3. Në volumin e punës (sasinë e punonj.)
Në kualifikimin (cilësinë e punonjësve)
Në cilësinë e jetës së punës
Përmbajtja
Kushtet
Shëndeti dhe sig
Konteksti organizativ
Efekti i Teknologjisë
4. Efekti në Kualifikim
Në kushtet e organizimit shkencor
Braverman:
një tendencë në ulje e nivelit të
nevojshëm të kualifikimit
Nga njëra anë, pozicione pune që nuk
kërkonin asnjë lloj kualifikimi.
Nga ana tjetër nevojat për nivel të lartë
kualifikimi u përqëndruan në një grup të
vogël pozicionesh pune.
5. Efekti në Kualifikim
Në kushtet e Informatizimit
‘krahas zhvillimit dhe sofistikimit në
nivelin e konceptimit, teknologjitë
thjeshtohen në nivelin e përdorimit
të tyre’.
6. Efekti i Teknologjisë
Fleksibilitet në procesin e prodhimit
Koncepti “Just in time”
Planifikimi: niset nga kërkesa (porosia)
Porosia: shumë selektive, shumë e
ndryshueshme
Cilësia Totale “ Total Quality(TQ)”
Përpjekjet e organizatës për të përmirësuar
vazhdimisht menyrën se si njerëzit, makinat dhe
sistemet realizojnë punën.
7. Efektet e Teknologjive Fleksibël
Në organizimin e punëve:
Punë në grupe relativisht autonome,
Vende polivalente
Polivalence e kualifikimeve.
Në kriteret e punësimit:
aftësia për të mësuar detyra të reja pune,
aftësia për të punuar në grup
aftësia e analizës dhe e gjykimit.
8. Pasoja të automatizimit:
Ndryshon përmbajtja e punës
Më shumë aftësi abstraksioni se zotësi për të vepruar
Humbje e kuptimit psikologjik të aktivitetit
Ndjenjë kotësie, lodhje, stres, ankth
Ndryshon planifikimi i punës.
Transformohen lidhjet sociale:
‘Individualizimi Teknologjik’
Ndikimet në oraret punës.
9. Efektet e teknologjisë
Në Oraret e Punës
Preokupimi për kthimin e investimeve
Rritja e kohës të përdorimit të
makinerive
punën me turne, në fund javë
10. Informatizimi i punëve të zyrave
dhe i drejtimit të prodhimit
decentralizim në marrjen e
vendimeve dhe thjeshtim të
rregullave burokratike në
organizatë,
thjeshtim të strukturave
administrative,
11. Ndryshimet teknologjike në MBNJ
SIBNJ(HRIS):sistem kompjuteri I përdorur për të
mbledhur, ruajtur, përpunuar, analizuar,
rigjetur dhe shpërndarë informacionin që
lidhet me BNj të një organizate.
Mbështet vendimet strategjike,
Ndihmon në menjanimin e problemeve ligjore
Siguron të dhëna për vlerësimin e progr. apo
polit.
Mbështet vendimet e përditshme
12. Ndarja e informacionit të BNJ
Teknologjia e informacionit:
Njerëzit e BNj rol më vogël në
mbajtjen e të dhënave
Vetë- shërbim për punonjësit
Vetë-shërbim për menaxhimin
13. MBNJ elektronike (e-MBNJ)
Praktikat MBNJ Implikime të E-MBNJ
Analiza dhe
projektimi I punëve
Punonjësit në vende të shpërndara
gjeografike mund të punojnë së bashku në
grupe virtuale duke përdorur video, e-mail,
dhe Internet
Rekrutimi Lajmërime pozicionesh online; aplikime të
klandidatëve online.
Trajnimi Trajnimi on line : në cdo vend, në cdo kohe.
Seleksionimi Simulime online (teste, vodeo, dhe e-mail)
masin aftësitë e kandidatëve për t’u
përshtatur me sfidat e biznesit në botën
reale
Kompesimi dhe
përfitimet
Punonjësit mund të shohin informacionin për
pagat dhe shpërblimet e ndryshme dhe të
kërkojnë informacion për planet e
17. Papunësia sipas gjinisë
1998–2007
Për femrat më e lartë.
Por nga Anketa e parë për Forcat e
Punës në Shqipëri (2007), përmbysjeje
e këtij raporti.
meshkujt 14.4% femrat 12%
AFP, T2/2014:
Meshkujt 19.8% Femrat 14.7%
18. Papunësia sipas nivelit arsimor
Përqindjen më të lartë
punëkërkuesit me arsim tetëvjeçar, pasuar
nga punëkërkuesit me arsim të mesëm.
AFP,T2/14: I mesem I pergjith 25.1%
I mesem profes dhe deri 8/9vj 15%
Me arsim të lartë,
në terma absolutë, trend në rënie,
Në %: 1998 - 2004 ka një rënie, pas 2004 rritje.
AFP, T2/14: 16.1%
21. Të punësuar sipas aktivitetit ekonomik
(sipas NVE-së)
Aktiviteti
ekonomik
2007 2008 2009 T2/14
Bujqësi, Pyje,
Peshkim
47.9 44.7 44.1 43.3
Industri 10.5 9.4 10.0 10.9
Ndertim 8.1 8.4 9.9 6.4
Tregti 11.0 11.7 10.8
Transport e
Komunikacion
3.7 3.6 3.7
Shërbime të tjera 18.8 22.2 21.5
22. Sipas profesioneve (sekt shtet)
’93 ’94 ’9 ’03 ’04 05
Të punës.
