Download luận án tiến sĩ ngành kế toán với đề tài: Hoàn thiện hệ thống báo cáo thường niên trong các Công ty CP Niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

1. bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Lª ThÞ Tó Oanh
hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o th−êng niªn
trong c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt trªn
thÞ tr−êng chøng kho¸n viÖt nam
luËn ¸n tiÕn sÜ kinh doanh vµ qu¶n lý
Hµ Néi - 2012

2. bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Lª ThÞ Tó Oanh
hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o th−êng niªn
trong c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt trªn
thÞ tr−êng chøng kho¸n viÖt nam
Chuyên ngành : K toán (k toán, ki m toán và phân tích)
Mã s : 62.34.30.01
luËn ¸n tiÕn sÜ kinh doanh vµ qu¶n lý
Ngư i hư ng d n khoa h c: 1. GS. TS. NGUY N VĂN CÔNG
2. PGS. TS. NGUY N NĂNG PHÚC
Hµ Néi - 2012

3. L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các k t qu nêu trong lu n án là trung th c, có
ngu n g c rõ ràng và chưa t ng ñư c ai công b trong
b t c công trình nào khác.
TÁC GI
Lê Th Tú Oanh

4. M C L C
Trang
TRANG PH BÌA
L I CAM ðOAN
M C L C
DANH M C CÁC B NG
DANH M C CÁC HÌNH
DANH M C CH VI T T T
M ð U 1
T NG QUAN NGHIÊN C U 8
Chương 1: CƠ S LÝ LU N V H TH NG BÁO CÁO THƯ NG NIÊN
TRONG CÁC CÔNG TY C PH N NIÊM Y T TRÊN TH
TRƯ NG CH NG KHOÁN 11
1.1. Báo cáo thư ng niên và m i quan h gi a báo cáo thư ng niên v i
báo cáo tài chính 11
1.1.1. B n ch t và vai trò c a báo cáo thư ng niên 11
1.1.2. Phân lo i thông tin trong báo cáo thư ng niên 15
1.1.3. Các nhân t nh hư ng ñ n báo cáo thư ng niên 17
1.1.4. M i quan h gi a báo cáo thư ng niên và báo cáo tài chính 22
1.2. H th ng báo cáo thư ng niên c a các công ty c ph n niêm y t trên
th trư ng ch ng khoán 29
1.2.1. Th trư ng ch ng khoán và ch c năng c a th trư ng ch ng khoán 29
1.2.2. ð c ñi m c a các công ty c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng
khoán có nh hư ng ñ n h th ng báo cáo thư ng niên 32
1.2.3. H th ng báo cáo thư ng niên trong các công ty c ph n niêm y t trên
th trư ng ch ng khoán 34
1.3. H th ng báo cáo thư ng niên c a các công ty c ph n niêm y t trên
th trư ng ch ng khoán t i m t s nư c trên th gi i và bài h c
kinh nghi m cho Vi t Nam 35
1.3.1. Báo cáo thư ng niên t i m t s nư c trên th gi i 35
1.3.2. Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam 44
K t lu n chương 1 46

5. Chương 2: TH C TR NG H TH NG BÁO CÁO THƯ NG NIÊN
C A CÁC CÔNG TY C PH N NIÊM Y T TRÊN TH
TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM 47
2.1. T ng quan v th trư ng ch ng khoán Vi t Nam và các công ty c
ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 47
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n 47
2.1.2. ð c ñi m ho t ñ ng kinh doanh c a các công ty c ph n niêm y t trên
th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 51
2.1.3. Vai trò c a công ty c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán
Vi t Nam 54
2.2. H th ng báo cáo thư ng niên trong các công ty c ph n niêm y t
trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 55
2.2.1. Th c tr ng h th ng báo cáo thư ng niên theo quy ñ nh c a pháp lu t
Vi t Nam 55
2.2.2. Th c tr ng h th ng báo cáo thư ng niên c a các công ty c ph n
niêm y t 62
2.2.3. ðánh giá th c tr ng h th ng báo cáo thư ng niên trong các công ty c
ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 79
K t lu n chương 2 104
Chương 3: QUAN ðI M VÀ GI I PHÁP HOÀN THI N H TH NG BÁO
CÁO THƯ NG NIÊN C A CÁC CÔNG TY C PH N NIÊM
Y T TRÊN TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM 105
3.1. S c n thi t, nguyên t c và quan ñi m hoàn thi n h th ng báo cáo
thư ng niên c a các công ty c ph n niêm y t trên th trư ng
ch ng khoán Vi t Nam 105
3.1.1. S c n thi t ph i hoàn thi n 105
3.1.2. Nguyên t c hoàn thi n 109
3.1.3. Quan ñi m hoàn thi n 111
3.2. Gi i pháp hoàn thi n h th ng báo cáo thư ng niên c a các công ty
c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 112
3.2.1. Hoàn thi n v hình th c báo cáo 112
3.2.2. Hoàn thi n s lư ng báo cáo b ph n 114
3.2.3. Hoàn thi n n i dung báo cáo 116

6. 3.2.4. Hoàn thi n v ch tiêu tài chính cơ b n 128
3.2.5. Hoàn thi n v th i gian và cách th c công b thông tin 133
3.2.6. M u báo cáo thư ng niên ñ xu t 133
3.3. ði u ki n th c hi n các gi i pháp hoàn thi n h th ng báo cáo
thư ng niên c a các công ty c ph n niêm y t trên th trư ng
ch ng khoán 143
3.3.1. V phía Nhà nư c 144
3.3.2. V phía các công ty c ph n niêm y t 147
K t lu n chương 3 149
K T LU N 150
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI ðà CÔNG B
LIÊN QUAN ð N ð TÀI LU N ÁN
TÀI LI U THAM KH O
PH L C

7. DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 1.1: So sánh quy ñ nh v công b thông tin trong BCTN gi a Trung
Qu c ñ i l c và H ng Kông 44
B ng 2.1: M u “Báo cáo thư ng niên” 57
B ng 2.2: Th t s p x p các tài li u trong BCTN 2010 c a m t s CTCP
niêm y t 66
B ng 2.3: ðánh giá v hình th c BCTN 79
B ng 2.4: M c ñ quan tâm c a ngư i s d ng ñ i v i các báo cáo b ph n 82
B ng 2.5: S c n thi t cùng có báo cáo c a HðQT và BGð 83
B ng 2.6: S c n thi t ph i có báo cáo ki m toán trong BCTN 83
B ng 2.7: S c n thi t ph i có BCTC trong BCTN 84
B ng 2.8: N i dung không c n thi t c a BCTN 90
B ng 2.9: N i dung trong báo cáo c a HðQT không c n thi t 92
B ng 2.10: N i dung không c n thi t trong báo cáo c a BGð 93
B ng 2.11: N i dung trùng l p trong báo cáo c a HðQT và BGð 94
B ng 2.12: N i dung báo cáo c a HðQT và BGð theo quy ñ nh c a Thông
tư s 09/2010/TT-BTC 95
B ng 2.13: ðánh giá v m c ñ khó khăn khi s d ng BCTN 96
B ng 2.14: M c ñ quan tâm ñ n ch tiêu tài chính trong BCTN 98
B ng 2.15: M c ñ quan tâm ñ n ch tiêu phân tích trong BCTN 99
B ng 2.16: ðánh giá v th i gian công b thông tin 101
B ng 3.1: nh hư ng c a BCTN ñ n nhà ñ u tư 107
B ng 3.2: nh hư ng c a BCTN ñ n chuyên gia 108
B ng 3.3: Báo cáo thay ñ i v n ch s h u 125
B ng 3.4: M c ñ ñ ng ý b sung các thông tin trong BCTN 126
B ng 3.5: ðánh giá v m c ñ c n thi t ph i ki m toán thông tin phi tài chính 128
B ng 3.6: Báo cáo thư ng niên ñ xu t 134

8. DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1: S lư ng công ty niêm y t, kh i lư ng c phi u niêm y t và
kh i lư ng c phi u giao d ch trên th trư ng 49
Hình 2.2: S tài kho n giao d ch 50
Hình 2.3: S lư ng CTCP niêm y t 51
Hình 2.4: M u kh o sát theo k t qu bình ch n cu c thi BCTN 62
Hình 2.5: M u kh o sát theo quy mô v n ñi u l 63
Hình 2.6: Cơ c u ñ i tư ng kh o sát 64
Hình 2.7: Trình ñ h c v n c a ñ i tư ng kh o sát 64
Hình 2.8: ðánh giá m c ñ ñ ng ý quy ñ nh khuôn m u c a BCTN 80
Hình 2.9: M c ñ quan tâm c a ngư i s d ng ñ i v i các báo cáo b ph n 82
Hình 2.10: ðánh giá m c ñ c n thi t c a các báo cáo b ph n 85
Hình 2.11: ðánh giá n i dung không c n thi t c a BCTN 91
Hình 2.12: ðánh giá n i dung không c n thi t trong báo cáo H i ñ ng qu n tr 92
Hình 2.13: ðánh giá n i dung không c n thi t trong báo cáo c a BGð 94
Hình 2.14: So sánh ñánh giá m c ñ khó khăn khi s d ng BCTN 96
Hình 2.15: So sánh m c ñ quan tâm v các ch tiêu tài chính trong BCTN 98
Hình 2.16: So sánh m c ñ quan tâm v các ch tiêu phân tích trong BCTN 100
Hình 2.17: ðánh giá kênh thông tin BCTN ñư c bi t ñ n 101
Hình 3.1: M c ñ nh hư ng c a BCTN ñ n nhà ñ u tư 107
Hình 3.2: M c ñ nh hư ng c a BCTN ñ n chuyên gia 108
Hình 3.3: So sánh m c ñ ñ ng ý b sung các thông tin trong BCTN 127

9. DANH M C CH VI T T T
ASB : H i ñ ng chu n m c k toán Anh
BCðKT : B ng cân ñ i k toán
BCKQKD : Báo cáo k t qu kinh doanh
BCLCTT : Báo cáo lưu chuy n ti n t
BCTC : Báo cáo tài chính
BCTN : Báo cáo thư ng niên
BGð : Ban giám ñ c
BKS : Ban ki m soát
CTCP : Công ty c ph n
DN : Doanh nghi p
DNNN : Doanh nghi p nhà nư c
FASB : H i ñ ng chu n m c k toán M
GDCK : Giao d ch ch ng khoán
HðQT : H i ñ ng qu n tr
HNX : S giao d ch ch ng khoán Hà N i
HOSE : S giao d ch ch ng khoán TP. H Chí Minh
IASB : H i ñ ng chu n m c qu c t
KTV : Ki m toán viên
OTC : Th trư ng ch ng khoán không t p trung
ROA : S c sinh l i c a tài s n
ROE : S c sinh l i c a v n ch s h u
SEC : y ban ch ng khoán M
TMBCTC : Thuy t minh báo cáo tài chính
TNDN : Thu nh p doanh nghi p
TP. HCM : Thành ph H Chí Minh
TSCð : Tài s n c ñ nh
TTCK : Th trư ng Ch ng khoán
TTGDCK : Trung tâm giao d ch ch ng khoán
VAS : Chu n m c k toán Vi t Nam
VN-Index : Ch s ch ng khoán Vi t Nam
UBCKNN : y ban Ch ng khoán Nhà nư c
UPCoM : Sàn giao d ch c phi u c a các công ty ñ i chúng chưa niêm y t

10. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Th trư ng ch ng khoán (TTCK) Vi t Nam ñang là môi trư ng còn r t m i
m , h p d n ñ i v i các nhà ñ u tư. Song, ñ l a ch n mã ch ng khoán ñ u tư, các
nhà ñ u tư ph i d a vào r t nhi u ngu n thông tin; trong ñó, thông tin t báo cáo
thư ng niên (BCTN) c a các t ch c niêm y t là m t trong nh ng ngu n thông tin
quan tr ng, ñáng tin c y ñ các nhà ñ u tư ra quy t ñ nh. Báo cáo tài chính (BCTC)
và BCTN ph n ánh kh năng và ti m l c tài chính, an ninh tài chính và hi u qu
kinh doanh c a doanh nghi p (DN). Phân tích và ñánh giá các ch tiêu tài chính
thông qua các BCTN c a các công ty c ph n (CTCP) niêm y t là cách th c mà nhà
ñ u tư “ch n m t g i vàng” có cơ s , tránh tình tr ng ñ u tư theo ki u “tâm lý”,
"ñám ñông".
TTCK t p trung Vi t Nam chính th c ñi vào ho t ñ ng t tháng 7 năm
2000, cách ñây kho ng hơn 10 năm. N u so v i các nư c phát tri n trên th gi i,
TTCK Vi t Nam còn r t non tr . T i nh ng phiên giao d ch ch ng khoán (GDCK)
ñ u tiên, ngày 28/07/2000, TTCK Vi t Nam m i ch có 2 CTCP niêm y t. Tính ñ n
năm 2005, s lư ng các CTCP niêm y t ñã lên t i 27 DN; trong ñó, 20 công ty niêm
y t ñư c hình thành t c ph n hoá doanh nghi p nhà nư c (DNNN) [26, tr.81]. H
th ng thông tin trong giai ño n này c a các công ty còn ch u nh hư ng nhi u c a h
th ng qu n lý cũ, quan ñi m, tư tư ng d a vào ngân sách nhà nư c c p. T năm
2006 ñ n nay, TTCK Vi t Nam ñã có nh ng bư c phát tri n m nh m c v quy mô
và ch t lư ng, v i s tham gia ñông ñ o c a các t ch c niêm y t, nhà ñ u tư. Hàng
hóa trên th trư ng và các công ty môi gi i ngày càng tăng. ð n nay, s lư ng DN
niêm y t trên c 2 sàn Thành ph H Chí Minh (TP. HCM) và Hà N i vào kho ng
600 doanh nghi p. Cùng v i s phát tri n ngày càng m nh c a TTCK Vi t Nam, yêu
c u v công khai, minh b ch trong công b thông tin trên ph m vi r ng và k p th i ñã
tr thành b t bu c v i các công ty niêm y t. Tuy nhiên, các thông tin công b c a các
công ty niêm y t Vi t Nam còn thi u tính minh b ch. T ch c H p tác và Phát tri n
kinh t (OECD) ph i h p v i y ban Ch ng khoán Nhà nư c (UBCKNN) tháng 6

11. 2
năm 2006 ñã công b b n báo cáo ñánh giá tình hình qu n tr c a các công ty Vi t
Nam, trong ñó, nguyên t c v công b thông tin và tính minh b ch c a thông tin v
cơ b n không ñư c các công ty Vi t Nam tuân th [26, tr.81]. Lu t Ch ng khoán Vi t
Nam ñã quy ñ nh t i kho n 1 và 2 ði u 16, trong th i h n 10 ngày k t ngày có báo
cáo tài chính (BCTC) năm ñư c ki m toán, công ty ñ i chúng ph i công b thông tin
ñ nh kỳ v BCTC năm. Theo quy ñ nh v công b thông tin t i kho n 1 m c II c a
Thông tư s 09/2010/TT-BTC ngày 15 tháng 01 năm 2010 c a B Tài chính, th i h n
hoàn thành BCTC năm ch m nh t 90 ngày k t ngày k t thúc năm tài chính và th i
h n n p BCTN ch m nh t là 20 ngày k t ngày k t thúc th i h n hoàn thành báo cáo
tài chính. Song, trên th c t , BCTN còn ñ n ch m v i các nhà ñ u tư.
BCTN ñóng vai trò r t quan tr ng, nó là ngôn ng c a ho t ñ ng kinh doanh
c a các CTCP niêm y t mà nh có ngôn ng ñó, nhà ñ u tư m i có cơ s ñưa ra
ñư c quy t ñ nh ñúng ñ n, k p th i. Vi t Nam, vi c quy ñ nh v công b BCTN
ñ i v i các t ch c niêm y t m i xu t hi n t năm 2007 t i Thông tư 38/TT-BTC
BTC ngày 18 tháng 4 năm 2007 và sau ñó ñư c s a ñ i theo Thông tư s 09/TT-
BTC ngày 15 tháng 01 năm 2010 c a B Tài chính. Tuy nhiên, qua th i gian th c
hi n công b thông tin, các BCTN c a các CTCP niêm y t còn b c l nhi u h n
ch , thi u th ng nh t và chưa hoàn ch nh, gây nhi u khó khăn cho các nhà ñ u tư và
nh ng ngư i s d ng thông tin. Ngoài ra, thông tin trên BCTN hi n t i chưa thích
h p cho phân tích, ñánh giá hi u qu kinh doanh mà v n thiên nhi u v ph c v nhu
c u ki m soát c a Nhà nư c. ði u này m t m t do h th ng BCTN chưa th c s
khoa h c, h p lí và th ng nh t, m t khác do b n thân các công ty niêm y t chưa
nh n th c ñúng v vai trò c a BCTN. Vì th , vi c xây d ng và hoàn thi n h th ng
BCTN c a các CTCP niêm y t trên TTCK ñang là v n ñ c p bách và c n thi t
ph c v vi c ra quy t ñ nh c a các nhà ñ u tư ch ng khoán, góp ph n ñưa TTCK
Vi t Nam ñi vào n ñ nh, ñúng hư ng và h i nh p.
Xu t phát t vai trò quan tr ng c a h th ng BCTN trong các CTCP niêm
y t, sau m t th i gian nghiên c u, tác gi l a ch n ñ tài: “Hoàn thi n h th ng
báo cáo thư ng niên trong các công ty c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng
khoán Vi t Nam” ñ làm lu n án ti n sĩ c a mình.

