ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, "ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ" ,ΑΠΟ ΤΑ "ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ" ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ

1. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
«ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ»:ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ,ΑΠΟ
ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ: «ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ».
Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1)Διαβάστε το εισαγωγικό σημείωμα και το κείμενο στο:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1685,5
379/ ή στις σελίδες 52-55 του βιβλίου σας της νεοελληνικής
λογοτεχνίας.
2)Μ.Λυμπεράκη: Η συγγραφέας γεννήθηκε στην Αθήνα.Σπούδασε
νομικά.΄Εζησε στην Γαλλία και στην Ελλάδα, έγραψε ελληνικά και
γαλλικά.΄Εχει γράψει πολλά θεατρικά έργα, σενάρια και
μυθιστορήματα,όπως: «Τα ψάθινα καπέλα»(1946), «Ο άλλος
Αλέξανδρος»(1950), «Σπαραγμός»(1967), «Ο άγιος
πρίγκιψ»(1964).Στο τέλος του φύλλου εργασίας διαβάστε σύντομη
αναφορά στο μυθιστόρημα: «Τα ψάθινα καπέλα».
3)Δείτε το βίντεο από την ομότιτλη τηλεοπτική σειρά:
https://youtu.be/MO3LDfn5s3g . Σχολιάστε το σε σχέση με το
κείμενο.
4)Να συζητήσετε στην τάξη με τους συμμαθητές σας εμπειρίες σας
με την οικογένειά σας ανάλογες με αυτές της αφηγήτριας,της
Κατερίνας.
5)Από τη Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας θυμηθείτε τα
σχήματα λόγου στις σελίδες: 181-182. Για τις τεχνικές αφήγησης
διαβάζουμε στην τελευταία σελίδα του φύλλου εργασίας.

2. ΚΑΤΕΡΙΝΑ-----------ΙΝΦΑΝΤΑ---------ΜΑΡΙΑ(οι πρωταγωνίστριες)
Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:
1)α)Ποια είναι τα πρόσωπα που αναφέρονται στο
απόσπασμα;β)Ποια είναι η σχέση τους με την αφηγήτρια,την
Κατερίνα;Να γράψετε φράσεις από το κείμενο που δείχνουν αυτή τη
σχέση.γ)Κατερίνα και ΄Ελλη:ποια ιδιαίτερη σχέση έχουν τα δύο
κορίτσια με βάση το κείμενο;
2)α)Ποια η σχέση των τριών κοριτσιών-αδελφών με τη
θάλασσα;β)Ποια συναισθήματά της εκφράζει η αφηγήτρια για τις
«Κυριακές στη θάλασσα»;Να τα εντοπίσετε σε συγκεκριμένα σημεία
του κειμένου.
3)Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην 3η, 4η και 7η παράγραφο
του αποσπάσματος.
4)α)Να εντοπίσετε ένα σημείο του κειμένου ,όπου υπάρχει αφήγηση
και ένα με περιγραφή.Τι περιγράφεται σ’ αυτό;β)Υπάρχουν άλλες
αφηγηματικές τεχνικές στο απόσπασμα;
5)Να βρείτε δύο σχήματα λόγου που υπάρχουν στο κείμενο και να
σχολιάσετε τον λειτουργικό τους ρόλο.
6)α)ατόφιες, ανόητα, περιττές:να βρείτε τις λέξεις στο κείμενο και
να γράψετε ένα συνώνυμο για την καθεμία.β)Να δημιουργήσετε από
το θέμα της λέξης ανόητος την οικογένεια λέξεων στην οποία αυτή
ανήκει (αφού γράψετε παράγωγά του).
7)Ποια συναισθήματα σάς δημιουργεί η παρακολούθηση του βίντεο
από την τηλεοπτική σειρά: « Τα ψάθινα καπέλα»;Να συζητήσετε στην
τάξη γι’ αυτά.

