SlideShare a Scribd company logo

Χρώµατα και βαφές από την παλέτα παλέτα της φύσης

•
•
S
sartz76

Πρόγραµµα Πρόγραµµα Περιβαλλοντικής Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Education
1 of 105
55oo ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής ΕκπαίδευσηςΠρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»«Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ
Συντονιστής προγράμματος Σαμπροβαλάκη Μαρία ΠΕ18 Τεχνολόγος Γεωπόνος Υπεύθυνοι καθηγητές Πυροβολάκη Χριστίνη ΠΕ2 Φιλόλογος Εμμανουήλ Δέσποινα ΠΕ15 Οικιακής Οικονομίας
Αρτεμάκη Μαρία Γλακουσάκη Μαρία Δρακουλάκης Χρήστος Καρίντζης Νικόλαος Κήλη Μαγδαληνή Κιστάνη Μελίνα Κορσιάνου Χαρούλα Κουτσουρελάκη Ευτυχία Μαστοράκη Ευανθία Μαρτιμιανάκη Γεωργία Μπαντιά Γεωργία Νταμπακάκη Μαρία Λαγουδάκη Αικατερίνη Το πρόγραμμα υλοποίησαν 25 μαθητές και μαθήτριες των Β και Γ τάξεων του 5ου Γυμνασίου Χανίων Παπαδογιάννη Δέσποινα Παπαδοδημητράκης Αντώνιος Παυλάκη Αντωνία Σεβαστίδη Ελένη Σεβαστίδη Χριστίνα Ταμπακόπουλος Ιωάννης Τσακιράκη Αλκυόνη Τριπολιτάκη Αργυρώ Τωμαδάκης Δημήτριος Φιωτοδημητράκη Ελένη Φουρναράκη Δήμητρα Φραδελάκη Αλεξάνδρα
H Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του 5ου Γυμνασίου Χανίων Σχ. Έτος 2002 - 2003
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τον Οκτώβριο του 2002 αποφασίσαμε, στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, να αναλάβουμε και να πραγματοποιήσουμε το περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα : “Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης”. Στην πορεία εγκρίθηκε η χρηματοδότησή του από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η οποία υποστηρίζεται και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σκοπός μας ήταν να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά σε θέματα περιβάλλοντος, να δημιουργήσουμε τάσεις φιλικές προς το περιβάλλον, να νιώσουμε και να εκφράσουμε την αγάπη μας για τη διατήρηση παραδόσεων και τεχνογνωσιών που είναι υπό εξαφάνιση. Βασική επιδίωξή μας ήταν: •Να εντοπίσουμε τα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται για βαφή. •Να αντλήσουμε πληροφορίες από ποικίλες πηγές γι αυτά. •Να πειραματιστούμε στη δημιουργία χρωμάτων από αυτά •Να συγκεντρώσουμε, να επεξεργαστούμε και να καταγράψουμε τις πληροφορίες που συλλέξαμε.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (μέρος Α) 1. Ευαισθητοποίηση με ενημέρωση των μαθητών επί του αντικειμένου του προγράμματος και γενικότερα επί των σχέσεων φύσης, ανθρώπου και κοινωνίας. 2. Ανάλυση των εργασιών βήμα βήμα και καθορισμός των στόχων του προγράμματος, όπως και των χώρων έρευνας και εκτέλεσης των εργασιών. Οργάνωση ομάδων εργασίας για τη συλλογή πληροφοριών και υλικού.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (μέρος Β) 3. Εργασίες εργαστηρίου, αλληλοενημέρωση των ομάδων εργασίας και επεξεργασία πληροφοριών, γνώσεων, εμπειριών και βιωμάτων. 4. Ταξινόμηση των συλλεχθέντων στοιχείων για τη σύνθεση της παρουσίασης και των εργασιών που θα παρουσιαστούν στα πλαίσια του προγράμματος και τελική αξιολόγηση αυτού.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Από τα προϊστορικά χρόνια ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το χρώμα. Μας εντυπωσιάζει ο τρόπος που ζωγραφίζει με διάφορα χρώματα παραστάσεις ζώων σε τοιχώματα σπηλαίων. Ο παλαιολιθικός καλλιτέχνης χρησιμοποιεί φυσικά χρώματα. Το μαύρο από το κάρβουνο της φωτιάς του, το κόκκινο από κοκκινόχωμα, το καφέ και το κίτρινο από σιδηρούχες ώχρες που έβρισκε γύρω του. Κατά τη νεολιθική περίοδο η επεξεργασία των υφαντικών ινών, φυτικών και ζωικών, γενικεύεται. Ο άνθρωπος προστατεύει το σώμα του με ενδύματα που τα στολίζει πότε με κοχύλια, πότε με πολύτιμες πέτρες και πιο συχνά με χρώματα.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στην εποχή του χαλκού περιοχές με υψηλό πολιτισμό όπως οι Κυκλάδες, η Κρήτη, οι Μυκήνες, χρησιμοποιούν έντονα το χρωματισμό των υφασμάτων με φυτικές βαφές. Δημιουργούν μάλιστα μια αξιόλογη εμπορική κίνηση, διακινώντας μεταξύ των άλλων εμπορευμάτων και χρωματιστά υφάσματα σε όλη τη Μεσόγειο. Ο Όμηρος κάνει συχνές αναφορές σε χρώματα, βαμμένα υφάσματα και νήματα. Η ωραία Ελένη, η Καλυψώ και η Πηνελόπη υφαίνουν στον αργαλειό τους υφάσματα με χρωματιστές παραστάσεις. Η Αρήτη κλώθει θαλασσογάλανο μαλλί, ενώ ο Αγαμέμνονας φοράει αλιπόρφυρο χιτώνα. Η θεά Αθηνά ήταν εκείνη που δίδαξε στους ανθρώπους την υφαντική τέχνη, ενώ η θεά Αφροδίτη την τέχνη της βαφικής.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι κάτοικοι του προϊστορικού Αιγαίου δείχνουν ιδιαίτερη εκτίμηση στο χρώμα. Τα χρώματα που κυριαρχούν στο ενδυματολόγιό τους και ιδιαίτερα στις τέχνες είναι το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το καστανό και το κυανό. Οι βαφές προέρχονται από φυτική ή ζωική ύλη π.χ. τον κρόκο, τον υάκινθο, τη χαμελαία, τον κίσθο και την πορφύρα. Η ίσατις, ο κρόκος και η πορφύρα θα κυριαρχήσουν κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο. Το μετάξι, το βαμβάκι, το μαλλί και το λινάρι βάφονται, υφαίνονται και τροφοδοτούν την αγορά της εποχής εκείνης.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τον 15ο αιώνα μ.Χ. εισάγεται στην Ευρώπη ένα άλλο σημαντικό φυτό, το λουλάκι. Το χρώμα του θα χρησιμοποιηθεί ως τις μέρες μας. Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα η λαϊκή τέχνη και η παράδοση θα δώσουν μοναδικά αριστουργήματα υφαντών και κεντημάτων. Η βάση στο χρωματισμό των υφαντικών ινών είναι και πάλι τα φυτικά χρώματα. Χρώματα ανεξίτηλα θα δώσουν συνδυασμούς ιδιαίτερα αρμονικούς και επιτυχημένους. Το χρώμα ήταν το μεγάλο μυστικό των υφαντών και υφαντριών. Τη συνταγή βαφής την κρατούσαν κρυφή. Την παρέδιδαν προφορικά από γενιά σε γενιά.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ένα τέτοιο μυστικό - γύρω από το φυτό ριζάρι - στήριξε τον περίφημο συνεταιρισμό Αμπελακίων τον 18ο αιώνα και έκανε το κόκκινο νήμα περιζήτητο σε όλη την Ευρώπη. Το ίδιο μυστικό βαφής θα κρατηθεί και για το μονοπώλιο της πορφύρας για πάνω από 2000 χρόνια. Στις αρχές του 20ού αιώνα ανακαλύπτονται τα χρώματα της ανιλίνης. Γερμανοί χημικοί συνθέτουν στο εργαστήριο τεχνητό λουλάκι. Η βιομηχανική παραγωγή τεχνητών χρωμάτων αρχίζει. Τα φυτικά χρώματα εκτοπίζονται σιγά σιγά. Μια πολύτιμη γνώση, προϊόν συσσωρευμένης εμπειρίας για τις φυτικές βαφές, αρχίζει να χάνεται. Παραμένει ακόμη για λίγο μόνο στην οικιακή οικοτεχνία, ώσπου να χαθεί οριστικά.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σήμερα, εποχή της βιομηχανίας και της ποσότητας, το ρούχο, το σχέδιο, το χρώμα, όλα ρυθμίζονται από το μάρκετινγκ. Ο καταναλωτής μόνο επιλέγει. Ενδιαφέρεται όμως πάντα για το χρώμα αδιαφορώντας από πού προέρχεται. Γιατί άλλωστε να νοιάζεται; Το φυτικό χρώμα έχει οριστικά χαθεί.
Το φυτικό χρώμα Όλα τα φυτά, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο, με την κατάλληλη επεξεργασία δίνουν κάποιο χρώμα. Ορισμένα, όμως, δίνουν ένα δυνατό και καθαρό χρώμα που θεωρείται κατάλληλο για βαφή. Τα χρώματα που βρίσκονται στη φύση δεν είναι καθαρά, αμιγή χρώματα, όπως τα χρώματα που παρασκευάζονται στο χημικό εργαστήριο γι’ αυτό και δεν είναι τόσο έντονα και λαμπερά.
Το φυτικό χρώμα Αντίθετα, τα καθαρά χρώματα της χημικής βιομηχανίας, όπως είναι τα χρώματα της Ανιλίνης, είναι δυνατά και δημιουργούν έντονες αντιθέσεις. Όμως, οι χτυπητοί συνδυασμοί κουράζουν και ερεθίζουν το ανθρώπινο μάτι, ενώ τα γλυκά χρώματα των φυτικών βαφών με τους απαλούς και γήινους τόνους δημιουργούν αρμονικές συνθέσεις που γαληνεύουν και χαλαρώνουν το μάτι.
1. Τα βαφικά υλικά που χρησιμοποιούνται είναι : φυτικά ή ζωικά. 2. Tα μέρη του φυτού: ρίζα, φλοιός, ξύλο, άνθη, σπόροι, καρποί, βλαστοί. 3. Εποχή συλλογής του φυτού. 4. Ποιότητα του νερού που θα χρησιμοποιηθεί: απιονισμένο ή της βροχής. Παράγοντες που επιδρούν στο χρώμα που θα πάρει το νήμα μετά την βαφή
5. Ποιότητα νήματος: νήματα που δεν έχουν λευκανθεί ή χρησιμοποιηθεί θεωρούνται ποιοτικά. 6. Η αναλογία του φυτικού τμήματος στο διάλυμα βαφής εξαρτάται από την ποσότητα νημάτων που θέλουμε να βάψουμε. 7. Είδος της ουσίας που χρησιμοποιείται για πρόστυψη (προετοιμασία νήματος για να δεχθεί το χρώμα) : φυσικές ή χημικές Παράγοντες που επιδρούν στο χρώμα που θα πάρει το νήμα μετά την βαφή
Ουσίες που χρησιμοποιούνται για πρόστυψη Φυσικές ουσίες: αλάτι , ξύδι, λεμόνι, ούρα, θαλασσινό νερό, στάχτη, σούκος (το θολό νερό που μένει μετά το πλύσιμο των προβάτων). Χημικές ουσίες: Κιτρικό οξύ, οξαλικό οξύ, ένυδρο άλας θειικού αργιλίου και καλίου (στύψη), όξινο ανθρακικό νάτριο (σόδα φαγητού), ανθρακικό κάλιο (ποτάσα), ασβέστης, ανθρακικό ασβέστιο(ασβεστόλιθος, κιμωλία),θειικός χαλκός, θειικός σίδηρος, αμμωνία, χλωριούχος κασσίτερος, διχρωμικό κάλιο.
