài ra, nh c t i khu v c công còn ph i li t kê các t ch c chính tr , t ch c
chính tr - xã h i, t ch c chính tr xã h i - ngh nghi p, t ch c xã h i và h th ng
doanh nghi p nhà nư c gi vai trò then ch t trong ñi u ti t kinh t . Tuy nhiên, x p
v trí trung tâm trong qu n lý và ñi u hành c a m t nhà nư c ñó là h th ng cơ
quan hành chính. V y ñ a v pháp lý c a cơ quan hành chính nhà nư c ñư c quy
ñ nh như th nào?
ð a v pháp lý hành chính là t ng th các quy n và nghĩa v pháp lý hành
chính c a các cơ quan hành chính nhà nư c. ðây là nh ng kh năng pháp lý quan
tr ng t o ñi u ki n cho các cơ quan hành chính nhà nư c th c hi n t t ch c năng
nhi m v qu n lý hành chính nhà nư c c a mình. ð a v pháp lý hành chính c a các
cơ quan hành chính nhà nư c do pháp lu t quy ñ nh. Tuy nhiên, m i cơ quan hành
chính nhà nư c có ñ a v pháp lý hành chính riêng ñư c quy ñ nh c th , rõ ràng,
không ch ng chéo, trùng l p trong quá trình th c thi ho t ñ ng qu n lý nhà nư c.
ðó cũng chính m t ñi m khác bi t cơ b n gi a cơ quan hành chính và ñơn v s
nghi p s ñư c trình bày trong ph n ti p theo.
Tóm l i: Cơ quan hành chính nhà nư c là cơ quan có ch c năng qu n lý hành
chính nhà nư c. Các cơ quan hành chính th c hi n ho t ñ ng ch p hành-ñi u hành

13. 9
(ñó là nh ng ho t ñ ng ñư c ti n hành trên cơ s lu t và ñ th c thi lu t) nh m th c
hi n ch c năng qu n lý nhà nư c. Như v y ho t ñ ng ch p hành-ñi u hành hay còn
g i là ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c là phương di n ho t ñ ng ch y u
c a cơ quan hành chính nhà nư c. Các cơ quan nhà nư c khác cũng th c hi n ho t
ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c nhưng ñó không ph i là phương di n ho t ñ ng
ch y u mà ch là ho t ñ ng ñư c th c hi n nh m hư ng t i hoàn thành ch c năng
cơ b n c a các cơ quan nhà nư c ñó như: ch c năng l p pháp c a Qu c h i, ch c
năng xét x c a toà án nhân dân, ch c năng ki m sát c a vi n ki m sát nhân dân.
Ch các cơ quan hành chính nhà nư c khi th c hi n ho t ñ ng qu n lý hành chính
nhà nư c là ñ nh m hoàn thành ch c năng qu n lý hành chính nhà nư c.
1.1.1.2./ ð c ñi m cơ quan hành chính nhà nư c.
Kinh nghi m các nư c phát tri n cho th y, khi phân tách rõ các cơ quan nhà
nư c cho phép phân c p qu n lý, phân quy n trách nhi m ch t ch quy t ñ nh cho
hi u qu ho t ñ ng c a khu v c công. ð c bi t s khác nhau v ch c năng nhi m
v c a các cơ quan nên công tác qu n lý tài s n công c a nhà nư c t i các ñơn v
này t n t i các nguyên t c và mô hình khác nhau. Trong ph m vi nghiên c u c a ñ
tài s t p trung vào qu n lý tài s n công t i cơ quan hành chính nên hi u rõ và c th
vai trò cơ quan hành chính có ý nghĩa quan tr ng trong ñ nh hư ng qu n lý sau này.
Cơ quan hành chính nhà nư c là b ph n h p thành c a b máy nhà nư c
ñư c thành l p ñ th c hi n ch c năng qu n lý hành chính nhà nư c. Khi nghiên
c u ñ a v pháp lý hành chính trên cho th y vai trò c a cơ quan hành chính nhà
nư c v i tư cách là ch th c a pháp lu t hành chính và là ch th c a quan h pháp
lu t hành chính.
*./ T ch c cơ quan hành chính ph thu c vào mô hình t ch c nhà nư c; ñó
là nhà nư c nư c liên bang hay mô hình nhà nư c m t c p như nư c ta. ð i v i
nư c ta, cơ quan hành chính g m cơ quan hành chính trung ương và cơ quan hành
chính ñ a phương, c th :
- Cơ quan hành chính trung ương là các cơ quan qu n lý hành chính mà th m
quy n c a các quy t ñ nh hành chính có hi u l c trong ph m vi c nư c, k c cơ
quan có th m quy n chung và th m quy n riêng. B máy c a cơ quan hành chính
trung ương ñ t t i th ñô, trung tâm chính tr c a c nư c. ð th c hi n các ch c
năng c a mình các cơ quan hành chính trung ương như Chính ph , B ,