Gjithsej 100 100 100 100 100
Drejtues 6.4 6.8 7.4 9 8
Spec. të lartë 16.1 17.9 23.3 28.0 29
Tekn. në zbat 18.4 20.2 27.5 26 27
Nëpun. të thj. 4.9 5.6 6.2 9 9
Punëtorë 54.2 49.5 35.6 28 27
23. Të punësuar sipas grup
profesioneve
profesioni 2007 2008 2009
Ligjvënës, nëpunës të lartë dhe drejtues 3.1 4.1 4.3
Specialistë 6.7 8.9 9.7
Teknikë dhe ndihmës specialistë 5.0 5.7 2.1
Nëpunës të thjeshtë 1.4 1.9 1.8
Punëtorë të shërbimeve, shitblerjeve dhe dyqaneve 10.0 9.9 10.9
Punëtorë të kualifikuar të bujqësisë dhe peshkimit 45.0 43.5 43.2
Zejtarë dhe punëtorë të zanateve të ndryshme 13.0 10.6 10.3
Operatorë të makinave dhe montues në uzina 6.2 5.1 4.9
Punëtorë të pakualifikuar 9.2 9.7 12.3
24. Zhvillimi Politiko-Juridik
Ligjet më Kryesore për Manaxhimin e
Burimeve Njerëzore
Ligji nr. 7494, datë 2.07. 91, “Për të Drejtën e Grevës”
Ligji nr.7582,datë 13.07.92, “Për ndërmarrjet shtetërore”
Ligji nr. 7638, datë 19.11. 92, “Për shoqëritë tregtare”
Ligji nr. 7961, datë 12.07. 95, “Kodi i Punës i RSH”
Ligji nr.7986, datë 13.09. 95, “Për Inspektoriatin Shtetëror
të Punës”
Ligji nr. 7995, datë 20.09. 95, “ Për Nxitjen e Punësimit”
Ligji nr. 8549, datë 11.11. 99 “Statusi i Nëpunësit Civil”
Ligji nr. 9065,datë 08.05. 03 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin
nr 8487, datë 13.05. 99 “Për Kompetencat në Caktimin
e Pagave të Punës”, i
ndryshuar.
25. Elemetët Social-Kulturorë
Shpërndarja e popullsisë sipas
moshës
Tendencat e nivelit të arsimit
Pjesmarrja e gruas në forcën e punës
Tendencat e zënies me punë
32. . Piramidat e popullsisë sipas Censusit 2001 dhe 2011
33. Tendencat e zënies me
punë
Transformim në statuset e
punësimit:
Rriten me ritme të shpejta punët
e “pasigurta”
me kohë të pjesshme,
të përkohshme,
të rastit,
të çrregullta (që pushojnë dhe rifillojnë me
intervale),
34. Punësimi sipas orëve të
punës n jave( AFP 2012,2013
Intervalet e
oreve
2012 2013
Me pak se 40 25.4 31.6
40-48 39.5 40.2
Mbi 48 25.8 24.9
Me pak se 40 38 38.4
37.5 40.4
21.2 18.3
35. Tendencat sociale
një dëshirë për të realizuar vetveten në një
punë që ofron mundësi të progresit personal.
një dëshirë për t'u njohur dhe respektuar si
një person human dhe jo vetëm për t'u perceptuar
si një krah në shërbim të një organizate.
një dëshirë më e madhe për të marrë pjesë
në vendimet që kanë të bëjnë me problemet që u
përkasin atyre.
perspektiva të karrierës më të strukturuara,
të përqëndruara si në aspiratat e punonjësve ashtu
dhe në nevojat e organizatave.
një cilësi më e mirë e jetës së punës në
përgjithësi
36. Mjedisi i Brendshëm
Mjedisi teknologjik dhe ekonomik
Madhësia e organizatës
Elementi social-kulturor
Interesi në rritje për kulturën e
organizatës
37. Përmirësimi i Manaxhimit të
Organizatës.
Aspekte kryesore të manaxhimit:
planifikimin strategjik,
ndryshimet në organizim,
vlerat dhe objektivat e manaxhimit
të nivelit të lartë
krijimin e një kulture të organizatës
që të jetë mbështetëse dhe
inkurajuese.
38. Profili social-kulturor i
ndërmarrjeve më të sukseshme
një tendencë e fortë për të vepruar, për
të reaguar shpejt dhe me efikasitet ndaj
ndryshimeve të ambientit të jashtëm;
vënia e theksit në cilësinë e produkteve
apo të shërbimeve, në orientimin ndaj
klientelës;
inkurajimi i sipërmarrësve, novatorëve
dhe atyre që marrin përsipër riskun;
inkurajimi dhe nxitja e punonjësve për të
përdorur dhe zhvilluar kapacitetet e tyre
krijuese;
39. Profili social-kulturor i
ndërmarrjeve më të sukseshme
mobilizimi i punonjësve rreth një apo disa
vlerave
një farë respekti për zanatin, d.m.th bazimi sa
më shumë që të jetë e mundur në atë që
punonjësit dinë të bëjë më mirë;
thjeshtësia e strukturës, e karakterizuar nga
reduktimi i niveleve hierarkike dhe decentralizimi i
marrjes së vendimeve;
një centralizim minimal i vendimeve që
siguron koherencën për tërësinë e objektivave.
40. Literatura:
Teksti MBNJ, kapitulli 3
Noe et alt, 2011: F: 45-48
Botime të INSTAT-it për “Treguesit e
punës”