Στάδια βαψίματος 1. Αφαίρεση βαφικών ουσιών από τα φυτικά τμήματα Για να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα της χρωστικής από τα φυτικά υλικά που χρησιμοποιούμε για τη βαφή θα πρέπει αυτά να ψιλοκόβονται ή να πολτοποιούνται και στη συνέχεια να εκχυλίζονται με νερό 12 έως 24 ώρες, εκτός από τα λουλούδια, τα φρούτα και τα μούρα που δε χρειάζονται εκχύλιση. Μετά βράζονται μέχρι να καταλάβουμε ότι έχει βγει όλη η χρωστική ουσία από το φυτικό υλικό. Στραγγίζουμε, και το νερό της βαφής είναι έτοιμο.
Στάδια βαψίματος 2. Προετοιμασία νήματος Για να μη μπερδεύονται τα νήματα πρέπει να δένονται σε “κούκλες” με την αρχή και το τέλος του νήματος δεμένα μαζί. Στη συνέχεια πλένονται για να απομακρυνθούν οι λιπαρές ουσίες και το χώμα από τα ζωικά νήματα και το κερί από τα φυτικά. 3. Πρόστυψη (προετοιμασία νήματος για να δεχθεί το χρώμα) Αφού διαλύσουμε τις ουσίες που θα χρησιμοποιήσουμε μέσα στο νερό, τοποθετούμε στο διάλυμα τα βρεγμένα νήματα. Το διάλυμα θερμαίνεται σταδιακά μέχρι να σιγοβράσει. Η διάρκεια βρασίματος για τα μάλλινα είναι 20-45 λεπτά και για τα βαμβακερά 1-2 ώρες. Αφού κρυώσει το μίγμα, τα νήματα ξεπλένονται, στύβονται απαλά και είναι έτοιμα για βάψιμο.
Στάδια βαψίματος 4. Βάψιμο Το διάλυμα βαφής πρέπει να είναι χλιαρό όταν τοποθετούμε μέσα τα νήματα και να τα σκεπάζει. Στη συνέχεια, το διάλυμα σιγοβράζει μέχρι να μας δώσει το χρώμα που θέλουμε. Κατά τη διάρκεια του βρασμού τα νήματα ανακατεύονται απαλά και συχνά, ώστε να βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τη βαφή.
Στάδια βαφής νημάτων με ξυνίδα στη βιοτεχνία υφαντών κ. Μανουσάκη
Συλλογή φυτικών δειγμάτων για εξαγωγή χρώματος
Διαχωρισμός ανθέων από στελέχη
Πρόστυψη: είναι η προεργασία που κάνουμε στο νήμα για να απορροφήσει πιο εύκολα το χρώμα. 1 .Βάζουμε νερό στο καζάνι (Υπολογίζουμε η ποσότητα του νερού να σκεπάζει το νήμα). 2.Ρίχνουμε μέσα στο καζάνι την ουσία που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε για πρόστυψη. 3. Ανακατεύουμε. 23 1
Κρεμάμε το νήμα να στραγγίξει. 6 Ξεπλένουμε το νήμα με λίγο νερό για να φύγει η στύψη. 7 Ανακατεύουμε, και το αφήνουμε να βράσει για 15 λεπτά (αυξάνοντας σταδιακά την θερμοκρασία). 5 Τοποθετούμε το νήμα μέσα στο καζάνι. 4
Βάψιμο Ρίχνουμε στο καζάνι το φυτικό υλικό. (άνθη ξυνίδας) Ανακατεύουμε και το αφήνουμε να βράσει μέχρι να βγει όλη η χρωστική ουσία. Τοποθετούμε το νήμα μέσα στο βαφικό διάλυμα και το αφήνουμε να βράσει περίπου 1 ώρα αυξάνοντας σταδιακά την θερμοκρασία. Αφού το νήμα πάρει το επιθυμητό χρώμα, το απομακρύνουμε από το βαφικό διάλυμα. 1 2 3 4
Ξεπλένουμε το βαμμένο νήμα Απλώνουμε το νήμα να στεγνώσει Το νήμα βάφτηκε ! 5 6
Φυτά που δίνουν αποχρώσεις μπεζ χρώματος Αμυγδαλιά, Δενδρολίβανο, Δυόσμος,Ευκάλυπτος, Θαμνοκυπάρισσο, Κάρθαμος ο βαφικός, Κουμαριά, Κυδωνιά, Μαλωτήρας, Παντζάρι,Πεύκο, Πυξάρι, Ρούδι, Σχίνος, Συκιά, Τσουκνίδα, Υπέρικο, Φτελιά, Χαρουπιά
Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : εξωκάρπιο, άνθος, φλοιός δένδρου Prunus amygdalusPrunus amygdalus ΑμυγδαλιάΑμυγδαλιά
Eucalyptus cocciferaEucalyptus coccifera Eυκάλυπτος κοκκοφόροςEυκάλυπτος κοκκοφόρος Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : φλοιός δένδρου
Arbutus unedoArbutus unedo ΚουμαριάΚουμαριά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Κορμός, Καρπός Φωτό : Αναστασία Κανδύλη
Cytonia ObloncaCytonia Oblonca ΚυδωνιάΚυδωνιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Φύλλα, Καρπός
Pinus PineaPinus Pinea ΠεύκοΠεύκο Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : κουκουνάρια, φλοιός δένδρου
Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : όλο το φυτόόλο το φυτό Rhus coriariaRhus coriaria Ρούδι, βέντζα, βυρσιά,Ρούδι, βέντζα, βυρσιά,
Ficus carica Συκιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος: Φύλλα
Pistacia lendiscusPistacia lendiscus Σχίνος, σμαρδέλι,Σχίνος, σμαρδέλι, κοκκορεβιθιάκοκκορεβιθιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : φύλλα,φλοιός δένδρου, καρπός
Ceratonia siliguaCeratonia siligua ΧαρουπιάΧαρουπιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : Ταξιανθία,καρπόςΤαξιανθία,καρπός
Φυτά που δίνουν αποχρώσεις καφέ χρώματος Αμυγδαλιά, Ασφόδελος, Βελανιδιά,Ευκάλυπτος, Ερείκη, Κανέλα, Καστανιά, Καρυδιά, Κρεμμύδι, Κυδωνιά, Παντζάρι, Πλάτανος, Θερόκαλο, Φτελιά, Χαμολιά, Χέννα.
Quercus cocciferaQuercus coccifera Βελανιδιά, Δρυς, ΠρίνοςΒελανιδιά, Δρυς, Πρίνος Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος φλοιός δένδρου, κύπελλαφλοιός δένδρου, κύπελλα από βελανίδιααπό βελανίδια
Erica arboreaErica arborea Ερείκη, ρείκιαΕρείκη, ρείκια Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Βλαστοί
Cinnamomum zeylanicumCinnamomum zeylanicum ΚανέλαΚανέλα Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος εσωτερικό φλοιούεσωτερικό φλοιού
Juglans regiaJuglans regia ΚαρυδιάΚαρυδιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος φύλλα, εξωκάρπιο Φωτό : Μπαζαίος
Castanea sativaCastanea sativa ΚαστανιάΚαστανιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος περικάρπιο
Allium sepaAllium sepa ΚρεμμύδιΚρεμμύδι Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος χιτώνες βολβώνχιτώνες βολβών
Φώτο :Σφήκας Γεώργιος (Αγριολούλουδα της Κρήτης) Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος Φύλλα, ρίζα,Φύλλα, ρίζα, φλούδα κορμούφλούδα κορμού ΠλάτανοςΠλάτανος Platanus orientalisPlatanus orientalis Με τον αέρα πέφτουνε τα φύλλα του πλατάνου να τα χαρώ τα μάτια σου παιγνίδια μου τα κάνου «Μανόλης Φαρσάρης»
ΧένναΧέννα Lawsonia albaLawsonia alba Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ΦύλλαΦύλλα Φώτο: Αναστασία Κανδύλη(Τα θεραπευτικά φυτά της Βίβλου)
Αγκινάρα, Αγριολούπινο,Αγκινάρα, Αγριολούπινο, Ακονυζιά, Αμπέλι,Γλιστρίδα,Ακονυζιά, Αμπέλι,Γλιστρίδα, Δενδρολίβανο, Δυόσμος, Ελιά,Δενδρολίβανο, Δυόσμος, Ελιά, θαμνοκυπάρισσο, Κισσός,θαμνοκυπάρισσο, Κισσός, Κίστος, Κιτρινόξυλο,Κίστος, Κιτρινόξυλο, Μαϊντανός, Μαρούβιο, Μελιά,Μαϊντανός, Μαρούβιο, Μελιά, Πετροσέλινο, Ρίγανη, Φτέρη.Πετροσέλινο, Ρίγανη, Φτέρη. Φυτά που δίνουν αποχρώσεις πράσινου χρώματος
Inula viscosaInula viscosa--Ditrichia viscosaDitrichia viscosa Ακονυζά, Ινούλα, ΚόνυζαΑκονυζά, Ινούλα, Κόνυζα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθη, φύλλα Φωτό: Σκουμπρής
Lupinus albusLupinus albus Άγριο ΛούπινοΆγριο Λούπινο Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : ΆνθηΆνθη
Olea europaeaOlea europaea ΕλιάΕλιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: ΦύλλαΦύλλα «Ελιά μου πράσινο δεντρί, με τα χρυσά σου φύλλα είσαι των πλούσιων η χαρά και των φτωχών η ελπίδα» ( Μανόλης Λιονάκης)
Φυτά που μας δίνουν αποχρώσειςΦυτά που μας δίνουν αποχρώσεις κίτρινου χρώματοςκίτρινου χρώματος Αγκινάρα, Αμυγδαλιά, Ανθεμίδα, Αφάνα, Βερβερίδα, βλήτο,Αγκινάρα, Αμυγδαλιά, Ανθεμίδα, Αφάνα, Βερβερίδα, βλήτο, Ζαμπούκος, Καλεντούλα, Κάρθαμος ο βαφικός, Κόνυζα,Ζαμπούκος, Καλεντούλα, Κάρθαμος ο βαφικός, Κόνυζα, Κίστος, Κιτρινόξυλο, Κουμαριά , Κρόκος, Κυδωνιά, Λάπαθο,Κίστος, Κιτρινόξυλο, Κουμαριά , Κρόκος, Κυδωνιά, Λάπαθο, Λυγαριά, Σιδερίτης, Άγριος νάρκισσος, Μελιά, Μουριά, Ξυνίδα,Λυγαριά, Σιδερίτης, Άγριος νάρκισσος, Μελιά, Μουριά, Ξυνίδα, Παρθενούλι, Ρεζέντα, Ροδιά, Σβέντζια, Σενέκιο, Σημύδα,Παρθενούλι, Ρεζέντα, Ροδιά, Σβέντζια, Σενέκιο, Σημύδα, Σκλήθρο, Συκιά,Τριφύλλι, Υπέρικο, Φλαμουριά, Φλώμος,Σκλήθρο, Συκιά,Τριφύλλι, Υπέρικο, Φλαμουριά, Φλώμος, Φτέρη, Φυτολάκα, Χαμομήλι, Μαντηλίδα, Παιώνια, Ντομάτα,Φτέρη, Φυτολάκα, Χαμομήλι, Μαντηλίδα, Παιώνια, Ντομάτα, Φίκος, Λειχήνες, Πασχαλιά, Ψευδοακακία, Ταγίτης, Μάραθο,Φίκος, Λειχήνες, Πασχαλιά, Ψευδοακακία, Ταγίτης, Μάραθο, Άγρια μηλιά, Ντάλια, Άγριο Ραδίκι (Ταράξακο) , Κληματίς,Άγρια μηλιά, Ντάλια, Άγριο Ραδίκι (Ταράξακο) , Κληματίς, Κορέοπσις, Κύτισος, Νεραγκούλα, Σπαράγγι, Ιτιά, ΆγριοΚορέοπσις, Κύτισος, Νεραγκούλα, Σπαράγγι, Ιτιά, Άγριο καρότο, Σάλβια, Λεύκα, Τσουκνίδα, Σχίνος.καρότο, Σάλβια, Λεύκα, Τσουκνίδα, Σχίνος.
Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος φύλλαφύλλα Cynara cardungulusCynara cardungulus ΑγκινάραΑγκινάρα Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη(Τα χόρτα)
AthemisAthemis tinctoriatinctoria ΑνθεμίδαΑνθεμίδα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Άνθη
Berberis creticaBerberis cretica Βερβερίδα,τσαπουρνιά,Βερβερίδα,τσαπουρνιά, ξαγκαθιάξαγκαθιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ρίζα, βλαστοίρίζα, βλαστοί
Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Στήμονες στίγματα υπέρου, ύπερος Η αυγή η κροκομαντούσα μεσ’ από το μέγα ρέμα του ωκεανού το φως σε αθανάτους και θνητούς να φέρνει. «Περιγραφή ανατολής σε ομηρικά κείμενα» Crocus sativusCrocus sativus Κρόκος ο ΕδώδιμοςΚρόκος ο Εδώδιμος
Cistus creticusCistus creticus Λαδανιά, ΚίστοςΛαδανιά, Κίστος Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: όλο το φυτό, λάβδανοόλο το φυτό, λάβδανο