12. 3
2. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là h th ng BCTN c a các CTCP niêm y t
trên TTCK.
Ph m vi nghiên c u c a lu n án ñư c gi i h n vi c nghiên c u lý lu n, phân
tích th c tr ng và ñ xu t các gi i pháp xây d ng và hoàn thi n h th ng BCTN c a
các CTCP niêm y t trên TTCK Vi t Nam.
3. M c tiêu nghiên c u
V i ñ i tư ng và ph m vi nghiên c u ñã xác ñ nh, lu n án t p trung vào vi c
gi i quy t các v n ñ sau:
- Phân tích có h th ng v lý lu n c a BCTN trong các DN, ch rõ b n ch t
và n i dung mà BCTN c n có.
- ðánh giá th c tr ng h th ng BCTN c a các CTCP niêm y t trên TTCK
Vi t Nam: ưu, như c ñi m và các nguyên nhân ñ hoàn thi n h th ng BCTN c a
các CTCP niêm y t.
- ð xu t các gi i pháp xây d ng và hoàn thi n h th ng BCTN trong các
CTCP niêm y t trên TTCK Vi t Nam, nh m cung c p thông tin ñáng tin c y cho
các nhà ñ u tư ra quy t ñ nh và các nhà qu n lý ñánh giá ñúng th c tr ng tài chính
và hi u qu kinh doanh c a các CTCP niêm y t, t ñó, góp ph n lành m nh hóa và
n ñ nh TTCK Vi t Nam.
4. Phương pháp nghiên c u
ð ñ t ñư c m c tiêu ñ ra, trên cơ s phương pháp lu n duy v t bi n ch ng
và duy v t l ch s , lu n án ñã v n d ng linh ho t các phương pháp như ñi u tra,
kh o sát, phân nhóm, l y ý ki n nhà ñ u tư và chuyên gia…T ñó, lu n án ñã t ng
h p, phân tích, ñánh giá, ch rõ t n t i, thành công c a h th ng BCTN hi n t i và
ñ xu t gi i pháp cùng v i các ñi u ki n th c hi n gi i pháp hoàn thi n h th ng
BCTN. Các phương pháp nghiên c u ñư c c th hóa trong các bư c công vi c sau:
Bư c 1/ Thu th p thông tin v h th ng BCTN:
40 BCTN c a các CTCP niêm y t trên TTCK Vi t Nam t năm 2007 ñ n 2010
ñư c l a ch n nh m ñánh giá th c tr ng công b thông tin c a DN so v i quy ñ nh v
công b thông tin. Cơ s ch n m u căn c vào tiêu chí:

13. 4
- Các BCTN ñ t gi i cu c thi bình ch n BCTN hàng năm.
- Quy mô v n ñi u l c a các công ty niêm y t theo các m c: l n, trung bình và nh .
Trên cơ s so sánh gi a quy ñ nh v công b thông tin và th c t BCTN c a
các công ty niêm y t này, lu n án ñưa ra k t lu n v th c tr ng BCTN c a các
CTCP niêm y t.
Bư c 2/ Ti n hành xin ý ki n chuyên gia, nhà ñ u tư và DN:
L p Phi u kh o sát ñ ñánh giá ý ki n các ñ i tư ng: nhà ñ u tư, chuyên gia
phân tích và DN (CTCP niêm y t) v BCTN c a các CTCP niêm y t trên các m t
n i dung, hình th c, th i gian và cách th c công b thông tin.
Bư c 3/ X lý k t qu kh o sát:
S d ng ph n m m th ng kê SPSS 18 ñ phân tích, ñánh giá v BCTN c a
các DN niêm y t dư i góc ñ ngư i s d ng thông tin, nhu c u v thông tin ñ i v i
các ñ i tư ng ch y u s d ng thông tin (nhà ñ u tư, chuyên gia phân tích) cũng
như kh năng ñáp ng vi c công b thông tin t phía các CTCP niêm y t.
Bư c 4/ ð xu t các gi i pháp nh m hoàn thi n h th ng BCTN:
Căn c vào k t qu kh o sát th c tr ng BCTN c a CTCP niêm y t Vi t Nam,
ñánh giá kỳ v ng thông tin c a ñ i tư ng s d ng, ñánh giá ph n h i t phía ñ i tư ng
l p báo cáo cùng v i h c t p kinh nghi m c a m t s qu c gia trên th gi i, chúng tôi
ñ xu t các gi i pháp nh m hoàn thi n h th ng BCTN hi n hành.
5. Nh ng ñóng góp chính c a lu n án
V m t h c thu t, lý lu n
BCTN là công c chính th ng và h u hi u ñ ngư i s d ng ñánh giá tình
hình tài chính và các thông tin di n gi i chi ti t c a doanh nghi p, t ñó ñưa ra các
quy t ñ nh phù h p. Vi t Nam, BCTN là báo cáo b t bu c ñ i v i các CTCP
niêm y t, xu t hi n chính th c ñ u tiên trong quy ñ nh v công b thông tin t i
Thông tư 38/TT-BTC ngày 18 tháng 4 năm 2007 c a B Tài chính. Tuy nhiên, dư i
phương di n lý lu n, chưa có công trình nghiên c u nào liên quan ñ n BCTN ñư c
công b Vi t Nam tính ñ n th i ñi m hi n t i.

