1. โรคบาดทะยัก
Tetanus
นพ.ปรัชญา ศรีสว่าง
21-Jul-14 1

2. ลักษณะโรค
 เป็นโรคติดเชื้อที่จัดอยู่ในกลุ่มของโรคทางประสาทและ
กล้ามเนื้อ
 เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Clostridium tetani ซึ่ง
ผลิต exotoxin ที่มีพิษต่อเส้นประสาทที่ควบคุมการ
ทางานของกล้ามเนื้อ
 เริ่มแรกกล้ามเนื้อขากรรไกรจะเกร็ง ทาให้อ้าปากไม่ได้
จึงมีชื่อเรียกอีกว่า โรคขากรรไกรแข็ง (lockjaw)
21-Jul-14 2

3.  เกิดจากเชื้อ Clostridium tetani
ซึ่งเป็น anaerobic bacteria
 เชื้อสามารถสร้าง exotoxin ที่ไปจับ
และมีพิษต่อระบบประสาท
สาเหตุ
21-Jul-14 3

4. การติดต่อ
 เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายทางผิวหนังจากบาดแผล
ถูกของแหลมของมีคมตาหรือบาด โดยเฉพาะตะปู
หรือมีดที่เป็นสนิม
21-Jul-14 4

5. การติดต่อ
 สาหรับทารกเชื้อมักจะเข้าทางรอยแผลที่เกิดจาก
การตัดสายสะดือ
 ผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับสัตว์ โดยเฉพาะม้า หรือทางาน
บนพื้นดินที่มีเชื้อของโรคนี้อยู่
 บาดทะยักจะไม่แพร่เชื้อสู่ผู้อื่นโดยตรง ต่างจาก
โรคติดต่อชนิดอื่นๆ
21-Jul-14 5

6. บาดแผลที่ต้องได้รับจากการฉีดวัคซีน
21-Jul-14 6

7. ระยะฟักตัวของโรค
 ประมาณ 4 วันถึง 3 อาทิตย์
 โดยเฉลี่ยประมาณ 10 วัน ขึ้นอยู่กับ
สิ่งแวดล้อม ตาแหน่งของแผล และเชื้อโรค
ที่เข้าสู่ร่างกาย
21-Jul-14 7

8. ระยะติดต่อ
 เชื้อบาดทะยักจะไม่ติดต่อจากบุคคลหนึ่งไปสู่บุคคลหนึ่ง
โดยตรง
 ความไวต่อโรคและความต้านทาน ผู้ได้รับเชื้อมีโอกาส
เป็นโรคบาดทะยักได้ทุกคน
 ผู้ป่วยที่หายจากโรคจะไม่มีภูมิต้านทานชนิดถาวร ควร
ฉีดวัคซีนป้ องกันสาหรับผู้เสี่ยงต่อการติดเชื้อ โดยเฉพาะ
ในมารดาที่ตั้งครรภ์และในทารก
21-Jul-14 8

9. อาการ
 ปวดเกร็ง หรือมีอาการเจ็บ และปวดบริเวณ
บาดแผล
 มีอาการกระวนกระวาย ปวดศีรษะ
 มีอาการเกร็ง โดยมากเป็นที่กล้ามเนื้อของ
ขากรรไกร ทาให้ขากรรไกรแข็งเคลื่อนไหวลาบาก
21-Jul-14 9

10. อาการปวดเกร็งกล้ามเนื้อ
21-Jul-14 10

11. อาการ
 อ้าปากไม่ขึ้น (Lockjaw)
 กล้ามเนื้อส่วนคางและคอหดเกร็งมองดูคล้ายยิ้มแสยะ
(Risus Sardonicus)
 คอเริ่มแข็งกลืนอาหารลาบาก
 ปวดกล้ามเนื้อเกร็ง ทาให้การหายใจและการควบคุม
การทางานของหัวใจไม่ปกติ
 มีอาการกระตุกของกล้ามเนื้อตามร่างกาย แขน และขา
21-Jul-14 11

12. กล้ามเนื้อส่วนคางและคอหดเกร็งมองดูคล้ายยิ้มแสยะ
(Risus Sardonicus)
21-Jul-14 12

13. อาการ
 ในรายที่มีอาการรุนแรง จะไวต่อความรู้สึกที่มากระทบ
เช่น เสียงดัง หรือ แสงสว่าง จะมีอาการชักกระตุกทันที
 ผู้ป่วยที่ไม่ได้รับวัคซีนป้ องกันโรคจะมีอัตราการตายสูง
ตั้งแต่ 35- 70%
 สาหรับเด็กเกิดใหม่ จะมีภูมิคุ้มกันจากแม่แต่เพียงชั่ว
ระยะสั้น
 เด็กโตหากไม่ได้รับภูมิคุ้มกันจะทาให้เกิดโรคได้ง่ายเมื่อ
รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย
21-Jul-14 13