Narcissus tazettaNarcissus tazetta -- italicusitalicus ΝάρκισσοςΝάρκισσος Ζαμπάκι ή ΜανουσάκιΖαμπάκι ή Μανουσάκι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθος Κι ένα μανουσάκι αν φυτρώσει άξια θα πω πως μου χαρίστηκε η ζωή Μαρινέλα Βλαχάκη
ChrysanthemumChrysanthemum segetum-coronariumsegetum-coronarium Άγριο Χρυσάνθεμο,Άγριο Χρυσάνθεμο, ΜαντηλίδαΜαντηλίδα Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: άνθηάνθη
Morus nigraMorus nigra ΜουριάΜουριά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : καρπός , φύλλα Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη (Τα χόρτα) Αν έλειπαν τα μουρνόφυλλα, δεν έκανες μετάξιΑν έλειπαν τα μουρνόφυλλα, δεν έκανες μετάξι Δεν έκανες χρυσά φτερά, ο νΔεν έκανες χρυσά φτερά, ο νooυ σου να πετάξει …υ σου να πετάξει … «Λαϊκό δίστιχο»«Λαϊκό δίστιχο»
Oxalis chrysanthaOxalis chrysantha Ξυνίδα ή ΟξαλίδαΞυνίδα ή Οξαλίδα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθη, όλο το φυτό
Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος άνθηάνθη Reseda luteaReseda lutea Ρεζέντα, ώχραΡεζέντα, ώχρα
Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός Punica granatumPunica granatum ΡοδιάΡοδιά Πουνική η ροιάΠουνική η ροιά Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη «τα Χόρτα»
Freesia spp.Freesia spp. ΦρέζιαΦρέζια Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : ΆνθηΆνθη
Matricaria chamomilla Χαμομήλι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθος Φωτό: Σκουμπρής
Φυτά που μας δίνουν αποχρώσεις κόκκινου χρώματος Αλκάνα,Βαξίνιο,Βυσσινιά, γεντιανή η κίτρινη, Κρεμμύδι, Μουριά, Μπουκαμβίλια, Παιώνια, Παντζάρι, Παπαρούνα, Ραπάνι, Ριζάρι, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα, Χέννα, Παιώνια (κόκκινη), Άγρια δαμασκηνιά, Δενδρομολόχα, Άγριος λυκίσκος, Απήγανος,, Κερασιά, Τουλίπα Ζωικά υλικά που δίνουν κόκκινη βαφή Κρεμέζι, πορφύρα
Alkana tinctoriaAlkana tinctoria Αλκάνα, ΑγχούσαΑλκάνα, Αγχούσα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Άνθη, ρίζα Άνθη : μοβ Ρίζα: κόκκινο
Bougainvillea spectabilisBougainvillea spectabilis ΒουκανβίλλιαΒουκανβίλλια Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : βράκτια φύλλα Φωτό: Ανθοκομία Ν. Κανταρτζή
Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθος Papaver rhoeasPapaver rhoeas ΠαπαρούναΠαπαρούνα
Rubia tinctorium Ριζάρι, αλυζαρίνη, ερυθρόδανο Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος ρίζα
Rosa spRosa sp ΤριανταφυλλιάΤριανταφυλλιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθη
Fytolacca dedraca ή americanaFytolacca dedraca ή americana Φυτολάκκα δενδράκα ή αμερικάναΦυτολάκκα δενδράκα ή αμερικάνα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός
Βαξίνιο, Βοράγο, Ίσατις, Κερασιά, Ινδικοφόρος Φυτά που δίνουν αποχρώσεις μπλε χρώματος
Inticofera amblyanthaInticofera amblyantha Ινδικοφόρος, ΛουλάκιΙνδικοφόρος, Λουλάκι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Άνθη Φώτο:Κηπουρική( τόμος7)
Isatis tinctoriaIsatis tinctoria ΊσατιςΊσατις Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Ρίζα Χρώμα πουΧρώμα που εξάγεται:εξάγεται: ΜπλεΜπλε Φώτο :Γεροφώτης (Γεωπόνος)
Borrago officinalisBorrago officinalis Βοράγο,ΜπουράντζαΒοράγο,Μπουράντζα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος: Φύλλα, άνθη
Φυτά που δίνουν αποχρώσεις χρώματος :Φυτά που δίνουν αποχρώσεις χρώματος : • ΡοζΡοζ Βατομουριά, Γεράνι, Καρυδιά, Κορομηλιά,Βατομουριά, Γεράνι, Καρυδιά, Κορομηλιά, Λάπαθο, Κράμβη, Μηλιά, Πυράκανθος,Λάπαθο, Κράμβη, Μηλιά, Πυράκανθος, Σβέντζια, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα.Σβέντζια, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα. • ΠορτοκαλίΠορτοκαλί Καρυδιά, Πεύκο,Κόκκινη πιπεριά, Φτέρη,ΠαντζάριΚαρυδιά, Πεύκο,Κόκκινη πιπεριά, Φτέρη,Παντζάρι.. • Mαύρου & γκρί Αμυγδαλιά, Βελανιδιά, Κίτρινη Ίριδα, Καρυδιά,Αμυγδαλιά, Βελανιδιά, Κίτρινη Ίριδα, Καρυδιά, Κισσός, Κίστος, Μελιά, Ροδιά, Σκλήθρο, Φτελιά.Κισσός, Κίστος, Μελιά, Ροδιά, Σκλήθρο, Φτελιά. • MMοβοβ Αγχούσα, Αμπέλι, Βατομουριά, Βοράγο, Κερασιά,Αγχούσα, Αμπέλι, Βατομουριά, Βοράγο, Κερασιά, Κορομηλιά, Κράμβη, ΄Εχιον το Ιταλικό, Μουριά.Κορομηλιά, Κράμβη, ΄Εχιον το Ιταλικό, Μουριά.
Rubus rusticanusRubus rusticanus ΒάτοςΒάτος Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός, ρίζα
Rumex crispusRumex crispus ΛάπαθοΛάπαθο Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ρίζα, άνθηρίζα, άνθη
Beta vulgarisBeta vulgaris Παντζάρι, κοκκινογούλιΠαντζάρι, κοκκινογούλι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Κόνδυλος Φώτο:Κηπουρική τόμος(7)
Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : φύλλα, σπόροιφύλλα, σπόροι Hedera helixHedera helix ΚισσόςΚισσός
Ligustrum japonicumLigustrum japonicum Λιγούστρο το ΙαπωνικόΛιγούστρο το Ιαπωνικό Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός
Brassica oleraceaBrassica oleracea Λάχανο, κράμβηΛάχανο, κράμβη Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : καρπόςκαρπός
Βάψιμο νημάτων με χρώμα από φυτικά υλικά στο σχολείο
Βάψιμο νημάτων στο σχολείο
Από την επίσκεψη στην Βιοτεχνία Υφαντών κ. Μανουσάκη Μιχάλη
Από την επίσκεψη στο μουσείο βαφικών φυτών «ΙΡΙΣ» του Αγίου Νικολάου
Από την επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου
Από την περιβαλλοντική εκδρομή στον Άγιο Νικόλαο, συλλογή ξυνίδας
Από την Εκδρομή στον Άγιο Νικόλαο, συλλογή ξυνίδας
Από την επίδειξη βαφής με ξυνίδα στην βιοτεχνία υφαντών κ.Μανουσάκη Μιχάλη (Διαχωρισμός ανθέων από στελέχη)
1. Αποκτήθηκαν γενικές γνώσεις για τη χλωρίδα της Περιοχής 2. Καλλιεργήθηκαν δεξιότητες που αφορούν επί μέρους εργασίες, όπως προεργασίες, θεματολόγια, προγράμματα και μελέτες. 3. Ευαισθητοποιήθηκαν οι μαθητές στα προβλήματα του φυσικού περιβάλλοντος. 4. Αναπτύχθηκε πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
5. Επαφή των μαθητών με τη φύση για εξερεύνηση, παρατήρηση και καταγραφή του αντικειμένου του προγράμματος. 6. Εκπονήθηκαν εργασίες που θα συμβάλλουν στη διατήρηση της πολιτισμικής προσφοράς του τόπου, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και ίσως στην αποφυγή της γενετικής συρρίκνωσης των ειδών που αποτελεί συχνά κύριο θέμα σε παγκόσμιες συνδιασκέψεις για το περιβάλλον. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πιστεύουμε ότι σε όλες τις φάσεις του προγράμματος τα παιδιά ανέπτυξαν πρωτοβουλίες, σε κλίμα ομαδικότητας και συνεργασίας. Μέσα από τις έρευνες, επισκέψεις, συζητήσεις, πειραματισμούς καλλιεργήθηκαν λανθάνουσες δεξιότητες των παιδιών (αυτοπειθαρχία, κοινωνικότητα, οργάνωση χρόνου) όπως και ορισμένες αρετές: επιμονή, υπομονή, ομαδικό πνεύμα, συνεργασία!
ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Νομίζουμε ότι το πιο σημαντικό σε μια δημιουργία δεν είναι το τί κάνεις, αλλά το πώς και το γιατί το κάνεις! Εμείς στο ταξίδι αυτό με τα χρώματα μάθαμε ο ένας από τον άλλο και όλοι μαζί από τον πρώτο Δάσκαλο, τη φύση !!!
Ευχαριστούμε θερμά, για την βοήθεια που προσέφεραν στην υλοποίηση του προγράμματος, «χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης» τους : Μαρία Πατρελάκη, φιλόλογο, διευθύντρια του 5ου Γυμνασίου. Αναστασία Πετράκη, καθηγήτρια καλλιτεχνικών του 5ου Γυμνασίου. Χρήστο Ξυνιδάκη, καθηγητή πληροφορικής του 5ου Γυμνασίου. Μέλπω Παπαδοπούλου, καθηγήτρια μουσικής του 5ου Γυμνασίου. Βούλα Αντωνιάδου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Ν. Χανίων Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων 5ου Γυμνασίου Χανίων Βιβλιοπωλείο «ΠΕΤΡΑΚΗ» για τη χορηγία των βραβείων του διαγωνισμού αφίσας
Μαρία Τολίδου, κατάστημα “Βοτάνικα” Χανιά. Μιχάλη Μανουσάκη, βιοτέχνη υφαντών, Χανιά. Κατερίνα Κορρέ, εργαστήρι υφαντικής “ΙΣΤΟΣ”, Μαρουλάς Ρεθύμνου. Γιάννη Διαλυνά, υπεύθυνο του μουσείου βαφικών φυτών “ΙΡΙΣ” του Αγίου Νικολάου. Διονύση Βασιλειάδη, ερευνητή - Βοτανολόγο. Σ. Κλώρη, για την παραχώρηση του ανέκδοτου ποιήματος «Χρωματοσκόπιο ψυχής» και για την ευγενική προσφορά 25 αντιτύπων του βιβλίου του «Δεκαοκτώ και κάτι» στους μαθητές της περιβαλλοντικής μας ομάδας Δημήτρη Κουτσιούμπα, για τις πληροφορίες που μας παραχώρησε. Πολυτεχνείο Κρήτης, για την παραχώρηση της αίθουσας. Θερμά ευχαριστούμε και τους :
ΝΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΑΨΑΜΕ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟ ΧΡΩΜΑΝΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΑΨΑΜΕ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟ ΧΡΩΜΑ
ΔΟΚΙΜΑΖΟΥΜΕΜΑΛΛΟΝ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ !! ΒΑΖΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΡΙΖΑΡΙ
ΕΓΙΝΕ ΚΑΤΑΚΟΚΚΙΝΟΣ ΠΩΣ ΤΟ ΚΑΝΑΤΕ ΑΥΤΌ ?
ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΛΩ !!!!
5o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ5o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»«Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»  λοςέλοςέ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