14. 5
Xu t phát t lý lu n v h th ng báo cáo k toán cùng v i vi c tham kh o
kinh nghi m v BCTN c a m t s nư c trên th gi i, lu n án t p trung làm rõ cơ s
lý lu n v BCTN nh m hoàn thi n h th ng BCTN trong các CTCP niêm y t trên
TTCK Vi t Nam hi n hành. C th :
- V trí c a BCTN: BCTN là công c chính th ng, h u hi u ñ ngư i s d ng
ñánh giá tình hình tài chính và các thông tin di n gi i chi ti t c a doanh nghi p, t
ñó ñưa ra các quy t ñ nh phù h p.
- B n ch t c a BCTN: BCTN là báo cáo ph n ánh, ñánh giá, phân tích tình
hình tài chính và k t qu kinh doanh c a DN sau m t quá trình ho t ñ ng, ñ c bi t
là năm báo cáo. BCTN tuy có m t s ñi m gi ng BCTC nhưng BCTN không ph i
là BCTC.
- M c ñích c a BCTN: Cung c p thông tin tài chính và phi tài chính ch y u
cho các ñ i tư ng s d ng bên ngoài, là công c h u hi u trong vi c qu ng bá và
c ng c hình nh c a doanh nghi p, t o lòng tin cho các nhà ñ u tư, các ñ i tác và
công chúng…
- Tính ch t thông tin c a BCTN: Cùng v i các thông tin ñ nh lư ng ph n ánh
tình hình tài chính và k t qu kinh doanh, BCTN còn bao g m r t nhi u các thông tin
không ñ nh lư ng ñư c như tuyên b v s m nh c a DN, chi n lư c phát tri n,
thông tin v s n ph m, d ch v c a DN, các gi i trình c a nhà qu n tr , báo cáo ki m
toán,… làm cho ngư i s d ng rõ hơn v ho t ñ ng cũng như các chi n lư c kinh
doanh c a và các thông tin ñ nh hư ng phát tri n c a DN m t cách ñáng tin c y.
Ngoài ra, lu n án ñã ch ra các nhân t cơ b n nh hư ng ñ n BCTN c a m i
qu c gia và Vi t Nam, bao g m s phát tri n c a kinh t ; h th ng lu t pháp; ngu n
cung c p tài chính; ñ c ñi m văn hóa, giáo d c; xu hư ng h i nh p v i k toán qu c t .
V m t th c ti n
Lu n án cho r ng: BCTN là m t kênh thông tin chính th ng, công khai c a DN.
Tuy nhiên, h th ng BCTN hi n hành chưa cung c p ñư c ñ y ñ các thông tin c n
thi t cho ngư i s d ng. Vì th , ñ b o ñ m tính công khai, minh b ch, rõ ràng, d
hi u, ñ y ñ , chính xác c a thông tin, c n thi t ph i hoàn thi n h th ng BCTN trên cơ
s các nguyên t c: (1) Phù h p v i chu n m c và thông l qu c t ; (2) Phù h p v i xu

15. 6
th phát tri n c a CTCP niêm y t; (3) Phù h p v i nhu c u th c t c a các ñ i tư ng s
d ng thông tin; (4) Phù h p v i ñư ng l i phát tri n kinh t - xã h i c a ñ t nư c.
Trên cơ s kh o sát th c tr ng v BCTN c a các CTCP ñã l a ch n cùng v i
các ñánh giá t phía ngư i s d ng ch y u (nhà ñ u tư, chuyên gia) và t phía
ngư i l p (CTCP niêm y t), lu n án ñã xác ñ nh các h n ch trong cung c p thông
tin c a h th ng BCTN hi n t i. Lu n án ñ xu t các gi i pháp hoàn thi n BCTN
như: (1) Hoàn thi n hình th c báo cáo; (2) Hoàn thi n s lư ng báo cáo b ph n;
(3) Hoàn thi n n i dung báo cáo; (4) Hoàn thi n v ch tiêu công b ; (5) Hoàn thi n
v th i gian và cách th c công b thông tin. T ñó, lu n án ñưa ra m u BCTN theo
hư ng ñ xu t nh m ñáp ng t t hơn nhu c u thông tin cho các ñ i tư ng s d ng.
ð th c hi n ñư c các gi i pháp nh m hoàn thi n h th ng BCTN, lu n án
cũng ñưa ra các ki n ngh ñ i v i Nhà nư c và các CTCP niêm y t c a Vi t Nam.
Nh ng ki n ngh mà lu n án ñưa ra không nh ng giúp các cơ quan ho ch ñ nh
chính sách (B Tài chính, UBCKNN) mà còn giúp các CTCP niêm y t, các nhà
nghiên c u, nhà qu n lý, nhà ñ u tư có căn c ñáng tin c y ñ ñánh giá, xem xét
hi u qu kinh doanh c a công ty và là ngu n tài li u tham kh o h u ích ñ i v i các
ñ i tư ng s d ng khác.
6. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, danh m c công trình công b c a tác gi , danh
m c tài li u tham kh o và các ph l c, lu n án g m 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n v h th ng báo cáo thư ng niên trong các công ty
c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán.
Chương 2: Th c tr ng h th ng báo cáo thư ng niên c a các công ty c ph n
niêm y t trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.
Chương 3: Quan ñi m và gi i pháp hoàn thi n h th ng báo cáo thư ng niên
c a các công ty c ph n niêm y t trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.

