ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ,Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ

1. ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:
«Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ», Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ
ο συγγραφέας πίνακας του Θεόφιλου
πίνακας του Γκρεζ
Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1)Διαβάστε το κείμενο στις σελίδες 174-178 του σχολικού βιβλίου
σας των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ή στο:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5
421/ .
2)Μ.Καραγάτσης: Ο Μ. Καραγάτσης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Δημήτρη
Ροδόπουλου) γεννήθηκε στην Αθήνα (1908). Ο Καραγάτσης πέρασε μέρος των
παιδικών του χρόνων στη Λάρισα, ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του το
1924 στη Θεσσαλονίκη και τον ίδιο χρόνο έφυγε για σπουδές στη Νομική Σχολή
του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ. Το 1925 επέστρεψε στην Ελλάδα και
συνέχισε τις σπουδές του στα τμήματα Νομικής (αποφοίτησε το 1930) και
Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών (αποφοίτησε το 1931) του Πανεπιστημίου
Αθηνών. Από το 1931 ως το 1939 εργάστηκε ως νομικός σύμβουλος ανώνυμης
ασφαλιστικής εταιρείας. Παράλληλα εργάστηκε ως δημοσιογράφος στον ημερήσιο
και περιοδικό Τύπο και ταξίδεψε σε πολλές χώρες. Το 1946 πέθανε η μητέρα του,
στη μνήμη της οποίας αφιέρωσε το μυθιστόρημα: Ο μεγάλος ύπνος. Πέθανε στην
Αθήνα σε ηλικία 52 χρόνων · έπασχε από την καρδιά του από το 1958. Ο
Μ.Καραγάτσης πρωτοεμφανίστηκε στον λογοτεχνικό χώρο το 1927 με τη
συμμετοχή και βράβευσή του (με τον Α΄ Έπαινο) στον Α΄ Λογοτεχνικό
Διαγωνισμό της Νέας Εστίας με το διήγημα Η κυρία Νίτσα. Η μετέπειτα πορεία
του τον ανέδειξε ως έναν από τους πολυγραφότερους συγγραφείς της γενιάς του.
Ασχολήθηκε με την πεζογραφία (μυθιστόρημα - διήγημα - νουβέλα), το θέατρο, τη

2. λογοτεχνική μετάφραση, τη θεατρική κριτική, την ταξιδιωτική λογοτεχνία, την
ιστορία. Από το πεζογραφικό του έργο σημειώνουμε ενδεικτικά τα: Ο
συνταγματάρχης Λιάπκιν, Η μεγάλη χίμαιρα, Το μπουρίνι, Σέργιος και Βάκχος, Ο
Κίτρινος φάκελλος.(πηγή:ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ).
Δείτε στοιχεία για τη βιογραφία του συγγραφέα σε ένα βίντεο:
http://www.youtube.com/watch?v=sqFXQJFfmOk
3)Το κείμενο γράφτηκε το 1928.Για να κατανοήσετε καλύτερα τις
συνθήκες στα σχολεία παλαιότερων εποχών(κοινωνικό πλαίσιο),δείτε
το βίντεο:https://www.youtube.com/watch?v=Noo_uERl7t8
4)Διήγημα: Μαζί με τη νουβέλα και το μυθιστόρημα, το διήγημα είναι ένα από
τα τρία βασικά είδη της αφηγηματικής πεζογραφίας. Το πρώτο χαρακτηριστικό
ενός διηγήματος είναι η συντομία του .Αυτή η συντομία οδηγεί στο δεύτερο
βασικό χαρακτηριστικό του διηγήματος, που είναι ένας συνδυασμός λιτότητας
και πυκνότητας, τόσο στη γλώσσα(λιτότητα εκφραστικών μέσων..) όσο και
στο περιεχόμενο. Συγκεκριμένα, ο μύθος, η ιστορία δηλαδή που αφηγείται
ένα διήγημα, επικεντρώνεται συνήθως γύρω από ένα βασικό γεγονός, με
έναν κεντρικό ήρωα.. Στην παραδοσιακή του μορφή παρουσιάζει όλα τα
χαρακτηριστικά που συνήθως συναντάμε στην πεζογραφία: αληθοφάνεια,
συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, θέματα από την καθημερινή ζωή .
5)Διαβάστε στις σελίδες 181-2 της Γραμματικής Νέας Ελληνικής
Γλώσσας για τα σχήματα λόγου.
6)Θυμηθείτε κι εσείς την πρώτη αγάπη σας από τα παιδικά χρόνια
στο δημοτικό σχολείο.
Β.ΔΡΑΣΕΙΣ(χωριστείτε σε ομάδες και μοιραστείτε τις ερωτήσεις με τη
βοήθεια της καθηγήτριάς σας):
1)Ποιος είναι ο χώρος, ο χρόνος, τα πρόσωπα, το σκηνικό στο
οποίο εξελίσσονται τα γεγονότα του διηγήματος;Να τα εντοπίσετε στο
κείμενο και να τα γράψετε στο τετράδιό σας.
2)α)Ποια εξωτερική εικόνα της δασκάλας του προβάλλει ο
συγγραφέας και γιατί;Να δώσετε με συντομία τα χαρακτηριστικά της
β)Ποια άλλα στοιχεία δίνει για τη δασκάλα του;
3)Ποια εικόνα του σχολείου του δίνει ο συγγραφέας στην 5η
παράγραφο του κειμένου;Σε ποια συμπεράσματα μάς οδηγεί αυτή η
εικόνα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν και διδάσκονταν
οι μαθητές;Να αναζητήσετε στο κείμενο και άλλα στοιχεία γι’ αυτές τις
συνθήκες.
4)α)Να χωρίσετε το κείμενο σε νοηματικές ενότητες και να δώσετε
τίτλο στην καθεμία β)το διήγημά μας έχει τα χαρακτηριστικά αυτού
του λογοτεχνικού είδους;(ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:4η )