Recommended

Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήρι
Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήριΗ τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήρι
Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήριxpapas
 
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείου
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείουΣενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείου
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείουΣπύρος Κυριαζίδης
 
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕ
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕ
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕStefanos Armakolas
 
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' Λυκείου
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' ΛυκείουΠεριβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' Λυκείου
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' ΛυκείουStella Karioti
 
800 ομορριζα
800 ομορριζα800 ομορριζα
800 ομορριζα5ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ
 
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗGeorgios Dimakopoulos
 
Υπερρεαλισμός
ΥπερρεαλισμόςΥπερρεαλισμός
ΥπερρεαλισμόςAngeliki Chroni
 
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμί
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμίΕκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμί
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμίΣπύρος Κυριαζίδης
 

Recommended

Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήρι
Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήριΗ τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήρι
Η τέχνη της υφαντικής και της βαφικής ‌ δοκιμές στο σχολικό εργαστήριxpapas
 
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείου
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείουΣενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείου
Σενάριο γλώσσας τα χρώματα του φθινοπώρου για τη Β τάξη του δημοτικού σχολείουΣπύρος Κυριαζίδης
 
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕ
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕ
ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕStefanos Armakolas
 
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' Λυκείου
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' ΛυκείουΠεριβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' Λυκείου
Περιβαλλοντική εκπαίδευση Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' ΛυκείουStella Karioti
 
800 ομορριζα
800 ομορριζα800 ομορριζα
800 ομορριζα5ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ
 
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗGeorgios Dimakopoulos
 
Υπερρεαλισμός
ΥπερρεαλισμόςΥπερρεαλισμός
ΥπερρεαλισμόςAngeliki Chroni
 
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμί
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμίΕκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμί
Εκπαιδευτικό σενάριο, Γλώσσα Γ τάξης- Του κόσμου το ψωμίΣπύρος Κυριαζίδης
 
To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4mara_petridou
 
Διδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαΔιδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαStergios
 
λAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνηλAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνη4Gym Glyfadas
 
καταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλονκαταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλονargaskonit
 
Πεπτικό Σύστημα
Πεπτικό ΣύστημαΠεπτικό Σύστημα
Πεπτικό ΣύστημαPetros Karapetros
 
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΩΣΤΑΣ ΓΚΑΒΕΡΑΣ
 
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείοΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείοDora Fassiani
 
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το πανΑρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το πανmvourtsian
 
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικααναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικαAlexandra Petkopoulou
 
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικουΣχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικουΙωάννα Ορφανουδάκη
 
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ ΔημοτικούΕκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ ΔημοτικούGeorgia Palapela
 
25 μεθοδολογίες στα διανύσματα
25 μεθοδολογίες στα διανύσματα25 μεθοδολογίες στα διανύσματα
25 μεθοδολογίες στα διανύσματαΜάκης Χατζόπουλος
 
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!""Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"Rozana Papakrasa
 
διδακτικό σενάριο 3
διδακτικό σενάριο 3διδακτικό σενάριο 3
διδακτικό σενάριο 3Γιάννης Παπαδάκης
 
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου ΣολωμούFlora Kyprianou
 
μέθοδος Project
μέθοδος Projectμέθοδος Project
μέθοδος ProjectEva Krokidi
 
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docxlolim85
 
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση""Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"katpapaioa
 
Epokoinoniappt
EpokoinoniapptEpokoinoniappt
Epokoinoniapptiodinou
 
επάγγελμα
επάγγελμαεπάγγελμα
επάγγελμαangitan
 
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπουΤο χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπουpallatideio
 
το χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπουτο χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπουpallatideio
 

More Related Content

What's hot

To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4mara_petridou
 
Διδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαΔιδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαStergios
 
λAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνηλAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνη4Gym Glyfadas
 
καταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλονκαταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλονargaskonit
 
Πεπτικό Σύστημα
Πεπτικό ΣύστημαΠεπτικό Σύστημα
Πεπτικό ΣύστημαPetros Karapetros
 
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείοΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείοDora Fassiani
 
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το πανΑρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το πανmvourtsian
 
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικααναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικαAlexandra Petkopoulou
 
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικουΣχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικουΙωάννα Ορφανουδάκη
 
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ ΔημοτικούΕκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ ΔημοτικούGeorgia Palapela
 
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!""Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"Rozana Papakrasa
 
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου ΣολωμούFlora Kyprianou
 
μέθοδος Project
μέθοδος Projectμέθοδος Project
μέθοδος ProjectEva Krokidi
 
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docxlolim85
 
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση""Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"katpapaioa
 
Epokoinoniappt
EpokoinoniapptEpokoinoniappt
Epokoinoniapptiodinou
 
επάγγελμα
επάγγελμαεπάγγελμα
επάγγελμαangitan
 

What's hot (20)

To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4To παράπονο (2015) Γ΄4
To παράπονο (2015) Γ΄4
 
Διδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαΔιδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάρια
 
λAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνηλAϊκη τεχνη
λAϊκη τεχνη
 
καταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλονκαταναλωτισμός & περιβάλλον
καταναλωτισμός & περιβάλλον
 
Πεπτικό Σύστημα
Πεπτικό ΣύστημαΠεπτικό Σύστημα
Πεπτικό Σύστημα
 
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ
ΜΟΝΩΝΥΜΑ - ΠΡΑΞΕΙΣ
 
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείοΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο
 
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το πανΑρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ενότητα 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
 
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικααναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
αναλυση μετοχης σε προταση λατινικα
 
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικουΣχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
Σχηματισμος και κλίση παρακειμενου υπερσυντέλικου
 
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ ΔημοτικούΕκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
Εκπ/κό Σενάριο Γλώσσας Δ΄ Δημοτικού
 
25 μεθοδολογίες στα διανύσματα
25 μεθοδολογίες στα διανύσματα25 μεθοδολογίες στα διανύσματα
25 μεθοδολογίες στα διανύσματα
 
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!""Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
"Τρέφομαι υγιεινά...σώμα και δόντια να έχω γερά!!!"
 