16. 7
T NG QUAN NGHIÊN C U
1. T ng quan nghiên c u v báo cáo thư ng niên trên th gi i
BCTC gi vai trò r t quan tr ng trong vi c cung c p thông tin v tình hình
tài chính, k t qu ho t ñ ng kinh doanh và dòng ti n c a DN. Tuy nhiên, r t nhi u
thông tin mà các ñ i tư ng quan tâm ñ n tình hình c a DN c n tìm ki m như các
thông tin di n gi i b sung t báo cáo c a Ban giám ñ c (BGð), Ch t ch H i ñ ng
qu n tr (HðQT) và các chuyên gia ki m toán l i không ñư c ph n ánh trên BCTC.
ðây s tr thành các y u t quan tr ng cho ngư i s d ng thông tin c a DN thông
qua BCTN.
Trên th gi i, TTCK ñã phát tri n lâu ñ i nhi u nư c. Do v y, v n ñ v
công b thông tin qua BCTN ñã thu hút s quan tâm c a r t nhi u tác gi . M t s
tác gi t p trung vào vai trò c a BCTN, m t s khác l i quan tâm ñ n BCTN như
công c thông tin cơ b n trong khi m t s ngư i xem xét BCTN như m t tài li u tài
chính k toán c a DN v i hai lo i công b thông tin ñư c ñ c p, ñó là thông tin
d ng mô t (BCTN ph n ánh thông tin quá kh ) và thông tin d báo (BCTN ñưa ra
d báo v xu hư ng trong tương lai).
Ph n l n các nghiên c u h c thu t ñ u ñi xem xét BCTN v góc ñ công b
thông tin k toán v i xu hư ng nh n m nh vào tính h u ích c a công b thông tin như
Tennyson và c ng s (1990) [61, tr.391-410]; Frazier và c ng s (1984) [48, tr.318-331].
Bên c nh quan ñi m ñó, m t s nghiên c u khác c a Meek và Gray (1989);
Meek và c ng s (1995); Zarzeski (1996) l i t p trung nêu b t các y u t b t ng
khác liên quan ñ n y u t qu c t c a các công ty trong nghiên c u so sánh, ch ng
h n như doanh s bán hàng qu c t , ngu n g c c a các nư c và vai trò văn hóa gi a
các công ty ña qu c gia có nh hư ng ñ n thông tin trong BCTN [55], [56], [69].
Ngoài các quan ñi m trên, nhi u công trình nghiên c u khác l i nh n m nh ñ n
cách các c ñông ñ c BCTN như th nào. Theo Scholes và Clutterbuck (1998),
Mitchell và c ng s (1997) m i ñ i tư ng s d ng BCTN v i m c ñích riêng [54]. V
m t lý thuy t, vi c công b thông tin ph i khác nhau và phù h p v i kỳ v ng c a các
c ñông, phù h p v i t m qu c gia và qu c t . Thông qua vi c công b thông tin, các
nhà qu n lý mu n g i tín hi u ñ n các c ñông ưu tiên nh ng thông ñi p c n thi t
nh m giúp nhà qu n tr ti p c n g n hơn v i các c ñông quy n l c.