14. 10
ngành...thành l p các cơ quan hành chính bên trong nh m gi i quy t các công vi c
chuyên môn có liên quan như c c, v , vi n..., ngoài ra cơ quan trung ương còn có
th hình thành nh ng ñ i di n t i các vùng mi n trong y u c a ñ t nư c.
- T i c p ñ a phương có cơ quan hành chính ñ a phương, ñây là m t b ph n c a cơ
quan nhà nư c th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c nói chung t i ñ a phương phân c p.
D a trên nguyên t c phân c p, g n v i phân quy n căn c vào ñ a gi i hành chính nên
quy t ñ nh c a cơ quan hành chính trung ương có hi u l c trên c nư c, còn ñ a phương
ch có hi u l c t i ñ a phương phân c p mà thôi. ð th c hi n ch c năng qu n lý c a
mình, cơ quan hành chính ñ a phương như UBND thành l p các cơ quan hành chính giúp
vi c có ch c năng qu n lý nhà nư c ñ a phương và b o ñ m s th ng nh t qu n lý c a
ngành ho c lĩnh v c công tác t trung ương ñ n cơ s , ví d : tài chính, k ho ch, y t , tài
nguyên... Các cơ quan chuyên môn ch u s qu n lý theo nguyên t c song trùng: v t
ch c, biên ch do UBND các c p tương ng, còn v nghi p v chuyên môn do cơ quan
chuyên môn c p trên ví d v tài chính là B tài chính.
*./ ð c ñi m chung c a cơ quan nhà nư c và ñ c trưng riêng c a cơ quan
hành chính: Là m t b ph n quan tr ng c a nhà nư c, cơ quan hành chính cũng có
ñ c ñi m chung như sau:
Cơ quan hành chính nhà nư c có quy n nhân danh nhà nư c khi tham gia
vào các quan h lu t pháp nh m th c hi n các quy n và nghĩa v pháp lý v i m c
ñích hư ng t i l i ích công.
H th ng cơ quan hành chính có cơ c u t ch c phù h p v i ch c năng,
nhi m v , quy n h n do pháp lu t quy ñ nh.
Các cơ quan hành chính ñư c thành l p và ho t ñ ng d a trên nh ng quy
ñ nh c a pháp lu t, có ch c năng, nhi m v th m quy n riêng và có nh ng m i
quan h ph i h p trong th c thi công vi c ñư c giao.
Ngu n nhân s chính c a cơ quan hành chính nhà nư c là ñ i ngũ cán b ,
công ch c ñư c hình thành t tuy n d ng, b nhi m ho c b u c theo quy ñ nh c a
Pháp l nh cán b công ch c.
Bên c nh ñó cơ quan hành chính nhà nư c có các ñ c trưng riêng sau:
Cơ quan hành chính do nhà nư c thành l p, ch u s ki m tra c a cơ quan nhà
nư c c p trên l p ra nh m th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c b ng ho t ñ ng ch p

15. 11
hành và ñi u hành quy n l c c a nhà nư c. Cơ quan hành chính ñư c quy ñ nh có
th m quy n pháp lý, xu t phát t quy n l c nhà nư c.
Các cơ quan hành chính có m i liên h ch t ch v i nhau (quan h tr c thu c
trên dư i, tr c thu c ngang và quan h chéo) t o thành m t th th ng nh t theo th b c
mà trung tâm ch ñ o là Chính ph nh m b o ñ m th c hi n nhi m v ch p hành m t
cách nh t quán, hi u qu . ðó là h th ng b máy ph c t p, nhi u ñ u m i ñư c biên
ch v i h t nhân c a h th ng là công ch c.
Cơ quan hành chính là cơ quan nhà nư c th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c
b ng phương pháp ñơn phương quy t ñ nh, phương pháp quy t ñ nh m t chi u g n v i
quy n l c tuy t ñ i. Cùng v i s ña d ng c a các lĩnh v c xã h i, cơ quan hành chính
nhà nư c th c hi n ch c năng qu n lý trên m i phương di n, vì v y nó ñư c t ch c
thành h th ng các cơ quan qu n lý trong t ng lĩnh v c.
H th ng cơ quan hành chính có nghĩa v t ch c ñ m b o quy n t do, l i
ích h p pháp c a công dân b ng các chương trình kinh t xã h i phân ph i công
b ng, h p lý cho ngư i dân. ð th c hi n ch c năng qu n lý hành chính c n có các
phương ti n ñó chính là tài s n công, Dó ñó cùng v i qu n lý nhà nư c thì cơ quan
hành chính còn qu n lý c tài s n công trong n n kinh k .
*./ Phân bi t cơ quan hành chính và ñơn v s nghi p c a nhà nư c.
ðơn v s nghi p công là m t ph n c a khu v c công, là cơ quan ñư c Nhà
nư c thành l p ñ th c hi n các ho t ñ ng s nghi p như giáo d c, y t , văn hoá th
thao, truy n hình, nghiên c u...có v trí quan tr ng trong n n kinh t qu c dân vì các
ñơn v này cung c p cho xã h i ngu n nhân l c ch t lư ng cao, các công trình
nghiên c u khoa h c cơ b n ph c v kinh t xã h i phát tri n, ñ ng th i các ñơn v
này còn cung c p cho xã h i các d ch v công trong lĩnh v c y t , văn hoá, th thao,
truy n hình...
S khác nhau cơ b n gi a cơ quan hành chính và ñơn v s nghi p nhà nươc
ñư c th hi n c th như sau:
- V ch c năng nhi m v : Cơ quan hành chính th c hi n ch c năng qu n lý
nhà nư c, còn ñơn v s nghi p công th c hi n ch c năng cung c p các d ch v
công trong các lĩnh v c, y t , văn hoá, th thao, phát thanh truy n hình... Trong
khi các cơ quan hành chính ñư c phân c p, phân quy n phân ñ nh rõ lĩnh v c

16. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 50385
DOWNLOAD: + Link tải: Xem bình luận
Hoặc : + ZALO: 0932091562