διδακτικό σενάριο 3
διδακτικό σενάριο 3διδακτικό σενάριο 3
διδακτικό σενάριο 3
 
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
"9η Ιουλίου 1821" Βασίλη Μιχαηλίδη- "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" Διονυσίου Σολωμού
 
μέθοδος Project
μέθοδος Projectμέθοδος Project
μέθοδος Project
 
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
1Ο ΤΕΣΤ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΛ ME APANTHSEIS.docx
 
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση""Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
"Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση"
 
Epokoinoniappt
EpokoinoniapptEpokoinoniappt
Epokoinoniappt
 
επάγγελμα
επάγγελμαεπάγγελμα
επάγγελμα
 

Similar to Χρώµατα και βαφές από την παλέτα παλέτα της φύσης

Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπουΤο χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπουpallatideio
 
το χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπουτο χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπουpallatideio
 
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιές
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιέςΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιές
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιέςKpe Maronias
 
ελιά χαμοξάρα
ελιά χαμοξάραελιά χαμοξάρα
ελιά χαμοξάραgiorg11
 
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μου
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μουΓνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μου
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μουGeorge Markatatos
 
Αρωματικά φυτά και βότανα
Αρωματικά φυτά και βόταναΑρωματικά φυτά και βότανα
Αρωματικά φυτά και βόταναmelisses
 
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟ
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟ
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟebliatka
 
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...jk2013
 
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)Dimitris Gkotzos
 
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013Jim Keramidas
 
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο Φυλής
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο ΦυλήςΟι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο Φυλής
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο ΦυλήςAlexandra Tsigkou
 
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσηςAlexandra Tsigkou
 
Οικιακή Κομποστοποίηση
Οικιακή ΚομποστοποίησηΟικιακή Κομποστοποίηση
Οικιακή ΚομποστοποίησηAlexandra Tsigkou
 
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικό
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικόπεριβαλλοντικό 4 εποχές τελικό
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικόDimitris Gkotzos
 
μαθαίνω για τα δάση
μαθαίνω για τα δάσημαθαίνω για τα δάση
μαθαίνω για τα δάσηTINA MANTIKOU
 
Ελιά-Ευλογημένο δεντρο
Ελιά-Ευλογημένο δεντροΕλιά-Ευλογημένο δεντρο
Ελιά-Ευλογημένο δεντροkliokalogiann
 
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνοxpapas
 
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopa
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopaAnakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopa
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopaDimitris Gkotzos
 

Similar to Χρώµατα και βαφές από την παλέτα παλέτα της φύσης (20)

Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπουΤο χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου
 
το χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπουτο χρώμα ζωή του ανθρώπου
το χρώμα ζωή του ανθρώπου
 
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιές
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιέςΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιές
ΓΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ πάνω απ' τις ξερολιθιές
 
ελιά χαμοξάρα
ελιά χαμοξάραελιά χαμοξάρα
ελιά χαμοξάρα
 
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μου
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μουΓνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μου
Γνωρίζω - αγαπώ - προστατεύω τον τόπο μου
 
Αρωματικά φυτά και βότανα
Αρωματικά φυτά και βόταναΑρωματικά φυτά και βότανα
Αρωματικά φυτά και βότανα
 
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟ
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟ
ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΕΝΑ ΦΥΛΛΟ
 
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...
4ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Περιβαλλοντικό 2014-15 «Αειφόρο Σχολείο, η Αυλή του Σχ...
 
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)
αρωματικά φυτά και βότανα κ. χάρτης (1)
 
Γη το_σπιτι_μας
Γη το_σπιτι_μαςΓη το_σπιτι_μας
Γη το_σπιτι_μας
 
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013
περιβαλλοντικο προγραμμα 2012 2013
 
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο Φυλής
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο ΦυλήςΟι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο Φυλής
Οι μικροί μας κηπουροί που μαθαίνουν για τη γη- Νηπιαγωγείο Φυλής
 
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης
1ο Νηπ. Νέας Περάμου- Ελιά, το δώρο της φύσης
 
Οικιακή Κομποστοποίηση
Οικιακή ΚομποστοποίησηΟικιακή Κομποστοποίηση
Οικιακή Κομποστοποίηση
 
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικό
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικόπεριβαλλοντικό 4 εποχές τελικό
περιβαλλοντικό 4 εποχές τελικό
 
6o Kηφισιάς
6o Kηφισιάς6o Kηφισιάς
6o Kηφισιάς
 
μαθαίνω για τα δάση
μαθαίνω για τα δάσημαθαίνω για τα δάση
μαθαίνω για τα δάση
 
Ελιά-Ευλογημένο δεντρο
Ελιά-Ευλογημένο δεντροΕλιά-Ευλογημένο δεντρο
Ελιά-Ευλογημένο δεντρο
 
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο
΄ενα κουβάρι νήμα ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο
 
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopa
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopaAnakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopa
Anakiklosi n5 kai n6 teliko xoris prosopa
 

Recently uploaded

Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptx
Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptxΜαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptx
Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptxLampriniMagaliou
 
Έμφυλα στερεότυπα
Έμφυλα στερεότυπαΈμφυλα στερεότυπα
Έμφυλα στερεότυπαDimitra Mylonaki
 
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο ΑθήναςΑνακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο ΑθήναςTassos Karampinis
 
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptx
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptxΦαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptx
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptxssuser0e846e
 
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;Dimitra Mylonaki
 
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗ
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗ
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗmarscord
 
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο ΚαβάλαςΣυμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας7gymnasiokavalas
 
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςSafe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης2ο Γυμνάσιο Αλεξ/πολης
 
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςSafe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης2ο Γυμνάσιο Αλεξ/πολης
 
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςInclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης2ο Γυμνάσιο Αλεξ/πολης
 
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptx
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptxΕπανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptx
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptxLucia Boulougari
 
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;Dimitra Mylonaki
 

Recently uploaded (18)

Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptx
Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptxΜαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptx
Μαστοροτάσιος Γιώργος, Το Χοροστάσι της Γης,.pptx
 
YlhPhysicsA-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhPhysicsA-2324.pdf. School year: 2023-2024YlhPhysicsA-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhPhysicsA-2324.pdf. School year: 2023-2024
 
Έμφυλα στερεότυπα
Έμφυλα στερεότυπαΈμφυλα στερεότυπα
Έμφυλα στερεότυπα
 
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο ΑθήναςΑνακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση στο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας
 
YlhGermanB-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhGermanB-2324.pdf. School year: 2023-2024YlhGermanB-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhGermanB-2324.pdf. School year: 2023-2024
 
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptx
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptxΦαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptx
Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή.pptx
 
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;
Πού οδηγούν τα έμφυλα στερεότυπα;
 
Σεβασμός .
Σεβασμός .Σεβασμός .
Σεβασμός .
 
YlhPhysicsC-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhPhysicsC-2324.pdf. School year: 2023-2024YlhPhysicsC-2324.pdf. School year: 2023-2024
YlhPhysicsC-2324.pdf. School year: 2023-2024
 
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗ
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗ
ΤΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΚΙ ΜΑΣ_ 14ο _ΙΑΝ.2024_11ο ΝΗ
 
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο ΚαβάλαςΣυμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας
Συμμετοχή στην Ευρωπαική ημέρα Θάλασσας- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας
 
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςSafe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Cycling - Εργασία για την ασφαλή ποδηλασία 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
 
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςSafe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Safe Driving - Εργασία για την ασφαλή οδήγηση 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
 
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο ΑλεξανδρούποληςInclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
Inclusion - Εργασία για τη συμπερίληψη 2ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
 
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptx
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptxΕπανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptx
Επανάληψη Γλώσσας Α' Λυκείου για τις τελικές εξετάσεις Ιουνίου.pptx
 
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.-ΠΑΣΧΑ-ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ
 
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;
Ποια είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ;
 
YlhComputerScienceC-2324.pdf. SchoolYear: 2023-2024
YlhComputerScienceC-2324.pdf. SchoolYear: 2023-2024YlhComputerScienceC-2324.pdf. SchoolYear: 2023-2024
YlhComputerScienceC-2324.pdf. SchoolYear: 2023-2024
 