3. 5)α)Σε ποια σημεία του κειμένου φαίνεται η επίδραση που είχε η
κυρία Νίτσα πάνω στον μικρό μαθητή;Ποια τα συναισθήματά του
γι’ αυτήν;β)Πώς τελείωσε «το ειδύλλιο» του μικρού με την κυρία του;
6)α)Ποιος είναι ο αφηγητής στο διήγημα;β)Ποιες τεχνικές
αφήγησης χρησιμοποιεί ο συγγραφέας;Να βρείτε ένα παράδειγμα
από το κείμενο για την καθεμία.γ)Ποια είναι τα εκφραστικά μέσα του
συγγραφέα και ποιος ο λειτουργικός ρόλος τους στο διήγημα;
7)Ο συγγραφέας αντιμετωπίζει με χιούμορ και ειρωνεία τα
γεγονότα.Σε ποια σημεία του κειμένου φαίνεται αυτό;
8)Σχολιάστε τη φράση: «Είμαστε μεγάλοι.Θέλουμε,θέλουμε,χωρίς να
ξέρουμε τι θέλουμε».Τι υπονοεί ο συγγραφέας για τις αλλαγές του
ανθρώπου,όταν ενηλικιωθεί;
Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
1)Πείτε σ’ έναν συμμαθητή σας με συντομία το περιεχόμενο του
κειμένου(σε 80-100 λέξεις).
2)Να συγκρίνετε τη συναισθηματική κατάσταση του ήρωα του
διηγήματος στο τέλος της σχολικής χρονιάς με τη δική σας ,όταν
κλείνει το σχολείο για τις καλοκαιρινές διακοπές.
3)Να γράψετε σ’ένα κείμενό σας 100-120 λέξεων τα σχόλια και τις
εντυπώσεις σας για έναν(μία) καθηγητή(-τρια) ή δάσκαλό(-α) σας
που θα θυμάστε για πάντα.
4)Σε ποια παιχνίδια των παιδιών της εποχής του αναφέρεται ο
Καραγάτσης;Να βρείτε στοιχεία γι’ αυτά και άλλα της ίδιας εποχής.
5)α)Να ζωγραφίσετε ένα αγαπημένο σας πρόσωπο ή να γράψετε
ένα ποίημα γι’ αυτό ή β)Να χρησιμοποιήσετε το περιεχόμενο του
κειμένου για να δημιουργήσετε ένα δικό σας σύντομο ποίημα.
6)Με ποιον τρόπο «συνομιλεί» το κείμενο με την τέχνη της
ζωγραφικής;
ΕΥΗ ΚΑΡΟΥΝΙΑ , http://filologikaek.blogspot.gr ,ΦΙΛΟΛΟΓΟ-ΠΟΡΕΙΑ