14. กล้ามเนื้อที่ได้รับผลกระทบจากบาดทะยักอย่างรุนแรง
21-Jul-14 14

15. การรักษา
 Tetanus Antitoxin ขนาด 10,000 หน่วย ฉีดเข้าเส้นโลหิตดา
หรือใช้ Tetanus immune globulin (Human) ขนาด 5,000
หน่วย ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
 ควรให้ผู้ป่วยนอนพักในห้องที่ไม่มีแสงสว่าง และไม่ให้มีการรบกวน ทั้ง
แสงและความ กระเทือน
 ยาที่ใช้รักษาตามอาการ ให้ยาระงับประสาท เช่น Diazepam
Valium เพื่อการลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ และ ให้ยากันชักกระตุก
เช่น Chorpromazine 50-100 มก. วันละ 4 ครั้ง
21-Jul-14 15

16. Tetanus Antitoxin
21-Jul-14 16

17. Tetanus immune globulin
(Human)
21-Jul-14 17

18. ยาระงับประสาท
21-Jul-14 18

19. การปฏิบัติตน
1.ควรแยกผู้ป่วยไว้ต่างหาก เพราะผู้ป่วยต้องการความ
เงียบไม่มีแสงและ เสียงรบกวน เนื่องจากจะทาให้ได้
พักผ่อนเต็มที่
2.ให้ทาลายเชื้อโรคจากสิ่งขับถ่ายของผู้ป่วย
3. ควรรักษาแผลของผู้ป่วยให้สะอาด และควรให้แผลเปิด
ได้รับออกซิเจนได้มากที่สุด
21-Jul-14 19

20. การป้ องกันและควบคุมโรค
1. ผู้ที่อยู่ในภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรือถูก
ของมีคมบาด ผู้ทางานคลุกคลีกับสิ่งสกปรกอยู่
เสมอ ควรฉีดวัคซีนป้ องกันโรคไว้
2. สตรีที่ตั้งครรภ์และบุตรที่คลอดควรได้รับ
วัคซีนป้ องกันบาดทะยักตามกาหนด
21-Jul-14 20

21. การป้ องกันและควบคุมโรค
3. เมื่อมีบาดแผลต้องทาแผลให้สะอาดทันที โดยการ
ฟอกด้วยสบู่ล้างด้วยน้าสะอาด เช็ดด้วยยาฆ่าเชื้อ
4. รักษาความสะอาดของสะดือโดยการเช็ดด้วย
แอลกอฮอล์ 70% เช็ดวันละ 1-2 ครั้ง ห้ามใช้แป้ งหรือ
ผงยาต่าง ๆ โรยสะดือ ไม่ควรห่อหุ้มพันท้อง หรือปิด
สะดือ
21-Jul-14 21

22. การฉีดวัคซีน
ผลข้างเคียงของการฉีดบาดทะยัก
ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นภายในไม่กี่ชั่วโมง
อาจมีสีแดง, บวม, แข็ง หรือผื่นที่อาจ
นานถึง 3 วัน
21-Jul-14 22

23. 'สสจ.เลย'เร่งป้ องกันโรคบาดทะยัก
21-Jul-14 23

24. 'สสจ.เลย'เร่งป้ องกันโรคบาดทะยัก
วันที่ 14 มี.ค.55 นายวิวรรธน์ ก่อวิริยกมล นายแพทย์
สาธารณสุขจังหวัด กล่าวว่า จากข้อมูลงานควบคุมโรค
สานักงานสาธารณสุขจังหวัดเลยในเดือนก.พ.ที่ผ่านมา
 มีผู้ป่วยเสียชีวิตจากโรคบาดทะยักแล้ว 3 คน
 คนแรกอยู่ที่ อ.ท่าลี่ สาเหตุจากการเหยียบตะปู
 คนที่ 2 จากอ.เมืองเลย สาเหตุไม่ทราบแน่ชัด
 คนที่ 3 จากอ.ผาขาว สาเหตุมีประวัติปั่นจักรยานล้มมีแผลที่
นิ้วกลางมือขวาบวม
21-Jul-14 24

25. “ รู้เตรียม รู้ระวัง รู้สะอาด แคล้วคลาดบาดทะยัก ”
21-Jul-14 25

26. ช่องทางการติดต่อ…
Facebook
prachaya56@hotmail.com
ในกลุ่มคลินิกอาชีวอนามัย
21-Jul-14 26