Χρώµατα και βαφές από την παλέτα παλέτα της φύσης

  • 1. 55oo ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής ΕκπαίδευσηςΠρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»«Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ
  • 2. Συντονιστής προγράμματος Σαμπροβαλάκη Μαρία ΠΕ18 Τεχνολόγος Γεωπόνος Υπεύθυνοι καθηγητές Πυροβολάκη Χριστίνη ΠΕ2 Φιλόλογος Εμμανουήλ Δέσποινα ΠΕ15 Οικιακής Οικονομίας
  • 3. Αρτεμάκη Μαρία Γλακουσάκη Μαρία Δρακουλάκης Χρήστος Καρίντζης Νικόλαος Κήλη Μαγδαληνή Κιστάνη Μελίνα Κορσιάνου Χαρούλα Κουτσουρελάκη Ευτυχία Μαστοράκη Ευανθία Μαρτιμιανάκη Γεωργία Μπαντιά Γεωργία Νταμπακάκη Μαρία Λαγουδάκη Αικατερίνη Το πρόγραμμα υλοποίησαν 25 μαθητές και μαθήτριες των Β και Γ τάξεων του 5ου Γυμνασίου Χανίων Παπαδογιάννη Δέσποινα Παπαδοδημητράκης Αντώνιος Παυλάκη Αντωνία Σεβαστίδη Ελένη Σεβαστίδη Χριστίνα Ταμπακόπουλος Ιωάννης Τσακιράκη Αλκυόνη Τριπολιτάκη Αργυρώ Τωμαδάκης Δημήτριος Φιωτοδημητράκη Ελένη Φουρναράκη Δήμητρα Φραδελάκη Αλεξάνδρα
  • 5. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τον Οκτώβριο του 2002 αποφασίσαμε, στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, να αναλάβουμε και να πραγματοποιήσουμε το περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα : “Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης”. Στην πορεία εγκρίθηκε η χρηματοδότησή του από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η οποία υποστηρίζεται και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
  • 6. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σκοπός μας ήταν να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά σε θέματα περιβάλλοντος, να δημιουργήσουμε τάσεις φιλικές προς το περιβάλλον, να νιώσουμε και να εκφράσουμε την αγάπη μας για τη διατήρηση παραδόσεων και τεχνογνωσιών που είναι υπό εξαφάνιση. Βασική επιδίωξή μας ήταν: •Να εντοπίσουμε τα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται για βαφή. •Να αντλήσουμε πληροφορίες από ποικίλες πηγές γι αυτά. •Να πειραματιστούμε στη δημιουργία χρωμάτων από αυτά •Να συγκεντρώσουμε, να επεξεργαστούμε και να καταγράψουμε τις πληροφορίες που συλλέξαμε.
  • 7. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (μέρος Α) 1. Ευαισθητοποίηση με ενημέρωση των μαθητών επί του αντικειμένου του προγράμματος και γενικότερα επί των σχέσεων φύσης, ανθρώπου και κοινωνίας. 2. Ανάλυση των εργασιών βήμα βήμα και καθορισμός των στόχων του προγράμματος, όπως και των χώρων έρευνας και εκτέλεσης των εργασιών. Οργάνωση ομάδων εργασίας για τη συλλογή πληροφοριών και υλικού.
  • 8. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (μέρος Β) 3. Εργασίες εργαστηρίου, αλληλοενημέρωση των ομάδων εργασίας και επεξεργασία πληροφοριών, γνώσεων, εμπειριών και βιωμάτων. 4. Ταξινόμηση των συλλεχθέντων στοιχείων για τη σύνθεση της παρουσίασης και των εργασιών που θα παρουσιαστούν στα πλαίσια του προγράμματος και τελική αξιολόγηση αυτού.
  • 9. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Από τα προϊστορικά χρόνια ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το χρώμα. Μας εντυπωσιάζει ο τρόπος που ζωγραφίζει με διάφορα χρώματα παραστάσεις ζώων σε τοιχώματα σπηλαίων. Ο παλαιολιθικός καλλιτέχνης χρησιμοποιεί φυσικά χρώματα. Το μαύρο από το κάρβουνο της φωτιάς του, το κόκκινο από κοκκινόχωμα, το καφέ και το κίτρινο από σιδηρούχες ώχρες που έβρισκε γύρω του. Κατά τη νεολιθική περίοδο η επεξεργασία των υφαντικών ινών, φυτικών και ζωικών, γενικεύεται. Ο άνθρωπος προστατεύει το σώμα του με ενδύματα που τα στολίζει πότε με κοχύλια, πότε με πολύτιμες πέτρες και πιο συχνά με χρώματα.
  • 10. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στην εποχή του χαλκού περιοχές με υψηλό πολιτισμό όπως οι Κυκλάδες, η Κρήτη, οι Μυκήνες, χρησιμοποιούν έντονα το χρωματισμό των υφασμάτων με φυτικές βαφές. Δημιουργούν μάλιστα μια αξιόλογη εμπορική κίνηση, διακινώντας μεταξύ των άλλων εμπορευμάτων και χρωματιστά υφάσματα σε όλη τη Μεσόγειο. Ο Όμηρος κάνει συχνές αναφορές σε χρώματα, βαμμένα υφάσματα και νήματα. Η ωραία Ελένη, η Καλυψώ και η Πηνελόπη υφαίνουν στον αργαλειό τους υφάσματα με χρωματιστές παραστάσεις. Η Αρήτη κλώθει θαλασσογάλανο μαλλί, ενώ ο Αγαμέμνονας φοράει αλιπόρφυρο χιτώνα. Η θεά Αθηνά ήταν εκείνη που δίδαξε στους ανθρώπους την υφαντική τέχνη, ενώ η θεά Αφροδίτη την τέχνη της βαφικής.
  • 11. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι κάτοικοι του προϊστορικού Αιγαίου δείχνουν ιδιαίτερη εκτίμηση στο χρώμα. Τα χρώματα που κυριαρχούν στο ενδυματολόγιό τους και ιδιαίτερα στις τέχνες είναι το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το καστανό και το κυανό. Οι βαφές προέρχονται από φυτική ή ζωική ύλη π.χ. τον κρόκο, τον υάκινθο, τη χαμελαία, τον κίσθο και την πορφύρα. Η ίσατις, ο κρόκος και η πορφύρα θα κυριαρχήσουν κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο. Το μετάξι, το βαμβάκι, το μαλλί και το λινάρι βάφονται, υφαίνονται και τροφοδοτούν την αγορά της εποχής εκείνης.
  • 12. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τον 15ο αιώνα μ.Χ. εισάγεται στην Ευρώπη ένα άλλο σημαντικό φυτό, το λουλάκι. Το χρώμα του θα χρησιμοποιηθεί ως τις μέρες μας. Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα η λαϊκή τέχνη και η παράδοση θα δώσουν μοναδικά αριστουργήματα υφαντών και κεντημάτων. Η βάση στο χρωματισμό των υφαντικών ινών είναι και πάλι τα φυτικά χρώματα. Χρώματα ανεξίτηλα θα δώσουν συνδυασμούς ιδιαίτερα αρμονικούς και επιτυχημένους. Το χρώμα ήταν το μεγάλο μυστικό των υφαντών και υφαντριών. Τη συνταγή βαφής την κρατούσαν κρυφή. Την παρέδιδαν προφορικά από γενιά σε γενιά.
  • 13. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ένα τέτοιο μυστικό - γύρω από το φυτό ριζάρι - στήριξε τον περίφημο συνεταιρισμό Αμπελακίων τον 18ο αιώνα και έκανε το κόκκινο νήμα περιζήτητο σε όλη την Ευρώπη. Το ίδιο μυστικό βαφής θα κρατηθεί και για το μονοπώλιο της πορφύρας για πάνω από 2000 χρόνια. Στις αρχές του 20ού αιώνα ανακαλύπτονται τα χρώματα της ανιλίνης. Γερμανοί χημικοί συνθέτουν στο εργαστήριο τεχνητό λουλάκι. Η βιομηχανική παραγωγή τεχνητών χρωμάτων αρχίζει. Τα φυτικά χρώματα εκτοπίζονται σιγά σιγά. Μια πολύτιμη γνώση, προϊόν συσσωρευμένης εμπειρίας για τις φυτικές βαφές, αρχίζει να χάνεται. Παραμένει ακόμη για λίγο μόνο στην οικιακή οικοτεχνία, ώσπου να χαθεί οριστικά.
  • 14. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σήμερα, εποχή της βιομηχανίας και της ποσότητας, το ρούχο, το σχέδιο, το χρώμα, όλα ρυθμίζονται από το μάρκετινγκ. Ο καταναλωτής μόνο επιλέγει. Ενδιαφέρεται όμως πάντα για το χρώμα αδιαφορώντας από πού προέρχεται. Γιατί άλλωστε να νοιάζεται; Το φυτικό χρώμα έχει οριστικά χαθεί.
  • 15. Το φυτικό χρώμα Όλα τα φυτά, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο, με την κατάλληλη επεξεργασία δίνουν κάποιο χρώμα. Ορισμένα, όμως, δίνουν ένα δυνατό και καθαρό χρώμα που θεωρείται κατάλληλο για βαφή. Τα χρώματα που βρίσκονται στη φύση δεν είναι καθαρά, αμιγή χρώματα, όπως τα χρώματα που παρασκευάζονται στο χημικό εργαστήριο γι’ αυτό και δεν είναι τόσο έντονα και λαμπερά.
  • 16. Το φυτικό χρώμα Αντίθετα, τα καθαρά χρώματα της χημικής βιομηχανίας, όπως είναι τα χρώματα της Ανιλίνης, είναι δυνατά και δημιουργούν έντονες αντιθέσεις. Όμως, οι χτυπητοί συνδυασμοί κουράζουν και ερεθίζουν το ανθρώπινο μάτι, ενώ τα γλυκά χρώματα των φυτικών βαφών με τους απαλούς και γήινους τόνους δημιουργούν αρμονικές συνθέσεις που γαληνεύουν και χαλαρώνουν το μάτι.
  • 17. 1. Τα βαφικά υλικά που χρησιμοποιούνται είναι : φυτικά ή ζωικά. 2. Tα μέρη του φυτού: ρίζα, φλοιός, ξύλο, άνθη, σπόροι, καρποί, βλαστοί. 3. Εποχή συλλογής του φυτού. 4. Ποιότητα του νερού που θα χρησιμοποιηθεί: απιονισμένο ή της βροχής. Παράγοντες που επιδρούν στο χρώμα που θα πάρει το νήμα μετά την βαφή
  • 18. 5. Ποιότητα νήματος: νήματα που δεν έχουν λευκανθεί ή χρησιμοποιηθεί θεωρούνται ποιοτικά. 6. Η αναλογία του φυτικού τμήματος στο διάλυμα βαφής εξαρτάται από την ποσότητα νημάτων που θέλουμε να βάψουμε. 7. Είδος της ουσίας που χρησιμοποιείται για πρόστυψη (προετοιμασία νήματος για να δεχθεί το χρώμα) : φυσικές ή χημικές Παράγοντες που επιδρούν στο χρώμα που θα πάρει το νήμα μετά την βαφή
  • 19. Ουσίες που χρησιμοποιούνται για πρόστυψη Φυσικές ουσίες: αλάτι , ξύδι, λεμόνι, ούρα, θαλασσινό νερό, στάχτη, σούκος (το θολό νερό που μένει μετά το πλύσιμο των προβάτων). Χημικές ουσίες: Κιτρικό οξύ, οξαλικό οξύ, ένυδρο άλας θειικού αργιλίου και καλίου (στύψη), όξινο ανθρακικό νάτριο (σόδα φαγητού), ανθρακικό κάλιο (ποτάσα), ασβέστης, ανθρακικό ασβέστιο(ασβεστόλιθος, κιμωλία),θειικός χαλκός, θειικός σίδηρος, αμμωνία, χλωριούχος κασσίτερος, διχρωμικό κάλιο.