17. 8
Cũng có nhi u nghiên c u ñi tìm hi u v ñ tin c y c a BCTN thông qua các
thông ñi p c a nhà qu n tr DN. Thông qua các thông tin công b , các nhà qu n tr
mu n hi n th c hóa nh ng ñi u có th nh m thuy t ph c ngư i ñ c báo cáo. Nhi u
DN c g ng ñưa ra các chi n lư c tin c y trong các thông ñi p ñư c công b
(Higgins và Bannister, năm 1992; Thomas, 1997) kh ng ñ nh r ng: BCTN càng
ñáng tin c y thì DN càng tr lên h p d n ñ i v i các nhà ñ u tư. Tuy nhiên, vi c
công b thông tin hoàn toàn do DN ch ñ ng, h thư ng phô bày nh ng k t qu t t
ñã ñ t ñư c, còn nh ng th t b i thư ng ñ t i trư ng h p b t kh kháng [49, tr.25-
36]. R t nhi u tác gi ñã nghiên c u cùng n i dung này như Bettman và Weitz
(1983); Claham và Schwenk (1991); Salancik và Meindl (1984).
Trái ngư c v i quan ñi m này, nhi u tác gi ñ ng tình r ng BCTN ñem ñ n
thông tin có ích ñ i v i ngư i s d ng. Công b báo cáo hàng năm có th nh
hư ng ñ n giao d ch tài chính và n i dung thông tin trong các BCTN ñư c các ñ i
tư ng s d ng ñánh giá cao. Theo m t nghiên c u Hoa Kỳ do Yankelovitch và
các c ng s (1995) th c hi n, g n ba ph n tư các nhà ñ u tư d a vào công b thông
tin BCTN trên T p chí Qu n lý châu Âu c a h ñ ra quy t ñ nh ñ u tư. T t nhiên,
các nhà ñ u tư nh hay l n có th không s d ng các BCTN như nhau. Các nhà ñ u
tư nh dư ng như nh y c m hơn v i BCTN, trong khi các nhà ñ u tư chuyên
nghi p tìm ki m các kênh thông tin nhanh hơn BCTN như báo cáo quý [54].
Như v y, trên th gi i ñã có r t nhi u tác gi ñi nghiên c u v BCTN dư i
góc ñ vai trò, tính h u ích c a BCTN hay m c ñ tin tư ng c a các ñ i tư ng s
d ng thông tin ñ i v i BCTN nhi u qu c gia khác nhau. Vi c tham kh o, k th a
k t qu và phương pháp nghiên c u c a m t s ñ tài liên quan ñ ng d ng vào
Vi t Nam là r t c n thi t nh m hoàn thi n công b thông tin qua BCTN c a các
CTCP niêm y t c a Vi t Nam, góp ph n làm minh b ch và thúc ñ y s phát tri n
c a TTCK Vi t Nam.
2. T ng quan nghiên c u v báo cáo thư ng niên Vi t Nam
Vi t Nam, tính ñ n th i ñi m hi n nay, chưa có công trình nghiên c u v
BCTN mà ch có các công trình nghiên c u v báo cáo tài chính. BCTN m i ch
ñư c ñ c p g n ñây nh t là trong văn b n c a B Tài chính (Thông tư s

18. 9
38/2007/TT-BTC ngày 18/04/2007 và ñư c s a ñ i, b sung trong Thông tư s
09/2010/TT-BTC ngày 15/01/2010 c a B trư ng B Tài chính).
Báo cáo tài chính, m t trong nh ng thành ph n cơ b n c a BCTN, là ñ tài
ñã ñư c nhi u tác gi nghiên c u, nhi u lĩnh v c và ñã có nh ng ñóng góp ñáng
k t các nghiên c u này c v m t lý lu n và th c ti n.
Tác gi Tr n Th C m Thanh, năm 2006, nghiên c u v i ñ tài: “Hoàn thi n
l p và phân tích BCTC v i vi c tăng cư ng qu n lý t i các công ty X s Ki n
thi t” [36]. Tác gi Nguy n Minh Hi u, năm 2003, v i ñ tài “Hoàn thi n h th ng
BCTC v i vi c phân tích tài chính trong các DN xây d ng Vi t Nam” [22]. Các tác
gi trên ñã h th ng tương ñ i ñ y ñ lý lu n v báo cáo tài chính, ñưa ra các gi i
pháp hoàn thi n BCTC ph c v cho phân tích tài chính c a ñơn v trong lĩnh v c c
th song chưa có nh ng ñ xu t phù h p v i CTCP niêm y t.
Trong lu n án c a mình, năm 2003, tác gi Nguy n Vi t L i cũng ñã ñưa ra
quan ñi m xây d ng h th ng BCTC nh m cung c p thông tin ph c v cho phân
tích tài chính DN Vi t Nam v i ñ tài “Hoàn thi n h th ng BCTC nh m cung
c p thông tin ph c v cho phân tích tài chính DN Vi t Nam” [24]. T ñi sâu tìm
hi u th c tr ng c a h th ng báo cáo tài chính, lu n án ñã có nh ng ñóng góp h u
ích v i các gi i pháp hoàn thi n c th cho t ng báo cáo chi ti t. Tuy nhiên, do ñ
tài ñư c nghiên c u t năm 2003 nên còn chưa c p nh t ñ y ñ , chưa phù h p v i
nh ng bi n ñ ng, thay ñ i theo hi n t i, ñ ng th i ph m vi, ñ i tư ng nghiên c u
trong lu n án là báo cáo tài chính.
Tác gi Ph m Thành Long, năm 2008, v i ñ tài: “Hoàn thi n ki m tra, phân
tích BCTC v i vi c tăng cư ng qu n tr tài chính trong các DN v a và nh Vi t
Nam” [25]. Lu n án ñã có r t nhi u ñóng góp cho vi c hoàn thi n h th ng BCTC
nư c ta. V i các thông tin c p nh t k p th i, các lu n án này ñã ñưa ra các gi i pháp
r t thi t th c, phù h p v i tình hình hi n t i c a ñ t nư c nhưng ñ i tư ng nghiên
c u cũng là báo cáo tài chính.
Các công trình g n ñây ph i k ñ n ñóng góp c a lu n án c a tác gi Nguy n
Phúc Sinh (2008) v i ñ tài: “Nâng cao tính h u ích c a BCTC DN Vi t Nam trong
giai ño n hi n nay” [31]. Tác gi ñã ñưa ra các quan ñi m v tính h u ích c a
BCTC và các gi i pháp nh m nâng cao tính h u ích c a BCTC cho các ñ i tư ng s