3. η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου(εικόνα από Wikipedia)
Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ :
1) «Οι Κυριακές στη θάλασσα»:να εμπνευστείτε δικούς σας τίτλους
με ανάλογο περιεχόμενο και να αναφερθείτε με αυτούς σε παρόμοιες
δραστηριότητες που προκαλούν ευχαρίστηση.
2)Με αφορμή έναν από τους τίτλους που δημιουργήσατε στην
προηγούμενη άσκηση να γράψετε ένα δικό σας σύντομο διήγημα ή
ποίημα ή να φτιάξετε μια ζωγραφιά ,στα οποία να «ταιριάζει» ο τίτλος
αυτός.Παρουσιάστε τα στην τάξη.
3)Να αναλάβετε «ρόλους» από το απόσπασμα (Κατερίνα,΄Ελλη,
πατέρας..) και να φτιάξετε σύντομους διαλόγους ανάμεσα στα
πρόσωπα που αντιπροσωπεύουν οι ρόλοι. Το περιεχόμενο των
διαλόγων να είναι σχετικό με το θέμα του κειμένου.
4)Δείτε και άλλα αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά «Τα
ψάθινα καπέλα» και παρουσιάστε προφορικά σκηνές από αυτά στην
τάξη.
5)Σήμερα,οι οικογένειες «λειτουργούν» με τρόπο ανάλογο μ’αυτόν
που παρουσιάζεται στο απόσπασμα;Βρίσκετε διαφορές;
«Τα ψάθινα καπέλα»:
Στο μυθιστόρημα αυτό η αφηγήτρια,η Κατερίνα ,ενήλικη πια
γυναίκα,νοσταλγεί το ευτυχισμένο οικογενειακό παρελθόν.Αναφέρεται
στις στιγμές μιας άλλης εποχής,στα γεγονότα από τρία καλοκαίρια
που πέρασαν ξέγνοιαστα για εκείνη και τις αδελφές της,που
βρίσκονταν στο μεταίχμιο ανάμεσα στην εφηβεία και την
ενηλικίωση.Μαρία,Ινφάντα,΄Αννα,η μητέρα,Μίλτος,ο πατέρας,Μάριος,

4. Νικήτας,Αγησίλαος,Ελμίνα,,ο κύριος Λούζης,η θεία Τερέζα.Πολλά
πρόσωπα,γεγονότα.Γεμάτο ζωντάνια,δράση,σκέψεις,συναισθήματα.
Η φύση παρούσα διαρκώς,κυρίαρχη.Ξεγνοιασιά και εφηβικοί
έρωτες,αγωνία,αμφιβολίες.Κάθε πρόσωπο είναι διαφορετικό με τα
«άσχημα» και τα «καλά» του.Ευχάριστο μυθιστόρημα , με μικρές
δόσεις αγωνίας.
ΕΥΗ ΚΑΡΟΥΝΙΑ, http://filologikaek.blogspot.gr
Τεχνικές αφήγησης :
 Διήγηση: εξιστόρηση γεγονότων, αφήγηση (ο αφηγητής
περιγράφει τι συνέβη με δικά του λόγια ή εκθέτει σκέψεις και
συναισθήματα των προσώπων, χωρίς άμεση παράθεση των λόγων
τους).
 Περιγραφή: λεπτομερής απόδοση, αναπαράσταση τόπων,
καταστάσεων και χαρακτήρων.
 Διάλογος: - Διάλογος σε αφηγηματικό κείμενο, όπου αποδίδεται
πιστά ο λόγος των προσώπων (ύφος, ιδίωμα, λεξιλόγιο κτλ.) με τη
χρήση παύλας /εισαγωγικών. - Θεατρικός διάλογος, όπου απουσιάζει
εντελώς ο αφηγητής και η υπόθεση εξελίσσεται με διαλογικό τρόπο -
θεατρική τεχνική .
 Μονόλογος /εσωτερικός μονόλογος (λόγος χωρίς ακροατή, «ροή
της συνείδησης» - ακραία περίπτωση απόσυρσης του αφηγητή).
 Ελεύθερος πλάγιος λόγος: πιστή απόδοση από τον αφηγητή
σκέψεων και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε τρίτο
πρόσωπο και σε χρόνο παρελθοντικό. Σύμμειξη του λόγου του
αφηγητή και του λόγου των ηρώων.
 Σχόλιο: γνώμες, κρίσεις, σχόλια του αφηγητή που οδηγούν σε
γενικεύσεις.
 Εγκιβωτισμός: ένθετη αφήγηση, ενσωματωμένη σε εκτενέστερη
αφήγηση.
( πηγή :
http://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/ekpaid_yliko/logot_mesi/logotexnia_
afigimatologia.pdf ).