  • 20. Στάδια βαψίματος 1. Αφαίρεση βαφικών ουσιών από τα φυτικά τμήματα Για να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα της χρωστικής από τα φυτικά υλικά που χρησιμοποιούμε για τη βαφή θα πρέπει αυτά να ψιλοκόβονται ή να πολτοποιούνται και στη συνέχεια να εκχυλίζονται με νερό 12 έως 24 ώρες, εκτός από τα λουλούδια, τα φρούτα και τα μούρα που δε χρειάζονται εκχύλιση. Μετά βράζονται μέχρι να καταλάβουμε ότι έχει βγει όλη η χρωστική ουσία από το φυτικό υλικό. Στραγγίζουμε, και το νερό της βαφής είναι έτοιμο.
  • 21. Στάδια βαψίματος 2. Προετοιμασία νήματος Για να μη μπερδεύονται τα νήματα πρέπει να δένονται σε “κούκλες” με την αρχή και το τέλος του νήματος δεμένα μαζί. Στη συνέχεια πλένονται για να απομακρυνθούν οι λιπαρές ουσίες και το χώμα από τα ζωικά νήματα και το κερί από τα φυτικά. 3. Πρόστυψη (προετοιμασία νήματος για να δεχθεί το χρώμα) Αφού διαλύσουμε τις ουσίες που θα χρησιμοποιήσουμε μέσα στο νερό, τοποθετούμε στο διάλυμα τα βρεγμένα νήματα. Το διάλυμα θερμαίνεται σταδιακά μέχρι να σιγοβράσει. Η διάρκεια βρασίματος για τα μάλλινα είναι 20-45 λεπτά και για τα βαμβακερά 1-2 ώρες. Αφού κρυώσει το μίγμα, τα νήματα ξεπλένονται, στύβονται απαλά και είναι έτοιμα για βάψιμο.
  • 22. Στάδια βαψίματος 4. Βάψιμο Το διάλυμα βαφής πρέπει να είναι χλιαρό όταν τοποθετούμε μέσα τα νήματα και να τα σκεπάζει. Στη συνέχεια, το διάλυμα σιγοβράζει μέχρι να μας δώσει το χρώμα που θέλουμε. Κατά τη διάρκεια του βρασμού τα νήματα ανακατεύονται απαλά και συχνά, ώστε να βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τη βαφή.
  • 23. Στάδια βαφής νημάτων με ξυνίδα στη βιοτεχνία υφαντών κ. Μανουσάκη
  • 26. Πρόστυψη: είναι η προεργασία που κάνουμε στο νήμα για να απορροφήσει πιο εύκολα το χρώμα. 1 .Βάζουμε νερό στο καζάνι (Υπολογίζουμε η ποσότητα του νερού να σκεπάζει το νήμα). 2.Ρίχνουμε μέσα στο καζάνι την ουσία που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε για πρόστυψη. 3. Ανακατεύουμε. 23 1
  • 27. Κρεμάμε το νήμα να στραγγίξει. 6 Ξεπλένουμε το νήμα με λίγο νερό για να φύγει η στύψη. 7 Ανακατεύουμε, και το αφήνουμε να βράσει για 15 λεπτά (αυξάνοντας σταδιακά την θερμοκρασία). 5 Τοποθετούμε το νήμα μέσα στο καζάνι. 4
  • 28. Βάψιμο Ρίχνουμε στο καζάνι το φυτικό υλικό. (άνθη ξυνίδας) Ανακατεύουμε και το αφήνουμε να βράσει μέχρι να βγει όλη η χρωστική ουσία. Τοποθετούμε το νήμα μέσα στο βαφικό διάλυμα και το αφήνουμε να βράσει περίπου 1 ώρα αυξάνοντας σταδιακά την θερμοκρασία. Αφού το νήμα πάρει το επιθυμητό χρώμα, το απομακρύνουμε από το βαφικό διάλυμα. 1 2 3 4
  • 29. Ξεπλένουμε το βαμμένο νήμα Απλώνουμε το νήμα να στεγνώσει Το νήμα βάφτηκε ! 5 6
  • 30. Φυτά που δίνουν αποχρώσεις μπεζ χρώματος Αμυγδαλιά, Δενδρολίβανο, Δυόσμος,Ευκάλυπτος, Θαμνοκυπάρισσο, Κάρθαμος ο βαφικός, Κουμαριά, Κυδωνιά, Μαλωτήρας, Παντζάρι,Πεύκο, Πυξάρι, Ρούδι, Σχίνος, Συκιά, Τσουκνίδα, Υπέρικο, Φτελιά, Χαρουπιά
  • 31. Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : εξωκάρπιο, άνθος, φλοιός δένδρου Prunus amygdalusPrunus amygdalus ΑμυγδαλιάΑμυγδαλιά
  • 32. Eucalyptus cocciferaEucalyptus coccifera Eυκάλυπτος κοκκοφόροςEυκάλυπτος κοκκοφόρος Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : φλοιός δένδρου
  • 33. Arbutus unedoArbutus unedo ΚουμαριάΚουμαριά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Κορμός, Καρπός Φωτό : Αναστασία Κανδύλη
  • 34. Cytonia ObloncaCytonia Oblonca ΚυδωνιάΚυδωνιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Φύλλα, Καρπός
  • 35. Pinus PineaPinus Pinea ΠεύκοΠεύκο Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : κουκουνάρια, φλοιός δένδρου
  • 36. Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : όλο το φυτόόλο το φυτό Rhus coriariaRhus coriaria Ρούδι, βέντζα, βυρσιά,Ρούδι, βέντζα, βυρσιά,
  • 37. Ficus carica Συκιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος: Φύλλα
  • 38. Pistacia lendiscusPistacia lendiscus Σχίνος, σμαρδέλι,Σχίνος, σμαρδέλι, κοκκορεβιθιάκοκκορεβιθιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : φύλλα,φλοιός δένδρου, καρπός
  • 39. Ceratonia siliguaCeratonia siligua ΧαρουπιάΧαρουπιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : Ταξιανθία,καρπόςΤαξιανθία,καρπός
  • 40. Φυτά που δίνουν αποχρώσεις καφέ χρώματος Αμυγδαλιά, Ασφόδελος, Βελανιδιά,Ευκάλυπτος, Ερείκη, Κανέλα, Καστανιά, Καρυδιά, Κρεμμύδι, Κυδωνιά, Παντζάρι, Πλάτανος, Θερόκαλο, Φτελιά, Χαμολιά, Χέννα.
  • 41. Quercus cocciferaQuercus coccifera Βελανιδιά, Δρυς, ΠρίνοςΒελανιδιά, Δρυς, Πρίνος Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος φλοιός δένδρου, κύπελλαφλοιός δένδρου, κύπελλα από βελανίδιααπό βελανίδια
  • 42. Erica arboreaErica arborea Ερείκη, ρείκιαΕρείκη, ρείκια Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Βλαστοί
  • 43. Cinnamomum zeylanicumCinnamomum zeylanicum ΚανέλαΚανέλα Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος εσωτερικό φλοιούεσωτερικό φλοιού
  • 44. Juglans regiaJuglans regia ΚαρυδιάΚαρυδιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος φύλλα, εξωκάρπιο Φωτό : Μπαζαίος
  • 45. Castanea sativaCastanea sativa ΚαστανιάΚαστανιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος περικάρπιο
  • 46. Allium sepaAllium sepa ΚρεμμύδιΚρεμμύδι Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος χιτώνες βολβώνχιτώνες βολβών
  • 47. Φώτο :Σφήκας Γεώργιος (Αγριολούλουδα της Κρήτης) Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος Φύλλα, ρίζα,Φύλλα, ρίζα, φλούδα κορμούφλούδα κορμού ΠλάτανοςΠλάτανος Platanus orientalisPlatanus orientalis Με τον αέρα πέφτουνε τα φύλλα του πλατάνου να τα χαρώ τα μάτια σου παιγνίδια μου τα κάνου «Μανόλης Φαρσάρης»
  • 48. ΧένναΧέννα Lawsonia albaLawsonia alba Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ΦύλλαΦύλλα Φώτο: Αναστασία Κανδύλη(Τα θεραπευτικά φυτά της Βίβλου)
  • 49. Αγκινάρα, Αγριολούπινο,Αγκινάρα, Αγριολούπινο, Ακονυζιά, Αμπέλι,Γλιστρίδα,Ακονυζιά, Αμπέλι,Γλιστρίδα, Δενδρολίβανο, Δυόσμος, Ελιά,Δενδρολίβανο, Δυόσμος, Ελιά, θαμνοκυπάρισσο, Κισσός,θαμνοκυπάρισσο, Κισσός, Κίστος, Κιτρινόξυλο,Κίστος, Κιτρινόξυλο, Μαϊντανός, Μαρούβιο, Μελιά,Μαϊντανός, Μαρούβιο, Μελιά, Πετροσέλινο, Ρίγανη, Φτέρη.Πετροσέλινο, Ρίγανη, Φτέρη. Φυτά που δίνουν αποχρώσεις πράσινου χρώματος
  • 50. Inula viscosaInula viscosa--Ditrichia viscosaDitrichia viscosa Ακονυζά, Ινούλα, ΚόνυζαΑκονυζά, Ινούλα, Κόνυζα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθη, φύλλα Φωτό: Σκουμπρής
  • 51. Lupinus albusLupinus albus Άγριο ΛούπινοΆγριο Λούπινο Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : ΆνθηΆνθη
  • 52. Olea europaeaOlea europaea ΕλιάΕλιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: ΦύλλαΦύλλα «Ελιά μου πράσινο δεντρί, με τα χρυσά σου φύλλα είσαι των πλούσιων η χαρά και των φτωχών η ελπίδα» ( Μανόλης Λιονάκης)
  • 53. Φυτά που μας δίνουν αποχρώσειςΦυτά που μας δίνουν αποχρώσεις κίτρινου χρώματοςκίτρινου χρώματος Αγκινάρα, Αμυγδαλιά, Ανθεμίδα, Αφάνα, Βερβερίδα, βλήτο,Αγκινάρα, Αμυγδαλιά, Ανθεμίδα, Αφάνα, Βερβερίδα, βλήτο, Ζαμπούκος, Καλεντούλα, Κάρθαμος ο βαφικός, Κόνυζα,Ζαμπούκος, Καλεντούλα, Κάρθαμος ο βαφικός, Κόνυζα, Κίστος, Κιτρινόξυλο, Κουμαριά , Κρόκος, Κυδωνιά, Λάπαθο,Κίστος, Κιτρινόξυλο, Κουμαριά , Κρόκος, Κυδωνιά, Λάπαθο, Λυγαριά, Σιδερίτης, Άγριος νάρκισσος, Μελιά, Μουριά, Ξυνίδα,Λυγαριά, Σιδερίτης, Άγριος νάρκισσος, Μελιά, Μουριά, Ξυνίδα, Παρθενούλι, Ρεζέντα, Ροδιά, Σβέντζια, Σενέκιο, Σημύδα,Παρθενούλι, Ρεζέντα, Ροδιά, Σβέντζια, Σενέκιο, Σημύδα, Σκλήθρο, Συκιά,Τριφύλλι, Υπέρικο, Φλαμουριά, Φλώμος,Σκλήθρο, Συκιά,Τριφύλλι, Υπέρικο, Φλαμουριά, Φλώμος, Φτέρη, Φυτολάκα, Χαμομήλι, Μαντηλίδα, Παιώνια, Ντομάτα,Φτέρη, Φυτολάκα, Χαμομήλι, Μαντηλίδα, Παιώνια, Ντομάτα, Φίκος, Λειχήνες, Πασχαλιά, Ψευδοακακία, Ταγίτης, Μάραθο,Φίκος, Λειχήνες, Πασχαλιά, Ψευδοακακία, Ταγίτης, Μάραθο, Άγρια μηλιά, Ντάλια, Άγριο Ραδίκι (Ταράξακο) , Κληματίς,Άγρια μηλιά, Ντάλια, Άγριο Ραδίκι (Ταράξακο) , Κληματίς, Κορέοπσις, Κύτισος, Νεραγκούλα, Σπαράγγι, Ιτιά, ΆγριοΚορέοπσις, Κύτισος, Νεραγκούλα, Σπαράγγι, Ιτιά, Άγριο καρότο, Σάλβια, Λεύκα, Τσουκνίδα, Σχίνος.καρότο, Σάλβια, Λεύκα, Τσουκνίδα, Σχίνος.
  • 54. Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος φύλλαφύλλα Cynara cardungulusCynara cardungulus ΑγκινάραΑγκινάρα Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη(Τα χόρτα)
  • 56. Berberis creticaBerberis cretica Βερβερίδα,τσαπουρνιά,Βερβερίδα,τσαπουρνιά, ξαγκαθιάξαγκαθιά Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ρίζα, βλαστοίρίζα, βλαστοί
  • 57. Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Στήμονες στίγματα υπέρου, ύπερος Η αυγή η κροκομαντούσα μεσ’ από το μέγα ρέμα του ωκεανού το φως σε αθανάτους και θνητούς να φέρνει. «Περιγραφή ανατολής σε ομηρικά κείμενα» Crocus sativusCrocus sativus Κρόκος ο ΕδώδιμοςΚρόκος ο Εδώδιμος
  • 58. Cistus creticusCistus creticus Λαδανιά, ΚίστοςΛαδανιά, Κίστος Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: όλο το φυτό, λάβδανοόλο το φυτό, λάβδανο