19. 10
d ng thông tin. Tác gi cũng ñã có k t qu kh o sát ý ki n c a DN, c a nhà ñ u tư
và các gi ng viên v th c tr ng c a BCTC hi n nay, ưu ñi m, h n ch và các gi i
pháp ki n ngh .
G n ñây nh t là lu n án c a tác gi Nguy n Th Kim Cúc (2009) v i ñ tài
“Hoàn thi n h th ng BCTC DN nh m phù h p v i yêu c u h i nh p và phát tri n
c a Vi t Nam” [17]. Cùng v i kh o sát ý ki n t phía DN, nhà ñ u tư và gi ng viên
v th c tr ng h th ng BCTC hi n hành, tác gi cũng ñưa ra ñánh giá v th c tr ng
và ñ xu t gi i pháp hoàn thi n h th ng BCTC ñáp ng nhu c u h i nh p và phát
tri n c a Vi t Nam.
Các nghiên c u c a các tác gi trong nư c ñ u ít nhi u liên quan ñ n BCTC,
là b ph n quan tr ng c a ñ tài nghiên c u. Tuy nhiên, ph m vi và ñ i tư ng
nghiên c u c a các công trình ñó chưa ñ c p ñ n BCTN c a các công ty niêm y t
trên TTCK Vi t Nam.
Ngày 21/04/2011, Hi p h i K toán công ch ng Anh qu c t i Vi t Nam
(ACCA Vi t Nam) ñã công b k t qu kh o sát v Báo cáo di n gi i, là báo cáo
cung c p thông tin phi tài chính trong BCTN. K t qu ñã ñưa ra nh ng nh n ñ nh
thú v và h u ích v các thông tin di n gi i cũng như các ý ki n t phía các giám
ñ c tài chính c a các công ty niêm y t trong khâu l p BCTN [21]. Tuy nhiên, ñ i
tư ng ñư c g i kh o sát là các giám ñ c tài chính c a nhi u nư c trên th gi i v i
các quan ñi m và ñánh giá v vi c l p các thông tin phi tài chính trong BCTN mà
chưa có các ñánh giá t phía các ñ i tư ng s d ng.
Như v y, ñ ñáp ng v i yêu c u thông tin ph c v cho TTCK Vi t Nam
ñang t ng bư c phát tri n, m t h th ng báo cáo ñ y ñ hơn, ña d ng hơn là yêu
c u t t y u khách quan mà các lu n án trư c chưa ñ c p ñ n cũng như chưa có
công trình nào ñi sâu v BCTN c a các công ty niêm y t trên TTCK Vi t Nam.
Trên cơ s k th a các thành qu ñ t ñư c c a các nghiên c u trư c ñây, trong
nư c và qu c t , tác gi ti p t c phát tri n ñ hoàn thi n trên ph m vi r ng và c p
nh t hơn c a BCTN ñ i v i các CTCP niêm y t trên TTCK Vi t Nam.

20. 11
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N V H TH NG BÁO CÁO THƯ NG NIÊN
TRONG CÁC CÔNG TY C PH N NIÊM Y T TRÊN
TH TRƯ NG CH NG KHOÁN
1.1. Báo cáo thư ng niên và m i quan h gi a báo cáo thư ng niên v i
báo cáo tài chính
1.1.1. B n ch t và vai trò c a báo cáo thư ng niên
BCTC gi vai trò r t quan tr ng trong vi c cung c p thông tin v ho t ñ ng
kinh doanh c a doanh nghi p. Song, BCTC m i ch là nhân t ch y u trong h th ng
báo cáo k toán c a DN, chưa ph i là s n ph m ñ y ñ . Nhi u thông tin mà ñ i tư ng
quan tâm ñ n tình hình tài chính c a DN c n tìm ki m nhưng không có trong BCTC
như chi n lư c kinh doanh, các gi i trình c a BGð, Ch t ch HðQT và các ñánh giá
chuyên gia k toán… Nh ng thông tin phi tài chính này s tr thành các y u t quan
tr ng cho ngư i s d ng báo cáo k toán c a DN. Chính BCTN ñã góp ph n cung
c p b sung các thông tin v DN.
Quy ñ nh v BCTN xu t hi n s m nh t t i M . S s p ñ c a TTCK M vào
năm 1929 d n ñ n nhu c u c n ph i có quy ñ nh v BCTC DN ngày càng tăng. Nhi u
ngư i cho r ng, m t trong nh ng nguyên nhân gây ra s s p ñ này là do thông tin v
các ho t ñ ng c a công ty chưa ñư c cung c p ñ y ñ [59, tr.228]. ð ñáp ng nh ng
yêu c u này, Qu c h i M thông qua ð o lu t Ch ng khoán năm 1933, yêu c u các
DN ph i công b các BCTC bao g m B ng cân ñ i k toán (BCðKT) và Báo cáo k t
qu kinh doanh (BCKQKD) trư c khi bán c phi u. Ti p theo ð o lu t này, lu t v
GDCK năm 1934 ñã quy ñ nh c th v BCTN là báo cáo b t bu c các CTCP ph i
công b cho các c ñông. Báo cáo này tuân th theo m u 10-K, ñ c bi t ph i có thêm
báo cáo c a ki m toán.
Ti p theo M , nhi u qu c gia khác cũng ban hành quy ñ nh v công b thông
tin qua BCTN. Theo lu t DN năm 1985 và 1989 c a Anh, các thông tin gi i trình
trong báo cáo c a BGð là yêu c u b t bu c ph i nêu trong BCTN, trong ñó ph i th
hi n rõ các ho t ñ ng cơ b n c a DN, tóm t t các ho t ñ ng kinh doanh trong năm

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52829
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562