  • 59. Narcissus tazettaNarcissus tazetta -- italicusitalicus ΝάρκισσοςΝάρκισσος Ζαμπάκι ή ΜανουσάκιΖαμπάκι ή Μανουσάκι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθος Κι ένα μανουσάκι αν φυτρώσει άξια θα πω πως μου χαρίστηκε η ζωή Μαρινέλα Βλαχάκη
  • 60. ChrysanthemumChrysanthemum segetum-coronariumsegetum-coronarium Άγριο Χρυσάνθεμο,Άγριο Χρυσάνθεμο, ΜαντηλίδαΜαντηλίδα Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος:για εξαγωγή χρώματος: άνθηάνθη
  • 61. Morus nigraMorus nigra ΜουριάΜουριά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : καρπός , φύλλα Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη (Τα χόρτα) Αν έλειπαν τα μουρνόφυλλα, δεν έκανες μετάξιΑν έλειπαν τα μουρνόφυλλα, δεν έκανες μετάξι Δεν έκανες χρυσά φτερά, ο νΔεν έκανες χρυσά φτερά, ο νooυ σου να πετάξει …υ σου να πετάξει … «Λαϊκό δίστιχο»«Λαϊκό δίστιχο»
  • 62. Oxalis chrysanthaOxalis chrysantha Ξυνίδα ή ΟξαλίδαΞυνίδα ή Οξαλίδα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθη, όλο το φυτό
  • 63. Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος άνθηάνθη Reseda luteaReseda lutea Ρεζέντα, ώχραΡεζέντα, ώχρα
  • 64. Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός Punica granatumPunica granatum ΡοδιάΡοδιά Πουνική η ροιάΠουνική η ροιά Φωτό: Μυρσίνη Λαμπράκη «τα Χόρτα»
  • 65. Freesia spp.Freesia spp. ΦρέζιαΦρέζια Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : ΆνθηΆνθη
  • 66. Matricaria chamomilla Χαμομήλι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : άνθος Φωτό: Σκουμπρής
  • 67. Φυτά που μας δίνουν αποχρώσεις κόκκινου χρώματος Αλκάνα,Βαξίνιο,Βυσσινιά, γεντιανή η κίτρινη, Κρεμμύδι, Μουριά, Μπουκαμβίλια, Παιώνια, Παντζάρι, Παπαρούνα, Ραπάνι, Ριζάρι, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα, Χέννα, Παιώνια (κόκκινη), Άγρια δαμασκηνιά, Δενδρομολόχα, Άγριος λυκίσκος, Απήγανος,, Κερασιά, Τουλίπα Ζωικά υλικά που δίνουν κόκκινη βαφή Κρεμέζι, πορφύρα
  • 68. Alkana tinctoriaAlkana tinctoria Αλκάνα, ΑγχούσαΑλκάνα, Αγχούσα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Άνθη, ρίζα Άνθη : μοβ Ρίζα: κόκκινο
  • 69. Bougainvillea spectabilisBougainvillea spectabilis ΒουκανβίλλιαΒουκανβίλλια Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : βράκτια φύλλα Φωτό: Ανθοκομία Ν. Κανταρτζή
  • 70. Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθος Papaver rhoeasPapaver rhoeas ΠαπαρούναΠαπαρούνα
  • 71. Rubia tinctorium Ριζάρι, αλυζαρίνη, ερυθρόδανο Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος ρίζα
  • 72. Rosa spRosa sp ΤριανταφυλλιάΤριανταφυλλιά Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος άνθη
  • 73. Fytolacca dedraca ή americanaFytolacca dedraca ή americana Φυτολάκκα δενδράκα ή αμερικάναΦυτολάκκα δενδράκα ή αμερικάνα Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός
  • 74. Βαξίνιο, Βοράγο, Ίσατις, Κερασιά, Ινδικοφόρος Φυτά που δίνουν αποχρώσεις μπλε χρώματος
  • 75. Inticofera amblyanthaInticofera amblyantha Ινδικοφόρος, ΛουλάκιΙνδικοφόρος, Λουλάκι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος Άνθη Φώτο:Κηπουρική( τόμος7)
  • 76. Isatis tinctoriaIsatis tinctoria ΊσατιςΊσατις Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Ρίζα Χρώμα πουΧρώμα που εξάγεται:εξάγεται: ΜπλεΜπλε Φώτο :Γεροφώτης (Γεωπόνος)
  • 78. Φυτά που δίνουν αποχρώσεις χρώματος :Φυτά που δίνουν αποχρώσεις χρώματος : • ΡοζΡοζ Βατομουριά, Γεράνι, Καρυδιά, Κορομηλιά,Βατομουριά, Γεράνι, Καρυδιά, Κορομηλιά, Λάπαθο, Κράμβη, Μηλιά, Πυράκανθος,Λάπαθο, Κράμβη, Μηλιά, Πυράκανθος, Σβέντζια, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα.Σβέντζια, Τριανταφυλλιά, Φυτολάκα. • ΠορτοκαλίΠορτοκαλί Καρυδιά, Πεύκο,Κόκκινη πιπεριά, Φτέρη,ΠαντζάριΚαρυδιά, Πεύκο,Κόκκινη πιπεριά, Φτέρη,Παντζάρι.. • Mαύρου & γκρί Αμυγδαλιά, Βελανιδιά, Κίτρινη Ίριδα, Καρυδιά,Αμυγδαλιά, Βελανιδιά, Κίτρινη Ίριδα, Καρυδιά, Κισσός, Κίστος, Μελιά, Ροδιά, Σκλήθρο, Φτελιά.Κισσός, Κίστος, Μελιά, Ροδιά, Σκλήθρο, Φτελιά. • MMοβοβ Αγχούσα, Αμπέλι, Βατομουριά, Βοράγο, Κερασιά,Αγχούσα, Αμπέλι, Βατομουριά, Βοράγο, Κερασιά, Κορομηλιά, Κράμβη, ΄Εχιον το Ιταλικό, Μουριά.Κορομηλιά, Κράμβη, ΄Εχιον το Ιταλικό, Μουριά.
  • 79. Rubus rusticanusRubus rusticanus ΒάτοςΒάτος Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός, ρίζα
  • 80. Rumex crispusRumex crispus ΛάπαθοΛάπαθο Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματοςγια εξαγωγή χρώματος ρίζα, άνθηρίζα, άνθη
  • 81. Beta vulgarisBeta vulgaris Παντζάρι, κοκκινογούλιΠαντζάρι, κοκκινογούλι Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος : Κόνδυλος Φώτο:Κηπουρική τόμος(7)
  • 82. Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : φύλλα, σπόροιφύλλα, σπόροι Hedera helixHedera helix ΚισσόςΚισσός
  • 83. Ligustrum japonicumLigustrum japonicum Λιγούστρο το ΙαπωνικόΛιγούστρο το Ιαπωνικό Φυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος καρπός
  • 84. Brassica oleraceaBrassica oleracea Λάχανο, κράμβηΛάχανο, κράμβη Φυτικό τμήμαΦυτικό τμήμα για εξαγωγή χρώματος :για εξαγωγή χρώματος : καρπόςκαρπός
  • 85. Βάψιμο νημάτων με χρώμα από φυτικά υλικά στο σχολείο
  • 87. Από την επίσκεψη στην Βιοτεχνία Υφαντών κ. Μανουσάκη Μιχάλη
  • 88. Από την επίσκεψη στο μουσείο βαφικών φυτών «ΙΡΙΣ» του Αγίου Νικολάου
  • 89. Από την επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου
  • 90. Από την περιβαλλοντική εκδρομή στον Άγιο Νικόλαο, συλλογή ξυνίδας
  • 91. Από την Εκδρομή στον Άγιο Νικόλαο, συλλογή ξυνίδας
  • 92. Από την επίδειξη βαφής με ξυνίδα στην βιοτεχνία υφαντών κ.Μανουσάκη Μιχάλη (Διαχωρισμός ανθέων από στελέχη)
  • 93. 1. Αποκτήθηκαν γενικές γνώσεις για τη χλωρίδα της Περιοχής 2. Καλλιεργήθηκαν δεξιότητες που αφορούν επί μέρους εργασίες, όπως προεργασίες, θεματολόγια, προγράμματα και μελέτες. 3. Ευαισθητοποιήθηκαν οι μαθητές στα προβλήματα του φυσικού περιβάλλοντος. 4. Αναπτύχθηκε πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
  • 94. 5. Επαφή των μαθητών με τη φύση για εξερεύνηση, παρατήρηση και καταγραφή του αντικειμένου του προγράμματος. 6. Εκπονήθηκαν εργασίες που θα συμβάλλουν στη διατήρηση της πολιτισμικής προσφοράς του τόπου, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και ίσως στην αποφυγή της γενετικής συρρίκνωσης των ειδών που αποτελεί συχνά κύριο θέμα σε παγκόσμιες συνδιασκέψεις για το περιβάλλον. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
  • 95. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πιστεύουμε ότι σε όλες τις φάσεις του προγράμματος τα παιδιά ανέπτυξαν πρωτοβουλίες, σε κλίμα ομαδικότητας και συνεργασίας. Μέσα από τις έρευνες, επισκέψεις, συζητήσεις, πειραματισμούς καλλιεργήθηκαν λανθάνουσες δεξιότητες των παιδιών (αυτοπειθαρχία, κοινωνικότητα, οργάνωση χρόνου) όπως και ορισμένες αρετές: επιμονή, υπομονή, ομαδικό πνεύμα, συνεργασία!
  • 96. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Νομίζουμε ότι το πιο σημαντικό σε μια δημιουργία δεν είναι το τί κάνεις, αλλά το πώς και το γιατί το κάνεις! Εμείς στο ταξίδι αυτό με τα χρώματα μάθαμε ο ένας από τον άλλο και όλοι μαζί από τον πρώτο Δάσκαλο, τη φύση !!!
  • 97. Ευχαριστούμε θερμά, για την βοήθεια που προσέφεραν στην υλοποίηση του προγράμματος, «χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης» τους : Μαρία Πατρελάκη, φιλόλογο, διευθύντρια του 5ου Γυμνασίου. Αναστασία Πετράκη, καθηγήτρια καλλιτεχνικών του 5ου Γυμνασίου. Χρήστο Ξυνιδάκη, καθηγητή πληροφορικής του 5ου Γυμνασίου. Μέλπω Παπαδοπούλου, καθηγήτρια μουσικής του 5ου Γυμνασίου. Βούλα Αντωνιάδου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Ν. Χανίων Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων 5ου Γυμνασίου Χανίων Βιβλιοπωλείο «ΠΕΤΡΑΚΗ» για τη χορηγία των βραβείων του διαγωνισμού αφίσας
  • 98. Μαρία Τολίδου, κατάστημα “Βοτάνικα” Χανιά. Μιχάλη Μανουσάκη, βιοτέχνη υφαντών, Χανιά. Κατερίνα Κορρέ, εργαστήρι υφαντικής “ΙΣΤΟΣ”, Μαρουλάς Ρεθύμνου. Γιάννη Διαλυνά, υπεύθυνο του μουσείου βαφικών φυτών “ΙΡΙΣ” του Αγίου Νικολάου. Διονύση Βασιλειάδη, ερευνητή - Βοτανολόγο. Σ. Κλώρη, για την παραχώρηση του ανέκδοτου ποιήματος «Χρωματοσκόπιο ψυχής» και για την ευγενική προσφορά 25 αντιτύπων του βιβλίου του «Δεκαοκτώ και κάτι» στους μαθητές της περιβαλλοντικής μας ομάδας Δημήτρη Κουτσιούμπα, για τις πληροφορίες που μας παραχώρησε. Πολυτεχνείο Κρήτης, για την παραχώρηση της αίθουσας. Θερμά ευχαριστούμε και τους :
  • 99. ΝΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΑΨΑΜΕ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟ ΧΡΩΜΑΝΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΑΨΑΜΕ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟ ΧΡΩΜΑ
  • 102.
  • 104.
  • 105. 5o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ5o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»«Χρώματα και βαφές από την παλέτα της φύσης»  λοςέλοςέ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